1. Lekcja wychowania Fizycznego - jest celowym i obowiązkowym spotkaniem osób wykonujących sumę czynów, nakazów i dobrowolnych zadań wspomagających i wartościujący ich rozwój psychofizyczny. Jest podstawową jednostką procesu wychowania fizycznego, podczas której n-l wspólnie z uczniami realizując konkretne zadania (temat lekcji) dąży do osiągnięcia wytyczonych celów.

Cele lekcji:

- wyposażenie uczniów w daną wiedzę

- Wychowanie

- podnoszenia sprawności fizycznej

Wychowanie fizyczne stanowi zamierzoną i świadomą działalność ukierunkowaną na wytworzenie właściwego zespołu postaw i nastawień, przekazywanie podstawowych wiadomości a także na wdrażanie do hartowania na bodźce środowiskowe, oraz zdobywanie motorycznej sprawności, poprawę wydolności i postawy ciała, które łącznie wyznaczają zachowanie człowieka w stosunku do jego fizycznej postaci. Będąc podstawą systemu kultury fizycznej, wychowanie fizyczne jest integralną częścią procesu wychowania. W szerszym znaczeniu oznacza ogół zamierzonych działań, sprzyjających rozwojowi sfery intelektualno - sprawnościowej wychowanka, w celu wszechstronnego przygotowania go do samodzielnego życia.

Cele wychowania w kulturze fizycznej.

1. W zakresie wiedzy: * wiedzę o organizmie ludzkim o jego potrzebach rozwojowych, * wiedzę o wpływie środowiska na organizm ludzki, * wiedze o kształtowaniu sprawności i wydolności fizycznej człowieka, * wiedzę o zakresie higieny, * wiedzę w zakresie żywienia i dietetyki.

2. W zakresie sprawności: * wszechstronny rozwój sprawności władania własnym ciałem, * rozwój wszystkich cech sprawności fizycznej (cech motorycznych), * rozwój wydolności funkcjonalnej organizmu.

Cele lekcji wychowania fizycznego:

Cel kształcący - dotyczy ciała ludzkiego i jego motoryki. Realizując go zmierzamy do wzbogacenia zasobu umiejętności ruchowych, doskonalenie sposobów wykonywania różnych czynności i kształtowania motoryki. Modyfikowanie budowy i postawy ciała, wyrabianie odporności i wydolności organizmu. Cel ten jest dla w-f najbardziej swoisty, albowiem dotyczy biologicznej strony osobowości człowieka, jest osiągany za pomocą czynników i środków fizykalnej natury. Realizując ten cel dążymy do kształtowania struktury somatycznej, a przy tym do usprawniania funkcji. Doskonalenie narządów zmysłu.

Cel poznawczy - przybliża wychowankowi wiedzę o potrzebach zdrowia fizycznego i psychicznego, przezornego zachowania się w różnych sytuacjach, oraz uświadamia im zasady poprawnego wykonywania różnych czynności ruchu.

Cel wychowawczy - wiąże się z pedagogiką, kształtuje pewną osobowość człowieka nadając głębszy sens wychowawczy zajęciom ruchowym. Dotyczy nawyków higienicznych, zdrowotnych współdziałania w grupie, rywalizacji, woli walki.

Konspekt lekcji - to szczegółowe podsumowanie na piśmie przygotowanie n-la do lekcji.

1. temat lekcji, 2. zadania i cele lekcji, 3. plan lekcji, 4. przebieg lekcji, 5. temat pracy domowej, 6. metody nauczania, 7. pomoce naukowe.

Tok lekcyjny - ramowy schemat lekcji (zawiera zadania i kolejność ich wykonania w ogólnym planie) mówiący jak należy dobierać treść kształcenia, by zapewnić jak najwszechstronniejsze oddziaływanie na wychowanka. Wskazuje on kolejność ćwiczeń dla uzyskania racjonalnego przebiegu fizjologicznej krzywej natężenia lekcji. Osnowa - szczegółowe przygotowanie się do jednostki metodycznej.

2. Formy organizacyjne:

Formy podziału uczniów:

Zastępy stałe - są one ustalone w danej klasie na dłuższy okres zgodnie z pedagogicznym punktem widzenia. W zależności od wielkości klasy dzieli się ją na trzy do pięciu zastępów, przy czym w zastępie nie powinno być mniej niż sześć osób a nie więcej niż dziesięć. Podział na zastępy stałe może być stosowany w gimnastyce przyrządowej, a także we wszystkich pozostałych dyscyplinach sportowych. Dobór uczniów powinien być taki, aby w każdym zespole jedni uczniowie wpływali pozytywnie na drugich. Przy doborze bierze się pod uwagę kryterium wychowawcze, stosunki interpersonalne.

Zastępy sprawnościowe - podział klasy pod względem sprawnościowym. Obciążenie dla poszczególnych zastępów może być tak duże, że będzie ono optymalnie odpowiadać każdemu uczniowi. Ćwiczenia obowiązujące w danym zastępie, mogą być tak ustalone, że odpowiadają sprawności wszystkich uczniów w zastępie. Wyniki kontroli sprawności uczniów powinny być podstawą do przeniesienia ucznia z zastępu o małej sprawności do zastępu bardziej sprawnego i odwrotnie.

Zastępy sprawnościowe zmienne - skład osobowy zastępów należy zmieniać w zależności od zaawansowania w konkretnym temacie czy dyscypliny sportowej. Takie podejście do podziału na zastępy stwarza możliwość stawiania adekwatnych wymagań w stosunku do różnych trudnych zadań występujących w programie dla danej klasy. Charakterystyczne dla pracy w zastępach jest to, że stwarza ona warunki do samodzielnej pracy uczniów i samowychowania w zespole.

Drużyny - tworzy się na "gorąco" obowiązuje zasada dzielenia klasy na zespoły o podobnej sprawności i umiejętnościach. Stosowana w grach ruchowych i sportowych ..

Grupy - podział losowy obowiązujący na jedną godz. Stosowane gdy zadania lekcji są łatwe - gry terenowe, ćw. muzyczno-ruchowe.

Pary - zbliżona wysokość i masa ciała. Stosowane w rozgrzewce. Partner zapewnia pomoc lub ochronę, służy drugiemu za przykład lub balast.

Formy porządkowe:

Ustawienia podstawowe: szereg, dwuszereg, rząd, dwurząd, szyk marszowy, itd.

Ustawienia ćwiczebne: luźna gromadka, uliczka, półkole, czworobok, trójkąt, koło czołem do wewn, koło czołem na zewn, kolumna ćwiczebna.

Odliczanie oraz zwroty w miejscu i w ruchu.

Formy prowadzenia zajęć:

Forma frontalna - ma ona miejsce wtedy gdy wszyscy uczniowie w tym samym czasie wykonują to samo ćwiczenie, a nauczyciel mający wszystkich uczniów w polu widzenia, kieruje nimi stosując środki metodyczne i zabiegi organizacyjne. W zajęciach frontalnych intensywność ćwiczeń jest duża, ponieważ mogą być bezpośrednio sterowane. Nauczyciel oddziaływuje pedagogicznie i metodycznie bezpośrednio na wszystkich uczniów. Niekorzystne skutki frontalnego prowadzenia zajęć polegają na tym, że drastycznie ograniczona jest samodzielność uczniów, oraz ograniczona możliwość dozowania obciążeń.

Forma zajęć w zespołach - jest to forma, w której ćwiczenia odbywają się w kilku zespołach, przy czym uczniowie każdego zespołu wykonują zadania pojedynczo lub w parach i zaraz wstępują z powrotem do zespołu. Dla zajęć w zespołach typowe jest, to, że każdy zastęp posiada swojego zastępowego, który kieruje zajęciami wewnątrz swojego zastępu. Zajęcia w zespołach stwarzają lepsze możliwości opanowania umiejętności i nawyków, nie uniknione są jednak martwe punkty z powodu czekania w kolejce na podejście do przyrządu. Stosowane głównie w gimnastyce.

Forma zajęć w zespołach z dodatkowymi zadaniami - jako zadania dodatkowe określamy takie ćwiczenia, które uczniowie wykonują indywidualnie po zakończeniu ćwiczenia zasadniczego. Zadania dodatkowe powinny być stosunkowo łatwe, bezpieczne i atrakcyjne, nastawione głównie na rozwój podstawowych cech motorycznych i odpowiednich grup mięśniowych.

Forma stacyjna - uczniowie ćwiczą strumieniem na wielu stacjach, które składają się na obwód stacyjny. Zajęcia stacyjne są celowe wówczas, gdy zadaniem nauczyciela jest utrwalenie nawyków i umiejętności lub doskonalenie cech motorycznych.

Forma obwodu ćwiczebnego - forma ta słuzy racjonalnemu i intensywnemu przebiegowi ćwiczeń w lekcji, gdy celem jest przede wszystkim doskonalenie takich cech motorycznych jak siła i wytrzymałość. Stosując tą formę nauczyciel rozstawia uczniów w małych grupkach na wszystkich stanowiskach, określa liczbę powtórzeń, daje znak na równoczesną zmianę ćwiczących na stacjach.

Forma indywidualna - każdy uczeń wykonuje zadania samodzielnie i po swojemu.

Forma strumieniowa - charakteryzuje się dynamicznym przemieszczaniem ćwiczących na ścieżce z przeszkodami w określonym kierunku. Ze względu na środowisko i rodzaj przeszkód wyróżnia się trzy rodzaje torów przeszkód: sztuczny, naturalny i kombinowany.

3. Metody wychowawcze w procesie w - f:

Metoda wychowania to każdy wyodrębniający sposób postępowania wychowawcy polegający na aktywności wychowanka, związany zawsze z dokonaniem zmian w obrębie układu nagród i kar w danej sytuacji wychowawczej.

Metody wpływu osobistego:

Wysuwanie sugestii - metoda ta polega na sygnalizowaniu wychowankowi swojego stanowiska i sugerowaniu mu, czego się od niego oczekuje. Sugestie mogą mieć charakter zachęcania, przestrzegania lub oceniania. Perswazja - polega na podsuwaniu wychowankom określonych rozwiązań. Posłużenie się takim repertuarem argumentów, które wywołują u wychowanków określone wewnętrzne przeżycie problemu.

Działanie przykładem osobistym - polega na dostarczaniu wychowankowi właściwych wzorów zachowania lub reagowania. Naśladowanie wychowawcy nie może narażać wychowanka na konflikty z otoczeniem. Wzory zachowania powinny być przydatne i wartościowe dla zaspokojenia obecnych motywów wychowanka, a nie wychowawcy.

Wyrażanie aprobaty i dezaprobaty - w stosunku do zachowań wychowanka ujawnianie uznania lub dezaprobaty zachowań powinno dotyczyć tylko wychowanka i nie pociągać za sobą jakiś konsekwencji. Aby metoda ta była skuteczna, konieczne jest przejawienie przez wychowawcę życzliwego, partnerskiego stosunku do wychowanka.

Metody wpływu sytuacyjnego:

Nagradzanie wychowawcze - powinno mieć miejsce wtedy, gdy zaspokaja określone motywacje wychowanka w następstwie przejawiania przez niego pożądanych wychowawczo i konstruktywnie form aktywności.

Nagradzanie wychowawcze powinno mieć charakter oficjalny. Istotne jest również, aby nagradzanie następowało możliwie bezpośrednio po godnym nagrody zachowaniu się wychowanka.

Karanie wychowawcze - polega na udaremnianiu zachowań destrukcyjnych wychowanka i tłumieniu jego niepożądanych wychowawczo dyspozycji psychicznych. Kary nadmiernie wywołują zazwyczaj dwa rodzaje reakcji: agresję lub reakcję obronne. Reakcjom obronnym towarzyszą zazwyczaj stany lękowe. Kara powinna występować bezpośrednio po wykroczeniu.

Instruowanie - polega na ukazywaniu wychowankowi nie dostrzeżonych przez niego elementów sytuacji. Na zwracaniu jego uwagi na następstwa poszczególnych zachowań i określaniu, w jaki sposób powinien się wychowanek zachować, aby zaspokoić własne motywy. Także na dostarczeniu wzorów postępowania i wskazówek dotyczących ich realizowania. Stosuje się często w połączeniu z metodą perswazji.

Organizowanie doświadczeń wychowanka - polega na ingerencji nauczyciela - wychowawcy w sytuacje, w których wychowanek przejawiał określoną aktywność w ten sposób, że działania konstruktywne przynoszą wychowankowi następstwa pozytywne w stosunku do jego motywów, a destruktywne - następstwa negatywne a więc kary.

Uświadomienie antycypacji następstw zachowania - metoda ta polega na przedstawieniu wychowankowi takich konsekwencji jego czynów, które miały dla niego wartość nagrody lub kary.

Przydzielenie ról i funkcji społecznych - to podstawowa metoda wdrażania wychowanków do pożądanej aktywności i kształtowania ich przekonań. Wychowawca, przydzielając uczniom funkcje, powinien unikać przymusu.

Ćwiczenie - polega na ugruntowaniu u wychowanka określonych czynności o ustalonym porządku. Kształtuje pozytywne cechy - systematyczność, dokładność, sumienność itd.

Metody wpływu społecznego:

Modyfikacja celów zespołu - służy do podnoszenia atrakcyjności życia w zespole, a przez to większego wpływu na każdą jednostkę w zespole, oraz do wprowadzenia nowych rodzajów aktywności zespołu, a tym samym nowych form postępowania w zespole.

Kształtowanie norm postępowania obowiązujących w zespole - polega na wprowadzeniu nowych kryteriów oceny zachowań członków zespołu.

Przekształcanie struktury wewnętrznej zespoły - przez wzmocnienie w zespole pozycji jednostek wywierających dodatni wpływ.

Nadawanie właściwego kierunku działania kontroli społecznej w zespole - stosując tą metodę wychowawca powinien dopuszczać wychowanka do udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących zespołu, dążyć do tego aby pewne działania i ich organizacja przebiegały z inicjatywy zespołu ich członków. Włączyć ogół członków zespohl do czynności kontrolnych. Dążyć do rozłożenia odpowiedzialności za sprawy zespołu na cały zespół, nawiązywać lojalną pracę z przywódcami zespołu.

Metody kierowania samowychowaniem:

Idealizacja - akceptacja i przyswojenie przez wychowanka określonego ideału lub wzoru osobowego, a następnie wytworzenie motywacji do przekształcenia własnej osobowości zgodnie z akceptowanym wzorcem. Poznania - ukształtowanie sobie obrazu własnej osoby w kategoriach rozbieżności między cechami pożądanymi i posiadanymi.

Samoocena wstępna - przeżycie przez wychowanka faktu rozbieżności między tym, jakim powinien być, a tym, jakim jest w rzeczywistości.

Aspiracje - przeżycie przez wychowanka dostatecznie silnej motywacji dokonania określonych zmian we własnej osobowości.

Decyzje samorealizacyjne - ustalenie przez wychowanka programu działań samowychowawczych" czyli określenie zadań i wymagań w stosunku do samego siebie na pewien okres.

Działanie samowychowawcze - podjęcie przez wychowanka treningu w zakresie określonego postępowania, czyli podjęcie systematycznej i kontrolowanej aktywności, zmierzającej do odpowiedniego urobienia swojej świadomości.

Samoocena końcowa - wychowanek wartościuje to, co osiągną w wyniku działań samowychowawczych na podstawie ustala dalsze zamierzenia samowychowawcze na miarę osobistych aspiracji.

4. Metody zdobywania i przekazywania wiadomości:

Metody przekazywania wiedzy:

Pokaz - towarzyszą mu słowa. Najczęściej stosowany jest tzw. "żywy pokaz ruchu" przez nauczyciele lub przodującego ucznia. Pokaz może być wykonywany w tempie normalnym lub zwolnionym. Największe walory ma film dydaktyczny, pozwala on odtwarzać ruch w całym jego przebiegu, w różnym tempie nawet zatrzymać w konkretnej fazie.

Opowiadanie - zaznajomienie uczniów zjawiskami nowymi rzeczami i ~iawiskami w formie słownego opisu. Opowiadanie stosuje się w klasach wyższych. Opis powinien być jawny i zrozumiały, żywy i plastyczny przemawiający do wyobraźni uczniów.

Wykład - przedmiotem wykładu jest zazwyczaj opis złozonych układów rzeczy i zjawisk. W wyniku wykładu uczniowie powinni poznać głównie związki i zaleZności pomiędzy rÓZnymi elementami ich struktury. Pogadanka - zmusza ona uczniów nie tylko do śledzenia myśli nauczyciela, ale równiez do samodzielnej pracy myślowej. Polega ona na rozmowie nauczyciela z uczniami.

Pogadanka-zmusza ona uczniów nie tylko do śledzenia myśli nauczyciela, ale również do samodzielnej pracy myślowej. Polega na rozmowie nauczyciela z uczniami.

Dyskusja - wymaga od uczniów duzej samodzielności, umiejętności jasnego formułowania swoich poglądów oraz odpowiedniego przygotowania się do omawianego zagadnienia.

Metody zdobywania wiedzv:

Praca z książką - metoda ta polega na samodzielnym korzystaniu z ksiąZk:i przez ucznia w czasie poza lekcyjnym a nie na lekcji.

Opisywanie i rysowanie postaci - stosuje się ją w celach doskonalenia i pogłębiania wiadomości i umiejętności. Treścią opisów i rysunków mogą być przeZycia podczas ćwiczeń i zawodów, rózne sceny z Zycia sportowego klasy. Opisy powinny być wykonywane samodzielnie w ramach pracy domowej.

Wywiad - ukierunkowana rozmowa np. z mistrzami w danej dyscyplinie sportu

Wykonywanie zadań ruchowych- uczeń zdobywa nowe informacje i wiadomości wykonując nowe zadania ruchowe.

5. Metody realizacji zadań ruchowych.

Metody kreatywne - grupa metod aktywizujących: Zadania mają charakter otwarty, sytuacji zupełnie nieznanych, z którymi dzieci spotykają się po raz pierwszy. Czynnikami motywującymi dzieci do działania jest Użyteczność zadań. Występuje w nich: - podmiotowe traktowanie dzieci; - pełna samodzielność w rozwiązywaniu zadań i problemów.

Metoda ruchowej ekspresji twórczej - dzieci dostają zadanie, którego rozwiązanie zależy ,wyłącznie od ich pomysłu. N-l pełni rolę doradcy i inspiratora. Metoda ta angażuje improwizację, dowolność ruchową, mimikę, elementy pantomimy, groteski itp. Skupia ona wiele propozycji rozwiązania zadania, dzieci muszą Użyć fantazji i pomysłowości aby je rozwiązać.

Metoda problemowa - n-l stwarza sytuację, z którą dzieci spotykają się po raz pierwszy, nie ingeruje w sposób jej rozwiązania. Dzieci powinny samodzielnie przeanalizować sytuację, stworzyć pomysł rozwiązania i zweryfikować jego poprawność w praktycznym działaniu. Wyróżniamy problemy: l) konwergencyjne - maja jedno rozwiązanie. A) zamknięte - dobrze określone w sytuacji początkowej, znamy wszystkie informacje; B) otwarte - dane początkowe są całkowicie lub częściowo nieznane lecz cel jest jednoznaczny. 2) dywergencyjne - maja wiele rozwiązań; A) zamknięte - są wszystkie informacje lecz cel nie określa jednoznacznie sytuacji końcowej; B) otwarte - nieokreślona jest ani sytuacja początkowa ani końcowa, a może być wiele poprawnych rozwiązań.

Faza rozwiązywania problemów: dostrzeganie problemu, analiza sytuacji problemowej, wytwarzanie pomysłów rozwiązywania, weryfikacja pomysłów

Przeszkody w rozwiązywaniu problemów: błędne nastawienie, fiksacja funkcjonalna.

6. Metody realizacji zadań ruchowych.

Metody proaktywne (usamodzielniające) - grupa metod twórczych: Zadania w nich są częściowo określone, zapewniają dzieciom pewną swobodę w działaniu przyczyniając się do ich aktywności. Jednak działania dzieci nie są w pełni samodzielne, ale pośrednio kierowane przez n-la.

Metoda zabawowa-naśladowcza - polega na naśladowaniu mechanizmów, ludzi będących w ruchu, oraz zjawisk przyrody (wiatr, deszcz, burza). Aktywność dzieci pobudzają tematy podsuwane przez n-la, posiadają duży ładunek emocjonalny. N-l stwarza sytuację zabawową, określa sytuację wyjściową i przebieg zabawy. Należy odpowiednio dobrać ćwiczenia, aby przećwiczyć cały układ mięśniowy. Stopniowo należy natężać wysiłek fizyczny, dzieci ruszają się płynnie i swobodnie.

Metoda zabawowa-klasyczna - dzieci stawiane są w sytuacji zabawowej. N-I podaje przepisy gry i fabułę zabawy np. "Dzień i noc".

Metoda bezpośredniej celowości ruchu - cel właściwy zadań znany jest tylko n-Iowi, który musi tak przemyśleć zadanie, aby jego wykonanie prowadziło do tego celu. Dzieci realizują zadanie nie znając celu, jaki jest w min ukryty np. dmuchanie piórka - wentylacja płuc.

Metoda programowego usprawniania się - tzw. Ścieżki zdrowia - dziecko wchodząc na ścieżkę ma do pokonania różne przeszkody i przyrządy. Może wykonywać tu ćwiczenia opisane lub robić rzeczy według własnego uznania, pomysłu, umiejętności i sprawności fizycznej. Wymaga inwencji ucznia, który sam wybiera sposób pokonania ścieżki. Obecnie można wyróżnić 5 różnych rodzajów ścieżki zdrowia: biegowa, sprawnościowa, ćwiczebna, testowa, obciążeniowa.

7. Metody realizacji zadań ruchowych.

Metody reproduktywne - odtwórcze: Zadania w nich są ściśle określone przez n-la, wymagają ścisłego sterowania, działają na zasadzie (bodziec - reakcja): Ćwiczenie ma tylko jedno rozwiązanie. Dziecko jest przedmiotem n-la. W wyniku stosowania tych metod dziecko moze poprawić sprawność i umiejętności ruchowe, jednak nie rozwija się jego samodzielność.

Metoda naśladowcza - ścisła - proces nauczania ruchu przebiega według określonego, przez n-la schematu, którego istotą jest wielokrotne powtarzanie wzoru ruchowego, aZ do ukształtowania nawyku. Przebieg ruchu ściśle określony przez n-la: * reguluje tempo ćwiczeń *intensywność ćwiczeń, * określa trudność ćwiczeń.

Metoda zadaniowa - ścisła - n-l daje dzieciom zadanie, uświadamiając im stan nieumiejętności (braków) oraz określając cele jednocześnie motywując je do działania. N-l powinien dokładnie wyjaśnić i pokazać technikę ćwiczenia np. rzut negatywnych dwutaktu. Powinien wewnętrznie umotywować uczniów do ćwiczenia, co pozwoli na dokładne negatywnych sumienne wykonywanie zadań przez uczniów. Trzeba nauczyć określonej techniki.

Metoda programowego uczenia się - dzieci samodzielnie uczą się samodzielnego zadania ruchowego przy pomocy programu (tablice poglądowe). negatywnych-l przygotowuje program, który pozwoli opanować uczniom poszczególne elementy ruchu na zasadzie ciągów metodycznych.

8. Zasady kształcenia i wychowania.

Zasady budowy lekcji wychowania fizycznego:

1.Wszeclistronności - kompleksowa realizacja programu ma zapewnić równomierne oddziaływanie na różne narządy i układy organizmu wychowanka (układ ruchowy, nerwowy, oddechowy, i układ krążenia), wykorzystanie jak największej ilości metod i form w celu realizacji tematu, możliwie jak największego wykorzystania przyborów i przyrządów.

2.Zmienności pracy mięśniowej - mówi o równomiernym obciążeniu wysiłkiem wszystkich grup mięśniowych w czasie trwania lekcji.

3.Stopniowego natężenia wysiłku - wskazują na potrzebę stopniowego zwiększania wysiłku, aż do osiągnięcia maksymalnego, a po ćwiczeniach, o największym obciążeniu fizycznym i psychicznym na potrzebę uspokojenia organizmu. Z tą zasadą wiąże się pojecie :krzywej natężenia lekcji".

Zasady dydaktyczne:

1.Świadomego i aktywnego udziału uczniów w procesie nauczania i uczenia się. 2.Poglądowości.

3.Systematyczności. 4.Przystępności (stopniowania trudności). 5.Trwałości.

9. Zasady doboru treści i organizacji kształcenia i wychowania:

1. Zasada podmiotowego traktowania uczniów - zasada ta eksponuje diametralnie różną w porównaniu ze stereotypową praktyką szkolną pozycje i role nauczyciela w pracy i życiu szkoły.

2. Zasada integracji kształcenia i wychowania - zasada ta postuluje ścisłe powiązanie procesu dydaktycznego z procesem wychowawczym. Wynika stąd konieczność oddziaływania na wszystkie sfery osobowości ucznia w kursie każdego przedmiotu i toku wszystkich zajęć szkolnych.

3. Zasada połączenia teorii z praktyką - zasada ta wiąże się z koncepcją kształcenia politechnicznego oraz współczesnymi postulatami kształcenia naukowo-teclmicznego i stwarza właściwą postawę do realizacji idei wychowania przez pracę.

4. Różnice treści i form kształcenia - w myśl tej zasady w programie i planie nauczania przewiduje się różnorodne zajęcia pozalekcyjne, które stanowią przedłużenie w innej postaci lekcyjnego procesu dydaktycznowychowawczego.

5. Kształcenia ustawicznego - wymaga nie tylko określonego zasobu podstawowych wiadomości i umiejętności, lecz także ukształtowanie postawy gotowości do permanentnego (ustawicznego) uzupełniania i aktualizowania wiedzy.

6. Uwzględnia cechy nowoczesnego modelu nauczania i uczenia się.

10. Formy i metody intensyfikacji w lekcji wychowania fizycznego:

Podstawowymi środkami i formami zapewniającymi odpowiednią intensywność lekcji są: 1.Właściwy dobór metod realizacji zadań i form organizacyjnych intensyfikujących proces lekcyjny. Do nich zaliczyć należy: formę pracy w zespołach z dodatkowymi zadaniami, formę obwodu ćwiczebnego, formę toru przeszkód (sztuczny, naturalny, kombinowany), f. ćwiczeń ze współćwiczącym, metoda improwizacji twórczej zadaniowej. 2.Dobra organizacja lekcji zapewnia maksymalne wykorzystanie czasu na ćwiczenia, a między innymi: punktualne rozpoczynanie lekcji, ograniczenie czynności organizacyjnych - zbiórek do niezbędnego minimum, stosowanie krótkich objaśnień w połączeniu z pokazem, sprawne kierowanie zespołem uczniowskim, stosowanie w grach i zabawach podwójnych ról, ograniczenie do minimum przerw między ćwiczeniami, stosowanie wzajemnej asekuracji i pomocy.

3.Odpowiedni dobór przyborów i przyrządów do ćwiczeń oraz umiejętne ich wykorzystanie, np. sprawne rozdawanie, zbieranie i zmiana przyborów, sprawne ustawianie i usuwanie przyrządów, wykorzystanie ciężaru, wielkości, sprężystości i kolorystyki przyborów niekonwencjonalnych, które dodatkowo podnoszą wartość lekcji i inspirują ucznia. 4.Właściwy przebieg interakcji. 5.Twórcza postawa nauczyciela w czasie lekcji, jego przygotowanie fachowe i pedagogiczne, styl kierowania, zaangażowanie" atrakcyjność, wiarygodność, pomysłowość, umiejętność inspirowania uczniów do samodzielnego rozwiązywania wielostronnych zadań ruchowych.

6.Klimat społeczny lekcji i atmosfera sprzyjająca wyzwoleniu motywacji czyli umiejętności wytworzenia atmosfery radości, zabawy, możliwości pełnego relaksu psychicznego, wyżycia się fizycznie, dostarczenie okazji do zdobywania doświadczeń ruchowych i zaufania we własne siły.

Poza tym należy zamiast ćwiczeń pojedynczych, wyizolowanych, wprowadzać różnorodne ćwiczenia wykonywane w dłuższym czasie i zaangażowanie więcej grup mięśniowych, tworzące dłuższe lub krótsze sekwencje ruchowe.

11. Sposoby pomiaru efektywności lekcji wychowania fizycznego:

Pomiar efektywności lekcji powinien obejmować kształcenie i wychowanie w kryteriach: w sprawności, umiejętności, wiedza, postawy, nawyki. Należy oceniać korzyści jakie uczeń wyniósł z lekcji, czego się nauczył, co nowego poznał, czy i jak odczuł skuteczność oddziaływania nad rozwojem cech motorycznych o ile poprawił swoją wydolność, jakich doznał przeżyć emocjonalnych, intelektualnych, estetycznych, jakie zaszły zmiany w jego osobowości, w jego postawie wobec kf. Postawy uczniów wobec kf były przedmiotem badań wielu pedagogów, oraz teoretyków oraz metodyków. Metodyków praktyce szkolnej przydatny może być kwestionariusz i ankieta opracowana przez S. Strzyżewskiego. Łatwo jest oceniać efekty fizjologiczne, objawiające się zmęczeniem fizycznym a wynikające z zastosowanych w lekcji obciążeń. Na rodzaj obciążenia składają się objętość, czyli łączna ilość \wykonywanej pracy oraz intensywność ćwiczeń. Wskaźnikiem intensywności jest stosunek a maksymalnymi możliwościami ucznia.

W teorii sportu wyróżnia się: intensywność umiarkowana 50 % max. Dużą 75% max, Super maksymalną 80-90%, Max 100% Naprzemienną

12. Metody badań obciążeń ucznia:

l. Pomiar tętna - podstawowa metoda stosowana w szkołach.

2. Metoda czeska - stosowana przez Harukowa i Balotkę, dotyczy ona analizy czasu ćwiczeń w powiązaniu z pomiarem jednej fizjologicznej wartości, częstotliwości skurczu serca, wentylacji minutowej płuc, zużycia tlenu. Potrzebna jest aparatura do pomiaru tych wartości.

3. Metoda Wustrumana - dotyczy analizy ćwiczeń z określeniem stopnia obciążenia ucznia ćwiczeniami ruchowymi, wg stopnia ich trudności wyróżnia się obciążenia małe, średnie, dUŻe. Nie uwzględnia się nakładania zmęczenia przy obciążeniu tych samych grup mm.

4. Metoda Stemmlera - ustala liczbę ćwiczeń w jednostce czasu. Stosunek między liczbą ćwiczeń a czasem trwania lekcji to współczynnik intensywności. Nie bierze się pod uwagę rodzaju ćwiczeń i ich częstotliwości powtarzania.

5. Metoda Dietricha - określa czas trwania ćwiczenia podczas trwania lekcji w 5 - minutowych odcinkach. Określenie % w każdym odcinku lekcji daje możliwość wyznaczenia krzywej natężenia lekcji.

Z uwagi na prostotę pomiaru i dużą praktyczność powszechnie stosuje się ostatnią metodę. W trakcie badania mierzy się czas trwania aktywności ruchowej. Wybranych uczniów określonych odcinkach lekcji np. 5 min. Następnie zmienia się efektywny czas ćwiczeń na wskaźnik %. Wynik można zapisać w tabeli z opisem danego ćwiczenia i w której części wystąpił, oraz za pomocą wykresu jak w dzienniku praktyk.

13. Indywidualizacja procesu w-f:

Jest rozumiana rozmaicie, np. jako indywidualne wykonanie przez uczniów tych samych zadań, stosowanie zróżnicowanych kryteriów kontroli i oceny, nauczanie w grupach tworzonych ze względu na poziom wiadomości i umiejętności. Indywidualizacja jest uważana przez część poglądów za: zasadę niezbędną za osiągnięcia celów kształcenia. Liczne badania wykazały znaczne zróżnicowanie sprawności dzieci w tym samym wieku i obrębie tych klas przyjmuje się potrzebę indywidualizacji. W w-f pod pojęciem można zrozumieć uwzględnienie przez nauczyciela w nauczaniu ćwiczących, różnic między uczniami i dostosowanie do nich treści, metod. Indywidualne różnice dotyczą sprawności fizycznej, zainteresowań, motywacji, cech charakteru, stanu zdrowia. Postulatu indywidualizacji nie spełniają schematyczne formy prowadzenia zajęć szkolnych, lecz formy pracy poza szkolnej.

14. Intelektualizacja procesu w-f:

Proces wyposażania dzieci i młodzieży w sumę elementarnych wiadomości o k-f, naukach przyrodniczych, , humanistycznych, społecznych. Celem jest kształtowanie świadomej postawy uczniów wobec w-f, pomoc wychowankowi w zrozumieniu samego siebie i swych potrzeb. W lekcji intelektualnej w-f polega na sprzęganiu procesu nauczania ćwiczeń z przekazywaniem stosownych do wieku i potrzeb wiadomości mających doprowadzenie do osiągania celów.

15. Autoedukacja na lekcjach w-f:

Ma na celu przygotowanie jednostki do przyjęcia na siebie odpowiedzialności za dalszy rozwój po ustaniu stosunku wychowawczego. Wdrażanie do autoedukacji wymaga upodmiotowienia wychowanka, a zarazem wyposażenia go w określone wiadomości i umiejętności dotyczące metod pracy nad sobą oraz samokontroli i samooceny efektów.

16. Planowanie pracy, rodzaje planów i dokumentacja n-la.

Planujący przede wszystkim stwierdza cel działania i dobiera środki do osiągnięcia tego celu, oczywiście czynności te wyprzedza powstanie jakiejś potrzeby i tworzymy rozpoznanie okoliczności działania.

PLAN - obmyślanie doboru i kolejności przewidywanych działań z jednoczesnym postępowaniem podjęcia działań właśnie według obmyślanego toku.

Według Kotarbińskiego plan powinien być: celowy, wykonalny, wewn zgodny, max operatywny, plastyczny, dostatecznie szczegółowy, terminowy, alternatywny, kompletny, optymalnie długodystansowy, komunikatywny. W planowaniu uwzględnimy takie składniki jak: * stwierdzenie celu działania, * organizowanie toku działania, * Uwzględnienie prognozy dotyczącej okoliczności i środków działania, * rokowania pedagogiczne dotyczące przedmiotu działań wychowawczych, ustalenie granic realnego przewidywania zmian wychowanka, * zapewnienie środków działania, * uwzględnienie przyszłej kontroli wykonania zadań i oceny osiągniętych wyników.

Rodzaje planów:

l. Plan wychowania w zakresie kultury fizycznej szkoły. 2. Roczny plan wychowania fizycznego dla klasy. 3. Osnowa - plan realizacji tematu.

17. Dokumentacja nauczyciela:

Zasada sprawnego i skutecznego działania wymaga aby n-l wychowania fizycznego sporządził następujące plany (rodzaje planów) oraz plan zajęć pozalekcyjnych. Punktem wyjścia planowania jest bilans potrzeb obiektywnych i subiektywnych uczniów oraz środowiska w poszczególnych obszarach kultury fizycznej: zajęć obligatoryjnych, pozalekcyjnych, samodzielnych zajęć domowych w zakresie wychowania fizycznego, współpracy ze środowiskiem pozaszkolnym.

1. obligatoryjna-dziennik lekcyjny-dziennik zajęć pozalekcyjnych-plan pracy dydaktyczno- wychowawczej

-ewidencja sprzętu sportowego

2. zalecenia :-zeszyt nauczyciela-plan pracy w sekcji-kalendarz imprez

18. SKS zadania, program, realizacja:

Zadania:

-prowadzenie "godziny sportu" i ćwiczeń śródlekcyjnych, -organizacja SIS -udział reprezentacji SKS w zawodach międzyszkolnych, -szkolenie młodzieżowych organizatorów sportu, -inauguracja sportowego roku szkolnego

-dzień piłkarza, -budujemy ścieżkę zdrowia, -biegi na orientacje -"dni kultury i sportu szkolnego"

Godzina sportu - zajęcia sportowe podczas tej godziny prowadzą posiadający odpowiednie uprawnienia młodzieżowi organizatorzy sportu. Decyzję o jej wprowadzeniu podejmuje dyrektor szkoły na wniosek SKS na wniosek z radą pedagogiczną i komitetem rodzicielskim. Udział uczniów w niej jest obowiązkowy. Podczas niej zaleca się prowadzenie takich zajęć jak: gry i zabawy ruchowe, lekkoatletyka, zespołowe gry sportowe, kometka, ringo, tenis stołowy. Niedopuszczalne jest podczas niej uprawianie dyscyplin, bądź konkurencji stwarzających zagrożenie. Przed przystąpieniem do niej należy:

-ułożyć program przy udziale młodzieżowych organizatorów sportu

-zajęciami objąć wszystkich uczniów

-dostosować program do umiejętności

-dostosować program do warunków szkoły

-zapewnić bezpieczeństwo

19. Organizacja SKS:

-regulamin powinien być tak opracowany, aby stwarzał każdemu uczniowi szansę;- w każdej z imprez uczeń zdobywa punkty dla swojej klasy; -program powinien być urozmaicony, -organizatorami powinni być młodzieżowi organizatorzy sportu; -konieczne jest przeprowadzenie masowych imprez wewnątrz szkolnych między drużynami, klasami; -im częściej zawody odbywają się tym większą ilość punktów można zdobyć; -przeprowadzenie zawodów i imprez w wyrównanych grupach wiekowych; -zastosowanie jednego kryterium oceny.

20. Specyfika pracy z dziewczętami w okresie dojrzewania:

Stopień aktywności ruchowej dziewcząt maleje wraz z wiekiem, nąjwyraznliej zaznacza się to w okresie pokwitania. Zwiększa się szerokość bioder, następuje przyrost tkanki tłuszczowej. Dziewczęta podczas wysiłku fizycznego osiągają wyższe wartości tętna, ciśnienia. Ponadto obsenvuje się wzrost pobudliwości ruchowej związanej z zaburzeniami hormonalnymi. Zanika chęć do ruchu. Głównym zadanie nauczyciela jest pobudzenie chęci do ruchu. Można to osiągnąć przez::-właściwy dobór treści, metod, form, -kształtowanie zrozumienia wartości ćwiczeń dla zdrowia, -rozwijania zainteresowań, -stworzenie przyjaznej atmosfery,-atrakcyjność zajęć. Należy kształtować estetykę poprzez:-rytmikę, ekspresję artystyczną,-elegancję postawy,piękna,-harmonię.Cele te mogą być realizowane za pomocą:-ćwiczeń w rytm muzyki i przy muzyce-tańce ze śpiewem,-elementy tańców regionalnych, nowoczesnych.

Muzyka jest istotnym elementem, przy niej ćwiczenia są szybciej wykonywane, dokładniej. Taniec kształci:-poczucie rytmu,-szybkość reakcji na dźwięk,-koordynację ruchu. W pracy z dziewczynami należy: uwzględnić następujące wskazania: -dużą labilność psychiczną, -poziom uzdolnień ruchowych, indywidualizacja ćwiczeń i wymagań, -umiejętność dozowania wysiłku.

21. Czynności przygotowawcze nauczyciela do zajęć w-f:

Czynności przygotowawcze nauczyciela to takie działanie, którego celem jest zapewnienie pomyślnych warunków pozwalających na realizację zadania. punktem wyjścia jest wprowadzenie optymalnego nastroju dla podjęcia zadań lekcji. Można go wywołać przez zabawę ze śpiewem, ćwiczenia przy muzyce, znane kroki czy tIgury taneczne. Uczeń angażuje się emocjonalnie, istotny jest nastrój nauczyciela, który udziela się uczniom. Do czynności przygotowawczych należy zaliczyć jeszcze przygotowanie z uczniami środków dydaktycznych, oraz operowanie formami organizacyjnymi, podział uczniów, czynności motywujące, czynności informujące, czynności naprowadzające, czynności korygujące i alternatywne.

22. Bezpieczeństwo w procesie w-f:

Bezpieczeństwo na zajęciach - od zapewnienia bezpieczeństwa zależy szybkość uczenia się i trwałość nabywania nowych umiejętności. Nauczyciel trener ubezpieczony od wypadków może być zwolniony z ewentualnego płacenia odszkodowania. Przyczyny zagrożenia bezpieczeństwa ćwiczących na zajęciach ruchowych:

1. Z winy nauczyciela - nauczyciel, trener jest w pełni odpowiedzialny od początku do końca za wszystko co na zajęciach ma miejsce. Przy dobrym przygotowaniu nauczyciela do pracy liczbę wypadków można obniżyć o 80%. Błędy popełniane przez nauczyciela to: - słaba organizacja zajęć - należy przemyśleć i konsekwentnie realizować sposób przychodzenia na zajęcia, sposób przebywania w szatni, przychodzenia na miejsce ćwiczeń. Wiele wypadków zanotowano na skutek spontanicznego zachowania się ćwiczących na początku zajęć, możliwości niezorganizowanego korzystania z przyrządów, ważna jest także organizacja zespołów dó zajęć, rozstawienie ich na miejsce ćwiczeń, określenie zadań i ról każdemu ćwiczącemu. Istotne znaczenie ma także organizacja pomocy i ochrony.

- nie przestrzeganie obowiązujących przepisów - nie przestrzeganie przepisów dotyczących organizacji i przebiegu zajęć, udziału w niej uczniów lub brak znajomości przepisów.

- słaba znajomość uczniów - ćwiczącego należy poznać nie tylko w zakresie jego poziomu rozwoju somatycznego i motorycznego ale także mechanizmu jego zachowań, ryzyka, odwagi. Zadaniem prowadzącego jest znoszenie lęku i kształtowanie odwagi.

- brak świadomej dyscypliny - sterowanie większym zespołem musi odpowiadać określonym regułom organizacyjnym. Każdy z uczestników musi znać swoją rolę i miejsce w zespole, oraz ściśle wykonywać polecenia na zadanie. Prowadzący powinien przewidywać co może się zdarzyć.

2. Z winy ucznia, np. dowolność wykonywania ćwiczenia, pomimo określenia porządku ćwiczeń, zmęczenie, przecenianie swoich umiejętności, nadgorliwość

3. Z przyczyn technicznych - są one najnmiej liczne, spowodowane są: złą nawierzchnią i źle usytuowanym boiskiem, zbyt mała sala, mało stabilne bramki do piłki ręcznej, brak pomocniczych pomieszczeń na przyrządy, nie konserwowane bieżnie.

Prowadzący powinien systematycznie kontrolować stan urządzeń. Wychowanie fizyczne jako proces pedaeo1!icZny

23. Rola ćwiczeń śródlekcyjnych:

Praca umysłowa ucznia osłabia sprawność umysłu, dziec~o przybiera niedbałą postawę (garbi się). Rola:

-Zrelaksowanie uczniów (przeciwdziałanie skutkom znużenia) -Odprężenie nerwowo psychiczne

-Ożywienie wegetatywne umysłu (oczy, uszy), pobudzenie układu krążenia i oddychania -Skorygować postawę ciała

-Wyrabianie trwałego nawyku stosowania aktywnego wypoczynku w toku pracy umysłowej, nauki w szkole, w domu

-Mobilizacja uczniów do pracy i podnoszenie efektów w lekcji.

Przerwy na przeprowadzenie tych ćwiczeń powinny trwać 3 - 4 min. Ćwiczenia prowadzi się w klasie przy otwartych oknach. Należy uwzględniać takie ćwiczenia, które uaktywniają narządy ruchu ukierunkowane na skutek, jednostronnej pozycji ucznia. Ważną rolę odgrywa muzyka. Ćwiczenia muszą być łatwe i jednocześnie atrakcyjne. Ćwiczenia są nie tylko dla klas młodszych, ale również dla starszych. Stosujemy je, gdy występuje zmęczenie uczniów, spadek percepcji, rozmów - wiercenie się uczniów, oznaki niepokoju, apatii. Klasa I-II metoda zabawowo-naśladowcza, klasa III metoda zadaniowa.

24. Typy, rodzaje i style prowadzenia lekcji w-f:

Style: - Autokratyczny - nauczyciel sam ustala środki i cele ich realizacji, sam przydziela pracę uczniom, nie uzasadnia swoich ocen. Posługuje się raczej karami. Poziom wykonywanej pracy jest stosunkowo wysoki. Reakcją na ten styl jest apatia, agresja. Młodzież często rezygnuje z takich grup.

Demokratyczny - kierownik przedstawia różne możliwości, a grupa zachęcana przez niego sama decyduje o tym co będzie jej celem i jakie środki zostaną wykorzystane dla osiągnięcia celu; wyniki pracy ocenia obiektywnie i uzasadnia swoje oceny, posługuje się racz~j nagrodami niż karami

Liberalny - nauczyciel pozostawia swobodę członkom grupy, nie uczestniczy w działalności, rzadko komentuje i wstrzymuje się od wydawania ocen. Wydąjność pracy jest bardzo niska. Udziela rad, jeżeli ktoś go o to prosi. Lekcja - podstawowa jednostka metodyczna w systemie nauczania, lekcje powinny cechować: celowość, racjonalność, ład w działaniu, ekonomiczność, twórczy charakter.

Typy lekcji - taka odmiana lekcji, której układ uwzględnia stosunek do ogniw procesu nauczania i stopnia ich realizacji, są to lekcje:

1.Podające, wprowadzające nowe treści kształcenia i wychowania

2.Doskonalące, utrwalające wiadomości 3.Kontrolne, sprawdzające i oceniające 4.Mieszane.

Rodzaje lekcji - to takie jej odmiany, które odpowiadają określonym strategiom dydaktycznym wynikającym z teorii kształcenia wielostronnego uczenia się przez przyswajanie, są to:

1.Podające 2.Problemowe, rozwiązywanie zadań i sytuacji odbywa się na drodze odkrywania 3.Eksponujące, uruchamia się emocjonalno-wolicjonalną sferę osobowości ucznia 4.Praktyczna, aktywizacja ucznia w działaniu.

25. Współdziałanie nauczyciela wychowania fIzycznego z rodziną:

1Warsztaty edukacyjne na temat radzenia sobie z problemami

2.wprowadzanie ankiet, jako metody suchej informacji na temat oczekiwań rodziców.

3.Systematyczne spotkania z rodzicami, pomoc przy organizacji zawodów, zaproszenie rodziców na zawody. 4.Warsztaty profilaktyczne (próchnica, stres, nadwaga).

5.Turnieje, festyny, zawody propagujące zdrowy styl życia.

6.Organizowanie wywiadówek.

7.Wspólne lekcje dzieci i rodziców w formie zabawy.

26. Funkcje dydaktyczne hospitacji zajęć kultury f"Izycznej:

Hospitacja - uczestnictwo przedstawicieli władz szkolnych lub nauczycieli w zajęciach szklonych w celu dokonania ich analizy i ewentualnie jej oceny, może to być również uczestnictwo w tych zajęciach kandydatów na nauczycieli w celu zdobycia orientacji w metodach pracy doświadczonych nauczycieli.

Cele hospitacji

ze względu na zakres problemów interesujących wizytującego:

1całościowa - celem jej jest styl pracy nauczyciela i jego działań w szkole

2Problemowa - celem jest zbadanie struktury lekcji lub występującego w nim problemu

3Przekrojowa - celem jest zbadanie problemu procesu dydaktycznego w szkole na wszystkich lekcjach danego przedmiotu.

Dobrze przygotowana hospitacja pozwala na dokonania analizy rzeczowego i metodycznego przygotowania nauczycieli w-f do lekcji.

Ze względu na cel, jaki prześwięca hospitującemu można wyróżnić hospitacje:

1Merytoryczna - zakończona przekazaniem uwagi i wskazówek, powinna dawać odpowiedzi na takie pytania, jak: jaki zakres materiału wprowadza nauczyciel w-f na zajęciach?, czy zna zasady budowy lekcji i umiejętnie dobiera typ lekcji do formalnych zadań?, w jakim stopniu rozwija umiejętności uczniów?, czy troszczy się o uczniów najmniej sprawnych?, czy przestrzega zasad bezpieczeństwa na lekcji?

2Organizacyjno-formalna - kontroluje się czy zajęcia odbywają się zgodnie z programem kształcenia i w-f. Ocenia się przygotowanie przyborów i sposobu ich przygotowania.

3Mieszana - zawiera elementy hospitacji merytorycznej i organizacyjno-formalnej z przewagą tematyki jednego lub drugiego tematu.

Rozmowa hospitacyjna - szczera dyskusja, klimat koleżeński, nie może przekraczać trzech dni.

27. Hospitacja jako element procesu pedagogicznego:

Schemat omawiania lekcji:

1Podanie podstawowej informacji o przeprowadzonej lekcji (o klasie). 2-Własne stanowisko w sprawie tematu lekcji (celów,) wykorzystania zasad i metod dydaktycznych budowa lekcji). 3-Przebieg lekcji, krótkie omówienie. 4-Uwagi pozytywne o przeprowadzonej lekcji. 5Uwagi krytyczne o przeprowadzonej lekcji. 6-Wnioski - jak bym miał przeprowadzić lekcję jeszcze raz. 7-Tematyka hospitowanej lekcji.

l. Przygotowanie lekcji:

1ocena osnowy lekcji pod względem formalnym: staranność, graficzna, ilustracje, umiejętność opisu ćwiczeń 2ocena lekcji pod względem rzeczowym: zgodność założeń i doboru ćwiczeń z programem i usprawnianiem uczniów, celowość atrakcyjność materiału ćwiczebnego.

Zagadnienia organizacyjne:

1Rozpoczęcie i zakOl1czenie lekcji. 2Ustawienie uczniów z wykorzystaniem niećwiczących. 3Wykorzystanie przyborów i przyrządów. 4Zorganizowanie ochrony.

Zagadnienia metodyczne:

Metodyka nauczania-stosowana terminologia, sposób objaśniania, pokaz, egzekwowanie poprawności wykonywanych ćwiczeń.

Gospodarowanie zasobem sił uczniów-stopniowanie wysiłku, dozowanie i natężenie ćwiczeń, zmienność pracy. 4. Wyniki lekcji:

1Wszechstronność pracy. 2Rozwijanie cech motorycznych, 3realizowanie zadań dydaktycznych- czego nauczyli się uczniowie podczas lekcji. 4Osiągnięcia wychowawcze.

Efekty lekcji

Postawa prowadzącego:

1Pewność wystąpienia. 2Dykcja. 3Ubiór, wygląd zewnętrzny. 4Takt pedagogiczny.

Udział w dyskusji hospitacyjnej:

1umiejętność przedstawienia koncepcji lekcji, dobór zadań i sposobu ich realizacji

2fi~ologiczne i psychologiczne uzasadnienie formy i sposobu przeprowadzenia lekcji, umiejętność obrony swego postępowania pedagogicznego podczas lekcji

3kultura zachowania się i udział w dyskusji.

28. Specyfika w wychowaniu fizycznym kI. I - III na tle rozwoju fIzycznego i potrzeb dziecka:

Właściwości rozwoju rozwojowe ucznia 7 -10 letnich. Rozwój fizyczny ucznia 7 - 10 letniego charakteryzuje się tzw. "mała stabilizacja". Dzięki rozszerzającym się coraz bardziej "ogniskom kostnienia", kościec mineralizuje się, wzmacnia, dodając w rezultacie coraz stabilniejszą postawę przyczepom mięśniowym. Duża ruchliwość dziecka sprawia, iż układ ruchowy a w ślad za tym cały organizm wzmacnia się, krzepnie jest bardziej odporny na choroby. Substancja chrzęstna sprawia iż jest on elastyczny, giętki toteż rzadko zdarzają się w tym wieku złamania, przyrost wzrostu ciała dziecka rozpoczynającego naukę wynosi około 5 cm rocznie. Sylwetka dziecka szczupła, przy czym górna połowa ciała jest słabo rozwinięta, klatka piersiowa zapadnięta, odstające łopatki, szczupłe ramiona. Mięśnie dziecka stanowią 27% masy ciała gdy u osobnika dorosłego 44%. Układ krążenia w tym wieku robi się coraz sprawniejszy. Mięsień sercowy jest wprawdzie jeszcze słaby, ale swe braki nadrabia zwiększoną częstotliwością pracy (tętno około 90 ud/min.) dość duże światło naczyń krwionośnych, niskie ciśnienie skurczowe, a także znaczna sprężystość ścianek naczyń, wszystko sprawia iż układ krążenia pracuje w dobrych warunkach.

Układ oddychania rozwija się nie przez zwiększenie ilości pęcherzyków płucnych, lecz przez bardzo zwiększenie się pojemności tych pęcherzyków. Procesy utleniania u dzieci są żywsze, niż u dorosłych, a organizm potrzebuje znacznie zwiększonych dawek tlenu. W tym wieku dziecko szybko się męczy, ale jeszcze szybciej wypoczywa.

System nerwowy dziecka w tym wieku nie funkcjonuje sprawnie. Włókna osiowe tkanek nerwowych są otoczone delikatną warstwą otoczki mielinowej, która powinna spełniać rolę izolatora, ale spełnia ją w sposób daleko niewystarczający.

Motoryczność charakteryzuje się przewagą procesów pobudzania nad hamowaniem. Bodźce ze świata zewnętrznego wywołują natychmiastową reakcję spontaniczną, często chaotyczną, niecelową, a zatem szkodliwą. Dzieci są na ogół zdolne ruchowo, lubią odwzorowywać ruchy, powtarzać je, ale lubią też tworzyć, eksperymentować, same wyrażać się za pomocą ruchu i podkreślać swoją indywidualność.

Psychikę dziecka charakteryzuje egocentryzm. Charakterystyczną cechą psychiki dziecka jest niemożność dłuższego skupienia uwagi na jednym temacie czy zadaniu ruchowym.

W klasie 3 rozwój psychiczny przyjmuje postać bardziej dojrzalszą. Stałe przyrosty wysokości ciężaru ciała, dalszy proces mineralizacji kośćca, wzmocnienie mięśni oraz połączeń kostno-stawowych. wszystko to sprawia iż organizm krzepnie, wzrasta siła, wytrzymałość i ogólna sprawność fizyczna 9 - 10 latka. Manifestuje się to w coraz wyraźniejszej chęci znalezienia godnego miejsca w grupie, porównania swych sił z innymi. Obserwujemy też w tym wieku tak znaczne zróżnicowanie między płciowe, iż wielu pedagogów uznaje, że jest to wiek wymagający rozdzielenia dziewcząt i chłopców w osobne grupy na zajęciach w-f.

29. Aktywizacja ruchowa dzieci i młodzieży na zajęciach w-f:

Aktywizacja uczniów - ogół poczynań nauczyciela głównie dydaktycznych, organizacyjnych, wychowawczych zapewniających uczniom odgrywanie czynnej postawy w realizacji zadań lekcji. Z aktywizacji uczniów wynika przed wszystkim z samej istoty nowoczesnej teorii nauczania: - uczenia się zasady podmiotowego traktowania ucznia oraz zasady świadomego i aktywnego udziału uczniów w procesie dydaktyczno-wychowawczym. Aktywizacja uczniów ma miejsce w każdej części lekcji. Szczególnego znaczenia nabiera w części wstępnej (zorganizowanie grupy), oraz głównej (samokontrola, samoocena).

30. Szkoła promująca zdrowie - zadania nauczyciela wychowania fizycznego:

Zadania nauczyciela w szkole promującej zdrowie, pomoc uczniom w:

1Rozumienia zdrowia jako wartości dla człowieka, zdobywaniu wiedzy o rozwoju, zdrowiu i czynnikach jej warunkujących 2Kształtowaniu postaw wobec zdrowia w tym odpowiedzialny za zdrowie własne i innych, współpraca z pozostałymi nauczycielami i lekarzami 3Umożliwienie uczniom nabywania i kompetencji do zdrowego stylu życia. Diagnoza rozwoju fizycznego (ocena możliwości organizmu ucznia). 4Obronie własnych praw i systemu wartości5podejmowanie działań na rzecz ochrony zdrowia własnego i innych oraz tworzenie zdrowego środowiska.

6 Radzenie sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami 7Świadome rodzicielstwo 8Udzielanie pierwszej pomocy w wypadkach 9Edukacja do życia w rodzinie i w społeczeństwie10 Edukacja seksualna 11Życie bez nałogów

12Przeciwdziałanie AIDS, chorobom przenoszonym drogą płciową.

Szkoła promująca zdrowie - edukacja zdrowotna ma na celu podejmowanie odpowiednich decyzji i wyborów, kształtowanie zdrowego i rozwiązywanie własnych problemów zdrowotnych. Za realizacje edukacji zdrowotnej w szkole odpowiedzialny jest dyrektor szkoły i wychowawca. Program edukacji zdrowotnej powinien być dostosowany do potrzeb i warunków szkoły. Należy: poprawić warunki higieniczno-sanitarne, zorganizować posiłki szkolne, organizować specjalne imprezy o tematyce zdrowia, prowadzić równoczesną edukację rodziców, zachęcać rodziców którzy posiadają odpowiednią wiedzę do prowadzenia zajęć.

Wg Demela promocja zdrowia jest dyscypliną nauki i sztuką pomagania ludziom w dokonywaniu zmian w ich stylu życia, aby mogli zbliżyć się do optimum swego zdrowia.

Wg Karty Ottawskiej z 1986r. Promocja zdrowia to proces umożliwiający ludziom zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem oraz jego poprawą.

31. N Role społeczne i zawodowe nauczyciela w-f w szkole i środowisku.

Obowiązki nauczyciela:

1. Dydaktyka nowatora - jest twórczy + przygotowany metodycznie i organizacyjnie, aktualizuje swoja wiedzę, doskonali swoja osobowość.

2. Wychowawca, opiekun - jest doradca powiernikiem czuwa nad umiejętnym działaniem ucznia w grupie rówieśniczej, sprawnie ocenia uczniów za osiągnięcia a nie ich pozycje społeczne.

3. żywy wzór kultury fizycznej - nauczyciel w-f sprawny, wszechstronnie umiejętny ruchowo, duża wiedza o kult. Fiz. Mający zgrabną sylwetkę ciała

4. społecznik i krzewiciel kul. Fiz. - umiejętność propagowania kult. Fiz. W szkole i środowisku

5. nauczyciel w-f planista i programista - planuje prace dydaktyczno wychowawcze i zajęcia poza1ekc., plany wycieczek i obozów szkolnych, zajęć rekreacyjnych, ferie zimowe, dzień dziecka, ldzien wiosny, korzysta z planu imprez sportowych szkolnego związku sportowego 6. propagandysta - proponuje różne formy aktywności ruchowej, wyjazdy na narty, sporty walki, wspólne wyjścia na imprezy sportowe

7. rola członka rady pedagogicznej - uczestniczy we wszystkich zebraniach, rozliczenie się z programu dydaktycznego, ocenia uczniów i potrafi zinterpretować każdą ocenę oraz rozwiązuje trudne sytuacje wychowawcze

8. animator wychowania zdrowotnego - troszczy się o zdrowie i bezpieczeństwo dzieci na lekcjach, dzieci z odchyleniem od norm rozwojowych angażuje do ćwiczeń korekcyjno lub kompensacyjnych.

9. organizator rekreacji - wyjazdy na obozy, wędrówki, rajdy.

10.Organizator sportu szkolnego - kalendarz imprez szkolnych

11. organizator własnego miejsca pracy - troszczy się, uzupełnia przybory, aparaturę kontrolna, pomiarowa

12. realizator własnego kształcenia ustawicznego - uczestniczy w kursach podyplomowych, uzupełnia swoje wykształcenie, wykorzystuje umiejętności na kursach instruktarzowych, prowadzi lekcje, udział w konferencjach, gromadzi swoja bibliotekę, publikuje swoje sprawy w czasopismach

Cechy osobowości - charak nauczyciela w-f Wg. Prosecki - talent pedagogiczny - mistrzostwo organizatorskie

- umiejętność współpracy z gr pedagogiczna, rodzicami, środowiskiem - szeroka wiedza z anatomii i fizjologii człowieka Wg. Osmulskiego - wysoki intelekt - wysoka kult osobista i moralna - całkowite oddanie pracy zawodowej

Wg. Sikarskiego - wysoka sprawność fizyczna - bez nałogów - komunikatywny - pogodny nastrój - z dobra dykcja

Wg. ·~awrockiego

- "trener" - chorobliwie ambitny, za wszelka cenę walczy o zwycięstwo, nie cofa się przed oszustwem, nie lubi pracy w szkole, mocnej budowy fizycznej ale lubiany przez młodzież

- "pedagog" - na 1 miejscu stawia zadania pedagogiczne, bardzo drobiazgowy w sytuacjach vvychowawczych, chętnie dokształca się oraz ma przesadnie krytyczny stosunek do sportu

- 'organizator"- wymyśla i angażuje wszystkich uczniów i współpraca, rożne imprezy sportowe, dużo pracuje społecznie, chętnie organizuje i uczestniczy w rajdach i obozach, biwakach, bardzo lubiany przez młodzież

- "improwizator" - energiczny, zasadny, ale niekonsekwentny, nie planuje pracy, chaotyczny w tym co robi, niewytrwały, spełnia prośby i oczekiwania uczniów, ale lubiany przez uczniów Wg. Krajewskiego

1. cechy zew. - młody

- dobrze zbudowany

- czysty schludny strój sportowy

- zadbany (włosy i paznokcie)

2. umiejętności pedagogiczne

- dobrze przygotowany do lekcji

- interesujące prowadzenie

- wszechstronne prowadzenie programu

3. cechy charak.

- czynne zainteresowanie sportem

- serdeczny stosunek do młodzieży

- pasja zawodowa

4. cechy umysłowe - inteligentny

- punktualny

- o wszechstronnym zainteresowaniu

- znajomość wszystkich dyscyplin sportowych

W g żukowskiej

"nowator" - poszukujący czegoś nowego, bardzo kreatywny

"tradycjonalista" - bazuje on na wcześniej sprawdzonych metodach i formach pracy "improwizator" nieprzemyślane decyzje, nieprzygotowany,

Wg. Cieiilickiego

1.bardzo wysoka akceptacja swojej roli

2.wysoki poziom sprawności fiz

3.wysoka kult osobista

4.duże zdyscyplinowanie w pracy

5.punktualność

6.ambicja zawodowa

7.serdeczny, życzliwy stosunek do ucznia

8.duża aktywność w zakresie propagowania życia sportowego w szkole

9.wysokie efekty pracy - dydaktyczne i wychowawcze

32.model nauczyciela w-f

1.wiedza ogólna i zawodowa- wysoki poziom wiedzy zawodowej, szerokie wiadomości z itmych dziedzin, znajomość wszystkich dyscyplin sportowych, komunikatywność, podnoszenie i dokształcenie poziomu swojej wiedzy, szerokie zainteresowania, systematyczne przygotowania się do lekcji

2.cechy umysłu - wysoki poziom inteligencji, wrażliwość na piękno, entuzjazm

3.sprawność i umiejętność - wysoka sprawność fizyczna, sam umie demonstrować ćwiczenia, atrakcyjne prowadzenie zajęć, czynnie uczestniczy w zajęciach, organizuje zawody i imprezy sportowe, umie zdyscyplinować grupę, komunikatywny

4.stosunek do młodzieży -lubi młodzież, wyrozumiały i obiektywny, wrażliwy na krzywdę, traktuje wszystkich na równi, wymagający, szanuje ucznia i godność, jest liberalny i tolerancyjny.

33.Podstawowe style oddziaływań wychowawczych nauczyciela

Charakterystyczne i stałe metody wychowawcy, sposoby wychowania w ramach zachowań nauczycielskich. Rozróżniamy 3 podstawowe style oddziaływań wychowawczych:

1.demokratyczny N-> U

2.autokratyczny N ~ U

3.liberalny N<-U

4 kategorie określające styl pracy:

- sposób wyrażania emocji przez nauczyciela

- sposób trakt,pwania norm i opinii w zespole

- sposób podejmowania decyzji dotyczących działań zespołu (klasa, grupa, drużyna)

- sposób odnoszenia się do uczniów w zespole

34.Trudne warunki pracy nauczyciela i sposoby ich przezwyciężania

Trudne warunki - oznaczają odchylenia od określonego przepisami warunków materialnych i organizacyjnych w szkole. Za normalne warunki illVaża się:

- obiekt szkolny kryty typo-wy lub nietypov/y

- boiska i urządzenia do podstawowych dyscyplin sportowych, gier, LA i gimnastyki

- sprzęt sportowy i przybory w wystarczającej ilości

- grupy ćwiczebne nie przekraczające 25 uczniów

- pomieszczenia: 1 pokój nauczyciela w-fz sanitariami i magazynek sprzętu sportowego

- stałe fundusze na uzupełnianie pomocy dydaktycznych

- warunki trudne to przede wszystkim brak przyborów

- nadmierna liczba grupy ćwiczebnej

- brak obiektów sportowych

- 2,3 klasy jednocześnie na obiekcie sportowym

- brak perspektyw w zabezpieczeniu poprawy warunków pracy

KORYTARZ SZKOLNY

- otwieranie klas na zewnątrz korytarza

- korytarz dostosowany do przeprowadzenia zajęć w-f

- nie stosować ćwiczeń z kozłowaniem

- w zamian ze współzawodnictwem

- mówimy półgłosem a najlepiej ustalić z dziećmi znaki werbalne

- w ogóle nie prowadzimy zajęć na korytarzu

SALA GIMNASTYCZNA(2, 3 gr na Sali) - ustalić między nauczycielami temat zajęć

BHP podczas w-f

- omówienie zasad bezpieczeństwa

- szkolić (powt) poziom asekuracji ( obrona przed upadkiem)

35. 3 gr wypadków podczas zajęć w-f

A) wypadki spowodowane niedokładnością obowiązków (z winy nauczyciela) - przypadkowy podział uczniów lub jego brak

- rozmieszczenie ćwiczących blisko ścian, kaloryferów

- nieprzemyślany sposób przenoszenia przyborów i przyrządów

- brak lub zła ochrona przy ćwiczeniach trudnych i niebezpiecznych

- złe przygotowanie przyrządów, przyborów i obiektów

- brak przeglądu przyborów

- nieustalony sposób opuszczenia i wchodzenia na zajęcia

- brak dyscypliny

B ) przyczyny wypadków z winy uczniów:

- brak dyscypliny przy wykonywaniu poszczególnych ćwiczeń

- przeżycia osobiste

- brak rozgrzewki ( musi o to zadbać n-ciel)

- znużenie ( lekcja nie może być li ostatnia)

- strach

\V szystko to jest spowodowane przez;

1.niehigieniczny tryb życia

2.póchopne lub nieprzemyślane ćwiczenia

3.uprzedzenie do wykonywanych ćwiczeń

4.trema lub przedstartowa gorączka

5.brak znajomości samoochrony

6.brak znajomości prawidłowego upadku

C )wypadki z przyczyn technicznych

- niesprawne przybory, przyrządy sportowe

- zły stan podłoża obiektów sportowych

- niewłaściwe obuwie sportowe

DO WYPADKU NAJCZĘŚCIEJ DOCHODZI GDY DZIECKO: - nie zachowa w2 czasie ćwiczeń właściwej pozycji ciała

- nie rozumie ruchu i nie wie jak go sobie przyswoić

- źle rozmieści szybkość ruchu w czasie

- niedostatecznie uchwyci przyrząd, przybór

- ma obawę przed wykonaniem danego ruchu lub jego części

- jest za mało przygotowane do wykonania danego ruchu

36. Kształtowanie postaw do kultury fIz. do procesu fizycznego.

Postawa- względnie stała struktura procesów poznawczych i emocjonalnych oraz

zachowań odnoszących się do jakiegoś przedmiotu, procesów lub zjawiska każdą z postaw kształtujemy w 3 fazach:

1.zapoznanie z wartością tej postawy

2.zapoznanie z wartością i pełnej akceptacji intelektualnej

3.nastawienie na czynne realizowanie tej wartości

4.samorealizacja związana z tą wartością

37. komponenty kształtowania postaw:

1.poznawczy - na który składa się wiedza i sens działania na rzecz tej wartości

2. uczuciowo motywacyjny- w skład którego wchodzą:

-- uczuciowy stosunek do przedmiotu, działania i związanych z nim zjawisk

-- wrażliwość emocjonalna na bodźce związane z tym zjawiskiem

-- motywacja do działania na rzecz realizacji tych wartości

3. behawioralny - zachowania się człowieka w sytuacji codziennego życia. Finalny efekt kształtowania postawy, jest to postawa utrwalona w zakresie wartości oraz zewnętrzny przejaw tego działania.

postawa wobec kult fiz- globalny cal kierunkowy procesu szkolnego wychowania fizycznego, składa się z szeregu postaw o większym zakresie, to pewien system postaw wobec konkretnych elementów kul fiz.

Postawa człowieka wobec własnego ciała Postawa świadomego dbania o swoje zdrowie Postawa własnego wypoczynku Postawa wobec podnoszenia i utrzymywania własnej sprawności fizycznej

Postawa hartowania własnego ciała

Postawa higieny własnej i otoczenia

Postawa współzawodnictwa sportowego Postawa wobec zasady fair play w sporcie Postawa wobec przeciwnika w walce Postawa historii i tradycji kultury fizycznej

CZYNNOŚCI NAUCZYCIELA:

Czynności przygotowawcze cz. Kontrolna

Celem jest zabezpieczenie warunków do realizacji lekcji w-f, dotyczą dobrego planu lekcji, zapewnienia i zabezpieczenia przyrządów i przyborów oraz wprowadzenie pogodnej atmosfery do lekcji

·logiczne i chronologiczne całości lekcji

·dobór i kolejność poszczególnych zadań lekcji

·przewidywanie możliwości realizacji zaplanowanych zadań

Czynności motywujące cz zabezpieczające Pobudzanie do dążenia osiągnięcia jakiegoś celu

·motywowanie poprzez informowanie

·motywowanie poprzez naprowadzenie

·motywowanie poprzez kontrole i korektę

Czynn informujące

To czynności w postaci nie tylko słowa i pokazu, ilustracji, SA jednym ze sposobów podnoszenia wiedzy uczniów

Czynn naprowadzające

Mają na celu pomóc uczniom podczas wykonywania zadań, gdy jest to zadanie i ćwiczenie wykonywane pierwszy raz

Zaliczamy do nich:

- przypomnienie reguł

- zasad wykonywanych ćwiczeń

- powtarzanie i objaśnienie

- dodatkowe informacje

Sposoby ingerowania nauczyciela w tok pracy ucznia

Czynn korygujące

Uzupełnienie braków i poprawa błędów w zadaniu, zarówno w pracy dydaktycznej jak i wychowawczej

Rodzaje korygowania błędów:

·synchroniczne -gdy ćwiczący popełnia błędy, a nauczyciel podczas ćwiczeń poprawia jego błędy

·szybkie - przerw-anie wykonywanego ćw-iczenia przez ucznia i poprawnej instrukcji prawidłowego ruchu

·opóźnione - ma miejsce po jakim czasie omawiamy błędy na końcu zajęć

Czynn kontrolne

Celem jest stwierdzenie efektów dydaktycznych i wychowawczych. Dotyczą one poziomu wiedzy z zakresu w-f, poziomu sprawności fizycznej uczniów, stopnia opanowanych umiejętności ruchowych, trafności doboru treści programowych realizowanych przez nauczyciela

Czynn zabezpieczające Bezpieczeństwo na lekcji w-f

Nowoczesność w procesie szkolnego w-f "szkice krytyczne w sztuce fizycznej" Demel

Wg. Trześniowskiego

Za nowoczesne należy uznać wszystko to ,co najlepiej służy współczesnemu człowiekowi, co sprzyja jego wszechstronnemu rozwojowi, co umożliwia podejmowanie i rozwiązywanie przez niego wszelkich zadań życiowych oraz co sprzyja budzeniu przekonania o własnej wartości i użyteczności społecznej. Nowoczesne wychowanie fizyczne powinno opierać się na:

1.przyjętych zasadach moralnych

2.możliwości realizacji opanowanych umiejętności ruchowych i \\ykorzystaniu swojej

sprawności fiz

3.odpowiednio dobranych środkach i metodach

4.unowocześnienia przyrządów i przyborów

5.kierowania procesem wych. Fiz. przez rnlUczycieli w zależności od potrzeb i możliwości uczniów

6.stałym doskonaleniu i aktualizowaniu swojego warsztatu pracy

wg. Demela

nowoczesny jest ten nauczyciel, hóry podczas swojej pracy wykorzystuje dorobek pedagogiczny już opanowany oraz kreuje i wykorzystuje swoje własne pomysły.

Nowoczesność w wychowaniu fizycznym

1.edukacja permanentna - oznacza taką realizację procesu wychowania fizycznego która przygotO\vywać będzie wychowawców do systematycznego kontrolowania swojej sprav.mości i zdrowia, samodzielnego prowadzonego aktywnego stylu życia na przestrzeni całego życia.

2.prospekcja - zgodnie z czasem nauczyciel wychowania fizycznego realizując proces w-fma za zadanie wzbudzić w uczniach emocje związane z aktywnością fizyczną

3.autoedukacji - samokształcenie, rolą nauczyciela jest przygotowanie ucznia do udziału w różnych formach aktywności ruchowej, poprzez samokształcenie i samowychowanie.

4.intelektualizacja - na odbudowaniu procesu w-fw teorii, nauczyciel powinien nie tylko uczyć (jak i co, ale poco i dlaczego to robimy)

5.humanizacja - pojęcie związane z traktowaniem człow-iekajako najwyższej wartości. Cała działalność nauczyciela podporządkowanajest do celów ucznia.

6.indywidualizacja - zakłada to pojęcie, że nauczyciel musi uwzględnić predyspozycje uczniów, w doborze zadań, norm i wymagań.

38. Formy zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych

1.ćwiczenia śródlekcyjne - formy aktywności na wszystkich lekcjach oprócz lekc,ji w-f

cel:

- przeciwdziałanie negatywnym skutkom znużenia i zmęczenia gromadzony wciągu dużej pracy ucznia

- ożywienie funkcji wegetatywnych

- korekcja postawy poprzez ruch angażując układ kostno- stawowo-mięśniowy

- odciążenie analizatora wzrokowego i słuchowego

- ksztahowanie trwałego nawyku stosowania aktywnego wypoczynku w czasie pracy

umysłowej w szkole i w domu.

2. ćwiczenia między lekcyjne zajęcia kompensacyjno - korekcyjne

cel: korygowanie wad postawy ciała dzieci, wad wrodzonych i nabytych, rola nauczyciela, które wymagają korygowania postawy ciała, gry i zabawy ruchowe.

3. zajęcia sportowe

cele uks:

- rozwijanie rożt.1!ch form kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieży szkolnej

- ksztahowanie p\ ... rytywnych cech charak .. ~l i osobowości dzieci i młodzieży

- integrowanie środowiska uczniów, rodzicielliki i nauczycielski na terenie szkoły

UKS - klub opiera swoją działalność na społecznej prac: "'vQich członków, działaczy, pomocy udzielanej ze strony rodziców.

39. Wychowanie fizyczne wg Osińskiego stanowi zamierzoną i świadomą działalność ukierunkowaną na wytworzenie właściwego zespołu postaw poprzez przekazywanie podstawowych wiadomości, zdobywanie umiejętności i sprawności, które łącznie wyznaczają zachowanie się człowieka w stosunku do jego ciała.

40. Kultura fizyczna to wyraz określonej postawy wobec swojego ciała wyrażonej w trosce o swoje zdrowie, sprawność fizyczną" wiedzę itp.

Formy kultury to.: sport, rekreacja fizyczna, turystyka, rehabilitacja.

Proces wychowania fizycznego to przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych zmian stanowiących stadia, fazy rozwoju czegoś. Tym czymślkimś jest uczeń ciągle rozwijający się pod względem biologicznym i społecznym według praw charakterystycznych dla gatunku ludzkiego, a także specyficznych cZYTh1ików genetycznych i środowiskowych, do których należy kształcenie i wychowanie modyfikujące naturalny rozwój jednostki.

Kręgi procesu: podstawowy =lekcyjny - to wf jako przedmiot nauczania; pośredni ="higienicznozdrowotny" - to wf pojęte jako kompleks zagadnień zdrowotno-wychowawczych; najszerszy obejmuje zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne o charakterze rekreacyjnym, sportowym, turystycznym i korekcyjnym.

Ogniwa prakseologiczne:

I diagnoza i prognoza - to przygotowanie do działania. 3 rodzaje: indywidualna -odnosząca się do każdego ucznia; grupowa -do grupy; środowiskowa -dotyczy szkoły i środowiska z jakiego wywodzi się uczeń. 5 etapów diagnozy: I -zebranie faktów i zaklasyfikowanie ich; II -- dotyczy wyjaśnienia genezy badanych rzeczy; III -wyjaśnienie znaczenia stwierdzonego faktu z punktu widzenia realizowanych celów; IV -przewiduje ustalenie fazy rozwoju, w której znajduje się badany uczeń, grupa czy środowisko; V to prognoza rozwoju czyli racjonalne przewidywanie tego co stać się może w określonym wycinku czasu w wyniku określonych działań, a także naturalnych procesów wzrostowych.

II programowanie- to sporządzanie programów i pewnego rodzaju planów. Program -opis możliwego w przyszłości toku działań. Plan to obmyślenie doboru i kolejności przewidywanych działań. Cechy planu: celowy, wykonalny, wewnętrznie zgodny, max. operatywny, plastyczny, szczegółowy, terminowy, alternatywny, kompletny, optymalnie długodystansowy, zrozumiały.

III realizacia; IV ocena procesu wychowania fizYcznego.

41. Funkcje wf:

a) adaptacyjna -polega na kształtowaniu zdolności przygotowawczych ustroju do zmieniających się warunków życia i pracy, do środowiska materialnego. Czynną formą adaptacji jest hartowanie. Rola przedszkola, szkoły i całego społeczeństwa polega na ograniczaniu czynników negatywnych.

b) kompensacyjna -polega na wyrównywaniu bilansu ruchowego człowieka. W pierwszych latach szkoły 5-6 godzin ruchu dziennie. Celem jest odciążenie przeciążonego umysłu, przewentylowanie płuc, ożywienie układu ruchu.

c) korekcyjna-poprawianie d) stymulacyjna

Cele wychowania:

Kształcacy -dotyczy biologicznej strony osobowości człowieka, jest osiągany za pomocą czynników i środków fizykalnej natury. Jego zadaniem jest kształtowanie struktury somatycznej oraz motorycznej.

Poznawczy -przybliża wiedzę o potrzebach zdrowia fizycznego i psychicznego, zachowania się w różnych sytuacjach oraz uświadamianie zasady poprawnego wykorzystania różnych czynności ruchowych

WychowawczY -wiąże wf z pedagogiką, kształtuje pełną osobowość człowieka nadając głębszy sens wychowawczy zajęciom ruchowym.

Zadania wf i kształcenia:

1.Kształtowanie sprawności funkcjonalnej i kondycyjno-koordynacyjnej organizmu.

2.Kształtowanie umiejętności: działań na rzecz zdrowia; doskonalenia sprawności kondycyjnokoordynacyjnej; umiejętności ruchowych= utylitarnych; wykorzystania indywidualnych i zespołowych form ruchu w aktywności rekreacyjno-sportowej.

3.Przekazywania wiadomości z zakresu: funkcjonowania org.; kształtowania sprawności; organizacji zadań ruchowych w czasie wolnym

4.Działania wychowawcze w związku z kształtowaniem samodyscypliny, odpowiedzialności za zdrowie własne i innych, postawy współdziałania zespołowego.

42 Hospitacja jako element doskonalenia procesu pedagogicznego: hospitacja -od gr. hospitaci przychodzić w gościnę. Oznacza uczestniczenie w niej osób trzecich, której celem może być np. analiza oglądanej lekcji, jej ocena, zdobywanie doświadczeń metodycznych. Biorąc pod uwagę zakres problemów interesujących wizytującego można wyróżnić następujące rodzaje: właściwa (globalna)jej celem jest styl pracy nauczyciela w sensie całokształtu jego działalności w szkole; problemowa -jej celem jest zbadanie struktury lekcji lub występującego w nim problemu np. intensywności lekcji, stosowane metody w celu efektywnego wykorzystania czasu lub indywidualizacji zajęć; -przekrojowa -celem jest zbadanie procesu dydaktycznego w szkole na wszystkich lekcjach danego przedmiotu.

Ze względu na cel jaki przyświęca hospitującemu wyróżniamy hospitacje merytoryczne, organizacyjno-formalne i mieszane tzw. merytoryczno-formalne.

Hospitacja powinna dać odpowiedzi na następujące pytania:

a) aspekt poznawczy: jaki zakres materiału wprowadza nauczyciel na zajęciach; czy właściwie stosuje nowoczesne formy i metody; w jaki sposób i czy wykorzystuje zasób wiedzy uczniów z innych przedmiotów; czy zna zasady budowy lekcji

b) aspekt kształcący: czy świadomie kieruje rozwojem fiz i psychomotorycznym uczniów; uczniów jaki sposób rozwija umiejętności i zamierza sprawdzić poziom nabytych umiejętności

c) aspekt wychowawczy: czy realizuje postulat procesu prospekcji w wf; jak działa, aby obudzić w uczniach zainteresowanie własnym rozwojem; czy troszczy się o uczniów mniej sprawnych; czy przestrzega zasad bezpieczeństwa.

43. Lekcja wf:

Stanowi formę organizacyjną realizacji celów i zadań zawartych w programie wychowania fiz. Jest podstawową jednostką metodyczną w klasowo-lekcyjnym systemie nauczania.

Fazy lekcii: przygotowawcza, wykonawcza, i kontrolna.

Struktura: 3 części- wstępna, główna i końcowa.

Cele - kształcący, poznawczy, wychowawczy.

Typy lekcii: wprowadzająca= nauczająca; utrwalająca -doskonalenie; kontrolna- sprawdzian; mIeszana.

Rodzaje lekcji: podąjące, problemowe, eksponujące, praktyczne; Style prowadzenia: autokratyczny, demokratyczny i liberalny; Zasady budowY lekcii:

* z. wszechstronności- ma zapewnić równomierne oddziaływanie na różne narządy i układy organizmu i całej osobowości

* z. zmienności pracy mięśniowej -mówi o równomiernym obciążeniu wysiłkiem wszystkich grup mięśniowych w czasie trwania lekcji

*z. stopniowego natężenia wysiłku -wskazuje na potrzebę stopniowego zwiększania wysiłku. Z tą zasadą wiąże się krzywa natężenia lekcji.

Zasady doboru treści kształcenia i wychowania:

z. podmiotowego traktowania ucznia, z. integracji kształcenia i wychowania, z. łączenia teorii z praktyką, z. różnicowania treści i form kształcenia, z. kształcenia ustawicznego.

Zasady dydaktyczne (nauczania-uczenia się):

z. świadomego i aktywnego udziału uczniów uczniów procesie n-u; z. poglądowości; systemowości; przystępności; trwałości.

Tok lekcyjny to plan lekcji, który wytycza, jakie zadania i w jakiej kolejności powinny być opracowywane i realizowane na lekcji.

Metody stosowane w procesie wf:

Metoda to sposób dochodzenia do celu.

44. 3 grupy metod wg Strzyżewskiego:

I realizacii zadań ruchowych: 3 podgrupy metod:

1. m. reprodu1ctywne= odtwórcze: zadaniowa- ścisła; naśladowcza-ścisła; programowanego uczenia SIę;

2. m. proaktywne= usamodzielniające: zabawowo-naśladowcza; zabawowo-klasyczna; programowanego usprawmama SIę;

3. m. kreatywne= twórcze: ruchowej ekspresji twórczej=m. Labana (improwizacji ruch.); problemowa:

II przekazywania i zdobywania wiadomości:

Przekazywania:pokaz,opowiadanie,wykład,pogadanka,dysku~a

Zdobywania: praca z książką; opisywanie i rysowanie postaci; wywiad; wykonywanie zadań ruchowych.

III wychowawcze: 4 podgrupy

1. m. wpływu osobistego wychowawcy: wysuwanie sugestii; perswazja; działanie przykładem osobistym; wyrażanie aprobaty i dezaprobaty:

2. m. wpływu sytuacyjnego: nagradzanie wychowawcze; karanie; instruowanie; organizowanie doświadczeń wychowanka; uświadamianie antycypacji następstw zachowań społecznych; przydzielanie funkcji i ról społecznych; ćwiczenie;

3. m. wpływu społecznego: modyfikacja celów zespołu; kształtowanie norm postępowania obowiązujących w zespole; przekształcenie struktury wewnętrznej zespołu; nadawanie właściwego kierunku działaniu kontroli społecznej w zespole;

4. m. kierowania samowychowaniem: przybliżenia wychowankowi celów i ideałów pracy nad sobą; stymulowania wychowanka do realizacji określonego programu; przyswajania wychowankowi określonych technik pracy nad sobą;

45. Formy organizacyjne w lekcji wychowania fiz.:

Forma --czasowo-przestrzenna realizacja zadania. 3 grupy:

I formy podziału uczniów:

Zastępy stałe; zastępy sprawnościowe; zastępy sprawnościowe zmienne; drużyny; grupy; pary. II formy porzadkowe:

* Ustawienia podstawowe- szereg rząd dwuszereg, szyk marszow)' itp.

* Ustawienia ćwiczebne: luźna gromadka, uliczka, półkole, kolumna ćwiczebna itp. *Odliczane oraz zwroty w miejscu i w ruchu.

III formy prowadzenia zaięć

Frontalna; f. zajęć w zespołach; f. zajęć w zespołach z dodatkowymi zadaniami; f. stacyjna; f. obwodu ćwiczebnego; f. indywidualna.

46. Analiza programów nauczania w kl. I-III;

Program określa cele w ujęciu globalnym i etapowym, podaje zakres treści kształcenia, a także precyzuje w sposób ogólny wytyczne dotyczące jego realizacji. Treści programu można ująć w 3 działach: psychomotorycznosć, umiejętności i wiadomości.

Podstawa programowa to pewne cele, zadania i treści, które muszą się znaleźć w programie. Nauczyciel musi zrealizować podstawę programową, na jej podstawie może tworzyć programy autorskie.

Podstawa programowa dla kl. I-III (nauczanie zintegrowane) Cele edukacyjne:

Wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia, w tym szczególnie: umiejętności służących zdobywaniu wiedzy, nawiązywaniu i utrzymywaniu poprawnych kontaktów z innymi; poczucia przynależności do społeczności szkolnej, środowiska lokalnego, kraju; umiejętności działania w różnych sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych; rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą. Zadania szkoły:

Uświadamianie uczniom, że rodzina, środowisko lokalne i ojczyzna stanowią wielką wartość w życiu człowieka; uczenie zwycząjów, obyczajów, właściwych zachowań wobec rodziny, kolegów i nauczycieli; uczenie właściwych zachowań wobec zwierząt i otaczającej przyrody; kształtowanie właściwych nawyków higienicznych, zapoznanie dzieci z polską i światową klasyczną literaturą dziecięcą.

Treści:

Poznanie własnego ciała, dbałość o zdrowie, higiena własna i otoczenia, żywność i żywienie, bezpieczeństwo, rozpoznawanie niebezpieczeństwa, gry i zabawy ruchowe, ćw. terenowe i wędrówki piesze, umiejętności ruchowe oraz ćw. fiz. korygujace postawę ciała, przestrzeganie reguł w zabawach.

Nauczanie zintegrowane- realizacja programu odbywa się w integracji pomiędzy tematami w tzw. tematach tygodnia.

47. Analiza programu dla klas IV-VI:

Początek jw. Podstawa programowa:

Cele kształcenia i wychowania

Harmonijny rozwój morfofunkcjonalny organizmu; osiągnięcie poziomu wiedzy i umiejętności ruch. umożliwiających dbanie o zdrowie; rozwój sprawności; poziom wiedzy umożliwiający samoocenę i samodoskonalenie wszystkich funkcji motorycznych; \\'yposażenie uczniów w zasób umiejętności ruchowych; wyposażenie uczniów w wiadomości dotyczące bezpieczeństwa w różnych sytuacjach życiowych; kształtowanie postaw osobościowych;

Zadania kształcenia iwYch.

Kształtowanie sprawności morfofunkcjonalnej wszystkich układów, sprawności kondycyjnej, koordynacyjnej; kształtowanie umiejętności działania na rzecz zdrowia, doskonalenia sprawności fizycznej; kształtowanie umiejętności ruchowych; działania wychowawcze. 48. Analiza programów w gimnazjum:

Początek jw. Podstawa programowa:

Cele edukacyjne:

Zrozumienie przez ucznia powodów i sensu starań o ciało, zdrowie i urodę jako warunek szacunku wobec siebie i innych; przyjęcie i uznanie przez ucznia postulatu racjonalnej troski o witalną gotowość organizmu, doskonalenie sprawności kondycyjnej i koordynacyjnej.

Zadania szkoły:

Przekazywanie wiedzy która podtrzyma potrzebę systematycznej aktywności fizycznej; stymulowanie różnorodnych form aktywności fiz. wspierającej rozwój uczniów szczególnie w okresie stabilizacji postaw ciała; organizowanie zajęć w wybranych dziedzinach rekreacyjno-sportowych i turystycznych oraz zajęć fakultatywnych z zakresu "sportu całego życia"

Treści:

Ćwiczenia kształtujące i korygujące postawę ciała, oddechowe i kompensacyjne; ćwiczenia z obciążeniem na zmiennych dystansach z wykorzystaniem przyborów i przyrządów; marsze, biegi, wspinanie, dźwiganie, skoki, gimnastyka, gry sportowo-rekreacyjna; organizacja i sędziowanie zawodów sportowych; zasady funkcjonowania org., regeneracji sił i czynnego odpoczynku, zapobieganie chorobom i uzależnieniom.

49. Analiza programów w liceum:

Początekjw. Podstawa programowa:

Cele edukacyjne;

Kształtowanie u uczniów postawy dbałości o własny rozwój fizyczny, sprawność i odporność org. i higienę ciała; rozbudzanie potrzeby aktywności fizyczne; kształcenie charakteru i wzmacnianie psychiki uczniów poprzez ćwiczenia fiz. i zespołowy udział w rywalizacji sportowej; ogólne usprawnienie ruchowe, wzmocnienie odporności i tężyzny fiz.; zapobieganie powstawaniu oraz korygowanie wad postawy;

Zadania szkoły:

Umożliwienie wszystkim uczniom przeżycia radości, jaką dają dobrze przeprowadzone zajęcia ruchowe; tworzenie okoliczności umożliwiających uczniom przeżycie satysfakcji z przezwyciężania własnej sprawności oraz osiągania coraz większej sprawności fiz.; ukazywanie uczniom estetycznego wymiaru wspólnych zabaw i gier ruchowych, przestrzeganie zasady fair-play; tworzenie warunków dla organizacji przez uczniów gier i zabaw;

Treści:

Odpowiednie do zainteresowań uczniów gry, zabawy i zajęcia ruchowe; dostosowanie do płci, wieku i umiejętności oraz warunkó- ćw. fiz. i kształtujących prawidłową postawę ciała;

Uprawianie na szkolnym poziomie różnych dyscyplin sportowych w tym gier zespołowych. BHP w pracy nauczyciela:

Nauczyciel nie może podjąć pracy bez przeszkolenia BHP, które odnawia potem, co 5 lat. Szkolenie obejmuje 15 godzin zajęć teoretycznych i praktycznych. Na szkolenie składają się przepisy przeciwpożarowe, zachowanie się i obowiązki w razie nieszczęśliwego wypadku, odpowiedzialność karna, cywilna i moralna.

50. Przyczyny zagrożenia bezpieczeństwa na lekcji:

a) z winy nauczyciela- jest on odpowiedzialny za wszystko co na zajęciach ma miejsce. Błędy najczęściej przez niego popełniane to:

*słaba organizacja zajęć

*nie przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących organizacji i przebiegu zajęć *słaba znajomość uczniów

*brak świadomej dyscypliny

b) z winy ucznia -dowolność wykonania ćwiczeń pomimo określonego porządku, zmęczenie, przecenianie swoich umiejętności.

C) z przyczyn technivznych -najmniej liczne. Spowodowane złym stanem przyrządów.

Kryteria ocen w wych. fiz.:

Ocena to wykładnik wiadomości, jest odzwierciedleniem postawy, umiejętności i wiadomości ucznia. Jest opinią lub sądem wartościującym wysiłek ucznia, który włożył w proces dydaktyczny. Każda ocena jest stanowiona przez prawo.

Ocenianiu podlegają:

1.Motoryczność - stosowanie testów sprawności fizycznej

2.Umiejętności ruchowe -dotyczą opanowanie technik wszystkich elementów zawartych w programIe.

3.Wiedza, wiadomości z K.F - sprawdzian, test, dyskusja z zakresu historii sportu, zasad odżywiania, przepisów itp.

4.Postawy wobec K.F -Bardzo systematyczne notowanie obecności, przygotowania uczniów do lekcji, zdyscyplinowania.

5.Umiejętności organizatorskie -trzeba dać uczniom możliwość wykazania się nim (prowadzenie gablotki, kroniki, przygotowanie rozgrzewki, zabawy uspokajającej itp.)

51. Formy intensyfikujące lekcję:

Praca w małych grupach, współzawodnictwo.

Metody pomiaru intensywności: M Stemlera- ustala liczbę ćwiczeń w jednostce czasu; m. Ditricha= m. chronometrażu -mierzenie stoperem czasu aktywności ucznia w 5 minutowych odcinkach; m. Wasla -pomiar skurczów serca, ilości zużytego tlenu.

Metody i techniki wpływu na zwiekszenie efektywności lekcji: właściwy dobór metod realizacji zadań i form organizacyjnych; dobra organizacja lekcji; odpowiedni dobór przyrządów i przyborów do ćwiczeń; właściwy przebieg lekcji, twórcza postawa N; klimat społeczny lekcji.

52. Planowanie pracy N

Plan pracy nauczyciela obejmuje:

-diagnozę -prognozę -ordynację -wykonawstwo -ocenę wyników

Planowanie pracy zależy od wielu warunków, środków, czynników, każdy chowania fizycznego powinien wiedzieć co to jest plan, znać jego elementynauczyciel planując proces wy, rodzaje

Plan to przemyślenie doboru i kolejności przewidywanych działań z jednoczesnym postanowieniem podjęcia działań według obmyślonego toku.

Dobry plan powinien być: celowy, wykonalny,maksymalnie operatywny, plastyczny, szczegółowy, terminowy, kompletny, długodystansowy, zrozumiały. Planowanie pracy szkoły w zakresie K.F obejmuje: plan dydaktycznowychowawczy, plan gospodarczy szkoły, planowanie dydaktyczne czynności N, rozkład materiału, przygotowanie lekcji, plan SKS.

53. Dokumentacja nauczyciela:

1.Obligatoryjna -dziennik lekcyjny, dziennik zajęć pozalekcyjnych, plan pracy dydaktycznowychowawczej, ewidencja sprzętu sportowego

2.Zalecana -zeszyt N, plan pracy w sekcji, kalendarz imprez.

54. Przedmiot i zadania metodyki WF.

Metodyka WF - celem jest wyposażenie studentów w wiedzę merytoryczną, umiejętności metodyczne i organizacyjne do rozwiązywania praktycznych problemów wychowawcy fizycznego.

Cele i zadania Metodyki WF:

-nabycie przez studentów umiejętności zastosowania wiedzy i sprawności zawodowych w celu wprowadzenia młodzieży do czynnego uczestnictwa w KF poprzez rozwijanie sił twórczych i zdolności innowacyjnych uczniów, kształtowanie ich postaw i charakteru,

-treści zajęć z metodyki WF oparte są o związki jakie zachodzą pomiędzy N a U w procesie nauczania i wychowania,

-podanie przez prowadzącego, a opanowanie przez studentów niezbędnej wiedzy metodycznej oraz praktycznej umiejętności do całokształtu pracy zawodowej w szkole,

-badanie działalności osób nauczających i uczących się,

-badanie celów i treści metodycznych środków organizacji kształcenia oraz kontroli i oceny.

55. Cele lekcji WF.

Cel kształcący - najbardziej eksponowany na lekcji, obejmuje sprawność fizyczną, budowę i postawę ciała, odporność.

Cel poznawczy - dotyczy głównie wiedzy o organizmie oraz znaczeniu aktywności ruchowej (rekreacji, sportu, turystyki i rehabilitacji) w życiu człowieka.

Cel wychowawczy - jest związany z wyrabianiem cech charakteru, postaw społeczno - moralnych i wyrabianiem nawyków aktywności ruchowej.

56. Definicja lekcji wychowania fizycznego.

Kalinowski Adam

LWF jest obligatoryjną i podstawową formą realizacji celów i zadań WF dla ogółu uczniów. Jest ona procesem pedagogicznym w ramach którego N przy aktywnym udziale U realizuje w wyznaczonym miejscu, określonym czasie i odpowiednią grupą U zadania wytyczone przez program nauczania.

Franciszek Laurentowski

LWF należy pojmować w aspekcie racjonalnego oddziaływania na zdrowie, ogólny i wszechstronny rozwój fizyczny i rozwój sprawności motorycznej. Niezmiernie istotnym jest także kształtowanie wśród U zaangażowanych postaw, budzenie zainteresowań różnymi dyscyplinami sportu i wychowaniu w rekreacji ruchowej.

Lechosław Lachowicz

LWF należy postrzegać w dwóch płaszczyznach przenikających się:

-jest to ogólnie uznana w systemie klasowo - lekcyjnym podstawowa forma organizacyjna nauczania oparta na realizacji określonego zadania dydaktycznego,

-to celowo zorganizowane sytuacje dydaktyczne i wychowawcze zmierzające do realizacji fizycznego kształcenia i wychowania młodzieży szkolnej.

57. Tok lekcji WF

Logicznie opracowany schemat, który orientacyjnie wskazuje N jak należy dobierać materiał ćwiczebny aby jak najwszechstronniej oddziaływać na organizm U, wskazuje również na kolejność ćwiczeń, zabaw i gier ruchowych dla uzyskania racjonalnego przebiegu krzywej fizjologicznej natężenia wysiłku fizycznego.

Wg Kalinowski Adam

Tok lekcyjny orientacyjnie wskazuje, jak należy dobierać materiał ćwiczebny, by zapewnić możliwie jak najwszechstronniejsze oddziaływanie na ustrój ćwiczącego.

Wg Janina Kutzner

Dla ułatwienia przestrzegania zasad budowy lekcji skonstruowano tok lekcyjny, który pozwala na określenie ram lekcji i ma orientacyjne znaczenie dla prawidłowej budowy jednostki.

Wg Ludwik Denisiuk

Tok lekcyjny są to ogólne wytyczne podane w formie przejrzystego schematu (złożonego z 3 części)

Wg Stanisław Strzyżewski

Tok lekcyjny jest ciągiem określonych zadań pedagogicznych. Zadania pedagogiczne, które tworzą tok lekcyjny (wg Strzyżewski)

-zorganizowanie grupy i sprawdzenie gotowości do zajęć,

-motywacja do udziału w zajęciach,

-rozgrzewka, rozwój psychomotoryki i zadania korektywne,

-kształtowanie umiejętności i doskonalenie sprawności w różnych zakresach,

-uspokojenie fizjologiczne i emocjonalne organizmu,

-czynności organizacyjne i wychowawcze związane z zakończeniem lekcji,

-nastawienie ucznia do samodzielnych zadań na polu KF.

Natężenie wysiłku lekcji wychowania fizycznego (podział toku lekcji na części).

Część I - wstępna

-trwa około 3 - 8 minut,

-zawiera czynności organizacyjno - porządkowe tj. zbiórka, raport, powitanie, podanie zadań lekcji, pokaz zadania głównego lekcji,

-część ta ma przede wszystkim wprowadzić U w atmosferę lekcji, przygotować i nastawić U do aktywnego uczestnictwa w lekcji, wywołać fizjologiczne i emocjonalne ożywienie organizmu U przez zabawy i gry ruchowe.

Część II A - główna (ćwiczenia kształtujące)

-następuje wszechstronne przygotowanie U do zadań lekcji realizowanych w części głównej,

-trwa około 10 - 15 minut,

Część II B - główna

-realizacja zadań dydaktycznych lekcji (nauczanie i doskonalenie ćwiczeń),

-czas trwania 25 - 35 minut,

-w części głównej kształtowane są umiejętności i doskonalona jest sprawność motoryczna, wyrabiana jest płynność i obszerność,

-nie może w niej zabraknąć zadań ukierunkowanych na samoocenę, samokontrolę, samosterowanie rozwojem fizycznym.

Część III - końcowa

-trwa około 3 -5 minut,

-następuje uspokojenie organizmu dzieci, korekta postawy ciała omówienie i posumowanie zajęć lekcji, pokaz zadania głównego lekcji wykonany przez U, czynności organizacyjno - porządkowe (zbiórka, pożegnanie).

Zasady, które trzeba w lekcji respektować, aby proces wf spełniał swoje zadania zdrowotno - rozwojowe, kształcące i wychowawcze:

-zasada fizjologiczno - zdrowotna - uwzględniając krzywą natężenia wysiłku pozwala na odpowiednie stopniowanie obciążeń w lekcji i wszechstronne przećwiczenie, rozwijanie wydolności oraz nawyków higieniczno - zdrowotnych,

-pedagogiczna - związana jest z procesem nauczania i doskonalenia ćwiczeń i zadań prowadzących do wytworzenia i utrwalenia nawyku ruchowego przez dobór odpowiednich metod, form i pedagogicznych zasad nauczania (świadomego i aktywnego udziału, stopniowania wysiłku, przystępności, systematyczności, trwałości, poglądowości),

-psychologiczna - związana z atmosferą procesu nauczania, motywowaniem uczniów i kształtowaniem osobowości oraz wdrażaniem do umiejętności panowania nad własnymi emocjami w dążeniu do rozwijania własnych zainteresowań ,

-organizacyjna.- dotycząca operowania grupą przed, w trakcie i po lekcji (zbiórki, ustawienia, przejścia, rozdawanie i zbieranie sprzętu) i odpowiedzialna za porządek na lekcji, pozwalająca unikać niepotrzebnych kontuzji czy urazów.

Systematyka toków lekcji wf (Muszkieta 1998)

1. Toki czyste zabaw i gier ruchowych wg Trześniowskiego 1995

Dzieci 7-10 lat	Dzieci 11-12 lat	Dzieci powyżej 12 lat
-zabawa ze śpiewem, -zabawa lub gra orientacyjno-porządkowa, -zabawa lub gra na czworakach, -z lub g rzutna, -z lub gra bieżna, -z lub g orientacyjno-porządkowa, -z lub g skoczna, -z ze śpiewem.	-z ze śpiewem, -z lub gra orientacyjno-porządkowa, -z lub g z mocowaniem, -z lub g bieżna, -z lub g rzutna, -z lub g skoczna, -z ze śpiewem lub pląs.	-z lub g orientacyjno-porządkowa, -z lub g z mocowaniem, -z lub g bieżna, -z lub g rzutna, -z lub g skoczna, -z lub g kopna, -z o charakterze uspokajającym.

2. Tok lekcji zabaw i gier ruchowych z ćwiczeniami kształtującymi wg Kalinowskiego 1970.

Część 1: czynności organizacyjno-porządkowe, zabawa ze śpiewem, z lub g orientacyjno-porządkowa.

Część 2.a. ćwiczenia kształtujące - ćwiczenia: ramion, tułowia w płaszczyźnie strzałkowej, nóg, t w płaszczyźnie czołowej, r i n, t w płaszczyźnie poprzecznej, mięśni brzucha, t w płaszczyźnie mieszanej, mięśni grzbietu, równoważne, podskoki.

Część 2.b. z lub g na czworakach lub z mocowaniem, z lub g bieżna, rzutna, skoczna.

Część 3. z ze śpiewem, marsz lub pląs, czynności organizacyjno-porządkowe.

3. Tok lekcji z przewagą ćwiczeń gimnastycznych wg Denisiuka 1964.

Część 1. czynności organizacyjno-porządkowe, z ze śpiewem, z lub g orientacyjno-porządkowa.

Część 2.a. ćwiczenia kształtujące (jw.), z lub g ożywiająca.

Część 2.b. ćwiczenia stosowane i użytkowe - zwinności, siły (zwisy i podpory), równowagi na przyrzadach, skoczności (skoki gimnastyczne), biegi i rzuty.

Część 3. z ze śpiewem lub z, g lub ć uspokajające lub korektywne, czynności organizacyjno-porządkowe.

4. Tok lekcji z i g ruchowych z elementami la

Część 1. czynności organizacyjno-porządkowe, z lub g ożywiająca lub dyscyplinująca, ćwiczenia kształtujące (jw.).

Część 2. z lub g bieżne, rzutne, skoczne.

Część 3. z lub g uspokajająca, czynności organizacyjno - porządkowe.

5. Tok lekcji z i g ruchowych z elementami zespołowych gier sportowych.

Część 1. czynności organizacyjno-porządkowe, z lub g ożywiająca lub dyscyplinująca.

Część 2. a. ćwiczenia kształtujące jw., gra ruchowa.

Część 2.b. z i g ruchowe z elementami techniki danej gry zespołowej, z elementami taktyki, g drużynowa o charakterze danej gry zespołowej.

Część 3. z lub g o charakterze uspokajającym, czynności organizacyjno-porządkowe.

57. Toki lekcji z i g ruchowych wg Bondarowicza 1982.

Dzieci klas 3-5	Z ćwiczeniami gimnastycznymi	Z grą drużynową
-ć porządkowo-wychowawcze, -z lub g o charakterze ożywiającym i rozgrzewającym, -z lub g orientacyjno-porządkowa, -na czworakach, -z mocowaniem lub dźwiganiem, -masowa bieżna lub skoczna, -rzutna lub z podbijaniem, lub kopna, -skoczna lub bieżna o mniejszym natężeniu, -ćwiczenia korektywne, -z o charakterze uspokajającym, -ćwiczenia porządkowo-wychowawcze.	-ć porządkowo-wychowawcze, -z lub g o charakterze ożywiającym, -ć gimnastyczne kształtujące wolne, -z lub g na czworakach, -z mocowaniem i dźwiganiem lub zwisy na przyrządach, -ć równoważne na przyrządach, -ć zwinności na przyrządach, -z lub g masowa, bieżna lub skoczna, lub skok przez przyrząd, -z lub g rzutna, lub z podbijaniem, lub kopna, -ć korektywne, -z lub g o charakterze uspokajającym, -ć porządkowo-wychowawcze.	-ć porządkowo-wychowawcze, -z lub g o char. ożywiającym, -ć gimnastyczne kształtujące, -z lub g doskonalące elementy ruchowe danej gry drużynowej, -g drużynowa (uproszczona, szkolna, właściwa), -ć korektywne, -z o char. uspokajającym, -ćwiczenia porządkowo-wychowawcze.

58. Toki lekcji gier drużynowych.

Z zabawami i grami ruchowymi	Z ćwiczeniami kształtującymi
Część 1. czynności org-porz., z lub g orientacyjno-porz. Część 2.1. z lub g na czworakach lub z mocowaniem, bieżna, rzutna, skoczna, z z elementami techniki danej gry drużynowej. Część 2.b. fragment gry z elementami taktyki, g (uproszczona, szkolna, właściwa). Część 3. z lub g o char. uspok., czynności org-porz.	Część 1. czynności org-porz., z lub g o char. dyscyplinującym lub ożywiającym. Część 2.a. ćwiczenia kształtujące. Część 2.b. fragment gry z elementami taktyki, gra uproszczona, szkolna lub właściwa. Część 3. z lub g o char. uspok., czynności org-porz.

59. Dydaktyczne metody instruowania.

Stosowanie metod objaśniania słownego i pokazu. Ucząc najrozmaitszych umiejętności ruchowych, wykorzystujemy najczęściej trzy elementy: pokaz, objaśnienia, ćwiczenia. Są one ze sobą ściśle powiązane.

Pokaz - pozwala U na pierwsze wyobrażenie ruchu, a dla N jest to możliwość dokładnego zademonstrowania ćwiczenia. Sposób pokazania ruchu może być dowolnie wybrany w zależności od zastosowanej metody nauczania. Rozwijanie w ten sposób wyobraźni twórczej i odtwórczej pozwala na kształtowanie nowych nawyków ruchowych.

Objaśnienia - występują w nierozerwalnym powiązaniu z pokazem. Powinny być krótkie i zrozumiałe. Należy dostosować je do możliwości percepcyjnych U. Powinny podkreślać zasadnicze cechy danego ćwiczenia, uwzględniając istotne momenty dotyczące trudności czy elementów niebezpiecznych. Nie może w nich zabraknąć informacji o wartości użytkowej danego ćwiczenia i jego wpływie na organizm. Pozwoli to na aktywny i świadomy udział U w procesie nauczania czynności ruchowych. Bardzo ważną sprawą przy objaśnianiu ćwiczenia jest używanie prawidłowej terminologii. Poznanie przez U fachowego słownictwa wzbogaca ich język i pozwala zrozumieć specyfikę przedmiotu.

Ćwiczenia - polegające na utrwalaniu ruchu są podstawa do zdobycia określonej umiejętności i nawyków ruchowych. Brak systematyczności w pracy N i U uniemożliwia osiągnięcie zamierzonych efektów.

60. Czynności N w przygotowaniu osnowy lekcji WF

Osnowa - pisemne przygotowanie N do cyklu jednostek lekcyjnych.

Zabierając się do przygotowania osnowy lekcyjnej musimy znać program nauczania danej klasy i umieć dokonać wyboru toku i typu lekcji.

Osnowa lekcji WF powinna zawierać: cele lekcji (poznawcze, kształcące, wychowawcze), dane o klasie i warunkach lekcji, tok lekcji, nazwę zabaw, gier ruchowych i ćwiczeń, czas trwania i liczbę powtórzeń, organizację lekcji, opis przebiegu lekcji, uwagi o realizacji.

Uproszczoną formą osnowy lekcji wf jest konspekt. Konspekt jest także pisemnym przygotowaniem się N do lekcji zawierającym: cele operacyjne lekcji, informacje o klasie i warunkach, tok lekcji, nazwę zabaw, gier, ćwiczeń, liczbę powtórzeń i czas trwania, uwagi organizacyjno - metodyczne, uwagi o przebiegu lekcji.

Podczas przygotowania osnowy lub konspektu pomocną może być analiza zewnętrzna i wewnętrzna zadań dydaktycznych lekcji.

Analiza zewnętrzna zadania lekcji - polega na rozłożeniu danego ćwiczenia (zabawy, gry) na poszczególne elementy, fazy ruchu stanowiące obraz zewnętrzny ćwiczenia (zabawy, gry).

Analiza wewnętrzna zadania lekcji - polega na rozpatrywaniu zaangażowania aparatu ruchowego - mięśni, więzadeł i stawów.

Kolejność czynności N w opracowaniu osnowy lekcji:

N wf pełni role organizatora procesy nauczania i uczenia się, procesu kształcenia i wychowania. Jest osoba pomagającą U opanować szeroki zakres różnego rodzaju umiejętności, sprawności i wiadomości.

W procesie dydaktycznym wf proponuje się następujący schemat kolejności czynności N w przygotowaniu osnowy lekcji (Bronikowski, Muszkieta):

1)Charakterystyka zespołu klasowego (poziom umiejętności, sprawności fizycznej, zdrowia, wiadomości, zainteresowania U),

2)Analiza warunków (bazowo - sprzętowych szkoły),

3)Analiza programu nauczania i rozkładu materiału nauczania N (planu autorskiego),

4)Postawienie celów operacyjnych lekcji (kształcących, poznawczych, wychowawczych),

5)Określenie typu, rodzaju i toku lekcji,

6)Opracowanie części głównej lekcji (część II B) - wybór zadania głównego lekcji, dobór zadań pozostałych lekcji, wybór metod nauczania i form prowadzenia, wybór sposobów organizacji pracy na lekcji, bezpieczeństwo w części głównej,

7)Opracowanie ćwiczeń kształtujących (część II A) - dobór ćwiczeń kształtujących do zadań dydaktycznych lekcji, kolejność ćwiczeń kształtujących według toku przygotowywanej lekcji, wybór formy prowadzenia ćwiczeń, wybór sposobu organizacji ćwiczeń kształtujących,

8)Opracowanie części końcowej lekcji (część III) - dobór zabaw lub ćwiczeń o charakterze uspokajającym, dobór zabaw lub ćwiczeń korygujących postawę ciała, koncepcja omówienia lekcji, podsumowania,

9)Opracowanie części wstępnej (część I) - koncepcja rozpoczęcia lekcji, uświadomienie U celów i zadań lekcji, dobór zabawy (ćwiczenia) ożywiającej lub dyscyplinującej,

10)Wybór wiadomości do realizacji w lekcji wf i sposobu ich przekazania U,

11)Wybór sprzętu (przyborów i przyrządów),

12)Opracowanie zadań wychowawczych i sposobów wdrażania ich w procesie lekcji wf,

13)Bezpieczeństwo na całe lekcji wf.

Metody nauczania ćwiczeń ruchowych

W metodyce wf wyróżnia się 4 rodzaje metod nauczania:

1 - metoda syntetyczna (całości) - polega na nauczaniu określonej zabawy, gry, ćwiczenia ruchowego w całości, od początku w pełnej formie. W przypadku zabaw i gier ruchowych powinna ona być podstawowa metodą nauczania.

2 - metoda analityczna (części) - polega na nauczaniu poszczególnych elementów zabawy, gry, ćwiczenia ruchowego. Nauczanie rozpoczyna się od elementów prostych, łatwych. Po opanowaniu przez ćwiczących wyizolowanych elementów ruchu, należy przejść do bardziej złożonych, by w efekcie końcowym U opanował daną zabawę, grę, ćwiczenie w całości.

3 - metoda mieszana (syntetyczno - analityczna) - polega w pierwszej fazie na nauczaniu częściami, a następnie w pełnej formie. Może ona polegać także na podziale U na grupy. U mniej sprawni uczą się zabawy, gry, ćwiczenia za pomocą metody analitycznej, by przejść do pełnej formy ćwiczenia. Natomiast U sprawniejsi mogą uczyć się od początku w pełnej formie zabawy, gry, ćwiczenia.

4 - metoda kompleksowa - polega na nauczaniu wyodrębnionych przez N kompleksów ruchowych danej zabawy, gry lub ćwiczenia ruchowego i jest połączeniem poprzednich metod, stosowanym często w celu korygowania błędów w wykonywanym ruchu.

Metody nauczania ćwiczeń ruchowych to sposoby, za pomocą których w pracy dydaktycznej ćwiczący, pod kierunkiem N, opanowuje umiejętności, nawyki ruchowe i związane z nimi wiadomości. Realizacja zadań ruchowych wymaga szczególnej dbałości o odpowiedni dobór metod. Strzyżewski pisząc o systematyce metod jako sposobów realizacji wychowania fizycznego, podzielił je ze względu na wymagany poziom aktywności wewnętrznej i zaangażowania intelektualnego U na następujące zadania:

1 - ściśle określone - wymagające ścisłego sterowania zewnętrznego, takie jak nauka techniki i taktyki poszczególnych dyscyplin sportowych oraz zadań o charakterze rehabilitacyjno - korekcyjnym.

2 - częściowo określone - które U mogą wykonywać do pewnego stopnia samodzielnie.

3 - problemowe - wymagające pełnej samodzielności i inwencji w poszukiwaniu rozwiązań przy wykorzystywaniu posiadanych umiejętności i wiadomości.

Teoria R.A. Schmidta

Zaleca, aby w procesie nauczania i uczenia się zwrócić uwagę na następujące zasady:

1 - dla ruchów powolnych, seryjnych, w których nie zachodzi ściśle współdziałanie części całego działania, bardzo skuteczna jest metoda nauczania częściami.

2 - w nauczaniu i doskonaleniu bardzo szybkich ruchów i z góry zaprogramowanych ćwiczenie wyodrębnionych jego części jest mało skuteczne, a może być nawet szkodliwe.

3 - im bardziej części działania są współzależne, tym mniej użyteczna jest metoda cząstkowa.

Sposoby organizacji pracy na lekcji wf

Najczęściej stosowanymi sposobami organizacji lekcji wf będą:

1 - Praca jednym frontem - U jednocześnie wykonują określone zadanie ruchowe identyczne pod względem techniki, liczby powtórzeń, wynikające z przepisów i zasad gry, dyscypliny sportu.

2 - Praca w grupach - U są podzieleni na zespoły, a każdy zespół wykonuje inne zadania na swoim stanowisku. N powinien zawsze nadzorować zadanie główne lekcji jako nowe i dopiero poznawane przez U, demonstrując samemu i ucząc ich zasad prawidłowej asekuracji. Nie powinien zapominać jednak o kontrolowaniu wykonywania przez resztę klasy pozostałych zadań.

3 - Praca w grupach z ćwiczeniem dodatkowym - przy każdym stanowisku wprowadza się jakieś nowe ćwiczenie dodatkowe, aby skrócić U czas oczekiwania na wykonanie zadania trudniejszego. Ćwiczenie dodatkowe powinno strukturą ruchu być zbliżone do zadania na tym stanowisku, wykorzystując te same grupy mięśni, w przypadku gdy zadanie główne nie jest zbyt obciążające, lub inne grupy mięśniowe, gdy ma ono charakter siłowy i wymaga odpoczynku. Jeśli zadanie główne wymaga dużego wysiłku i koncentracji uwagi, ćwiczenie dodatkowe może mieć wtedy charakter wyrównawczy.

4 - Tor przeszkód - umiejętnie dobrany przez N zestaw zadań ruchowych ustawiony w formie toru przeszkód może być stosowany na każdym poziomie i jest łatwy do zorganizowania. Unikamy zadań nowych i zbyt skomplikowanych, jako że szybkość pokonywania toru uniemożliwia prawidłowe opanowanie techniki nowych zadań. Przed rozpoczęciem toru należy dokładnie pokazać kolejne zadania i sprawdzić, czy przeszkody rozstawione są w wystarczającej odległości, aby uniknąć przestojów, czy też osób wpadających na siebie.

5 - Forma małych obwodów - strukturę małego obwodu stanowić będzie 3-5 drobnych zadań ruchowych, prowadzących od najprostszego elementu do ostatniego ogniwa, którym jest konkretne zadanie dydaktyczne. Jest to forma wykorzystywana najczęściej przy nauczaniu zadania nowego i złożonego technicznie bądź koordynacyjnie.

6 - Praca indywidualna - U posiadają dużą swobodę wybory rozwiązań i często ćwiczą według własnego pomysłu, wykonują różne zadania w trakcie trwania zabawy, gry, ćwiczenia ruchowego, forma ta jest związana z twórczymi metodami realizacji zadań ruchowych.

7 - Sposób mieszany - następuje wykorzystanie różnych sposobów organizacji na jednej lekcji zabaw i gier ruchowych czy lekcjach gimnastyki bądź gier zespołowych, w których N planuje inny sposób organizacji w czasie ćwiczeń kształtujących i całkiem odmienny sposób w trakcie realizacji zadań głównych lekcji.

Kontrola i ocena z wf

Kontrola i ocena umożliwia nam stwierdzenie aktualnego stanu umiejętności, wiedzy oraz stopnia opanowania nauczanego nawyku. Pozwala także U na samoocenę i porównanie swoich umiejętności czy wiadomości w grupie rówieśników.

Reforma systemu edukacji (1999) wprowadziła dwa systemy oceniania. Wewnątrzszkolny system oceniania ustalany i aprobowany jest przez radę pedagogiczną i może to być np. system punktowy, procentowy czy według zaproponowanej przez N innej skali. Dla każdego przedmiotu powinny zostać ustalone kryteria ocen. Zewnątrzszkolny system oceniania w postaci standardów wymagań egzaminacyjnych stworzony został, by ułatwić porównywanie wiedzy U, ale także, by możliwe było porównywanie i ocenianie pracy całych szkół.

Dekalog zasad kontroli i oceny w wf (Muszkieta 2002):

1)U jest podmiotem wszelkich działań N.

2)Stosuj czytelne, obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny ucznia.

3)Aby coś sprawdzić i ocenić, najpierw należy tego nauczyć.

4)Oceniając umiejętności, psychomotoryczność i wiadomości, miej na uwadze stan bieżący (poziom), a przede wszystkim postęp ucznia.

5)Sprawdzając poziom sprawności fizycznej, umiejętności i wiadomości, uwzględniaj różny stan rozwoju psychomotorycznego U.

6)Ocena z pomiarów komponentów sprawności fizycznej U nie może decydować o ocenie końcowej z wf.

7)Każdy U zasługuje na ocenę co najmniej dobrą z wf i każdy może otrzymać ocenę celującą.

8)Nie używaj ocen do karania U na przykład za złe zachowanie, brak zaangażowania czy motywacji, niechęć do startowania w zawodach, itp.

9)Staraj się unikać ocen niedostatecznych i miernych z wf. Wyższa ocena motywuje, zaniżona powoduje negatywną motywację.

61. Naucz U samooceny i samokontroli własnych umiejętności, sprawności, wiedzy, rozwoju psychofizycznego, zachowań, postaw, które są bardziej celowe i efektywne w procesie kształcenia i wychowania.

Funkcje oceny:
1) Funkcja klasyfikacyjna jest użyteczna przy: ocenie poziomu opanowania wiedzy w dłuższym dystansie, różnicowaniu i selekcji U ze względu na dalsze ścieżki kształcenia, porównywaniu osiągnięć U ze standardami, informowaniu dla nadzoru i środowiska.

2) Funkcja diagnostyczna jest użyteczna przy: opisie rozwoju kompetencji U, rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb każdego U, porównywaniu efektywności programów nauczania, określeniu efektywności stosowanych metod pracy, planowaniu procesu nauczania, informacji zwrotnej dla ucznia i rodziców, braniu przez ucznia odpowiedzialności za proces uczenia się.

Implikacje funkcji w stosunku do oceny (Sołtys, Szmigel):

1)Funkcja dydaktyczna - ocena powinna być informacją o stopniu opanowania treści nauczania (czynności) przez ucznia.

2)Funkcja dydaktyczno - prognostyczna - powinna informować o stopniu znajomości zagadnienia niekoniecznie w oparciu o program wyłącznie szkolny, jest również pomocna przy planowaniu czynności N, a także informuje o przyszłych wynikach U na podstawie bieżących ocen dydaktycznych.

3)Funkcja sterująco - metodyczna - powinna uzmysłowić N konieczność zmiany lub kontynuacji metod pracy z U.

4)Funkcja psychologiczna - powinna obejmować kontekst zdrowia psychicznego i fizycznego U.

5)Funkcja wychowawcza - powinna uwzględniać zaangażowanie, staranność, wkład pracy, warunki środowiskowe.

6)Funkcja selektywna - powinna odróżniać U dobrze przygotowanych do dalszej nauki od tych, którzy danej umiejętności jeszcze nie posiedli.

7)Funkcja społeczna - powinna kształtować stosunki w klasie i określić przygotowanie i predyspozycje U do dalszej nauki i pracy.

62. Przedmiot oceny (co oceniać?)

1)Rozwój fizyczny - pomiary antropometryczne (wysokość ciała, masa, obwód większych grup mięśniowych), pomiary fizjologiczne (pojemność życiowa płuc, rytm oddechu, rytm tętna, wydolność pracy serca, ciśnienie tętnicze krwi), postawa ciała (wady i odchylenia, proporcje, zakresy ruchów w stawach).

2Umiejętności - technika i taktyka wykonania poszczególnych elementów nauczanych dyscyplin i konkurencji, utylitarne, organizacyjne (umiejętności organizacji czasu wolnego, zawodów, sędziowanie).

3)Sprawność fizyczna - zdolności kondycyjne i koordynacyjne, sprawność fizyczna związana ze zdrowiem, sprawność fizyczna związana z osiągnięciami.

4)Wiadomości o KF - dot. historii kf, techniki i taktyki poszczególnych dyscyplin, organizowania czasu wolnego, ocena własnego stanu zdrowia.

5)Postawy i zachowania - stosunek do wf, aktywność, zaangażowanie, wartości.

63. Kryteria i narzędzia oceny (jak oceniać?)

1)Rozwój fizyczny - obserwacja, pomiary wykonywane przez higienistkę szkolną, lekarza, pomiary wykonywane samodzielnie przez uczniów.

2)Umiejętności - testy nauczycielskie zgodne z planem pomiaru osiągnięć U i rozkładem materiału nauczania w zakresie umiejętności ruchowych, sprawdziany, organizacja zawodów, sędziowanie.

3)Sprawność fizyczna - testy sprawności fizycznej.

4)Wiadomości o KF - sprawdziany, testy, odpowiedzi, prowadzenie zajęć, prowadzenie zeszytów, teczek, dzienniczków.

5)Postawy i zachowania - obserwacja, udział w zawodach, festynach, przynależność do klubów, sekcji, działalność społeczna (SKS, UKS).

Należy pamiętać, że zadaniem oceny jest również przygotowanie do umiejętności samooceny i samokontroli.

64. Samokontrola i samoocena U na lekcji wf

Samokontrola to:

-introspektywne kontrolowanie przebiegu nauczanej czynności ruchowej,

-proces dydaktyczno - wychowawczy rozumiany jako współdziałanie w korygowaniu błędów wzajemnie wśród U (tzw. samokontrola społeczna),

-umiejętność samodzielnego porównania stanu faktycznego z tym co jest wymagane lub uznane za wartościowe.

Samoocena to własna opinia U o wartościach przyswojonych przez niego w różnych przejawach aktywności ruchowej oraz odnoszących się do jego rozwoju osobniczego.

Samokontrola i samoocena U z wf dotyczy:

-rozwoju psychofizycznego i intelektualnego,

-sprawności fizycznej,

-umiejętności ruchowych (sportowych, rekreacyjnych, organizacyjnych),

-wiadomości,

-postaw i zachowań.

65. Intelektualizacja w zajęciach wf

Przekazywanie konkretnych wiadomości, wiedzy uczniom. Dostosowywanie do wiedzy odbiorcy (poziomu intelektualnego). Będzie to również dobór środków innych niż ruch (DVD, video, biologia, gazeta, itp.)

Intelektualizacja związana jest z tym, co N mówi do U i okolicznościami przekazywania tych treści. Najczęściej wiąże się tematycznie z:

-wiedzą o sobie samym,

-relacją człowiek - otoczenie,

-wiedzą o sporcie,

-wiedzą o możliwościach wykorzystania swoich umiejętności w ramach organizacji czasu wolnego lub innych utylitarnych czynności życia codziennego.

Umiastowska uważa, że współdziałanie wf z wychowaniem intelektualnym odbywa się przez:

-realizację świadomego i aktywnego uczestnictwa w procesie nauczania - uczenia się,

-wyposażenie U w wiadomości o celach i zadaniach wf, o wpływie ćwiczeń ruchowych na organizm, o treściach związanych z realizacją poszczególnych działów programu nauczania,

-realizowanie czynności ruchowych.

66. Indywidualizacja w lekcji wf

Dostosowanie zadań ruchowych do możliwości U (sprawność U, wiek, płeć, etap edukacji, zainteresowania, warunki psychofizyczne).

Indywidualizacja procesu dydaktycznego w wf jest zadaniem trudnym. Reakcje dzieci są zróżnicowane pod względem rozwoju umysłowego i fizycznego. Różnice te są uzależnione od czynników genetycznych, ale również zależą od postaw, stosunków społecznych i środowiska, w którym dziecko wyrasta.

W procesie lekcyjnym indywidualizacja dotyczy przede wszystkim:

-tempa opanowania umiejętności ruchowych,

-doboru treści, zadań, metod i form prowadzenia lekcji,

-rozwoju sprawności - progresji,

intensywności poczynań związanych z tempem lekcji.

Zadaniem N jest dotarcie do każdego U tak, aby umotywować go do zadań czekających w lekcji. W większości przypadków indywidualizacja związana jest z interakcjami N-U, ale może też dotyczyć konkretnych zadań ruchowych, w których U samodzielnie określają poziom rozpoczęcia ćwiczenia, czy wręcz sami wyznaczają sobie zadania na miarę swoich możliwości.

67. Intensyfikacja lekcji wf

O zmianach zachodzących w organizmie U decyduje nie tylko rodzaj ćwiczeń, ale także możliwości adaptacyjne do wysiłków czy nastawienie psychiczne do zadań, budowa ciała albo stopień wytrenowania.

Intensyfikacja związana jest z czynnikami motywującymi, takimi jak:

-potrzeby osiągnięć zadań postawionych sobie,

-potrzeby efektu i odczuwania satysfakcji,

-potrzeby stymulacji w dążeniu do samorealizacji.

Zwiększenie intensywności lekcji możliwe jest głównie przez:

-skrócenie czasu objaśniania na rzecz pokazu,

-skrócenie przerw między ćwiczeniami,

-dobór metod i form maksymalnie angażujących U,

-dobrą organizację pracy,

-interesujący dobór ćwiczeń i zadań do lekcji,

-właściwą motywację uczniów.

68. Systematyka metod realizacji zadań w lekcji wf

Zadania realizowane w procesie wf ze względu na wymagany poziom aktywności wewnętrznej U można podzielić na trzy podstawowe grupy:

1)Zadania ściśle określone - wymagające ścisłego sterowania zewnętrznego, takie jak nauka technik i taktyk sportowych, korekcja postawy, rehabilitacja.

2)Zadania częściowo określone, które U mogą w miarę samodzielnie wykonywać.

3)Zadania problemowe - wymagające pełnej samodzielności i inwencji twórczej uczniów.

Każda z wymienionych grup zadań wymaga innego podejścia metodycznego w procesie ich realizacji, i tak:

1)zadania ściśle określone - wymagają zastosowania metod reproduktywnych (odtwórczych),

2_zadania częściowo określone - wymagają zastosowania metod proaktywnych (usamodzielniających),

3)zadania problemowe - wymagają zastosowania metod kreatywnych (twórczych) .

Metody reproduktywne (odtwórcze)

W wf klasyczną metodą reproduktywną jest metoda naśladowczo - ścisła. Cechami charakterystycznymi tej metody są:

-ścisłe odtwarzanie, czyli reprodukowanie pokazanego wzorca ruchu wg formuły bodziec - reakcja,

-ćwiczenie jest ściśle określone i ma tylko jedno rozwiązani, takie jakie założył N,

-U jest jedynie przedmiotem zabiegów dydaktycznych, tzn. jest sterowany zewnętrznymi bodźcami środowiskowymi, głównie przez N,

-proces nauczania techniki ćwiczeń ruchowych przebiega wg ściśle określonej technologii,

-aby osiągnąć cel, czyli nawyk ruchowy, U musi powtórzyć ćwiczenie setki razy.

U może się zmieniać pozytywnie w zakresie struktury somatycznej, podnosić sprawność fizyczną, opanować technikę ćwiczeń i taktykę gry. Te pozytywne rezultaty można osiągnąć nawet wbrew woli U, pod warunkiem jednak, że N umiejętnie kieruje systemem nagród i kar.

Do głównych negatywnych skutków tej metody należy zaliczyć:

-obniżenie u U zdolności sterowania sobą i zwiększone zapotrzebowanie na impulsy zewnętrzne dla podtrzymania aktywności,

-brak zdolności do zmian postępowania, nawet gdy okoliczności się zmieniły,

-bierność i brak inicjatywy, niesamodzielność,

-schematyczność postępowania w sytuacjach objętych nawykiem i utrudnianie wytwarzania się nowych form zachowania,

-zachowanie reaktywne łatwo może przerodzić się w formę dominującą,

-brak niezbędnych warunków do kształtowania się pozytywnych postaw wobec KF.

Metodę naśladowczo - ścisłą należy we współczesnej szkole zastąpić metodą zadaniowo - ścisłą lub metodą programowanego uczenia się.

Metody proaktywne (usamodzielniające)

69. Aktywizacja U w procesie wf wymaga stawiania U w takich sytuacjach zadaniowych, które dla nich będą atrakcją i zgodne z ich potrzebami rozwojowymi. Ponadto U powinni wykonywać zadania w miarę możliwości samodzielnie, by uczyć się samokontroli i samooceny własnego działania. Można to osiągną stosując odpowiednie zadania i następujące metody ich realizacji:

1)Metoda zabawowo - naśladowcza polega na naśladowaniu mechanizmów, zwierząt, ludzi będących w ruchu oraz takich zjawisk przyrodniczych jak wiatr, grzmot, deszcz. W tym przypadku do aktywności ruchowej pobudzają dzieci tematy podsuwane przez N.

2)Metoda zabawowa - klasyczna, w której U są stawiani w sytuacji zadaniowej za pomocą fabuły lub przepisów.

3)Metoda bezpośredniej celowości ruchu polegająca na tym, że N stawia U w sytuacji zadaniowej poprzez zalecenie wykonania prostych zadań wziętych z życia,

4)Metoda programowanego usprawniania się - przykładem są różnego rodzaju „ścieżki zdrowia”, które polegają na samodzielnym usprawnianiu się według tych samych założeń jak w metodzie programowanego uczenia się techniki ruchu.

Metody kreatywne (twórcze)

Do najistotniejszych cech metod twórczych należą:

1)pełna samodzielność U w rozwiązywaniu zadań i problemów ruchowych,

2)zadania dla podmiotu mają charakter zadań otwartych, tzn. zupełnie nieznanych, z którymi spotykają się po raz pierwszy,

3)czynnikami motywującymi U do działania są: informacje, aspiracje, oczekiwania, wyniki własnych czynności mające charakter nagród i kar,

4)U stosuje w procesie działania samokontrolę i samoocenę oraz zdobywa podstawy ustawicznego samodoskonalenia się.

Powyższe walory posiadają takie metody jak:

5)Metoda ruchowej ekspresji twórczej (Laben) - N stawia U w sytuacji zadaniowej, którą U powinni samodzielnie, twórczo rozwiązać, przy czym każde rozwiązanie zademonstrowane przez U uważa się jako poprawne.

6)Metoda problemowa - N stawia U w sytuacji problemowej, to znaczy w takiej, z którą U spotykają się po raz pierwszy i nie znają sposobu jej rozwiązania. U samodzielnie analizują sytuację, tworzą programy, rozwiązania problemu i weryfikują jego poprawność w praktycznym działaniu.

70. Proces nauczania i uczenia się czynności ruchowych

Wychowanie fizyczne, jako proces, to ciąg systematycznych działań N i U zmierzających do osiągnięcia założonych celów dotyczących opanowania czynności ruchowych, kształtowania zdolności i predyspozycji motorycznych, wyposażenia w wiedzę o KF, a przede wszystkim kształtowania pożądanych postaw i zachowań wobec KF.

Proces nauczania i uczenia się czynności ruchowych polega na systematycznych i ciągłych czynnościach N i U zmierzających do opanowania nowej struktury ruchu.

71 Uczenie się czynności ruchowych - to zmysłowe odbieranie od otoczenia i przetwarzanie umysłowej informacji dotyczącej nie znanej dotąd czynności ruchowej, a następnie wykonywanie czynności za pomocą systemu psychomotorycznego oraz sprawdzanie skuteczności tej czynności w różnych sytuacjach otoczenia.

72. Nauczanie czynności ruchowych - proces współdziałania N z U wspomagający ich uczenie się, którego celem jest spowodowanie korzystnych społecznie zmian zachowania się U i uzyskanie przez niego kompetencji warunkujących sprawne działanie (odtwórcze i twórcze) w wielu różnych sytuacjach fizycznych i społecznych. To swoista wymiana informacji między N i U oraz chęć udzielania pomocy U.

73. Ogniwa procesu nauczania i uczenia się:

-podanie prawidłowej nazwy ćwiczenia (gry, zabawy),

-wzorowy pokaz,

-objaśnienie,

-próby wykonania ćwiczenia przez U,

-analiza wykonywanego ruchu,

-eliminowanie błędów,

-utrwalenie i doskonalenie danej struktury ruchowej,

-sprawdzian (kontrola i ocena).

74. Nawyk ruchowy (Czajkowski) - nabyta wyuczona czynność spostrzeżeniowo - ruchowa oparta na mechanizmach neurofizjologicznych, zapewniająca uzyskiwanie z góry przewidzianych wyników działania z dużą pewnością, sprawnie, z minimalną stratą czasu i energii, często w stanie nieświadomości wtórnej.

Fazy kształtowania nawyku ruchowego:

-generalizacji - próbuje U wykonywać zadanie,

-koncentracji - pewnie wykonuje ćwiczenie ale jeszcze się zastanawia,

-automatyzacji - nawyk ruchowy,

-dezautomatyzacja - faza zapomnień.

Teoria R.A. Schmidta

Według Schmidta dobrze opanowany nawyk ruchowy jest ściśle związany ze specjalnymi umiejętnościami technicznymi i techniczno - taktycznymi, warunkującymi skuteczne działanie w toku walki sportowej. Wyróżnia się trzy główne część nawyku ruchowego: procesy czuciowe (postrzeżeniowe), wybór działania (podjęcie decyzji), wykonanie wybranego ruchu. Schmidt wyróżnia różne rodzaje nawyków ruchowych. Nawy zamknięty - wywodzi się ze środowiska wewnętrznego - cechuje go przewidywalność i niezmienność otoczenia. Nawyk otwarty - jest podyktowany wyborem działania, reakcją na bodzce zewnętrzne w zmienny sposób. Cechuje go nieprzewidywalność. Nawyk pojedynczy - jeden krótki ruch, o jasno określonym początku i końcu.

75. Czynności i zadania N i U w poszczególnych fazach

Czynności N:

a)faza generalizacji - podanie prawidłowej nazwy zadania, wzorowy pokaz, objaśnienie, podstawowa analiza wykonywanego ruchu, eliminowanie podstawowy błędów, naprowadzenie i motywowanie do wykonania zadań, czynności zabezpieczające,

b)faza koncentracji - naprowadzanie i motywowanie do wykonania zadań, szczegółowa analiza wykonywanego ruchu, eliminowanie błędów szczegółowych, nauczanie i doskonalenie autoasekuracji,

c)faza automatyzacji - kontrola i ocena poziomu wykonywania ruchu.

Czynności U:

d)faza generalizacji - zmysłowe odebranie i przetworzenie umysłowe informacji o zadaniu, tworzenie wyobrażenia motorycznego zadania, analiza wykonywanego ruchu, autoeliminowanie podstawowych błędów, nastawieni na prawidłowe wykonanie zadania,

e)faza koncentracji - nastawienie na prawidłowe wykonanie zadania, szczegółowa analiza wykonywanego ruchu, autokorekta błędów szczegółowych, wielokrotne powtarzanie zadania celem utrwalenia i doskonalenia struktury ruchowej, samoasekuracja,

f)faza automatyzacji - utrwalenie i doskonalenie danej struktury ruchowej w różnych sytuacjach fizycznych i społecznych (różna odległość, czas trwania, amplituda ruchu, kierunek, szybkość wykonania), samokontrola i samoocena wykonywanego ruchu.

Różne

Sytuacja dydaktyczno - wychowawcza - to układ wzajemnych stosunków N-U. N określa czego, po co i jak naucza, on przewiduje realizację i ją ocenia, organizuje nauczanie i uczenie się, stawia przed U zadania, skłania U do podjęcia ich i zrozumienia.

76. Zasady budowy lekcji WF:

1)zasada wszechstronności - wskazuje N na konieczność doboru w każdej lekcji takich środków metodycznych, które zapewniłyby U możliwość możliwości wszechstronnego, harmonijnego rozwoju poprzez właściwe oddziaływanie zarówno na strefę motoryczną, psychomotoryczną, rozwój intelektualny oraz społeczno - moralny.

N musi pamiętać o:

-uwzględnianiu zadań w zakresie przekazywania wiadomości, umiejętności, kształtowania sprawności fizycznej i psychomotorycznej, dbać o prawidłową postawę ciała oraz akcentować elementy ogólnowychowawcze, w tym kształtowanie pozytywnych postaw wobec KF,

-uwzględnianiu zadań kierowanych przez N wymagających znacznej samodzielności U w ich rozwiązywaniu,

-włączaniu U do współodpowiedzialności za przebieg lekcji,

-wykorzystywaniu przyborów i przyrządów (konwencjonalnych i niekonwencjonalnych),

-wprowadzaniu wszystkich rodzajów ćwiczeń kształtujących,

-uwzględnianiu ćwiczeń wpływających na harmonijny rozwój U(rzut lewą i prawą ręką, skok na prawej i lewej nodze, itd.),

-wprowadzać ćwiczenia utylitarne (użytkowo - sportowe) biorąc pod uwagę, że w zależności od przewagi stosowanych środków wymogi odnośnie wszechstronnego oddziaływania na U są w każdym przypadku nieco odmienne.

2) zasada zmienności pracy (mięśniowej) - założeniem funkcjonowania tej zasady jest zapewnienie na LWF bezpieczeństwa U, poprzez przeciwdziałanie kontuzjom mogącym wystąpić na skutek przeciążenia pewnych grup mięśni.

Należy:

-układać ćwiczenia w takiej kolejności aby każde następne miało odmienny wpływ na aparat ruchu (nie ujmować bezpośrednio po sobie ćwiczeń wpływających na tę samą zdolność moto lub grupę mięśni, zwracać uwagę na odmienność formy ruchu następujących po sobie ćwiczeń),

-stosować częstą zmianę pozycji wyjściowych do ćwiczeń (wysokie, niskie),

-stosować w lekcji zmienność treści i metod oraz form organizacyjnych,

-przeplatać ćwiczenia statyczne z ćwiczeniami dynamicznymi, ćwiczenia o dużym stopniu trudności z ćwiczeniami łatwymi, ćwiczenia w miejscu z ćwiczeniami w ruchu, ćwiczenia wymagające znacznego skupienia uwagi z ćwiczeniami doskonale opanowanymi, atrakcyjnymi.

3) zasada stopniowania natężenia wysiłku w lekcji (ilustruje krzywa natężenia wysiłku).

Ogólne wskazania:

-przechodzimy od ruchów na wybrane partie mięśniowe do ruchów globalnych,

-rozpoczynamy lekcję od ćwiczeń o małej intensywności do ruchów bardzo intensywnych (tempo wykonania, ilość powtórzeń w czasie),

-zadania o znacznym obciążeniu muszą być poprzedzone ćwiczeniami przygotowawczymi bez obciążenia,

-zadania o znacznym ładunku emocjonalnym umieszczać pod koniec części głównej lekcji.

77. Typy lekcji.

Najczęściej w praktyce wymieniane są 4 typy lekcji:

-lekcja podająca - ma na celu podanie nowych ćwiczeń, najwięcej czasu przeznacza się w niej na kształtowanie nowych nawyków, odgrywa ona dożą rolę w procesie nauczania, ponieważ U musi poznać wiele nowych wiadomości i umiejętności, które powinny stać się nawykami stosowanymi w życiu. Powinny wystąpić w niej takie części, jak:

a)organizacja i ogólna rozgrzewka (około 9 minut),

b)podanie nowego materiału (około 18 minut),

c)utrwalenie nowych ćwiczeń (około 10 minut),

d)ćwiczenia końcowe - uspokajające (około 4 minut).

-lekcja doskonaląca - największy nacisk jest położony na doskonalenie umiejętności i przekształcenie ich w trwałe nawyki. Nowe treści stanowią tu jedynie niewielką część przerabianego materiału. W jej układzie można wyróżnić:

a)część organizacyjną połączoną z ćwiczeniami ogólnorozwojowymi (około 11 minut),

b)sprawdzenie opanowania przez U uprzednio podanych ćwiczeń, by można się było na nich oprzeć przy dalszym ćwiczeniu, korekta błędów (około 8 minut),

c)doskonalenie i utrwalanie wiadomości, umiejętności i nawyków (około 22 minut),

d)ćwiczenia końcowe - uspokajające (około 4 minut).

-lekcja kontrolna - powinna składać się z trzech części:

a)organizacyjnej połączonej z ćwiczeniami o charakterze ogólnorozwojowym,

b)kontrolnej, c)organizacyjno - podsumowującej.

-lekcja kombinowana - polega na połączeniu elementów różnych typów lekcji, składają się na nią:

a)część organizacyjna i przygotowawcza,

b)sprawdzenie stopnia opanowania uprzednio podanych ćwiczeń,

c)doskonalenie wcześniej poznanych ćwiczeń, a więc usuwanie uchybień technicznych i przeprowadzanie jednocześnie oceny wykonania technicznego,

d)podanie nowego materiału,

e)utrwalenie nowych ćwiczeń, f)część końcowa - uspokajająca.

78. Zasady budowy lekcji w kontekście potrzeb i specyfiki KF:

-zasad świadomego i aktywnego udziału U w procesie nauczania - uczenia się,-zasad systematyczności,-zasada poglądowości,-zasada przestępności,-zasada łączenia teorii z praktyką,-zasada trwałości,79. Zasady budowy lekcji wg Lingów:-zasad wszechstronności,-zasad zmienności pracy,-zasad stopniowego natężenia wysiłku na lekcji.

80. Wizja WF w szkole:-duża intensywność regulowana przez możliwości ćwiczących,-hartujące i adoptujące do trudniejszych warunków życia,-dopasowanie do możliwości szkoły,-mniej nastawiona na kontrolę i ocenę postępów, bardziej na wykształcenie postawy odczuwania przyjemności z WF,-powinno być inspirujące do samokontroli w rozwoju układu krążeniowo - oddechowego, sprawności, i postawy ciała,-powinno terapeutycznie oddziaływać na psychikę,-powinno dawać pomysły do organizacji własnego wolnego czasu,-powinno podsuwać wzorce kulturowe zdrowego stylu życia,-uczyć zasad współżycia i komunikacji międzyludzkiej,

-powinno przygotować do życia wszechstronnie.

14. Proces wychowania fizycznego (pojęcie, kręgi):

Proces to przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych zmian stanowiących stadia, fazy, etap rozwoju czegoś, przebieg, rozwijanie się, przobrażanie się czegoś. Tym czymś kim jest uczeń ciągle rozwijający się pod względem biologicznym i społecznym wg praw charakterystycznych dla gatunku ludzkiego lecz również specyficznych czynników genetycznych i środowiskowych kształtujących indywidualność osobniczą każdej jednostki. Jednym z ważnych czynników środowiskowych jest kształcenie i wychowanie, modyfikujące moralny rozwój jednostki.

Kręgi w-f:

1. krąg najwyższy - to w-f jako przedmiot nauczania (lekcja w-f)

2. krąg pośredni - to w-f pojęte jako kompleks zagadnień zdrowotno-wychowawczych w szkole, należą tu przejawy troski o prawidłowy rozwój wychowanków

3. krąg najszerszy - obejmuje typowe dla w-f instytucje i formy pracy poza lekcyjnej, poza szkolnej: kluby sportowe, zajęcia SKS.

28. Rola ćwiczeń śródlekcyjnych:

Praca umysłowa ucznia osłabia sprawność umysłu, dziecko przybiera niedbałą postawę (garbi się). Rola:

1. zrelaksowanie uczniów (przeciwdziałanie skutkom znużenia)

2. odprężenie nerwowo psychiczne

3. ożywienie wegetatywne umysłu (oczy, uszy), pobudzenie układu krążenia i oddychania

4. skorygować postawę ciała

5. wyrabianie trwałego nawyku stosowania aktywnego wypoczynku w toku pracy umysłowej, nauki w szkole, w domu

6. mobilizacja uczniów do pracy i podnoszenie efektów w lekcji.

Przerwy na przeprowadzenie tych ćwiczeń powinny trwać 3 - 4 min. Ćwiczeni prowadzi się w klasie przy otwartych oknach. Należy uwzględniać takie ćwiczenia które uaktywniają narządy ruchu ukierunkowane na skutek, jednostronnej pozycji ucznia. Ważną rolę odgrywa muzyka. Ćwiczenia muszą być łatwe i jednocześnie atrakcyjne. Ćwiczenia są nie tylko dla klas młodszych, ale również dla starszych. Stosujemy je gdy występuje zmęczenie uczniów, spadek percepcji, rozmów - wiercenie się uczniów, oznaki niepokoju, apatii. Klasa I-II metoda zabawowo-naśladowcza, klasa III metoda zadaniowa.

4

---