INWESTYCJE A INSTRUMENTY FINANSOWE

1. Definicja

INWESTYCJE = AKTYWA NABYTE W CELU OSIĄGNIĘCIA KORZYŚCI EKONOMICZNYCH

• przyrost wartości

• odsetki, dywidendy

• inne pożytki (w tym z tytułu transakcji handlowych)

Zakres i klasyfikacja

Zasady wyceny wstępnej

cena nabycia

lub

cena zakupu

(jeśli koszty zakupu nie są istotne)

lub

Zasady wyceny na dzień bilansowy

Skutki wyceny na dzień bilansowy

Inwestycje krótkoterminowe

WARIANT I - Inwestycje krótkoterminowe - wartość rynkowa (godziwa)

A) Jeśli wartość rynkowa jest wyższa od ceny nabycia przychód finansowy (pozostały operacyjny)

Przykład

Dane na dzień bilansowy 31.12.20X1:

cena nabycia = 10.000

cena rynkowa = 12.000

Bilans na 31.12.20X1 (przed korektą)			Bilans na 31.12 20X1 (po korekcie)
Inwestycje krótkoterminowe 10.000 (cena nabycia)			Inwestycje krótkoterminowe 12.000 (wartość rynkowa)
		RZiS za 20X1 Przychody 2.000 ….

B)Jeśli wartość rynkowa jest niższa od ceny nabycia koszt finansowy (pozostały operacyjny)

Przykład

Dane na dzień bilansowy 31.12.20X1:

cena nabycia = 10.000

cena rynkowa = 7.000

Bilans na 31.12.20X1 (przed korektą)			Bilans na 31.12 20X1 (po korekcie)
Inwestycje krótkoterminowe 10.000 (cena nabycia)			Inwestycje krótkoterminowe 7.000 (wartość rynkowa)
		RZiS za 20X1 ….. Koszty 3.000

WARIANT II - Inwestycje krótkoterminowe - wycena w niższej z: ceny nabycia i wartości rynkowej

A) Jeżeli cena nabycia jest niższa od ceny rynkowej wycena na dzień bilansowy pozostaje bez zmian w stosunku do wyceny wstępnej

Przykład

Dane na dzień bilansowy 31.12.20X1:

cena nabycia = 10.000

cena rynkowa = 12.000

Bilans na 31.12.20X1 (przed korektą)			Bilans na 31.12 20X1 (po korekcie)
Inwestycje krótkoterminowe 10.000 (cena nabycia)			Inwestycje krótkoterminowe 10.000 (cena nabycia)
		RZiS za 20X1 ---------

B) Jeżeli cena nabycia jest wyższa od ceny rynkowej wycena w cenie rynkowej

Przykład

Dane na dzień bilansowy 31.12.20X1:

cena nabycia = 10.000

cena rynkowa = 7.000

Bilans na 31.12.20X1 (przed korektą)			Bilans na 31.12 20X1 (po korekcie)
Inwestycje krótkoterminowe 10.000 (cena nabycia)			Inwestycje krótkoterminowe 7.000 (wartość rynkowa)
		RZiS za 2003 Koszty 3.000

Inwestycje długoterminowe

WARIANT I - Wartość rynkowa (godziwa)

A) Jeżeli wartość rynkowa jest wyższa od ceny nabycia przychody kapitałowe

Przykład

Dane na dzień bilansowy 31.12.20X1:

cena nabycia = 10.000

cena rynkowa = 12.000

Bilans na 31.12.20X1 (przed korektą)			Bilans na 31.12.20X1 (po korekcie)
Inwestycje długoterminowe 10.000 (cena nabycia)			Inwestycje długoterminowe 12.000	Kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny + 2.000 (przychód kapitałowy)
		RZiS za 20X1

B)Jeżeli wartość rynkowa jest niższa od ceny nabycia koszty w rachunku zysków i strat

Przykład

Dane na dzień bilansowy 31.12.20X1:

cena nabycia = 10.000

cena rynkowa = 7.000

Bilans na 31.12.20X1 (przed korektą)			Bilans na 31.12.20X1 (po korekcie)
Inwestycje długoterminowe 10.000 (cena nabycia)			Inwestycje długoterminowe 7.000 (wartość rynkowa)
		RZiS za 20X1 … Koszty 3.000

WARIANT II - Cena nabycia pomniejszona o odpisy aktualizujące wartość

Jeżeli wartość rynkowa (godziwa) jest niższa od ceny nabycia koszty w rachunku zysków i strat

Wycena na dzień bilansowy zaktualizowanych inwestycji długoterminowych

Przykład

cena nabycia = 10.000

cena rynkowa na 31.12.X2. = 12.000

cena rynkowa na 31.12.X3 = 11.500

Bilans na 31.12.20X3 (przed korektą)			Bilans na 31.12 20x3 (po korekcie)
Inwestycje długoterminowe 12.000 (w tym cena nabycia 10.000 + przyrost z tytułu wyceny 2.000)	Kapitał z aktualizacji wyceny 2.000	RZiS za 20X3	Inwestycje długoterminowe 11.500 (12.000 - 500)	Kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny 1.500 (2.000 - 500)

Sprzedaż zaktualizowanych inwestycji

Bilans na 1.03.20X4
Inwestycje długoterminowe 11.500 (cena nabycia 10.000 + 1.500 aktualizacja)	Kapitał z aktualizacji wyceny 1.500

cena sprzedaży + 12.700

wartość bilansowa sprzedanych inwestycji - 11.500

przychody kapitałowe +1.500

RZiS za 20X4

Przychody ze sprzedaży inwestycji - 2.700

Inwestycje a instrumenty finansowe

INSTRUMENT FINANSOWY = UMOWA (KONTRAKT)

STRONA UMOWY A		instrument finansowy	STRONA UMOWY B
AKTYWA FINANSOWE				KAPITAŁ WŁASNY
				ZOBOWIĄZANIE FINANSOWE

Wszystkie aktywa finansowe są jednocześnie inwestycjami.

Do inwestycji zalicza się również aktywa niefinansowe.

INSTRUMENT FINANSOWY to każdy kontrakt, który powoduje powstanie aktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze stron pod warunkiem, że z kontraktu zawartego między dwiema lub więcej stronami jednoznacznie wynikają skutki gospodarcze, bez względu na to czy wykonanie praw lub zobowiązań wynikających z kontraktu ma charakter bezwarunkowy albo warunkowy.

Aktywa finansowe i zobowiązania finansowe

1. Definicje:

2. Klasyfikacje:

Instrumenty finansowe:

- proste - zabezpieczające

- złożone - niezabezpieczające

- pochodne

Przykłady instrumentów prostych:

- akcje, udziały

- obligacje

Definicje

Aktywa finansowe:

Zobowiązania finansowe:

• zobowiązanie do wydania aktywów finansowych

• zobowiązanie do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na niekorzystnych warunkach

Zobowiązania finansowe:

• zobowiązanie do wydania aktywów finansowych

• zobowiązanie do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na niekorzystnych warunkach

Klasyfikacja zobowiązań finansowych:

• zobowiązania przeznaczone do obrotu

• zobowiązania z tytułu udzielonych gwarancji

• pozostałe zobowiązania finansowe

ZASADY WYCENY AKTYWÓW FINANSOWYCH NA DZIEŃ BILANSOWY

ZASADY WYCENY ZOBOWIĄZAŃ FINANSOWYCH NA DZIEŃ BILANSOWY

SKORYGOWANA CENA NABYCIA

[A] = cena nabycia (wartość początkowa)

[B] - spłaty wartości początkowej (wartości nominalnej)

[C] + zdyskontowana kwota różnicy pomiędzy wartością początkową i wartością w terminie wymagalności przypadająca na dzień wyceny (obliczona na podstawie efektywnej stopy procentowej)

[D] - odpisy aktualizujące wartość aktywów finansowych

Przykład

Jednostka gospodarcza nabyła 3-letnią obligację o wartości nominalnej 1.200.

Dyskonto - 200.

Odsetki roczne - 5% od wartości nominalnej.

Efektywna stopa procentowa ≈ 12%

UJĘCIE WSTĘPNE

WARTOŚĆ NOMINALNA A WARTOŚĆ WYDANYCH (OTRZYMANYCH) AKTYWÓW) - 1.000

cena nominalna = 1.200

cena nabycia = 1.200 -200 = 1.000

1.200 - będzie uzyskane w przyszłości

1.000 - środki wydatkowane w momencie nabycia

200 - przychody np. dyskonto obligacji

Bilans			Bilans
Aktywa finansowe + 1.200 - 200		LUB	Aktywa finansowe 1.200	RMP 200
1.000
				1.000

Skorygowana cena nabycia:

[A] cena nabycia = wartość początkowa = 1.200 - 200 = 1.000

[B] -spłaty wartości początkowej
- 60 rocznie

[C] 1.000 x efektywna stopa procentowa = 1.000 x 12% = 120

Skorygowana cena nabycia
= na koniec 1-go roku:

[A] - [B] + [C] = 1.000- 60 + 120] = 1.060

Tabela 1. Kalkulacja skorygowanej ceny nabycia

Rok	Skorygowana cena nabycia na początek roku	Oprocentowanie za okres	Przepływy pieniężne	Skorygowana cena nabycia na koniec roku
	a	b = a x 11,93%	c	d = a + b - c
1	1000	120	60	1060
2	1060	126	60	1126
3	1126	134	1260	0
		380	1380

Jak widzimy kwota przychodu 380 (dyskonto i odsetki) została rozliczona następująco:

I rok	120
II rok	126
III rok	134

W przypadku zastosowania liniowej metody rozliczania przychodu jego alokacja byłaby następująca:

I rok	60 (odsetki)	+	66,67 (dyskonto)	=126,67
II rok	60 (odsetki)	+	66,67 (dyskonto)	=126,67
III rok	60 (odsetki)	+	66,67 (dyskonto)	=126,67
	180	+	200	=380

prof. nadzw. dr hab. Ewa Walińska Wykład 7

Katedra Rachunkowości UŁ

23

instrumenty

kapitałowe

nie podlegają amortyzacji

podlegają amortyzacji

wg zasad określonych dla inwestycji

wg zasad określonych dla środków trwałych i WNiP

Inwestycje w aktywa niefinansowe (nieruchomości, WNiP)

skutki wyceny, sprzedaży

- działalność pozostała operacyjna

skutki wyceny, sprzedaży

- działalność finansowa

koszt kapitałowy 500

ZOBOWIĄZANIE FINANSOWE

LUB KAPITAŁ WŁASNY

INSTRUMENTY FINANSOWE

AKTYWA FINANSOWE

CENA NABYCIA LUB WARTOŚĆ RYNKOWA (GODZIWA) według niższej z wymienionych wartości

WARTOŚĆ RYNKOWA

INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE

wartość godziwa

(ujęcie wynikowe skutków)

skorygowana cena nabycia

(ujęcie wynikowe skutków)

Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu

Zobowiązania z tytułu udzielonej gwarancji

Pozostałe zobowiązania finansowe

Wycena wstępna

- wartość otrzymanych środków pieniężnych lub innych aktywów

ujęcie wynikowe lub kapitałowe skutków wyceny

wartość

godziwa

Aktywa dostępne do sprzedaży

skorygowana cena nabycia

ujęcie wynikowe skutków

Aktywa utrzymywane do terminu wymagalności

skorygowana cena nabycia

Pożyczki

udzielone i należności własne

wartość godziwa (ujęcie wynikowe skutków)

Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu

WYCENA
WSTĘPNA

• wartość godziwa poniesionych wydatków na nabycia lub przekazanie w zamian składników majątku

aktywa

pieniężne

prawo do otrzymania aktywów pieniężnych

lub

prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach

aktywa

finansowe

zobowiązania finansowe

lub Kapitał własny (instrument kapitałowy)

umowa

INSTRUMENT FINANSOWY

inwestycje w aktywa niefinansowe

AKTYWA NIEFINANSOWE

INWESTYCJE

inny instrument finansowy (wierzycielski)

instrument

kapitałowy

WARTOŚĆ GODZIWA (WARTOŚĆ PRZESZACOWANA DO WARTOŚCI RYNKOWEJ)

INWESTYCJE

DŁUGOTERMINOWE

CENA NABYCIA POMNIEJSZONA O ODPISY Z TYTUŁU TRWAŁEJ UTRATY WARTOŚCI

WARTOŚĆ GODZIWA

inwestycje w aktywa finansowe

nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę

aktywa finansowe

INWESTYCJE - ZAKRES

A K T Y W A

INWESTYCJE - UKŁAD BILANSOWY

TRWAŁE

OBROTOWE

Inwestycje długoterminowe

Inwestycje krótkoterminowe

Inne inwestycje krótkoterminowe (inne niż aktywa finansowe)

Aktywa finansowe długoterminowe

Nieruchomości

WNiP

Aktywa finansowe długoterminowe

Inne inwestycje długoterminowe (inne niż aktywa finansowe, nieruchomości oraz WNiP)

• środki pieniężne,

• inne aktywa finansowe (w tym naliczone odsetki od aktywów finansowych (lokat), płatne do 3 miesięcy)

---