Zajęcia nr 7

1. Agent celny, agencja celna

2. Przedstawiciel bezpośredni i pośredni

3. Pełnomocnik

4. Udział adwokata, radcy prawnego doradcy podatkowego

5. Inne podmioty postępowania

6. Określenie strony w procedurze dopuszczenia do obrotu

7. Określenie strony w wyniku nielegalnego wprowadzenia TOWARU

8. Określenie stron w wyniku usunięcia towaru spod dozoru celnego

9. Określenie strony w przypadku niewykonania obowiązku

10. Określenie strony w przypadku zużycia lub użycia towaru

11. Określenie stron w procedurze tranzytu

12. Określenie stron w procedurze składu celnego

13. Określenie stron w procedurze uszlachetnienia czynnego i uszlachetnienia biernego

14. Określenie strony w procedurze odprawy czasowej

15. Określenie stron w procedurze wywozu

Agencja celna agent celny

Z art. 78 ust. 1 pr: ceL wynika, że zgłoszenia celnego jako przedstawiciel
bezpośredni osoby zainteresowanej może dokonać Wyłącznie osoba o której
mowa w art. 4 pkt If WKC, jeżeli jest agentem celnym lub jeżeli w jej imieniu
czynności przed organem celnym dokonuje upoważniony pracownik wpisany
na listę agentów celnych.

Przy tym, kto może być agentem celnym, ustawodawca zdecydował
w art. 79 pr. cel., stanowiąc, że agentem celnym jest osoba wpisana na listę
agentów celnych.

Aby jednak dokonano wpisu osoby fizycznej na listę agentów celnych, koniecznym jest, by osoba ta spełniała łącznie następujące warunki:

• posiadała miejsce zamieszkania we Wspólnocie;

• ma pełną zdolność do czynności prawnych;

• korzystała z pełni praw publicznych;

• posiadała co najmniej średnie wykształcenie;

• nie została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo prze­ciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo gospodarcze lub za prze­stępstwo skarbowe;

• swoim postępowaniem dawała rękojmię prawidłowego wykonywania czynności agenta celnego;

• złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin na agenta celnego przed komisją egzaminacyjną powoływaną przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych lub otrzymała decyzję o uznaniu kwali­fikacji do wykonywania zawodu agenta celnego wydaną na podstawie przepisów odrębnych;

• wystąpiła z wnioskiem o wpis na listę agentów celnych nie później niż w okresie 2 lat od dnia zdania egzaminu na agenta celnego lub otrzy­mania decyzji o uznaniu kwalifikacji agenta celnego.

Z listy agentów celnych skreśla się osobę, gdy naruszony został chociażby jeden z warunków stanowiących podstawę wpisu na tę listę, a ponadto w przy­padku niewykonywania czynności agenta celnego przez okres co najmniej 5 lat łub w przypadku śmierci agenta celnego.

Z mocy art. 70 ust. 3 pr. cel. minister finansów w drodze rozporządze­nia z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie wyznaczenia dyrektora Izby Cel­nej w Warszawie do prowadzenia niektórych spraw celnych (Dz. U. Nr 87, poz. 830) wyznaczył go min. do prowadzenia listy agentów celnych oraz do wydawania decyzji w sprawach wpisu osoby na listę agentów celnych, skreślania osoby z listy agentów celnych i zawieszania w działalności agenta celnego.

Działalność agenta celnego może zostać zawieszona na czas toczącego się przeciwko niemu postępowania w sprawach o przestępstwo przeciwko wia­rygodności dokumentów, w sprawach przeciwko mieniu. obrotowi pieniędz­mi i papierami wartościowymi i w sprawach o przestępstwo gospodarcze lub przestępstwo skarbowe.

Do ogłaszania, listy agentów celnych w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów zobowiązany został na mocy art. 80 ust. 4 pr. cel. minister właściwy do spraw finansów publicznych, który został również zobowiązany do okre­ślenia, w drodze rozporządzenia, trybu przeprowadzania egzaminu kwalifi­kacyjnego osób ubiegających się o uprawnienie do wykonywania czynności agenta celnego oraz sposobu powoływania komisji egzaminacyjnej, a ponadto określenia kwalifikacji członków komisji, zakresu i sposobu przeprowadzania egzaminu, a także wysokości opłat egzaminacyjnych przeznaczonych na po­krycie działalności i wynagrodzenia jej członków, jak również sposobu prowa­dzenia i trybu dokonywania wpisu na listę agentów celnych.

Przedstawiciel bezpośredni i pośredni

Ustawa - Prawo celne nie uregulowała wprost kwestii dotyczącej przed­stawicielstwa pośredniego.

Kwestia ta uregulowana została w normach WKC, a konkretnie w art. 5 WKC, który stanowi, że przedstawicielstwo może być pośrednie i bezpośrednie, przy czym z przedstawicielstwem bezpośrednim mamy do czynienia, gdy przedstawiciel działa w imieniu i na rzecz innej oso­by, zaś z przedstawicielstwem pośrednim, gdy przedstawiciel działa we włas­nym imieniu, lecz na rzecz innej osoby.

Praktycznym rozwiązaniem kwestii przedstawicielstwa jest instytucja substytucji, która pozwala, za zgodą osoby ustanawiającej przedstawiciela, na ustanowienie przez tego przedstawiciela innych przedstawicieli do wykona­nia określonych czynności.Substytut nie może korzystać z większych uprawnień niż beneficjent peł­nomocnictwa.

Czynności dokonane przez przedstawiciela, w granicach upoważnienia, pociągają za sobą skutki bezpośrednio dla osoby, która ustanowiła przedsta­wiciela.

Czynność dokonana przez przedstawiciela, ale bez upoważnienia do re­prezentowania osoby lub działania za osobę pociąga za sobą negatywne dla przedstawiciela skutki tej reprezentacji.

Przedstawicielem osoby zarówno w świetle postanowień pr. ceł., jak i WKC oraz w świetle o.p., może być osoba fizyczna, jak i osoba prawna legity­mująca się stosownym upoważnieniem lub pełnomocnictwem.

Żaden przepis nie wskazuje formy pełnomocnictwa czy upoważnienia, wynika z tego zatem, że może być ono udzielone nawet w formie ustnej lub złożone do protokołu. W celach dowodowych wskazane jednak jest, by pełnomocnictwo było zawsze utrwalone na piśmie.

Za formą pisemną pełnomocnictwa przemawia art. 137 § 3 o.p., który sta­nowi o tym, że adwokat, radca prawny i doradca podatkowy sam może uwie­rzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.

W doktrynie przyjęto, że pełnomocnictwo jest rodzajem przedstawicielstwa, którym prawo przedstawicielstwa; do dokonywania czynności prawnych i faktycznych w cudzym imieniu opiera się na woli osoby reprezentowanej i Oświadczenie woli o udzieleniu pełnomocnictwa jest jednostronną czynnością prawną i powinno być złożone pełnomocnikowi lub: bezpośrednio do organu,, przed którym składający to oświadczenie ma być, reprezentowany przez pełnomocnika.

Granice pełnomocnictwa określa treść tego dokumentu.

Pełnomocnik

W postępowaniu celnym strona nie musi działać osobiście, może ustano­wić pełnomocnika. Uprawnienie strony do działania przez pełnomocnika jest elementem obrony i korzysta ze szczególnej ochrony procesowej.

Prawo do obrony w procedurze postępowania celnego i podatkowego na­biera szczególnego znaczenia, bowiem dotyczy sfery majątkowej strony wy­nikającej z realizacji norm prawa celnego i podatkowego, a więc norm szcze­gólnie zawiłych i skomplikowanych.

W doktrynie i orzecznictwie przyjęło się, że pominięcie przez organ ad­ministracji pełnomocnika strony jest równoznaczne z pominięciem strony w postępowaniu administracyjnym i uzasadnia wznowienie postępowania (wyrok NSA z dnia 10 lutego 1987 r., SA/Wr 875/86, ONSA1987/nr l,poz. 13).

Przepisy prawa pozostawiają stronie swobodę w zakresie wyboru pełno­
mocnika, a zatem to strona decyduje o tym, czy w postępowaniu przed organa­
mi celnymi będzie występowała sama, czy też ustanowi pełnomocnika, który
będzie ją reprezentował.

Wyjątkiem są przypadki, w których charakter czynności wymaga osobi­stego działania strony, np. w sytuacji, gdy czynnością jest przesłuchanie strony w jej własnej sprawie (art 199 o.p.)

Jak wielkie znaczenie i rolę ma do spełnienia w postępowaniu pełnomoc­nik, wynika z wyroku SN z dnia 9 września 1993 r., III ARN 45/93, OSNG1994, nr 5, poz. 112, w którym stwierdzono, że strona postępowania administracyj­nego ustanawiająca pełnomocnika chroni się przed skutkami nieznajomości prawa, a jeżeli organ administracji pomija pełnomocnika w toku czynności po­stępowania administracyjnego, to niweczy skutki staranności strony w dąże­niu do ochrony swych praw i interesów oraz otrzymania takiej ochrony praw­nej, jaką powinna ona uzyskać w państwie prawa.

O wszczęciu postępowania celnego lub podatkowego organ celny jest zo­bowiązany zawiadomić strony w formie postanowienia. Po otrzymaniu takiego zawiadomienia strona może ustanowić pełnomoc­nika. Od momentu zawiadomienia organu celnego o ustanowieniu pełnomoc­nika organ ten w toku postępowania nie może pomijać ustanowionego pełno­mocnika, a zatem pełnomocnikowi doręcza się wszystkie pisma wystosowane w postępowaniu celnym do. strony tego postępowania, co zapewnia stronie czynny udział w postępowaniu, bowiem jak wynika z cytowanego już wyroku NSA z dnia 10 lutego 1987 r., SA/Wr 875/86, pominięcie przez organ admini­stracji pełnomocnika strony jest równoznaczne z pominięciem strony w postę­powaniu administracyjnym i uzasadnia wznowienie postępowania.

Strona może ustanowić więcej niż jednego pełnomocnika.

Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, zaś pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie łub zgłoszone ustnie do protokołu. Pełnomocnik jest zobowiązany dołączyć do akt sprawy oryginał łub urzędo­wo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny oraz doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.

Na gruncie prawa: polskiego ochrona instytucji pełnomocnika ma usytu­owanie szczególne. Z orzecznictwa wynika, że niedołączenie pełnomocnictwa do odwołania nie stanowi podstawy do odrzucenia odwołania, lecz wymaga wezwania po­datnika lub jego pełnomocnika do. usunięcia tego braku, o czym stanowi wy­rok SN z dnia 29 marca 1988 r., III ARN 7/88, OSNC 1990, nr 9, poz. 117.

Doktryna stoi na stanowisku, że pełnomocnik ma pierwszeństwo przed stroną postępowania, bowiem sam fakt ustanowienia pełnomocnika zobowią­zuje organ celny do doręczania temu pełnomocnikowi wszelkich pism kiero­wanych do strony, pod rygorem nieważności czynności dokonanej z pomi­nięciem pełnomocnika, a wyraża się to chociażby tym, że jak stanowi wyrok NSA z dnia 25 czerwca 1997 r., I SA/Lu 157/96, LEX nr 29842, doręczenie pisma podatnikowi nie jest wystarczające dla uznania, iż doręczenie jest skuteczne. Wymaga się tu udziału pełnomocnika.

W konsekwencji, w przypadku gdy strona ustanowiła pełnomocnika, wszelkie terminy biegną od chwili doręczenia pism pełnomocnikowi strony, co wynika z wyroku SN z dnia 24 kwietnia 1997 r., III RN 19/97, OSNAP 1997, nr 21, poz. 415.

Pełnomocnik nie musi posiadać kwalifikacji szczególnych ani doświad­czenia zawodowego, wystarczającą bowiem przesłanką wynikającą z art. 137 § 1 o.p. jest to, by był osobą fizyczną mającą pełną zdolność do czynności praw­nych, zaś z punktu widzenia strony przesłanką wystarczającą do udzielenia pełnomocnictwa jest fakt, że strona taką osobę darzy zaufaniem.

Pełnomocnik w postępowaniu celnym i podatkowym może zostać usta­nowiony do udziału w jednej łub kilku czynnościach, może też posiadać umo­cowanie do udziału w całym postępowaniu, a zatem legitymacją do udziału pełnomocnika w postępowaniu będzie pełnomocnictwo ogólne lub szczególne.

W zależności od treści umocowania można rozróżnić trzy rodzaje pełnomocnictw:

• ogólne, które w istocie jest upoważnieniem do dokonywania różnych
  czynności prawnych w imieniu mocodawcy i w ramach zwykłego zarządu;

• rodzajowe, które jest upoważnieniem do wielokrotnego dokonywania czynności prawnych określonego rodzaju, przekraczających zwykły zarząd;

• szczególne, które jest upoważnieniem do dokonywania konkretnie wskazanej w tym upoważnieniu czynności. :

Z mocy art. 18 pkt 1 p.w.pr.cel, w o.p. wprowadzona została zmiana, na podstawie której pełnomocnikiem strony w postępowaniu przed organami celnymi w sprawach dotyczących podatku: od towarów i usług oraz podatku akcyzowego z tytułu importu towarów może być także osoba, o której mowa wart.79pr.eel. :

Zatem pełnomocnikiem strony w zakresie dotyczącym podatku VAT oraz podatku akcyzowego od towarów będących przedmiotem importu może być agent celny wpisany; na listę agentów celnych:

Aktualne orzecznictwo sądów administracyjnych

Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 11 marca 2008 x, I SA/Gd 935/07, LEX
nr 357665:

„1. Pojęcie «otrzymania dokumentu celnego» w rozumieniu art; 86 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 ustawy z 2004 r. o podatku ód towarów i usług nie obejmuje otrzymania dokumentu SAD przez podmiot inny niż podatnik, nawet gdy jest to przedstawiciel podatnika.

Otrzymanie dokumentu celnego w rozumieniu art. 86 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 ww. ustawy jest elementem ż zakresu prawa podat­kowego w ramach samoobliczenia tego podatku, którego to procesu nie może wykonywać agencja celna upoważniona do działania jedynie w postępowaniu celnym.

2. Instytucja przedstawicielstwa uregulowana na gruncie przepisów pra­wa celnego prawnie «nie rozciąga się» na postępowanie w sprawie wymiaru podatku VAT w imporcie przed organami celnymi.

3. Prostowanie błędu rachunkowego jest w istocie rzeczy w decyzji po­datkowej rozstrzygnięciem o wysokości zobowiązania podatkowego, a zatem rozstrzygnięciem co do istoty sprawy; rozstrzygnięcia co do istoty sprawy po­datkowej winny zapadać w formie decyzji.

Tryb rektyfikacji decyzji podatko­wej ustanowiony postanowieniami w trybie art. 215 § 1 Ordynacji podatkowej przewidziany jest do usuwania drobnych nieistotnych wadliwości'*.

Udział adwokata, radcy prawnego doradcy podatkowego

Udział adwokata, radcy prawnego i doradcy podatkowego w postępowa­niu celnym wynika z art. 4 pkt 1 WKC oraz z art. 137 § 3 o.p., który stanowi, że adwokat, radca prawny i doradca podatkowy mogą sami Uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.

O ile w doktrynie nie ma żadnych wątpliwości co do udziału adwokata i radcy prawnego w procesie postępowania celnego, o tyle udział doradcy po­datkowego na gruncie przepisów uchylonego już kodeksu celnego pozostawiał wiele wątpliwości, w szczególności za sprawą przepisu art. 253 § 2 pkt 1, który na skutek krytyki został zmieniony ustawą ż dnia 23 kwietnia 2003 r. o zmia­nie ustawy - Kodeks celny oraz o zmianie ustawy o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 1.20, poz. 1122).

Dopiero ta zmiana, na podstawie której art. 253 § 2 pkt 1 otrzymał brzmienie: „przedstawicielem bezpośrednim osoby może być wyłącznie pracownik tej osoby, agencja celna, adwokat, radca prawny lub¹ doradca podatkowy'' pozwoliła na to, by w postępowaniu celnym stronę mógł reprezentować doradca podatkowy.

Nie są to jednak wszystkie wątpliwości, bowiem z zapisu w art. 41 ust. 2 u.d.p. wynika, że doradca podatkowy uprawniony jest do występowania w charakterze pełnomocnika w postępowaniu w zakresie sądowej kontroli de­cyzji administracyjnych w sprawach dotyczących Obowiązków podatkowych i to ten zapis sprawił, że sądownictwo administracyjne w drodze utrwalonego już orzecznictwa stoi na stanowisku, że doradca podatkowy nie ma legitymacji do reprezentowania strony w postępowaniu przed sądem administracyjnym w sprawach dotyczących ceł.

Rozwiązanie to jest nieprzekonujące, bowiem na mocy ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych (Dz. U. Nr 137, poz. .1302 z późn. zm.) organy celne od 1 września 2003 r. są również organami podatkowymi w zakresie dotyczą­cym podatków powstających przy imporcie towarów.

W istocie stan ten spowodował, że organ celny wszczyna jedno postę­powanie, którym obejmuje zarówno cło, jak i podatki, i w jednej decyzji roz­strzyga o statusie towaru oraz o należnościach celnych i podatkowych.

Jeżeli przy tym zważyć, że bezpośredni wpływ na wysokość podatku przy imporcie towaru ma prawidłowo ustalona podstawa obliczenia długu celnego, to niera­cjonalne jest stanowisko sądów pozbawiające doradcę podatkowego od udziału w postępowaniu dotyczącym sądowej kontroli decyzji administracyjnych wy­danych przez organy celne.

Nie bez znaczenia jest również stanowisko doktryny, stanowiące, że cło jest formą podatku.

Obie przesłanki, każda z osobna, jak i razem wzięte, po­zwalają na przyjęcie stanowiska sądownictwa w tym zakresie za daleko nie­konsekwentne, tym bardziej że żadna korporacja zawodowa, poza doradcami podatkowymi, nie jest profesjonalnie przygotowana do obrony interesów fi­skalnych tych podmiotów, którym organy celne wydały niekorzystną decyzję administracyjną rodzącą dla tych podmiotów zobowiązania fiskalne.

Udział adwokata w postępowaniu celnym wynika wprost z ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 z późn. zm.), podobnie jak udział radcy prawnego w takim postępo­waniu wynika z ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U, z 2010 r. Nr 10, poz. 65).

Inne podmioty postępowania

Stosunki prawno-celne powstające w wyniku zdarzeń Wynikających z unormowania W WKC prowadzą do wielu rozwiązań powodujących róż­ny status i różną pozycję strony postępowania celnego i podatkowego w za­leżności od tego, w jaki sposób towar został wprowadzony na obszar celny Wspólnoty, od przeznaczenia celnego i od tego, jakie przepisy WKC w tym zakresie przewidują procedury zwykłe (art. 62-75) i uproszczone (art. 76), dopuszczenie do obrotu (art. 79-83), a ponadto procedury zawieszające i gospodarcze (art. 84-90), w ramach których wyszczególnić można tranzyt (art. 91-97), skład celny (art. 98-113), uszlachetnianie czynne (art. 114-122), uszlachetnianie bierne (art 123 i 145-160), przetwarzanie pod kontrolą celną (art. 130-136), odprawa czasowa (art. 137-144), wywóz (art. 161 i 162) i tranzyt wewnętrzny (art. 163-465).

Naruszenie każdej z tych procedur powoduje różną pozycję strony zo­bowiązanej w postępowaniu celnym i podatkowym oraz wielość podmiotów zobowiązanych.

Szczególną stroną postępowania może być gwarant.

Gwarantem może być wyłącznie osoba mająca siedzibę na terytorium Wspólnoty, ujęta w wy­kazie gwarantów, która prowadzi działalność bankową lub ubezpieczeniową na terytorium Polski.

Podobnie stanowi art. 52 ust. 1 pr. cel., w świetle którego gwarantem, o którym mowa w art. 195 WKC, jest osoba wpisana do wykazu gwarantów uprawnionych do udzielania gwarancji składanych jako zabezpie­czenie pokrycia kwot wynikających z długów celnych,

W świetle art. 195 WKC, „gwarant zobowiązuje się na piśmie do zapła­cenia solidarnie z dłużnikiem zabezpieczonej kwoty długu celnego, którego
zapłacenie staje się wymagalne.

Gwarantem jest osoba trzecia mająca, swoją siedzibę we Wspólnocie i zaakceptowana przez organy celne Państwa Człon­kowskiego.

Organy celne mogą nie zaakceptować zaproponowanego gwaranta
lub zaproponowanej formy zabezpieczenia, jeżeli uważają, że nie gwarantuje
to w sposób pewny uiszczenia długu celnego w terminie".

W świetle art. 33e o.p. (po zmianie ogłoszonej w Dz. U. z 2005 r. Nr 143,
poz. 1199) gwarantem może być:

1) bank krajowy, oddział banku zagranicznego, oddział instytucji kredy­towej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 n - Pra­wo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r/Nr 72, poz.< 665 z późń. zm.);

2) krajowy zakład ubezpieczeń społecznych, główny oddział łub oddział zakładu ubezpieczeń w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 124, poz: 1151 z.późn.zm.). Odpowiedzialność solidarna jest pojęciem mającym swoje źródło w pra­wie cywilnym.

Wyróżniają ją następujące cechy:

1. po stronie długu występuje kilka podmiotów;

1. wierzycielowi przysługuje wierzytelność o spełnienie jednego tylko świadczenia; jeżeli świadczenie to zostanie należycie i w całości speł­nione lub jeżeli wierzyciel zostanie zaspokojony w inny sposób, wówczas zobowiązanie wygasa;

3) wierzyciel jest uprawniony do tego, by żądać w całości lub części
świadczenia od wszystkich dłużników łącznie albo od każdego z nich z osobna; w tym przypadku zaspokojenie wierzyciela przez którego­kolwiek z dłużników zwalnia z obowiązku świadczenia pozostałych dłużników.

O dokonaniu wpisu gwaranta do wykazu oraz o zmianie wpisu lub skre­ślenia, osoby z wykazu, ogłasza właściwy minister do spraw finansów publicz­nych w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów.

Do prowadzenia wykazu gwarantów Minister Finansów zobowiązany zo­stał na mocy art. 52 ust. 3 pr. cel. Lista gwarantów ogłaszana jest przez ministra finansów w Dzienniku Urzędowym ministerstwa finansów (zob. komunikat nr 2 Ministra Finansów z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie dokonania wpisu do wy­kazu gwarantów uprawnionych do udzielania gwarancji składanych jako zabez­pieczenie pokrycia kwot wynikających z długów celnych, Dz. Urz. Nr 1, poz.

Określenie strony w procedurze dopuszczenia do obrotu

Zgodnie z treścią art. 201 ust. 1 i 2 WKC, dług celny w przywozie powstaje w chwili przyjęcia zgłoszenia celnego na skutek dopuszczenia do obrotu to­waru podlegającego należnościom przywozowym lub objęcia takiego towaru procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem z należności celnych przywozowych.

W przepisie tym unormowane zostały przesłanki przedmiotowe i pod­miotowe powstania długu celnego w procesie legalnego wprowadzenia to­waru na obszar, celny Wspólnoty.

Podstawową przesłanką przedmiotową jest to, że towar podlega należnościom celnym, jednak należności te nie stanowią osobistego zobowiązania dłużnika długu celnego, bowiem zgodnie z doktryną należności celne dotyczą towaru i to tylko towaru, który wprowadzony został na obszar celny Wspólnoty i na którym ciążą należności celne.

W sytuacji gdy towar nie podlega należnościom celnym, nie powstaje dług celny.

Przesłanką podmiotową powstania długu celnego jest istnienie dłużnika długu celnego, który to podmiot określony jest różnymi znamionami.

W procedurze dopuszczenia do obrotu mamy do czynienia z wielością dłużników.

Przede wszystkim dłużnikiem jest zgłaszający, ale może to być również przedstawiciel pośredni, który staje się dłużnikiem solidarnym wraz z osobą, na rzecz której dokonano zgłoszenia celnego.

Podsumowując, stwierdzić należy, że dłużnikiem jest osoba, która doko­nała zgłoszenia, w przypadku zaś, gdy mamy do czynienia z, przedstawiciel­stwem pośrednim, dłużnikiem jest również osoba, w imieniu której składane jest zgłoszenie celne.

Podmiotem postępowania w przypadku, stosowania procedury dopusz­czenia, do obrotu, w procesie stosowania procedury zwykłej oraz, procedury uproszczonej, oprócz organu celnego będzie każda osoba/która przedstawi lub doprowadzi do przedstawienia właściwym organom celnym towaru, którego dotyczy zgłoszenie celne (art. 64 ust. 1 WKC)

Określenie strony w wyniku nielegalnego wprowadzenia TOWARU

W przypadku nielegalnego wprowadzenia na obszar celny Wspólnoty towaru podlegającego należnościom celnym przywozowym lub w przypadku nielegalnego wprowadzenia na pozostałą część obszaru celnego Wspólnoty to­waru podlegającego należnościom celnym przywozowym i znajdującego się w wolnym obszarze celnym lub składzie wolnocłowym powstaje dług celny (art. 202 ust. 1 WKC), zaś dłużnikami są:

• osoba, która dokonała nielegalnego wprowadzenia;

• osoby, które uczestniczyły we wprowadzeniu i które jednocześnie wiedziały lub powinny były wiedzieć, że wprowadzenie to było niele­galne;

• osoby, które nabyły lub posiadały taki towar i które w chwili jego na­bycia lub wejścia w jego posiadanie wiedziały lub powinny wiedzieć, że jest to towar wprowadzony nielegalnie.

Wspólnotowy Kodeks Celny przez pojęcie nielegalnego wprowadzenia towaru odnosi się zarówno do towarów niewspólnotowych wprowadzonych na obszar celny Wspólnoty, jak również do towarów przemieszczanych we­wnątrz obszaru celnego Wspólnoty pomiędzy obszarami o różnym statusie.

Z nielegalnym wprowadzeniem towaru na wspólnotowy obszar celny mamy do czynienia w sytuacji, gdy nastąpiło naruszenie przepisów określo­nych w art. 38-41 i 177 tiret drugie WKC w wyniku świadomego i celowego działania lub w przypadku zaniechania albo niedbalstwa.

Pojęcie nielegalnego wprowadzenia towaru odnosi się do następujących sytuacji:

• wprowadzenia towaru na wspólnotowy obszar celny w miejscu in­nym niż przez legalne przejście graniczne;

• naruszenia obowiązku niezwłocznego dostarczenia wyznaczoną tra­są towaru do urzędu celnego albo do innego wyraźnie wskazanego miejsca;

• naruszenia obowiązku zawiadomienia organu celnego o tym, gdzie towar się znajduje, w przypadku gdy nie może być dostarczony do urzędu celnego na skutek nieprzewidzianych przeszkód lub siły

• niedopełnienia obowiązku przedstawienia towaru organowi celnemu w. celu nadania przeznaczenia celnego dla tego towaru w przypadku wprowadzenia go na wspólnotowy obszar celny;..

• braku możliwości ustalenia prawidłowego przeznaczenia towaru w przypadku jego faktycznego wywozu z wolnego obszaru celnego;

• naruszenia obowiązków Wynikających z norm wspólnotowego prawa celnego

Przesłanką przedmiotową powstania długu celnego jest fizyczne przemieszczenie towaru przez granicę celną Wspólnoty

Przesłankę podmiotową stanowi wyliczenie w art. 202 ust. 3 WKC wielu
osób, które uznawane są od razu za dłużników solidarnych, bez względu na ich udział w samym procesie nielegalnego wprowadzenia towaru na obszar celny Wspólnoty.

Przede wszystkim dłużnikiem jest osoba, która dokonała nielegalnego wprowadzenia, ale dłużnikami są również inne osoby wymienione w art. 202 ust. 3 tiret drugie, jeżeli spełniają dwie kumulatywne przesłanki, co wynika z koniunkcji przepisu: „uczestniczyły we wprowadzeniu" i „jednocześnie wie­działy lub powinny były wiedzieć, że wprowadzenie to jest nielegalne".

Podobne rozwiązanie przyjęte zostało w tiret trzecim w odniesieniu do osób, które nabyły lub posiadały taki towar i które w chwili jego nabycia lub wejścia w jego posiadanie wiedziały bądź powinny wiedzieć, że jest to towar wprowadzony nielegalnie, bowiem o statusie dłużnika stanowi nie sam fakt nabycia albo posiadania towaru, lecz koniunkcja nabycia przez te osoby towa­ru z ich wiedzą o pochodzeniu tego towaru.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 stycznia 2000 r., V SA 2371/98, ONSA 2001, nr 1, poz. 38, wskazał na to/że ocena należytej sta­ranności musi być dokonana z uwzględnieniem konkretnej sytuacji.

W rozpo­znawanej sprawie chodziło o możliwość ustalenia na giełdzie samochodowej legalności pochodzenia pojazdu i autentyczności dokumentów okazywanych przez zbywcę.

Pogląd wyrażony w odpowiedzi na skargę, że nabywca powinien zawrzeć
umowę przedwstępną, a potem sprawdzić autentyczność dowodu rejestracyj­nego w organach administracji, uznano za zbyt daleko idący w określeniu za­
kresu obowiązków nabywcy.

Określenie strony w wyniku usunięcia towaru spod dozoru CELNEGO

Zgodnie z art. 203 ust. 1 WKC dług celny w przywozie powstaje z chwilą i w wyniku usunięcia towaru podlegającego należnościom celnym przywozo­wym spod dozoru celnego.

Stosownie do art. 4 pkt 13 WKC pojęcie dozoru celnego oznacza ogólne działania prowadzone przez organy celne w celu zapewnienia przestrzegania przepisów prawa celnego oraz, w razie potrzeby, innych przepisów mających zastosowanie, do towarów znajdujących się pod dozorem celnym, zatem odnosi się nie tylko do przepisów prawa celnego, lecz również do innych, odrębnych przepisów dotyczących obrotu towarowego z krajami trzecimi.:

Pojęcie dozoru celnego rozciąga się nie tylko na czynności materialno-techniczne dotyczące towaru i miejsca odprawy celnej lecz również na inne czynności, od których; zależy prawidłowe, stosowanie prawa.

Towar znajduje się pod dozorem celnym od momentu wprowadzenia go
na obszar celny Wspólnoty i pozostaje pod tym dozorem tak długo, jak jest to niezbędne do określenia jego statusu celnego, a w przypadku towarów niewspólnotowych i beż uszczerbku dla art. 82_;ust. 1 WKC - aż
do zmiany ich statusu celnego bądź wprowadzenia. do wolnego obszaru celne­
go lub składu wolnocłowego albo ich powrotnego wy wozu bądź zniszczenia
zgodnie z art. 182 WKC.

W sytuacji gdy towar został usunięty spod dozoru celnego powstaje z mocy prawa dług celny Usunięcie towaru spod dozoru celnego może mieć różną postać, raz będzie to świadome i celowe działanie osoby, innym razem będzie to kradzież towaru znajdującego się pod dozorem celnym, a nawet kra­dzież pojazdu i przewożonego nim towaru.

Usunięcie towaru spod dozoru celnego może mieć miejsce w różnych sy­tuacjach.

Sytuacje, kiedy powstaje dług celny, określone zostały i wynikają z art. 203 ust. 1 WKC.

Dłużnikami są:

• osoba, która usunęła towar spod dozoru celnego;

• osoby, które uczestniczyły w tym usunięciu i które jednocześnie wie­działy lub powinny były wiedzieć, że towar zostaje usunięty spod do­zoru celnego;

• osoby, które nabyły lub posiadały towar i które w chwili jego nabycia lub wejścia w jego posiadanie wiedziały bądź powinny były wiedzieć, że jest to towar usunięty spod dozoru celnego;

• odpowiednio, osoba zobowiązana do wykonania obowiązków wyni­kających z czasowego składowania towaru lub obowiązków wynika­jących ze stosowania procedury celnej, którą towar był objęty

Jako przesłankę przedmiotową powstania długu celnego wskazuje się usunięcie towaru spod dozoru celnego.

Stan taki oznacza, że przestaje w sto­sunku do towaru niewspólnotowego zachodzić możliwość .stosowania przepi­sów wspólnotowego prawa celnego oraz innych przepisów dotyczących tego towaru.

Dłużnik, w przypadku usunięcia towaru spod dozoru celnego/jest okre­ślony w prawie celnym wspólnotowym jako podmiot bezpośrednio, działający, a ponadto wskazuje się na wyliczenie uzupełniające dłużników o inne osoby wyszczególnione w art. 203 ust. 3 WKC.

Przepis ten wszystkie wymienione w nim osoby od razu uznaję za rów­norzędnych dłużników solidarnych, bez względu na ich udział w akcie usunię­cia towaru spod dozoru celnego.

Skutki tej regulacji odnoszą się. do wszystkich osób, które wiedziały o usunięciu towaru.

W odniesieniu do towarów, na których nie ciąży dług celny, nie może po­wstać odpowiedzialność z tytułu usunięcia tego towaru spod dozoru celnego, bowiem jeżeli nie powstaje dług celny, to towar z mocy prawa nie może być objęty dozorem celnym.

Określenie strony w przypadku niewykonania obowiązku

W przypadkach określonych w art. 204 ust. 1 WKC dług celny w przywo­zie powstaje z mocy prawa na skutek:

• niewykonania jednego z obowiązków wynikających z czasowego skła­dowania towaru podlegającego należnościom celnym przywozowym lub że stosowania procedury celnej, którą ten towar został objęty, lub

• niedopełnienia jednego z Warunków wymaganych do objęcia towa­ru procedurą lub do zastosowania obniżonych bądź zerowych stawek celnych przy wozowych ze względu na przeznaczenie towaru, w przypadkach innych niż określone w art. 203 WKC, chyba że zostanie po­twierdzone, iż uchybienia te nie miały rzeczywistego wpływu na prawidło­we przeprowadzenie składowania czasowego lub odpowiedniej procedury celnej.

Czas powstania tego długu uzależniony jest od czynności organów cel­nych służących do ustalenia przesłanek pozytywnych powstania tego długu celnego przy równoczesnym braku przesłanek negatywnych, wyłączających jego powstanie.

Dłużnikiem w przypadku objętym art. 204 WKC jest osoba zobowiązana do wykonania obowiązków wynikających z czasowego składowania towaru podlegającego należnościom celnym przywozowym lub osoba, na której ciążą obowiązki wynikające ze stosowania procedury celnej, którą towar został ob­jęty, bądź też osoba zobowiązana do przestrzegania warunków wymaganych dla objęcia towaru tą procedurą.

Osoba dłużnika zatem jest określona prze­słankami podmiotowymi, które wynikają z wyliczenia iw normie prawnej róż­nych obowiązków mających swoje źródło w przepisach wspólnotowego prawa celnego.

Określenie strony w przypadku zużycia lub użycia towaru

Artykuł 205 ust. 1 WKC stanowi, że dług celny w przywozie powstaje w wyniku zużycia lub użycia towaru podlegającego należnościom celnym przywozowym w wolnym obszarze celnym lub składzie wolnocłowym, na warunkach innych niż określone w obowiązujących przepisach.

Przepis ten odnosi się do działalności gospodarczej w wolnych obszarach celnych i w składach wolnocłowych oraz do obrotu pomiędzy tymi obszarami oraz składami wolnocłowymi a wspólnotowym obszarem celnym, bowiem od­rębne są reguły dotyczące wprowadzania i wyprowadzania towaru z wolnego obszaru celnego oraz składu wolnocłowego, zaś towary niewspólnotowe skła­dowane w tych miejscach traktuje się na równi z towarami znajdującymi się poza wspólnotowym obszarem celnym, chyba że objęte zostały dopuszczalną procedurą celną lub zostały wykorzystane niezgodnie z warunkami określo­nymi w przepisach wspólnotowego prawa celnego.

Towary wspólnotowe wprowadzone do wolnych obszarów celnych lub składów wolnocłowych traktuje się na równi z towarami wwiezionymi na wspólnotowy obszar celny.

W świetle tej regulacji przesłanką powstania długu celnego jest obowią­zek objęcia towaru należnościami celnymi przywozowymi, bowiem w procesie prowadzonej w wolnym obszarze celnym lub składzie wolnocłowym działal­ności gospodarczej towar został nieprawidłowo, czyli niezgodnie z normami prawą wspólnotowego, użyty lub zużyty.

W przypadku zaginięcia towarów, w sytuacji gdy zaginięcia tego nie można wyjaśnić w sposób zadowalający, organy celne mogą uznać, że to­wary zostały zużyte lub użyte w wolnym obszarze celnym albo w skła­dzie wolnocłowym; Jest to nic innego jak domniemanie prawne zużycia lub użycia towaru w przypadku wątpliwości dowodowych i godzi w zasady ogólne o.p.

Dług celny powstaje w chwili gdy towar zostaje zużyty, lub w chwili kie­dy zostaje użyty po raz pierwszy na warunkach innych niż te, które wynikają z obowiązującego prawa, zatem przesłanki powstania długu celnego wyma­gają przeprowadzenia postępowania dowodowego, w wyniku którego należy ustalić, czy towar podlegał należnościom celnym przy wozowym/ czy został użyty łub zużyty i w jakim okresie oraz w jakich okolicznościach to nastąpiło. Następnie należy ustalić osobę dłużnika.

Jeżeli w sprawie występuje wielość dłużników, to odpowiadają oni soli­darnie za dług celny.

Artykuł 205 ust. 3 zdanie drugie WKC wymienia jako osobę zobowiązaną do uiszczenia długu celnego ostatniego posiadacza towaru znanego organowi celnemu, pod warunkiem jednak spełnienia dwóch przesłanek;

• nie można ustalić kręgu osób, które użyły lub zużyły towar niezgod­nie z przepisami wspólnotowego prawa celnego;

• towar zaginął w wolnym obszarze celnym lub w składzie celnym.

Określenie stron w procedurze tranzytu

Zgodnie z art. 91 ust. 1 lit. a WKC wszystkie towary niewspólnotowe, któ­re zostały wprowadzone na obszar celny Wspólnoty, są przewożone na tym ob­szarze z zastosowaniem zewnętrznej procedury tranzytu lub z zastosowaniem procedury uproszczonej.

Artykuł 372 ust. 1 p.w.WKC zawiera listę różnych możliwości stosowania procedur uproszczonych w ramach zewnętrznej procedury tranzytu.

W ramach procedury uproszczonej podmiot gospodarczy może uzyskać pozwolenie na otrzymanie statusu upoważnionego nadawcy lub upoważnio­nego odbiorcy.

W przypadku naruszenia procedury uproszczonej stroną postępowania
jest upoważniony nadawca lub upoważniony odbiorca.

Zewnętrzna procedura tranzytu ma zastosowanie wówczas, gdy w mo­mencie wprowadzenia towaru na obszar celny Wspólnoty nie jest wiadome jeszcze, jaką procedurą celną ma być objęty towar.

Towary przewożone z zastosowaniem zewnętrznej procedury tranzytu, mogą korzystać z sześciu różnych rodzajów przewozu:

• zewnętrznego transportu wspólnotowego (art. 91 ust. 2. lit. a WKC), gdy towary niewspólnotowe przewożone są między, dwoma miejsca­mi na obszarze Wspólnoty, który odbywa się z zastosowaniem doku­mentu tranzytowego Tl;

• procedur uproszczonych właściwych dla przewozu towarów koleją lub z wykorzystaniem dużych kontenerów, drogą powietrzną, drogą morską, rurociągami (art.;372 ust. l.lit f p.w.WKG;

• z zastosowaniem karnetu TIR (art. 91 ust. 2 lit. b WKC);

• z zastosowaniem karnetu ATA, używanego jako dokument tranzyto­wy

• z zastosowaniem Manifestu Reńskiego (dotyczy żeglugi na Renie);

• z zastosowaniem formularza 302 przewidzianego w ramach Porozu­mienia między Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczące­go statusu Sił Zbrojnych, podpisanego w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r.

Stronami postępowania w procedurze tranzytu są: główny zobowiązany (art. 96 ust. 1 WKC), osoba przewożąca towary lub ich odbiorca, który przyjmu­je towary, wiedząc o tym, że są one objęte procedurą tranzytu wspólnotowego (art. 96 ust. 2 WKC).

Główny zobowiązany jest osobą uprawnioną do korzystania z procedury wspólnotowego tranzytu zewnętrznego (art. 96 ust. 1 WKC), a status jego
wynika z dyspozycji art. 94 ust. 1 WKC, który stanowi, że składa on gwarancję w celu zapewnienia pokrycia długu celnego i innych opłat, które mogą po­ wstać w odniesieniu do towaru.

Gwarancja może być gwarancją pojedynczą obejmującą jedną operację tranzytu (art..94 ust. 2 lit. a WKC) lub gwarancją generalną obejmującą pewną liczbę operacji tranzytu, jeżeli główny zobowiązany uzyskał pozwolenie orga­nów celnych państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę, na złożenie tego typu gwarancji (art. 94 ust. 2 lit. b WKC).

Do obowiązków głównego zobowiązanego należy przedstawienie w wy­znaczonym terminie w urzędzie celnym przeznaczenia towarów w nienaru­szonym stanie i z zachowaniem środków zastosowanych przez organy celne w celu zapewnienia tożsamości towarów (art. 96 ust. 1 lit. a WKC), a ponadto ma obowiązek przestrzegać przepisów procedury tranzytu wspólnotowego (art. 96 ust. 1 lit b WKC).

Podobnie jak w odniesieniu do zewnętrznej procedury tranzytu WKC przewiduje rozwiązania dla tranzytu wewnętrznego (art. 163-165 WKC), bo­wiem przemieszczanie towarów odbywać się może:

• z zastosowaniem procedury wewnętrznego tranzytu wspólnotowego, jeżeli taka możliwość została przewidziana umową międzynarodową;

• z zastosowaniem karnetu TIR;

• z zastosowaniem karnetu ATA. używanego jako dokument tranzytom wy;

• z zastosowaniem Manifestu Reńskiego;

• z zastosowaniem formularza 302 przewidzianego w ramach Porozu­mienia między Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczącego statusu Sil Zbrojnych, podpisanego w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r.;

• drogą pocztową.

Wewnętrzna procedura tranzytu ma zastosowanie, gdy towary wspólno­towe mają zostać ponownie wprowadzone na obszar celny Wspólnoty przez
obszar państwa trzeciego bez uzyskania statusu towaru niewspólnotowego
na skutek powrotnego przywozu tego towaru.

Standardową procedurą w tym przypadku jest wewnętrzna wspólnotowa procedura. tranzytowa dokonywana na podstawie dokumentu tranzytowego T2.

Wspólna procedura tranzytu podpisana została z jednej strony przez państwa Wspólnoty, z drugiej zaś przez państwa należące do^: Konwencji EFTA (Islandia, Norwegia, Szwajcaria, Lichtenstein), zaś uprawnienia do stosowania tej procedury mają wszystkie urzędy celne państw członkowskich oraz w kra-jach EFTA

Procedura tranzytu z zastosowaniem karnetu TIR ma zastosowanie do uproszczenia przewozu towarów przez kilka państw.

Charakteryzuje się tym, że dokument tranzytowy - karnet TIR - kupuje się od autoryzowanego stowa­rzyszenia, -które poręcza ten karnet z tytułu ryzyka związanego z należnościa­mi z tytułu całego tranzytu.

Dokument ten może być wykorzystywany na całej trasie przewozu towaru.

Z tytułu naruszenia konwencji TIR stronami postępo­wania jest stowarzyszenie poręczające oraz przewoźnik.

Procedura tranzytu z zastosowaniem karnetu ATA realizuje procedurę uproszczoną i ma zastoso­wanie w sytuacji/gdy wywożony jest towar do różnych krajów w celu objęcia go procedurą odprawy czasowej (np._: na wystawy).

Karnet ATA łączy różne procedury celne, które następują po sobie i są uzasadnione ekonomicznie (np. wywóz, tranzyt, odprawa czasowa).

Z tytułu naruszenia zobowiązań wynikających ze stosowania karnetu ATA: stroną postępowania jest organ poręczający ten karnet oraz podmiot ko­rzystający z procedury uproszczonej na podstawie tego karnetu, a także inne osoby, które uczestniczyły lub brały udział w przemieszczaniu towaru objęte­go tym dokumentem (np. przewoźnik, spedytor, inny przedstawiciel).

Normy prawa wspólnotowego określają procedurę tranzytu jako prze­
mieszczanie towarów z jednego do drugiego miejsca znajdującego się na obszarze celnym Wspólnoty, definiowany jako tranzyt zewnętrzny albo jako
przemieszczanie towarów z jednego do drugiego miejsca znajdującego się na
obszarze celnym Wspólnoty przez terytorium państwa trzeciego, definiowany
jako tranzyt wewnętrzny..

Procedura tranzytu w doktrynie zaliczana jest do procedur celnych za­
wieszających.

Objęcie towaru procedurą-celną zawieszającą obwarowane jest wymo­giem złożenia zabezpieczenia kwoty wynikającej z długu celnego.

Określenie stron w procedurze składu celnego

Skład celny to każde miejsce uznane przez organy celne i objęte dozorem
celnym, w którym mogą być przechowywane towary zgodnie z ustalonymi
warunkami. '

Stosowanie tej procedury pozwala na:

• składowanie towarów przeznaczonych do dalszego wywozu;

• przechowywanie towarów do czasu faktycznego zapotrzebowania na ryn­ku na te towary bez konieczności ponoszenia opłat celnych i podatków;

• przechowywanie towarów do czasu zakończenia określonej procedu­ry i dopiero potem dopuszczenie ich do wywozu;

• przeczekanie czasowych ograniczeń wynikających z instrumentów polityki handlowej;

• w przypadku produktów rolnych związanych ze wspólną polityką rolną (WPR)" po to, by w chwili wprowadzenia ich do składu celnego uzyskać stosowną dotację. ^,

Przedmiotem procedury składu celnego jest bezterminowe składowanie to­warów niewspólnotowych na obszarze celnym Wspólnoty bez pobierania od tych towarów należności celnych (art. 4 pkt 10 WKC) lub stosowania środków polityki handlowej w rozumieniu art. 1 pkt 7 p.w. WKC (art. 98 ust. 1 lit. a WKC).

Towary w składzie celnym mogą być składowane do czasu objęcia ich inną procedurą celną.

Składami celnymi są miejsca uznane przez organ celny, w których pod określonymi warunkami mogą być składowane towary (art. 98 ust. 2 WKC) i które podlegają kontroli sprawowanej przez organy celne.

Skład celny może być składem publicznym lub składem prywatnym, przy czym skład publiczny oznacza skład celny, z którego może korzystać każda osoba w celu składowania towarów, zaś skład prywatny oznacza skład celny przeznaczony do składowania towarów przez prowadzącego skład.

Na obszarze celnym Wspólnoty oprócz dwu podstawowych rodzajów składów celnych rozróżnia się następujące typy składów celnych:

• typ A publiczny skład celny, w którym towary składowane są na odpowiedzialność prowadzącego skład;

• typ B publiczny skład celny przeznaczony do składowania towarów na odpowiedzialność korzystającego ze składu;

• typ C prywatny skład celny, w którym prowadzący skład jest osobą korzystającą ze składu, ale nie musi być właścicielem towaru;

• typ D prywatny skład celny, w którym korzystającym jest prowadzą­cy/przy czym nie musi być on właścicielem towaru dopuszczonego do obrotu na rynku wspólnotowym, bez konieczności przedstawiania tego towaru organom celnym i przed złożeniem odpowiedniego zgło­szenia, a naliczanie zobowiązań celnych zgodne jest z datą przyjęcia zgłoszenia do procedury składu celnego;

• typ E wariant składu celnego typu C i (lub) D, ale związany ze skła­dowaniem towaru w innym miejscu niż ma siedzibę skład celny;

• typ F publiczny skład celny prowadzony i zarządzany przez organy celne.

Na prowadzenie składu celnego wymagane jest pozwolenie wydane
przez właściwy organ celny.

Na prowadzenie składu celnego przez organ celny
nie jest wymagane pozwolenie.

W celu uzyskania pozwolenia osoba, która zamierza prowadzić skład cel­ny jest zobowiązana złożyć wniosek zawierający niezbędne do otrzymania po­zwolenia informacje, a w szczególności informacje uzasadniające gospodarczą
potrzebę składowania.

Wniosek składa się na ustalonym druku.

Do wniosku należy dołączyć:

1. dokumenty, potwierdzające prowadzenie działalności gospodarczej (zaświadczenie z ewidencji podmiotów^; gospodarczych bądź odpis zKRS),

-dokumentów tych nie dołącza się każdorazowo do wniosku, je­żeli zostały, wcześniej złożone organowi celnemu, który przyjmu­je wniosek, i dane w nich zawarte są aktualne w chwili, złożenia wniosku; w takim przypadku wnioskodawca jest obowiązany do wskazania numerów, pod którymi dokumenty te figurują w wyka­zie W 05 łub numeru sprawy, przy której, zostały złożone,

-nie załącza się zaświadczenia o nadaniu numeru REGON i decyzji o nadaniu numeru NIP, jednakże ww. numery wnioskodawca po­winien wpisać w polu nr 1 wniosku o wydanie pozwolenia;

2. zaświadczenie właściwego dla wnioskodawcy urzędu_;; skarbowego o niezaleganiu przez wnioskodawcę z podatkami stanowiącymi do­chód budżetu państwa;

3. pozytywną opinię o sytuacji finansowej wydaną przez bank, prowa­dzący rachunek rozliczeniowy wnioskodawcy;

4. informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności osób kieru­jących działalnością wnioskodawcy za przestępstwo, przeciwko wia­rygodności dokumentów, mieniu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, przestępstwo gospodarcze lub za przestępstwo skar­bowe;

5. oświadczenie, że wobec wnioskodawcy nie jest prowadzone postępo­wanie egzekucyjne, likwidacyjne, upadłościowe, którego wzór stano­wi załącznik numer 1 do niniejszego pisma;

6. plan składu celnego, w którym zostaną złożone towary objęte proce­durą składu celnego, wraz z określeniem powierzchni oraz opisem sposobu odgrodzenia i zabezpieczenia składu celnego;

7. upoważnienie, jeżeli w imieniu wnioskodawcy występuję przedstawi­ciel;

8. inne dokumenty, które wnioskodawca uważa za istotne dla udzielenia pozwolenia lub wynikające z przepisów odrębnych.

Organ celny ma również możliwość przeprowadzenia kontroli przed wy­daniem pozwolenia na korzystanie z gospodarczej procedury celnej stosow­nie do postanowień § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2004 r. w sprawie warunków wykonywania czynności kontroli celnej (Dz. U. Nr 255, poz. 2559).

Celem takiej kontroli jest ustalenie, czy sposób prowadzenia oraz rodzaj księgowości dokumentacji i ewidencji towarowej zapewni właści­wy dozór celny i kontrolę procedury/a stan pomieszczeń lub terenu zapewnia pozostawanie towaru pod dozorem celnym, jeżeli procedura ma być stosowa­na w miejscach znajdujących się pod dozorem celnym.

Po pozytywnym rozpoznaniu wniosku organ celny wydaje pozwolenie na prowadzenie składu celnego. Pozwolenie udzielane jest wyłącznie osobom mającym swoją siedzibę we Wspólnocie.

Po uzyskaniu pozwolenia organ celny od prowadzącego skład celny może zażądać złożenia zabezpieczenia związanego z odpowiedzialnością za:

• zapewnienie, by towary złożone w tym składzie nie zostały usunięte spod dozoru celnego;

• wykonanie obowiązków wynikających ze składowania towarów obję­tych procedurą składu celnego;

• przestrzeganie szczególnych warunków określonych w pozwoleniu.
  

Prowadzący skład ma ponadto obowiązek przedłożyć do zatwierdzenia przez organ celny regulamin funkcjonowania składu celnego. Dopiero po speł­nieniu tych obowiązków można podjąć w składzie celnym działalność określo­ną w pozwoleniu.

Prowadzący skład celny jest odpowiedzialny za:

• zapewnienie, aby towary złożone w składzie celnym nie zostały usu­nięte spod dozoru celnego;

• wykonywanie obowiązków wynikających ze składowania towarów objętych procedurą składu celnego;

• przestrzeganie szczególnych warunków określonych w pozwoleniu (art. 102 ust. 1 WKC), które to wskazuje na jednoznaczne obowiązki prowadzącego skład celny.

Normy wspólnotowego prawa celnego stanowią, że w składach celnych towary niewspólnotowe mogą być składowane bez ograniczeń czasowych.

Normy te są jednak względne, bowiem obowiązują przepisy dotyczące skła­dowania towarów w terminach ich przydatności do spożycia czy też użycia.

Niezależnie od tego, można w składzie celnym poddawać składowane tam towary wyłącznie działaniom mającym za zadanie utrzymanie ich wartości, mogą być poddawane zabiegom mającym na celu utrzymanie lub poprawienie ich wyglądu, jakości handlowej lub nawet przygotowania do dystrybucji.

W zasadzie w składzie celnym towary nie mogą być poddawane proce­som przetwarzania, chociaż mamy tu do czynienia z dwoma wyjątkami pole­gającymi na tym, że w składzie celnym towary mogą być poddane procedurze uszlachetnienia czynnego oraz procedurze przetwarzania pod kontrolą celną.

Jednak w tych dwu przypadkach towary przechowywane w składzie celnym w istocie nie mogą być objęte procedurą składu celnego, choć w składzie będą przetwarzane.

Kosztów składowania i zabezpieczania towarów w składzie celnym, gdy są wyraźnie wskazane w fakturze, nie wlicza się do wartości celnej tego towa­ru, który ma być dopuszczony do obrotu we Wspólnocie.

Przepisy WKC stanowią, że korzystający ze składu celnego jest zawsze odpowiedzialny za wykonywanie obowiązków wynikających z objęcia towarów procedurą składu celnego, ale prawa i obowiązki prowadzącego skład cel­ny mogą zostać za zgodą organu celnego/przeniesione na inną osobę.

Na obszarze celnym Wspólnoty mogą być składowane następujące towary:

• nie wspólnotowe, które nie podlegają należnościom celnym przywozo­wym: i nie podlegają środkom polityki handlowej;

• wspólnotowe, dla których odrębne przepisy przewidują stosowanie środków stosowanych zwykle przy ich wywozie.

Składy celne dzielą się na publiczne i prywatne.

Zgodnie z treścią art. 99 WKG prowadzącym skład Celny jest osoba po­siadająca pozwolenie na prowadzenie składu celnego, zaś korzystającym ze składu celnego jest osoba związana zgłoszeniem objęcia towarów/procedurą składu celnego lub osoba, na którą przeniesiono prawa i obowiązki korzystają­cego ze składu celnego.

Korzystający ze składu celnego jest zawsze odpowiedzialny za wykony­wanie obowiązków wynikających z objęcia towarów procedurą składu celnego (art 102 ust. 2 WKC).

Z tytułu naruszenia procedury składu celnego stroną w: postępowaniu celnym i podatkowym może być prowadzący skład celny lub korzystający ze składu celnego albo obie te osoby razem.

Określenie stron w procedurze uszlachetnienia czynnego i uszlachetnienia biernego

Uszlachetnienie czynne zgodnie z art. 4 pkt 16 lit. d 1 art. 114 WKC oraz na podstawie art. 536-550 p.w. WKC umożliwia podmiotowi gospodarczemu na wprowadzenie na obszar celny Wspólnoty towarów nie wspólnotowych w for­mie produktów wstępnych, aby towary te wywieźć w powrotnym wywozie jako produkty końcowe, po uszlachetnieniu ich w krajach UE, bez pobierania od tych towarów należności przywozowych (art. 4 pkt 10 WKC) i stosowania polityki handlowej (art. 1 pkt 7 p.w.WKC i art. 114 ust 1 lit. a WKC).

Uszlachetnianie czynne może odbywać się również w systemie ceł zwrot­nych (art. 114 ust. 1 lit. b WKC). Stosując ten system, towary nie wspólnotowe w ramach uszlachetnienia czynnego najpierw dopuszczane są do obrotu (art. 79 i n. WKC) i dopiero w procedurze powrotnego wywozu powstały w przywozie dług celny jest umarzany lub zwracany

Uszlachetnianie bierne zgodnie z art. 4 pkt 16 lit. g WKC jest uregulowane w art. 145-160 WKC i w art. 585-592 p.w.WKC.

Istotą tej procedury jest czasowy wywóz towarów wspólnotowych poza obszar celny Wspólnoty w celu podda­nia ich procesom uszlachetnienia oraz na dopuszczeniu do obrotu produktów powstałych w wyniku tych procesów z całkowitym lub częściowym zwolnie­niem z należności celnych przywozowych.

W przypadku procedury uszlachetnienia czynnego pozwolenia ha korzy­stanie z tej procedury wydawane są na wniosek osoby, która dokonuje procesu uszlachetnienia lub która organizuje proces uszlachetnienia (art. 116 WKC).

W razie powstania długu celnego wysokość tego długu określa się na podstawie elementów kalkulacyjnych właściwych dla przy wożonych towarów w chwili przyjęcia zgłoszenia celnego o objęcie ich procedurą uszlachetnienia czynnego (art. 121 WKG).

Wobec towarów wspólnotowych wywożonych czasowo stosuje się należ­ności celne wywozowe, środki polityki handlowej oraz inne formalności wy­magane dla wyprowadzenia towaru wspólnotowego poza obszar celny Wspól­noty (art;i 145 ust. 2 WKC).

Pozwolenie na korzystanie z procedury uszlachetnienia biernego wydawane jest na wniosek osoby, która zleca dokonanie czynności procesu uszla­chetnienia (art. 147 ust. 1 WKG). ^:

W przypadku naruszenia procedur uszlachetnienia czynnego i biernego stroną postępowania celnego jest zgłaszający towar albo korzystający z proce­dury celnej lub obie te osoby łącznie.

Określenie stron w procedurze przetwarzania pod kontrolą CELNĄ

W art. 130 WKC opisana została procedura przetwarzania pod kontrolą celną.

Polega ona na tym, że towary nie wspólnotowe przywiezione na wspól­notowy obszar celny przed ich dopuszczeniem do obrotu poddane są proce­som zmieniającym ich rodzaj lub stan bez stosowania wobec tych towarów należności celnych przywozowych i środków polityki handlowej.

Procedura ta umożliwia dopuszczenie do obrotu produktów powstających w takich proce­sach z zastosowaniem dla nich należności celnych przywozowych.

Pozwolenie na przetwarzanie pod kontrolą celną udzielane jest na wniosek osoby która dokonuje przetwarzania lub organizuje przetwarzanie (art. 132 WKC).

W przypadku powstania długu celnego w odniesieniu do towarów w sta­nie niezmienionym lub produktów, które znajdują się na pośrednim etapie przetworzenia w stosunku do stopnia określonego w pozwoleniu, kwota tego długu jest określana na podstawie elementów kalkulacyjnych właściwych dla przywożonych towarów w chwili przyjęcia zgłoszenia o ich objęcie procedurą przetwarzania pod kontrolą (art. 135 WKC).

W przypadku naruszenia procedury przetwarzania pod kontrolą celną lub warunków pozwolenia na przetwarzanie pod kontrolą celną stroną postępowa­nia jest korzystający z procedury lub zgłaszający towar albo obie te osoby łącznie.

Określenie strony w procedurze odprawy czasowej

Procedurą odprawy czasowej mogą być objęte wyłącznie te towary, które nie wchodzą do obiegu gospodarczego na obszarze celnym Wspólnoty, lecz są stosowane w ograniczonym czasie, a po ich wykorzystaniu są powrotnie wywożone w niezmienionym stanie, z wyjątkiem zwykłego zużycia wynika­jącego z używania tych towarów.

Stosowanie tej procedury oznacza, że dług celny w przywozie albo w ogóle nie powstaje, albo powstaje częściowo.

W od­niesieniu do towarów objętych tą procedurą nie są stosowane środki polityki handlowej.

Procedurą tą w szczególności obejmowane są towary odnoszące się do
wyposażenia zawodowego, towarów przeznaczonych jako eksponaty na tar­
gach i wystawach, urządzeń przemieszczanych na potrzeby czasowe prasy,
radia i telewizji, itp.;

Odprawa czasowa zaliczana jest w doktrynie do procedur celnych zawie­szających, a również mieści się w kategorii gospodarczych procedur celnych.

Ten dualizm charakteru odprawy czasowej powoduje, że zgodnie z regu­łami dotyczącymi procedur zawieszających i gospodarczych, objęcie towarów tą procedurą wymaga spełnienia określonych obowiązków.

Jako procedura za­wieszająca odprawa czasowa wymaga- by w celu pokrycia kwoty wynikającej z ewentualnego długu celnego złożyć stosowne zabezpieczenie tego długu.

Na towarze zaś objętym procedurą odprawy czasowej, z częściowym zwolnieniem od należności celnych, z chwilą przyjęcia zgłoszenia powstaje dług celny w przywozie.

Artykuł 141 WKC w zw. z art. 555-578 p.w.WKC określa_/; jakie towary
mogą być w związku ze stosowaniem procedury odprawy czasowej objęte całkowitym zwolnieniem z cła. _:

Gdy jednak nie występuje ta kategoria towarów, art. 142 WKC przewiduje częściowe zwolnienie towaru z cła, a to już oznaczą, że wartość towaru wpro­wadzana do obrotu gospodarczego jest obciążana cłem w wysokości 3% kwoty cła miesięcznie.

Procedura odprawy czasowej jako procedura gospodarcza wymaga uzy­skania pozwolenia. Pozwolenie wydaje i może cofać organ celny

Pozwolenie na dokonanie procedury celnej odprawy czasowej wydawane jest na pisemny wniosek osoby, która będzie użytkowała towary lub którą or­ganizuje użytkowanie tych towarów.

Dług celny od towaru objętego procedurą odprawy czasowej powstaje z chwilą usunięcia tego towaru spod dozoru celnego lub z chwilą ustania wa­runków, pod którymi towar objęty był tą procedurą, zaś stroną postępowania w takich przypadkach jest osoba, która usunęła towar, lub osoba, która korzy­stała z procedury odprawy czasowej, a zatem jest beneficjentem pozwolenia na stosowanie procedury odprawy czasowej.

W ramach procedury oprawy czasowej WKC przewiduje możliwość jej stosowania w warunkach całkowitego zwolnienia towaru z należności celnych przywozowych (art. 141 WKC) oraz z częściowym zwolnieniem z należności celnych (art. 142 WKC).

W obu przypadkach wykaz towarów oraz warunki stosowania procedury, a także podmioty, do których stosują się obie procedury odprawy czasowej, określają procedury Komitetu Kodeksu Celnego.

W pierw­szym przypadku procedura odprawy czasowej dotyczy palet, kontenerów, szynowych środków transportu, przyczep i naczep, zaś podmiotami upraw­nionymi są osoby fizyczne i prawne, które mają miejsce zamieszkania lub swoją siedzibę na obszarze celnym Wspólnoty.

Procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych mogą być objęte towary, któ­re nie znajdują się na liście towarów, które mogą być objęte procedurą odprawy czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności celnych. Przedmiotem tej procedury nie mogą być towary, które ulegają zużyciu.

Określenie stron w procedurze wywozu

Wspólnotowy Kodeks Celny w art. 161 -określa/że procedura wy wozu po­zwala na wyprowadzenie towaru wspólnotowego poza obszar celny Wspól­noty.

Spełnienie tej procedury uzależnione jest od wykonania obowiązków formalnych, a mianowicie zgłoszenia towaru w urzędzie celnym właściwym określonym w art. 161 ust. 5 WKC, z uwzględnieniem środków polityki han­dlowej i po uiszczeniu należności celnych wywozowych, o ile należności te są wymagane.

Przez politykę handlową należy rozumieć środki pozataryfowe ustano­wione w ramach wspólnej polityki gospodarczej.

Elementami polityki handlowej są ograniczenia ilościowe, zakazy odno­szące się do przywozu towarów oraz środki ochrony rynku, z zasady regulo­wane innymi normami niż przepisy prawa celnego, które zawierają zakazy i ograniczenia.

Te zakazy i ograniczenia w szczególności odnoszą się do bez­pieczeństwa powszechnego, obyczajowości, porządku publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt, ochrony środowiska i zasobów natural­nych, ochrony dóbr kultury, ochrony roślin oraz ochrony własności intelektu­alnej.

Procedurą wywozu winny być objęte wszystkie towary wspólnotowe przeznaczone do wywozu, z wyjątkiem towarów objętych procedurą uszla­chetnienia biernego lub procedurą tranzytu (art. 161 ust. 2 WKC).

Wyjątek sta­nowią towary wysyłane na wyspę Helgoland (wyspa na Morzu Północnym, w Niemczech), bowiem z art. 3 ust. 1 WKC wynika, że z terytorium Wspólnoty wyspa ta została wyłączona. Normy prawa Wspólnotowego posługują się poję­ciem towaru wspólnotowego.

Zgodnie z art. 4 pkt 7 WKC „towary wspólnotowe" oznaczają towary: '- całkowicie uzyskane na obszarze celnym Wspólnoty, zgodnie z wa­runkami określonymi w art. 23 WKC, bez udziału towarów przywie­zionych z krajów lub terytoriów niebędących częścią obszaru celnego Wspólnoty.

W przypadkach o szczególnym znaczeniu gospodarczym, określonych zgodnie z procedurą Komitetu Kodeksu Celnego, towa­rów uzyskanych z towarów objętych procedurą zawieszającą nie uwa­ża się za towary wspólnotowe;

• przywiezione z państw lub terytoriów niebędących częścią obszaru celnego Wspólnoty i dopuszczone do obrotu;

• uzyskane lub wyprodukowane na obszarze celnym Wspólnoty.

O uznaniu towarów za wspólnotowe decydują w zasadzie dwa podstawo­we kryteria, po pierwsze miejsce wyprodukowania lub uzyskania, po drugie zaś dopuszczenie do obrotu.

Przepisy wspólnotowego prawa celnego określają również „towary pochodzące z danego kraju" oraz „towary całkowicie uzyska­ne w danym kraju", stanowiąc, że pierwszymi są towary całkowicie uzyskane

W tym kraju, zaś w drugim przypadku odwołały się do wyliczeń, stanowiąc w ten sposób katalog zamknięty tego pojęcia i określając, że pojęcie „towary całkowicie uzyskane w danym kraju" oznacza produkty mineralne tam wydobyte;, produkty roślinne tam zebrane;

• żywe zwierzęta tam urodzone i wyhodowane;

• produkty uzyskane od żywych zwierząt tam wyhodowanych; produkty uzyskane przez polowanie łub rybołówstwo tam prowadzone produkty rybołówstwa morskiego i inne produkty wydobyte z mórz znajdujących się poza morzem terytorialnym danego kraju, dokonywane przez statki w nim zarejestrowane i pływające pod jego banderą,

• towary wytworzone na pokładach statków-przetwórni z produktów: wydobytych z mórz znajdujących się poza morzem tery tonalnym danego kraju,

• produkty wydobyte z dna morskiego lub spod ziemi dna morskiego poza morzem terytorialnym, o ile dany kraj ma prawa wyłączności do eksploatacji tego dna lub gruntu;

• odpady i pozostałości powstające w wyniku procesów produkcyjnych oraz towary zużyte, jeśli zostały tam zebrane i nadają się wyłącznie do odzyskiwania surowców;

• towary tam wytworzone wyłącznie z towarów wymienionych powy­żej łub z nich pochodzących, na dowolnym etapie przetworzenia.

Na potrzeby określenia kraju w ww. przypadkach przyjmuje się,, że poję­cie to obejmuje również morze terytorialne tego kraju.

Jeśli w produkcję towaru zaangażowanych jest więcej krajów, za. kraj z którego pochodzi towar, uważa się ten, w_: którym towar poddany -został ostatniej istotnej, ekonomicznie uzasadnionej obróbce łub przetworzeniu któ­re spowodowało wytworzenie nowego produktu lub stanowiło istotny etap wytwarzania w zakładzie przystosowanym do tego procesu lub celu.

Organy celne są uprawnione do badania pochodzenia towarów. W tym celu mogą żądać przedstawienia dokumentu stanowiącego dowód pochodze­nia towaru, a w przypadku poważnych wątpliwości mogą żądać dodatkowych dowodów w celu, upewnienia się, że pochodzenie odpowiada regułom ustanowionym w przepisach prawa wspólnotowego.

Stroną postępowania w procedurze wywozu jest osoba, która dokonuje zgłoszenia celnego:

• we własnym imieniu i na swoją rzecz;.-,

• we własnym imieniu i na cudzą rzecz (przedstawiciel pośredni);

• w imieniu i na rzecz innej osoby (przedstawiciel bezpośredni).

W przypadku naruszenia procedury wy wozu, powodującej powstanie zo­bowiązań celnych, w szczególności zaś powodującej; powstanie długu celnego, stroną postępowania jest zgłaszający oraz (lub) osoba uprawniona do korzystania z procedury celnej, w ramach której nastąpiło naruszenie norm prawą celnego.

Sytuację prawną strony postępowania celnego, w odniesieniu do obję­tych procedurą wywozu towarów z listy dotyczącej wspólnej polityki rolnej przepisy prawa celnego wspólnotowego i krajowego kształtują identycznie jak w przypadku ww. procedur celnych.

Należy zwrócić uwagę na ten element postępowania, bowiem niezależnie od powyższej prezentacji, w rozdziale 7 pr. cel. ustawodawca krajowy określił dla ;organów celnych zasady postępo­wania z towarami objętymi wspólną polityką rolną (WPR). Zasady te odnoszą się do procedur przy wozu towarów objętych WPR na obszar celny Wspólnoty i wywozu takich towarów z obszaru celnego Wspólnoty.

W postępowaniu celnym oprócz organów celnych, stron postępowania i pełnomocników mogą występować inne podmioty, a mianowicie świadko­wie, biegli, prokurator oraz rzecznik praw obywatelskich.

W o.p. nie został uregulowany udział prokuratora w postępowaniu cel­nym i podatkowym, z tego też powodu należy w tym zakresie stosować prze­pisy k.p.a.

Prokurator, realizując ustawowy obowiązek strzeżenia praworządności, może być uczestnikiem postępowania celnego na podstawie uprawnień doty­czących zadań wynikających z ustawy o prokuraturze i w postępowaniu tym korzysta z praw procesowych strony

Prokurator, uczestnicząc W postępowaniu celnym, może podejmować środki przewidziane prawem, zmierzające do prawidłowego i jednolitego sto­sowania prawa oraz może zaskarżyć do sądu niezgodne z prawem decyzje i uczestniczyć w postępowaniu sądowym w sprawach dotyczących sądowej kontroli decyzji administracyjnych.

Realizując te uprawnienia, prokurator może zwracać się do organów cel­nych z wnioskiem o wszczęcie postępowania celnego w celu usunięcia stanu
niezgodnego z prawem oraz może w każdym momencie przyłączyć się do po­
stępowania w celu zapewnienia zgodnego z prawem prowadzenia postępowania i rozstrzygnięcia sprawy.

Prokuratorowi przysługuje również prawo do wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznych, jeżeli normy o.p. przewidują możliwość wznowienia po­stępowania, stwierdzenia nieważności decyzji, jej uchylenia lub zmiany.

Jeżeli przedmiotem sprzeciwu jest wznowienie postępowania z uwagi na brak w tym postępowaniu udziału strony, ale bez winy tej strony, prokurator może wnieść sprzeciw tylko za zgodą strony, której sprawa dotyczy.

Wniesienie sprzeciwu powoduje wszczęcie postępowania celnego z urzę­du i nakłada na organ celny obowiązek niezwłocznego rozpatrzenia ewentu­alnego wstrzymania wykonania decyzji do chwili załatwienia sprzeciwu.

Na organie celnym w takim przypadku ciąży obowiązek zawiadomienia strony o wszczęciu postępowania.

Na rozpoznanie i załatwienie sprzeciwu wniesionego przez prokuratora organ celny ma 30 dni, licząc od dnia wniesienia tego sprzeciwu, jeżeli zaś sprawa nie zostanie załatwiona w tym terminie, zastosowanie mają przepisy art. 139-142 o.p.

Zwrócić uwagę należy na to, że na organie celnym ciąży obowiązek za­wiadomienia prokuratora o wszczęciu postępowania celnego lub podatkowego lub o toczącym się postępowaniu w każdym, przypadku, gdy uzna udział prokuratora w postępowaniu za niezbędny,

W przypadku uczestnictwa prokuratora w postępowaniu celnym na or­ganie celnym spoczywa obowiązek zapewnienia mu czynnego udziału w każ­dym stadium tego postępowania, a zatem ma obowiązek: zawiadamiać go o wszystkich czynnościach procesowych oraz doręczać mu odpisy postano­wień i wydanych decyzji

Instytucja .rzecznika praw obywatelskich została ustanowiona ustawą z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn.: Dz. U. z 2p01 r. Nr 14, poz: 147 z późn. zm.), na mocy której zobowiązany on został do ochrony praw i wolności obywateli określonych w Konstytucji RP oraz w in­nych przepisach prawa.

Rzecznik praw obywatelskich bada, czy wskutek działania lub zanie­chania działania organów celnych nie nastąpiło naruszenie prawa lub zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej postępowania, a zatem ma obowiązek: zawiadamiać go o wszystkich czynnościach procesowych oraz doręczać mu odpisy postano­wień i wydanych decyzji.

Instytucja rzecznika praw obywatelskich została ustanowiona ustawą z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn.: Dz. U. z 2p01 r. Nr 14, poz: 147 z późn. zm.), na mocy której zobowiązany on został do ochrony praw i wolności obywateli określonych w Konstytucji RP oraz w in­nych przepisach prawa.

Rzecznik praw obywatelskich bada, czy wskutek działania lub zanie­chania działania organów celnych nie nastąpiło naruszenie prawa lub zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej zobrazowania podmiotów uczestniczących w po­stępowaniu celnym i podatkowym również i tej instytucji prawa należy po­święcić odrębny rozdział.

Artykuł 138 § 1 o.p. daje organom celnym podstawę wystąpienia do sądu o ustanowienie kuratora dla osoby niezdolnej do czynności prawnych lub dla osoby nieobecnej, bowiem określa obowiązki organów celnych w sytuacji, gdy strona postępowania, z różnych powodów, nie może prawidłowo prowadzić swoich spraw.

Ideą tego przepisu jest ochrona praw strony w toku postępowania celnego i podatkowego.

Obowiązki organu celnego uzależnione są od tego, jakiego podmiotu do­tyczy postępowanie i w jakiej sytuacji znajduje się podmiot wymagający po­mocy kuratora.

Jeżeli bowiem strona jest niezdolna do czynności prawnych lub jest nie­obecna, organ celny ma obowiązek wystąpienia do sądu z wnioskiem o wyzna­czenie kuratora, jeżeli zaś strona jest nieobecna, a konieczne są do wykonania czynności niecierpiące zwłoki, wówczas organ celny wyznacza dla tej osoby, za jej zgodą, przedstawiciela, który jest uprawniony do działania do czasu wyzna­czenia przez sąd kuratora.

43

---