WYKŁAD I IMMUNOLOGIA
Historia immunologii
Najstarsze znane dziś wzmianki, które można zakwalifikować jako obserwacje immunologiczne, pochodzą z roku 430 p.n.e.
Epidemie często nękały Starożytnych. Jednak to dwie z nich pozostawiły największy ślad w historii i piśmiennictwie. Pierwsza z nich zaatakowała około 460 r. p.n.e. wybierając za cel Ateny. Jej przebieg poznano przede wszystkim z opisów Tukidydesa, kronikarza wojen peloponeskich. Pierwotnie zraza wybuchła w Etiopii i dotarła aż do Egiptu. Najprawdopodobniej stamtąd "przypłynęła" do Grecji na statku.
Druga z zaraz, zwana plagą Antoniusza wybuchła w Rzymie pomiędzy rokiem 160 a 180 n.e. najprawdopodobniej do Imperium przywlekli zarazę żołnierze wracający z terenów Mezopotamii.
Pierwsze informacje o profilaktycznym "szczepieniu" pochodzą z przełomu I i II w. p.n.e. z Chin. Dotyczą one zamierzonego, prewencyjnego zakażania ospą zdrowych ludzi. Metoda ta rozpowszechniła się w XV w. przede wszystkim w Chinach, Indiach i Turcji; znana jest pod nazwą wariolacji i polegała na przenoszeniu wydzieliny ropnej lekko chorych przy pomocy igły na osoby zdrowe.
Ok. roku 1722 angielski lekarz Edward Jenner zauważył, że wieśniaczki, które zainfekowały się niegroźną dla ludzi ospą krowią, podczas epidemii przechodziły łagodniej ospę prawdziwą lub nie zapadały na nią w ogóle.
Ludwik Pasteur(fr. Louis Pasteur) ur. 27 grudnia 1822, zm. 28 września 1895 - francuski chemik i prekursor mikrobiologii.
Paul Ehrlich ur. 14 marca 1854 w Strzelinie, zm. 20 sierpnia 1915 w Bad Homburg- niemiecki chemik i bakteriolog. Wynalazca salwarsanu - lekarstwa przeciwko kile stosowanego przed wynalezieniem antybiotyków
Élie Metchnikoff ur. 16 maja 1845, Ukrainie, zm.16 lipca, 1916 w Partyżu -rosyjski zoolog i mikrobiolog; odkrywca zjawiska fagocytozy.
Tabela: Nagrody Nobla w Fizjologii i Medycynie
Najważniejsze komórki układu immunologicznego
TKANKA LIMFATYCZNA ZWIĄZANA Z BŁONAMI ŚLUZOWYMI
Błony śluzowe przede wszystkim układu pokarmowego i oddechowego, są wraz ze skórą głównym miejsce kontaktu organizmu ze środowiskiem zewnętrznym. Stanowią one główną drogę penetracji czynników zakaźnych i potencjalnie szkodliwych. Dominującą rolę w tej obronie spełnia układ immunologiczny związany z błonami śluzowymi. Stanowią go rozproszone w błonach śluzowych i podśluzowych zorganizowane skupiska grudek limfatycznych i grudki limfatyczne samotne, określone wspólnie mianem tkanki limfatycznej związanej z błonami śluzowymi (mucosa associated lymphoid tissue - MALT), oraz pojedyncze limfocyty. MALT obejmuje tkankę limfatyczną błony podśluzowej i śluzowej układu pokarmowego, szczególnie dobrze rozwiniętą w jelitach (gut associated lymphoid tissue - GALT), skupiska tkanki limfatycznej w drogach oddechowych na poziomie oskrzeli (bronchus associated lymphoid tissue - BALT). Do MALT włączan jest również nosa i gardła (nasal associated lymphoid tissue -NALT) oraz skóry (skin associated lymphoid tissue - SALT).
Podstawowe funkcje MALT:
wytwarzanie przeciwciał IgA, które przedostają się do wydzielin tj. ślina i łza i pełnią tam rolę obronną:
spłaszczanie i aglutynacja mikroorganizmów;
działanie bakteriostatyczne;
zapobieganie adhezji mikroorganizmów do nabłonka;
neutralizacja toksyn bakteryjnych.
GALT(tkanka limfatyczna jelit)
Głównym mechanizmem obronnym jelita są enzymy proteolityczne, lizozym, defensyny, śluz, niskie pH soku żołądkowego i prawidłowa flora bakteryjna. Dopełnieniem jest szczelna bariera nabłonka jelitowego oraz wydzielnicze IgA. Głównym miejscem odpowiedzi immunologicznej są tzw. kępki Peyera i wyrostek robaczkowy.
W jelicie cienkim specjalną rolę w zapoczątkowaniu odpowiedzi immunologicznej odgrywają komórki M. Ich główną rolą jest wychwytywanie mikroorganizmów i przenoszenie w region podnabłonkowy, w którym makrofagi i komórki dendrytyczne zajmują się obróbką antygenów i ich prezentacją limfocytom T.
NALT (tkanka limfatyczna gardła i nosa)
NALT nazywany jest również pierścieniem Waldeyera i obejmuje liczne migdałki. Pierwszym mechanizmem obronnym są bakteriobójcze białka: laktoferyna, lizozym, wydzielnicze IgA oraz defensyny.
Migdałki są miejscem strategicznym dla obrony organizmu przed infekcjami spowodowanymi przez drobnoustroje. Można wyróżnić migdałek językowy, gardłowy, nagłośniowy, a także migdałki podniebienne, trąbkowe i krtaniowe. W obrębie nabłonka pokrywającego migdałki, obserwuje się liczne limfocyty.
SALT(tkanka limfatyczna skóry)
Do obrony przed różnymi mikroorganizmami w skórze służą zarówno proste mechanizmy jak:
bariera naskórka,
powierzchniowe pH,
stopień nawodnienia,
bakteriostatyczne właściwości kwasów tłuszczowych,
jak i wyspecjalizowana tkanka limfatyczna skóry stanowiąca istotną część układu immunologicznego człowieka. Tkanka ta odgrywa istotna rolę w mechanizmach nadzoru immunologicznego.
W skład układu odpornościowego skóry wchodzą:
- keratynocyty ,
- komórki dendrytyczne,
- specjalna pula limfocytów T,
- makrofagi i melanocyty
Wyróżniamy dwa mechanizmy odporności: nieswoistą (wrodzoną) i swoistą (nabytą)
2
Wyszukiwarka