PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA-calosc, ✹PEDAGOGIKA SPECJALNA ✹


PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA - wykłady

Miejsce pedagogiki reso. w systemie nauk i podstawowe pojęcia

PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA - jest działem ped. Spec.; zajmuje się teoretycznymi i praktycznymi podstawami wychowania jednostek, u których występują zaburzenia w kontaktach z innymi ludźmi; zajmuje się reedukacją(chodzi o ponowną socjalizację).

NORMA - rozumiana w ujęciu oceniającym; wiąże się z oczekiwaniami większości ludzi. Wyróżnia się 3 grupy:

  1. rygorystyczne - zawierają uregulowania, których przekroczenie wiąże się z sankcjami negatywnymi(np. normy prawne)

  2. tolerowane - tzw. moralne; nieprzestrzeganie nie powoduje sankcji negatywnych, ale dokładne wypełnianie nie wywołuje gratyfikacji(np. chodzenie do kościoła)

  3. z obszaru moralnego maksymalizmu - dotyczą szczególnie pożądanych zachowań, spełnianie powoduje gratyfikacje społeczne(np. angażowanie się w działalność charytatywną).

PRZYSTOSOWANIE - układ wzajemnych relacji jednostki z otoczeniem; w zależności od stopnia struktury może mieć charakter:

Przystosowanie człowieka polega na jednoczesnej zmianie warunków w otaczającym środowisku.

HOMEOSTAZA - utrzymanie równowagi między funkcjami organizmu a warunkami środowiska zewnętrznego.

W skład procesu przystosowania wchodzą:

{asymilacja i akomodacja są właściwe tylko człowiekowi}

Kryteria przystosowania:

  1. biologiczne - dążenie do zachowania własnej egzystencji i przetrwania w środowisku społecznym naturalnym

  2. medyczne - stan doskonałego zdrowia fizycznego i psychicznego(obowiązują normy medyczne)

  3. psychologiczne - optymalne sposoby redukcji napięć, utrzymanie homeostazy psychicznej oraz subiektywne poczucie dobrego przystosowania

  4. interakcji społecznych - adekwatne reagowanie na bodźce pochodzące z otoczenia fizycznego i społecznego oraz umiejętne przeciwstawianie się presji niekorzystnych czynników biopsychicznych, sytuacyjnych, środowiskowych

  5. społeczne - obejmuje zgodność postępowania z powszechnie akceptowanymi normami i wzorcami

  6. pedagogiczne - dążenie do samo urzeczywistniania, autonomii i samowychowania.

PROBLEM SPOŁECZNY - zjawisko masowe, negatywne, zwracające uwagę opinii publicznej; źródła mogą być dwojakiego rodzaju: wywoływane przez zmiany występujące w społeczeństwie(wywoływane przez złą sytuację gospodarczą; można je ze sobą powiązać, np. bezrobocie z kradzieżami) i niedoskonałości w warunkach życiowych(wpływy środowiska).

Kategorie problemów:

  1. związane z cyklem życia jednostki(przestępczość nieletnich, bezrobocie)

  2. związane z zachowaniami odchylonymi od normy(przestępczość, bezrobocie, alkoholizm, narkomania)

  3. wynikające z organizacji społeczności lokalnych

  4. związane ze stosunkami międzynarodowymi

PATOLOGIA SPOŁECZNA - nie musi spełniać kryterium masowości!; zachowania działające destrukcyjnie na społeczeństwo a przy tym niezgodne z wartościami uznawanymi w danym kręgu kulturowym.

Patologiczne może być tylko zachowanie, a nie instytucja!

Destrukcja - zniszczenie i zamiar zniszczenia

Wartości- punktem odniesienia jest krąg kulturowy, gdyż nie ma wartości uniwersalnych

DEWIACJA SPOŁECZNA - każde przekroczenie istniejących norm; może to być zachowanie bardzo złe lub bardzo dobre→dewiacje negatywne i pozytywne.

Dewiacje negatywne można podzielić wg 3 kryteriów:

Najszerszy zakres ma pojęcie dewiacji społecznej, później problemu społecznego i patologii społecznej!

KONTROLA SPOŁECZNA - można podzielić ją na:

Kontrola formalna - instytucje, systemy prawne(kodeks karny, więzienia); cechą jest posiadanie określonych sankcji do dyspozycji.

Kontrola nieformalna - jednostki lub grupy odniesienia(np. rodzina, rówieśnicy), nie ma sankcji formalnych, dysponuje np. alienacją(odosobnienie), drwiną, upomnieniem, krytyką.

Bardziej obawiamy się skutków kontroli nieformalnej, bo jest ona nieuchronna!

Czynnikami wpływającymi na charakter kontroli nieformalnej są zwyczaje i obyczaje.

Zwyczaje - pożądane społecznie sposoby zachowania, których naruszenie nie wywołuje sankcji negatywnych(formy grzecznościowe)

Obyczaj - kulturowo ustalony sposób zachowania, aprobowany przez większość społeczeństwa, ich naruszenie powoduje zastosowanie sankcji nieformalnych.

NORMY ODNIESIENIA - zespół wszystkich norm obowiązujących w społeczeństwie(moralne, prawne, obyczajowe), ale zaopatrzonych w tzw. margines tolerancji. Określenie normy odniesienia pozwala na ustalenie zakresu zjawisk traktowanych w danych społeczeństwie jako patologiczne.

WYCHOWANIE - proces celowego i świadomego ukształtowania ludzkich zachowań, postaw i ról społecznych zgodnie z wcześniej założonym wzorem wychowania, który chcemy ukształtować w toku tych oddziaływań.

PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA - dyscyplina teoretyczna i praktyczna zajmująca się wychowaniem osób z zaburzeniami procesu socjalizacji, tj. osobami, które wykazują objawy niedostosowania, a w szczególności są wykolejone społecznie, przejawiają zachowania paraprzestępcze(np. nadmierne picie alkoholu, narkomania → mogą prowokować do przestępstw) i zachowania przestępcze. Istotą jest opis i wyjaśnianie określonych procesów zachodzących między wychowawcą a wychowankiem. Jako dyscypliny naukowej o charakterze praktycznym istotą jest formułowanie zaleceń oraz opracowywanie, uzasadnianie i wdrażanie projektów określonych zmian dotyczących kształtowania człowieka i jego środowiska wychowawczego. W obrębie ped. reso. wyróżnia się 3 działy:

WYCHOWANIE RESOCJALIZUJĄCE - działanie wychowawcze, które stosuje się w sytuacji zaburzonej socjalizacji(objawia się zachowaniami aspołecznymi i antyspołecznymi). Odnosi się ono do dzieci i młodzieży, a polega ono na oddziaływaniu na psychiczne procesy regulacji w taki sposób, by wywołać zmiany w czynnościach jednostki. Zmiany te polegają na likwidowaniu reakcji negatywnych na określone naciski społeczne.

NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE wg Skornego - niedostosowanymi nazywać będziemy jednostki, które nie są zdolne do pełnienia określonych ról społecznych, bądź też nie mają określonych predyspozycji lub z innych względów nie mogą pełnić ról społecznych zgodnie z oczekiwaniami społeczeństwa. Najczęstszą przeszkodą jest brak tzw. dyspozycji wykonawczych(zaburzenie procesów orientacyjnych, poznawczych, intelektualnych, motorycznych).

Natomiast jednostki, które nie są skłonne pełnić ról społecznych na skutek negatywnego stosunku do oczekiwań społecznych nazywamy WYKOLEJONYMI SPOŁECZNIE.

Wykolejenie może mieć 2 postaci:

Jednostki wykolejone charakteryzuje socjalizacja antagonistyczno - destruktywna(brak dobrej woli).

SOCJALIZACJA - całokształt wpływów wywieranych przez środowisko społeczno-kulturowe na jednostkę. Są to oddziaływania niezależne od wysiłków wychowawców i nauczycieli. Jest to proces spontaniczny i mało kontrolowany. Jest nieintencjonalny i z tego względu koncentruje wpływy pozytywne i negatywne. W wąskim znaczeniu socjalizacja odnosi się tylko do pozytywnych oddziaływań grupowych.

Model socjalizacji:

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

Pierwszy model zaburzonej socjalizacji:

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

Drugi model zaburzonej socjalizacji:

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic

Skutkiem socjalizacji jest ukształtowanie się postaw społecznych, ukształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych oraz sposób pełnienia ról społecznych.

Proces socjalizacji kształtuje się w oparciu o 3 mechanizmy:

  1. mechanizm ulegania - przestrzeganie norm, które jest motywowane chęcią uzyskania nagrody lub uniknięcia kary. Nie wynika z wewnętrznego przekonania. Okoliczności dodatkowe, które mają wpływ na uleganie:

Mechanizm ulegania może być stosowany jako etap przejściowy we wczesnych stadiach socjalizacji lub resocjalizacji! Wadą jest to, że gdy nie ma perspektywy kary lub nagrody zachowanie pożądane może się nie pojawić

  1. identyfikacja(naśladownictwo) - polega na przestrzeganiu norm, a motywem do takiego zachowania jest chęć upodobnienia się do określonej osoby lub osób. Mechanizm ten nie opiera się na nacisku zewnętrznym, ale na wewnętrznej potrzebie. Jest trwalszy niż uleganie bo podopieczny zachowuje się tak nawet gdy nie ma w pobliżu wzoru. Skuteczność zależy od: