Materiałydla studentów - Ergonomia, BHP, Ergonomia


Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy

Przedmiot: Ergonomia

Definicja ergonomii:

„Ergonomia zmierza do dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, materialnego środowiska pracy i życia oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymogów fizycznych
i psychicznych człowieka”.

Przedmiot ergonomii - relacje między człowiekiem i techniką.

Cel ergonomii - doskonalenie relacji między człowiekiem i techniką w miarę postępu technicznego oraz rozwoju potrzeb ludzkich, a także rozwoju własnych naukowych możliwości.

Zadania ergonomii:

Działania ergonomiczne:

• korekcyjne - poprawa istniejących warunków pracy poprzez:

usuwanie usterek w eksploatacji maszyn i urządzeń,

zmniejszenie istniejących obciążeń psychofizycznych,

poprawę wydajności i jakości pracy,

poprawę materialnych warunków pracy,

poprawę zasad organizacyjnych procesu pracy.

• koncepcyjne - (tzw. ergonomia prospektywna)

- zastosowanie ergonomicznie prawidłowych rozwiązań w fazie przygotowania projektów maszyn, urządzeń, narzędzi, stanowisk pracy, budynków.

- zapewnienie układowi człowiek-technika maksimum bezpieczeństwa
i niezawodności przy minimum fizycznego i psychicznego wysiłku pracownika.

MODEL STRUKTURY NAUKI ERGONOMII

(cit.in E. Franus, Struktura i ogólna metodologia nauki ergonomii, Kraków 1992, s.44).

GRUPA A GRUPA B

0x08 graphic

0x08 graphic
antropologia ergonomiczna

z antropometrią urbanistyka

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
higiena ergonomiczna

ergonomiczna architektura

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
fizjologia SYSTEM ergonomiczna

ergonomiczna ERGONOMII inżynieria maszyn

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
psychologia ergonomiczna

0x08 graphic
ergonomiczna inż. transportu

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
medycyna CZŁOWIEK-TECHNIKA ergonomiczna

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
ergonomiczna inż. środowiska

0x08 graphic
0x08 graphic

socjologia ergonomiczna

ergonomiczna inż. rekreacji

0x08 graphic
0x08 graphic

pedagogika ergonomiczna

ergonomiczna technologia

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

prakseologia Komplementarność ergonomiczna

0x08 graphic
0x08 graphic
ergonomiczna organizacja

0x08 graphic
ergonomiczna ochrona

0x08 graphic
pracy

ergonomiczna

estetyka

0x08 graphic

ergonomiczne prawo

Ergonomiczna ocena stanowisk pracy - stosowane narzędzia.

1.

Ergonomiczna lista kontrolna została opracowana przez B.C.E. Burgera
i przyjęta na II Kongresie Ergonomicznym w Dortmundzie (25-26.IX.1964r.)

Lista ta umożliwienie systematyczną analizę różnych czynników składowych pracy, wydajności, czynnościowych reakcji pracownika na obciążenie pracą oraz stanowiska
i warunków pracy.

Lista zawiera 135 pytań głównych (typu A) i 188 pytań szczegółowych (typu B).

Umożliwiają one analizę następujących warunków pracy:

a. miejsce pracy

b. proces pracy

c. czynniki środowiska zewnętrznego

d. organizacja pracy

e. całkowite obciążenie czynnościowe organizmu pracownika.

Układ listy pozwala na szczegółową analizę następujących grup zagadnień:

STANOWISKO PRACY

OBCIĄŻENIE FIZYCZNE

OBCIĄŻENIE PSYCHICZNE

1. Narząd wzroku

2. Narząd słuchu

3. Pozostałe zmysły

4. Wskaźniki, urządzenia sygnalizacyjne

  1. Czytelność

  2. Ugrupowanie

  3. Umiejscowienie

  4. Dokładność i tempo

  5. Zgodność

  6. Urządzenia sterujące

METODY PRACY

OBCIĄŻENIE FIZYCZNE

OBCIĄŻENIE PSYCHICZNE

OBCIĄŻENIE ŚRODOWISKOWE

1. Klimat

2. Hałas

3. Inne czynniki szkodliwe

ORGANIZACJA PRACY

OBCIĄŻENIE CZYNNOŚCIOWE I CAŁKOWITE

WYDAJNOŚĆ UKŁADU

2.

„Ergonomiczna lista kontrolna. Ergonomiczne rozwiązania na rzecz poprawy warunków pracy, bezpieczeństwa i zdrowia pracowników”.

Lista została opracowana przez Międzynarodowe Biuro Pracy we współpracy
z Międzynarodowym Towarzystwem Ergonomicznym.

Została wydana w roku 1996 przez International Labour Organization.

Zawiera 128 punktów kontrolnych.

Punkty te wchodzą w zakresy zagadnień, które zostały uznane przez ekspertów jako najważniejsze z punktu widzenia wkładu ergonomii w poprawę warunków pracy.

Wśród nich wyodrębniono:

  1. Składowanie materiałów i transport ręczny.

  2. Narzędzia ręczne.

  3. Bezpieczeństwo podczas pracy przy maszynach.

  4. Usprawnianie stanowisk pracy.

  5. Oświetlenie.

  6. Budynki.

  7. Czynniki szkodliwe w środowisku pracy.

  8. Zaplecze socjalne.

  9. Środki ochrony osobistej

  10. Organizacja pracy.

Zasady rozmieszczenia, grupowania urządzeń sygnalizacyjnych/sterujących (wg Mc Cormicka):

  1. Zasada spełnionej funkcji - grupowanie elementów sygnalizacyjnych/sterujących spełniających taką samą lub podobną funkcję;

  1. Zasada ważności - grupowanie elementów sygnalizacyjnych/sterujących w zależności od stopnia w jakim warunkują realizację zadania;

  1. Zasada optymalnego umiejscowienia - umiejscowienie każdego elementu sygnalizacyjnego/sterującego w miejscu optymalnym z punktu widzenia jego zastosowania;

  1. Zasada kolejności użycia - grupowanie elementów sygnalizacyjnych/sterujących zgodnie z powiązaniami dla pracy i obsługi urządzenia;

  1. Zasada częstości użycia - grupowanie elementów sygnalizacyjnych/sterujących zgodnie z częstością użycia (najczęściej używane w centrum pulpitu).

Dolegliwości mięśniowo-szkieletowe

W krajach Unii Europejskiej znaczna część pracowników narażona jest w pracy na oddziaływanie czynników wydatnie zwiększających ryzyko pojawiania się i rozwoju dolegliwości oraz schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego. Ponad 60% pracowników przez przynajmniej 25% czasu wykonuje prace wymagające powtarzalnych ruchów dłoni i ramion, blisko 50% utrzymuje w pracy wymuszoną pozycję ciała, jedna trzecia narażona jest na przenoszenie lub przesuwanie ciężkich ładunków.

Uważa się, że szczególnie wysokie ryzyko pojawienia się dolegliwości mięśniowo-szkieletowych występuje wśród pracowników zatrudnionych w rolnictwie i budownictwie, pracowników branży leśnej oraz rybackiej, kierowców, pielęgniarek, sprzątaczek, górników, operatorów maszyn, pracowników handlu detalicznego, pracowników hoteli, restauracji i branży gastronomicznej, krawców oraz pracowników biurowych.

Do powstawania dolegliwości i rozwoju chorób układu mięśniowo-szkieletowych może przyczyniać się wiele czynników związanych z wykonywaną pracą; stosowanymi metodami, wykorzystywanymi narzędziami, sposobem realizacji poszczególnych zadań, wymogami technicznymi, technologicznymi, organizacyjnymi, a także szereg czynników materialnego środowiska pracy jak: niska temperatura otoczenia, wibracja ogólna i miejscowa, nieprawidłowe oświetlenie.

W celu wyeliminowania schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego w miejscu pracy, Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy rozpoczęła w 2007 roku kampanię pod hasłem „Mniej dźwigaj”, w której propaguje się kompleksowe podejście do problematyki:

- współdziałanie pracodawców, pracowników i rządu;

- prowadzenie kompleksowych działań obejmujących przeciwdziałanie wszystkim obciążeniom nakładanym na organizm, które przyczyniają się do schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego,

- ukierunkowanie działań pracodawców na zatrzymanie w pracy, rehabilitację i powrót do pracy pracowników cierpiących na schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych
w monitory ekranowe (DZ.U. 1998, Nr 148, poz. 973).

Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, a także wymagania dotyczące organizacji pracy jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe.

Rozporządzenie nakłada na pracodawcę obowiązek :

• organizacji stanowiska pracy zgodnie z wytycznymi

• oceny warunków pracy pod względem :

- organizacyjnym (zgodność rozmieszczenia elementów wyposażenia z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy),

- stanu wyposażenia (zapewnienie bezpieczeństwa pracy, ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym),

- obciążenia układu mięśniowo szkieletowego oraz narządu wzroku pracownika,

- obciążenia pracownika czynnikami fizycznymi,

- obciążenia psychicznego pracownika (będącego efektem niewłaściwej organizacji pracy).

• informowania pracowników o wszystkich aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy na stanowiskach pracy, w tym o wynikach przeprowadzonej oceny oraz wszelkich środkach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

• przeszkolenia pracowników w zakresie bhp

• zapewnienia pracownikom profilaktycznej opieki zdrowotnej; (okulary korygujące wzrok).

Ocena narażenia pracownika na występowanie dolegliwości w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego

Metoda OWAS

(Ovako Posture Analysing System)

Etapy postępowania:

Podstawa klasyfikacji

Pozycja wymuszona i niewymuszona

Kryterium wyróżnienia jest możliwość zmiany przez pracownika pozycji całego ciała
lub segmentu układu ruchu

Kod pozycji

opisany czterema cyframi określającymi położenie

pleców, kończyn górnych, kończyn dolnych oraz obciążenie zewnętrzne.

Segment układu ruchu

Kod pozycji

Pozycja (położenie) segmentów układu ruchu

PLECY

1

plecy wyprostowane

2

plecy pochylone

3

plecy skręcone

4

plecy pochylone i skręcone

RAMIONA

1

obydwa ramiona poniżej stawu ramiennego

2

jedno ramię powyżej stawu ramiennego

3

obydwa ramiona powyżej stawu ramiennego

NOGI

1

siedzenie

2

stanie z nogami wyprostowanymi

3

stanie z jedną nogą wyprostowaną (nierównoważne)

4

stanie z nogami zgiętymi

5

stanie z jedną nogą zgiętą

6

klęczenie na jednym lub dwu kolanach

7

chodzenie

OBCIĄŻENIE ZEWNĘTRZNE

1

masa poniżej 10 kg

2

masa od 10 do 20 kg

3

masa powyżej 20 kg

Przykład: czynność wykonywana z pochylonymi plecami, z obydwoma ramionami poniżej stawu ramiennego, w pozycji stojącej z jedną nogą zgiętą, z obciążeniem zewnętrznym poniżej 10 kg Kod pozycji to - 2151

P

l

e

c

y

R

a

m

i

o

n

a

1

2

3

4

5

6

7

Nogi

1

2

3

1

2

3

1

2

3

1

2

3

1

2

3

1

2

3

1

2

3

Obciążenie zewnętrzne

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

2

2

2

2

2

1

1

1

1

1

1

 

2

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

2

2

2

2

2

1

1

1

1

1

1

 

3

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

2

3

2

2

3

1

1

1

1

1

2

 

2

1

2

2

3

2

2

3

2

2

3

3

3

3

3

3

3

2

2

2

2

3

3

 

2

2

2

3

2

2

3

2

3

3

3

4

4

3

4

4

3

3

4

2

3

4

 

3

3

3

4

2

2

3

3

3

3

3

3

4

4

4

4

4

4

4

2

3

4

 

3

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

3

3

3

4

4

4

1

1

1

1

1

1

 

2

2

2

3

1

1

1

1

1

2

4

4

4

4

4

4

3

3

3

1

1

1

 

3

2

2

3

1

1

1

2

3

3

4

4

4

4

4

4

4

4

4

1

1

1

 

4

1

2

3

3

2

2

3

2

2

3

4

4

4

4

4

4

4

4

4

2

3

4

 

2

3

3

4

2

3

4

3

3

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

2

3

4

 

3

4

4

4

2

3

4

3

3

4

4

4

4

4

4

4

4

4

4

2

3

4

 

Kategoria pozycji - 3

Kategorie OWAS i wynikające z nich zadania dla pracodawcy

KATEGORIA

DZIAŁANIE

1

  • pozycje naturalne

  • obciążenie optymalne lub akceptowalne

  • zajmowane pozycje nie mają negatywnego wpływu na układ mięśniowo-szkieletowy

  • nie ma potrzeby dalszych pomiarów,

  • nie ma potrzeby dokonywania zmian na stanowisku

2

  • obciążenie prawie akceptowalne

  • zajmowane pozycje mogą mieć negatywny wpływ na układ mięśniowo-szkieletowy

  • pomiary mogą być niezbędne w najbliższej przyszłości,

  • nie ma potrzeby dokonywania zmian na stanowisku
    w najbliższej przyszłości

< 3 >

  • obciążenie duże

  • zajmowane pozycje mają negatywny wpływ na układ

mięśniowo-szkieletowy

  • pomiary powinny być przeprowadzone tak szybko jak to możliwe
    w celu wyeliminowania występujących pozycji,

  • zmiany na stanowisku muszą być przeprowadzone tak szybko jak to możliwe

4

  • obciążenie bardzo duże

  • zajmowane pozycje mają negatywny wpływ na układ

mięśniowo-szkieletowy

  • pomiary i rozwiązania powinny być przeprowadzone niezwłocznie
    w celu wyeliminowania występujących pozycji,

  • zmiany na stanowisku muszą być przeprowadzone natychmiast

Interpretacja wyników oceny obciążenia układu ruchu.

Kategoria pozycji

Rodzaj pozycji

Całkowity czas utrzymania pozycji jednej kategorii

[% zmiany roboczej]

Obciążenie

lub

ryzyko

1

niewymuszona

do 70

Małe

1

wymuszona

do 50

2

niewymuszona

do 50

2

wymuszona

do 30

1

niewymuszona

powyżej 70

Średnie

1

wymuszona

50 do 70

2

niewymuszona

50 do 70

2

wymuszona

30 do 50

3 lub 4

wymuszona

do 30

1

wymuszona

powyżej 70

Duże

2

niewymuszona

powyżej 70

2

wymuszona

powyżej 50

3 lub 4

wymuszona

powyżej 30

1


Wyszukiwarka