opracowne pytania na egzamin magisterski - Ekonomia


Kierunek: EKONOMIA

  1. Rzadkość w gospodarce i jej konsekwencje: konieczność i alternatywy wyboru, koszt alternatywny.

Potrzeby ludzkie są nieograniczone. Głównym kreatorem potrzeb jest produkcja i związany z nią postęp naukowo-techniczny. Dzięki niej potrzeby mogą być zaspokajane w coraz większym stopniu. Jednak wraz z zaspokojeniem jednych potrzeb pojawiają się następne. Celem produkcji jest zaspokajanie rosnących i zmieniających się potrzeb społeczeństwa. Zasoby czynników produkcji są jednak ograniczone (np. czas, materiały, kapitał). W związku z tym, że potrzeby są nieograniczone a z drugiej strony zasoby służące do ich zaspokojenia są ograniczone występuje zjawisko rzadkości. Rzadkość jest konsekwencją ograniczoności zasobów. Do zasobów czynników produkcji zaliczamy: praca, ziemia, kapitał.

Zasób czynnika produkcji-ilość tego czynnika jaką gospodarka dysponuje w danym momencie (ujęcie statyczne) Strumień czynnika produkcji - wykorzystanie czynnika produkcji w określonym czasie (ujęcie dynamiczne).

Zasobem pracy nazywamy liczbę pracowników skłonnych podjąć pracę w danym momencie.

Strumień pracy oznacza wykorzystanie zasobu pracy w określonym czasie Jest to gotowość podejmowania działalności gospodarczej i ponoszenia związanego z nią ryzyka. Wynagrodzeniem za pracę jest płaca.

Zasobem kapitału są dobra inwestycyjne (maszyny, budynki) wytworzone przez człowieka i przeznaczone do dalszego wykorzystania w procesie produkcji oraz środki finansowe przeznaczone na prowadzenie działalności gospodarczej.

Dobra inwestycyjne to kapitał produkcyjny. Zgromadzone środki finansowe to kapitał pieniężny.

Dochodem z kapitału jest procent.

II. Ziemia. Jest to wszystko to co znajduje się na, pod i nad ziemią (tereny pod uprawę, pod zabudowę przemysłową, woda, powietrze itp.)Dochodem z ziemi jest renta

Rzadkość zmusza podmioty gospodarujące do ciągłego dokonywania wyborów co do wykorzystania posiadanych zasobów. Wybór jednej z możliwości ogranicza drugą. Powstaje w związku z tym koszt dokonanego wyboru

Koszt alternatywny. Jest to wartość najcenniejszej niewykorzystanej alternatywy.

Dobro jest to każdy środek służący bezpośrednio lub pośrednio do zaspokajania potrzeb ludzkich.

Usługa zaspokaja potrzeby tylko w trakcie jej wykonywania.

Dobra którym nie towarzyszy koszt alternatywny nazywamy dobrami wolnymi. Cechą charakterystyczną tych dóbr jest to, że konsument korzysta z nich bezpłatnie (np. powietrze)

Dobra którym towarzyszy koszt alternatywny nazywamy dobrami ekonomicznymi (są wytworem człowieka). Właśnie one stanowią przedmiot zainteresowań mikroekonomii.

  1. Wybór ekonomiczny a granica możliwości produkcyjnych (transformacji produkcji) w gospodarce.

Możliwości wyborów gospodarczych, jakie w momencie podejmowania decyzji posiadają podmioty gospodarcze, przedstawia przejrzyście granica możliwości produkcyjnych. Granica możliwości produkcyjnych wskazuje na alternatywne kombinacje dwóch grup produktów, które społeczeństwo jest zdolne wytworzyć w ciągu danego okresu wykorzystując do tego w całości i w jak najlepszy sposób posiadane zasoby oraz technologie produkcji. Jej graficznym obrazem jest krzywa możliwości produkcyjnych zwana też krzywą transformacji produkcji. Jest ona zbiorem punktów odpowiadających maksymalnym ilościom dóbr jakie można wytworzyć przy danym stanie zasobów i przy wykorzystaniu danej technologii.

Wybieramy które potrzemy zaspokoimy, na co przeznaczyć ograniczony dochód.

Ograniczony dochód - wybieramy ile czasu będziemy pracować, ile czasu będziemy mięli wolnego. Przedsiębiorstwo wybiera co produkować, ile, jakimi metodami; państwo - rząd wybiera jak rozdzielić pieniądze z podatków.

Konieczność wyborów wynika z:

1) ograniczoności zasobów

2) zapotrzebowania

3) poziomu technologii

Technologia to sposób w jaki produkujemy dany towar, przy danych nakładach i zasobach. Postęp technologiczny gwarantuje nam, że przy tych samych nakładach uzyskujemy większe ilości produkcji, wzrost jakości wyprodukowanych towarów, ten sam produkt uzyskamy nawet przy mniejszych nakładach

Zasoby dzielimy na:

- naturalne (węgiel, ropa,...) mogą być zarówno odnawialne jak i nie odnawialne

- kapitałowe: środki pracy (maszyny, urządzenia), przedmioty pracy (półprodukty, surowce)

-ludzkie: aktywni zawodowo (zatrudnieni i bezrobotni zarejestrowani) chcący pracować warto również wspomnieć o umiejętnościach ludzkich, wiedzy (konieczna do rozwoju technologii)

Krzywa transformacji (granica możliwości produkcji) - przedstawia maksymalną produkcje jednego dobra przy każdym poziomie produkcji drugiego dobra, te wszystkie kombinacje 2 dóbr, które są możliwe do wykorzystania przy maksymalnym wykorzystaniu zasobów. Krzywa możliwości produkcyjnych ilustruje, jakie ilości poszczególnych dóbr gospodarka może wytworzyć przy danych zasobach i danym poziomie rozwoju technologii. Krzywa pokazuje również możliwości wyboru "koszyka" wytworzonych dóbr.

Krzywa ma nachylenie ujemne oznacza to, że chcąc zwiększyć produkcje jednego dobro, musimy zmniejszyć produkcję drugiego dobra.

Krzywa jest wklęsła - wynika to z prawa malejących dochodów - wynika stąd, że chcąc zwiększyć produkcję danego dobra o jednostkę musimy poświęcić coraz większe ilości drugiego dobra. Przenosimy wtedy zasoby z produkcji jednego dobra na drugie, będziemy jednak otrzymywać coraz mniejsze przyrosty produkcji.

  1. Główne miary stanu koniunktury: produkt narodowy brutto (PNB) i produkt krajowy brutto (PKB); kategoria wartości dodanej; PNB I PKB per capita. PKB a dobrobyt społeczny.

Koniunktura - aktywność gospodarcza, charakteryzowana za pomocą wielu wskaźników.

Najczęściej stosowaną miarą koniunktury jest poziom produkcji w skali gospodarki narodowej. Koniunktura oczywiście również może być badana w przekroju branżowym - w poszczególnych działach gospodarki (przemyśle, handlu, transporcie, usługach… etc.), terytorialnym (województwa, gminy… etc. ) produktowym (kosmetyki, cukier czy odzież… etc.)

Do każdego rodzaju badań koniunktury używa się różnych danych i wskaźników. Do mierzenia najpopularniejszej koniunktury tj. gospodarki narodowej używamy miary (danych) jakie daje nam Produkt Krajowy Brutto.

PKB - miara wielkości produkcji wytworzonej na terytorium danego kraju, niezależnie kto jest ich właścicielem. Podawany w określonym przedziale czasu (np. rok) PKB obejmuje tylko produkcję rejestrowaną statystycznie, przechodzącą przez rynek. Pomijane są produkty i usługi wykonane we własnym zakresie i tzw. szara strefa.

3-y metody liczenia PKB

  1. Suma wydatków na dobra finalne (PKB = wartość wytworzonych dóbr finalnych)