Imię i nazwisko Kl. 1 Gr. I

Starożytna Grecja

1. Podkreśl te wyrazy, które określają warunki geograficzne Grecji: (3p)

Morze Czerwone, Peloponez, Zatoka Perska, Morze Jońskie, Syria, Bliski Wschód,

Morze Egejskie, Indus,

2. Poniższej znajdują się opisy postaci żyjących w starożytności. Określ, kogo one dotyczą. (3p)

a- Filozof, uważany za ojca materializmu, zwany „śmiejącym się filozofem”-

2. Ateński mąż stanu, demokrata, pełnił wielokrotnie urząd stratega; ugruntował demokrację w Atenach, wprowadził diety za udział a Radzie Pięciuset -

3. Wybitny grecki dziejopisarz, nazwany „ojcem historii”, autor „Dziejów” -

3. Wyjaśnij nazwy, pojęcia: (2p)

1. ostracyzm -

2. oligarchia -

4. Wymień imiona trzech greckich twórców teatru. (3p)

5. Podkreśl te pojęcia, nazwy, które związane są z kulturą Grecji: (3p)

Akropol, Panteon, termy, Forum Romanum, zikkurat, Akademia, akwedukty, Muzeum, kodyfikacja prawa

6. Uporządkuj wydarzenia w kolejności chronologicznej i umieść je na osi. (2p)

opanowanie Egiptu przez Rzym ( ), wojna peloponeska ( ), śmierć Aleksandra Wielkiego( ),

bitwa pod Cheroneą ( ), podporządkowanie Grecji przez Rzym ( )

p.n.e. n.e.

7. Uzupełnij zdania. (5p)

1. Sojusz wojskowy Sparty z państwami greckimi, powstały w VI w. p.n.e., nazywano .....................................

2. Ciężkozbrojny piechur grecki, to.....................................

3. Sztuka wymowy to ....................................................

4. Epokę hellenistyczną datuje się od ...................................................................................... Wydarzenie to miało miejsce w roku ......................

8. Uzupełnij tabelkę zawierającą terminy charakterystyczne dla ustrojów politycznych Aten i Sparty

(3p)

pojęcie	wyjaśnienie
apella
bule
eklezja

9. Do niżej podanych poglądów greckich filozofów dopisz ich twórców (wybierz z podanych: (4p)
Arystoteles, Heraklit, Demokryt, Sokrates, cynicy, hedoniści, stoicy, epikurejczycy).

Filozof	Poglądy
	- ogień zasadą wszechświata - teoria panta rhei ( wszystko płynie) - nietrwałość i zmienność świata.
	- sensem życia jest przyjemność.
	- istnieje jednoznaczna prawda, istnieją powszechne, niepisane prawa moralne, które człowiek może poznać za pomocą rozumu. - prawdziwe szczęście może dać człowiekowi cnota idąca w parze z wiedzą.
	-wyrzeczenie się świata, osiągnięcie stanu apatii (zobojętnienie na wartości doczesne)

10. W oparciu o przytoczony fragment tekstu wypisz zasady funkcjonowania ustroju

demokratycznego w Atenach. (5p)

„Nasz, ustrój polityczny nie jest naśladownictwem obcych praw, a my sami raczej jesteśmy wzorem dla innych niż inni dla nas. Nazywa się ten ustrój demokracją, ponieważ opiera się na większości obywateli, a nie na mniejszości. W sporach prywatnych każdy obywatel jest równy w obliczu prawa; jeśli zaś chodzi o znaczenie, to jednostkę ceni się nie ze względu na jej przynależność do pewnej grupy, lecz ze względu na talent osobisty, którym się wyróżnia; nikomu też, kto jest zdolny służyć ojczyźnie, ubóstwo albo nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów. W naszym życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności(...). Kierując się wyrozumiałością w życiu prywatnym; szanujemy prawa w życiu publicznym; jesteśmy posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym niepisanym, które bronią pokrzywdzonych i których przekroczenie przynosi powszechną hańbę.

Myśmy też stworzyli najwięcej sposobności do wypoczynku po pracy, urządzając przez cały rok igrzyska i uroczystości religijne oraz pięknie zdobiąc nasze prywatne mieszkania.”

a)

b)

c)

d)

e)

Suma punktów: 33

Imię i nazwisko Kl. 1 Gr.II

Starożytna Grecja

1. Podkreśl te wyrazy, które określają warunki geograficzne Grecji:. (3p)

Morze Czerwone, Morze Jońskie, Asyria, Morze Egejskie, półwysep Synaj, Morze Śródziemne,

Morze Kreteńskie, Tygrys i Eufrat

2. Poniższej znajdują się opisy postaci żyjących w starożytności. Określ kogo one dotyczą. (3p)

1. Filozof, twórca idealizmu, założyciel szkoły zwanej Akademią -

2. Ateński mąż stanu, jego reformy pozwoliły wszystkim obywatelom brać udział w rządzeniu ateńską polis -

3. Wybitny historyk grecki, autor „Wojny peloponeskiej” -

3. Wyjaśnij nazwy, pojęcia: (2p)

1. tyrania -

2. polis -

4. Wymień imiona trzech greckich rzeźbiarzy. (3p)

5. Podkreśl te pojęcia, nazwy, które są związane są z kulturą Grecji: (3p)

Panteon, termy, Doryforos, Forum Romanum, łuk triumfalny, Liceum, Corpus iuris civilis, Partenon, akwedukty

6. Uporządkuj wydarzenia w kolejności chronologicznej i umieść je na osi. (2p)

opanowanie Egiptu przez Rzymian ( ), podbój Persji przez Aleksandra ( ), śmierć Aleksandra Wielkiego ( ), podporządkowanie Grecji przez Rzym ( ), wojna peloponeska ( )

p.n.e. n.e.

7. Uzupełnij zdania: (5p)

1. Sojusz wojskowy pod przewodnictwem Aten, powstały w V w.p.n.e., nazywano ......................

2. Zwarty szyk bojowy charakterystyczny dla armii Greków, to........................................

3. W starożytnych Atenach przywódca ludu to ............................................................

4. Epoka hellenistyczna kończy się wraz z ............................................................... Nastąpiło to w roku ..........

8. Uzupełnij tabelkę zawierającą terminy charakterystyczne dla ustrojów politycznych Aten i Sparty

(3p)

pojęcie	wyjaśnienie
geruzja
eforowie
Rada Pięciuset

9. Do niżej podanych poglądów greckich filozofów dopisz ich twórców (wybierz z podanych:
Arystoteles, Sokrates, Pitagoras, Platon, cynicy, hedoniści, stoicy, epikurejczycy). (4p)

Filozof	Poglądy
	- rezygnacja z dóbr materialnych i obojętność na los
	- wszystko co widzimy to byty realne, składające się z materii i formy. Życie polega na dążeniu materii do przyjęcia doskonałych form, przypisanych każdej rzeczy - świat został wprowadzony w ruch przez doskonałą, niezmienną siłę - Pierwszą Przyczynę - zasada „złotego środka” - opanowanie namiętności przez rozum, rozsądne korzystanie z przyjemności życia
	- zasadą wszechświata jest liczba (zasady matematyki są zasadami wszelkiego bytu) - twierdzenie, że Ziemia jest kulą krążącą wokół własnej osi
	- drogą do szczęścia jest ograniczenie potrzeb, unikanie cierpienia

10. W oparciu o przytoczony tekst źródłowy dotyczący demokracji ateńskiej wypisz zalety ustroju demokratycznego. (5p)

„Nasz ustrój polityczny nie jest naśladownictwem obcych praw, a my sami raczej jesteśmy wzorem dla innych niż inni dla nas. Nazywa się ten ustrój demokracją, ponieważ opiera się na większości obywateli, a nie mniejszości.

W sporach prywatnych każdy obywatel jest równy w obliczu prawa; jeśli zaś chodzi o znaczenie, to jednostkę ceni się nie ze względu na jej przynależność do pewnej grupy, lecz ze względu na talent osobisty, którym się wyróżnia; nikomu też, kto jest zdolny służyć ojczyźnie, ubóstwo albo nieznane pochodzenie nie przeszkadza w osiągnięciu zaszczytów.

W naszym życiu państwowym kierujemy się zasadą wolności. W życiu prywatnym nie wglądamy z podejrzliwą ciekawością w zachowanie się naszych współobywateli, nie odnosimy się z niechęcią do sąsiada, jeśli zajmuje się tym, co sprawia mu przyjemność i nie rzucamy w jego stronę owych pogardliwych spoj­szeń, które wprawdzie nie wyrządzają szkody, ale ranią. Kierując się wyrozumiałością w życiu prywatnym, szanujemy prawa w życiu publicznym; jesteśmy posłuszni każdoczesnej władzy i prawom, zwłaszcza tym niepisanym, które bronią pokrzywdzonych i których przekroczenie przynosi powszechną hańbę.

Myśmy też stworzyli najwięcej sposobności do wypoczynku po pracy urządzając przez cały rok igrzyska i uroczystości religijne oraz pięknie zdobiąc nasze prywatne mieszkania, których urok codzienny rozprasza troski.

Z powodu zaś wielkości miasta zwozi się tu towary z całej Ziemi; możemy tedy na równi rozkoszować się wytworami obcych narodów, co i naszymi własnymi."

a)

b)

c)

d)

e)

Suma punktów:33

Starożytna Grecja - przykładowe odpowiedzi

Gr. I

1. Peloponez, Morze Jońskie, Morze Egejskie,

2. a- Demokryt b- Perykles c- Herodot

3.

1. sąd skorupkowy, wprowadzony przez Klejstenesa w 507 r.p.n.e., co roku członkowie eklezji wskazywali osobę stanowiącą ewentualne zagrożenie demokracji, skazany obywatel musiał udać się na 10 - letnie wygnanie

2. ustrój greckich polis, w którym władza spoczywała w rękach przedstawicieli możnych rodów(arystokracji), ewentualnie najbogatszych lub zasłużonych obywateli

4.Ajschylos, Sofokles, Eurypides, Arystofanes

5. Akropol, Akademia, Muzeum,

6.

opanowanie Egiptu przez Rzym ( 5), wojna peloponeska ( 1 ), śmierć Aleksandra Wielkiego( 3 ),

bitwa pod Cheroneą ( 2 ), podporządkowanie Grecji przez Rzym ( 4 )

7. a- Związek Peloponeski

b- hoplita

3. retoryka

4. śmierci Aleksandra Wielkiego, 323 p.n.e.

8.

pojęcie	wyjaśnienie
apella	zgromadzenie pełnoprawnych obywateli Sparty, którzy ukończyli 30 lat; wybierające urzędników i rozstrzygające najważniejsze kwestie państwowe
bule	rada licząca 500 członków - obywateli Aten, członków rady najpierw wybierano a od poł. V w.p.n.e. losowano spośród obywateli, którzy ukończyli 30 lat; kontrolowała urzędników, przyjmowała zagranicznych posłów, przygotowywała projekty uchwał
eklezja	zgromadzenie obywateli Aten, najwyższa władza w państwie, decydująca o polityce zagranicznej, sprawach wojskowych i niektórych sądowych

9. Do niżej podanych poglądów greckich filozofów dopisz ich twórców (wybierz z podanych:
Arystoteles, Heraklit, Demokryt, Sokrates, cynicy, hedoniści, stoicy, epikurejczycy).

Filozof	Poglądy
Heraklit	- ogień zasadą wszechświata - teoria panta rhei ( wszystko płynie) - nietrwałość i zmienność świata.
hedoniści	- sensem życia jest przyjemność.
Sokrates	- istnieje jednoznaczna prawda, istnieją powszechne, niepisane prawa moralne, które człowiek może poznać za pomocą rozumu. - prawdziwe szczęście może dać człowiekowi cnota idąca w parze z wiedzą.
stoicy	-wyrzeczenie się świata, osiągnięcie stanu apatii (zobojętnienie na wartości doczesne)

10.

a) państwo było wspólnotą obywateli,

b) istniał obowiązek podporządkowania się interesom i prawom wspólnoty,

c) o losach państwa decydowali wolni obywatele,

d) mogli wyrażać swe poglądy, wolność słowa,

e) równość obywateli wobec prawa bez względu na pochodzenie,

f) możliwość zdobycia zaszczytów dzięki osobistym zaletom,

g) możliwość aktywnego uczestniczenia w życiu publicznym,

h) prawo do wypoczynku i obrony pokrzywdzonych

Suma punktów: 33

Gr.II

1. Morze Jońskie, Morze Egejskie, Morze Kreteńskie,

2.

1. Platon

2. Klejstenes

3. Tukidydes

3.

1. ustrój greckich polis, w którym wadzą przejmowała siłą jednostka (tyran), większość tyranów była arystokratami, ale działali oni zwykle na korzyść ludu

2. wspólnota polityczna obywateli, forma państwa w starożytnej Grecji, charakteryzująca się brakiem stałej zawodowej administracji i armii

4. Myron, Poliklet, Fidiasz

5. Doryforos, Liceum, Partenon,

6.

opanowanie Egiptu przez Rzymian ( 5 ), podbój Persji przez Aleksandra (2 ), śmierć Aleksandra Wielkiego (3 ), podporządkowanie Grecji przez Rzym ( 4 ), wojna peloponeska ( 1 )

7.

1. Związek Morski

2. falanga

3. demagog

4. upadek ostatniej monarchii hellenistycznej - Egiptu, 30 r.p.n.e.

8.

pojęcie	wyjaśnienie
geruzja	rada starców w Sparcie, składała się z 28 gerontów wybieranych dożywotnio i 2 królów; przygotowywała projekty ustaw przedstawiane apelli, decydowała w najważniejszych sprawach sądowych
eforowie	5 najwyższych urzędników w Sparcie, wybieranych corocznie przez apellę, przewodniczyli apelli i geruzji, kontrolowali urzędników, kierowali polityką zagraniczną, prowadzili sadownictwo i nadzorowali finanse
Rada Pięciuset	rada licząca 500 członków - obywateli Aten, członków rady najpierw wybierano a od poł. V w.p.n.e. losowano spośród obywateli, którzy ukończyli 30 lat; kontrolowała urzędników, przyjmowała zagranicznych posłów, przygotowywała projekty uchwał

9.

Filozof	Poglądy
cynicy	- rezygnacja z dóbr materialnych i obojętność na los
Arystoteles	- wszystko co widzimy to byty realne, składające się z materii i formy. Życie polega na dążeniu materii do przyjęcia doskonałych form, przypisanych każdej rzeczy - świat został wprowadzony w ruch przez doskonałą, niezmienną siłę - Pierwszą Przyczynę - zasada „złotego środka” - opanowanie namiętności przez rozum, rozsądne korzystanie z przyjemności życia
Pitagoras	- zasadą wszechświata jest liczba (zasady matematyki są zasadami wszelkiego bytu) - twierdzenie, że Ziemia jest kulą krążącą wokół własnej osi
epikurejczycy	- drogą do szczęścia jest ograniczenie potrzeb, unikanie cierpienia

10.

a) istnieje zasada większości a nie mniejszości

b) równość obywateli wobec prawa

c) zasada wolności

d) wyrozumiałość, tolerancja w życiu osobistym

e) poszanowanie prawa (praworządność)

f) prawo do wypoczynku Suma punktów:33

---