Wyjaśnij znaczenie pojęcia „naczelne zasady konstytucji”:
Podstawowe zasady ustroju są to idee i wartości o szczególnie doniosłym znaczeniu dla państwa i społeczeństwa, wyrażone w postaci norm prawnych, zawartych wprost w Konstytucji lub wynikających z szeregu jej postanowień szczegółowych, a także utrwalonych w danym państwie zwyczajów konstytucyjnych.
Wymień i omów zasady naczelne konstytucji RP z roku 1997:
- zasada republikańskiej formy państwa- art.1 Konstytucji RP: „Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli”
-zasada demokratycznego państwa prawnego- państwo prawne to państwo rządzone przez prawo, które stoi ponad państwem i w którym system organów państwa działa w sposób ściśle przez prawo regulowany,
-zasada suwerenności narodu- suwerenność powszechnie definiowana jako niepodległość, niezależność, sprawowanie niepodzielnego zwierzchnictwa nad danym terytorium,
-zasada podziału władzy- wyodrębnienie 3 sfer władzy: ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej; przypisanie każdej z nich odrębnych organów państwowych odseparowanych od siebie poprzez formułę niepołączalności stanowisk (incompatibilitas); system wzajemnych hamulców pomiędzy władzami zmierzający do zapewnienia równowagi oraz warunków do współdziałania,
-zasada pluralizmu politycznego- sensu largo: odnosi się do gwarantowania przez państwo swobody tworzenia i działania różnorodnych organizacji społecznych, jako dobrowolnych zrzeszeń obywateli, podejmowanych zamiarem realizowania określonych zadań społecznych,
Sensu stricte: wielość partii politycznych, równość partii politycznych wobec prawa oraz demokratyczny charakter partii politycznych,
-zasada decentralizacji władzy publicznej i samorządu terytorialnego- decentralizacja polega na przekazywaniu istotnych zadań, znajdujących się dotychczas w gestii organów centralnych państwa jednostkom administracyjnym niższego szczebla, przy jednoczesnym poszerzeniu zakresu uprawnień tych organów do samodzielnego podejmowania decyzji w sprawach objętych ich właściwością miejscową,
(cechy decentralizacji- względność, samodzielność i niezależność).
-zasada społecznej gospodarki rynkowej- oparcie ustroju gospodarczego w państwie na regułach wolnego rynku przy jednoczesnym zagwarantowaniu bezpieczeństwa społecznego i sprawiedliwości społecznej, przede wszystkim poprzez dążenie do wyrównywania różnic społecznych.
Podstawa ustroju gospodarczego RP opiera się na 3 filarach: -wolności działalności gospodarczej, -własności prywatnej, oraz -solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych,
-zasada równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych, autonomii i wzajemnej niezależności oraz współdziałania w stosunkach między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi,
Wyjaśnij pojęcia prawa człowiek i prawa obywatela:
-Prawa człowieka są szczególną postacią uprawnień jednostki, które jej przysługują, niezależnie od przynależności państwowej i innych cech różnicujących, gdyż ich źródłem jest prawo naturalne, są niezbywalne, nienaruszalne i niepodzielne,
-Prawa obywatelskie nie przysługują każdej jednostce ludzkiej, gdyż kryterium ich uznania przez państwo jest posiadanie obywatelstwa,
Omów zasady międzynarodowej ochrony praw człowieka:
Deklaracja Ochrony Praw Człowieka (1948r. ONZ)- początek prac w kierunku ochrony prac człowieka,
Rozróżniamy 2 systemy ochrony praw jednostki:
- system regionalny,( Konwencja Praw Człowieka 1936r; Afrykańska Karta Praw Człowieka, Trybunał w Norymberdze i Tokio- zbrodnie wojenne)
- system uniwersalny (Karta Narodów Zjednoczonych i wszelkie akty prawne ONZ), który ma charakter globalny.
4.11.1950r.- Europejska Konwencja o ochronie Praw Człowieka i podstawowych wolności, została stworzona przez Radę Europy. Obecnie obejmuje 46 państw.
Karta Podstawowych Praw UE (2000r.) ETS w Luksemburgu.
Indywidualna koncepcja - jako nadrzędna wskazuje interesy jednostki. Państwo ma służyć dla dobra człowieka. Jest narzędziem i nie pretenduje do własnych celów. Źródłem praw nie jest decyzja państwowa, lecz poszukuje się ich w godności ludzkiej.
5. Wyjaśnij pojęcie konstytucyjny system źródeł prawa i omów hierarchię źródeł prawa:
Mówiąc o systemie źródeł prawa RP, mamy na myśli formalne znaczenie terminu źródło prawa, czyli mówimy o rezultatach prawotwórczej działalności organów państwowych, w wyniku której powstają akty normatywne zawierające reguły postępowania. Przez system źródeł prawa RP rozumiemy wiec system aktów normatywnych.
Wymienione w Konstytucji źródła powszechnie obowiązującego prawa RP to:
Konstytucja,
ustawy,
ratyfikowane umowy międzynarodowe,
rozporządzenia,
rozporządzenia z mocą ustawy
akty prawa miejscowego.
6. Omów ustrój samorządu terytorialnego:
Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, utworzona w 1990 roku, od 1 stycznia 1999 roku, po reformie utworzono powiaty i województwa.
Gmina to wspólnota samorządowa, tworzona przez wszystkich obywateli zamieszkujących pewne terytorium, wykonująca pewne zadania publiczne w imieniu własnym, posiadająca osobowość prawną. Gmina może być miejska lub wiejska. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu niezastrzeżona dla innych jednostek, sama też ponosi za swe działanie odpowiedzialność. Może wykonywać pewne zadania z zakresu administracji rządowej (jeśli zostaną jej przekazane przez władzę państwową). Gmina nie jest podporządkowana hierarchicznie w systemie samorządu terytorialnego. Organy gminy wybierane są w wyborach samorządowych. Gmina posiada własne źródła finansowania, jest podmiotem prawa własności i innych praw majątkowych. Gminy mogą tworzyć związki komunalne. Organami gminy są: rada gminy (lub rada miejska), oraz wójt (w gminie miejskiej burmistrz, w większym mieście, będącym kiedyś miastem wojewódzkim - prezydent miasta).
Powiat to pewna wspólnota samorządowa, którą tworzą mieszkańcy pewnego terytorium, obejmuje obszar kilku graniczących ze sobą gmin lub pokrywa się z gminą miejską (np. w Lublinie i In. Dużych miastach pow. 100 tys. Mieszkańców lub w miastach mniejszych, które były siedzibą województwa). Organami powiatu są rada powiatu (funkcje kontrolne i prawotwórcze) oraz zarząd powiatu (funkcje wykonawcze przy pomocy starostwa powiatowego). Radni powiatowi wybierani są w wyborach bezpośrednich. Powiat posiada osobowość prawna. Powiaty, których obszar funkcjonowania pokrywa się z obszarem miasta (gminy miejskiej) nazywamy powiatami grodzkimi.
Województwo to największa jednostka administracji rządowej samorządu terytorialnego. Jest jednostką podziału samorządowego i administracji rządowej. Organy: sejmik województwa (funkcja prawotwórcza i kontrolna) oraz zarząd województwa (organ wykonawczy). W skład sejmiku wchodzą radni wybierani w wyborach bezpośrednich. W województwie władze administracji rządowej sprawuje wojewoda, podległy Prezesowi Rady Ministrów.
7. Wyjaśnij pojęcie ustrój i właściwość sądów:
Sąd- we współczesnych demokratycznych systemach prawnych to niezawisły organ państwowy powołany do stosowania prawa w zakresie rozstrzygania sporów między podmiotami pozostającymi w sporze, a także decydowania o przysługujących uprawnieniach oraz dokonywania innych czynności określonych w ustawach lub umowach międzynarodowych. Wyposażony jest w atrybut niezawisłości i funkcjonuje w szczególnej, procesowej formie.
Zgodnie z art.175 Konstytucji RP, wymiar sprawiedliwości w RP sprawują:
Sąd Najwyższy- jest naczelnym organem sądowym w Polsce, sprawuje nadzór w zakresie orzekania nad wszystkimi sądami. Do jego istotnych zadań należy zapewnienie prawidłowości wykładni prawa. Opiniuje projekty nadesłanych ustaw. Wykonuje także inne czynności określone w Konstytucji i ustawach np: orzekanie o ważności wyborów i referendów, udzielanie odpowiedz na pytania prawne, formułowane przez sądy rozpoznające konkretną sprawę.
SN wykonuje swoje funkcje w 2 podstawowych formatach:
- rozpatrywanie środków odwoławczych od orzeczeń sądowych (sady powszechne- rozpatrywanie kasacji; w charakterze II instancji SN orzeka w sprawach wojskowych; rozpoznawanie rewizji nadzwyczajnych od prawomocnych orzeczeń NSA)
- podejmowanie uchwał mających na celu wyjaśnienie wątpliwości prawnych,
Sędziów SN powołuje na czas nieokreślony Prezydent RP na wniosek KRS. Pierwszy Prezes SN, który stoi na czele SN i kieruje jego pracami, powoływany jest również przez Prezydenta spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne SN ( 6-letnia kadencja).
Sąd Najwyższy dzieli się na: Izbę Cywilną,Izbę Karną, Izbę Wojskową oraz Izbę Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych.
Organami SN są: Pierwszy Prezes SN, Prezes SN oraz organy kolegialne ( Zgromadzenie Ogólne Sędziów SN, Zgromadzenie Sędziów Izb SN, Kolegium SN)
Sądy powszechne- rozstrzygają sprawy z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego, pracy oraz ubezpieczeń społecznych, które nie są zastrzeżone dla innych sądów. Pracami sądów kierują prezesi.
Postępowanie w sądach ma charakter instancyjny.
Sądy powszechne dzielą się na:
- rejonowe (najniższa instancja), które rozpatrują wszystkie sprawy, z wyjątkiem tych zastrzeżonych dla sądów okręgowych, przy sądach rejonowych funkcjonują sądy grodzkie, które sądzą wykroczenia, czyli czyny społecznie szkodliwe, które nie są przestępstwami. Tworzone dla jednej lub większej liczby gmin w granicach tego samego województwa.
-okręgowe- rozpatrują odwołania od orzeczeń sądów rejonowych. Tworzone dla obszaru właściwości co najmniej dwóch sądów rejonowych.
-apelacyjne- rozpatrują odwołania od orzeczeń sądów okręgowych, działa na obszarze objętym właściwością co najmniej dwóch okręgów sądowych.
Sądy administracyjne- do ich kompetencji należy:
- kontrola działania organów administracji publicznej;
- rozstrzyganie sporów między jednostkami samorządu oraz samorządem a jednostkami administracji państwowej,
- rozstrzyganie sporów między obywatelami a jednostkami administracji,
- orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego,
Sądownictwo w Polsce jest dwuinstancyjne:
- wojewódzkie sądy administracyjne- sądy I instancji, które rozpatrują w I instancji wszystkie sprawy należące do kompetencji sądownictwa administracyjnego,
- Naczelny Sąd Administracyjny- sąd II instancji dla spraw rozpatrywanych przez sądy wojewódzkie, nad którymi sprawuje nadzór. Na jego czele stoi powołany przez prezydenta na 6 lat spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA.
Sądy wojskowe- rozpatrują przestępstwa popełniane przez żołniery służby czynnej. Sądownictwo wojskowe ma charakter dwuinstancyjny:
- sądy garnizonowe- I instancja.
- sądy okręgu wojskowego- sądy II instancji dla spraw rozpatrywanych przez sądy garnizonowe oraz I instancji dla spraw żołnierzy posiadających najwyższe stopnie wojskowe.
Omów konstytucyjne zasady organizacji i postępowania sądów:
Konstytucja wskazuje kilka podstawowych zasad, wokół których zbudowana być musi struktura sądów i procedura ich funkcjonowania. Rozróżnić można: zasady organizacji sądownictwa, prawa jednostki związane z postępowaniem sądowym oraz zasady praworządnego procesu.
Jeśli chodzi o zasady organizacji sądownictwa należy wymienić:
- zasadę dwuinstancyjności, oznacza to, że w każdej sprawie należącej do właściwości sądów musi istnieć proceduralna możliwość zwrócenia się do sądu wyższej instancji o zbadanie prawidłowości orzeczenia wydanego przez sąd I instancji,
- zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości,
- zasada jawności rozprawy- odnosi się do wszystkich postępowań sądowych, a raczej rozpraw prowadzonych w ramach tych postępowań. Zasada jawności oznacza stworzenie publiczności dostępności do Sali sądowej i spokojnego obserwowania przebiegu rozprawy,
Na okres działania sądów i procedurę sądową wywierają też wpływ niektóre konstytucyjne prawa obywateli:
- prawo do sądu- przepis ten decyduje, że musi to być właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd,
- prawo do obrony, odnosi się tylko do postępowania karnego, ale dotyczy wszystkich jego stadiów, a więc wykracza poza sądową fazę tego postępowania.
Konstytucja formułuje także zasady prawa materialnego, a także zasadę domniemania niewinności, ochronę wolności i nietykalności osobistej, zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania i karania, w tym zakaz kar cielesnych.
Wyjaśnij pojęcie organy administracji państwowej i dokonaj ich podziału:
Na podstawowe elementy składowe umożliwiające zdefiniowanie organu administracji i wyodrębnienie go spośród innych jednostek organizacyjnych w państwie składają się:
- wyodrębnienie organizacyjne w ramach aparatu państwowego,
- działanie w imieniu i na rachunek państwa,
- upoważnienie do posługiwania się środkami władczymi,
-działanie w ramach opartych na kompetencji,
Podział organów administracji państwowej:
> Organy naczelne- najważniejsze, najbardziej znaczące, podstawowe organy wymienione w Konstytucji, cechy:
- są powoływane przez Prezydenta ( bezpośrednio lub po wyborze przez Sejm),
- są organami zwierzchnimi w stosunku do innych organów,
- ponoszą odpowiedzialność konstytucyjną i polityczną,
Są nimi: Prezydent, Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie.
>Organy centralne administracji (inaczej urzędy centralne) działają na podstawie właściwych ustaw czy statutów nadawanych przez Prezesa Rady Ministrów w drodze rozporządzenia i regulaminów organizacyjnych nadawanych przez kierownika urzędu w drodze zarządzenia.
Centralne organy państwowe dzielą się na:
organy, które są podległe Radzie Ministrów lub premierowi,
organy, które są podległe właściwemu ministrowi- organy resortowe,
Za urzędy centralne uważa się: inspekcje, urzędy regulacyjne, urzędy standaryzacyjne i certyfikacyjne, urzędy nadzorcze nad pewnymi sferami działalności, urzędy wykonujące specjalne zadania publiczne, urzędy świadczące usługi publiczne.
> Organy terenowe:
- Terenową administrację na terenie województwa sprawują: wojewoda, działający pod nadzorem wojewody kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, wykonującym zadania i kompetencje określone w ustawach w imieniu wojewody ( z ustawowego upoważnienia) lub w imieniu własnym, jeżeli ustawy tak stanowią; poza tym: organy administracji niezespolonej, organy samorządu terytorialnego jeżeli wykonywanie zadań administracji wynika z ustawy lub z zawartego porozumienia,
Wyjaśnij pojęcie prawo karne i wskaż dyscypliny naukowe zaliczane do prawa karnego sensu largo oraz nauki pokrewne:
Prawo karne:
Sensu largo jest to zespół przepisów prawnych normujących kwestie odpowiedzialności karnej człowieka za czyny zabronione pod groźbą kary kryminalnej. Dzieli się na:
-materialne- określa czyny będące przestępstwami, zasady odpowiedzialności oraz środki prawne stosowane wobec ich sprawców (Kodeks Karny i ustawy), zwane także prawem karnym sensu stricte,
- procesowe- określa reguły postępowania w procesie karnym dotyczące postępowania, organów, świadków itd. ( Kodeks Postępowania Karnego),
- wykonawcze- przepisy dotyczące wykonywania kar, środków karnych i zabezpieczających oraz innych rozstrzygnięć wydawanych w sprawach karnych. (Kodeks Karny Wykonawczy),
Podział według kryterium zakresu zastosowania:
-powszechne- zawierające normy dotyczące wszystkich dziedzin życia społecznego oraz wszystkich osób,
- indywidualne- zwane również szczególnym, zawierające normy chroniące szczególną sferę interesów (prawo karne skarbowe) lub dotyczące szczególnej grupy osób (prawo karne wojskowe).
Nauki pokrewne prawa karnego:
- kryminologia- zajmuje się badaniem przyczyn przestępczości; bada podmioty przestępstw- ich cechy, budowę ciała itp.
- wiktymologia- nauka o ofiarach przestępstw, rola ofiary w genezie przestępstwa,
- kryminalistyka- nauka o metodach i środkach wykrywania przestępstw oraz utrwalania dowodów,
- nauki o praktyce kryminalnej i nauki penitencjarne- zajmują się kwestiami wykonywania kary, badaniem zachowania osób; mają na celu zapobieganiu degradacji w czasie wykonywania kar,
Omów funkcje prawa karnego:
- sprawiedliwościowa- oznacza zapewnienie poczucia sprawiedliwości osoby pokrzywdzonej i tzw. społecznego poczucia sprawiedliwości (odpłata za przestępstwo),
- ochronna- ma na celu ochronę dóbr, mających istotne znaczenie dla rozwoju jednostki i funkcjonowania społeczeństwa, przed atakami osób naruszających normy karne; realizowana jest na płaszczyźnie prewencyjnej, represyjnej i zabezpieczającej;
-gwarancyjna- ma zabezpieczać jednostkę przed ingerencją w jej prawa przez władzę pod pretekstem wykonywania funkcji ochronnej; ustawa określając co jest przestępstwem gwarantuje obywatelowi, że działanie nieokreślone jako przestępstwo nie będzie karane,
Wymień i omów zasady prawa karnego:
-zasada odpowiedzialności karnej za czyn- odpowiedzialność karna może nastąpić tylko wtedy gdy sprawca dopuści się czynu zabronionego, a więc czyn jest niezbędna przesłanką odpowiedzialności karnej.
- zasada winy- odpowiedzialność karną sprawca może ponieść tylko wtedy gdy z popełnionego czynu można zrobić zarzut; warunkiem osobistej zarzucalności czynu (czyli winy) jest istnienie określonej więzi psychicznej między sprawcą a jego czynem.
- zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej- odpowiedzialności za popełniony czyn nie może przejąć na siebie nikt inny jak tylko sprawca przestępstwa,
-zasada humanitaryzmu- kary i środki karne przewidziane prawem karnym powinny być stosowane z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, a w szczególności z poszanowaniem godności człowieka. W humanitarny sposób należy także wykonywać orzeczone kary, środki karne i środki zabezpieczające. W szczególności zakazane jest stosowanie tortur oraz innego nieludzkiego lub poniżającego traktowania i karania, zaś sama kara ma wyrządzać tylko taką dolegliwość, jaka jest konieczna dla zapewnienia osiągnięcia celów kary.
-zasada nullum crimen sine lege- nie ma przestępstwa bez ustawy- odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto dopuścił się czynu zabronionego przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, po upgradzie zasadę tą można rozszerzyć: Nullum crimen nulla poena sine lege poenali anteriora- wynikają z niej szczegółowe przesłanki:
Nullum crimen sine lege scripta- prawo karne musi być prawem pisanym i zawartym w ustawie,
Nullum crimen sine lege certa - przepisy karne muszą opisywać przestępstwo w sposób maksymalnie dokładny,
Nulla poena sine lege- kara za przestępstwo musi być określona we wcześniej przewidzianej i wydanej ustawie,
Lex retro non agit- prawo nie działa wstecz,
Wyjaśnij zasadę subsydiarności prawa karnego:
- Zasada subsydiarności wyraża się w regule, iż przepis zasadniczy (pierwotny) wyłącza zastosowanie przepisu pomocniczego - lex primaria derogat legi subsidiare.
Wskaż sposoby dokonywania wykładni przepisów prawa:
Wykładnię prawa określa się jako ogół rozumowań zmierzających do odkodowania norm prawnych zawartych w obowiązujących przepisach prawnych oraz ustalenia ich znaczenia.
-wykładnia językowa- polega na ustaleniu znaczenia i zakresu wyrażeń tekstu prawnego ze względu na język, w którym zostały sformułowane.
-wykładnia celowościowa- przepis ustawy musi być tłumaczony tak, aby był najbardziej zdatnym środkiem do osiągnięcia celu ustawy
-wykładnia systemowa-założenie, że przepis w danym akcie prawnym nie jest umiejscowiony przypadkowo, lecz wynika z racjonalnego działania prawodawcy. Z takiej wykładni może wynikać wniosek że przepis ma mniejsze znaczenie ze względu na treść przepisu wyżej położonego.
Sformułuj definicję przestępstwa: ( 6 elementów definicji):
Przestępstwo- (art. 1 KK):
-czyn człowieka….
-zabroniony przez ustawę….
-pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek…
-bezprawny…
-zawiniony…
-i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy.
wyjaśnij pojęcie znamiona czynu zabronionego
Znamiona. Zespoły ustawowych znamion tworzą typy przestępstw (jak np. zabójstwo, znieważenie pomnika, kradzież leśna etc.). Aby można był mówić o odpowiedzialności karnej, sprawca musi wyczerpać wszystkie znamiona typu przestępstwa i musi to zostać udowodnione. Ustawowe znamiona przestępstwa dotyczą:
podmiotu przestępstwa;
strony podmiotowej;
przedmiotu przestępstwa;
strony przedmiotowej.
wyjaśnij pojęcie bezprawności czynu
Bezprawność czynu, sprzeczność między stanem faktycznym (zachowaniem się człowieka) a nakazem prawnym. Pojęcie bezprawności występuje we wszystkich dziedzinach prawa posługującego się nakazami (zakazami), np. bezprawność cywilna, karna, administracyjna.
Określony stan faktyczny (czyn) może być uznany jako bezprawny z punktu widzenia wszystkich dziedzin prawa (np. zabójstwo) albo stanowić czyn bezprawny w świetle tylko jednej dziedziny prawa.
wyjaśnij znaczenie pojęcia winy w prawie karnym
Wina. Aby czyn mógł rodzić odpowiedzialność karną konkretnego sprawcy, należy się upewnić w chwili jego popełnienia sprawcy można było przypisać winę. W przeciwnym wypadku nie ma mowy o przestępstwie.
wskaż sposoby kwalifikacji przestępstw
Klasyfikacja przestępstw:
ze względu na wagę przestępstw:
zbrodnia - czyn zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 lat lub surowszą, np. morderstwo, fałszowanie pieniędzy
występek - czyn zagrożony karą przekraczającą 1 miesiąc pozbawienia lub ograniczenia wolności albo karą grzywny przekraczającą 30 stawek dziennych
wykroczenie - czyn którego górna granica kary nie przekracza wytycznych występku
ze względu na formę czynu:
z działania, np. gwałt
z zaniechania, np. nie zawiadomienie o przestępstwie
jedno i drugie , np. fałszywe zeznania
ze względu na skutek:
skutkowe - dla zaistnienia przestępstwa musi nastąpić pewien skutek, zmiana w świecie zewnętrznym, np. uszczerbek na zdrowiu, zniszczenie rzeczy
bez skutkowe - np. nakłanianie do uprawiania nierządu, do składania fałszywych zeznań, itp.
Ze względu na winę:
umyślne
nieumyślne
ze względu na typ:
podstawowy, np. zabójstwo
kwalifikowany, np. zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem
uprzywilejowany, np. zabójstwo w afekcie, zabójstwo usprawiedliwione okolicznościami
ze względu na tryb ścigania:
o charakterze publicznoskargowym - ściganie z urzędu przez prokuratora, policję i inne służby
prywatnoskargowym, np. zniesławienie
wnioskowym - szczególna odmiana przestępstw publicznoskargowych - do wszczęcia postępowania z urzędu potrzebny jest wniosek osoby pokrzywdzonej, np. gwałt - takiego wniosku już nie można cofnąć
ze względu na sposób atakowania dobra prawnego:
z naruszenia - nastąpił uszczerbek, skutek ma skutek działania sprawcy
z narażenia - sprawca sprowadza pewien stan niebezpieczeństwa, nawet jeśli nie spowoduje żadnego wypadku
ze względu na rodzaj podmiotów uczestniczących w przestępstwie:
powszechne - może je popełnić każda osoba fizyczna
indywidualne - może je popełnić konkretna osoba wskazana w treści przepisu, np. funkcjonariusz publiczny.
wyjaśnij kto może być sprawcą przestępstwa
Podmiot (sprawca przestępstwa) wg kodeksu karnego: może nim być tylko osoba fizyczna, która w chwili czynu ukończyła 17 lat.
Są dwa wyjątki od tej zasady:
osoba która ukończyła 15 lat: umyślne zabójstwo, zamach na prezydenta, wzięcie zakładników, gwałt ze szczególnym okrucieństwem, rozbój itp.
Po ukończeniu 17 lat, a przed ukończeniem 18: sąd może orzec wyrok na podstawie ustawy o postępowaniu do spraw nieletnich (ze względu na właściwości sprawcy, jego warunki osobiste, itp.)
omów formy stadialne zjawiskowe przestępstwa
formy stadialne:
przygotowanie do przestępstwa
usiłowanie dokonania przestępstwa
dokonanie przestępstwa
omów formy zjawiskowe przestępstwa
formy zjawiskowe:
osobiście przez jednego sprawcę (sprawstwo zwykłe)
współsprawstwo (sprawstwo kierownicze, podżeganie, pomocnictwo)
wskaż okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną
Wyłączenie odpowiedzialności karnej:
1) okoliczności natury:
faktycznej - przestępstwo nie zostanie wykryte
prawnej - przedawnienie, amnestia, abolicja, immunitet
2) okoliczności wyłączające przestępczość czynu:
wyłączające bezprawność czynu - gdy sprawca swoim działaniem wypełnia zamierzone przestępstwo, ale jego działanie mieści się w granicach prawa, okoliczności te to kontratypy (obrona konieczna, stan wyższej konieczności, działanie w ramach uprawnień lub obowiązków, zgoda pokrzywdzonego, czynności lecznicze, karcenie małoletnich, uprawianie sportu, ryzyko nowatorstwa, ostateczna potrzeba w wojsku, zwyczaj)
wyłączające winę - wyłączają winę takie okoliczności jak: niepoczytalność sprawcy, błąd co do faktu (stanowiącego znamię czynu zabronionego), błąd co do prawa, rozkaz przełożonego w wojsku, błąd co do kontratypu.
wyłączające społeczna szkodliwość czynu
wyjaśnij pojęcie kontratypu.
Kontratyp - okoliczność wyłączająca karną bezprawność czynu. Zaistnienie kontratypu powoduje, że zachowanie wypełniające znamiona czynu zabronionego nie jest przestępstwem. Innymi słowami - postępowanie, które w normalnych warunkach jest bezprawne, staje się prawnie dozwolone ze względu na zaistnienie określonych przesłanek.
wymień znane ci kontratypy
obrona konieczna
polega na odpieraniu bezpośredniego i bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro prawne przy użyciu środków koniecznych do odparcia tego zamachu i w sposób współmierny do niebezpieczeństwa zamachu. Działanie w ramach obrony koniecznej jest pożądane społecznie i zgodne z prawem i nie podlega karze. Prawo do obrony koniecznej przysługuje każdemu. Obrona konieczna nie ma charakteru subsydialnego - można odpierać zamach na dobro prawne, także wtedy gdy istnieje inne wyjście z sytuacji (np. wezwanie pomocy, lub ucieczka), nie musi być ostatnią deska ratunku dla zaatakowanego (w odróżnieniu od stanu wyższej konieczności).
stan wyższej konieczności
nie popełnia przestępstwa, kto poświęca dobro chronione prawem w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grążącego dobru chronionemu prawem, przy czym niebezpieczeństwa tego nie można było inaczej uniknąć, a dobro poświęcona nie przedstawia wartości oczywiście wyższej niż dobro ratowane, np. kasjer oddaje bandycie pieniądze, by chronić własne życie. Niebezpieczeństwo lub jego zagrożenie musi mieć charakter bezpośredni (jest bliskie, nastąpi w najbliższej przyszłości). Musi istnieć pewna proporcja między dobrem poświęconym a ratowanym (gdy np. oba rodzaje dóbr są równej wartości).
Stan wyższej konieczności ma charakter subsydialny, osoba musi nie mieć innego wyjścia niż poświęcenie jakiegoś dobra prawnego. Stan wyższej konieczności dotyczy też tzw. koalicji obowiązków (np. ratownik z 2 tonących osób jest w stanie uratować tylko jedną).
działanie w ramach uprawnień lub obowiązków
np. policjant pozbawiający kogoś wolności, komornik zajmujący mienie (prawo karne musi ustąpić w razie przepisów w jakiejś innej dziedzinie prawa).
zgoda pokrzywdzonego
jest to kolejny kontratyp wyłączający bezprawność czynu; nie ma przestępstwa, gdy naruszenie dobra następuje za zgodą osoby pokrzywdzonej. Zgoda nie zawsze powoduje uchylenie bezprawności (np. zabicie kogoś za jego zgodą lub na jego prośbę). Dopuszczalna jest ingerencja w zdrowie człowieka, gdy ma to jakiś cel 9np. naukowy lub społeczny). Nie każdym dobrem prawnym można skutecznie dysponować. Aby zgoda mogła wyłączyć bezprawność, musi być dobrowolna, istnieć w chwili czynu i dotyczyć dobra, którym osoba może swobodnie dysponować.
czynności lecznicze
dokonując czynności leczniczych lub terapeutycznych można spowodować naruszenie zdrowia lub śmierć pacjenta. Nie ponosi się wówczas odpowiedzialności karnej gdy:
interwencja lekarza miała cel leczniczy
lekarz działał zgodnie z zasadami sztuki medycznej (lege artis).
karcenie małoletnich
dokonywanie pewnych czynności wychowawczych w pewnych sytuacjach nie stanowi przestępstwa (np. naruszenie tajemnicy korespondencji, nietykalności cielesnej, ograniczenie lub pozbawienie wolności). Działanie takie musi mieć cel wychowawczy, może być wykonywane tylko przez rodziców lub opiekunów prawnych, nie może przekraczać pewnego, akceptowanego stopnia intensywności (np. nie może mieć formy znęcania się).
dozwolone ryzyko sportowe
(np. boks, zapasy): gdy w sporcie dochodzi do uszczerbku na zdrowiu lub pozbawienie życia, sprawca nie ponosi odpowiedzialności karnej gdy:
uprawianie danej dyscypliny jest dozwolone
działanie było podjęte w celu sportowym
nie zostały naruszone reguły danej dyscypliny
ryzyko nowatorstwa
np. przy przeprowadzaniu eksperymentu. Warunki nie ponoszenia odpowiedzialności karnej:
gdy celem działania był eksperyment poznawczy, medyczny, techniczny, ekonomiczny,
istniała spodziewana korzyść przeprowadzenia tego eksperymentu o charakterze poznawczym
w świetle aktualnego stanu wiedzy oczekiwanie korzyści było zasadne
ostateczna potrzeba w wojsku
wykonanie rozkazu wydanego przez osobę uprawnioną może być wymuszone przy użyciu niezbędnych środków, jeżeli okoliczności wymagają natychmiastowego przeciwdziałania, a posłuchu nie można było w inny sposób osiągnąć.
zwyczaj
powoduje wyłączenie odpowiedzialności, gdy:
w ramach zwyczaju dopuszcza się wręczanie prezentów (kwiatów, czekoladek ) osobom pełniącym funkcje publiczne
śmigus - dyngus : dopuszcza naruszenie nietykalności cielesnej
omów konstrukcje kontratypu obrony koniecznej
Warunki nieprzekraczalności obrony koniecznej:
obrona musi być reakcja na bezpośredni zamach; zamach to działanie lub zaniechanie zagrażające jakiemuś dobru prawnemu; bezpośredni- ozn. że, w najbliższym momencie trzeba podjąć działania, by się bronić
zamach musiał mieć charakter bezprawny - osoba atakująca nie działa w granicach prawa
sposób obrony jest współmierny do niebezpieczeństwa zamachu - broniący się może używać tylko środków koniecznych (niezbędnych) do odparcia zamachu, dysproporcja narażonych dóbr zagrażającego i zagrożonego nie może być zbyt wielka
w przypadku przekroczenia tych granic sąd może nadzwyczajnie złagodzić karę lub odstąpić od jej wymierzenia
prowokacja - gdy osoba broniąca się celowo spowodowała zamach - osoba prowokująca nie może wtedy powoływać się na sytuację obrony koniecznej.
Przekroczenie granic obrony koniecznej może przybrać postać ekscesu:
intensywnego - gdy osoba broniąca się zastosowała sposób obrony niewspółmierny, niekonieczny, zbyt drastyczny dla odparcia zamachu, albo gdy zachodzi sytuacja rażącej dysproporcji dóbr
ekstensywnego - gdy osoba broniąca się działa zbyt wcześnie lub zbyt późno - gdy zamach jeszcze nie powstał, lub gdy już ustał, czyli gdy zamach nie ma charakteru bezpośredniego.
omów konstrukcje kontratypu stanu wyższej konieczności
Elementy stanu wyższej konieczności
zagrożenie (niebezpieczeństwo):
rzeczywiste - musi zachodzić w faktycznie obiektywnej rzeczywistości;
bezpośrednie - musi stwarzać natychmiastowe zagrożenie;
skierowane przeciwko dobru prawnie chronionemu;
może pochodzić od człowieka, od zwierzęcia, lub poprzez działanie sił naturalnych.
Działanie podjęte w celu ratowania dobra musi być:
zgodne z zasadą subsydiarności - poświęcenie jednego dobra w celu uratowania dobra drugiego musi być jedynym wyjściem. Dla ratującej osoby nie może być innego alternatywnego rozwiązania;
zgodne z zasadą proporcjonalności - dobro ratowane musi przedstawiać wartość wyższą niż dobro poświęcone.
wskaż okoliczności wyłączające winę
Okoliczności wyłączające winę:
niepoczytalność sprawcy - spowodowana chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym lub stanem odurzenia. Występuje tez ograniczona poczytalność ograniczająca sankcję karną. Gdy sprawca świadomie i dobrowolnie wprowadza się w stan odurzenia i przewiduje jego skutki, nie uniknie odpowiedzialności karnej. 0,2 promila alkoholu we krwi to stan po użyciu alkoholu, 0,5 promila to już stan nietrzeźwości
błąd co do faktu stanowiącego znamię czynu zabronionego - np. myśliwy myśli, że strzela do dzika, a tak naprawdę strzela do człowieka. Błąd ten skutkuje wówczas odpowiedzialnością za winę nieumyślna. Innym przykładem jest rozpijanie osoby małoletniej, mając przekonanie że ta osoba jest pełnoletnia (wtedy sprawca nie ponosi kary)
błąd co do prawa - gdy ktoś nie zdaje sobie sprawy, ze jego czyn jest zabroniony przez prawo (np. w przypadku obcokrajowca lub osoby niedorozwiniętej umysłowo)
błąd co do kontratypu lub okoliczności wyłączających winę - nie popełnia przestępstwa osoba, która popełnia czyn zabroniony w przekonaniu, że działa w ramach prawa 9np. w ramach obrony koniecznej, sędzia musi uznać że ten błąd jest usprawiedliwiony
rozkaz przełożonego - np. w wojsku; 3 koncepcje
a) ślepych bagnetów - żołnierz nie rozważa rozkazu przełożonego i go wykonuje
b) myślących bagnetów - żołnierz zastanawia się nad zasadnością rozkazu i nad tym czy go wykonać
c) umiarkowanego posłuszeństwa - wykonując rozkaz żołnierz co do zasady nie popełnia przestępstwa, chyba ze wykonując rozkaz umyślnie popełnia przestępstwo (tzn. gdy żołnierz wykonuje bezprawny rozkaz, popełnia przestępstwo)
społeczna szkodliwość czynu - przestępstwo to czyn, którego społeczna szkodliwość jest wyższa niż znikoma
omów katalog kar przewidzianych przez kodeks karny
Kary według prawa karnego:
Są to :
grzywna,
ograniczenie wolności
pozbawienie wolności
25 lat pozbawienia wolności
Dożywotnie pozbawienie wolności
Kara grzywny - określana jest w tzw. Stawkach dziennych (od 10 do 360 stawek dziennych), sąd musi określić wysokość 1 stawki dziennej (od 10 do 2000 zł) na podstawie dochodów oskarżonego, jego warunków osobistych, rodzinnych oraz możliwości zarobkowych.
Ograniczenie wolności - od 1 do 12 miesięcy, skazany nie może bez zgody sądu zmienić miejsca zamieszkania lub pobytu. W trakcie kary ma obowiązek wykonywania pracy wskazanej przez sąd (w celach społecznych), ma obowiązek składania wyjaśnień dotyczących odbywania kary.
Pozbawienie wolności - kara ta odbywana jest w zakładzie karnym, od jednego miesiąca do 15 lat
25 lat pozbawienia wolności też w zakładzie karnym
Dożywotnie pozbawienie wolności - jej orzeczenie nie wyłącza możliwości ułaskawienia przez prezydenta albo przedterminowego, warunkowego zwolnienia ( nie wcześniej niż po 25 latach i nie w każdej sytuacji), kary tej nie stosuje się w żadnym wypadku u sprawców poniżej 18 roku życia.
Kara śmierci - obecnie polski kodeks karny jej nie przewiduje, ostatnio została wykonana w 1988 roku, choć formalnie obowiązywała do 1997 roku.
wymień znane ci środki karne
środki karne to:
pozbawienie praw publicznych
zakaz zajmowania określonego stanowiska
zakaz wykonywania zawodu
zakaz prowadzenia działalności gospodarczej
zakaz prowadzenia pojazdów
przepadek przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub służących do jego popełnienia
obowiązek naprawienia szkody
nawiązka
świadczenie pieniężne (np. na szczytny cel społeczny, dla osoby poszkodowanej)
podanie wyroku do publicznej wiadomości
wyjaśnij pojęcie środki zabezpieczające.
Środki zabezpieczające
Nie są związane z wymierzaniem sprawiedliwości, a zabezpieczają społeczeństwo przed sprawcą czynu zabronionego. Dotyczy to osób chorych psychicznie, niepoczytalnych, niebezpiecznych dla otoczenia. Odizolowanie tej osoby może nastąpić po opinii 2 psychiatrów i 1 psychologa. Sąd nie określa z góry czasu stosowania środka zabezpieczającego, ani nie orzeka winy danej osoby, stwierdza jedynie, że jest ona niebezpieczna dla otoczenia. Można uchylić lub przywrócić środek zabezpieczający.
wskaż cechy charakterystyczne prawa cywilnego
Cechą charakterystyczną prawa cywilnego jest to ,że:
- odnosi się do kwestii majątkowych
- reguluje stosunki prawne pomiędzy osobami fizycznymi, a prawnymi
- ma charakter równorzędny
-jeden podmiot nie ma władztwa nad drugim podmiotem,
-istnieje swoboda umów ( z kim, na jakich warunkach ją podejmujemy)
- nie ma kompetencji do jednostronnego podejmowania decyzji
- istnieje swoboda kształtowania praw i obowiązków
- jest regulacją cywilno- prawną
wyjaśnij znaczenie pojęć wierzytelność, dług, roszczenie, prawo podmiotowe
Wierzytelność- przysługujące wierzycielowi uprawnienie domagania się od dłużnika spełnienia świadczenia pieniężnego lub rzeczowego
Dług - obowiązek określonego zachowania dłużnika na rzecz wierzyciela
Roszczenie - określona osoba może żądać od dłużnika określonego zachowania, np. zapłaty określonej rzeczy. Zachowanie to może polegać na działaniu, zaniechaniu lub znoszeniu. Osoba której przysługuje roszczenie, posiada prawo do zwrócenia się do organów państwa o zastosowanie przymusu, gdy osoba lub firma zobowiązana nie spełni świadczenia. Roszczenia dzielimy na wymagalne ( zaszły wszystkie możliwości które aktualizują obowiązek świadczenia, może dochodzić przed sądem) oraz niewymagalne (te okoliczności nie zaszły).
Prawo podmiotowe - przyznana przez normę prawną sfera możności postępowania, ustanowiona w celu ochrony interesu uprawnionego. Zakreśla granicę postępowania, dotyczy tylko uprawnień, a nie obowiązków.
**Mamy trzy rodzaje prawa podmiotowego:
- roszczenia
- uprawnienia kształtujące ( podmiot ma kompetencje do zmiany lub ustania stosunku prawnego przez jednostronną czynność prawną )
- zarzuty( odmowa spełnienia świadczenia np. zarzut przedawnienia - dłużnik odmawia bo zarzut przedawnienia, a wierzycielowi przysługuje prawo )
Rodzaje prawa podmiotowego ( nie wiem czy to też wlicza się w pytanie ale na wszelki wypadek napiszę ):
- prawa bezwzględne - skuteczne wobec wszystkich osób, żadna osoba nie może naruszyć tego prawa np. prawo własności.
- prawa względne - charakterystyczne dla umów, pomiędzy stronami, które zawierały umowę.
- prawo majątkowe - oddziaływają na sferę majątkową, ekonomiczną.
-prawo niemajątkowe -realizują inny cel, nieekonomiczny, są niezbywalne, niedziedziczne np. prawo do dobrej czci, zdrowia, nazwiska
- prawo związane - nie mogą być przedmiotem samodzielnego obrotu prawnego, np. lokal
- prawo akcesoryjne - niesamoistne np. zastaw, hipoteka.
- prawo przenoszalne
- prawo nieprzenoszalne
Nabycie prawa podmiotowego:
- pochodne -oparte o prawo istniejące od poprzednika
- pierwotne - niezależne od prawa poprzednika
Prawo podmiotowe gaśnie gdy : Mamy konfuzję - połączenie praw i obowiązków
Nastąpiła śmierć osoby uprawnionej
Przeniesione zostały prawa na inną osobę
wymień i scharakteryzuj podmioty prawa cywilnego
Podmioty prawa cywilnego: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.
Osoby fizyczne - muszą posiadać zdolność prawną (podmiot praw i obowiązków, nabywa z chwilą urodzenie, a kończy z chwilą śmierci), a także zdolność do czynności prawnej (określa czy człowiek może dokonywać czynności prawnych we własnym imieniu, samodzielne kształtowanie).
I grupa do 13 roku życia - nie posiadają zdolności prawnych, ubezwłasnowolnione całkowicie
II grupa od 13 - do chwili pełnoletniości ograniczona zdolność prawna
kobieta po 16-tym roku życia może zawrzeć związek małżeński z ważnych powodów jeśli posiada orzeczenie sądu . Uzyskawszy w ten sposób pełną zdolność do czynności prawnych nie traci jej nawet po rozwodzie przeprowadzonym przed 18-tym rokiem życia .
III grupa powyżej 18 roku życia pełna zdolność do czynności prawnych
Osoba prawna- to Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, które zostały nazwane przez ustawę osobami prawnymi. Organizację i sposób działania reguluje również statut. Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie lub oparty na jej statucie. Nabywa ona osobowość prawną z chwilą wpisu do odpowiedniego rejestru. Np. stowarzyszenia, fundacje, związki zawodowe.
Jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej - to tak zwane ułomne osoby prawne np. spółki jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo - akcyjne.
35. w jaki sposób zarejestrować działalność gospodarczą?
Rejestracja działalności gospodarczej :
Krok 1
Rejestracja działalności. Złożenie wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez gminę. Taką ewidencję prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy. Spółki handlowe: jawne, komandytowe, partnerskie, komandytowo-akcyjne, z o.o., akcyjne, spółdzielnie i przedsiębiorstwa państwowe należy wpisać do rejestru przedsiębiorców KRS.
Krok 2
Uzyskanie numeru REGON.
Krok 3
Uzyskanie NIP.
Krok 4
Zgłoszenie w ZUS.
Krok 5
Założenie rachunku bankowego.
Krok 6
Uzyskanie zezwoleń, jeśli wymagane są do prowadzenia działalności.
36. wskaż jakie informacje zawarte są w odpisach z KRS
Odpisy KRS zawierają: 6 działów
1 dział: Dane podmiotu : siedziba, adres, dane wspólników, kapitał,
2 dział: Skład zarządu, rada naczelna, kto reprezentuje,
3 dział: Przedmiot działalności,
4 dział: Zaległości
5 dział: Kurator
6 dział: Likwidacja, upadłość.
37. zdefiniuj pojęcie przedsiębiorcy
Przedsiębiorca - osoba fizyczna prawna lub ułomna osoba prawna, która prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą. Przedsiębiorca działa pod firmą (nazwą), którą należy ujawnić we właściwym rejestrze.
38. zdefiniuj pojęcie nieruchomości
Nieruchomość - wszystko co nie jest rzeczą ruchomą; to część powierzchni ziemskiej która stanowi odrębny przedmiot własności; wszystko co jest związane z gruntem stanowi część gruntową nieruchomości; wydzielona granicami; przestrzeń nad gruntem i pod gruntem w pewnych granicach, np. grunty, budynki, części budynków(lokale).
39. opisz funkcje ksiąg wieczystych w obrocie gospodarczym.
Księgi wieczyste
-prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości, zapewnienia bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami,
-zakłada i prowadzi się je dla nieruchomości, które nie mają ksiąg wieczystych albo których księgi wieczyste zaginęły lub uległy zniszczeniu,
-wpisy w księgach rodzą określone skutki oraz domniemania prawne,
-każdy może przeglądać księgi wieczyste, ale w obecności pracownika sądu,
- w razie niezgodności miedzy stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe,
- czynność prawna dokonana z osobą wpisaną do księgi powoduje skuteczne nabycie prawa, nawet pomimo tego, że osoba ta w rzeczywistości nie była uprawniona do rozporządzania nieruchomością,
- jeśli w księdze nie było ujawnione faktycznie istniejące obciążenie prawa własności (np. służebność), nabywca uzyska prawo bez tego obciążenia, które wskutek tego wygaśnie,
-składa się z 4 działów : 1 - opis nieruchomości, 2- dotyczy właściciela, użytkownika, 3- obciążenia, 4- hipoteki, funkcja informacyjna
40. scharakteryzuj nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie.
Nabycie własności przez zasiedzenie: Nabycie lub utrata własności na skutek długotrwałego wykonywania prawa przez osobę nieuprawnioną. Tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Terminy zasiedzenia zależą od tego czy posiadanie jest w dobrej czy złej wierze. W pierwszym przypadku wynosi on 20 lat, w drugim 30 lat. Wymagane jest posiadanie nieprzerwane. Bieg terminu rozpoczyna się z dniem objęcia nieruchomości w posiadanie. Fakt ten trzeba udowodnić przed sądem np. opłatami podatków, zeznaniami świadków, wyjeździe właściciela. W dobrej wierze jest posiadacz, który pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, że przysługują mu prawa własności. W złej wierze jest posiadacz, który wie, że nie przysługuje mu prawo własności (np. korzysta z nieruchomości sąsiedniej wiedząc, że nieruchomość posiada innego właściciela) lub też przy dołożeniu należytej staranności powinien wiedzieć, że nie ma praw własności. Osoba, która weszła w posiadanie nieruchomości na podstawie umowy zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego, nie jest samoistnym posiadaczem w dobrej wierze, a tym samym nie może skorzystać z krótszego terminu zasiedzenia. Samo zasiedzenie następuje z mocy prawa, natomiast stwierdzenie nabycia własności przez zasiedzenie następuje na podstawie orzeczenia sądowego wydawanego w trybie nieprocesowym.
41. wyjaśnij pojęcie umowa
Umowa - zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron, ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki, złożenie zgodnych oświadczeń woli. Mamy umowy zawarte w sposób konkludentny (rozumiemy przez to takie czynności, które nie mogą być uznane za formę ustną, a są zrozumiałe dla stron umowy), oświadczenia woli (złożone przez każde zachowanie się osoby które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w formie ustnej, pisemnej, elektronicznej), czy też w formie aktu notarialnego( forma pisemna, data, podpis).
42. czym jest i jakie znasz formy czynności prawnych.
Czynność prawna - działanie osoby fizycznej lub prawnej powzięte w celu wywołania określonych skutków prawnych które bez takiego zamiaru nie mogły by w ogóle powstać . Elementem istotnym czynności prawnych jest co najmniej jedno oświadczenie woli wywołujące skutki prawne z tej przyczyny że były one zamierzone i wyrażone w oświadczeniu woli .
jednostronne - dokonane przez jedna osobę, niezależne od drugiej strony stosunku prawnego np. przyrzeczenie publiczne, testament
dwustronne - występują dwa podmioty
zobowiązujące - strona zobowiązuje się do dokonania jakiejś czynności
rozporządzające - czynność prawna przenosi lub obciąża prawo
upoważniające - występują w przypadku gdy ktoś upoważnia inny podmiot do korzystania z własnego prawa lub do występowania w imieniu upoważniającego np. udzielenie pełnomocnictwa, licencje
jednostronnie zobowiązujące - istnieją dwie strony ale tylko jedna strona się do czegoś zobowiązuje np. w przypadku umowy darowizny istnieją dwie strony : darczyńca i obdarowany ale tylko darczyńca zobowiązuje się do świadczenia
dwustronnie zobowiązujące - tak jedna jak i druga strona jest zarówno dłużnikiem jak i wierzycielem ( dotyczy to prawie wszystkich umów
konsensualne - dochodzą do skutku poprzez samo porozumienie stron
realne - do wywołania skutku prawnego potrzebne jest wydanie rzeczy np. umowa przechowania
przysparzające - zwiększają masę majątkową drugiej strony umowy
nie prowadzące do przysporzenia - nie zwiększają masy drugiej strony umowy
odpłatne, nieodpłatne
wzajemne - dotyczą tylko umów odpłatnych
Nie jestem pewna tej odpowiedzi bo znalazłam jeszcze w internecie coś takiego :
Forma czynności prawnej - to sposób, w jaki czynność prawna zostaje wyrażona na zewnątrz.
Forma pisemna - własnoręcznie sporządzony dokument, dokument elektroniczny z bezpiecznym podpisem elektronicznym.
Forma dokumentu pisemnego z urzędowo poświadczoną datą
Forma dokumentu pisemnego z podpisem poświadczonym, jeżeli urzędnik lub notariusz stwierdził na dokumencie jego własnoręczność
Akt notarialny
Forma pisemna
43. wskaż znane ci rodzaje przedstawicielstwa
Przedstawicielstwo- dokonywanie czynności prawnej na rzecz i w imieniu osoby prawnej. Rodzaje przedstawicielstwa:
- ustawowe / z treści przepisu prawa - np. rodzic w imieniu dzieci.
- pełnomocnictwo - opiera się na woli mocodawcy, oświadczeniu osoby reprezentowanej.
44. porównaj instytucję pełnomocnictwa i prokurę.
Pełnomocnictwo, a prokura - Różnica między pełnomocnictwem ogólnym a prokurą polega na tym, że pełnomocnika ogólnego może ustanowić każdy podmiot prawa cywilnego, prokurenta zaś tylko przedsiębiorca podlegający obowiązkowemu wpisowi do rejestru przedsiębiorców, reprezentuje go we wszelkich sprawach dotyczących działalności gospodarczej.
45. omów skutki przedawnień roszczeń
Skutki przedawnień roszczeń: po upływie określonego w przepisach prawa okresu (tzw. terminu przedawnienia) dłużnik może odmówić spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela. Podlegają temu roszczenie majątkowe. Kodeks cywilny wprowadził co do zasady 10-letni okres przedawnienia. W przypadku roszczeń o świadczenia okresowe termin przedawnienia został skrócony do 3 lat. Świadczeniami okresowymi będą m.in. świadczenia wynikające z umowy renty, dożywocia, najmu, dzierżawy, a także odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Termin przedawnienia liczy się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, tj. od dnia, w którym wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia. Roszczenia terminowe stają się wymagalne z dniem, w którym upływa termin płatności; roszczenia bez określonego terminu na żądanie wierzyciela.
46. zdefiniuj pojęcie konsument
Konsument -osoba fizyczna, dokonująca czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
47. scharakteryzuj umowy z udziałem konsumenta zawierane poza lokalem
Przedsiębiorstwa
Umowa na poza lokalem przedsiębiorstwa:
Zawierana poza siedzibą firmy, czyli z akwizytorem, domokrążcą, podpisuje ją się zwykle w domu, miejscu pracy, a nawet na ulicy.
48. scharakteryzuj umowy z udziałem konsumenta zawarte na odległość
Umowa na odległość:
Zawierana bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość ( radia, telefonu, formularza, listu seryjnego, Internet, telewizji, katalogu), przedsiębiorca musi właśnie w ten sposób prowadzić działalność gospodarczą. Istnieje pewien katalog rzeczy, których nie możemy zwrócić - programy komputerowe, pliki mp3, CD, DVD, pliki cyfrowe.
WAŻNE: w obu przypadkach - i w umowie na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa mamy prawo odstąpienia od umowy bez podania przyczyny do 10 dni, wystarczy wysłać pismo informujące w urzędzie pocztowym. Jeśli przedsiębiorca nas o tym nie poinformował, to od chwili, gdy się o tym dowiedzieliśmy. Nie ponosimy żadnych kosztów.
49. wskaż uprawnienia konsumenta wynikające z ustawy o szczególnych
warunkach sprzedaży konsumenckiej.
Uprawnienia konsumenta wynikające z ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej:
Jeżeli towar jest niezgodny z umową, kupujący może żądać doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową poprzez naprawę albo wymianę na nowy. Naprawa lub wymiana jest nieodpłatna, a ponadto sprzedawca ma obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez kupującego takich, jak koszty demontażu, dostarczenia, robocizny oraz ponownego zamontowania i uruchomienia. Konsument może żądać obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy (zwrotu pieniędzy). Tylko przez rok od chwili wykrycia niezgodności towaru z umową można żądać odstąpienia od umowy i zwrotu zapłaconych pieniędzy. Sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową, jeżeli kupujący stwierdzi tę niezgodność przed upływem dwóch lat od wydania towaru. O niezgodności towaru z umową konsument musi powiadomić sprzedawcę w ciągu dwóch miesięcy od chwili jej stwierdzenia. W celu zawiadomienia wystarczy wysłać zawiadomienie do sprzedawcy. Trzeba to zrobić w sposób, który pozwalałby w razie wątpliwości udowodnić, że takie zawiadomienie miało miejsce np. poprzez wysłanie listu poleconego z potwierdzeniem odbioru. Termin ten nie dotyczy jedynie artykułów spożywczych, przy zgłaszaniu reklamacji żywności musimy się kierować krótszymi terminami. Sprzedawca musi się ustosunkować do żądania konsumenta w terminie 14 dni, jeżeli tego nie uczyni, oznacza to, że uznał je za uzasadnione.
50. Omów odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową.
Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową - dotyczy sytuacji, gdy sprzedawca uzgadnia umowę z konsumentem indywidualnie: należy rozumieć sytuację, w której sprzedany towar nie nadaje się do celu do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany oraz gdy jego właściwości nie odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju. Ponadto towar może być uznany za niezgodny z umową, gdy nie odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela (np. właściwości wskazane w oznakowaniu czy zapewnienia składane w reklamach).
51.omów naczelne zasady prawa spadkowego.
Naczelne zasady prawa spadkowego: regulująca przejście praw i obowiązków majątkowych po śmierci ich właściciela na spadkobiercę, określa kto dziedziczy, a więc kto jest spadkobiercą, polskie prawo spadkowe przewiduje dwa źródła powołania do spadku: ustawę i testament.
Testament jest czynnością prawną jednostronną i odwołalną, przez którą testator/ spadkodawca/ rozrządza swoim majątkiem na wypadek swej śmierci. Do testamentów zaliczamy: testament notarialny, testament własnoręczny /holograficzny/( musi byś sporządzony własnoręcznie, ważna data i podpis) oraz testament alograficzny(Polega on na złożeniu ustnego oświadczenia ostatniej woli wobec osób wskazanych w artykule - czyli dwóch świadków oraz przewodniczącego lub sekretarza gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego). Do testamentów szczególnych zalicza się:
testament ustny, testament złożony podczas podróży na statku morskim lub powietrznym,
testament wojskowy.
Do pierwszej grupy należą zstępni i małżonek spadkodawcy, do drugiej grupy należą natomiast małżonek, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa spadkodawcy. Skarb Państwa jest spadkobiercą ustawowym powołanym do spadku w ostatniej kolejności.
Dobrodziejstwo inwentarza - sposób przyjęcia spadku polegający na przyjęciu odpowiedzialności za długi spadkowe tylko do wysokości aktywów. Odrzucenie spadku ( i aktywów i pasywów).
Zachówek to roszczenie pieniężne skierowane przeciwko spadkobiercom testamentowym przysługujące zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy jeżeli byliby oni powołani do spadku z ustawy gdyby spadkodawca nie sporządził testamentu, w którym ich całkowicie pominął.