POLITECHNIKA POZAŃSKA Instytut Technologi Mechanicznej LAORATORIUM ZAKŁAD METROLOGII I SYSTEMÓW POMIAROWYCH	Imie i nazwisko: Marcin Pińkowski ; Michał Osses
		Wydział: MRiT Kierunek: Transport Grupa:T4
		Rok studiów: 2 Semestr: 3 Rok akadm.:2007/2008
Prowadzący: dr inz. Leszek Różański	Ocena:	Podpis:	Uwagi:
Sprawozdanie z ćwiczenia Nr.2 TEMAT: Pomiary wymiarów zewnętrznych, wewnętrznych i mieszanych

Cel ćwiczenia:

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z określaniem wymiarów wewnętrznych i zewnętrznych wałków i otworów, jaki i również określanie dopuszczalnych odchyłek w celu dobrego skojarzenia wałka i otworu.

Opis stanowiska pomiarowego:

Suwmiarka - jest narzędziem mierniczym zaopatrzonym w noniusz. Służy do mierzenia wymiarów zewnętrznych, wewnętrznych i mieszanych.

Transametr - przyrząd ten jest sprawdzianem czujnikowym zaliczanym do przyrządów mikrometrycznych. Służy do pomiaru średnic zewnętrznych dzięki metodzie porównawczej w odniesieniu do wielkości wzorca.

Średnicówka - rodzaj mikrometru o konstrukcji umożliwiającej włożenie do otworu. Dokładność wskazań pomiaru wynosi 0,01mm. Występują w dwu podstawowych grupach: średnicówki mikrometryczne stałe o zakresie pomiarów (czyli długości całkowitej) od 50 do 200 mm ze stopniowaniem co 25 mm oraz średnicówki mikrometryczne składane, w których poprzez dołączanie segmentów wydłużających można dokonywać pomiaru do 1000 mm.

Pomiary wstępne:

	Wałek	Otwór
Średnica	Suwmiarka [mm]	Suwmiarka [mm]	Wymiar nominalny [mm]
d - wałka D - otworu	19,98	19,94	20
		19,97		19,94
		19,97		19,93
		19,96		20
		19,97		19,94
		19,97		19,93
		19,97		19,93
		19,96		20
		19,98
		19,97
		19,97
		19,96
		19,98
		19,97
		19,97
		19,96

Tolerancja walka: Tolerancja otworu:

Odchyłki graniczne: Odchyłki graniczne:

- maksymalna es= - 0,02 mm - maksymalna ES= 0

- minimalna ei= - 0,04 mm - minimalna EI= -0,07 mm

T = B - A T = B - A

= 19,98 - 19,96 = 0,02 mm = 20 - 19,93 = 0,07 mm

Przykładowe punkty pomiarowe:

Pomiar odchyłek wałka:

Narzędzie pomiarowe	Wymiar nominalny d = 20 [mm]
		Kierunek pomiaru	Płaszczyzna pomiaru
				1 - 1	2 - 2	3 - 3	4 - 4
	Transametr	I - I	19,984	19,970	19,980	19,980
		II - II	19,972	19,970	19,976	19,978
		III - III	19,974	19,978	19,978	19,974
		IV - IV	19,962	19,960	19,968	19,958

Odchyłka górna:

es = B_w - D = 19,984 - 20 = -0,016 mm

Odchyłka dolna:

ei = A_w - D = 19,958 - 20 = -0,042 mm

Pole tolerancji:

T_w = es - ei = - 0,016 - (-0,042) = 0,026 mm

Pomiar odchyłek otworu:

Narzędzie pomiarowe	Wymiar nominalny d = 20 [mm]
		Kierunek pomiaru	Płaszczyzna pomiaru
				1 - 1	2 - 2	3 - 3	4 - 4
	Średnicówka	I - I	19,940	19,930	19,930	19,945
		II - II	19,936	19,935	19,920	19,925
		III - III	19,935	19,945	19,927	19,923
		IV - IV	20,010	19,912	20,008	20,013

Odchyłka górna:

ES = B_o - D = 20,013 - 20 = 0,013 mm

Odchyłka dolna:

EI = A_o - D = 19,912 - 20 = -0,088 mm

Pole tolerancji:

T_o = ES - EI = 0,013 - (-0,088) = 0,101 mm

Rozłożenie pól tolerancji: Ø20 J10/f7

Pasowanie: Ø20 J10/f7

Pasowanie zostało wykonane według zasady stałego otworu.

Odchyłki wymiarów tolerowanych:

• dla Ø 20 J10

• odchyłka dolna EI = -0,088 mm

• odchyłka górna ES = 0,013 mm

• dla Ø 20 f7

• odchyłka dolna ei = -0,042 mm

• odchyłka górna es = -0,016 mm

Luzy graniczne pasowania:

S_min = EI - es = (-0,088) - (-0,016) = -0,072 mm

S_max = ES - ei = 0,013 - (-0,042) = 0,055 mm

Pasowanie dla zasady stałego otworu (H) ma te sama klasw dokładności wykonania i będzie następujące: Ø20H10 (Ø20
)

es = EI - S_min = 0 + 0,072 = 0,072

ei = ES - S_max = 0,101 - 0,055 = 0,046

Wymiar wałka wynosi Ø20
. Wymiarowi wałka odpowiada w przybliżeniu wymiar tolerowany symbolowo Ø20v7 (Ø20
)

Ostateczne pasowanie ma symbol Ø20H10/v7

Wnioski:

Przeprowadzane cwiczenie zostało wykonane poprawnie. Błędy jakie mogły wystąpić podczas pomiarów to bledy związane ze złym odczytem danych z podziałek narzedzi. Wykonane pasowanie jest pasowaniem mieszanym.

Przyrząd pomiarowy

20 mm

-0,016 mm

-0,042 mm

-0,088 mm

0,013 mm

Wałek

Otwór

Otwór

Wałek

0,101 mm

0,047 mm

0,073 mm

20 mm

0 mm

---