ELASTYCZNOŚĆ URZĄDZEŃ KSIĘGOWYCH

1. Elastyczność urządzeń księgowych

2. Podzielność kont

• podzielność pozioma kont

• podzielność pionowa kont

Łączenie kont

• konta aktywno- pasywne jednosaldowe

• konta aktywno- pasywne dwusaldowe

Elastyczność kont polega na dostosowaniu zawartości informacyjnej kont do potrzeb jednostki.

2. PODZIELNOŚĆ KONT pozwala na utworzenie w miejsce jednego konta kilku nowych kont różniących się między sobą zakresem gromadzonych danych lub stopniem szczegółowości w rejestracji jednorodnych operacji gospodarczych.

1. Podział poziomy konta.

Aspekty podziału poziomego konta bilansowego:

• analityczna rozbudowa określonego konta syntetycznego w celu zwiększenia szczegółowości ewidencji,

• utworzenie dwu lub więcej samodzielnych, równorzędnych kont syntetycznych obejmujących jednorodne elementy.

Przykład 1

Stany początkowe wybranych kont wynosiły

Kasa 5.000

Materiały 12.000, w tym:

• Surowce 4.000

• Paliwo 3.000

• Części zapasowe 5.000

W bm. zakupiono za gotówkę materiały na wartość 4.800, w tym:

1. Surowce 2.600

2. Paliwo 800

3. Części zapasowe 1.400

Ewidencja syntetyczna

Kasa Dt Materiały Ct

Sp. 5.000			Sp. 12.000
	2.600 (1) 800 (1) 1.400 (1)			(1) 2.600 (1) 800 (1) 1.400
5.000	4.800			16.800	------
	Sk 200				Sk 16.800
5.000	5.000		16.800	16.800

Ewidencja analityczna

Surowce Paliwo Części zapasowe

Sp. 4.000			Sp. 3.000			Sp. 5.000
1a) 2.600				1b) 800				1c) 1.400
6.600	----			3.800		---		6.400	---
	Sk 6.600			Sk 3.800			Sk 6.400
6.600	6.600		3.800	3.800		6.400	6.400

Zestawienie sald kont analitycznych

Pozycja zestawienia	Saldo początkowe		Obroty + saldo początkowe		Saldo końcowe
		Dt	Ct	Dt	Ct	Dt	Ct
Surowce	4.000		6.600		6.600
Paliwo	3.000		3.800		3.800
Części zapasowe	5.000		6.400		6.400
Razem	12.000	-----	16.800	-----	16.800	------

Przykład 2

Stany początkowe wybranych kont wynosiły

Kasa 5.000

Materiały 12.000, w tym:

• Surowce 4.000

• Paliwo 3.000

• Części zapasowe 5.000

W bm. zakupiono za gotówkę materiały na wartość 4.800, w tym:

1. Surowce 2.600

2. Paliwo 800

3. Części zapasowe 1.400

Surowce Paliwo Części zapasowe

Sp. 4.000			Sp. 3.000			Sp. 5.000
1a) 2.600				1b) 800				1c) 1.400
6.600	----			3.800		---		6.400	---
	Sk 6.600			Sk 3.800			Sk 6.400
6.600	6.600		3.800	3.800		6.400	6.400

Kasa

Sp. 5.000
	2.600 (1a) 800 (1b) 1.400 (1c)
5.000	4.800
	Sk 200
5.000	5.000

1. Podział pionowy konta polega na wyodrębnieniu po stronie Dt lub po stronie Ct konta dzielonego określonych (wybranych) grup operacji gospodarczych i na ujmowaniu ich na specjalne w tym celu nowo utworzonych kontach.

(konto dzielone pionowo)

Środki trwałe

Sp.
1) nabycie	4) umorzenie
2) nabycie	5) umorzenie
3) przyjęcie	6) umorzenie
	sk Dt

(konto korygujące)

(konto główne) Umorzenie środków

Środki trwałe trwałych

Sp.				4) umorzenie
1) nabycie					5) umorzenie
2) nabycie					6) umorzenie
3) przyjęcie
	Sk Dt środków trwałych			Sk Ct Umorzenia środków trwałych

Wartość początkowa Dotychczasowe zużycie

Sk Dt `Środki trwałe' minus Sk Ct `Umorzenie środków trwałych'

= wartość netto (bieżąca; bilansowa) środków trwałych

BILANS na dzień ........
Aktywa
Środki trwałe (wartość NETTO)

3. ŁĄCZENIE KONT

Łączenie kont pozwala ograniczyć liczbę kont prowadzonych w rachunkowości danego podmiotu.

Łączenie kont można zastosować w odniesieniu do kont:

• bilansowych

• wynikowych.

Łączeniu kont podlegać mogą:

• konta aktywów,

• konta pasywów,

• konta aktywów z kontami pasywów.

W wyniku połączenia konta aktywów z kontem pasywów powstaje konto aktywno- pasywne, które może:

1. posiadać jedno saldo o zmiennym charakterze

(konto aktywno- pasywne jednosaldowe)

lub

2. wykazywać maksymalnie dwa salda (Dt i Ct)

(konto aktywno- pasywne dwusaldowe).

typ (a)

Konto aktywów Konto pasywów

Sp.				Sp.
Operacja +	Operacja -			Operacja -	Operacja +
Operacja +	Operacja -			Operacja -	Operacja +
Σ	Σ			Σ	Σ
	Sk. Dt		Sk. Ct

Konto aktywno- pasywne

Sp. Dt lub Sp. Ct
Operacja (a +)	Operacja (a -)
Operacja (p -)	Operacja (p +)
Σ	Σ
Sk. Ct lub Sk. Dt

Charakteryzuje stan Charakteryzuje stan

aktywów pasywów

Przykład 3

Stany wybranych kont na dzień 21.03.06 wynosiły:

Rachunek bieżący Dt 4.000

Kasa 1.000

Należności od odbiorców 13.000

Zobowiązania wobec dostawców 24.000

W bieżącym miesiącu miały miejsce operacje gospodarcze:

1. Podjęto z banku do kasy gotówkę 2.000

2. Wpływ na rachunek należności od kontrahenta 6.000

3. Uregulowano zobowiązanie wobec dostawcy 10.000

Kasa Należności od odb. Zobowiązania wb dost.

Sp. 1.000			Sp. 13.000				Sp. 24.000
1) 2.000						6.000 (2)		3) 10.000
3.000	----			13.000		6.000		10.000	24.000
	Sk 3.000			Sk 7.000		Sk 14.000
3.000	3.000		13.000	13.000		24.000	24.000

Rachunek bieżący

(A+P)

Sp. 4.000
	2.000 (1)
2) 6.000	10.000 (3)
10.000	12.000
Sk Ct 2.000
12.000	12.000

BILANS na dzień.....
Aktywa	Pasywa
Środki pieniężne na rachunku bankowym -2.000	Krótkoterminowe kredyty bankowe 2.000

Typ (b)

Należności			Zobowiązania
Sp. Należności				Sp. Zobowiązań
N (+)	N (-)		Z (-)	Z (+)
N (+)	N (-)		Z (-)	Z (+)
Σ	Σ		Σ	Σ
	Sk Należności		Sk Zobowiązań

ROZRACHUNKI (A + P)
Sp. Należności	Sp. Zobowiązań
N (+)	N (-)
Z (-)	Z (+)
Σ	Σ
Sk Zobowiązań	Sk Należności

Przykład 4

W spółce A ewidencja należności i zobowiązań prowadzona jest na koncie aktywno- pasywnym `Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami'.

Stany początkowe wybranych kont na dzień 21.03.06 wynosiły odpowiednio:

Rachunek bieżący Dt 15.000

Kasa 2.000

Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami Dt 12.000 Ct 18.000

Salda konta `Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami' wynikają ze stanu należności i zobowiązań z następującymi kontrahentami:

PHU Kanu Dt 2.000

PHU Boma Ct 1.000

PPU Reda Dt 10.000

PHU Bor Ct 17.000

W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. PHU Kanu przelało na rachunek całą kwotę należności 2.000

2. Spłacono przelewem z rachunku bankowego część zobowiązań

wobec PHU Bor 10.000

3. Zapłacono gotówką zobowiązanie wobec PHU Boma 1.000

Rachunek bieżący KASA Rozrachunki z odb/dost

Sp. 15.000			Sp. 2.000			Sp. 12.000	Sp.18.000
1) 2.000						1.000 (3)			2.000 (1
	10.000 (2			2.000		1.000		2) 10.000
17.000	10.000					Sk 1.000		3) 1.000
	Sk 7.000			2.000		2.000		23.000	20.000
17.000	17.000						Sk. 7.000	Sk. 10.000
									30.000	30.000

Konta analityczne

PHU Kanu PHU Boma PPU Reda

Sp. 2.000				Sp. 1.000		Sp. 10.000
	2.000 (1			3) 1.000				10.000	-------
2.000	2.000			1.000		1.000		-----	Sk. 10.000
2.000	2.000		1.000	1.000		10.000	10.000

PHU Bor

	Sp.17.000
2) 10.000
10.000	17.000
Sk. 7.000	---
17.000	17.000

Zestawienie kont analitycznych do konta `Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami'
Nazwa konta	Salda początkowe		Obroty + SP		Salda końcowe
		Dt	Ct	Dt	Ct	Dt	Ct
PHU Kanu	2.000	---	2.000	2.000	---	---
PHU Boma	---	1.000	1.000	1.000	---	---
PPU Reda	10.000	---	10.000	----	10.000	----
PHU Bor	---	17.000	10.000	17.000	----	7.000
Razem	12.000	18.000	23.000	20.000	10.000	7.000

8

M.Głębocka- Elastyczność urządzeń księgowych.

---