Ekologia i Ochrona Środowiska
15.10
Ekologia - dziedzina wiedzy zajmująca się zależnościami między żywymi organizmami i ich relacjami ze środowiskiem
Oikos - dom, miejsce życia
Logos - słowo, nauka
Ekologia - nauka o miejscu życia organizmów (środowisku)
Ekologia w języku potocznym ma szersze i bardziej związane z praktyką i ochroną środowiska znaczenie niż w nauce, jej ogromna kariera potwierdza rolę jaką ekologia odkrywa w życiu praktycznym i myśleniu współczesnych ludzi
Ekologia bada szereg różnych poziomów ekologicznych
Organizmów
Populacji
Biocenoz i ekosystemów
Krajobrazu
Biosfery
Globalne zagrożenia środowiskowe
wycinanie lasów
ocieplenie klimatu
dziura ozonowa
kwaśne deszcze
wyginięcie gatunków
wyczerpywanie się zasobów
zanieczyszczenie powietrza
zanieczyszczenie wód
wypalanie traw
Ekologia roślin
Powstała na początku XX wieku. Bada główne związki organizmów roślinnych ze środowiskiem
Ramy ekologii:
- przestrzenne zróżnicowanie (teoria przestrzenna)
- teoria dynamiki roślinności (sukcesja, regresja, fluktuacja, cykliczność)
- teoria populacji
- teoria zbiorowiska mechanizmy koegzystencji gatunków (konkurencja, nisza)
Ekologia zwierząt
Ważną rolę odgrywają możliwości przemieszczania się osobników i dokonywania wyboru siedlisk
Selekcja siedlisk
- czynniki ewolucyjne (przeżywalność)
- czynniki behawioralne (wybór siedliska)
Tort Oduma - podstawowe działy biologii
Poziome - podstawowe działy
Pionowe - działy taksonomiczne (ekologia, zoologia, botanika)
Zakres ekologii
ekologia opisowa (tajga, lasy liściaste)
ekologia funkcjonalna (bada związki bezpośrednie - populacja)
ekologia ewolucyjna
Zakres ekologii
organizmy
populacja - podstawowa jednostka biologiczna w obrębie której realizują się procesy doboru naturalnego, ma określoną strukturę genetyczną i ekologiczną
biocenoza - krążenie materii i energii
znaczenie gospodarcze (prognozy pojawiania się szkodników), znajomość rozkładu populacji, gospodarka rybacka, sposób wykorzystywania produktów
badania siedlisko-znawcze
Ekologia nauka biologiczna wykorzystuje w samych badaniach dorobek biologii oraz nauk o środowisku. Nauka interdyscyplinarna
Działy ekologii
autekologia - ekologia organizków
synekologia - ekologia ekosystemów
sozologia - problemy ochrony przyrody i jej zasobów w celu zapewnienia trwałości jej użytkowania. - termin zaproponował polski geolog W. Goetel w 1965r.
Czynniki środowiska ograniczające występowanie organizków
abiotyczne (nieożywione elementy)
biotyczne (żywe składniki środowiska)
Przykłady braku świadomości ekologicznej
bardzo niska znajomość okolic
brak zgody na opłaty za pojemniki w gimnach
segregacja śmieci, brak informacji
nieszczelne szamba, brak zgody na kanalizację
wypalanie traw
Jakie znaczenie ma energia słoneczna w ekosystemie?/
Zmiana krajobrazu, ciepło, światło, zakwitanie, wilgotność, nasłonecznienie, zapewnia pokarm, energia, warunek fotosyntezy
Jakie czynniki muszą być spełnione żeby przetrwać w świecie zwierząt?
Trzymanie się stada, praca zespołowa, zdolność zdobycia pożywienia i wody, bliskość zbiorników wodnych i pożywienia, uwarunkowania fizyczne, techniki łowieckie (szybkość, spryt), migracje, przystosowanie się do warunków klimatycznych
Systemy informacji o środowisku - edukacja ekologiczna
29,10
Elementy ekosystemu
nieożywione (Biotop)
ożywione (biocenoza)
Biotop
energia słoneczna
atmosfera
czynniki atmosferyczne
ukształtowanie terenu
rodzaj podłoża
Biocenoza
zespół organizmów złożony z populacji wszystkich gatunków zasiedlających dany teren
przedstawiciele tego zespołu wchodzą ze sobą w różne zależności
populacje zasiedlające daną biocenozę oddziałują na siebie wzajemnie przez współzawodnictwo o pokarm, światło, przestrzeń życiową, zgodne współżycie i zjadanie się
skład gatunkowy biocenozy może ulegać zmianom w miarę upływu czasu
starcze biocenozy zawierają więcej gatunków
im więcej gatunków w biocenozie tym jest ona trwalsza i mniej wrażliwa na zakłócenia
Krążenie materii
każdy ekosystem charakteryzuje się zamkniętym obiegiem materii. Obejmuje on pierwiastki wchodzące w skład związków, z których zbudowane są organizmy żywe.
Rośliny (producenci) pobierają z podłoża rozpuszczone sole mineralne i wbudowują je w cząstki białek, kwasów nukleinowych i innych związków chemicznych w swoim ciele.
Rośliny są pokarmem roślinożerców, a ci z kolei pokarmem mięsożerców (konsumenci)
Martwe szczątki roślin i konsumentów stanowią pokarm dla reducentów (destruentów)
Pobrane przez destruentów substancje są wykorzystywane do ich wzrostu i rozwoju oraz do uzyskania energii.
Rola organizmów glebowych
do gleby trafiają produkty przemiany materii zwierząt w postaci odchodów jak i szczątki roślin i zwierząt
wszystkie resztki organiczne są rozkładane przez reducentów (bakterie i grzyby) na proste związki nieorganiczne (węgla, fosforu, azotu)
proces ten wspomagają inne organizmy - chrząszcze, wije, mrówki, dżdżownice
gleba stanowi biologiczną całość i bardzo dobrze obrazuje złożoność ekosystemu
gleba jest podsystemem w ekosystemie
jest zasobna w substancje organiczne
Obiegi pierwiastki są nazywane cyklami……..
Przepływ energii
materia krąży w ekosystemie, a energia przez ekosystem przepływa
energia słoneczna zostaje pobrana przez rośliny i zmagazynowana w produktach fotosyntezy, a także zużyta na procesy życiowe (oddychanie, transport substancji, rozmnażanie itp.)
energia zużyta na procesy życiowe ulega rozproszeniu
straty energii podczas jej przepływu przez ekosystem zachodzą na wszystkich poziomach bionicznych (producenci, konsumenci, reducenci)
im dłuższe są łańcuchy pokarmowe, tym większe są straty energii
intensywność magazynowania energii w związkach organicznych nazywamy produktywnością ekosystemu
Ekosystemy lądowe - torfowiska:
eksperymenty które mają zdolność …….. i magazynowania dużej ilości wody. Są podstawowym regulatorem stosunków wodnych.
Las:
cztery warstwy: gleba, ściółka, runo leśne, podszyt
las naturalny - przykład ekosystemu o złożonej, wielowarstwowej strukturze i dużej dynamice procesów w nim zachodzących
Ekosystemy wodne:
Działania turystyczne |
|
jezioro |
morze |
Jachty, kajaki, wędkarstwo |
Rejny, windsurfing, nurkowanie, rafa koralowa, delfiny, surfing |
Woda, ryby, rośliny |
|
Mazury, Warmia |
Morza, oceany |
Zrównoważony rozwój, a ochrona środowiska
Idea rozwoju - dynamiczny rozwój produkcji i dochodów kapitalistycznych
1980 - po raz pierwszy użyto tego sformułowania w Rio de Janeiro - Europejska Strategia Zrównoważonego rozwoju
1992 - szczyt w Rio de Janeiro: Rozwój zrównoważony jest celem globalnym
Najważniejszy dokument: AGENDA 21 (reakcje państw na pogłębiające się dysproporcje gospodarcze, ubóstwo, analfabetyzm oraz degradację środowiska przyrodniczego. Ma na celu kierowanie polityki ,,,,, SZR
2002 - szczyt świata w Johannesburgu - potwierdzono wdrożenie Strategii Zrównoważonego Rozwoju
Dokument składa się z 4 części:
sfera ekonomiczna i społeczna
racjonalne wykorzystywanie i ochrona zasobów naturalnych
wdrożenie instrumentów stosowanych w procesie
współpraca (wzmocnienie roli głównych grup społecznych realizujących zasady zrównoważonego rozwoju)
Na kolejnym szczycie rozszerzono SZR o handel międzynarodowy i sposób finansowania
2000 - strategia Lizbońska (Rada Europejska przyjęła nowy cel: osiągnięcie najbardziej konkurencyjnej i dynamicznej gospodarki na świecie)
2001 - Goteborg (przyjęto pierwszą strategię ZR UE, gdzie wdrożono wymiar środowiskowy)
2005 - przyjęto cele i zasady wiodące w SZR. Wśród nich znalazły się: ochrona środowiska naturalnego, sprawiedliwość i spójność społeczna, dobrobyt gospodarczy i wypełnienie obowiązków w skali międzynarodowej)
SZR UE zwraca uwagę na:
zdrowie, ochronę zasobów, racjonalne gospodarowanie, zrównoważony transport, konsumpcję, zmiany klimatu, integrację społeczną, edukację
Rozwój zrównoważony (def. Wg Organizacji ds. wyżywienia i rolnictwa FAO)
„polega na takim wykorzystaniu i konserwacji zasobów naturalnych i na takim zorientowaniu technologii i instytucji, aby osiągnąć i utrzymać zaspokojenie ludzkich potrzeb, obecnego i przyszłych pokoleń”
Cechy rozwoju zrównoważonego (A. Woś)
….??
Art. 5 Konstytucji RP
„Rzeczpospolita Polska … zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”
Kierunki gospodarowania z punktu widzenia zasad ZR
transport (elementy zagospodarowania przestrzennego)
energetyka (rozwiązania energooszczędne, zaopatrzenie lokalne)
sieć osadnicza (zapewnienie wysokiej jakości życia w mieście, np. zielone ….., lasy, parki)
tereny wiejskie (wykorzystanie surowców rolniczych i leśnych, rozwój agroturystyki, rolnictwa ekologicznego)
turystyka (walory przyrodnicze, integrowanie turystyki specjalistycznej z …. Konserwatorskim)
tereny leśne (zwiększenie różnorodności biologicznej, zalesienie, ochrona przyrody i krajobrazu)
system obszarów chronionych (…… ekologiczny, ochrona ostoi i siedlisk, które … przestrzennie zdolnych do życia populacji roślin i zwierząt)
rozwój regionalny i lokalny (gdzie zwraca się uwagę na sposób zagospodarowania przestrzennego i elementy ochrony przyrody)
obszary zlewniowe (zapobieganie degradacji, ochrona wód przez zanieczyszczeniem oraz pozostawienie nieuregulowanych rzek)
Dlaczego RZ jest ważny?
współzależność zjawisk oraz procesów przyrodniczych, społecznych i gospodarczych w ujęciu przestrzennym
od lokalnych do globalnych zagrożeń
skończoność fizyczna zasobów na Ziemi
trwałość podstawowych procesów przyrodniczych na Ziemi i zachowanie różnorodności biologicznej szansą przetrwania cywilizacji ludzkiej.
12.11
Instytucje ekologiczne
Polskie instytucje rządowe (wymienić 5 opisać 1)
Krajowy Zarząd Parków Narodowych
organ funkcjonujący w latach 1990-2004 podlegał Ministerstwu Środowiska. Obowiązki w 2004r. przejął Wydział Parków Narodowych w Ministerstwie Środowiska.
Zadania:
działalność edukacyjna i naukowa
dysponent środków budżetowych
kontrola Parków w zakresie działalności
współpraca międzynarodowa
zatwierdzanie planów finansowych
Komisja środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w senacie
przedmiotem działania są ochrona i kształtowanie środowiska, ochrona zasobów naturalnych, gospodarka wodna, geologia, leśnictwo i gospodarka leśna, łowiectwo, edukacja ekologiczna, gospodarka finansowa państwa w zakresie ochrony środowiska, atomistyka i ochrona radiologiczna, współpraca z zagranicą w zakresie ekologii. Obecnie 28 posłów
Ministerstwo Środowiska - utworzone w 1999r. zajmuje się ochroną środowiska oraz gospodarką wodną w Polsce.
Dokumenty programowe:
Strategia Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ
Przedsięwzięcia edukacyjno - informacyjne
obchody Dnia Ziemi
Światowy Dzień Ochrony Środowiska
Dzień bez samochodu
Międzynarodowe targi ekologiczne POLEKO
Forum edukacji ekologicznej - Eko Media Forum
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Cel działania:
finansuje ochronę środowiska
stymuluje nowe inwestycje
tworzy nowe miejsca pracy
uruchamia środki innych inwestorów
ważny dla zrównoważonego rozwoju
Inspekcja Ochrony Środowiska - wrzesień 1980 r.
Zadania:
kontrola przestrzegania przepisów prawa o OŚ
badanie stanu środowiska w ramach programu Państwowego Monitoringu Środowiska
przeciwdziałanie poważnym awariom
6. Europejska Agencja Środowiska (EEA)
Zrzesza 32 kraje członkowskie
Dostarczanie informacji dot. OŚ. Główne źródło informacji dla podmiotów związanych z opracowywaniem, przyjmowaniem, wdrażaniem i ocenianiem polityki OŚ oraz dla opinii publicznej.
27 krajów UE + Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwecja i Turcja
* współpraca regionalna
Kraje sąsiadujące z UE i ich sąsiedzi, świat
- Współpraca z org. Międzynarodowymi
Światowa Org. Zdrowia WHO
Bank Światowy
Program narodów zjednoczonych ds. rozwoju UNDP
Organizacja ds. wyżywienia i rolnictwa FAO
- na poziomie regionalnym
*organizacja współpracy gospodarczej i rozwoju OECD
Została powołana Europejska sieć informacji i obserwacji środowiska (Eionet)
900 ekspertów z 300 instytucji
Eionet - dziedziny
Woda, powietrze, klimat, różnorodność biologiczna, zarządzanie zasobami i odpadami, wykorzystanie wody i gruntu, informacja przestrzenna
Współpraca z instytucjami UE
komisja Europejska (KE)
Dyrekcja Generalna ds. środowiska (DGENVen) „grupa czterech” agencja, DG ds. środowiska, Instytut Środowiska i zrównoważonego rozwoju WCB oraz Eurostein
Agencja współpracuje również z pozostałymi Dyrekcjami Generalnymi Komisji Europejskiej m.in. DG ds. transportu i energii, badań naukowych, rolnictwa i polityki regionalnej
Parlament Europejski - komisja ds. ochrony środowiska naturalnego, zdrowia publicznego i bezpieczeństwa żywności oraz tymczasową komisją ds. zmian klimatycznych.
Agencja podejmuje także współpracę z komisją ds. transportu i turystyki, rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, ds. rozwoju regionalnego.
Rada UE jest głównym organem decyzyjnym.
Organy doradcze UE
Komitet Regionów
Europejski Komitet Ekonomiczno - Społeczny dot. udziału w konferencjach, kontaktów nieformalnych, dostarczanie informacji dla sprawozdawców
Agencje Wspólnotowe
Instytucje Ekologiczne w Polsce
Instytut Ochrony Środowiska - od 1973r.
Pola działania
ochrona klimatu
ochrona krajobrazu i żywych zasobów przyrody
ochrona Bałtyku i jego pobrzeża
Gospodarowanie odpadami
Współpraca w zakresie ekologii na forum międzynarodowym
Ochrona i odnowa zasobów wodnych
Ochrona atmosfery przez zanieczyszczeniem
Ochrona przez hałasem i wibracjami - 2 stacje monitoringu
Instytut Ekologii i Terenów Uprzemysłowionych 1972
Samodzielna jednostka od 1992r.
Współpraca międzynarodowa:
Światowa organizacja zdrowia
Amerykańska agencja OŚ
Departament Energetyki Rządu Stanów Zjed.
Komisja Europejska
Od 2000r. posiada laboratorium
Instytut gospodarki surowcami mineralnymi i energią PAN
Powstał w 1997 r. w Krakowie na bazie istniejącego od 1985r. Zakładu Podstaw Gospodarki Surowcami Mineralnymi. Jest placówką naukowo - badawczą prowadzącą kompleksowe badania związane z problematyką gospodarki surowcami mineralnymi, poczynając od prognozy możliwości pozyskiwania surowców poprzez ich udokumentowanie, zagospodarowanie, procesy przeróbki i przetwarzania, ochronę środowiska przyrodniczego aż do strategii i oceny gospodarki surowcami w gosp. Krajowej na tle uwarunkowań rynku światowego
Prowadzenie prac badawczych
Działalność wydawnicza
Przygotowywanie specjalistów
Upowszechnianie wiedzy
Instytut Gospodarowania Odpadami
Powstał w 2002 r.
Obszary działań:
wydawanie pozwoleń
przeglądy ekologiczne
projekty technologiczne
gospodarka odpadami niebezpiecznymi
* edukacyjna
* wydawnicza
* szkolenia i kursy
* nadzory autorskie
Instytut Ochrony Przyrody PAN
Od 1953 r. samodzielna placówka
Działania
ekologia i biologia konserwatorska
geologia konserwatorska
Podstawowym zadaniem jest tworzenie naukowych podstaw Ochrony Przyrody i środowiska przyrodniczego.
Instytut badawczy leśnictwa
1930r. jako zakład Doświadczalny Lasów Państwowych
Gospodarka leśna - ochrona, zalesianie
Główne kierunki badań
zadrzewienia
melioracje leśne
rozwój zrównoważony gospodarstwa
gospodarka łowiecka
ochrona i bezpieczeństwo pracy w lesie
polityka leśna
ekonomika gospodarki leśnej
monitoring lasu
Inne zadania:
doradztwo naukowe
działalność wydawnicza
Polski komitet ds. UNESCO
1971r.
Pobudzanie świadomości społecznej w zakresie realizacji zadań związanych z różnorodnością ekologiczną i kulturową.
Trzy podstawowe funkcje:
Zachowanie bioróżnorodności
Rozwój dla zrównoważonej przyszłości
Badania, monitoring oraz wymiana informacji w ramach światowej sieci MAB
9 rezerwatów biosfery w Polsce
Instytut Meteorologii i gospodarki wodnej
Pomiary i obserwacja hydrologiczna i meteorologiczna
Zadania IMiGW
prace naukowo - badawcze
przygotowywanie materiałów programowych
upowszechnianie prognoz
Ośrodek oceanografii i monitoringu Bałtyku
Pomiary w zakresie oceny OŚ
Instytut Morski
Zadania realizowane w zakresie:
zagospodarowanie regionu nadmorskiego
zapobieganie zagrożeniom Bałtyku
ekologia morza
modernizacja i eksploatacja portów
Zakłady naukowe
samodzielna pracownia ekologii
zakład ekonomiki i prawa
zakład elektroniki morskiej
Instytut na rzecz ekorozwoju
1990 r.
Natura 2000 - ochrona ptaków oraz siedlisk
Ekoherkules - 2007 - 2009 ocena skutków dot. zrównoważonego rozwoju
Przeciwdziałanie zmianom klimatycznym
Państwowy instytut geologiczny
1919r.
Badania bodowy geologicznej kraju
Organizacje pozarządowe
towarzystwo botaniczne
towarzystwo ornitologiczne
związek kynologiczny
organizacje społeczne
Formy działalności społecznej
prowadzenie i organizowanie kampanii
podnoszenie edukacji ekologicznej
tworzenie grup nacisków
konferencje
seminaria
happeningi
Motywy ochrony przyrody i środowiska:
estetyczne
religijne zdrowotne
uczuciowe i patriotyczne
historyczno-kulturowe
społeczne - dominujące współcześnie
Organizacja ekologiczna - cel ochrona przyrody
Organizacja społeczna - działa w interesie publicznym, organizacja niezależna
Ruch zielonych
1973 r. - cała Europa
zagrożenia ekologiczne, odpowiedzialność jednostki za własne losy i rozwój cywilizacji
jasnozieloni
ciemnozieloni
Uprawnienia organizacji
wystąpienie do organów administracji publicznej o zastosowanie środków zmierzających do usunięcia zagrożenia środowiska
wystąpienie do sądu z roszczeniem o zaniechanie naruszania środowiska na określonym terenie i przywrócenie stanu poprzedniego lub naprawienie szkód
wystąpienie do sądu z roszczeniem o zakazanie lub ograniczenie działalności zagrażającej środowisku
Międzynarodowe organizacje ekologiczne
Greenpeace
WWF
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i jej zasobów
Friends of the Earth international (FoEL)
Front wyzwolenia zwierząt (ALF)
Królewskie Towarzystwo ochrony ptaków
Living Lakes
Greenpeace
rajów - 1971r.
Ochrona lasów i oceanów,
zatrzymanie zmian klimatycznych,
sprzeciw wobec inżynierii klimatycznej
powstrzymanie wielorybnictwa
eliminacja zużycia toksycznych związków chemicznych
WWF
1961 r.
Powstrzymanie degradacji środowiska naturalnego
w Polsce
10 projektów dot. ochrony rzek, lasów, klimatu oraz promowania zrównoważonego rozwoju i tradycyjnego, proekologicznego rolnictwa
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i jej zasobów
1948 r.
83 państwa
Publikacja czerwonej księgi zawierającej listę gatunków roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem.
Przyjaciele Ziemi
Główna siedziba - Amsterdam
Działanie ekologiczne i społeczne
Front wyzwolenia zwierząt
Od 1976 roku
W Polsce od 1988 - odżegnał się od stosowania przemocy i prowadzenia akcji bezpośrednich. Działa w obrębie zwierząt w sposób nieformalny i pokojowy.
Królewskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
Brytyjska organizacja zajmująca się ochroną ptaków i ich siedlisk
Living Lakes
24 jeziora na liście - jeziora charakteryzujące się wysokimi walorami przyrodniczymi m.in. Bajkał, Morze Martwe, J, Wiktorii
Ruch ekologiczny w Polsce
Zielone Brygady
Liga ochrony przyrody
Biuro wspierania lobbingu ekologicznego
Klub GAJA
Polski klub ekologiczny od 1980r. Jest 1szą w Polsce organizacją sprzeciwiającą się polityce traktowania środowiska jako „dobra niczyjego”
Celem działań jest realizacja idei ekorozwoju, systematyczna poprawa stanu środowiska przyrodniczego oraz kształtowania poprzez powszechną edukację ekologiczną świadomości, że jakość życia zależy od zachowania równowagi między rozwojem cywilizacji technicznej, a wartościami humanistycznymi.
Karta etyczna pozarządowych organizacji ekologicznych
Sprawa Rospudy
Obrona Puszczy Białowieskiej
Pojęcie i struktura zasobów naturalnych
Przestrzeń geograficzna z kompleksem glebowo - fizjologicznym
Zasoby mineralne
Zasoby wodne
Zasoby biotyczne (rośliny i zwierzęta)
Użytki (czyste powietrze, wartości zdrowotne lokalnego klimatu)
Wartości zasobów naturalnych
zasoby wielkością skończoną
Przejawy zwiększania ograniczoności zasobów naturalnych
Kulminacja wydobycia i zmniejszenie prawdopodobieństwa nowych odkryć
Wzrost importu surowców w krajach o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego
Wzrost kosztów wydobycia oraz ilości odpadów w wyniku eksploatacji złóż o gorszych warunkach zalegania i mniejszej zawartości czystego składnika
07.01
Ekologiczne postępowanie w środowisku mieszkalnym
Tworzenie prawidłowych warunków mikroklimatycznych i fizycznych
- temperatura w mieszkaniu (komfortowa przy małej aktywności 20-22 st. C),
- oświetlenie światłem dziennym i światłem sztucznym,
- jakość powietrza wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych (chemiczne zanieczyszczenie powietrza).
Tworzenie prawidłowych warunków bioklimatycznych
- mikroflora powietrza (mikroorganizamy występują w postaci areozoli),
Choroby przenoszone drogą powietrzną:
* choroby wirusowe (grypa, mononukleoza, ospa, odra, zapalenie przyusznic, różyczka, półpasiec),
* schorzenia bakteryjne (gruźlica płuc, błonnica, szkarlatyna, schorzenia ropne płuc, koklusz),
* schorzenia mieszane (zapalenie migdałków, zapalenie płuc, nieżyt oskrzeli, błon śluzowych),
* schorzenia odzwierzęce (pryszczyca, różyca, wąglik, bruceloza),
* schorzenia grzybowe (kropidlakowa grzybica płuc, oskrzeli, alergie).
Wyróżniamy 3 formy szkodliwego działania na zdrowie człowieka stawonogów:
forma aktywna kleszcze,
forma bierna reakcja alergiczna,
wywołanie stanu zapalnego o działaniu toksycznym lub alergizującym
Warunki akustyczne w środowisku mieszkalnym
Źródła hałasów:
- bezpośrednia działalność człowieka: rozmowy, zabawy dzieci, chodzenie, przesuwanie mebli, używanie sprzętu elektroakustycznego, sprzętu AGD, instrumentów muzycznych oraz domowych urządzeń instalacyjnych.
- praca urządzeń instalacyjnych stanowiących techniczne wyposażenie budynku: windy, stacje transoformatorowe.
- hałasy zewnętrzne: są to hałasy i drgania zlokalizowane na zewnątrz budynku, tj. pochodzące z tras komunikacyjnych, parkingów, placów zabaw, boisk sportowych, pomieszczeń usługowych i handlowych, restauracji i dyskotek.
Natężenie dźwięku:
- w odniesieniu do snu |
30 dB |
- w odniesieniu do wypoczynku |
35dB |
- w odniesieniu do pracy umysłowej |
40dB |
- w odniesieniu do aktywności |
45dB |
Zasady ochrony akustycznej pomieszczeń mieszkalnych:
- ograniczenie hałasu u źródła: wprowadzenie odpowiednich zabezpieczeń akustycznych,
- wzajemna lokalizacja pomieszczeń chronionych w budynku i źródeł hałasów wewnętrznych i zewnętrznych,
- właściwe rozwiązania urbanistyczne otoczenia budynków (wprowadzenie zieleni),
- właściwe rozwiązania materiałowo - konstrukcyjne samego budynku wraz z systemami instalacyjnymi,
- wprowadzenie ograniczeń w wytwarzaniu hałasu we własnym mieszkaniu (stosowanie wykładzin, dywanów, odpowiedniego obuwia, nowoczesnego sprzętu gospodarstwa domowego - chłodziarek, pralek, robotów
Prowadzenie właściwej gospodarki odzieżą
Odzież w środowisku mieszkania zajmuje ważne miejsce. Pełni ona następujące funkcje:
- ochronną (polega na ochronie człowieka przed uciążliwościami warunków mikroklimatu mieszkalnego i klimatu zewnętrznego),
- użytkową (polega na zapewnieniu komfortu ruchowego, cieplnego, wilgotnościowego, np. zdolność do odprowadzania potu, również i warunków mikroklimatycznych, składu powietrza),
- estetyczną (zgodność z trendami mody, dbałość o wygląd),
- ekologiczną.
Surowce włókiennicze:
- włókna naturalne:
*włókna roślinne (len, bawełna, juta. Odzież nie powoduje żadnych uczuleń, odporna na działanie wysokich temp. )
* włókna zwierzęce (skóra kozia, owcza, królicza, wielbłądzia).
- włókna chemiczne:
* syntetyczne
* sztuczne
Odzież ekologiczna to taka która:
- zapewnia organizmowi odpowiednie warunki sprawnego funkcjonowania w środowisku,
- zapewnia odpowiednie wartości emocjonalne,
- wytwarzana jest w sposób nie obciążający środowiska,
- zapewnia likwidacje zużytych elementów bez naruszania równowagi biologicznej środowiska.
Oszczędna gospodarka wodna
- zakładanie wodomierzy
Gospodarka energią elektryczną
Do działań zmierzających do zmniejszenia zużycia energii zaliczyć można:
- wyłączanie światła, jeśli nie przebywamy w pomieszczeniu,
- odłączanie z głównego gniazdka urządzeń przy dłuższym nieużywaniu.
W polepszeniu komfortu życia mieszkańców dużą rolę odgrywa roślinność - trawniki, drzewa i krzewy ozdobne, które spełniają następujące funkcje:
- filtrują powietrze,
- poprawiają skład powietrza atmosferycznego,
- modyfikują wilgotność gleby i powietrza,
- wydzielają substancja o właściwościach leczniczych,
- chronią przed nadmiernym hałasem,
- stanowią osłonę przed działaniem wiatru,
- pełnią funkcję biocenotyczną.,
- kreują krajobraz,
- pełnią funkcję rekreacyjną,
- dają cień,
- tworzą korytarze ekologiczne,
- pełnią funkcje hydrologiczne.
1972 pierwszy pozytywny wpływ zwierząt na człowieka
Kosmetyki - grupa produktów służących do pielęgnacji, oczyszczania, ochrony i upiększania ludzkiego ciała.
Objawy alergii na kosmetyki: pieczenie, świąd, suchość skóry, zaczerwienienie, rumień, grudki, pęcherzyki wysiękowe, zmiany wysiękowe
Szczególnym zagrożeniem są takie same składniki jak:
Mieszaniny syntetyków zapachowych
Niektóre olejki eteryczne
Balsam peruwiański
Kalafonia
Podłoża kosmetyków (lanolina, euceryna)
Niektóre konserwanty kosmetyków np. nipaginy
Oznakowanie powinno zawierać następujące informacje:
1. Nazwę handlową kosmetyku i kategoria,
2. Dane producenta, a także nazwę państwa, jeśli kosmetyk jest produkowany poza RP
3. Zawartość kosmetyku,
4. Termin trwałości,
5. Numer serii lub inne dane pozwalające na identyfikację serii produktu,
6. Dane o działaniu kosmetyka,
7. Szczególne ostrzeżenia przy stosowaniu kosmetyku jeśli jest przeznaczony do użytkowania profesjonalnego,
8. Składniki,
9. Ostrzeżenia,
10. Informacje dodatkowe (np. graficzne).
Ustawa z 21 stycznie 2005 r o doświadczeniach na zwierzętach:
Wprowadza całkowity zakaz testowania na zwierzętach kosmetyków i środków chemicznych, a także pozwala komisjom etycznym i inspekcji weterynaryjnej na kontrolę laboratoriów.
Doświadczenie na zwierzętach są dopuszczalne tylko wtedy:
- wymaga tego ochrona zdrowia i środowiska,
- podstawowe badania naukowe,
- dydaktyka w szkołach wyższych,
- i gdy samych efektów nie można osiągnąć inaczej - przedtem trzeba zasięgnąć informacji z wszelkich dostępnych źródeł, czy ktoś nie przeprowadził podobnych.
Testowanie obejmuje:
- finalny produkt, np. szminka,
- poszczególne składniki i ich kombinacje,
- wielkie kompanie zlecają testy na zwierzętach firmom mniejszym, znajdującym się w krajach gdzie testowanie kosmetyków na zwierzętach jest dozwolone.
Rolnictwo ekologiczne
Ekorolnictwo - to alternatywny dla rolnictwa konwencjonalnego system gospodarowania zmierzający do poprawy jakości i zdrowotności artykułów żywnościowych i innych produktów rolnych, zrównoważonych ekologicznie i ograniczający ingerencję człowieka w ekosystem gospodarstwa, co hamuje proces degradacji siedliska rolniczego
Podstawy prawa
Ustawa o rolnictwie ekologicznym z dn. 20.04.2004r. z późniejszymi zmianami. (Dz.U.Nr 93 poz. 898 z późniejszymi zmianami)
W rolnictwie ekologicznym nie prowadzimy kontroli produktu tylko kontroluje się i udziela certyfikatu na sposób produkcji
System tworzą:
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW)
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS)
Inspekcja Weterynaryjna
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa
Inspekcja Handlowa
Polskie Centrum Akredytacji (PCA)
Jednostki certyfikujące upoważnione przez MRiWR
Eko oznaczenia
Wspólnoty Europejskie
Światowa Organizacja Handlu (WTO)
Program Narodów Zjednoczonych Ochrony Środowiska (UNEP)
Międzynarodowa Organizacja Standaryzacyjna (ISO)
Prace unifikacyjne w zakresie ekooznakowania podjęto w 1994r. (o zasięgu ogólnoświatowym)
Global Ecolabelling Network (GEN) zajmuje się:
Wsparcie techniczne
Przepływ informacji
Wymiana doświadczeń
Aspekty certyfikacji
Działania marketingowe
Działalność wydawnicza
Internet
21.01
Żywność ekologiczna
Produkowana jest zgodnie z określonymi prawami
Nie stanowi zagrożenia dla środowiska
Uwzględnia się aspekty społeczne np. aktywizacja obszarów wiejskich
Jest produkowana z uwzględnieniem kryteriów społecznych
W produkcji roślinnej nie używamy środków chemicznych
Produkcja zwierzęca - bez użycia antybiotyków i organizmów modyfikowanych
Cechy rolnictwa ekologicznego
Walory odżywcze produktów
Prawidłowy obieg materii w środowisku
Podtrzymywanie cykli biologicznych
Podwyższanie żyzności gleby
Nie stosujemy:
Pasz przemysłowych
Żywności genetycznie modyfikowanej (GMO)
Zapraw nasiennych, syntetycznych środków ochrony roślin
Nawozów sztucznych
Sztucznych koncentratów
Promieni jonizujących
Wolno stosować
Środki ochrony roślin zakwalifikowane do stosowania w rolnictwie ekologicznym w Polsce (Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu)
Co to rolnictwo jakich zasad przestrzegamy jakie produkty jak docierają do konsumenta, na co my jako konsumenci zwracamy uwagę
Przestawiamy gospodarstwo na ekologiczne metody produkcji
Podstawowe nawozy stosowane w gospodarstwie ekologicznym: (wymienić)
Komposty
Obornik
Gnojówka i woda gnojowa
Nawozy zielone
Status gospodarstwa ekologicznego
Wybór jednostki certyfikującej
Zgłoszenie chęci przejścia na produkcję metodami ekologicznymi
Opłata za kontrolę gospodarstwa
Rolnictwo konwencjonalne (różnica z ekologicznym)
Źle przechowywane produkty
Większa chemizacja
Maksymalizacja plonów
Skażenie środowiska
Kalkulacje ekonomiczne
Brak koordynacji w zakresie sprzedaży produktów
Rolnictwo ekologiczne
Ochrona gleby
Lepsze przechowywanie produktów
Współdziałanie w całym gospodarstwie
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
Zabiegi mechaniczne dostosowane do warunków glebowych, potrzeb roślin i zwierząt
Inwestycje
Stwarzanie nowych miejsc pracy
Wymuszają powstawanie firm zajmujących się obrotem towarowym
Doradztwo, a ekologia
Koordynacja zadań
Przekazanie wiedzy
Pomoc w zakresie przestawiania się gospodarstw
Rolnictwo w Europie
Kraje przodujące w produkcji ekologicznej:
Lichtenstein - 17%
Austria - 9%
Włochy - 5.3%
Francja
Na świecie
Australia
Kanada
Stany Zjednoczone
ZIELONY MARKETING
Szanse rozwoju zielonego marketingu
Coraz więcej firm posługuje się certyfikatami środowiskowymi - wyróżnienie się na rynku, szanse w konkurencyjności eksportu do państw UE
Nowi konsumenci będący bardziej świadomi ekologicznie
Premia dla pierwszego na rynku
Ograniczenia prowadzenia zielonego marketingu na rynku polskim (wymienić)
Wysoka różnica w cenie
Niższe dochody rozporządzalne klientów
Mniejsza świadomość ekologiczna
Skutki wzrostu ekologicznego
Przede wszystkim wzrost jakości życia
Konsumpcjonizm
Konsekwencją ekonomii wzrostu jest dążenie do coraz większej konsumpcji towarów i usług
Konsumpcjonizm
Nadmierna konsumpcja dóbr materialnych i usług
Nie jest usprawiedliwiona rzeczywistymi potrzebami ludzkimi
Nie liczy się z kosztami ekologicznymi, społecznymi i indywidualnymi
Wady
Marnotrawstwo wyprodukowanych dóbr, ludzkiej pracy i zasobów przyrody
Duchowa degradacja człowieka
Sens ludzkiego istnienia sprowadza się właściwie do kupowania i konsumowania
Niszczenie więzi międzyludzkich i zanik podstawowych wartości charakterystycznych dla dojrzałego społeczeństwa obywatelskiego
Zwiększenie poziomu konsumpcji
Zrównoważony poziom konsumpcji
Celem równoważenia konsumpcji jest ochrona i zwiększenie zakresu możliwości dostępnych dla naszych dzieci i następnych pokoleń
Ekokonsument
Ekokonsument (zielony konsument) jest to konsument świadomy, który kupując towar jest przekonany o jego niezbędności i wie jakie jest jego pochodzenie oraz co będzie się z nim działo po zużyciu
„zieloni konsumenci' działają bardzo racjonalnie oszczędnie gospodarują wodą, energią oraz odpadami, są świadomi tego że poprzez zakupy i konsumpcję oddziałują na środowisko przyrodnicze
Grupy ekokonsumentów (wymienić i może krótko opisać)
Konsumenci prezentujący zdrowy rozsądek - kupują produkty na podstawie rzetelnej wiedzy i informacji
Konsumenci zorientowani na siebie
Fanatycy ekologiczni - przypisują wartość wyłącznie produktom ekologicznym
Ekoznak
- wskazuje produkt, który spełnia wymagania ochrony środowiska
4.02
Eko- znak (Polska)
Polskie Centrum badań i Certyfikacji opracowało zasady przyznawania krajowego ekoznaku w 1998 roku.
Ważny jest proces certyfikacji
Kupuj odpowiedzialnie
Nie ulegamy promocjom
Kupujemy tylko te produkty, których potrzebujemy
Wybieramy sklepy znanych producentów
Wspieramy produkty lokalne
Nie kupujemy produktów gdzie są łamane prawa człowieka
Szukamy produktów ze znakami sprawiedliwego handlu
Nie kupujemy produktów testowanych n a zwierzętach
Staramy się kupować produkty świeże
Wykorzystanie opakowań przyjaznych dla środowiska
Oddajemy zużyty sprzęt, baterie do recyklingu
Zasady prawidłowego gospodarowania odpadami
Stosować zasady odzysku
unieszkodliwianie odpadów zgodnie z zasadą ochrony środowiska
naturalne zapobieganie powstawaniu odpadów oraz ich ograniczanie
Zagrożenia ekologiczne - postępujący proces niszczenia naturalnego środowiska człowieka
Przyczyny:
rozwój przemysłu
wzrost demograficzny
urbanizacja
ogólny charakter współczesnej gospodarki
błędy ludzkie (lekkomyślność, nieprzestrzeganie technologii produkcji)
zbrojenia, wojny, terroryzm
konsumpcyjny model życia
Zagrożenia środowiska - podział ze względu na zasięg
globalne
regionalne
lokalne
Zagrożenia środowiska - podział ze wzgl. na rodzaj czynnika
fizyczne (promieniowanie, zmiany temperatury, ciśnienia, wilgotności)
chemiczne (nadmiar zw. nieorganicznych, rozpuszczalnych w wodzie lub tłuszczach związków metali ciężkich, związków organicznych: freonów, dioksyn, fenoli, itp.)
biologiczne (wirusy, bakterie, grzyby)
Kwaśne deszcze
Dziura ozonowa
Efekt cieplarniany
Smog
Odpady i śmieci
Niszczenie lasów
Katastrofa ekologiczna formy:
woda - awarie tankowców z ropą
powietrze - gazy przemysłowe
ziemia - substancje chemiczne
Największe katastrofy
Wysychanie Morza (jeziora) Aralskiego
Czarnobyl
Indie wyciek trującego gazu
Pożary lasów - Rosja 2010
Zatoka Meksykańska - wyciek ropy
Wyciek w hucie aluminium - Węgry 2010
Parki Narodowe
Wymienić!!!!! I 1 omówić!!!!
Parki narodowe - obszar chroniony ze względu na swoje walory głównie przyrodnicze
Parki krajobrazowe - 120 parków. Obszary chronione ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe
Parki narodowe
Woliński Park Narodowy - województwo zachodnio-pomorskie
Bory Tucholskie
Słowiński Park Narodowy - 1977 park wpisany do światowej sieci rezerwatów biosfery UNESCO
Biebrzański Park Narodowy
Wigierski Park Narodowy suchary - ekosystem wodny bez dopływów
Drawieński Park Narodowy
Wielkopolski Park Narodowy
Kampinoski Park Narodowy w 2000 r. został wpisany na listę UNESCO
Białowieski Park Narodowy 1979 UNESCO
Park Narodowy Gór Stołowych
Narwiański Park Narodowy
Karkonoski
Gorczański Park Narodowy
Babiogórski Park Narodowy
Pieniński
Magurski
Świętokrzyski
Tatrzański
Roztoczański
Poleski
Bieszczadzki
Ujście Warty
Parki krajobrazowe:
Kaszubski
Mazurski
Suwalski - 1976 pierwszy PK w Polsce
Mazowiecki
Nadbużański - podlaski szlak bociani
Historia segregacji odpadów
Pierwsze miejskie wysypiska powstały w starożytnej Grecji
Rewolucja przemyslowa
1810r. opatentowano pierwsze metalowe puszki
1869r. zaczęto wykorzystywać opakowania z tworzyw sztucznych
1897. pierwsze centrum recyklingu powstało w Nowym Jorku
1895 r. pierwszy system selektywnej zbiórki odpadów Nowy Jork
1994r. pojawiły się pierwsze pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów
2006r. wprowadzono obowiązek segregowania śmieci
Walka
1641 magistrat nakazał właścicielom kamienic czyszczenie ulic, a gnój i błoto wywozić na wysypisko
1695
1722 zabroniono składowania śmieci na górze gnojnej
1912 spalarnia śmieci
1927 powstał pierwszy Zakład Oczyszczania Miasta (ZOM obecnie MPO)
Gospodarka odpadami współcześnie
Odpady i ich źródła
Odpady to zużyte przedmioty oraz substancje stałe, a także ciekłe nie będące ściekami (nie odprowadzane do wód), powstające w wyniku bytowania człowieka lub działalności przemysłowe, które są przeznaczone do usunięcia lub składowania z powodu braku możliwości ich wykorzystania.
Ochrona przed odpadami polega w szczególności na zapobieganiu powstawaniu odpadów lub minimalizacji ich ilości, usuwaniu z miejsc powstawania, a także wykorzystaniu lub unieszkodliwianiu odpadów w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska.
Odpady stanowią zagrożenie dla wszystkich komponentów środowiska.
Kryteria podziału odpadów
Najczęściej stosujemy podział odpadów ze względu na pochodzenie:
Odpady przemysłowe (poprodukcyjne)
Odpady
Górnicze
Z elektrowni i elektrociepłowni
Wpływ przemysłu na środowisko:
stan ekosystemów, aglomeracje miejskie, środowisko wiejskie, środowiska naturalne
zasoby naturalne surowców mineralnych
wielkość efektów globalnych, antropogenicznych
stan zasobów wody
Niekorzystne oddziaływanie produkcji przemysłowej na środowisko
Oddziaływanie korzystne
Miejsca pracy
Wzbogacanie infrastruktury lokalnej
Media energetyczne dla aglomeracji miejskich
Oczyszczanie ścieków
Pomoc w rozwiązywaniu problemów socjalnych
Utylizacja odpadów
Technologie ekologiczne
Technologie przyjazne środowisku obejmują wszystkie te rozwiązania technologiczne, których zastosowanie skutkuje mniejszym obciążeniem środowiska w porównaniu do ich odpowiedników
1870r. pierwsza na świecie spalarnia śmieci
ZUSOK
Zakłada się w ramach programu Infrastruktura i środowisko
Unieszkodliwianie odpadów znajdujących się na terenie Warszawy
Modernizacja instalacji odzysku
Przetwarzanie odpadów oraz zmniejszanie ilości składowanych odpadów na wysypiskach
Normy w zakładzie
! Selektywna zbiórka odpadów
Niebieski papier
Biały szkło bezbarwne
Zielny szkło kolorowe
Żółty metale
czerwony łącznie surowce
Brązowy ulegające biodegradacji
Rocznie każdy z nas zużywa ok 50 kg papieru
1 tona makulatury = 17 drzew
Tworzywa sztuczne - plastiki rozkładają się ok 1000 lat
Plastik metal powinny być czyste przy wyrzucaniu
Opakowania metalowe i aluminiowe surowiec wtórny
Tetrapaki opakowania kartonowe po mleku sokach powinny trafiać do żółtych pojemników - metal i tworzywa sztuczne ze względu na aluminium jakie jest w środku
Można z tego utworzyć włókno celulozowe
Odpady niebezpieczne
Żarówki rtęciowe, halogenowe, niektóre detergenty (wywabiacze plam, środki czystości do kuchni łazienek i ich opakowań), oleje, smary silnikowe, tłuszcze, kity, woski, baterie, akumulatory, chemikalia fotograficzne, tetrametry, leki i ich opakowania, lakiery, farby, rozpuszczalniki i ich opakowania, chemiczne środki ochrony roślin.
Leki i termometry
Akumulatory, oleje smary
Zużyty sprzęt elektroniczny
Ekoznaki
Znak margaretka
Ozon friendly
Znak szklany
Unieszkodliwianie odpadów
Bezpieczne składowanie
Rekultywacja w przypadku eksploatacji wysypisk polega na:
Uszczelnianiu, przykryciu i wprowadzeniu roślinności
Odpady stałe
Kompostowanie to utylizacja odpadów organicznych, pochodzących z odpadów przemysłu chemicznego, rolno-spożywczego
Wykorzystanie kompostu
W rolnictwie i leśnictwie
Najczęściej jest używane do rekultywacji wysypisk i terenów zdegradowanych
Czego nie kompostujemy:
Materiałów nieorganicznych
Liści porażonych przez choroby
Solonych i tłustych odpadów kuchennych
Owoców cytrusowych i skórek po nich
Kłączy przerzu
Kompostowanie to naturalny nawóz wytworzony podczas mikrobiologicznego rozkładu substancji organicznych pochodzących z odpadków gospodarstwa
Jedną z najlepszych technik uzyskania kompostu jest kompostowanie w pryzmach
Odpady komunalne
Odpady medyczne powstają w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych
Recycling powtórne wykorzystanie substancji i materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu pozyskiwania materiałów
Segregacja odpadów - podział odpadów wg materiału z którego zostały wytworzone
Utylizacja wykorzystanie odpadów przemysłowych, segregowanie, magazynowanie i spalanie
EKOLOGIA W TURYSTYCE
Środowisko a oddziaływanie człowieka
Środowisko naturalne, w którym zyje człowiek było w idealnej równowadze fizyko-chemiczno-biologicznej.
Nierozważna gospodarka człowieka doprowadziła do zachwiania równowagi ekologicznej w ekosystemach.
Środowisko a oddziaływanie człowieka
Rozwój komunikacji, wzrastające potrzeby socjalno-bytowe ludności, intensyfikacji produkcji przemysłowej i rolniczej spowodowały liczne zmiany:
Odpady,
Zanieczyszczenia,
Śmieci.
Zasoby przyrody
To elementy środowiska geograficznego człowieka (materia i energia), które decydują o:
jego istnieniu,
rozwoju społecznym,
rozwoju duchowym i,
estetycznym.
Zasoby niewyczerpalne
To takie, którym eksploatacja nie zagraża wyczerpaniem:
energia słoneczna,
wiatr,
energia geotermiczna,
energia płynów morskich,
grawitacyjny spadek wody w rzekach
Zasoby wyczerpywalne
To takie, które w wyniku eksploatacji musza ulec całkowitemu wyczerpaniu i zniszczeniu.
Podział na:
Zasoby nieodnawialne: węgiel kamienny, surowce chemiczne, ropa naftowa, wody mineralne, gaz ziemny, itp. (nieodnawialność wynika z długiego czasu ich tworzenia się).
Zasoby wyczerpywalne
Zasoby odnawialne - ulegają samoodtwarzaniu w wyniku naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie (powietrze atmosferyczne, hydrosfera, gleby, fauna i flora).
Odnawialność zasobów fauny i flory oraz gleby jest coraz bardziej ograniczona, co przejawia się spadkiem liczby gatunków oraz zanikiem naturalnych środowisk roślinnych.
Zasoby naturalne
krajobraz i jego urozmaicenie,
warunki klimatyczne,
wolna przestrzeń powietrzna,
wolna przestrzeń podziemna.
Cele i zadania ochrony środowiska
Racjonalne korzystanie z zasobów przyrody,
Rozwój technologii mało- i bezodpadowych,
Gospodarowanie zasobami dziko rosnących roślin i zwierząt w celu zapewnienia trwałości i optymalnej liczebności, przy zachowaniu w możliwie największym stopniu różnorodności genetycznej,
Umiejętność prawidłowego posługiwania się substancjami chemicznymi w życiu codziennym.
Cechy środowiska naturalnego
nie ma substancji kumulujących się w środowisku bez możliwości ich późniejszego zużycia,
W przyrodzie następuje doskonała przeróbka odpadów. Wszystko co przyroda wyprodukuje, może następnie rozłożyć na prostsze substancje, które służą do nowych procesów wytwórczych.
W środowisku naturalnym substancje przyrodnicze znajdują się w biologicznym obiegu zbliżonym do zamkniętego.
Podstawowa cecha środowiska naturalnego jest różnorodność koegzystujących gatunków,
Występuje samoregulacja polegająca na tym, że w nadmierne rozprzestrzenianie się jednego gatunku jest zahamowane przez konkurencyjny wpływ innego gatunku lub przez mechanizmy kontroli.
Różnorodność biologiczna a atrakcyjność przyrodnicza
Różnorodność określa bogactwo, czyli liczbę rodzajów systemów biologicznych lub łącznie liczbę rodzajów i relatywny udział poszczególnych rodzajów w obrębie danej powierzchni lub w ramach jednostki typologicznej wyższego rzędu.
Zmiany w niszy ekologicznej - działalność człowieka
Problemy ale czy na pewno???
Rolnictwo - ludzie przestali żyć w obrębie naturalnych systemów, zaczęto tworzyć ekosystemy o coraz większej ingerencji człowieka.
Lasy - wycinanie i przekształcanie terenów trawiastych w pola uprawne stały się przyczyną niszczenia wielu ekosystemów i gatunków.
Eksploatowanie morskich i słodkowodnych systemów, katastrofy ekologiczne w obrębie akwenów wodnych doprowadziły do podobnych zjawisk w hydrosferze.
Różnorodność biologiczna w krajobrazie obejmuje:
Różnorodność gatunkową (gatunki, formy życiowe, grupy ekologiczne),
Charakterystyki syntetyczne (ogólna liczna płatów - fitocenoz- jest tym wyższa, im różnorodność jest większa).
Uporządkowanie przestrzenne ekosystemów, zróżnicowanie ich kształtu i wielkości, stopień skomplikowania granic, liczba sąsiadujących płatów oraz kontrast miedzy płatami.
Rozwój zrównoważony
To taki rozwój, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia bez pozbawiania możliwości przyszłych pokoleń do zaspokajania ich potrzeb.
Art. 5 Konstytucji: Rzeczypospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasada zrównoważonego rozwoju.
Zasady ekorozwoju poruszają zagadnienia
Przeludnienia
Ubóstwa
Ochrony zdrowia
Ochrony środowiska
Zmiany wzorców konsumpcji
gospodarowania zasobami naturalnymi
Mechanizmów finansowych
Systemów informatycznych
Nowinek technologicznych
Roli społeczeństwa i edukacji ekologicznej.
Pojęcia…
Rozwój turystyki masowej zapoczatkowany w latach 50. XX wieku odbił się ujemnym wpływem na środowisko przyrodnicze oraz społeczno-kulturowe.
Turystyka masowa stwarza zagrożenie dla wartości przyrodniczych i krajobrazowych poprzez rozwój ośrodków narciarskich, budowę tras zjazdowych i wyciągów, imprezy masowe itp..
Turystyka pozwala zapoznać się z innymi stylami życia, innymi religiami, innymi formami postrzegania świata i jego dziejów.
Prowadzi to człowieka do odkrycia samego siebie i innych, jako jednostek i jako społeczności zanurzonych w rozległej historii rodzaju ludzkiego, dziedziców i solidarnych współmieszkańców świata znanego i zarazem obcego
Ekoturystyka:
Dziedzina ekologii stosowanej zajmująca się kompleksowym oddziaływaniem wszystkich form turystyki oraz infrastruktury turystycznej na środowisko.
Forma turystyki w małych grupach do miejsc przyrodniczego i kulturowego zainteresowania, preferująca dbanie o środowisko.
Ekoturystyka i pokrewne formy podróżowania
Turystyka kwalifikowana
Agroturystyka
Turystyka krajobrazowa
Turystyka wypoczynkowa
Ekoturystyka stanowi rdzeń koncepcji turystyki zrównoważonej. Jest najczystszą formą podróżowania przyjaznego środowisku, ponieważ odbywa się zwykle na obszarach o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych.
Bezpośrednio przyczynia się od ochrony środowiska naturalnego i kulturowego tych regionów a jej uczestnikami są ludzie o dużej świadomości ekologicznej i wrażliwości przyrodniczej
Cele turystyki zrównoważonej
Racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody oraz krajobrazu naturalnego i kulturowego bez dewastacji.
Rozproszenie ruchu turystycznego i zagęszczenie rejonów jego nadmiernej koncentracji.
Zwiększenie bezpośredniego kontaktu z przyrodą.
Obniżenie ceny usług turystycznych.
Organizowanie pobytu turystów przez małe biura regionalne lub przedsiębiorstwa rodzinne, a nie przez duże biura turystyczne
Wydłużenie sezonu turystycznego poza sezon letni.
Rozwój infrastruktury turystycznej przez liczne inwestycje na niewielka skalę, angażujące stosunkowo niewielkie środki finansowe.
Zwiększenie bezpośredniego kontaktu z gospodarzami i społecznościami lokalnymi.
Zwiększenia możliwości korzystania z różnych atrakcji turystycznych i krajoznawczych oraz poznania specyfiki regionu.
Przekształcenia biernych form turystyki pobytowej w formy turystyki aktywnej i specjalistycznej.
Zagrożenia dla przyrody i krajobrazu
Brak urządzeń oczyszczających.
Niski standard infrastruktury turystycznej.
Masowy sezonowy ruch turystycznych w rejonach najbardziej popularnych.
Wzrost zaśmiecenia terenu.
Rozwój budownictwa letniskowego.
Nadmierny ruch turystyczny na obszarach najcenniejszych przyrodniczo.
Zagłada tradycyjnych układów osadniczych przez niekontrolowaną zabudowę rekreacyjną.
Niska świadomość ekologiczna i kulturowa turystów oraz społeczności lokalnych w rejonach, gdzie rozwija się turystyka.
Zapobieganie…
Strategia rozwoju turystyki zrównoważonej.
Lokalne koncepcje zarzadzania ruchem turystycznym.
Unowocześnienie infrastruktury turystycznej.
Zabezpieczenia na szlakach turystycznych wiodących przez cenne obszary przyrodnicze.
Sprawny system gromadzenia i wywożenia odpadów.
Wykorzystanie planów przestrzennego zagospodarowania.
29