Socjotechnika - racjonalne działanie zmierzające do przemyślanych przemian w rzeczywistości społecznej (sterowanie)

Płaszczyzny oddziaływań socjotechnicznych

1. płaszczyzna systemów wychowania

kiedy dążymy aby jednostki zdobyły umiejętności adekwatne do pełnionych ról społecznych

2. techniki masowego oddziaływania

przy ich pomocy dąży się do zmian w ocenach i poglądach społecznych i ekonomicznych

3. system prawny

odwołuje się do fundamentalnych funkcji prawa: zmuszenia, odstraszenia i informowania

Do posługiwania się tymi płaszczyznami niezbędna jest władza.

Aspekty socjotechniki:

• klasyczny - mamy do czynienia z klientem który ma problem

• kliniczny - socjotechnik doradza dodatkowe zmiany wynikające z innego porządku

• interwencyjny - oprócz akceptacji aspektu klasycznego i klinicznego zakładamy swobodę zmian ze strony socjotechnika. Mimo oporu klienta dąży do wdrożenia swojego pomysłu (manipulacja klientem)

komunikowanie masowe - przestrzeń działań która jest najbardziej skuteczna

propaganda - forma komunikowania masowego o charakterze jednostronnym

Etapy definiowania propagandy

I etap - manipulowanie i wywieranie wpływu

• Nakłanianie jednostki do zrobienia czegoś

• Neuromarketing - oddziaływanie na naszą podświadomość (np. komunikaty o rzuceniu palenia, wzmacniają chęć zapalenia)

II etap - celowość

• Celowe dążenie do dostosowania zachowań jednostki poprzez formowanie ich postaw.

• Kształtowanie percepcji (np McDonald w Szwecji - sprzątanie tacek jest nauką Dorego wychowania)

Propaganda - zespół metod stosowanych przez zorganizowane grupy w celu wciągnięcia do aktywnej działalności mas ludzi, u których w konsekwencji manipulacji psychicznej wytwarza się jedność psychiczna pozwalająca na włączenie do masowego działania.

• Kampania cola-cola zero

• Filmy typu „Ameryka ratuje świat”

Cele propagandy:

1. Tworzenie lub zmiana postaw ludzi, tak aby odpowiadały one interesom nadawcy propagandy

2. Wytworzenie przewidywanych przez propagandzistów zachowań grupy, na które wpływają

Funkcje propagandy:

1. integracyjna

• dąży do zintegrowania określonej zbiorowości

• stabilizacja określonego istniejącego systemu politycznego i społecznego

• umocnienie i wzmacnianie struktur

• podstawą jest kultura danej grupy

• odbiorcami są ludzie wykształceni i dobrze poinformowani

[np. 1000 szkół na 1000lecie państwa - Gomułka 1958]

1. adaptacyjna (agitacyjna)

• nawoływanie odbiorców do określonego czynu lub akcji

• tworzy nowe wzory zachowań

• zdobywanie akceptacji ideologii nowych struktur władzy systemu politycznego nowych przywódców

• odwołuje się do emocji

• występuje gdy istnieje opozycja polityczna i sprzeciw opini publicznej wobec głoszonych idei

[akcja Pis - zlikwidujemy korupcję]

1. informacyjno - interpretacyjna

• informacja odgrywa drugorzędną rolę więc przeplata się ona z interpretacją i wykorzystywana jest do budowy przekazu perswazyjnego

[ulotki reklamowe , konferencja prasowa na giełdzie]

1. dezinformacyjno - demaskatorska

• łączona z tzw. czarna propagandą

• z reguły występuje w zewnętrznej propagandzie państw, gdy jest obiektem oddziaływania na wroga

• upowszechnianie nieprawdziwych informacji

• demaskatorska jest relacją na dezinformacje

• ma służyć odkryciu kłamstwa i nieprawdziwych informacji

klasyfikacja propagandy:

1. ze względu na treść

• społeczna

• polityczna

• naukowa

• ekonomiczna

• zdrowotna

• ekologiczna

1. ze względu na stopień zafałszowania prawdy

• biała - jawne źródło, nadawcami mogą być instytucje władzy publicznej, partie polityczne, organizacje religijne. Jej zadaniem jest budowanie wiarygodności

• szara - źródło przekazu może ale nie musi być poprawnie identyfikowane. Podstawowe wiadomości nie sa zbyt precyzyjnie. Stosowana jest np. by wprowadzić w zakłopotanie przeciwnika politycznego

• czarna - zafałszowanie treści, kłamstwo, oszczerstwo, manipulacja i brak etyki. Jest nieuczciwa. Nieznany nadawca. Jej celem jest całkowita dezinformacja przeciwnika.

Model odbicia źródła propagandy (ukrycie źródła przekazu)

Model legimityzujący źródło przekazu

Reguły podświadomego kontaktu;

1. komplementowanie - podniesienie mniemania słuchacza o sobie (efekt loreala - jesteś tego warta)

2. reguła sympatii lubimy ładnych, lubianych, miych i do nas podobnych

3. reguła autorytetu - odwołanie do sztucznych autorytetów

4. dążenie do wprowadzania drugiej osoby w dobry nastrój

5. nigdy nie traktuj drugiego jako gorszego od siebie

6. reguła niedostępności - stworzenie pozoru, że to jedyna okazja (seria limitowana)

7. reguła konsekwencji - jak wypowiemy decyzję na głos to się z niej nie wycofamy

8. reguła kontrastu - [np. list córki]

9. zasada dowodu społecznego - skoro wszyscy to ja też

10. budowanie opozycji

11. powtarzanie tego samego [„zabija na śmierć”]

Formuła obchodzenia zastrzeżeń (FOZ) - sposób unikania konfliktów

• z obiekcjami nie należy dyskutować

• przekonywanie, że wątpliwości i zastrzeżenia są nieuzasadnione mogą wywołać polemikę

Etapy FOZ:

1. echo - powtórzenie głównych słów obiekcji [„mówi pan, że...]

2. obrona przed grą w „tak ale...”

• opróżnienie worka - czyli poznajemy czyjeś obiekcję

• „co jest jeszcze dla ciebie ważne, jakie masz jeszcze wątpliwości „

• „A która z tych rzeczy jest dla ciebie najważniejsza?”

3. zrozumienie - dlaczego to jest dla ciebie takie ważne

4. weryfikacja - „ z tego co powiedziałeś rozumiem że gdy zaproponuje takie rozwiązanie ... to będziesz zadowolony „

Reguły socjotechniczne - masowe oddziaływanie

• treści nowe - treści znane (nowość wzbudza zainteresowanie)

• treści przypadkowe i celowe (argumentacja, audytorium)

• treści przypadkowe i celowo dobrane (treści przypadkowe nie budzą nastawienia obronnego)

• treści wywołujące strach i niepokój (lek wywołuje agresję)

• treści o różnej kolejności argumentacji ( najważniejsze argumenty podajemy na początku)

środku masowego oddziaływania - „zgodne opinie”

• im więcej posiadanych informacji tym większe zainteresowanie

• neutralność powoduje możliwość zmiany poglądów

• fakty - trudności w zmianie poglądów

• istotny wpływ środowisk opartych na więzach nieformalnych

bezosobowość środków oddziaływania zmniejsza siłę oddziaływania

Zasady oddziaływania na małe grupy:

1. Im większa będzie liczba członków nowo przyłączających się do grupy, tym będzie większy opór do ich asymilacji

2. Im mniejsze zmiany w składzie grupy tym większa spoistość grupy

3. Im bardziej kandydatowi zależy na przynależność do grupy, tym bardziej jego zachowania zbliżone do zachowań grupy.

4. Im więcej interakcji tym bardziej podobne stają się wzory i wartości. Im mniej komunikowania tym więcej szans na konflikty

5. Im mniej jest kontaktów między członkami różnych grup, tym mniej jest ustalonych wzorców postępowania, co prowadzi do wzrostu napięcia.

6. mała grupa silnie wpływa na zachowanie członków przez wyznaczenie wzorów zachowania

7. im grupa jest mniej pewna swoich wartości tym słabsza kontrolę może sprawować nad swoimi członkami

8. im mniej wyraźne są wzory zewnętrzne dla członków grupy , tym tym większą może ona sprawować nad nimi kontrolę - im wyraźniejsze są jej normy tym większą sprawuje ona kontrolę

9. jednostka zmieni swoją opinię pod naciskiem grupy, nawet jeśli grupa jawne popełnia błąd

10. członkowie grupy uważają, że opinia grupy jest bliższa ich poglądów niż to jest w istocie

11. jednostki wykazują skłonność godzenia się z poglądami ludzi, których lubią.

Oddziaływanie na małe grupy :

• sprzężenie zwrotne - możemy na bieżąco kontrolować jak działają na grupę nasze metody i wprowadzania na bieżąco ewentualnych działa interwencyjnych

• wąski zakres oddziaływań - wszystko dokonuje się na oczach osób uczestniczących w zmianie

• wprowadzenie korekty (interpelacje) - wypadkowa sprzężenia zwrotnego

oddziaływanie na wielkie struktury:

• brak sprzężenia zwrotnego

• efekty przypadkowe - jak efekt może wystąpić coś czego nie zakładaliśmy, a jest bardzo widoczne

• ryzyko użycia niewłaściwego środka - jest większe niż w przypadku małych grup. Może powodować nieprzewidziane skutki.

Socjotechnika rewolucji (transformacji) - obalenie starego ładu społecznego i ugruntowanie nowego

Dyrektywa decydujących ogniw - podejmując działania należy wpływać na ten czynnik z którym inne są tak powiązane, że oddziaływanie na wyselekcjonowany czynnik wpływa na pozostałe

Dyrektywa koncentracji - wykonanie zadania wymaga koncentracji wszystkich sił na wykonaniu tego zadania

Selekcja środków bezpośredniego oddziaływania - wychwycenie idei ważnych dla nas i posługując się nią dążymy do uzyskania zmiany

Przechwytywanie elementów chwiejnych - próba przechwycenia niezdecydowanego potencjału

Twierdzenia i dyrektywy

Weryfikacja twierdzeń socjotechnicznych:

1. zasada użyteczności twierdzeń - twierdzenia mają różny stopień użyteczności, twierdzenia musza być użyteczne dla socjotechnika

2. ryzyko błędy praktycznego - różne teorie zapewniają różne prawdopodobieństwo wystąpienia błędu.

3. praktyczne zalecenia z tradycją - wszystkie twierdzenia mają charakter książkowy oraz pochodzą z instytucji

coaching - nabywanie nowych umiejętności, wiedzy, postaw w efekcie korygowania nieefektywnego zachowania. Osoba z którą współpracujemy musi wyrazić zgodę na proces coachowania.

Coach:

• bezpośredni menadżer lub inna osoba o wyższych kompetencjach

• prowadzi ucznia

• udziela wskazówek o tym jak można wykonać dane zadanie

• obserwuje pracownika przy pracy

• udziela informacji zwrotnej

• wspólnie z uczniem planuje strategię dalszego postępowania i rozwoju

Dobrze zaplanowany coaching:

1. określony cel

2. uzgodniony z osoba coachowaną

3. zaplanowany początek i koniec

4. realizowany przez osobę posiadającą do tego kompetencje

etapy rozwoju pracownika na którym może być przeprowadzony coaching

• na początku - w celu prezentacji standardów

• po kilku latach - w celu wali z rutyną

• gdy pojawiają się trudności - w celu zatrzymania spadku wyników danego pracownika

Coaching nie może być:

• narzędziem kontroli i nadzoru

• wymiarem krytyki lub reprymendy

Zasady coachingu:

• zapewnienie miłej atmosfery rozwoju i zdobywania kompetencji

• poczucie bezpieczeństwa

• skupienie się w czasie coachingu na czynnikach związanych z realizacja celów

• uświadomienia uczniowi jego mocnych i słabych stron w danym obszarze

• dążenie do tego aby pracownik dobrze poznał specyfikę branży i środowiska w którym pracuje

• pokazanie pożądanego rodzaju pracy, który będzie wymagany od osoby coachownej

• nie wyręczać ucznia w zadaniach

• powstrzymywać się od uwag w trakcie przeprowadzania informacji

• udzielanie informacji zwrotnych na temat pracy i pomoc w efektywnej realizacji zadań

• docenianie i informowanie o zauważalnych postępach

• wspólne identyfikowanie barier i problemów utrudniających osiągnięcie celu

• zachęcanie ucznia do samodzielnego rozwijania dalszych ścieżek zawodowych

• ustalenie koniecznych działań i wsparcia, którego będzie potrzebował pracodawca do wdrożenia planu rozwojowego

Zadania coacha:

1. wspieranie pracowników

2. wspólne wyznaczanie celi

3. wprowadzanie celów w życie

4. ewaluacja efektów

PROCES COACHINGU

Cele:

• określenie strat

• ustalenie co należy osiągnąć

• stworzenie strategii do wypełnienia luki

MODEL COACHINGU

Diagnoza sytuacji wyjściowej

Planowanie sposobu realizacji celi

Realizacja planu

Kontrola wykonania

MODEL SMART

1. pozytywnie sformułowany

Co chcę osiągnąć? Jaki chcę być?

2. precyzyjny

Kiedy i co dokładnie będę robił?

3. realny

Czy ktoś już tego dokonał?

4. ekologiczny

Co się stanie gdy osiągnę cel? Jaki będzie to miało wpływ na relacji z innymi ?

5. możliwy do wyobrażenia

Co będę wiedzieć, słyszeć i czuć gdy osiągnę swój cel?

Wstęp do socjotechnicznych oddziaływań społecznych

10

---