Gieldy zachowawcza2, stomatologia zachowawcza, zachowawcza


9. Zróżnicuj caries : secundaria, media, atypica

c. secundaria - próchnica powstająca wokół wypełnienia; przyczynami są : błąd lekarza podczas

opracowania i wypełniania, jakość materiałów , brak szczelności brzeżnej, odłamanie brzegów

wypełnienia. Manifestuje się :

- plama próchnicowa wokół wypełnienia

- szczelina brzeżna

- przebarwieniem tkanek wokół wypełnienia

- przebarwieniem brzegów wypełnienia

- utrata części lub całego wypełnienia

Może przebiegać jako proces ostry lub przewlekły.

c. media - próchnica obejmująca zasięgiem poza szkliwem 1/3 wewnętrznej części zębiny ( sięga do 2/3

całej grubości zębiny ) ; ubytek jest średniogłeboki, a barwa zębiny próchnicowej odpowiada

przebiegowi procesu chorobowej ( przewlekły lub ostry ) ; po usunięciu próchnicowo zmienionej tkanki

dno ubytku oddziela od komory zęba warstwa zdrowej zębiny ; podczas opracowywania ubytku

bolesność jest niewielka , większa na nawiercanie ścian bocznych niż dna ( mała bolesność wynika z

izolacji przez powstała w przewlekłej próchnicy zębinę sklerotyczną )

c. atypica - próchnica występująca w zębach pozbawionych żywej miazgi ( miazga uległa martwicy lub

została usunięta przy leczeniu endodontycznym ) , inny obraz morfotyczny wynikający z powodu

braku miazgi nie powstają odczyny obronne

10. Zróżnicuj 2 procedury stomatologiczne : remineralizację i lakowanie ( lub impregnację )

Remineralizacja - zachowawcze postępowanie, które dotyczy wyłącznie najwcześniejszej postaci

próchnicy - próchnicy początkowej - postać odwracalna; stadium podpowierzchniowego, częściowego

odwapnienia przy zachowaniu nie zmienionej warstwy zewnętrznej szkliwa ; polega na powtórnej

mineralizacji drobnych ubytków w szkliwie przy dostarczaniu fluoru, niezbędny jest stały dopływ

niewielkich ilości fluoru ( najlepiej spełnia to warstwa NaF o gr. 1,5-2 um )

Remineralizacja wspomagana jest preparatami fluorkowymi :

- 75% pasta fluorowa Łukomskiego

- 2% roztw. NaF

- Fluormex ( płyn, żel ); Fluocal ( płyn, żel ) Elmex żel

- lakiery fluorowe ( Np. Fluorprotector, Bifluorid )

- jonoforeza fluorowa

< Technika zabiegu :

1. mechaniczne oczyszczenie zębów z osadu i płytki nazębnej

2. zabezpieczenie przed dostępem śliny

3.osuszenie pow. zęba

4. naniesienie preparatu i wcieranie twardym tamponem w okolicy ogniska przez 1-2 min.

Lakowanie - wypełnienie bruzd i zagłębień na pow. żującej zębów trzonowych i przedtrzonowych

( metoda profilaktyki próchnicy u dzieci )

< Materiały :

- laki nie zwierające F : Helioseal, Visioseal, Fissurit

- laki zawierające F : Helioseal F, Deguseal Mineral, Evicrol Fissure

- gkassjonomery, kompomery : Tetric Flow , Fuji III

Technika zabiegu :

1. mechaniczne oczyszczenie bruzdy

2. dokładne wypłukanie oczyszczonej powierzchni

3. wytrawienie sytemu bruzd

4. dokładne wypłukanie wytrawiacza

5. oczyszczenie pola zabiegu

6. kontrola wytrawionej powierzchni

7. aplikacja laku

8. utwardzenie laku

9. kontrola wykonania zabiegu

10. kontaktowa fluoryzacja lakowanej powierzchni >

Impregnacja - zabieg polegający na przesyceniu próchnicowo zmienionych zębów środkami

chemicznymi, które działają bakteriobójczo i powodują utwardzenie wcześniej rozmiękłych mas; w

wyniku impregnacji dochodzi do wiązania części organicznej tkanek twardych zęba ze związkami

bardziej odpornymi na działanie czynników próchnicowtwórczych.

Wskazania - rozległe płaskie ubytki, stosowana by zachować zęby mleczne

< Preparaty do impregnacji :

- Tresilan

- Cervin

- Azotan srebra ( Lapis ) + 20% glukoza < strącalnik >

- Chlorek cynkowy 35% + 10% żelazocyjanek potasu

- Amoniakalny roztwór azotanu srebra

Technika zabiegu :

1. usunięcie rozpadłej próchnicowo zębiny, oczyszczenie z osadu, wygładzenie powierzchni ubytku i jego

obrzeży

2. izolacja od dostępu śliny i ochrona przyzębia brzeżnego

3. odtłuszczenie i osuszenie ubytku

4. wcieranie środka impregnującego

5. strącanie użytego związku

6. osuszenie zaimpregnowanej powierzchni

7. zalecenia dla pacjenta

Wykonujemy 5 x co 7dni, po nałożeniu 2-3 razy strącamy

11. Wymień czynności, które należy wykonać oraz preparaty, jakich należy użyć, by wytrawić

szkliwo.

Preparaty do wytrawiania szkliwa :

Czynności zabiegu :

1) oczyszczenie zęba szczotką i wodną zawiesiną pumeksu lub pastą bez dodatku fluoru czy oleju.

2) powierzchowna warstwa szkliwa o grubości 20-30 um powinna być zniesiona drobnoziarnistym

diamentem, z uwagi na nieregularne ułożenie pryzmatów oraz dużą zawartość fluoru.

3) skośne ścięcie szkliwa na brzegach ubytku

4) przepłukanie i osuszenie oraz izolacja od dostępu śliny, krwi, płynu kieszonkowego ( koferdam lub

wałki ligniny ).

5) aplikacja wytrawiacza na szkliwo i pozostawienie na czas :

- 37% kw. fosforowy - 30-40 sek. ( z. martwe - 60 sek. ; z. mleczne - 90-120 sek. )

6) dokładnie spłukać wytrawiacz przez czas równy wytrawianiu lub dłuższy

7) kontrola wytrawionej powierzchni = po wytrawieniu szkliwo powinno być kredowo białe i bardziej

porowate

8) dokładnie osuszyć

12. Podaj schemat przy wypełnieniu ubytku II klasy metodą kanapkową

Metoda kanapkowa - polega na wypełnieniu ubytku II klasy,( ale także III lub V ) dwoma warstwami;

zwłaszcza w ubytkach znajdujących się blisko szyjki zęba ; 1 warstwa - cement glass-jonomerowy :

odbudowuje zębinę i zakładany do granicy szkliwno - zębinowego ; 2 warstwa - kompozyt odbudowuje

szkliwo.

Schemat postępowania :

1) izolacja od dostępu śliny

2) całkowite usunięcie zębiny próchnicowej ( bez wykonywania podcięć retencyjnych i gładzeń szkliwa

3) wypłukanie ubytku wodą destyl. lub roztw. soli fizjologicznej i osuszenie

3) gdy ubytek głęboki założenie prep. Ca(OH)2

4) uzdatnienie zębiny 25% kw. poliakrylowy na całej powierzchni aż do granicy szkliwno - zębinowej

5) założenie cementu glass-jonomerowego

6) wytrawienie szkliwa i całej powierzchni cementu 37% kw. fosforanowym ( najpierw szkliwo potem

cement )

7) wypłukać ubytek wodą destyl. i osuszyć

8) założenie żywicy wiążącej ( bondu ) i polimeryzacja przez 20 sek.

9) założenie kompozytu ( warstwy nie grubsze niż 2 mm ) i polimeryzacja 40 sek.

toleruje wilgotność ) i zapobiega próchnicy wtórnej

13. Jakie zadanie spełnia mechaniczno - chemiczne opracowanie ścian kanału.

Głównym celem mechaniczno - chemicznego opracowania kanałów jest :

- usunięcie pozostałej miazgi zmienionej zapalnie lub miazgi w stanie zgorzelinowym

- udrożnienie i poszerzenie kanału przez usunięcie zębiny ze ścian kanału i kanalików zębinowych,

przylegających do kanału, które są zakażone.

- udrożnienie i poszerzenie kanału ma na celu umożliwienie szczelnego wypełnienia kanału ( zbyt wąski

kanał trudny do wypełnienia )

- usunięcie resztek miazgi, opiłków zębiny powstające podczas mechanicznego opracowania kanałów,

skrzepy krwi, wysięki surowicze i ropne

- rozpuszczenie martwych tkanek

- dezynfekcja kanału - działanie bakteriobójcze; bakteriostatyczne

- usuwanie warstwy mazistej

- zmniejszenie ryzyka złamania narzędzia w kanale

Opracowanie mechaniczne na przemian z opracowaniem chemicznym.

14. Wymień metody wypełniania kanałów korzeniowych.

1. m. jednego ćwieka

2. m. kondensacji bocznej

- zimnej gutaperki

- ogrzanej gutaperki

3. m . kondensacji pionowej ciepłej gutaperki

4. m. kondensacji termomechanicznej

5. m. wstrzykiwania gutaperki = m. termoplastyczna Thermaphil, Obtura II, System B

(6.)system z przenośnikiem do umieszczania gutaperki

(7.) system próżniowego wypełniania jamy zęba

15. Jakimi metodami można usunąć zmienioną próchnicowo zębinę i opracować ubytek w tkance

zęba.

1) usunięcie mechaniczne za pomocą wierteł diamentowych i różyczkowych na turbinę i kątnicę.

2) technika ART. - usuwanie zębiny próchnicowej narzędziami ręcznymi < ekskawatory > ( i wypełnienie

glass-jonomerem

3) technika CMCR - chemo-mechaniczne usunięcie zębiny próchnicowej, nałożenie specjalnych żeli Cariosolv( zwiera podchloryn sodu ) 3-4 krople na 10-15 sek. na ubytek i usunięcie ekskawatorem.

4) abrazja powietrzna - pod ciśnieniem ziarenka tl. glinu, aluminium usuwają zębinę próchnicową

( do próchnicy małej i średniej ).

5) narzędziami ultradźwiękowymi (!w małych ubytkach dochodzi do pęknięcia szkliwa, a w dużych do zniesienia sklepienia komory) - dobre w z. martwych.

6) laser do tkanek twardych - 1. gazowe CO2 2.YA 3. system Excimer

7) opracowanie ubytku za pomocą ozonu - urządzenie HealOzone.

16. Wymień wskazania do wypełnienia amalgamatem, glass-jonomerem, kompozytem i kompomerem.

amalgamat :

1) na zęby boczne ze względu na wysoką odporność na ścieranie

2) w przypadku słabej higieny j. ustnej pacjenta - tolerancja na złe warunki

3) w ubytkach schodzących poddziąsłowo - duża odporność na wilgotność

glass-jonomery :

1) cienkie podkłady ( linery )

2) podkłady pod wszystkie wypełnienia

3) wypełnienia ubytków klasa V, III, II ( m. kanapkowa )

4) wypełnienie z. mlecznych

5) odbudowa kikuta pod korony

6) wypełnienie ubytków niepróchnicowego pochodzenia

7) uszczelnienie bruzd i szczelin

8) wypełnienie kanałów korzeniowych

9) wypełnienie ubytków przydziąsłowych - odporność na środowisko wilgotne

kompozyt :

1) estetyczna odbudowa zębów z ubytkami klasy III, IV, V

2) stosowany, gdzie małe siły żucia ; ale są aktualnie kompozyty stosowane również na z. trzonowe

i przedtrzonowe.

3) wypełnienia w ubytkach z oszczędnym opracowaniem tkanek zęba

kompomery :

1) wypełnienie : z. mlecznych, ubytki klasy III i V, ubytki klinowe i nadżerki

2) wypełnienia czasowe ubytków klasy I i II

3) poszerzone lakowanie bruzd

4) naprawa brzegów wypełnienia

5) cementowanie wkładów koronowych

6) blokowanie podcieni

17. Na czym polega dewitalizacja miazgi. Wymień powikłania i ich przyczyny.

Głównym składnikiem środków dewitalizujących jest paraformaldehyd stosowany w postaci past.

( Parapasta, Depulpin ). Dewitalizacja miazgi czyli jej uśmiercenie zachodzi na zasadzie mechanizmu -

uwalniany formaldehydu wywołuje koagulację białka ścian komórek, co prowadzi do denaturacji i w końcu do utraty ich życiowych funkcji. Utrwalenie miazgi jest nieodwracalne. Kompleks tkanka - formaldehyd ulega rozpadowi i działa jako bodziec dla wywołania reakcji immunologicznych. Oprócz działania dewitalizacyjnego paraformaldehyd mumifikuje miazgę i wytwarza linię demarkacyjną na granicy ozębnej.

Środek dewitalizujący należy założyć bezpośrednio na obnażoną miazgę, unikając ucisku i następnie przykryć go tamponem waty i zakładamy szczelny opatrunek fleczer ( zarobionym rzadko i bez ucisku ). W celu uzyskania dewitalizacji miazgi pasta paraformaldehydowa potrzebny jest okres 10-20 dni ( ok. 1 tydz. Dla z. jedno korzeniowych ; 2 tyg. Dla z. wielokorzeniowych )

Powikłania i przyczyny :

1. bóle następcze - wynikają z samego działania pasty z paraformaldehydem, często przyczyną jest zbyt

mocny ucisk tamponu waty na założony preparat ( należy wykonać wypełnienie czasowe bez ucisku na

ścianę dokomorową )

2. przesączanie na przyzębie brzeżne , może doprowadzić do martwicy dziąsła - nie prawidłowe i

nieszczelne założenie opatrunku fleczer

3. podrażnienie lub zapalenie tkanek okołowierzchołkowych - w skutek przedawkowania prep.

dewitalizującego.

4. martwica przyległej kości i wydzielanie się martwaków - przez założenie nieszczelnego wypełnienia

tymczasowego

5. uszkadzają tkankę miazgowo-ozębnową, która traci właściwości metaplastyczne i nie wytwarza twardej

blizny zamykającej otwór wierzchołkowy ( nie stanowi zapory dla bodźców patogennych) - wynika to

z działania samego środka d.

20. Podaj schemat postępowania w przypadku pomiaru długości kanału za pomocą endometru.

1. Podłączamy elektrody - jedną zakładamy na błonę śluzową pacjenta, a po włożeniu pilniczka do kanału

zakładamy drugą zaciskową elektrodę na narzędzie z ogranicznikiem.

2. Należy włączyć endometr.

3. Trzeba określić punkt referencyjny, oznaczenie do jakiego punktu orientacyjnego ma dochodzić

ogranicznik - od którego mierzymy długość roboczą do otworu fizjologicznego.

4. Powoli przesuwamy pilnik w kierunku wierzchołka korzenia - wskaźnik miernika zaczyna przesuwać

się na skali , kiedy końcówka instrumentu znajduje się do punktu oddalonego ok. 2-3 mm od otworu

wierzchołkowego.

5. Na wskaźniku miernika można określić otwór fizjologiczny, który znajduje się ok. 0,5-0,7 mm od

otworu anatomicznego ( po jego przekroczeniu zapal się czerwona lampka )

!!! Należy unikać kontaktu narzędzi pomiarowego z metalowymi wypełnieniami i uzupełnieniami prot.

21. Wymień metody badania żywotności miazgi.

a. testy termiczne :

- na zimno - chlorek etylu, pałeczki lodowe

- na ciepło - rozgrzana gutaperka lub upychadło kulkowe

b. test elektryczny :

- prąd faradyczny

- prąd stały

* prawidłowa reakcja - na działanie bodźca reaguje bólem, który ustępuje po ustąpieniu bodźca

*nieprawidłowa reakcja - na działanie bodźca reaguje bólem, a po przerwaniu działania bodźca

dolegliwości bólowe przedłużają się.

c. test nawiercania zębiny - ból jako oznaka żywotności

d. laserowy przepływomierz Dopplera - stwierdza brak lub obecność krążenia krwi w miazdze

e test znieczulenia - przy lokalizacji bólu promieniującego ( z. przewodowe - czy ból minął; określenie

czy żuchwa czy szczęka )

f. test polegający na podświetlaniu zęba silnym źródłem światła - stwierdza pęknięcia twardych tk. zęba

wywołujące ból

25. Podaj zasady leczenia zgorzeli. ????

Ból zębów z martwą miazgą dotyczy zwykle zgorzeli zamkniętej. Podstawowym zabiegiem w takim

przypadku jest otwarcie korony ( otwarcie korony może być bolesne ze względu na wrażliwość ozębnej ).

Wtedy należy przytrzymać ząb palcami lewej ręki i wykonać trepanację zęba małą różyczką w wiertarce

turbinowej z chłodzeniem wodnym, co umożliwia zabieg. Otwarcie komory w wyniku trepanacji wpływa

na ustąpienie bólu. Poszerzenie kanału trepanacyjnego szczelinowcem umożliwia odpływ wysięku

zapalnego. Jeśli ból i wysięk zapalny ustąpi można wybrać 2 sposoby postępowania :

Sposób I - leczenie otwarte - w ciągu kilku dni aż do ustąpienia wszelkich objawów, łącznie z

wrażliwością na perkusję ( należy przy tym założyć do kanału trepanacyjnego luźny wacik, aby kanał nie

uległ zatkaniu podczas jedzenia )

Sposób II - redukcja flory bakteryjnej kanału korzeniowego( przyczyny zaostrzenia ) podczas pierwszej

wizyty, można to osiągnąć przez ostrożne opracowanie kanału z maksymalnym wyskrobaniem

pilniczkami jego ścian. Mechaniczne opracowanie kanału należy łączyć z chemicznym ( podchloryn sodu

i woda utleniona z zastosowaniem igły z bocznym otworkiem ). Wtedy ząb można zamknąć po założeniu

antyseptycznego opatrunku.

Dalszy etap postępowania --- antyseptyczne leczenie kanałowe !

W przypadku nie możliwości opracowania kanałów - metody zachowawczo-chirurgiczne : resekcja,

hemisekcja, radisekcja lub ekstrakcja.

Czy opisywać a. leczenie kan. ??

26. Polip miazgi, objawy kliniczne, zmiany morfologiczne, metody leczenia.

a. zmiany morfologiczne

Polip miazgi to również postać pulpopatie nieodwracalnych. Miazga mino działania bodźca, nie obumiera,

ale zaczyna proliferować - powstaje rozrost ziarniny z dużą ilością młodych naczyń i z komory zęba

wylania się polip miazgi. W obrębie ziarniny powstaje nacieki zapalne składające się z : limfocytów,

makrofagów i komórek plazmatycznych i tucznych. Powierzchnia polipa jest zwykle pokryta nabłonkiem

przeszczepionym z błony śluzowej jamy ustnej. Polip może utrzymywać się długo, ale po jakimś czasie

pojawiają się ogniska martwicy i miazga obumiera.

b. objawy kliniczne

- pacjent nie zgłasza dolegliwości bólowych

- mogą również występować długotrwałe bóle o znacznym nasileniu

- widoczny ubytek wypełniony polipem wyrastającym z jamy zęba

- miazga wykazuje osłabioną lub zwiększoną wrażliwość

- reakcja na opukiwanie (-) lub (+)

c. metody leczenia :

Usunięcie polipa, ekstyrpacja miazgi w znieczuleniu i …….

28. Wymień powikłania w leczeniu endodontycznym.

* nieprawidłowe rozpoznanie i wybór niewłaściwej metody leczenia

1) niecałkowite wyłuszczenie miazgi

2) pominięcie ( nie znalezienia ) opracowanie kanałów dodatkowych

3) pozostawienie próchnicy na ścianie zęba

4) niewłaściwe zastosowanie środka dewitalizującego ( powikłania z tym związane omówione wyżej )

5) powikłania związane z nieprawidłowym opracowaniem kanałów :

- utrata długości roboczej, złe oznaczenie długości roboczej

- poszerzenie otworu fizjologicznego

- odchylenie od naturalnego przebiegu kanału

- opracowanie do zbyt małego rozmiaru

- złamanie instrumentu w kanale

6) złamanie korony zęba

7) perforacja w obrębie korzenia lub korony

8) nieprawidłowe wypełnienie kanałów :

- niedopełnienie lub przepełnienie kanałów ( przepchnięcie materiału poza wierzchołek )

- nieszczelność materiału wypełniającego kanał korzeniowy

- przepchnięcie materiału wypełniającego kanał do zatoki szczękowej lub kanału żuchwowego co może

wywołać : a. silne bóle b. parestezje nerwów c. zaburzenia czucia

9) podrażnienie lub zapalenie tkanek okołowierzchołkowych

10) pionowe złamanie korzeni zębów

11) odma powietrzna

12) przebarwienie korony zęba

13) aspiracja narzędzi kanałowych do dróg oddechowych lub pokarmowych

Powikłania późne :

- przewlekle zapalenie tkanek okołowierzchołkowych

- resorpcja wewnętrzna ścian kanału korzeniowego

29. Wymień przydatność badania radiologiczne w diagnostyce i leczeniu endodontycznym.

a. diagnostyka :

1. ocena anatomii oraz patologii zębów i otaczających tkanek

2. wstępne wyznaczenie długości zęba

3. ocena wielkości komory i jej położenia

4. ocena rozległości wypełnienia i głębokości próchnicy

5. ocena liczby, przebiegu, szerokości i stopnia zakrzywienia kanałów

6. sprawdzenie obecności zmian okołowierzchołkowych

7. wyznaczenie grubości sklepienia komory

b. w leczenie endodontycznym

1. wyznaczenie długości roboczej kanału - zdjęcie wykonywane z narzędziem lub ćwiekiem

gutaperkowym.

2. ocena głębokości i kierunku opracowywania

3. ocena dopasowania ćwieka głównego w kanale

4. ocena wypełnienia kanałów

5. sprawdzanie postępu w leczeniu zmian okołowierzchołkowych.

30. Jakie objawy kliniczne i wyniki bad. dodatkowych pozwalają ocenić, że proces patologiczny ma

charakter odwracalny.

Choroby miazgi odwracalne - pulpopatie odwracalne - miazga żywa, przekrwienie miazgi lub

początkowe stany zapalne.

Bad dodatkowe ????

31. Podaj definicje następujących pojęć : przyrost próchnicy, frekwencja próchnicy, intensywność

próchnicy, wskaźnik leczenia próchnicy.

W( bez próchnicy wtórnej ) / P+W ; ocenia skuteczność leczenia zachowawczego próchnicy ,

wartości tego wskaźnika wahają się od 0 do 1. ( 0 - żaden z zębów z próchnicą nie został

wypełniony , 1 - wszystkie zęby, które uległy próchnicy zostały wypełnione) wartości pośrednie

są wyrazem różnej intensywności leczenia stomatologicznego.

32. Podaj warstwy ogniska próchnicowego (strefy obronnej miazgi), gdy podczas procesu próchnicowego toczy się w zębie z żywą miazgą.

+ 4 w-wy szkliwa z c. incipiens

wczesna zmiana próchnicowa : zaawansowana zmiana próchnicowa :

1. w. pustych kanalików 1. w. rozpadu

2. w. zębiny sklerotycznej 2. w. demineralizacji i penetracji bakterii

3. w. zdrowej zębiny pierwotnej 3. w. nieznacznego odwapnienia

4. w. zębiny obronnej 4. w. zębiny sklerotycznej

5. w. zdrowej zębiny pierwotnej

6. w zębiny obronnej

33. Co to jest dental plaque, gdzie występuje, jak można ją wykryć, jak można usunąć?

Dental plaque = płytka bakteryjna - kompleksowy biofilm, stanowi miękki złóg, ściśle przylegający do

twardych powierzchni i uzupełnień protetycznych, zbudowana z bakterii ( 60-80% ) zatopionych w

bezpostaciowej substancji organicznej zwanej matrycą ( głównie zawiera glikoproteiny śliny

zewnątrzkomórkowe produkty przemiany bakteryjnej ), złuszczonych nabłonków i leukocytów oraz wapń

i fosfor.

Gdzie powstaje ? - praktycznie na wszystkich powierzchniach zęba ( zwłaszcza na pow. stycznych wokół

brzegów dziąseł i w zagłębieniach anatomicznych, nie spotyka się jej jedynie na guzkach i brzegach

siecznych ) oraz przylega do uzupełnień protetycznych.

Jak można wykryć ? -

a. za pomocą wzroku ( jeśli odpowiednio gruba warstwa )

b. za pomocą zgłębnika ( zwłaszcza w przestrzeniach stycznych i przydziąsłowych )

c. przez wybarwianie płytki :

- 3% roztw. wodny Erytrozyny

- roztw. fluoroscencyjne < nasycają płytkę i pod wpływem światła niebieskiego kolor zmienia się na

żółtozielony >

- roztw. fuksyny - wybarwianie złogów na kolor fioletowo-czerwony

d. testy :

1) potrójny test kontrolny -Block ( dojrzały nalot - niebieski ; świeży nalot - czerwony

2) 24-godzinny test rozwoju płytki nazębnej - pomiar płytki nazębnej, która odłożyła się na zębach po

24 h od czasu profesjonalnego czyszczenia zębów, badanie 6 miejsc na pow. zębów :

Stopnie wg pow. zęba zajętego płytką.

stopień 1 - 1-10%

stopień 2 - 11-20%

stopień 3 - 21-30%

stopień 4 - 31-40%

stopień 5 - > 40%

Jak można usunąć ? - tylko w sposób mechaniczny przez szczotkowanie, nitkowanie nicią dentystyczną,

( nie można usunąć płukaniem ).

34. Czym różni się lakowanie bruzd, lakowanie poszerzone, technika PRR.

35. Wymień i scharakteryzuj krótko metody stosowane do wykrywania próchnicy zębów.

- wywiad

- metoda wizualno-dotykowa : ocena wizualna połączona z oświetleniem, lusterkiem , zgłębnikiem,

obecnie również ocena wzrokowa wspomagana lupami powiększającymi, kamerą wewnątrzustną

( endoskopia j. ustnej ).

-metoda radiologiczna - na zdj. RTG ( z. wewnątrzustne skrzydłowo-zgryzowe , rzadziej

przywierzchołkowe ) widoczna jest utrata substancji mineralnej, ale musi wynosić przynajmniej 20-30% -

powoduje to zwiększenie przepuszczalności promieni rentgenowskich, ułatwiają wykrycie etapu

odwracalnego próchnicy i b. zaawansowanych zmianach na pow. stycznych i żujących, ale nie

wykrywają najwcześniejszych zmian.

- metody oparte na zjawiskach optycznych :

a. transluminacji ( przeświecanie ) - z zastosowanie włókien optycznych (FOTI), światłowód umieszcza się zwykle przy pow. policzkowej badanego zęba i obserwuje się przechodzenie światła od str. żującej

prze pow. styczne , zmiana próchnicowa powoduje zmniejszenie transmisji wiązki światła, która jest widziana jako cień.

b. fluorescencji - ząb wykazuje wzbudzoną fluorescencję, a próchnicowo zmienione tkanki

zmniejszenie fluorescencji ( QLF aparat - ksenonowa mikrolampa wyładowcza uzyskuje światło

niebieskie )

- metody elektryczne - pomiary oporności elektrycznej tkanek zęba wykorzystujące :

a. prąd zmienny -wykorzystując fakt, że szkliwo jest dobrym izolatorem, w następstwie demineralizacji

dochodzi do wzrostu porowatości szkliwa i zmniejszeniu oporu elektrycznego, możliwości

rozpoznania próchnicy początkowej

b. impendencję spektroskopową zjawisko związane z prąd zmienny o zmiennej częstotliwości.

* w badaniu próchnicy na pow. stycznych oprócz wyżej wymienionych pomocne są również :

- użycie zgłębnika Briaulta

- rozsuwanie zębów za pomocą separatorów ortodontycznych

- wycisk z masy silikonowej - wtłoczona masa powinna wszędzie zapłynąć ( nierówności, poszarpanie

mogą świadczyć o próchnicy ) - metoda teoretyczna

- użycie nici dentystycznej - będzie poszarpana gdy ubytek

36. W jakich przypadkach lekarz stom. może spowodować podrażnienie miazgi zęba na drodze

termicznej?

1. zbyt szybkie obroty turbiny i kątnicy

2. amalgamat bez podkładu

3. opracowywanie zębiny turbiną ( nawet z chłodzeniem )

4. opracowywanie szkliwa turbiną bez chłodzenia

5. zdejmowanie kamienia ultradźwiękami bez chłodzenia

6. brutalne opracowywanie ubytków bez chłodzenia kątnicą szybkoobrotową ( często w znieczuleniu )

7. oparzenie lampą diodową do naświetlania wypełnień

8. lasery twarde do opracowywania ubytków

9. termokoagulacja np. przerośniętych brodawek dziąsłowych

10. nieodpowiednie wiertła : kształt, wielkość, ostrość

37. Zróżnicuj denudatio pulpae accidentalis i denudatio pulpae cariosa ( weź pod uwagę mechanizm

powstania, objawy, metody leczenia, rokowanie ).

Przypadkowe obnażenie miazgi = denudatio pulpae accidentalis

Podczas opracowywania ubytku próchnicowego może nastąpić przypadkowe obnażenie miazgi, polega na

niezamierzonym uszkodzeniu zdrowej zębiny oddzielającej dno ubytku od miazgi, bez naruszenia jej

ciągłości. < powikłanie toku leczenia próchnicy głębokiej >

1 - ześlizgnięcie się narzędzia z powodu braku oparcia lub niespokojnego zachowania pacjenta

2 - nieostrożne posługiwanie się narzędziem w pobliżu miazgi, szczególnie przy wykonaniu

kształtu retencyjnego.

3 - brak znajomości anatomii i topografii komory zęba

4 - duża komora lub nadmierne rozwinięte rogi miazgi ( z. mleczne , z. stałe z niedorozwojem

szkliwa )

5 - źle dobrane wiertło - wielkość

Próchnicowe obnażenie miazgi = denudatio pulpae cariosa

Jest zabiegiem zamierzonym, spowodowanym doszczętnym usunięciem chorobowo zmienionej zębiny w

próchnicy głębokiej, drążącej do miazgi na przestrzeni nie większej niż 1 mm2. ; proces próchnicowy

dotarł do miazgi częściowo odwapnioną zębiną, ale nie wywołał w miazdze klinicznych oznak zapalenia

< powikłanie toku leczenia próchnicy głębokiej >

( osoby starsze, z chorobami ogólnymi - nadciśnienie, cukrzyca itd upoważnia do zmiany leczenia

na ekstyrpację miazgi w znieczuleniu a w przypadku dzieci i młodzieży z nie zakończonym

rozwojem wierzchołka amputacja przeżyciowa miazgi.

38. Wymień jakim procesom chorobowym sprzyja obnażenie szyjki zęba i obnażenie korzenia zęba.

1) zapalenie dziąseł i przyzębia

2) powstawanie kieszonki dziąsłowej

3) uszkodzenie bariery nabłonka

4) uszkodzenie przyczepu nabłonkowego

5) zmniejszenie ilości zębiny i cementu

6) próchnica korzenia

7) ubytki klinowe

8) złamanie korzenia

9) zapalenie ozębnej i zapalenie tk. okołowierzchołkowych

39. Wymień testy ślinowe, które mogą mieć znaczenie w określeniu ryzyka wystąpienia próchnicy.

1. Ilość wydzielanej śliny na jednostkę czasu

2. Zdolności buforowe śliny - zestaw Dentobuff

3. Liczba pałeczek kwasu mlekowego w ślinie - zestaw Dentocult LB

4. Liczba pałeczek kwasu mlekowego - test Hadleya

5. Liczba S. mutant za pomocą zestawu Dentocult SM

6. Test amoniakalny Kiesela

7. Test kwasowy Wacha

8. Zdolność kwasotwórcza bakterii j. ustnej - test Syndera ?? czy wszystkie

40. Wymień przyczyny niepowodzenia w leczeniu miazgą przykrycia pośredniego.

1. brak aseptyki w postępowaniu

2. nieszczelne opatrunków czasowych lub wypełnień stałych

3. zakażenia ogólne w organizmie, zły stan ogólny zdrowia ( np. cukrzyca, ch. nowotworowe,

radioterapia, przyjmowanie leków immunosupresyjnych - zmniejszenie reakcji obronnych miazgi

4. u osób starszych, gdyż zmniejszone zdolności regeneracyjne miazgi

5. obecne zapalenia nieodwracalne

6. nieświeży materiał - zmniejszenie zawartości składnika czynnego

( 7. zastosowanie podkładu cement fosforanowy, bo zmniejsza zasadowe pH prep. odontotropowego ??)

41. Jaki jest mechanizm powstawania zmian w obrębie twardych tkanek zęba określanych mianem

erozji.

Erozja polega na stopniowej destrukcji powierzchni twardej tkanki zębowej na drodze elektrolitycznej lub

chemicznej. Jest następstwem chemicznego wytrawiania tkanki z powierzchni zęba przez kwasy i(lub)

helację bez udziału bakterii. Kwasy odpowiedzialne za erozję nie są produktami flory bakteryjnej j. ustnej,

lecz pochodzą z diety, środowiska pracy lub źródeł wewnętrznych. Wyróżniamy erozje w zależności od

czynnika :

a. erozje pochodzenia zewnętrznego - spowodowana kwasami pochodzącymi

- z pożywienia ( kwaśne napoje, soki owocowe )

- z niektórych leków doustnych ( toniki żelaza, kwasy przepisywane w achlorhydrii )

- z środowiska pracy ( kwasy powstające w przemysłowym środowisku pracy )

b. erozje pochodzenia wewnętrznego - wynik erozyjnego działania kwasów endogennych tj. kwas solny z

żołądka i ma to miejsce podczas wymiotów, cofania się pokarmów, refluksu.

42. Wymień funkcje jakie w jamie ustnej pełni ślina.

1. nawilżanie i utrzymanie wilgotności błony śluzowej j. ustnej i zębów

2. działanie p/bakteryjne - mechanizmy obronne : lizozym, laktoferyna, peroksydaza, przeciwciała IgA,

IgG oraz IgM

3. stały przepływ śliny zmniejsza adhezję bakterii i grzybów do błony śluzowej

4. tworzenie przez ślinę i florę bakteryjną stałego środowiska ekologicznego

5. buforowanie kwasów - dwuwęglany, fosforany, białka

6. remineralizacja szkliwa - zw. wapnia, fosforany, fluorki, stateryna

7. wstępne trawienie składników pokarmowych ( amylaza ślinowa )

8. rozpuszczanie i przenoszenie substancji smakowych

9. udział w formowania kęska i połykaniu

10 samooczyszczanie j. ustnej poprzez wypłukiwanie resztek pokarmowych

11. rola w zachowaniu równowagi wodnej organizmu

12. udział w mowie poprzez ułatwianie czynności ruchowych języka

43. Opisz obraz kliniczny i patologiczny caries incipiens.

Obraz kliniczny :

A. bad. podmiotowe - pacjent nie zgłasza żadnych dolegliwości

B. bad. przedmiotowe - próchnica początkowa widoczna jako biała plama - mętne, białe pole łatwe do

odróżnienia od sąsiadującego zdrowego i translucentnego szkliwa, jest bardziej dostrzegalna po

uprzednim osuszeniu pow. Ujawnienie jej tylko po uprzednim osuszeniu sugeruje mniejsze

zaawansowanie zmiany. Aktywna klinicznie zmiana ma kredową lub matową powierzchnię, czasem

ma barwę brązową, co jest spowodowane adsorbcją barwników przez porowate szkliwo .

( Zarówno białe jak ciemne zmiany mogą występować w jamie ustnej przez długi czas, nawet przez kilka

lat.) Powierzchnia plamy jest gładka i twarda, a zgłębnik przesuwa się po niej jak po szkle , nie

pozostawiając rysy, nie wyczuwa się żadnej chropowatości

Obraz patologiczny :

Dochodzi do utraty minerałów i niszczenia substancji międzypryzmatycznej, szkliwo staje się bardziej

zdemineralizowane w głębszych warstwach, co świadczy o podpowierzchniowej demineralizacji przy

zachowaniu nie zmienionej jego powierzchni . W zmianach tych szkliwo jest jeszcze twarde i nie

nastąpiła jeszcze jego utrata . Próchnica początkowa jest procesem odwracalnym na drodze

remineralizacji przy eliminacji płytki i przy dostarczaniu jonów fluorkowych.

+ opis 4 w-wy

44. Zróżnicuj zmiany zachodzące w szkliwie i zębinie pod wpływem działania kwasu podczas

zabiegu wytrawiania `total etching'. Wymień przeciwwskazania do stosowania tego zabiegu.

( lub omów powikłania )

Podczas wytrawiania kwasem w zabiegu total etching, który polega na wytrawieniu szkliwa i zębiny,

powodując zajście zmian w strukturze tych tkanek :

Szkliwo - wytrawianie powoduje zupełne rozpuszczenie szkliwa na głębokość 10 um i tworzy

mikroretencję w szkliwie na głębokość 50 um ( żywica łącząca wchodzi w te retencje jako subst. płynna ).

Prawidłowo przeprowadzone wytrawianie szkliwa nie powoduje istotnej utraty minerałów, utrata ta

zostaje również szybko wyrównana w procesie remineralizacji w ciągu kilku dni. Czas wytrawiania wynosi dla kwasu fosforowego 37% - 30-40 sek. ( z. mleczne 90-120 sek. , z. martwe 60 sek.

Zębina - wytrawienie ma na celu uzdatnienie zębiny przez : 1) usunięcie warstwy mazistej 2) otwarcie

kanalików zębinowych 3) częściową demineralizację powierzchniowej warstwy zębiny około-

i międzykanalikowej odsłaniając w ten sposób sieć włókien kolagenowych. Do jej wytrawienia wymagany

jest krótszy czas ( kwas fosforowy 37% - 15 sek. ). Nie należy jej przesuszać, powinna zostać lekko

wilgotna.

Przeciwwskazania do wytrawiania zębiny:

1 - ubytki głębokie i średnie próchnicowego i niepróchnicowego pochodzenia

2 - nie należy stosować wytrawiania zębiny gdy kształt ubytku i obecność szkliwa na całym zarysie

gwarantują dobre utrzymanie wypełnienia

Powikłania wytrawiania :

- podrażnienie lub martwica dziąsła brzeżnego ( ogólnie do wytrawiania )

* przy wytrawianiu szkliwa :

a. jatrogenne wytrawienie sąsiadującego nie wypreparowanego szkliwa - co zwiększa podatność na

próchnicę

b. pozostawienie resztek wytrawiacza co powoduje w czasie ich działania precypitację mogąc

zanieczyszczać wypreparowaną powierzchnię ( doprowadza do gorszej adhezji )

c. w czasie w wytrawiania może dojść do zanieczyszczenia pow. śliną, krwią - co prowadzi do

pogorszenia adhezji i powstania szczeliny brzeżnej

* przy wytrawieniu zębiny :

a. w ubytkach głębokich i średnich możliwość chemicznego podrażnienia miazgi.( również możliwe przy

wytrawianiu szkliwa )

45. Wymień przyczyny niepowodzeń leczenia denudatio pulpae cariosa metodami biologicznymi.

Leczeniem biologiczny d. pulpae cariosa jest przykrycie bezpośrednie a przyczyny niepowodzeń to :

1 - nieszczelne przykrycie założonego na obnażoną miazgę Ca(OH)2 tl. cynku z eugenolem lub cementem

glassjonomerowym. - dopuszczenie do penetracji bakterii

2 - zakażenia ogólne w organizmie, zły stan ogólny zdrowia - zmniejszenie reakcji obronnych miazgi

3 - u osób starszych, gdyż zmniejszone zdolności regeneracyjne miazgi

4 - obecne zapalenia nieodwracalne

5 - nieświeży materiał - zmniejszenie zawartości składnika czynnego

46. Scharakteryzuj próchnicę rozwijającą się w obrębie korzenia zęba. W omówieniu uwzględnij

czynnik etiologiczny, podziały, obraz makroskopowy, objawy, metody leczenia i zapobieganie.

Czynnik etiologiczny :

Czynniki bezpośrednio wywołujące próchnice takie jak ogólnie w próchnicy (…), ale żeby doszło do

próchnicy korzenia pow. korzenia musi zostać odsłonięta na działanie środowiska j. ustnej w skutek

recesji dziąsła lub chorób przyzębia. Próchnicę korzenia najczęściej stwierdza się u osób starszych

i ch. przyzębia ( ale nie u wszystkich osób z odsłoniętymi korzeniami dochodzi do powstania próchnicy,

gdyż przyczyną jest płytka bakteryjna.

Podziały :

stopień 1 - przebarwienie przy szyjce zęba w cemencie brązowe lub żółtawe, ale nie ma ubytku

stopień 2 - jest ubytek o głębokości < 0,5 mm

stopień 3 - jest ubytek o głębokości > 0,5 mm

stopień 4 - ubytek drąży do miazgi

RC1 - zróżnicowane kolorystyczne przebarwienie w cemencie/zębinie, bez wyczuwalnego

rozmiękania, również ubytki erozyjno-abfrakcyjne

RC2 - powierzchniowe rozmiękanie ograniczone do jednego miejsca ( miejsce zmienione

próchnicowo max. 25% obwodu zęba )

RC3 - powierzchniowe rozmiękanie w 2 lub więcej miejscach ( tendencja do ubytku okrężnego )

RC4 - rozległy ubytek z tendencją do penetracji aż do zębiny obronnej, możliwa reakcja miazgi

Objawy podmiotowe : w zależności od zaawansowania próchnicy :

st. 1 - ??

st. 2,3 - krótkotrwałe bóle pod wpływem bodźców termicznych ustępujące po zaprzestaniu działania

bodźca

st. 4 - bóle samoistne ( ubytki takie doprowadzają do zapalenie miazgi nieodwracalnego z komorą

otwartą

Objawy przedmiotowe i obraz makroskopowy :

Klinicznie obserwuje się zarówno aktywne - miękkie i najczęściej barwy żółtej i żółtobrązowej , jaki i

powoli postępujące lub zatrzymane = nieaktywne twardsze zmiany. Zmiany aktywne znajdą się zazwyczaj

w pobliżu brzegu dziąsłowego w rejonie zalegania płytki.

Lepszym wskaźnikiem aktywności jest konsystencja niż barwa. Początkowe uszkodzenia manifestuje się

jako jedna mała lub kilka małych brązowych, odgraniczonych zmian. Podobnie jak w szkliwie destrukcja

kryształów występuje poniżej pow. cementu, podpowierzchniowo zanim bakterie wnikną do cementu i

zębiny korzeniowej. Bakterie szybko rozkładają włókna kolagenowe cementu i nagromadzają się przy

granicy cementowo-zębinowej.

Leczenie i zapobieganie :

Wczesne zmiany st. 1 i 2 wg Billingsa - postępowanie zapobiegawcze : skuteczne usuwanie płytki

nazębnej, zmniejszenie kriogenności diety i stosowanie prep. fluorkowych. ( możliwe jest zahamowanie

rozwoju aktywnej próchnicy korzenia i doprowadzić do postaci nie aktywnej ) W przypadku widocznego

ubytku tkanek st.3 i 4 - usunięcie tk. próchnicowo zmienionych i założenie wypełnienia

glassjonomerowego + postępowanie zapobiegawcze.

47. Podaj definicję następujących pojęć : atrycja, abrazja, abfrakcja, dental plaque,

( + mikroprzeciek, frekwencja próchnicy )

48. Wymień powikłania, które mogą wystąpić w przypadku zastosowania prep. hemostatyczno-

retrakcyjne w okolicy szyjki zęba.

Przykładem takich prep. jest Alustin - zawierają żelazo i glin.

Powikłania :

1) podrażnienie dziąsła, tk. miękkich

2) podrażnienie miazgi przez działanie na zębinę w głębokiej próchnicy

3) zębina może wchłoną powstały w czasie działania prep. skrzep powodując przebarwienie tk. twardych

zęba

4) zębina nasączona skrzepem może utrudniać wytrawienie i wypełnienie

49. Na czym polega kariostatyczne działanie śliny.

- przyspieszanie usuwania z jamy ustnej resztek pokarmowych w tym węglowodanów dietetycznych oraz

drobnoustrojów do przewodu pokarmowego.

- działanie przeciwbakteryjne przez różne czynniki ( przeciwciała IgA, IgG, IgM ; lizozym, laktoferyna

peroksydaza ) które zakłócają adhezję i metabolizm bakterii próchnicowtwórczych i działają

bakteriobójczo doprowadzając do zmniejszenia produkcji przez bakterie kwasowych metabolitów.

- działanie buforujące - dwuwęglany, fosforany, białka -neutralizują kwasy i powodują wzrost pH w

j. ustnej

- zwiększanie odporności szkliwa na rozpuszczanie przez kwasy i nasycenie płynnej fazy płytki w

odniesieniu do minerałów zęba przez nieorganiczne składniki śliny ( wapń, fosforany, fluorki ). -

wspomaganie procesów remineralizacji .

- usuwanie próchnicowtwórczych drobnoustrojów z j. ustnej przez ich wymywanie i aglutynację

- modyfikacja składu błonki, której składniki pochodzenia ślinowego ( mucyna, sIgA ) zapobiegają

kolonizacji zębów przez kriogenne bakterie

50. Co to jest endodontium i jakie pełni funkcje ?

Endodontium - stanowi jednostkę strukturalno-czynnościową obejmującą miazgę i zębinę ( wg FDI

i ISO ). Miazga i zębina rozwijają się z brodawki zębowej. Miazga jest galaretowatą tk. łączną, która z

wiekiem ulega zmianom zwyrodnieniowym, główne komórki miazgi występują w jej substancji

podstawowej a ich wypustki znajdują się w kanalikach zębinowych. Zębina jest zmineralizowaną tkanką

łączną z siecią kanalików zębinowych, w których znajdują się wypustki kom. zębinotwórczych, a kom.

zębinotwórcze = odontoblasty występują poza jej obrębem, tworząc zewnętrzną warstwę miazgi.

Funkcje endodontium :

1) odżywianie zęba - jama zęba wypełniona żywą miazgą jest główną drogą odżywiania zęba ;

odżywianie miazgi i tk. twardych odbywa się dzięki dobrze rozwiniętemu ukł. nacz. krwionośnych :

odżywianie zębiny zachodzi przy udziale sieci kanalików zębinowych wypełnionych sokami

tkankowymi i wypustkami odontoblastów ( subst. odżywcze są transportowane z odontoblastów - rola

miazgi w odżywianiu zębiny )

2) funkcja czuciowa - unerwienie miazgi umożliwia rejestrację czucia bólu, bez względu na rodzaj bodźca

oraz jego umiejscowienie, rec. czuciowymi są włókna kom zębinotwórczych przebiegające w

kanalikach zębinowych i przekazują bodźce chem. fiz. Do miazgi ; bodźce mogą odbierać też włókna

nerwowe pochodzące ze splotu pododontoblastycznego oplatające wypustki o.

3) tworzenie zębiny - w okresie rozwoju zęba miazga tworzy zębinę pierwotną, po ukończeniu rozwoju

zębina jest nadal wytwarzana (lecz wolniej) - z. wtórna fizjologiczna; pod wpływem bodźca patolog.

miazga może wytwarzać z. obronną ( wtórna patologiczna )

4) funkcja obronna - zwalczanie infekcji na drodze fagocytarnej i immunologicznej w miazdze,

miazga wytwarza odczyny obronne pod wpływem szkodliwych czynników w postaci odkładania z.

wtórnej patologicznej i z. sklerotycznej oraz z. reparacyjnej ( odbudowa zębiny w miejscu odsłonięcia ,

zranienia miazgi przy udziale prep. odontotrop. ) również sama z. pierwotna stanowi barierę obronną

przed bodźcami szkodliwymi.

51. Jakie są objawy kliniczne i radiologiczne Pulpitis chronica granulomatosa ?

52. Zróżnicuj : dentes geminati, dentes confusu, dentes concreti

53. Wymień zmiany zachodzące w szkliwie zęba w caries incipiens.

W szkliwie dochodzi do utraty minerałów i niszczeniu subst. międzypryzmatycznej. Pryzmaty ulęgają

zmniejszeniu a szkliwo staje się i coraz bardziej porowate - zwiększa się objętość porów w szkliwie

<normalnie 0,1%> ( co wywołuje zmniejszenie przezierności ). Szkliwo staje się matowe i określane jest

jako plama próchnicowa. Plama próchnicowa jest bardziej zdemineralizowana w głębszych warstwach niż

napowierzchni ( podpowierzchniowa demineralizacja ). W obrazie mikroskopowym próchnica ta składa

się z 4 warstw :

1. w. przezroczysta - obj. porów 1%

2. w. ciemna - obj. porów 2-4%

3. w. centralna - przestrzenie największa warstwa, znaczna utrata minerałów, obj. porów 5-25% ( % taki

sam ubytek f. mineralnej )

4. w. powierzchowna- właściwie nietknięta pow. szkliwa o grubości 20-50 um

54. Wymień przyczyny niepowodzeń w leczeniu vulneratio p. accidentalis ( przypadkowe zranienie miazgi ).

1.Metodą leczenia na początku jest przykrycie bezpośrednie miazgi (ad.wyżej - przyczyny niepowodzeń).

2.Przyczyny niepowodzeń w amputacji przeżyciowej - jest to metoda dająca niepewne rokowanie i

powinna być stosowana do czasu ukształtowania wierzchołka korzeni ;częstym powikłaniem jest

resorpcja wewnętrzna w ścianie kanału i świadczy o przewlekłym procesie zap. miazgi

3. Przyczyny powikłań w ekstyrpacji w znieczuleniu ( ad. powikłania w endo )

55. Podaj definicję trzech procedur leczniczych : wytrawiania, lakierowania, poszerzenia

zapobiegawczego. Podaj wskazania do ich zastosowania.

wskazania: wytrawianie szkliwa - zęby żywe, martwe, mleczne

wytrawianie zębiny - z. martwe, z. żywe z płytkim ubytkiem próchnicowym lub

niepróchnicowym przy założeniu, że proces miał charakter

przewlekły

( powoduje długotrwałe uwalnianie się fluoru od kilku h do kilku dni )

wskazania : 1) profilaktyka próchnicy ( zwłaszcza u osób podatnych )

2) leczenie próchnicy początkowej

wskazania - wysokie ryzyko rozwoju próchnicy w sąsiadujących bruzdach w stosunku do

opracowywanego ubytku - słaba higiena j. ustnej lub głębokie wąskie nieregularne

bruzdy.

56. Podaj mechanizm powstawania zmian w obrębie twardych tk. zęba określanych mianem atrycji

i abrazji.

- atrycja - proces fizjologiczny postępuje wraz z wiekiem, powstają w skutek zużycia tkanek twardych

zęba w następstwie kontaktu zęba z zębem, bez interwencji obcych substancji. Dochodzi do tego

zwłaszcza podczas zaciskania zębów, dotyczą głównie pow. żujących, siecznych i stycznych

- abrazja - utrata tk. twardych zęba w skutek wielokrotnego działania czynników mechanicznych

związanych z wprowadzeniem ciał obcych( za mocne szczotkowanie i nadmierne używanie

dodatkowych przyrządów do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych, abrazje zawodowe -

różne przedmioty ) do j. ustnej tj. szlifowanie, gumowanie lub zdrapywanie.

57. Rozszyfruj stosowane w epidemiologii próchnicy skróty : PUWz i PUWp.

Liczba PUWz oznacza sumę zębów , a liczba PUWp oznacza sumę powierzchni zębów z :

P - z jednym lub kilkoma ubytkami próchnicowymi ( pierwotnymi lub wtórnymi ) z miazgą żywą lub

martwą, zaliczamy też z. z opatrunkiem czasowym ( ale nie zaliczmy zębów z plamami i

przebarwieniami )

U - ząb utracony lub usunięty z powodu próchnicy ( gdy pow. to wliczamy tyle ile ma dany ząb )

W - z jednym lub większą ilością wypełnień, ale bez próchnicy wtórnej , obejmuje też korony

założone z powodu próchnicy

60. Uzasadnij krótko konieczność ochrony ubytku przed dostępem śliny w trakcie jego

opracowywania i wypełniania.

Nie zachowanie izolacji od dostępu śliny do ubytku może spowodować :

1. dodatkowe zainfekowanie tkanek bakteriami

2. w przypadku głębokich ubytków z przypadkowym obnażeniem lub zranieniem miazgi doprowadza do

zakażenia miazgi i pogorszenia rokowania w leczeniu biologicznym - przykrycie bezpośrednie

3. utrudnia opracowywanie tkanek - słaba widoczność i brak kontroli,

4. zębina zawilgocona pod wpływem śliny gorzej się łuszczy

5. zanieczyszczenie śliną powierzchni wytrawionego szkliwa może doprowadzić do pogorszenia adhezji

kompozytu - powstaje na samym początku szczelina brzeżna, oraz utrudnia założenie podkładu.

61. Wymień zmiany zachodzące w szkliwie wraz z wiekiem.

- ulega scieńczeniu

- staje się kruche i łamliwe

- traci połysk

1. zanik substancji organicznej

2. spadek zawartości materiałów zawierających grupy OH

3. wzrost ilości pierwiastków śladowych (fluor)

4. wzrost stosunku wapnia do fosforanu

5. zmniejszenie wysokości pryzmatów szkliwnych

6. zwiększenie ilości pęknięć przebiegających linijnie i prostopadle

- od pow. zew. zęba do granicy szkliwno-zębinowej niekiedy zgodnie z ułożeniem pryzmatów

< zmiany zachodzące w zębinie, cemencie - wykład >

62. Uzasadnij krótko, dlaczego węglowodany i bakterie uważa się za czynniki warunkujące

powstanie próchnicy zębów. Czy możliwe jest powstanie próchnicy zębów, gdy któregoś z tych

czynników brakuje?

Bakterie próchnicotwórcze np. Streptococcus mutans, Lactobacillus spp. Mają zdolność metabolizowania

węglowodanów, w wyniku czego powstają kwasy np. mlekowy, octowy. Ich kontakt z tkankami zęba

powoduje ich demineralizację, co ułatwia rozwój procesu próchnicowego - dalszą demineralizację i

rozpad proteolityczny przy udziale enzymów bakteryjnych.

Bakterie wchodzą w skład dental plaque. Wytwarzają z węglowodanów z diety cukry wewnątrz- i

zewnątrzkomórkowe ( glikokaliks - glukany i fruktany ), co ułatwia adhezję kolejnych warstw bakterii i

dalsze odkładanie warstw DP, która stanowi z racji procesu w niej zachodzących (np tworzenie kwasów)

i składu zawierającego w większości bakterie czynnik wpływający na rozwój próchnicy.

Węglowodany są konieczne do rozwoju próchnicy, bowiem to one stanowią substrat dla bakterii

próchnicotwórczych i tworzenia przez kwasów. Dostarczenie dużych ilości węglowodanów po posiłku

powoduje gwałtowny spadek pH i jeśli występuje odpowiednią częstością może powodować

demineralizację szkliwa i rozwój próchnicy przy udziale drobnoustrojów.

Jak widać muszą współistnieć oba czynniki by powstał proces próchnicowy. Dowód doświadczalny :

- szczury z jałową j. ustną karmione węglowodanami nie chorowały na próchnice

- szczury karmione węglowodanami sondą żołądkową również nie chorowały

Aby rozwinął się proces próchnicowy potrzebny oprócz 2 wymienionych czynników także musi

występować podatność tkanek i wystarczający czas.

63. Wymień zabiegi i prep. stosowane w leczeniu próchnicy początkowej.

??? czy wszystkie te zabiegi omówione zeszyt

Przypadki :

1. Pacjent lat 30, ogólnie zdrowy, pełne uzębienie, średnia higiena j. ustnej.

Rozpoznanie: Caries profunda secundaria (faciem masticatoria et distalis) d. 6+.

Informacja dodatkowa: w zębie na pow. żującej i dystalnej widoczne duże wypełnienie

kompozycyjne. Nieszczelność brzeżna od strony dystalnej. Ząb 7+ pokryty jest koroną metalową .

Pomiędzy z. 6+ i 7+ widoczna przerośnięta, łatwo krwawiąca brodawka.

A. jak jest + papillitis ??

B. próchnica głęboka wtórna powierzchni żującej i dystalnej pierwszego zęba trzonowego górnego

prawego.( + zapalenie dziąsła )

Ząb 6+ :

- 3 korzenie - policzkowy mezjalny, policzkowy dystalny, podniebienny

- zwykle 3 kanały

- 4 guzki - policzkowy mezjalny, policzkowy dystalny, podniebienny mezjalny, podniebienny dystalny

- osobniczo występuje guzek Carabellego

C. klasa II ubytku

1. reakcja na zimno <chlorek etylu> - prawidłowa lub nieznacznie przedłużona.

2. reakcja na perkusję poziomą i pionową (-)

3. reakcja na nawiercanie prawidłowa

4. na zdj. RTG - cienka warstwa zębiny oddzielającej dno ubytku od miazg - przejaśnienie

poniżej wypełnienia i podkładu

5. transluminacja ( przeświecanie ) - widoczny cień świadczący o próchnicy

6. nieszczelność brzeżna - manifestuje się jako przebarwienie brzegów wypełnienia lub tkanek

wokół wypełnienia, szczelina brzeżna lub odłamanie fragmentu wypełnienia

7. przebarwienia

8. zmiana przezierności, połysku szkliwa

D. Przyczyny rozwoju choroby u tego pacjenta :

Najprawdopodobniej przyczyną była nieszczelność brzeżna od strony dystalnej, która może powstać z

powodu :

?? Dlaczego dochodzi do przerostu brodawki

E. Metoda leczenia

1) instruktaż higieny j. ustnej

2) usunięcie przerośniętej brodawki międzyzębowej :

- rozgrzany ekskawator

- Alustin

- ATS ??

- żegadło / pętle elektryczne

3) leczenie biologiczne - przykrycie pośrednie miazgi ZnO na 3-miesiące i jeśli z powodzeniem

założenie wypełnienia kompozytowego. Rokowanie : 90% powodzenie w przypadku zachowania

aseptyki. Przy nie powodzeniu tej metody lub wystąpieniu bólów samoistnych zmiana leczenia na ekstyrpację w znieczuleniu

F. I wizyta :

II wizyta :

Fulfill - z racji II klasy i głębokiego ubytku zalecane jest zastosowanie metody kanapkowej

1-warstwa glassjonomer, 2-warstwa kompozyt

wypełnienia za pomocą gumek polerskich.

Zdecydowałem się na leczenie dwuetapowe ( a nie jednoetapowe ) żeby stan zapalny ze strony brodawki międzyzębowej minął.

G. Możliwe powikłania w trakcie leczenia :

Podczas opracowywania :

1 - zranienie brodawki międzyzębowej wiertłem, paskiem metalowym podczas zakładania formówki

2 - obnażenie lub zranienie miazgi

3 - pozostawienie zębiny próchnicowej

4 - termiczne uszkodzenie miazgi podczas opracowywania

5 - uszkodzenie korony protetycznej

Podczas wypełniania :

1- uszkodzenie bł. śluzowej wytrawiaczem

2 - krwawienie z brodawki międzyzębowej

3 - zła kondensacja

4 - nieszczelność wypełnienia ( przede wszystkim brzeżna )

Powikłania późniejsze :

- próchnica wtórna

- zapalenie miazgi = pulpitis

- złamanie guzka zębowego, złamanie zęba ( osłabiony ząb wypełnieniem w skutek sił żucia, urazu )


Wyszukiwarka