PSYCHOANALIZA, Metodologia badań literackich


Beata Krzyżosiak - MBL - (I rok uzup. mgr) - egzamin: dr Wojciech Małecki

.. . . P S Y C H O A N A L I Z A . . ..

Psychoanaliza (od gr. ψυχη = "psyche", "dusza" i ανάλυσις = "analiza") - zbiór teorii dotyczących struktury psychiki człowieka, jego rozwoju i funkcjonowania, próbujących wyjaśniać powstawanie różnych aktów psychicznych. Tworzenie psychoanalizy rozpoczął Zygmunt Freud w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku.

Zygmunt Freud, Sigmund Freud, właściwie Sigismund Schlomo Freud (ur. 6 maja 1856 we Freibergu na Morawach, obecnie Příbor w Republice Czeskiej; zm. 23 września 1939 w Londynie) - austriacki neurolog i psychiatra. Twórca psychoanalizy.

skoro (mowa) opowieść tak działa, to może literatura także?

pierwsza opowieść (tworzy ją pacjent) → tekst do interpretacji

druga opowieść (tworzy ją lekarz ) → sama interpretacja scala biografię pacjenta, tłumacząc niezrozumiałe fragmenty

    → nadawanie sensu niezrozumiałemu życiu psychicznemu jest podstawą psychoanalizy jako terapii

LACON „przyjęcie przez podmiot swojej historii jako ukonstytuowanej przez mówienie skierowane do innego stanowi podstawę (...) psychoanalizy”

→ Freud nazwał swój model także FIKCJĄ

→ model wyjaśnia ludzką naturę

     model stanowi podstawę analizy poszczególnych zachowań

→ umieszcza się poza obszarem dostępnym psychologii badającej świadomość

→ odnosi się do procesów nieświadomych

→ wg. Freuda: uniwersalny język tłumaczący całość ludzkich zachowań

w tym sensie → PSYCHOANALIZA = HOLISTYCZNA ANTROPOLOGIA

→ nieświadomość uniemożliwia człowiekowi pełną samowiedzę

     → obraz człowieka ulega radykalnej zmianie:

0x08 graphic
0x08 graphic
z:        w:

0x08 graphic

0x08 graphic
> człowiek musi zaspokajać energię miłosną (zasada przyjemności) by nie być nieszczęśliwy

   → SUBLIMACJA POPĘDÓW

   → kultura i religia są dla Freuda miejscem zaspokojenia popędu seksualnego przez jej przemieszczenie

0x08 graphic

→ człowiek dzięki sztuce stara się rozwiązać nękające go problemy erotyczne

0x08 graphic

0x08 graphic
w tym sensie                     psychoanalizahermeneutyką

                                                                                   bo:

przenosi filologiczną kategorię wykładni (Auslegung) oraz filozoficzną kategorię rozumienia (Verstehen) na obszary, w których panowało dotąd przyrodnicze objaśnienie

Freud: trzeba zrozumieć to, co się bada

                 a więc → w analizie chodzi o sens, który skrywa się pod powierzchnią zjawisk

                    a tym sensie → psychoanalityk jako INTERPRETATOR

0x08 graphic
→ psychoanaliza bada relację:

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

PIĘĆ WYMIARÓW PSYCHOANALIZY

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
           PSYCHOANALIZA JEST:

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
         dlatego PSYCHOANALIZA jest atrakcyjna dla badaczy literatury - mogą oni traktować tekst jako przejaw ludzkiej psychiki, zaś ludzką psychikę jako tekst otwarty na interpretację

→ Dla Freuda PSYCHE jest wielofunkcyjnym tekstem, który poddaje się wielopoziomowej analizie

→ Analizę APARATU PSYCH. autor porównuje do rozebrania jakiegoś zepsutego mechanizmu na elementy, którym następnie przypisujemy poszczególne funkcje i składamy je do kupy dzięki scalającemu projektowi (przykład mechanizmu: aparat fotograf., tekst).

                            → stąd: PSYCHOANALIZA jako prekursorka STRUKTURALIZMU

→ Freud → BADANIE APARARTU PSYCH. W TRZECH ASPEKTACH:

  1. ASPEKT TOPICZNY - (gr. topos - miejsce) - topografia psyche - teoria przestrzennego zróżnicowania aparatu psychicznego: