Przedmiot prawa autorskiego

UTWÓR

Każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

UOPA, poza podaną już ogólną definicją (z art. 1 ust. 1 UOPA), mówi też o tym, co może być utworem „w szczególności”:

• 1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),

• 2) plastyczne,

• 3) fotograficzne,

• 4) lutnicze,

• 5) wzornictwa przemysłowego,

• 6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,

• 7) muzyczne i słowno-muzyczne,

• 8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,

• 9) audiowizualne (w tym filmowe).

* Inne utwory nie wymieniowe powyżej

Cechy które musi spełniać utwór:

• Musi być rezultatem pracy człowieka (twórcy)

• Musi być przejawem działalności twórczej (oryginalność, wyjątkowość)

• Musi mieć indywidualny charakter (czy jest jedyne w swoim rodzaju)

Indywidualne dzieło rąk i umysłu autora nierozerwalnie związane z jego utworem.

• Tłumaczenie literatury pięknej (T/N)

• Tłumaczenie literatury technicznej (T/N)

• Skrzypce czy utwór na skrzypce (T/N)

• Zbiory, antologie, bazy danych (T/N)

• Broszury z cyklu Co, gdzie, kiedy, (T/N)

• Tekst wysłany sms`em (T/N)

• Melodyjka, dżingiel, hasła reklamowe (T/N)

• Kopiowany obraz np. prymitywisty (T/N)

Korzyści z ochrony prawnoautorskiej

• Domniemanie to określony zespół faktów wynikających z siebie.

• Czy można go obalić (T/N) - pod jakimi warunkami ?

• Domniemanie służy ochronie większej ilości utworów pracy umysłu i rąk ludzkich.

• Ochrona wynalazku a ochrona utworu - łatwość proceduralna.

• Korzyści finansowe

Zasady dotyczące utworów:

Pierwsza zasada: Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.

Druga zasada: Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Wymagany napis na utworze copyright lub all rights reserved (T/N)

Nie są utworami:

> odkrycia (odkrycia naukowe, czyli np. twierdzenia i odkrycia fizyczne lub chemiczne);

> idee;

> procedury (technologiczne, biurowe, z zakresu administracji państwowej);

> metody i zasady działania (tu najczęściej chodzić może o wynalazki, tzw. know-how);

- koncepcje matematyczne.

Prawo autorskie chroni wyłącznie sposób wyrażania a nie wymienione wyżej pojęcia

• Podręcznik do biologii, fizyki, itp. (T/N)

• Twierdzenia, prawdy naukowe (T/N)

• Encyklopedia z zakresu nauk ścisłych (T/N)

• Książki humanistyczne (T/N)

• ….z zakresu prawa, psychologii, kulturoznawstwa, itp. (T/N)

• Postać kabaretowa (T/N)

• Skecze, monologi, itp. (T/N)

Zgodnie z art. 4 UOPA nie są też chronione prawem autorskim:

1. akty normatywne lub ich urzędowe projekty;

2. urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;

3. opublikowane opisy patentowe lub ochronne;

4. proste informacje prasowe.

• Symbol CE, made in….

• Godło

• Flaga

• Hymn

(Dz U. z 2005 r nr 235 poz. 2000)

• Wizerunek Chopina

Utwór w Internecie - zasady

• Umieszczenie utworu (muzycznego, plastycznego, itd.) w Internecie nie upoważnia do bezpłatnej możliwości korzystania a jedynie dostępność. Zakaz kopiowanie dotyczy każdego utworu, z wyjątkiem takiego gdzie autor wyraźnie wyraził na kopiowanie zgodę.

• Posty, emotikony, znaki graficzne - są chronione te noszące piętno indywidualizmu autora.

• Koncepcja strony internetowej (grafika, kolorystyka, układ tekstu, itp.)

• Wszystkie utwory umieszczone na stronie internetowej podlegają ochronie (wiersze, zdjęcia, obrazy, artykuły, blogi, itp. )

• Użyteczność linków internetowych, tzw. odsyłacze - podlegają ochronie na podstawie ustawy lub odrębnych przepisów.

Prasa w Internecie i nie tylko…..

Definicja prawa prasowego nie wskazuje bezpośrednio, że wersje internetowe gazet o prasa.

Zgodnie z prawem prasowym: prasa oznacza publikacje, które nie tworzą zamkniętej (jednorodnej) całości. Ukazują się nie rzadziej niż raz do roku, zawierają datę, numer wydania, nazwę. Przeważnie są to: dzienniki, tygodniki, czasopisma, biuletyny, serwisy agencyjne, także programy radiowe i telewizyjne, kroniki filmowe.

Prasa są tzw. nowoczesne środki masowego przekazu.

Prasa to także zespoły ludzi i inne osoby zajmujące się pracą dziennikarską.*

A praktyka?..................

*na podstawie: M. Sodoł, Prawo autorskie czyli o korzystaniu z czyjejś twórczości i w Internecie.

• Podmiot prawa autorskiego

Twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (art. 8 ust. 1 UOPA).

Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie!!!!

• Podatki a prawa autorskie

• Polska - światowy lider w kwestii rozstrzygnięć, który wytwór działalności ludzkiej spełnia znamiona utworu w rozumieniu prawa autorskiego.

• Ustawa z dnia 26 lipca 1991r o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi:

Koszty uzyskania przychodu z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami, wynoszą 50% uzyskania przychodu

Zawierane umowy a utwór w rozumieniu UOAP

• Utwór może ale nie musi powstać w ramach umowy o dzieło,

• Utwór może powstać jako wynik umowy o pracę lub umowy zlecenia (np. wykłady).

• Materiały szkoleniowe (um. zlec.) są z reguły objęte prawami autorskimi, (obowiązującym szkolących się i firmy organizującej szkolenia).

Podmiot prawa autorskiego c.d

Utwór pracowniczy

Jeżeli UOPA lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe (definicja„autorskich praw majątkowych” znajduje się w rozdziale VI) w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron (art. 12 ust. 1 UOPA).

• Zasady związane z tzw. utworem pracowniczym

• Pracownik musi być zatrudniony na etacie lub jego części. Nie dotyczy innych form zawarcia umów (zlecenie, dzieło, samozatrudnienie, itd.).

• Zakres obowiązków musi określać wykonanie konkretnego utworu, lub że prac polega na ciągłym tworzeniu utworów.

• Tworzenie utworów może wynikać z polecenia pracodawcy (do 3-ch miesięcy) lub układu zbiorowego, czy regulaminu organizacyjnego.

• Wykonanie utworu - czas pracy - związek utworu z twórcą

• Nie wszystkie utwory danego pracownika, powstające w godzinach pracy, automatycznie przechodzą na pracodawcę (powinny być skończone, mogą dotyczyć tylko grafiki, itp.)

• Zapis „z chwilą przejęcia utworu przez pracodawcę”, jest korzystnym zapisem dla pracownika. Na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu w sprawie.

Prawa autorskie - korzystanie z utworów

Prawa autorskie dzieli się na:

- osobiste

- majątkowe

Autorskie prawa osobiste

Autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się, lub zbyciu, więź twórcy z utworem. W szczególności twórca ma prawo do:

1) autorstwa utworu;

2) oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;

3) nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;

4) decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;

5) nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Autorskich praw osobistych nie można sprzedać czy podarować, można kogoś upoważnić lub określić pełnomocnika.

W celu ochrony własnych praw autorskich twórca może osobiście skierować się do osoby, która narusza prawa autorskie lub poprzez stowarzyszenie twórców, np. ZAIKS

Autorskie prawa majątkowe

Twórca ma wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy.

Nabywca praw autorskich może przenieść je na inne osoby.

Przejście autorskich praw majątkowych, to jest przekazanie innej osobie prawa do używania (korzystania z) utworu oraz „zarabianie na utworze” może odbyć się na podstawie:

1. umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych, albo

2. umowy o korzystanie z utworu (licencja: wyłączna lub niewyłączna).

Prawa majątkowe nie trwają bezterminowo i wygasają po określonym czasie. I tak, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu:

1) od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;

2) w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany - od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;

3) w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca (pracodawca!) - od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony - od daty jego ustalenia;

4) w odniesieniu do utworu audiowizualnego - od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki.

• Dozwolony użytek

Dozwolony użytek utworu, zwany inaczej „licencją ustawową”, oznacza, że można nieodpłatnie korzystać z utworów, w przypadku których normalnie twórcy należałoby się wynagrodzenie i konieczna byłaby zgoda autora. Prawo autorskie w kilku przypadkach stanowi inaczej, zezwalając np. instytucjom naukowym i oświatowym, a także bibliotekom, szkołom, nieodpłatnie korzystać z utworów w konkretnych sytuacjach.

W przypadku dozwolonego użytku mamy zawsze obowiązek podać imię i nazwisko twórcy i źródło cytatu !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu, godzić w interesy twórcy:

• Zakaz eksploatacji prowadzącej do zniszczenia lub uszkodzenia utworu

• Zakaz eksploatacji przynoszącej uszczerbek słusznym prawom autora

• Zakaz eksploatacji prowadzący do tego, że odpłatna eksploatacja traci sens, np. kopiowanie.

Dozwolony użytek nie jest bezpłatny, otrzymują wynagrodzenie ryczałtowe przypadające twórcom, zależnie od ich udziału w rynku.

• Użytek osobisty

Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.

Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.

Warunki legalności

• Korzystamy z rozpowszechnionego utworu udostępnionego legalnie za zgodą twórcy (zakaz rozpowszechniania przed….)

• Korzystanie w celach niezarobkowych

• Całkowity zakaz korzystania z projektów architektonicznych

• Użytek osobisty to obcowanie ze sztuką

• Zakaz umieszczania utworu w Internecie (blogi, fora, itp.)

• Cel dozwolonego użytku to gł. towarzyski, naukowy, poznawczy, archiwalny, kolekcjonerski.

• Dopuszczalne jest wykonanie utworu przez użytkownika

Utwory w telewizjach kablowych, sklepach, barach i restauracjach

• Wolno rozpowszechniać za pomocą anteny zbiorowej oraz sieci kablowej utwory nadawane przez inną organizację radiową lub telewizyjną drogą satelitarną albo naziemną, jeżeli następuje to w ramach równoczesnego, integralnego i nieodpłatnego rozpowszechniania programów radiowych lub telewizyjnych i przeznaczone jest do oznaczonego grona odbiorców znajdujących się w jednym budynku lub w domach jednorodzinnych obejmujących do 50 gospodarstw domowych.

• Posiadacze urządzeń służących do odbioru programu radiowego lub telewizyjnego mogą za ich pomocą odbierać nadawane utwory (czyli programy), choćby urządzenia te były umieszczone w miejscu ogólnie dostępnym, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych.

Dozwolony użytek w prasie, radiu, telewizji i internecie

Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:

1) już rozpowszechnione:

a) sprawozdania o aktualnych wydarzeniach,

b) aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, chyba że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione,

c) aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie,

2) krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów, o których mowa w pkt 1 lit. a i b;

3) przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych;

4) mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach (nie upoważnia to jednak do publikacji zbiorów mów jednej osoby);

5) krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów

• Licencje ustawowe dla instytucji naukowych

Instytucje naukowe i oświatowe mogą, w celach dydaktycznych lub prowadzenia własnych badań, korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz sporządzać w tym celu egzemplarze fragmentów rozpowszechnionego utworu.

Przepis dotyczy tylko instytucji naukowych i oświatowych, nie zaś instytucji, które obok innych celów czy zadań wykonują badania naukowe czy krzewią oświatę !

• Licencje ustawowe dla bibliotek, szkół, archiwów

Biblioteki, archiwa i szkoły mogą:

1) udostępniać nieodpłatnie, w zakresie swoich zadań statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych;

2) sporządzać lub zlecać sporządzanie egzemplarzy rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony własnych zbiorów;

3) udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali) znajdujących się na terenie tych jednostek.

• Wystawienie utworu w miejscu publicznym

Wolno rozpowszechniać:

1) utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku;

2) utwory wystawione w publicznie dostępnych zbiorach, takich jak muzea, galerie, sale wystawowe, lecz tylko w katalogach i w wydawnictwach publikowanych dla promocji tych utworów, a także w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach w prasie i telewizji, jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji;

3) w encyklopediach i atlasach - opublikowane utwory plastyczne i fotograficzne, o ile nawiązanie porozumienia z twórcą celem uzyskania jego zezwolenia napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Twórcy przysługuje wówczas prawo do wynagrodzenia

• Ceremonie religijne, imprezy szkolne i uroczystości państwowe

• Wolno nieodpłatnie wykonywać publicznie rozpowszechnione utwory podczas powyższych uroczystości jeżeli nie łączy się z tym osiąganie pośrednio lub bezpośrednio korzyści majątkowych i artyści wykonawcy nie otrzymują wynagrodzenia (z wyłączeniem imprez reklamowych, promocyjnych i wyborczych)

Korzystanie z utworów w sprawach sądowych (sprawy sadowe, administracyjne, bezpieczeństwo publiczne)

• Wolno korzystać z utworów dla celów bezpieczeństwa publicznego lub na potrzeby postępowań administracyjnych, sadowych lub prawodawczych oraz sprawozdań z postępowań.

Reklama wystawy publicznej i publicznej sprzedaży

• Wolno w celach reklamy publicznej lub publicznej sprzedaży utworów, korzystać z egzemplarzy już rozpowszechnionych, w zakresie uzasadnionym promocją wystawy lub sprzedaży, z wyłączeniem innego handlowego wykorzystania.

Cytowanie

Cytować można „w utworach stanowiących samoistną całość”, to znaczy - w utworze stanowiącym przedmiot prawa autorskiego.

Cytować można w celu: dydaktycznym, naukowym, w związku z analizą krytyczną lub „prawem gatunku twórczości”.

Wolno w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach przytaczać utwory udostępniane podczas tych wydarzeń, jednakże w granicach ustalonych celem informacji

Jak cytować zgodnie z prawem

• Można cytować urywki lub fragmenty większych utworów

• Ustawodawca zezwala tylko na przytaczanie lub zamieszczanie, co wyklucza ingerencję w utwór.

• Cytat musi stanowić rolę podrzędną w stosunku do całości utworu.

• Gry komp. mogą zawierać cytat literacki, plastyczny lub filmowy

Prawa osób niepełnosprawnych

• Wolno korzystać z już rozpowszechnionych utworów dla dobra osób niepełnosprawnych jeżeli to korzystanie odnosi się bezpośrednio do ich upośledzenia, nie ma zarobkowego charakteru, i jest podejmowane w rozmiarze wynikającym z natury upośledzenia.

Korzystanie z utworu jest dozwolone w następujących przypadkach:

1. Przełożenie utworu literackiego na alfabet Braille`a,

2. Przełożenie dzieła plastycznego na płaskorzeźbę, tj. uczynienie z niego utworu trójwymiarowego

3. Odczytanie utworu literackiego na głos

4. Powielanie nośników z nagraniami działa literackich dla bibliotek osob niewidomych.

5. Spisanie lub wyrażanie rysunkiem dzieł muzycznych (piosenki, melodie) dla osób niesłyszących

6. Wykonanie fotografii dzieł w celu umożliwienia zapoznania się z nimi inwalidom o ograniczonej zdolności poruszania,

Wykorzystanie i rozpowszechnianie wizerunku

• Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na niej uwidocznionej, z wyjątkiem sytuacji gdy dana osoba otrzymała z tego tytułu wynagrodzenia.

• Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnienie wizerunku:

1. osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych (politycznych, społecznych, zawodowych)

2. Osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, impreza, itp.

O wizerunku możemy mówić w przypadku:

• Portretu malarskiego

• Karykatury

• Stylizacji postaci

• Fotografii

• Innego elementu zawierającego rozpoznawalny wizerunek

Roszczeń z tytułu rozpowszechniania wizerunku nie można dochodzić po 20 latach.

Odpowiedzialność

• Naruszenie praw autorskich nie zależy od dobrej lub złej wiary, nie zależy od winy osoby naruszającej lub braku tej winy. Jest zabronione i grozi konsekwencjami prawnymi zawsze jeśli tylko obiektywnie do naruszenia cudzych praw doszło.

• Ustawa nie pozostawia wątpliwości, że naruszyć prawo możemy niechcący.

• Ani zwyczaj obiektywna trudność w dotarciu do twórcy, ani zapewnienie przez inna osobę (np. agent) nie są argumentem jeśli naruszamy UOPA

Prawa pokrewne

• Ustawa do praw pokrewnych zalicza:

• Prawa do artystycznych wykonań przez aktorów, mimów, wokalistów, itp..

• Prawa do fonogramów i wideogramów

• Prawa do nagrań przez organizacje radiowe i telewizyjne

• Prawa do pierwszych wykonań

• Prawa do wydań naukowych i krytycznych

Prawa do wykonań artystycznych

• Ustawa dopuszcza oprócz oczywistych zawodów artystycznych, inne osoby byleby wykazały się one twórczym artyzmem wykonania. Uznaje, że artystyczne wykonanie nie jest uzależnione od spełnienia jakichkolwiek wymogów formalnych.

• Jeśli wykonanie zostanie zapisane na jakimś nośniku, wówczas artyście wykonawcy przysługuje prawo do:

• Ochrony dóbr osobistych (do 50 lat)

• Korzystania z artystycznego wykonania i rozporządzania prawami do niego na następujących polach eksploatacji: w zakresie utrwalenia i zwielokrotnienia, wprowadzenia do obrotu, użyczenia lub najmu egzemplarzy, reemitowania oraz odtwarzania.

• Wynagrodzenia za korzystanie z artystycznego wykonania lub za rozporządzanie prawami.

• Stosownego wynagrodzenia w przypadku nadania, reemitowania, lub odtwarzania artystycznego wykonania za pomocą wprowadzonego do obrotu egzemplarza.

Prawa do fonogramów i wideogramów (do 50 lat)

• Fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych.

• Wideogramem jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny.

Definicja ta rozstrzyga, iż wideogram i utwór audiowizualny to dwa odrębne przedmioty praw, utwór audiowizualny zawsze będzie wideogramem, natomiast nie każdy wideogram jest utworem audiowizualnym. Wideogramem, który nie jest utrwaleniem utworu audiowizualnego będzie np. rejestracja na taśmie wideo przebiegu szkolenia pracowników. Utworem audiowizualnym jest np. film fabularny, film dokumentalny czy film reklamowy.

Prawo producenta fonogramu lub wideogramu jest prawem do wyłącznego rozporządzania i korzystania z fonogramu lub wideogramu w zakresie:

1) zwielokrotnienia określoną techniką,

2) wprowadzenia do obrotu,

3) najmu oraz użyczania egzemplarzy,

4) publicznego udostępniania fonogramu lub wideogramu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.

Prawo organizacji radiowej lub telewizyjnej do nadań programów jest również prawem, które może być wykonywanie bez uszczerbku dla praw twórców i artystów wykonawców, producentów fonogramów osobistych wideogramów.

Treścią prawa do nadania programu jest wyłączne uprawnienie do rozporządzania i korzystania z nadań programów w zakresie:

1) utrwalania,

2) zwielokrotnienia określoną techniką,

3) nadawania przez inną organizację radiową lub telewizyjną,

4) reemitowania,

5) wprowadzenia do obrotu ich utrwaleń,

6) odtwarzania w miejscach dostępnych za opłatą wstępu,

7) udostępniania ich utrwaleń w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.

Operatorom sieci kablowych wolno reemitować w sieciach kablowych utwory nadawane w programach organizacji radiowych i telewizyjnych, wyłącznie na podstawie umowy zawartej z właściwą organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

Inne definicje i prawa

• Nadanie stanowi przedmiot jednego z praw pokrewnych, czyli prawa do nadań (programu radiowego lub telewizyjnego). Przysługuje ono organizacji radiowej lub telewizyjnej, która stworzyła program.

• Pierwsze wydanie jest przedmiotem prawa pokrewnego o najkrótszej historii. Kategoria ta została wprowadzona do ustawy dopiero nowelizacją z dnia 9 czerwca 2000 r., na skutek dostosowywania polskiego prawa autorskiego do standardów obowiązujących w Unii Europejskiej. Pierwsze wydanie zostało uregulowane w art. 991 ustawy. Przedmiotem prawa do pierwszego wydania jest pierwsze publiczne udostępnienie utworu, którego czas ochrony upłynął, a jego egzemplarze nie były za życia twórcy publicznie udostępnione. Ochrona przysługuje wydawcy, który opublikował lub w inny sposób rozpowszechnił utwór.

Wydanie krytyczne oraz wydanie naukowe również pojawiło się w ustawie

o prawie autorskim na skutek jej nowelizacji z 2000 r.

Przedmiotem ochrony jest w tym przypadku praca o charakterze naukowym, wykorzystująca metody naukowe, które służą do opracowania wydania naukowego lub krytycznego tekstu lub utworu nie chronionego już prawem autorskim.

Przykładami takich prac mogą być naukowe edycje starych rękopisów, zapisów nutowych, listów.

Stworzenie takiego wydania krytycznego lub naukowego częstokroć musi być poprzedzone kosztownymi badaniami naukowymi. W związku z tym nakład poniesionej pracy winien znaleźć odzwierciedlenie w możliwości ochrony i posiadaniu wyłączności do rezultatu tej pracy przez określony w ustawie czas (w tym przypadku jest to 30 lat od daty publikacji).

Warto przy tej okazji zaznaczyć, iż w obu ostatnio omawianych przypadkach możliwa jest kumulacja ochrony, gdyż pierwsze wydanie może być jednocześnie wydaniem krytycznym lub wydaniem naukowym.

Jeszcze raz Internet !!!!

• Właściciel lub dysponent serwera ma duże możliwości w zamieszczaniu utworów, wiadomości i publikacji multimedialnych.

• Zamieszczanie w/w utworów kwalifikuje się jako rozpowszechnienie - jest to nielegalne bez zgody twórcy.

Sprzeczne z prawem są działania właścicieli/posiadaczy serwerów do udostępniania przekierowań na strony zawierające nielegalne utrwalone utwory filmowe, muzyczne, komputerowe.

Sprzeczna z prawem jest sprzedaż skompresowanych plików muzycznych

w formacie mp3. , np. za pomocą P2P (Kazaa). Osoba tworząca takie możliwości działa bez zgody twórcy.

Możliwe jest tworzenie własnych stron internetowych www. Jeśli umieszczone są na stronie określone pliki, powinniśmy zadać sobie pytanie czemu ma to służyć i czy mamy do tego prawo?

Ryzyko: jeśli opublikujesz swój utwór - powiedz czemu ma służyć. Internauta nie wie czy tylko autor chce się pochwalić, czy pozwala na kopiowanie/rozpowszechnianie, a jeśli tak to na jakich polach eksploracji.

Zgadzam/nie zgadzam się i na jakich polach lub:

UTWÓR CHRONIONY PRAWAMI AUTORSKIMI. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nikt nie posiada zgody twórcy na przetwarzanie, reprodukcję, przechowywanie w pamięci komputera lub podobnych oraz nie może być przekazywany w jakiejkolwiek formie.

Jeśli takiego zastrzeżenia nie ma - możemy korzystać z utworu w ramach dozwolonego użytku osobistego.

Właściciel strony nie będzie miał kłopotów w wypadku publikacji nie swoich stronach utworów w przypadku jeśli będzie posiadał umowę licencji z określonymi plami eksploracji.

Kryterium ograniczenia dozwolonego użytku osobistego jest komercyjność.

Nie można naruszą praw majątkowych twórcy do utworu.

W przypadku stworzenia strony internetowej (zawierającej wartości indywidualne) przez właściciela prawa autorskie pozostają przy nim.

Gdy zleciliśmy wykonanie naszej strony internetowej - w umowie muszą być zawarte prawa majątkowe - dokładanie: komu się należą?

UMOWY NA ODLEGŁOŚĆ

• Umowy zawarte z konsumentami bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumienia na odległość, w szczególności drukowanego lub elektronicznego formularza zamówienia niezaadresowanego/zaadresowanego, listu seryjnego w postaci drukowanej lub elektronicznej, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, reklamy w postaci elektronicznej, katalogu, telefonu, radia, telewizji, automatycznego urządzenia, poczty elektronicznej lub innych środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy o świadczeniu usług droga elektroniczną są umowami na odległość, jeśli kontrahentem konsumenta jest przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność.

Umowa nie może nakładać na konsumenta obowiązku opłaty z góry, przed otrzymaniem świadczenia, co nie oznacza, że konsument nie może tego zrobić dobrowolnie.

Musi określać miejsce i sposób składania reklamacji, nie powodować dodatkowych opłat lub trudności dla konsumenta.

Konsument może od umowy odstąpić bez podania przyczyn składając oświadczenie na piśmie w terminie 10 dni.

Klient musi być przed zawarciem umowy poinformowany o:

1. Imieniu i nazwisku (nazwie), adresie zamieszkania, (siedziby) przedsiębiorstwa, numerze pod którym został zainteresowany.

2. Istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu,

3. Cenie lub wynagrodzeniu obejmującym wszystkie składniki, w szczególności cła i podatki

4. Zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia,

5. Kosztach, terminie, sposobie zastawy

6. Prawie odstąpienia od umowy w terminie 10 dni

7. Kosztach wynikających z korzystania ze środków porozumiewania się na odległość, jeśli są skalkulowane odrębnym cennikiem

8. Terminie w jakim cena/ oferta jest wiążąca

9. Minimalnym okresie, na jaki ma być zawarta umowa o świadczenie ciągłe lub okresowe

10. Miejscu i sposobie składania reklamacji

11. Prawie wypowiedzenia umowy.

Ponadto, ważnym jest aby zapewnić:

dostawę produktu,

jakość produktu,

zaufanie do sprzedawcy,

tryb zapłaty,

możliwość reklamacji, zwrotu

Firma nie wywiązująca się z zadań wobec klienta - traci go.

Oprócz udogodnień zgodnych z normami UE (zwrotu towaru, odstąpienia od umowy) winien być zagwarantowane wsparcie techniczne.

Powinno być szybkie i wysokiej jakości (kompetentne), zapewnianie nie tylko droga elektroniczna ale także poprzez linie telefoniczne COK.

Oprócz elektronicznych kanałów dystrybucji powinny być serwisy stacjonarne w celu przyjęcie reklamacji, naprawienia sprzętu, itp..

Umowy nie posiadające formy pisemnej mogą być zawierane do kwoty 2000 (k.c.).

Wraz z wejściem w życie ustawy o podpisie elektronicznym sytuacja się zmieniła. Ustawa określa skutki prawne jego stosowania zasady świadczenia usług certyfikacyjnych oraz zasady nadzoru nad podmiotami świadczącymi te usługi.

Za podpis elektroniczny uznaje się dane w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone lub z którymi są logicznie powiązane, służą do identyfikacji osoby składającej podpis elektroniczny.

FORMY ZAPŁATY

Za produkt można zapłacić przekazem internetowym (przelew elektroniczny, elektroniczna karta kredytowa). Za produkt możemy zapłacić przed lub po dostarczeniu, w zależności od zaufania do firmy.

• PRAWA KUPUJĄCYCH W SKLEPACH INTERNETOWYCH (ochrona prac konsumentów)

• Zasady bezpieczeństwa:

• Korzystaj z e-sklepów i weryfikuj ich wiarygodność (telefon, adres, itp.)

• Sprawdź opinie o sprzedawcy (fora, porównywarki, opinie, itp.)

• Robiąc zakupy sprawdź czy połączenie jest szyfrowane (zamknięta kłódka w oknie przeglądarki)

• Przy droższych zakupach kupuj za pomocą płatności przy odbiorze

• Dokładnie sprawdzaj wpisany adres sklepu internetowego.

Konsument, który zawarł umowę na odległość ma prawo do jej odstąpienia bez podania przyczyn, składając oświadczenie na piśmie w terminie 10 dni

• Prawo do odstąpienie od umowy

• Nie ponoszenie kosztów

• W przypadku przedpłaty - zwrot odsetek ustawowych

• Złożenie pisemnego oświadczenia

• Zwrot towaru w stanie nienaruszonym w ciągu 14 dni

Oświadczenie winno zawierać:

• O jaką umowę chodzi

• Jakie były jej strony

• kiedy towar został odebrany

• Czego dotyczy oświadczenie

Termin dziesięciodniowy, w którym konsument może odstąpić od umowy, liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usług - od dnia jej zawarcia

Jeśli strony nie uzgodniły inaczej, prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość nie przysługuje konsumentowi w przypadkach:

• świadczenia usług rozpoczętego, za zgodą konsumenta, przed upływem terminu, o którym mowa w art. 7 ust. 1,

• nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na informatycznych nośnikach danych po usunięciu przez konsumenta ich oryginalnego opakowania (tzw. klauzula celofanowa),

• umów dotyczących świadczeń, za które cena lub wynagrodzenie zależy wyłącznie od ruchu cen na rynku finansowym,

• świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego osobą,

• świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu,

• dostarczania prasy,

• usług w zakresie gier hazardowych.

Ochrona bez danych
(ustawa o ochronie baz danych)

Baza danych oznacza zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych według określonej systematyki lub metody, indywidualnie dostępnych w jakiejkolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi. Wymaga istotnego co do jakości lub ilości nakładu inwestycyjnego w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartości.

Np. zbiory książek w bibliotece, zbiory w książce telefonicznej, zbiory utworów muzycznych w sklepie muzycznym, zbiory programów i akcesoriów komputerowych w hurtowni.

Bazy danych spełniające cechy utworu są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeśli zawierają niechronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma charakter twórczy.

Również w przypadku baz danych spełniających cechy utworów jest konieczne zezwolenie twórcy na sporządzenie opracowania.

Producentem baz danych może być osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ponosi ryzyko nakładu inwestycyjnego przy tworzeniu bazy danych. Chroniony jest kapitał zainwestowany przez producenta w bazę danych. Warunkiem ochrony jest obywatelstwo UE lub krajów członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, jak również prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Ochrona baz danych nie obejmuje programów komputerowych używanych do sporządzaniu baz danych lub korzystania z nich.

Okres trwania ochrony baz danych liczony od jej sporządzenia przez okres 15 lat, następujących po roku, w którym baza danych została sporządzona.

Produkcja nośników optycznych

• Rodzaj nośnika danych, w którym informacja jest zapisana w zagłębieniach zwanych pitami (pojedyncze zagłębienie w płycie kompaktowej), a odczyt jest przeprowadzany przy użyciu lasera. Czytnik w który umieszcza się nośnik optyczny, potrafi rozróżnić miejsca wypalane (wytłoczone) od niewypalonych.

• Przykłady nośnika optycznego: CD, CD-ROM, DVD.

• Produkowanie takich nośników to stworzenie technicznych możliwości do nagrań multimedialnych, czyli równoczesnego nagrania obrazu i dźwięku.

• Ustawodawca nadał Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego uprawnienie w postaci możliwości kontroli w zakresie produkcji i zwielokrotniania nośników optycznych, w szczególności w celu zapewnienia ich zgodności z udzielonymi przez uprawnionych - na podstawie umowy - upoważnieniami.

• Obowiązki po stronie przedsiębiorstw:

• Stosowanie kodów identyfikacyjnych we wszystkich urządzeniach i ich elementach.

• Informować ministra o przedmiocie i zakresie prowadzonej działalności do 30 dni od rozpoczęcia

• Przekazać inf. Dotyczące imienia i nazwiska, miejsca zamieszkania (adresu, nazwy, siedziby firmy), itp.. \

• Przedsiębiorca musi przekazać do 10 dnia każdego miesiąca informacje dotyczące zbiorczej wielkości produkcji i jej rodzaju wykonania zamówień poza miejscem prowadzenia działalności, itp

INTELEKTUALNA WŁSNOŚĆ PRZEMYSŁOWA

Własność intelektualna

• Można za WTO przyjąć, że prawo autorskie i prawa pokrewne oraz własność przemysłowa (prawo własności przemysłowej) tworzą łącznie pojęcie „własność intelektualna” .

• Prawo własności przemysłowej wprowadza nowy przedmiot ochrony w postaci wzoru przemysłowego zamiast dotychczasowego wzoru zdobniczego

Ustawa Prawo własności przemysłowej stanowi, przedmiotowo, jednolity akt prawny w tym sensie, że reguluje cały obszar ochrony własności przemysłowej

(z wyłączeniem zwalczania nieuczciwej konkurencji).

W chwili obecnej regulowany odrębnymi aktami prawnymi.
Są to zwłaszcza:

- ustawa z 19 października 1972 r. o wynalazczości,
- ustawa z 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych,

- ustawa z 30 października 1992 r. o ochronie topografii układów scalonych

PODSTAWOWE POJĘCIA

Własność intelektualna, to także ochrona kultury materialnej, określanej jako ogól dóbr materialnych i umiejętności produkcyjnych społeczeństwa w pewnym okresie historycznym.

Znajomość pewnych reguł dotyczących ochrony dóbr materialnych może pomóc w:

• Niedopuszczeniu konkurentów do powielania lub dokładnego kopiowania produktów,

• Unikaniu nieekonomicznych inwestycji badawvczo-rozwojowych i marketingowych,

• Kreowaniu wizerunku firmy za pomocą znaku towarowego i jakościowej strategii firmy.

• Negocjowaniu licencji, koncesjonowaniu lub zawieraniu innych umów w oparciu o intelektualną własność przemysłową,

• Zwiększeniu wartości rynkowej firmy,

• Zdobywaniu łączonego kapitału i ułatwieniu dostępu do finansów,

• Uzyskaniu dostępu do nowych rynków.

Ochrona własności przemysłowej

• Uchwalona 30 czerwca 2000r. ustawa reguluje cały obszar ochrony własności intelektualnej.
  W ustawie tej własność przemysłowa zaliczana jest do własności intelektualnej, traktowana jest na równi z prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.

• Jednakże, nie znajdziemy legalnej, tj. zawartej w ustawie czy innym akcie prawnym, definicji własności przemysłowej.

Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej z 20 marca 1883 r, będąca podstawowym aktem prawa międzynarodowego w interesującej również nie zawiera definicji wprost. Powiada natomiast w artykule 1, że przedmiotem ochrony własności przemysłowej są patenty na wynalazki, wzory użytkowe, znaki towarowe, znaki usługowe, nazwa handlowa i oznaczenia pochodzenia lub nazwy pochodzenia, a także zwalczanie nieuczciwej konkurencji.

Konwencja mówi także, że własność przemysłową należy rozumieć jak najszerzej, tj. odnosić ja nie tylko do przemysłu i handlu w ścisłym znaczeniu, ale także do:

- rolnictwa

- przemysłu wydobywczego

oraz

- do wszystkich produktów wytworzonych lub naturalnych, np. win, nasion, liści tytoniu, owoców, zwierząt, minerałów, wód mineralnych, piwa, kwiatów i mąki.

Polskie przepisy oprócz praw autorskich i pokrewnych w zakresie wartości intelektualnej chronią:

1. Wynalazki

2. Wzory użytkowe

3. Wzory przemysłowe

4. Znaki towarowe/usługowe

5. Oznaczenia geograficzne

6. Topografie układów scalonych

Także:

7. Odmiany roślin (ust. o ochronie prawanej odmian roślin)

8. Nazwy handlowe i firmowe

9. Bazy danych

10. Projekty racjonalizatorskie

Zakres podmiotowy ustawy obejmuje:

• Osoby fizyczne

• Osoby prawne

• Osoby zagraniczne

• Przedsiębiorców

• Osoby prowadzące inna działalność niż gospodarczą

• Jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, a mające zdolność do czynności prawnych.

WARTOŚĆ INTELEKTULANA W PRZEMYSLE JEST TWORZONA PRZEZ CZŁOWIEKA

Prawo do dóbr intelektualnych oprócz twórcy/współtwórcy może przysługiwać innym osobom z mocy umowy lub ustawy (pracodawca twórcy, pracodawca i twórca, zamawiający lub określone przedsiębiorstwo).

Pracodawca ma prawa do wynalazku, i.in. wówczas gdy tego rodzaju dzieło powstało w wyniku wykonywania obowiązków określonych w umowie o pracę.

Pracodawca może udzielić pomocy twórcy wówczas prawo do wytworu ma twórca, pracodawca ma prawo do wykorzystania go we własnym zakresie.

Twórca dzieła intelektualnego może przenieść swoje prawo do dzieła nieodpłatnie/odpłatnie na rzecz pracodawcy, albo przekazać mu je do korzystania (odp. pracodawcy 1 miesiąc).

Każda umowa musi zawierać postać pisemną !

Regulacje i normalizacje ustawowe

• Dotyczące: Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, będącego centralnym organem administracji rządowej, który jest właściwy do realizacji zadań państwa w sprawach związanych (najogólniej mówiąc) z udzielaniem ochrony przedmiotom własności przemysłowej.

Ustawa normuje stosunki w zakresie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych, a także zasady, na jakich przedsiębiorcy mogą przyjmować projekty racjonalizatorskie i wynagradzać ich twórców.

Najistotniejszymi rozwiązaniami ustawy Prawo własności przemysłowej są:
- wprowadzenie przedmiotu ochrony w postaci wzoru przemysłowego (zamiast wzoru zdobniczego),
- ochrona oznaczeń geograficznych przez rejestrację

• odmienności dotyczące postępowania przed Urzędem Patentowym i postępowania odwoławczego,

• wprowadzenie instytucji sprzeciwu do wydanej już decyzji o udzieleniu prawa wyłącznego,

• regulacje dotyczące wyczerpania prawa wyłącznego,

• sądowa kontrola decyzji Urzędu Patentowego,

• ustanowienie procedury zatrzymania na granicy
  towarów, co do których istnieje podejrzenie,
  że są oznaczone podrobionym znakiem towarowym.

Procedura dotycząca ochrony i rejestracji patentu

Przepisy karne

Karane jest:

• Przypisywanie sobie autorstwa

• Wprowadzanie w błąd co do autorstwa

• Zgłoszenie cudzego projektu jako własnego

• Używanie podrobionego znaku towarowego

w celu wprowadzenia towaru do obrotu, i.in.

Czyny te podlegają (w zależności od charakteru przestępstwa), karze grzywny, ograniczenia wolności lub jej pozbawienia do 5 lat.

Patenty

i wynalazki

Patent to gwarancja udzielona przez Państwo, chroniąca wynalazek.

Wynalazca ujawnia wynalazek w zamian za to korzysta z czasowej wyłączności i korzyści materialnych jeśli wynalazek zyskał zastosowanie.

Prawo do patentu przysługuje:

• twórcy/współtwórcom

• pracodawcy (gdy wynika ze stosunku pracy)

• zamawiającemu (gdy powstał w wyniku umowy)

• podmiotowi gospodarczemu (1. gdy dokonany został przy pomocy tego podmiotu, 2. gdy umowa precyzuje zasady korzystania)

• uprawnionemu z patentu (uzyskał patent na ulepszenie lub uzupełnienie wynalazku)

OGRANICZENIA PATENTOWE

Patenty nie mogą być udzielone:

• Gdy istnieje sprzeczność z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami

• Na wynalazki biotechniczne

• Na odmiany roślin lub rasy zwierząt, czysto biologiczne sposoby hodowli roślin i zwierząt

• Na sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz sposoby diagnostyki stosowane na ludziach i zwierzętach

Uprawnienia z patentu

Po uzyskaniu patentu osoba uprawniona jest właścicielem patentu. Patent jest chroniony przez 20 lat od dnia zgłoszenia.

Właściciel może korzystać z patentu w sposób zarobkowy lub zawodowy.

Patent jest zbywalny i podlega dziedziczeniu. Umowa o przeniesieniu w formie pisemnej, zawiera przekazanie uprawnień do patentu, wobec osób trzecich i skutkuje z chwilą wpisu tego przeniesienia do rejestru patentowego.

WYNALAZEK

Ustawa nie precyzuje czy jest wynalazek, możemy jednak przyjąć że:

Wynalazkiem jest rozwiązanie z dowolnej dziedziny techniki (nowe w skali światowej), posiadające poziom wynalazczy i nadające się do zastosowania przemysłowego.

Wynalazkami nie są m.in.: odkrycia naukowe, metody matematyczne, wytwory o charakterze estetycznym, plany, zasady i metody gier, itp..

W przypadku brania pod uwagę obronności i bezpieczeństwa kraju, wyróżniamy wynalazki zwykłe i tajne.

Zgłoszenie/uzyskanie patentu

Aby uzyskać patent na wynalazek zwykły trzeba:

1. Zgłoszenie w UP (na piśmie, z opisem szczegółowym, określając zastrzeżenia patentowe, skrótem opisu, wniosek o uprzednie pierwszeństwo)

2. Decyzja o udzieleniu/odmowie udzielenia patentu (dokonanie opłaty)

3. Wpis do o udzieleniu patentu, publikacja opisu patentu (dokonuje UP)

Procedura dotycząca patentu na wynalazek tajny ujęta jest w ustawie Prawo własności przemysłowej oraz w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 23.07.2002 w sprawie wynalazków i wzorów użytkowych dotyczących obronności lub bezpieczeństwa Państwa.

UP nie rozpatruje zgłoszenia, można jedynie dokonać zastrzeżenia pierwszeństwa do uzyskania patentu.

Ograniczenia patentowe

Twórca nie zawsze może korzystać z ochrony wynalazku, z różnych powodów, m.in.:

1. Wyczerpanie prawa (uprawniony z patentu po wprowadzeniu do obrotu na terytorium RP, określonego egzemplarza wyrobu, opartego na wynalazku chronionym traci do niego prawo; kto uzyskał taki wyrób może go wprowadzić ponownie do obrotu, podobnie jest w przypadku zaimportowania)

2. Nadużywanie prawa (uprawniony uniemożliwiałby korzystanie z wynalazku, lub w przypaku istnienia braku wyrobu, oraz brak taki byłby sprzeczny w interesem publicznym).

• Licencja przymusowa, wydaje się gdy zachodzi jeden z poniższych warunków

• UP stwierdził nadużywanie prawa z patentu

• jest koniecznością do zapobieżenia/usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa państwa,

• zachodzi kolizja patentów

Czas trwania licencji przymusowej określa UP, zbycie licencji jest możliwe tylko łącznie ze zbywanym przedsiębiorstwem lub jego częścią.

• Ograniczenia co do wynalazków dotyczących środków komunikacji (ograniczenie wynika ze zobowiązań międzynarodowych, nie jest bezprawne wykorzystywanie wynalazku dotyczącego komunikacji lub ich części lub urządzeń, które znajdują się na terytorium RP.)

• Stan zagrożenia interesów państwa (w wykorzystaniu decydują poszczególne organy państwa [minister/wojewoda]; osobie której wynalazek byłby wykorzystany należy się wynagrodzenie ze środków państwowych).

• Wynalazki do celów badawczych i doświadczalnych (otwiera możliwości dla naukowców i dydaktyków dotyczące dalszego rozwoju technicznego kraju).

• Produkty ze względu na ich przeznaczenie (dotyczy przepisów prawa jakie są wymagane dla uzyskania rejestracji/zezwolenia, stanowiących warunek dopuszczenia do obrotu niektórych wytworów ze względu na ich przeznaczenie, np. lecznicze)

• Lek wykonywany na receptę (zasada mieszania leków ze względu na ich skład przez farmaceutę)

• Dobra wiara korzystającego (zachodzi wówczas gdy osoba przypuszcza, iż korzystanie z określonego rozwiązania (tech., biol., chem.) jest dozwolone i nie chronione żadnym patentem lub nabyła patent od osoby nieuprawnionej.

• Posiadanie prawa do patentu (uzyskanie zgody, od współwynalazców/współuprawnionych nie jest konieczne gdyby jeden z nich chciał prowadzić przedsiębiorstwo gospodarcze z wykorzystaniem tego wynalzaku.

Unieważnienia i wygaśniecie patentu

• Unieważnienie patentu może nastąpić na wniosek:

- każdej osoby, która ma interes prawny i wykaże niesłuszne przydzielenie patentu przez UP

• Prokuratora Generalnego RP

• Prezesa UP RP

(dokonać tego mogą w interesie publicznym)

Wygaśnięcie patentu następuje wskutek:

1. Upływu czasu na jaki został udzielony

2. Zrzeczenia się patentu przed UP

3. Nieuiszczenia w terminie opłaty okresowej

4. Trwałej utraty możliwości korzystania z wynalazku

Razem z patentem głównym wygasają patenty dodatkowe

Unieważnienie lub wygaśnięcie patentu jest wpisane do rejestru patentowego.

Licencje

• Licencja, zezwolenie ustawowe (lub wynikające z umowy) na korzystanie z określonych produktów lub umożliwienie wykonywania usług, które sa reglamentowane. Określa warunki korzystania z produktu (projekt wynalazczy), lub oznaczenia geograficznego, czy znaków towarowych.

• Licencjobiorca (opłata licencyjna)

• Licencjodawca

• Licencja pełna, wynika z umowy, w której nie zaznaczono ograniczeń w korzystaniu z wynalazku,

• Licencja ograniczona, nie daje pełni praw do wynalazku, jej ograniczenia są zawarte w umowie.

• Licencja niewyłączna, daje uprawnienia do korzystania z wynalazku ale nie ma praw wyłączności,

• Sublicencja to możliwość udzielenia dalszej licencji przez licencjobiorcę, czyli nie ogranicza uprawnionego z licencji do dalszego nią dysponowania.

• Licencja otwarta, polega na udzieleniu zgody przez uprawnionego z patentu na udzielenie licencji każdemu, kto wyrazi na to ochot, ma charakter pełny i niewyłączny, wymaga oświadczenia wpisanego do rejestru UP

• Licencja dorozumiana, jest licencją pełną i niewyłączną określenie na domniemanie, że wynik prac badawczych, lub podobnych wykonanych na zamówienie podmiotu zawiera wynalazek. Domniemywa się, że wykonawca prac udziela licencji przekazując wyniki.

---