ADMINISTRACJA PUBLICZNA

• ad ministro - ku zarządzaniu

• administracja jest to działalność prowadzona w określonym celu.

• definicję administracji można budować podmiotowo lub przedmiotowo (jeżeli mówimy o ludziach lub o działaniu).

• def. wielkiej reszty administracja to działalność państwa, która nie jest działalnością ustawodawczą ani sądowniczą.

• def. administracji publicznej wg prof. Bocia administracja publiczna to przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawiłe organy oraz organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających z życia w społeczności.

Ta definicja jest niepełna, można ją uzupełnić przez podanie pewnych cech administracji.

1. administracja publiczna działa w imieniu państwa bądź innego podmiotu prawa publicznego

2. działa w granicach i na podstawie prawa - cecha praworządności administracji, która może podjąć działanie, gdy znajdzie odpowiednie oparcie w prawie

3. celowość działania, zawsze działa ona w jakimś celu, w interesie publicznym

Dobro, sprawiedliwość, prawda - istnieją niezależnie od człowieka, zawarte są w preambule. Celem działalności człowieka jest dobro. Z celowej działalności wynika interes, wynika on wtedy, gdy chcemy coś osiągnąć. Wśród różnych interesów są takie, które są chronione przez prawo i wtedy mamy do czynienia z interesem prawnym w sferze administracji publicznej jest nim osiągnięcie dobra wspólnego. W sferze prywatnej zaś - interes prywatny.

4. aktywność administracji publicznej - powinna ona być aktywna, tworzyć rzeczywistość

5. profesjonalna kadra zawodowa

6. monopolistyczny charakter - tylko jeden konkretny podmiot zajmuje się daną sprawą.

PRAWO ADMINISTRACYJNE

• prawo administracyjne należy do prawa publicznego

• podział na prawo publiczne i prawo prywatne pochodzi ze starożytnego Rzymu (Ulpian)

• teoria Kelsena - zadaniem prawnika jest badanie tylko tego, co jest w normie prawnej (czysta teoria prawa)

odwoływał się do teorii interesu - prawo publiczne to jest to, które służy interesowi publicznemu. Kelsen uznawał, iż podział na prawo prywatne i prawo publiczne nie jest zawarty w ustawach, dlatego nie dotyczy prawnika.

• teoria marksistowska - podział na prawo publiczne i prawo prywatne jest efektem podziału własności na prywatną i publiczną.

Podział ten jest ważny, bo chodzi o właściwą drogę obrony (?) prawnej. Sprawy cywilne rozstrzygane są przez sąd, natomiast sprawy administracyjno-sądowe rozpatrywane są w pierwszej kolejności przez organ administracji publicznej, później dopiero przez sąd.

Wykładnie systemowe - normę prawną należy tłumaczyć w połączeniu z innymi normami prawnymi.

1. teoria interesu - powołuje się na Ulpiana (ale on powoływał się na interes prywatny). Prawo publiczne służy interesowi publicznemu, a prawo prywatne interesowi prywatnemu;

2. teoria nadrzędności (podporządkowania), teoria podmiotowa - prawo publiczne - dotyczy tych stosunków prawnych, w których jest element nadrzędności, a prawo prywatne dotyczy stosunków, w których podmioty są równorzędne.

3. teoria subiektywna, teoria podmiotu (teoria praw szczegółowych)- Otto Mayer - jego teorię podjął później w swoim podręczniku Hans Walf (???!!!!!). Prawo publiczne jest to prawo, które jest obowiązkowe dla podmiotów publicznych i to wtedy, gdy występują w swojej właściwości podmiotu publicznego. Prawo prywatne jest to prawo możliwe dla każdego (niekoniecznie każdego dotyczy).

• PRAWO ADMINISTRACYJNE - ten zespół norm, które regulują administrację publiczną, prawo które dotyczy administracji publicznej. Administracja publiczna pojęta jest jako pewna dziedzina kultury społecznej i jest dla niej swoiste ? Obejmuje to, co jest wytworzone dla organizacji i działania administracji publicznej, a nie zarazem dla innej dziedziny kultury społecznej. Prawo jest wytworem świadomej działalności człowieka.

• FUCK TO SIĘ KUPY NIE TRZYMA!! (a u Agi nawet jakiej shitowskiej definicji nie ma! Jest tylko tyle co zostawiam pogrubione)

PRAWO ADMINISTRACYJEN według BOCIA: prawo administracyjne jest to zespół norm regulujący działalność administracyjną (administrację w sensie przedmiotowym); szerzej: prawo administracyjne jest to prawo, które normuje administrację publiczną, prawo administracyjne jest to prawo, które zawiera element władztwa (cecha władztwa obrazuje możliwość jednostronnego rozstrzygania sytuacji indywidualnych, rozstrzygania trwałego i obowiązującego wszystkie podmioty prawne w państwie oraz zabezpieczonego przymusem państwowym, w razie gdy treścią rozstrzygnięcia jest nałożenie obowiązku), prawo administracyjne dotyczy administracji publicznej (pojętej jako pewna dziedzina kultury społecznej) i jest dla niej swoiste, tj. obejmuje to, co jest wytworzone właśnie dla organizacji i działania administracji publicznej, a nie zarazem dla innych dziedzin kultury społecznej!!!

PODZIAŁ PRAWA ADDMINISTRACYJNEGO:

1. Klasyczny podział

1. normy prawa ustrojowego (kto robi) - regulują najważniejsze elementy administracji publicznej jako organizacji

• Określają podmioty administracji publicznej i organy administracji publicznej.

• Normy prawa ustrojowego wskazują zakres działania podmiotów prawa administracyjnego

• Określa strukturę wewnętrzną organów, podmiotów o także relacje pomiędzy podmiotami, organami.

2. normy prawa materialnego (co robi)

• Określają uprawnienia i obowiązki, które powstają w relacji człowieka do administracji publicznej lub mogą powstawać w takiej relacji (w tym drugim przypadku musi być określony organ , który stworzy taką relację oraz treść możliwych uprawnień i obowiązków, chodzi to o działania władcze - wydawanie uprawnień, nakładanie obowiązków). Np. obowiązek podatkowy.

3. normy prawa procesowego (jak robi) - tok czynności podejmowanych przez organy określone prawem ustrojowym w celu realizacji norm prawa materialnego

• Normy o postępowaniu administracyjnym - określają ciąg czynności organu administrującego i innych uczestników postępowania, podejmowany w celu wydania decyzji administracyjnej oraz jej weryfikacji.

• Normy o postępowaniu sądowo - administracyjnym - ciąg czynności podejmowany przez sąd administracyjny lub innych uczestników postępowania w celu zbadania legalności zachowań administracji publicznej.

Sąd administracyjny co do zasady nie rozstrzyga żadnej sprawy, bo nie rozstrzyga o prawach i obowiązkach, a o legalności działań organów administracji.

• Normy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - określają ciąg czynności podejmowanych przez organ administracji publicznej i innych uczestników postępowania w celu przymusowego wykonania obowiązku publiczno - prawnego.

2. Podział ze względu na stosunki prawne

1. Stosunki zachodzące pomiędzy organem administracji publicznej a podmiotem, do którego odnosi się to postępowania - są to stosunki zewnętrzne i prawo, które odnosi się do tego stosunku jest prawem zewnętrznym.

2. Może być tak, iż te relacje będą zachodziły pomiędzy podmiotami znajdującymi się w jednej strukturze organizacyjnej administracji publicznej - i wtedy stosuje się do nich prawo wewnętrzne.

Relacje wewnętrzne nie mogą oddziaływać na relacje zewnętrzne. Res interna - rozstrzygnięć tych spraw nie podaje się do kontroli instancyjnej czy sądowej.

3. Podział pandektowy

1. Część ogólna

Obejmuje wszystko co będzie możliwe to zastosowania w całym obszarze prawa administracyjnego - pewne ogólne zasady, np. KPA.

Przepisy ogólne prawa administracyjnego - projekt ustawy Rzecznika Praw Obywatelskich. Nie uchwalono na razie takich przepisów, opieramy się w tej kwestii na doktrynie.

2. Część szczególna

Odnosi się do konkretnych problemów, zagadnień prawa administracyjnego, np. prawo budowlane, ochrony środowiska, zagospodarowania przestrzennego.

Administracyjne prawo gospodarcze (publiczne) - odnosi się do podstawowej wolności określonej w Konstytucji - wolności prowadzenia działalności gospodarczej (treść, ograniczenia, możliwość zaangażowania podmiotów państwowych w sferę gospodarczej działalności.

Międzynarodowe prawo administracyjne - międzynarodowym prawem administracyjnym jest taki fragment porządku prawnego, o tym samym przedmiocie regulacji z zakresu prawa administracyjnego, który obowiązuje jednocześnie wszystkie właściwe podmioty w co najmniej dwóch krajach w sposób bezpośredni i trwały, i który na tych samych zasadach w obrębie jego zakresu zastosowania wywołuje odpowiedzialność i egzekucję realizowaną tak samo przez organy osobne lub wspólne

- międzynarodowe prawo publiczne - dotyczy stosunków międzypaństwowych

- prawo prywatne międzynarodowe - stosunki w sferze prywatnej w odniesieniu do państwa.

Polega to na tym, że chodzi o normy, które obowiązują w ten sam sposób w przynajmniej dwóch różnych krajach, są egzekwowane w ten sam sposób i uregulowane w ten sam sposób.

ŹRÓDŁA PRAWA

Najbardziej rozpowszechnionym znaczeniem terminu „źródło prawa” w praktyce jest rozumienie go jako aktu normatywnego zwierającego obowiązujące normy prawa.

Źródła prawa administracyjnego wyróżniają się pewnymi swoistymi cechami co wynika z faktu, że administracja publiczna sama dla siebie może formułować dyrektywy działania oraz musi mieć możliwość bieżącego reagowania na zjawiska życia społecznego i regulowania pewnych zdarzeń. Z tego powodu źródła prawa administracyjnego są częściowo skierowane do samej administracji, a częściowo do podmiotów znajdujących się na zewnątrz jej struktur.

Podstawową grupę stanowią jednak przepisy zaliczane do prawa administracyjnego, one też:

- regulują organizację jednostek wykonujących zadania administracji i ich kompetencje,

- stosunki prawne powstające w toku ich działalności,

- tryb postępowania oraz prawne formy i metody działania organów administracji.

Punktem wyjścia budowy systemu źródeł prawa systemu administracji jest ich wzajemne usytuowanie. Źródła te oparte są na prawie pozytywnym, tworzonym przez określone podmioty i w zależności od którego podmiotu prawo pochodzi, takie miejsce zajmuje w hierarchii tworzących je organów.

Hierarchiczne usytuowanie aktów prawnych w systemie źródeł prawa oznacza, że akty niższego rzędu nie mogą być sprzeczne z aktami o wyższej mocy prawnej.

Normy wydawane przez organy wyższego stopnia są podstawą kierowania działalnością organów niższych stopni w systemie organów podporządkowania.

W systemie źródeł prawa można wyróżnić kilka ich rodzajów:

1. Pod względem usytuowania organu stanowiącego akt normatywny

- źródła prawa stanowione przez naczelne organy państwa

- stanowione przez naczelne i centralne organy administracji

- stanowione przez organy administracji rządowej w województwie i organy samorządu terytorialnego

2. Z punktu widzenia sfer działania administracji

- powszechnie obowiązujące (np. ustawy)

- wewnętrzne (np. zarządzenia ministra)

3. Ze względu na zróżnicowanie treści aktu prawnego

- ustrojowe (np. konstytucja)

- funkcjonalne (np. ustawy tworzące urzędy ministrów)

- określające prawa i obowiązki obywateli (np. ustawa dotycząca ordynacji wyborczej do Sejmu)

Konstytucyjny podział źródeł prawa - Konstytucja RP z 2.4.1997 r. dokonała podziału źródeł prawa na źródła:

- powszechnie obowiązującego prawa

- o charakterze wewnętrznym.

• Źródła powszechnie obowiązującego prawa

1. Konstytucja

2. Ustawy

3. Ratyfikowane umowy międzynarodowe

4. Akty prawa miejscowego

5. Rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez Prezydenta RP na wniosek RM w czasie stanu wojennego, gdy Sejm nie może zebrać się na posiedzenie.

Zgodnie z przyjętym podziałem konstytucyjnym źródłami prawa są tylko akty prawne wymienione w Konstytucji, które mogą być stanowione wyłącznie przez organy w niej wymienione.

Do nieformalnych źródeł prawa zaliczamy: zwyczaj, orzecznictwo sądowe, poglądy zawarte w doktrynie.

KONSTYTUCJA

W hierarchii źródeł prawa jest najważniejszym aktem ustawowym, ustawą zasadniczą, a więc wszystkie inne źródła prawa muszą pozostawać z nią w pełnej zgodności.

Zawarte w Konstytucji postanowienia zobowiązują wszystkie organy państwa do działań zgodnych z jej treścią.

Organy administracji nie mogą podejmować żadnych działań lub rozstrzygnięć, które naruszyłyby postanowienia Konstytucji (art. 7 Konstytucji).

Konstytucja upoważnia terenowe organy administracji rządowej i organy jednostek samorządu terytorialnego do wydawania aktów prawa miejscowego, obowiązujących w poszczególnych jednostkach podziału terytorialnego państwa.

Określa również:

- pozycję prawną

- strukturę

- zakres kompetencji

- wzajemne relacje między poszczególnymi organami administracji

- relacje między organami administracji a władzą ustawodawczą.

USTAWY

Stanowią podstawę kształtowania całego systemu prawa. Ranga ustawy i jej rola w porządku prawnym są przedmiotem rozważań prawa konstytucyjnego.

• regulują wszystkie sprawy związane z funkcjonowaniem administracji

• określają prawa i obowiązki obywateli w stosunku do tejże administracji

• zajmują najważniejsze miejsce w systemie źródeł prawa administracyjnego

• stanowią podstawę prawną bezpośredniej, władczej ingerencji administracji w różne sfery życia społecznego w formie indywidualnego aktu normatywnego oraz w formie aktu prawnego ogólnie obowiązującego

• ustawą mogą być regulowane wszystkie sprawy, których nie normuje Konstytucja

• niektóre sprawy muszą znaleźć swoje uregulowanie w ustawie, gdyż Konstytucja odsyła do konkretnych ustaw

RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE

Ich podmiotami są państwa, które wykonują ich treść przez działanie upoważnionych do tego organów. Umowy są ratyfikowane przez uprawniony organ państwowy i oznacza to zgodę państwa na związanie się umową międzynarodową.

Po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

Umowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

Zgoda na ratyfikację jest wymagana wobec umów dotyczących:

1. pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych

2. wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji

3. członkowstwa RP w organizacji międzynarodowej

4. znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym

5. spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy

Ratyfikowane umowy międzynarodowe są źródłem obowiązującego prawa, znajdują się w hierarchii źródeł prawa zapisanych w Konstytucji.

ROZPORZĄDZENIA

Wydawane są przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie takie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia, zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji w tym zakresie innemu organowi.

Konstytucja określa charakter rozporządzeń jako aktów wykonawczych do ustaw, wymagających każdorazowo szczegółowego upoważnienia ustawowego.

Prawo wydawania rozporządzeń Konstytucja przyznaje:

1. prezydentowi RP

2. RM

3. Prezesowi RM

4. ministrom kierującym działom administracji rządowej

5. przewodniczącym określonych w ustawie komitetów

6. KRRiT

ROZPORZĄDZENIE Z MOCĄ USTAWY - akt normatywny wydawany przez organ władzy wykonawczej i zastępujący ustawę. Upoważnienie do wydawania takich rozporządzeń posiada Prezydent RP.

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

Są to przepisy prawne powszechnie obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa, wydane na podstawie upoważnienia ustawowego przez uprawnione do tego organy, którymi są:

1. sejmik województwa

2. wojewoda

3. organy administracji niezespolonej

4. rada powiatu i rada gminy

Akty prawa miejscowego ustanowione przez wojewodę lub organy administracji niezespolonej uchylane są w trybie nadzoru przez Prezesa RM jeśli są niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania. Mogą być również uchylone z powodu niezgodności z polityką rządu lub naruszeniem zasad rzetelności i gospodarności.$

Akty prawa miejscowego wydawane są w celu dostosowania procesu prawotwórczego do warunków miejscowych.

ŹRÓDŁA PRAWA

• CECHY źródeł prawa administracyjnego:

1. Wielość i różnorodność gatunkowa - jest wiele źródle prawa administracyjnego.

2. Brak kodyfikacji, a ewentualna kodyfikacja napotyka trudności;

- skodyfikowane są: K.P.A., ustawa o postępowaniu egzekucyjnym, kodeks postępowania sądowo-administracyjnego

3. Większość źródeł prawa administracyjnego pochodzi od samej administracji, np. organy administracji publicznej tworzą prawo (akty prawa wewnętrznego, akty prawa miejscowego).

4. Istnieją akty normatywne, które w sposób kompleksowy regulują pewne sferę życia społecznego i gospodarczego, więc prawo administracyjne nie jest jednolite w sensie gatunkowym. Wyróżnia się działy kompleksowe, które zawierają przepisy prawa administracyjnego (- w przepisach cywilnych, w ustrojowych, materialnych, proceduralnych, w przepisach karnych), np. prawo budowlane, prawo bankowe .

5. W prawie administracyjnym istnieją źródła prawa o charakterze lokalnym, np. źródła wydane przez gminę i obowiązujące w gminie, ale tylko na części gminy.

• Konstytucja jest aktem, który można bezpośrednio stosować w każdej dziedzinie prawa w takich warunkach, jeśli dane zdarzenie jest ukształtowane w całości przez przepis prawa konstytucyjnego. Każdy ma prawo uzyskać informację publiczną od organu publicznego.

podmiot + przedmiot i od kogo - w pełni ukształtowany przepis, który

może być stosowany bezpośrednio

Jeśli jest ustawa, to najpierw sprawdzamy ustawę, nie Konstytucję.

Konstytucja może być elementem składowym normy publicznej; nie można stosować Konstytucji wbrew przepisom ustawowym.

• Umowy międzynarodowe

Prawo międzynarodowe, a umowa międzynarodowa - Polska przestrzega źródeł prawa międzynarodowego (również orzecznictwa i zwyczajów)

Są 3 grupy umów międzynarodowych:

1. Przekazujące organom administracji międzynarodowej część kompetencji, władzy, np. uchwały NATO, UE;

2. Umowy, które dotyczą pewnych grup spraw (pokój, wojna) są ratyfikowane przez Prezydenta za zgodą wyrażoną w ustawie, np. Konkordat;

3. Ratyfikowane w sposób zwyczajny bez zgody Sejmu, są równe rangą z ustawą, najczęściej nie dotyczą obywateli.

• Ustawy

- zasada pierwszeństwa ustawy (przed innymi aktami niższymi i wyższymi);

- zasada wyłącznej materii ustawowej - są takie przestrzenie, które mogą być regulowane tylko przez ustawę, przestrzeń ta zawarta jest w Konstytucji

- obowiązki mogą być nałożone na obywateli tylko w drodze ustawy

• Rozporządzenia -do wydania potrzebne jest upoważnienie które musi zawierać:

- nazwa organu, który może je wydać

- określona spawa, której ma dotyczyć

- wytyczne do regulacji

(w ramach przypomnienia 6 podmiotów: Prezydent, Prezes RM, RM, ministrowie z teką, przewodniczący komitetów określonych w ustawie, KRRiT)

• Akty prawa miejscowego - wydawane przez:

- terenowy organ administracji rządowej

- organy samorządu terytorialnego

Wydawane są na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie, są powszechnie obowiązujące dla swojego terenu lub jego części. Tryb ich wydawania jest określony w ustawach.

• Akty prawa wewnętrznego (uchwały RM, zarządzenie Prezesa RM, zarządzania ministrów) - nieważne jak się cos nazywa, ważne czym coś jest - nieważna nazwa, ale charakter prawa - są skierowane do podmiotów organizacyjnych lub służbowo podporządkowanych. Konstytucja nie reguluje w sposób zupełny aktów prawa wewnętrznego (prawa powszechnie obowiązujące są zamkniętym katalogiem). Akt praw wewnętrznego nie może być podstawą do określania praw i obowiązków obywateli znajdujących się poza strukturą organu, który wydał dany akt (chyba, że ustawa mówi inaczej).

• Przepisy przejściowe - funkcjonują w 2 typach:

- materialne - 4 zasady:

1. znosi się stosunki istniejące według starej ustawy

2. przekształcenie dotychczasowych stosunków na nowe

3. kwestia pozostawienie stosunków dotychczasowych na zasadzie praw nabytych (ktoś coś zdobył to nie zabieramy) - utrwalenie dotychczasowych stosunków

4. stosunki prawne stare przekształca się w inne, niż te, które są uregulowane przez nową ustawę

- reguły procesowe przepisów zamkniętych:

1. zasada ciągłości procesu - jeżeli proces się rozpoczął na mocy jednego prawa, to do końca tego procesu muszą być stosowane te prawa;

2. nowości - jak wchodzą nowe przepisy w życie, to stają się obowiązujące od razu, a stare przestają obowiązywać;

3. zasada stadiów procesowych - w danym stadium procesowym stosuje się daną regułę, według której zaczęto (w I instancji), ale już w II instancji można stosować nowe prawo.

• Źródła niezorganizowane (system zamknięty - to co jest poza prawem, nie jest prawem)

System prawa administracyjnego jest systemem prawa . Istnieją nieorganizowane źródła prawa - powodują, że system prawa może być modyfikowany:

1. odesłania pozasystemowe - odesłania do czegoś innego niż prawo - np. grupy norm społecznych, wiedzy; norma pozasystemowe nie może być sprzeczna z prawem, bo norma prawa wyznacza kiedy stosuje się te normy pozaprawne, np. kodeks etyki lekarskiej;

2. zwyczaje- pozaprawne nawyki postępowania przestrzegana w jakiejś jednostce organizacyjnej w określonym czasie w odniesieniu do tego samego rodzaju spraw; nie można się powołać na zwyczaj rozstrzygając o obowiązkach i prawach człowieka; zwyczaj może wypływać na zachowanie organu, jest elementem postępowania;

3. orzecznictwo - nie jest źródłem prawa administracyjnego (nie ma precedensów w prawie polskim); organ stosując prawo musi uwzględniać orzecznictwo sądowe;

4. doktryna - nie jest źródłem prawa administracyjnego, nie może rozstrzygać o prawach i obowiązkach obywateli, siłą doktryny jest właściwa wykładnia prawa + oddziaływanie w tworzeni prawa i stosowania prawa.

MODELE ORGANIZACYJNE PAŃSTW

• Uniwersalistyczny model

- podstawową cechą jest zbudowanie organizacji wokół jakiejś jednej idei, która ma wpływ na życie publiczne,

- idea związana z konkretnym podmiotem naczelnym, który ma 2 cechy: nieomylność i autentyczność wypowiedzi,

- szczególne odniesienie ma ten model do świata wartości:

• inflacja słowa - słowo przestaje mieć znaczenie lub ma nowe znaczenie; łączy się z tym liturgizacja życia - państwo chce zastąpić religię w tym systemie

• nie ma prawdy obiektywnej - prawdą jest to co służy idei

• deprecjacja pracy ludzkiej - praca nie ma żadnej wartości, np.”Arbeit macht frei”

• standaryzacja i uniformizacja życia

- nie może być innych ośrodków decydujących niż podmiot naczelny

- cenzura, likwidacja ośrodków informacji

- prawa człowieka nie są przestrzegane, istnieją w systemie, ale nie bierze się ich pod uwagę

- brak instytucji ochrony praw (I instytucje dopiero powołane do życia: NSA '81, RPO '82, TK '85)

• Model nihilistyczno-indywidualistyczny

- przeciwstawny do uniwersalistycznego

- nie ma żadnej władzy, żadnego społeczeństwa, ani prawa

- liczy się tylko to co ja chcę !

- trzeba ograniczyć władzę, odrzucić ją,

- prawo ogranicza wolność,

- trzeba odrzucić prawo naturalne i ludzkie,

- trzeba odrzucić uczucia, emocje, sferę psychologiczną doznań w człowieku,

- wolność człowieka jest podstawą - od niej się wychodzi.

• Model państwa prawa

1. Model formalistyczny

- najważniejsze jest to, że porządek prawa obowiązuje bez względu na treść,

- myślenie pozytywistyczne - prawo jest prawem,

- człowiek jest podporządkowany prawu, przedmiotowe traktowanie człowieka, ustawa jest ważniejsza niż człowiek, ale prawo powinno być narzędziem człowieka.

2. Państwo sędziowskie

- występuje w Anglii i USA,

- system podstawowy - common law uzupełnione zasadami equity law,

- opiera się na precedensie sądowym,

- law in the action (tzw. funkcjonalizm amerykański - sprawdzanie, badanie, jak dana norma sprawuje się w rzeczywistości, prawo w praktyce)i law in the books.

3. Personalistyczny model państwa

• teorii prawa, którą ogłosił św. Tomasz z Akwinu

- ustawa odpowiada naturze człowieka, stanowienie prawa odwołuje się do tej natury, prawo bazuje na rozumnej naturze człowieka,

- prawo pochodzi z rozumu,

- jednak miarą wszystkiego nie jest człowiek,

- koncepcja odwiecznego prawa bożego - to w nim prawo ludzkie powinno być zaczepione,

- ta teoria jest personalistyczna, ponieważ tłumaczenie prawa znajdujemy w człowieku.

• teoria Kanta

- prawo naturalne,

- cały porządek prawa jest oparty na zasadzie, która obowiązuje poza czasem i poza przestrzenią,

- zasada a jest przenoszona na zasady porządku konstytucyjnego,

(polska konstytucja mówi, że człowiek odkrywa wolność w Bogu, a nie normach prawa - pomiędzy Tomaszem a Kantem).

W uniwersalistycznym modelu nie ma miejsca na człowieka i społeczność. Nie było również mowy o ich rozwoju.

• ORGANIZACJA PRAWNA ADMINISTRACJI

Organ - (def. Bocia) człowiek lub grupa ludzi umieszczony w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego lub w innej strukturze organizacyjnej, powołany do realizacji norm prawa administracyjnego, w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu, w granicach przyznanych mu kompetencji.

Organ administrujący - organ, któremu prawo przyznało funkcje administrowania lub któremu prawo stworzyło możliwość administrowania.

Urząd - 3 znaczenia: zespół wyodrębnionych kompetencji, które są nadane jakiemuś organowi administracji publicznej, np. urząd prezydenta, urząd wojewody, element nazwy organy administracji publicznej, zwykle wtedy organ jest zwierzchnikiem tego urzędu, np. Naczelnik Urzędu Skarbowego, zespół ludzi przydany organowi do pomocy w wykonywaniu zadań, np. Urząd Miejski, starostwo.

• ORGANY ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

Struktura i funkcjonowanie organów administracji zawiązane są z ustrojem państwa i jego formą organizacyjną.

• Od 1950 r. ukształtowany został w Polsce system, w którym podstawowe decyzje państwowe były skupione na organach przedstawicielskich na stopniu centralnym i terenowym i organom tym były podporządkowane organy wykonawcze.

• Od 1990 r. system ten uległ zmianie w związku z utworzeniem samorządu terytorialnego. Administracja rządowa funkcjonowała od tego czasu na stopniu centralnym i wojewódzkim.

• W wyniku kolejnej reformy ustrojowej państwa w 1998 r. zostały utworzone kolejne jednostki samorządu terytorialnego na stopniu powiatu i województwa.

Oznacza to, że administracja samorządowa działa na stopniu gminy, powiatu i województwa, natomiast administracja rządowa na stopniu województwa, powiatu i na stopniu centralnym państwa.

• NACZELNY ORGAN ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ

Organem takim nazywamy Radę Ministrów (rząd) oraz te organy adm. państwowej, których właściwość miejscowa rozciąga się na obszar całego państwa, a które równocześni wchodzą w skład Rady Ministrów.

Organ administracji państwowej, który odpowiada tylko pierwszemu z powyższych warunków nazywamy organem centralnym.

PODZIAŁ ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

1. w nawiązaniu do charakteru wykonywanych zadań, organy adm. publ. dzielimy na:

1. organy administracji rządowej

2. organy administracji samorządowej

2. ze względu na sposób powoływania:

1. organy powoływane w drodze nominacji (np. wojewoda)

2. organy powoływane w drodze wyborów (np. zarząd powiatu)

3. ze względu na skład osobowy:

1. jednoosobowe (np. Prezes Rady Ministrów)

2. kolegialne (np. Rada Ministrów)

4. ze względu na kryterium sposobu podporządkowania

1. organy zdecentralizowane (np. samorząd terytorialny)

2. organy podległe hierarchicznie (np. wojewoda)

5. podział z uwzględnieniem reformy ustrojowej państwa:

1. naczelne organy administracji rządowej

2. centralne organy administracji rządowej

3. organy administracji rządowej w województwie

4. samorząd terytorialny (województwa, powiatu, gminy)

Naczelne i centralne organy administracji rządowej tworzą tzw. centrum administracji.

NACZELNE ORGANY ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ

• Konstytucja z 1952 r. wymieniała naczelne organy administracji państwowej. Zaliczała do nich Radę Ministrów, Prezesa RM oraz ministrów.

• W Konstytucji z 2 kwietnia 1997 nie użyto tego określenia.

Rozdział Konstytucji określający pozycję prawną RM oraz ministrów nosi tytuł „Rada Ministrów i administracja rządowa”.

Mimo braku konstytucyjnego określenia organów naczelnych wyodrębnienie to funkcjonuje w doktrynie, co pozwala na podkreślenie szczególnego miejsca i roli wskazanych organów w strukturze całej administracji państwowej i ich nadrzędnej pozycji wobec innych organów.

W ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym do naczelnych organów zaliczamy:

1. Radę Ministrów

2. Prezesa RM

3. ministrów kierujących działami administracji rządowej

4. ministrów i członków RM

5. kierowników komitetów wchodzących w skład RM na mocy odrębnych ustaw.

Prezydent RP zgodnie z Konstytucją jest jej najwyższym przedstawicielem, a więc organem o zasadniczym znaczeniu dla państwa a Konstytucja zalicza go do organów władzy wykonawczej.

Pojęcie władzy wykonawczej jest szersze od pojęcia administracji publicznej, gdyż obejmuje też prowadzenie polityki państwa. Nie można zatem uznać, że Prezydent RP jest organem administracji publicznej w dosłownym znaczeniu, a jedynie stwierdzić, że jego funkcje mają charakter administracyjno - prawny.

1. PREZYDENT RP:

• Jest najwyższym przedstawicielem państwa i gwarantem ciągłości władzy państwowej.

• Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji.

• Stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

Swoje zadania wykonuje w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach.

Charakter administracyjno - prawny zadań Prezydenta

1. W zakresie stosunków zagranicznych

• reprezentuje państwo na zewnątrz

• ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe

• mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli w RP i innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych

• przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych

W zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem RM i właściwym ministrem.

2. Prawodawstwo nadzwyczajne

• zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie sił zbrojnych do obrony RP

• może na wniosek RM wprowadzić stan wojenny

• wydaje rozporządzenie z mocą ustawy

3. Prawodawstwo zwykłe

• wydaje:

- rozporządzenia

- zarządzenia

- postanowienia w zakresie realizacji pozostałych swoich kompetencji

- akty urzędowe, które wymagają dla swojej ważności podpisu Prezesa RM

• występuje z inicjatywą ustawodawczą

4. Uprawnienia personalne

• desygnuje i powołuje Prezesa RM

• przyjmuje dymisję RM i powierza jej tymczasowe pełnienie obowiązków

• powołuje sędziów

• powołuje I Prezesa SN

• powołuje Prezesa i Wiceprezesów TK

• prezesów NSA

• Członków Rady Polityki Pieniężnej

• Wiceprezesów NSA

• członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego

• członków KRRiT

• występuje z wnioskiem do Sejmu o powołanie Prezesa NBP

• występuje z wnioskiem do Sejmu o pociągnięcie do odpowiedzialności przed TS członków RM

• odwołuje ministra wobec którego Sejm wyraził wotum nieufności

• jest zwierzchnikiem sił zbrojnych

• na czas wojny mianuje naczelnego dowódcę sił zbrojnych

• nadaje określone w ustawie stopnie wojskowe

5. Uprawnienia administracyjno - organizacyjne

• zarządza wybory do Sejmu i Senatu

• zarządza referendum ogólnokrajowe

• skraca kadencję Sejmu w przypadkach określonych w Konstytucji

• podpisuje lub odmawia podpisania ustaw

• zarządza ogłoszenie ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw

• nadaje ordery i odznaczenia

• stosuje prawo łaski

• wręcza nominacje profesorskie

• nadaje obywatelstwo polskie, wyraża zgodę na jego zrzeczenie

• nadaje status Kancelarii Prezydenta RP oraz powołuje i odwołuje szefa kancelarii

2. RADA MINISTRÓW

• Jest kolegialnym organem władzy wykonawczej. Każdy z podmiotów RM pełni dwie funkcje:

- jest członkiem ciała kolegialnego RM, oraz

- jest samodzielnym ministrem.

• W skład RM wchodzą Prezes RM i ministrowie. Do jej składu mogą być powoływani także wiceprezesi RM, a ich liczba nie jest określona w Konstytucji. Prezes i wiceprezesi mogą również pełnić funkcję ministra.

• Zgodnie z art. 146 Konstytucji Rada Ministrów prowadzi wewnętrzną i zagraniczną Rzeczpospolitej Polskiej. Do niej należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego. Kieruje również administracją rządową i zajmuje wobec niej pozycję nadrzędną i kierowniczą.

• Rada Ministrów w szczególności:

- zapewnia wykonanie ustaw

- wydaje rozporządzenia

- chroni interesy Skarbu Państwa

- koordynuje i kontroluje pracę organów administracji rządowej

- uchwala projekt budżetu państwa oraz kieruje jego wykonaniem

- zapewnia bezpieczeństwo publiczne, jak również bezpieczeństwo zewnętrzne państwa

- zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada umowy międzynarodowe

- sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju

- określa organizację i tryb swojej pracy.

• Organami wewnętrznymi RM, tworzonymi przez Prezesa RM z własnej inicjatywy bądź na wniosek członka RM są:

1. stałe komitety, jako organy pomocnicze i opiniodawcze

2. komitety do rozpatrywania określonych spraw

3. rady i zespoły, jako organy pomocnicze lub opiniodawcze w sprawach zagadnień należących do zakresu działania RM lub Prezesa RM

4. komisje wspólne RM i instytucji lub środowisk pozarządowych.

• Obsługę RM, Prezesa RM, wiceprezesów, stałych komitetów zapewnia kancelaria Prezesa RM.

3. PREZES RADY MINISTRÓW

• Reprezentuje RM i kieruje jej pracami oraz koordynuje i kontroluje pracę ministrów. W tym celu ma on uprawnienia do wyznaczenia ministrowi zakresu spraw, w których minister ten działa z upoważnienia Prezesa RM.

• Prezes RM może też:

1. żądać informacji, dokumentów, sprawozdań

2. przewodniczyć w każdym z komitetów RM

3. rozstrzygać o zakresie działania ministrów w razie sporu kompetencyjnego

4. wydaje rozporządzenia

5. zapewnia wykonanie polityki RP

6. powołuje i odwołuje wojewodów

7. sprawuje nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego oraz wojewodami

8. jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej

• W drodze rozporządzenia Prezes RM ustala:

- szczegółowy zakres działania ministra niezwłocznie po powołaniu RM, a jeżeli minister został powołany w innym czasie - niezwłocznie po jego powołaniu

- ustala ministerstwo lub inny urząd administracji rządowej, który ma obsługiwać ministra.

• Prezes RM jako jednoosobowy, naczelny organ administracji rządowej ma przyznane funkcje prawodawcze, personalne oraz nadzorcze.

• Powołuje i odwołuje szefa kancelarii Prezesa RM oraz sekretarzy i podsekretarzy stanu w kancelarii.

• Przy Prezesie RM działa Rada Legislacyjna, której członków powołuje, ustala zadania oraz zasady i tryb funkcjonowania Prezes RM.

• Państwową jednostką organizacyjną, podległą Prezesowi RM jest Rządowe Centrum Legislacji, które zapewnia koordynację działalności legislacyjnej RM, Prezesa RM i innych organów administracji rządowej.

4. MINISTROWIE

• Kierują określonymi działami adm. rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone przez Prezesa RM.

• Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.

• Znane są przypadki, że w skład rządu powoływani są ministrowie, którzy nie kierują działami adm. rządowej. Są to tzw. ministrowie bez teki.

• W celu realizacji swoich zadań minister współdziała z innymi członkami RM, innymi organami adm. rządowej i państwowymi jednostkami organizacyjnymi, organami jednostek samorządu terytorialnego, jak również z organami samorządu gospodarczego, zawodowego, związków zawodowych, organizacji pracodawców i innych organizacji społecznych.

• Minister, do którego zakresu działania należy sprawowanie nadzoru nad określonym urzędem centralnym:

1. składa Prezesowi RM wniosek o nadanie statutu urzędowi centralnemu

2. wnioski o powołanie o odwołanie kierownika urzędu centralnego

3. powołuje zastępców kierownika

4. organizuje kontrolę sprawności działania urzędu centralnego.

• Urzędem, który obsługuje ministra jest ministerstwo. Ministerstwo znosi, tworzy lub przekształca RM w drodze rozporządzenia.

• Swoje zadania minister wykonuje przy pomocy sekretarzy lub podsekretarzy stanu oraz gabinetu politycznego ministra. Sekretarza i podsekretarza stanu powołuje i odwołuje premier.

• SCHEMAT ORGANIZACYJNY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Samodzielne struktury organizacyjne - są to także podmioty, które są samodzielne i wykonują zadana publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Ta samodzielność ma swoje źródło w prawie. Prawo określa taką samodzielność lub z prawa możemy takie wnioski wyfiokować.

Przykładem takiego podmiotu jest gmina, która:

- posiada osobowość prawną,

- działa we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność,

- jej samodzielność podlega ochronie sądowej ,

w zakresie wykonywania zadań publicznych.

Administracja publiczna
Państwo państwo i samorząd są korporacjami	Jednostki samorządu terytorialnego	Inne
- administracja rządowa	- gmina	- zakłady
- inne	- powiat	- fundacje
	- województwo	- korporacje

*(między nimi nie ma żądnych powiązań organizacyjnych)

Gmina: Rada Gminy, wójt, burmistrz lub prezydent

Powiat: Rada Powiatu, Zarząd powiatu, starosta

Województwo: Sejmik województwa, Zarząd województwa, Marszałek województwa

-zakłady nie są fundacjami ani korporacjami,

-korporacje- ich byt zależy od członków,

-państwo jest też korporacją.

Art. 17 Konstytucji podstawa korporacji jest przepis, który pozwala na tworzenie innych samorządów niż jednostki terytorialne.

Korporacje zawodowe (np. prawnicy, komornicy):

1. Samorządy zawodowe:

-zawody prawnicze, medyczne, psychologiczne, urbanistyczne

2. Samorządy gospodarcze:

-izby gospodarcze, rolnicze, rzemieślnicze

NADZÓR NAD DZIAŁALNOŚCIĄ GMINY

1. Zakres nadzoru.

Sprawowanie nadzoru nad działalnością gminy jest wkraczaniem organów administracji rządowej w sferę działań jednostki samorządu terytorialnego. Sprowadza się to do ingerencji innych władz w sprawy władz samorządowych, w tym gmin.

Nadzór jawi się wobec zasady samodzielności gminy i jej organów przyjętych w założeniach ustrojowych samorządności oraz zasady ścisłego przestrzegania prawa przez organy gminy jako środek prawny weryfikacji działań władz gminy.

Nadzór nad działalnością gminy sprawowany jest wedle art. 85 ustawy o samorządzie gminnym, na podstawie kryterium zgodności z prawem oraz kryterium legalności (art. 171 K). Konstytucja , jak i ustawa o samorządzie gminnym, wskazują na podmioty sprawujące nadzór nad działalnością gminy, którymi są: Prezes RM, wojewoda oraz (w zakresie spraw finansowych) Regionalna Izba Obrachunkowa!!

Ustawa o samorządzie gminnym wyraźnie stanowi możliwość wkroczenia w działalność gminną stanowiąc w art. 87 ustawy, że organy nadzoru mogą wkraczać w działalność gminną tylko w przypadkach określonych ustawami.

Ustawodawca wyposaża organy nadzoru w instrumenty prawne, czyli:

• prawo żądania informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania gminy - chodzi o informacje, dane niezbędne do wykonywania uprawnień nadzorczych przez organy nadzoru,

• w celu umożliwienia uprawnienia nadzoru ustawodawca w art. 90 ustawy o samorządzie gminnym zobowiązuje wójta (burmistrza lub prezydenta) do przedłożenia:

-wojewodzie - uchwał Rady Gminy w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia, a aktów ustanawiających przepisy porządkowe w ciągu 2 dni od dnia ich podjęcia,

- RIO - uchwały budżetowej, uchwały w sprawie absolutorium oraz innych uchwał i zarządzeń wójta (b lub p) objętych zakresem nadzoru w terminie 7 dni.

2. Środki nadzoru

Ustawa o samorządzie gminnym w art. 91 ust. 1 i 4 wskazuje na możliwość zastosowania dwóch rodzajów środków nadzoru:

1)stwierdzenie nieważności uchwał Rady Gminy - następuje w razie stwierdzenia naruszenia prawa (istotne naruszenie prawa),

2)wskazanie, że uchwały Rady Gminy wydano z naruszeniem prawa - następuje to w przypadku nieistotnego naruszenia prawa - wojewoda i RIO po otrzymaniu uchwały RG przeprowadzają postępowanie wyjaśniające co do zgodności z prawem, jeśli uchwała dotyczy spraw własnych gminy; w przypadku spraw zleconych również co do zgodności z zasadami celowości, gospodarności i rzetelności. W razie wystąpienia wątpliwości tym zakresie, organ nadzoru postanowieniem wszczyna postępowanie w sprawie stwierdzenie nieważności uchwały RG. Wszczynając to postępowanie może jednocześnie wstrzymać wykonywanie uchwały.

Postępowanie w tych sprawach jest zawsze ostateczne i toczy się z urzędu. Od dnia otrzymania uchwały organ dysponuje 30-dniowym okresem, w ciągu którego przeprowadza postępowanie dowodowe dotyczące uchwały, mające na celu wyjaśnienie, czy nastąpiło naruszenie prawa. Postępowanie takie toczy się z udziałem gminy, co wynika ze stosowania w postępowaniu zasad ogólnych k.p.a. (art. 91 ust. 5).

• Postępowanie nadzorcze prowadzi do:

a) wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego stwierdzającego nieważność uchwały RG (przy czym może no dotyczyć całej uchwały lub tylko jej części w przypadku) gdy uchwała jest sprzeczna z prawem lub jego naruszenie jest istotne,

b) wskazania, że uchwałę wydano z naruszeniem prawa, w przypadku, gdy naruszenie to było nieistotne,

c) wstrzymania przez wojewodę wykonywania uchwały organu RG wydanej w sprawach zleconych i przekazania do ponownego rozpatrzenia wskazując istnienie uchybienia oraz termin załatwienia sprawy,

d) uchylenia przez wojewodę uchwały organu gminy i wydania zarządzenia zastępczego, gdy uchwała dotyczy spraw zleconych w wynik ponownego rozpatrzenia sprawy nie uwzględnia wskazówek dotyczących zaistniałego uchybienia,

e) wskazania przez RIO Radzie Gminy nieprawidłowości zawartych w uchwale budżetowej oraz sposobu i terminu ich usunięcia.

Ustawa o samorządzie gminnym przewiduje również nadzwyczajne środki nadzoru, które sprowadzają się do:

1. rozwiązania RG - jest ono równoznaczne z rozwiązaniem wszystkich organów gminy przez SEJM w drodze uchwały na wniosek Prezesa RM. Następuje to w razie powtarzającego się naruszania przez RG Konstytucji lub ustaw. W tej sytuacji Prezes RM, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wyznacz osobę, która do czasu wyboru RG pełni jej funkcje (art. 96 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym);

2. odwołanie wójta (burmistrza lub prezydenta) w razie powtarzającego się naruszania Konstytucji lub ustaw. W takiej sytuacji wojewoda wzywa wójta do zaprzestania naruszeń. Jeśli to wezwanie nie odniesie skutku to wojewoda występuje z wnioskiem do Prezesa RM o odwołanie wójta. W przypadku odwołania wójta Prezes RM, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wyznacza osobę która do czasu wyboru nowego wójta pełni jego funkcje (ar. 96 st. 2)

3. ustanowienie zarządu komisarycznego w razie nierokującej nadziei na szybką poprawę, w razie przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy Prezes RM, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd komisaryczny na okres 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru RG oraz wójta na kolejną kadencję. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji gminy (art. 97)

Akty nadzoru polegające na rozwiązaniu RG, odwołaniu wójta (b lub p) i ustanowieniu zarządu komisarycznego są środkami nadzoru podlegającymi zaskarżeniu do sądu administracyjnego w terminie do 30 dni od dnia ich doręczenia.

Do złożenia skargi uprawiona jest gmina, której zakres prawny, uprawnienia lub kompetencje zostały naruszone. Podstawą prawną do wniesienia skargi jest uchwała lub zarządzenie organu, który podjął uchwałę lub zarządzenie albo którego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze.

Inne struktury organizacje

• Korporacje - zawodowe, gospodarcze a nawet wyznaniowe (mają uregulowaną relację do państwa w Konstytucji, są korporacjami prawa publicznego; każdy związek wyznaniowy może otrzymać swoją ustawę - mają wtedy szczególną pozycję w stosunku do innych w państwie). Istnieją też innego rodzaju korporacje, np. Polski Związek Łowiecki, Polska Akademia Nauk, Polski Czerwony Krzyż.

Czym jest szkoła wyższa? 2 tezy w doktrynie:

1. jest to korporacja publiczna

2. jest to zakład publiczny.

• Zakład publiczny - zespół środków osobowych i rzeczowych przeznaczonych do osiągania określonego celu, gównie w drodze świadczenie usług niematerialnych .

Niesamodzielny zakład publiczny - szkoła - można zobowiązać kogoś, aby korzystał z zakładu publicznego.

Samodzielne zakłady publiczne:

- NBP - bank centralny, emisyjny

- ZUS - samodzielne zakłady publiczne opieki zdrowotnej

- niesamodzielne i niepubliczne instytucje kultury

• Fundacje prawa publicznego - zespół o wartości majątkowej, wykorzystywany do określonego celu (najczęściej zachowywanie dóbr kultury).

• Państwo -albo przyznaje albo umarza podmiotu prawa publicznego; istnieją też pewne struktury, które zostały ustanowione tylko dla państwa.

Struktury administracji w państwie:

a) administracja rządowa (struktura administracyjna)

b) administracja pozarządowa

c) inne:

-konstytucyjne: Prezydent (naczelny organ administracji państwowej, a nie naczelny organ administracji rządowej!!), NIK, RPO, KRS, RPDz, KRRiT, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego,

- pozakonstytucyjne: RIO, Samorządowe Kolegium Odwoławcze (SKO), Państwowa Komisja Wyborcza (PKW), Generalny Inspektor Pracy, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych.

Organ te stanowią swoista strukturę organizacyjną:

1. Naczelne organy administracji rządowej

2. Centralne organy administracji rządowej

3. Terenowe organy administracji rządowej

Kryteria, według których buduje się hierarchię organów:

1. Sposób utworzenia i powołania danego organu

2. Miejsce w strukturze organizacyjnej

3. Zasięg terytorialny

• Naczelne organy administracji rządowej:

1.tworzone zgodnie z Konstytucją; powołuje Prezydent

2. kierują całą administracja rządową lub kierują działem administracji rządowej

3.obowiązują w całym kraju

Rada Ministrów, Prezes RM, ministrowie z teką, określone w ustawie komitety (Komitet Badań Naukowych i Komitet Integracji Europejskiej)

• Centralne organy administracji rządowej:

1.są tworzone i określone na podstawie ustawy

2.samodzielnei wykonują określone zadania, ale nadzór nas nimi sprawują naczelne organy administracji rządowej; organ naczelny może powoływać organy centralne i odwoływać, ale nie jest to kierownictwo, tylko nadzór

3.cały kraj

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, RIO, SKO, Szef Służby Cywilnej, Komendant Główny Policji, Minister Kultury, Główny Inspektor Pracy, Główny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Prezes IPN, Prezes CBA, - organy powołane do sprawowania nadzoru nad działalnością jednostek samorządowych

• Terenowe organy administracji rządowej:

1.są tworzone w drodze ustawy

2.wykonuja zadania pod zwierzchnictwem naczelnych lub centralnych organów administracji rządowej

3.objmują zasięgiem jednostkę podziału terytorialnego państwa

Terenowe organy administracji rządowej:

- zespolone - działają na obszarze jednostki zasadniczego podziału terytorialnego państwa pod jednym zwierzchnictwem i zasadniczo w jednym urzędzie, np. wojewoda w województwie, starosta w powiecie

- niezespolone - tworzone w drodze ustawy, tworzy się dla nich odrębny podział terytorialny, np. administracja skarbowa Naczelnik Urzędu Skarbowego dyrektor Izby Skarbowej Minister Finansów

• ADMNISTARCJA ZESPOLONA

- działa na obszarze jednostki zasadniczego podziału terytorialnego

- ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa:

-gmina tworzone przez rozporządzenie Prezesa RM

-powiat

-województwo regulowane ustawowo

- ma jednego zwierzchnika

- co do zasady działa w jednym urzędzie (Komendanci Policji, Państwowej Straży Pożarnej - wchodzą w kład adm. zespolonej, ale działają poza nią)

- wojewoda stoi na czele terenowego organu adm. rządowej zespolonej, jest przedstawicielem RM w województwie

- Zwierzchnictwo wojewody:

• Osobowe - podstawę to tego daje włączenie w strukturę urzędu wojewódzkiego + całość układu organizacyjnego administracji zespolonej określa statut urzędu wojewódzkiego nadany przez wojewodę (treść może być ograniczona rozporządzeniami)

• Personalne - powoływanie i odwoływanie (wojewódzkich komendantów i inspektorów) kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich(z wyjątkiem Policji i Państwowej Straży Pożarnej) przez wojewodę oraz uprawnie w zakresie koordynacji, kierowania, zapewnienia warunków skutecznego działania, wydawanie poleceń służbowych i pełna własna odpowiedzialność. Kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich działają z ustawowego upoważnienia w imieniu wojewody( z określonymi prawnie wyjątkami)

- oprócz wojewody w województwie działają też organy administracji rządowej:

-kierownicy służb straży i inspektoratu, którzy wykonują powierzone im zadania w imieniu własnym lub w imieniu wojewody; podlegają wojewodzie, są przez niego powoływani/odwoływani; wojewoda może udzielić upoważnienia pisemnego do wykonywania jego funkcji przez podległe mu jednostki

-kurator oświaty - organ administracji zespolonej podległy wojewodzie

• Administracja niezespolona - nie podlega wojewodzie, ale wojewoda ma wpływ na obsadzanie osób (za zgodą wojewody lub na czyjś wniosek wojewoda powołuje).

Upoważnienie pisemne: - indywidualne - dla konkretnej osoby, np. Kowalski, kierownik działu….. - generalne - ogólne, dla wszystkich, np. powierzenie zadań administracji rządowej jednostkom samorządu terytorialnego

SAMORZĄD TERYTORIALNY

1990r. - narodził się samorząd terytorialny. Koncepcja ta powstała w ramach „okrągłego stołu” - program „Rzeczpospolita samorządowa” - program Solidności - stworzyć samodzielne terytorialne podmioty.

- wyrosła z prawa naturalnego - organizacja samorządu terytorialnego

- prawo bawarskie - wyrasta z myślenia antytotalitarnego jednostki

- teorie samorządu terytorialnego:

• Naturalistyczna:

-samorząd przeciwstawia się państwu jako czynnik od niego niezależny

-gminy są instytucją równą państwu-państwo to federacja gmin

-państwo istnieje dla gminy a nie gminy dala państwa

• Państwowa:

-istota samorządu polega na wykonywaniu praw zwierzchnich, odstąpionym przez państwo korporacjom samorządowym, jako ich prawo własne.

-korporacjom tym przysługuje prawo ustanawiania w drodze wyboru własnych organów.

-Uznając zaś w jednostkach samorządowych osobowość publicznoprawną, łączy się ją z prawem do samodzielnego sprawowania części administracji publicznej.

• Polityczna:

-Istotę samorządu widzi się w osobowym składzie organów samorządowych albo w udziale społeczeństwa w administracji publicznej

-przedstawiciel główny- Gneist- podkreśla niezależność urzędników samorządowych jako istoty sprawowania samorządu

• Poglądy formowane przez międzynarodowe organizacje:

-Światowa Deklaracja Samorządu Lokalnego 1985

-Europejska Karta Samorządu Terytorialnego 1985

- z jednej strony samorząd jest podporządkowany państwu, które decyduje o jego bycie, kształcie, zakresie i formach działania, a z drugiej, to samo państwo zabezpiecza pozycje samorządu, przyznając mu roszczenie o zachowanie przyznanego zakresu działań i samodzielności.

- art. 15 K - decentralizacja - trójstopniowy podział terytorialny:

- w sensie ścisłym - są samodzielne, niezależne podmioty wykonujące zadania władzy publicznej

- w sensie szerokim - organy, które nie mają samodzielności, ale wykonują zadania w formie względnie niezależnej - to ujęcie jest zbliżone do dekoncentracji

- cechy charakterystyczne polskiego modelu samorządu terytorialnego:

• Model trójstopniowy (gmina, powiat, województwo) od 1998

• Model Dualistyczny-zadania własne określone są klauzulą generalną, Ustawy mogą nakładać na gminy obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Zadania te mogą również wykonywać z porozumień z organami administracji rządowej.

• Model ingerencji państwa w zakresie zadań własnych oraz zleconych jednostek samorządowych oparty jest na nadzorze weryfikacyjnym, sprawowanym przez organy administracji rządowej według kryterium zgodności z prawem. Podstawowym środkiem nadzoru jest stwierdzenie nieważności uchwał oraz zarządzeń i rozwiązanie rady lub sejmiku.

• Stanowi fragment ustroju państwowego

• Istota polega na wykonywaniu władzy państwowej przy wykorzystaniu władztwa administracyjnego w zakresie kształtowania życia publicznego w jednostce samorządowej w ramach obowiązującego prawa przez odrębne od państwa podmioty o strukturze korporacyjnej regulowanej ustawami.

Wygaśnięcie mandatu radnego: - odmowa złożenia ślubowania - pisemne zrzeczenie się mandatu - naruszenie zakazu łączenia mandatu radnego z inną działalnością - utrata prawa wybieralności lub brak tego prawa w dniu wyborów - prawomocne skazanie wyrokiem - śmierć

Kiedy można rozwiązać organ stanowiący:

1. Sejm na wniosek Prezesa RM może rozwiązać organ stanowiący naruszający Konstytucję

- w gminie - ……………. (nie wiem co tu jest nabazgrane),

- w powiecie - rażącego naruszenia Konstytucji,

- w województwie - naruszenia rażącego i wielokrotnego,

2. Rozwiązanie przez referendum lokalne,

3. Rozwiązanie z przepisów prawa:

1. w związku ze zmianami terytorialnymi przy podziale państwa,

2. gdy organ stanowiący powiatu lub województwa w ciągu 3 miesięcy nie jest w stanie wybrać zarządu organu, np. rada powiatu nie wybrała zarządu - do 3-ech razy sztuka (jak to siostra ujęła) - za trzecim komisarz rządowy pełni funkcje organu

Jednostka samorządu terytorialnego - jednostka zasadniczego podziału terytorialnego w państwie, odnosi się do samodzielnego podmiotu administracji publicznej niezależnego od innych podmiotów,

Koncentracja - w ramach jednej struktury organizacyjnej jeden podmiot podejmuje decyzje Dekoncentracja - w ramach jednej struktury organizacyjnej wiele podmiotów podejmuje decyzje

Funkcja wojewody nie jest decentralizacją, ale dekoncentracją w ramach struktury rządowej!!

Zadania administracji rządowej w województwie wykonują:

• wojewoda

• kierownicy zespolonych służb i straży (zadania i kompetencje są określone w ustawach, działają pod zwierzchnictwem wojewody-w imieniu własnych albo wojewody)

• organy administracji niezespolonej

• organy samorządu terytorialnego (z ustawy albo zawartego porozumienia)

• kierownicy powiatowych służb, inspekcji i staży (działają pod zwierzchnictwem starosty, zadania i kompetencje są określone w ustawach)

• organy innych samorządów (z ustawy albo zawartego porozumienia)

Kryteria podziału jednostek terytorialnych:

• więzy gospodarcze, społeczne, kulturowe

• jednorodność URBANistyczna, przestrzenna

• zdolność wykonywania zadań publicznych

Wspólnota samorządowa (art. 16 K) - po to się wydziela jednostki, aby wskazać na ogół mieszkańców w zależności od miejsca zamieszkania.

1. Boć - to pojęcie nie ma treści normatywnej

2. FUNDOWICZ (!!) - to pojęcie ma treść normatywną, ponieważ jest w ustawie, pojęcie wspólnoty zakłada każde środowisko, w którym człowiek się rodzi i wzrasta

- to byt o naturze korporacyjnej, to jest …………. należymy do zdarzeń wspólnoty, ale nie trzeba być aktywnym członkiem, po prostu należymy do danej wspólnoty; jeśli gdzieś mieszkamy to przynależymy automatycznie do wspólnoty samorządowej.

- władzę w jednostce samorządu terytorialnego mają mieszkańcy (wł. bezpośrednia lub pośrednia - referendum, wybory)

- łańcuch legitymujący - każdy musi się ostatecznie odwołać do woli mieszkańców

• 3 specyficzne pozycje ustrojów:

1. we własnym imieniu

2. na własną odpowiedzialność

3. samodzielność podlega ochronie sądowej

Z ustawy wynika uzasadniony podział terytorium pastwa. Ogół mieszkańców tworzy wspólnotę samorządową - charakter korporacyjny - są taki rozstrzygnięcia, które są zastrzeżone dla mieszkańców.

REFERENDUM

Gmina	w sprawach: samoopodatkowanie się mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy. odwołania rady gminy i wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo odwołania jednego z tych organów(przed upływem kadencji) każda inna sprawa dotycząca gminy mieszcząca się w zakresie zadań i kompetencji jej organów. decydują o przeprowadzeniu referendum: Rada gminy - z własnej inicjatywy obywatele gminy - poparcie 1/10 uprawnionych do głosowania, (następnie rada gminy lub komisarz wyborczy obowiązany jest przeprowadzić referendum)
Powiat	w sprawach: co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej wspólnoty odwołanie rady powiatu ( po 12miesięcącach: od wyborów, referendum w sprawie rady powiatu; do 6 miesięcy przed upływem kadencji) w sprawie zakresu zadań i kompetencji organów powiatu we wszystkich sprawach z zakresu właściwości powiatu decydują o przeprowadzeniu referendum: Rada gminy - z własnej inicjatywy obywatele gminy - poparcie 10% uprawnionych do głosowania, (następnie właściwy organ obowiązany jest przeprowadzić referendum)
Województwo	w sprawach: odwołanie sejmiku województwa(przed upływem kadencji) każda ważna dla województwa sprawa mieszcząca się w zakresie jej zadań. decydują o przeprowadzeniu referendum: Sejmik wojewódzki - z własnej inicjatywy mieszkańcy województwa - poparcie 1/20 uprawnionych do głosowania, (następnie właściwy organ obowiązany jest przeprowadzić referendum)

- Referendum ma charakter rozstrzygający (wyklucza opiniodawczy)

- Referendum jest ważne:- min. 30% frekwencja, w sprawie odwołania organu gminy, powiatu, województwa-nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu

z mocy prawa organ stanowiący jest rozwiązywany: gdy nie wybierze zarządu do 3 miesięcy na skutek zmian zasadniczego podziału terytorialnego

2 ograniczenia dotyczące referendum:

• organizatora referendum - z taką inicjatywą nie może wystąpić ten organ stanowiący, jeżeli chodzi o rozwiązanie organu

• termin odwołania - referendum w sprawie odwołania organu może się odbyć najwcześniej w terminie 12 m-cy od ostatniego referendum i nie później niż 6 m-cy przed upływem kadencji organu.

Każda jednostka samorządu terytorialnego jest osobą prawa publicznego!

- 2 koncepcje:

• monistyczna - jednostki samorządu terytorialnego wykonują tylko zadania własne - na rzecz swoich mieszkańców

• dualistyczna - oprócz zadań własnych wykonują także zadania celowe - na rzecz jednostek obcych

- zadania obce - (nie?) są zadaniami zleconymi

- zadania zlecone - są jasno określone w Konstytucji i ustawach; są to zadania z zakresu administracji rządowej, bądź innej organizacji państwowej

- przeprowadzenie wyborów lub referendum - są to zadania zlecone dla gminy (określone w ustawie wraz ze sposobem przeprowadzenia)

• - obok zadań zleconych wyróżnia się też zadania powierzone - wynikają z porozumień administracyjnych - swoista forma działania administracji publicznej dwa organy administracji publicznej uzgadniają sposób wykonania zadania publicznego należący do ich właściwości, tak że w wykonywaniu zadań publicznych uczestniczą wszystkie strony porozumienia!!

ZADANIA WŁASNE:

- gmina (należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium) wykonuje zadania własne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, na zasadach określonych przez ustawy, korzystając z samodzielności ochronnej na drodze sądowej

- mogą być o charakterze:

• fakultatywnym

• obowiązkowym - gmina musi je wykonać, np. budżet gminy jeśli nie zostanie przez gminę uchwalony to RIO przygotowuje budżet dla gminy - art. 101i 101a ustawy o samorządzie gminnym

• art. 101 - pozwala każdemu, czyj interes został naruszony, zaskarżyć do sądu uchwałę gminy

• art. 101a - pozwala odpowiednio zastosować art. 101, gdy w przypadku bezczynności lub czynności faktycznych organu zostają naruszone prawa osób trzecich

- w powiecie i województwie wszystkie zadania są zadaniami własnymi

- domniemanie, że samorząd terytorialny nie może przekazać swoich zadań

- zadania o charakterze użyteczności publicznej - są to zadania własne gminy polegające na bieżącym i ciągłym zaspokajaniu potrzeb mieszkańców w drodze świadczeń - usług powszechnie dostępnych, każdy z takich usług może skorzystać, ale nie musi; (sposób bieżący i ciągły - oznacza systematyczność)

• jednostki samorządu terytorialnego mogą podjąć zadania w zakresie gospodarki komunalnej;

• gmina nie może prowadzić działalności gospodarczej, bo j cel jest zarobkowy, gmina nie nastawia się na zarobek, jej celem jest wykonywanie zadań publicznych

• do gospodarki komunalnej można zaliczyć: komunikacje miejską, wodociągi, dostarczanie ciepła

• gospodarkę komunalną można powierzyć tylko w zakresie zadań użyteczności publicznej!!

• Centralizacja:

• struktura administracji, w której decyzje podejmowane są jedynie przez organ centralny (pojęcie modelowe)

• centralizacja nowego typu - przekazanie decyzyjności do niższych organów - podejmują decyzje, ale są podporządkowane poleceniom i decyzjom „góry” - hierarchiczne podporządkowanie

- elementy prawne centralizacji:

1. Wyodrębnienie prawne zadań i kompetencji na każdym stopniu

2. Możliwość dekoncentracji na organy niższego stopnia

3. Hierarchiczne podporządkowanie

• Dekoncentracja - możliwość przenoszenia kompetencji, zwłaszcza na organy niższego stopnia. Zjawisko połączone z centralizacją - współczesne układy centralizacji funkcjonują w warunkach dekoncentracji.

Dekoncentrowanie - przeniesienie kompetencji na organy lub organ niższego stopnia lub równorzędny (dokonane w drodze aktu normatywnego będącego ustawą lub aktem organu przenoszącego) z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich.

• Decentralizacja - system organizacyjny administracji, w którym poszczególne podmioty administrujące mają wyraźnie określone kompetencje, ustalone bądź przekazywane z innych [wyższych] organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetentnych.

Główne podmioty zdecentralizowane to jednostki samorządu terytorialnego.

Inne zdecentralizowane podmioty pełniące funkcje z zakresu administracji publicznej: przedsiębiorstwa państwowe i komunalne, zakłady administracyjne (państwowe, niepaństwowe, samorządowe), społeczne podmioty organizacyjne.

STOSUNEK ADMINISTRACYJNOPRAWNY, SYTUACJA ADMINISTRACYJNOPRAWNA

• SYTUACJA administracyjnoprawnej: każda sytuacja społeczna określonego podmiotu regulowana przez PA, której elementy składowe zostały ukształtowane prawnie w sposób bezpośredni lub pośredni, ze względu na konkretne zdarzenie faktyczne.

Sytuację tą będziemy wiązać wyłącznie z człowiekiem, a także z zorganizowaną grupą ludzi, która tworzy określona przez porządek prawny jednostkę organizacyjną. Korzystanie z pojęcia sytuacji prawnej i pojęcia stosunku administracyjnoprawnego może być: jednoczesne, zamienne, uzupełniające.

• STOSUNEK administracyjnoprawny

- stosunek prawny powstaje wtedy, gdy prawo przedmiotowe ma dla dwóch podmiotów takie znaczenie, że w określonych warunkach sytuacja prawna jednego podmiotu jest połączona z sytuacją prawną drugiego. Jest to wzajemny między dwoma podmiotami układ zachowań, kwalifikowany przez PA, wyróżniający się spośród innych stosunków prawnych tym, że:

- jednym z podmiotów tego stosunku jest zawsze organ administracji publicznej,

- drugim z podmiotów może być: obywatel, spółka, przedsiębiorstwo państwowe, zakład administracyjny i każda inna jednostka organizacyjna kwalifikowana przez prawo jako podmiot praw bądź obowiązków administracyjnoprawnych,

- podmiotem rozstrzygającym o treści wzajemnych między dwoma podmiotami praw lub obowiązków jest zawsze organ administracji publicznej; jednostronność stosunku administracyjnego(władztwo administracyjne). Konstrukcja tego władztwa opiera się na nierównorzędności podmiotów, wyrażającej się w możliwości kształtowania przez organ administracji publicznej sytuacji drugiego podmiotu, niezależnie od jego woli, ale zgodnie z prawem podmiotowym.

Jeżeli tym prawem przedmiotowym jest prawo administracyjne, to mamy do czynienia ze stosunkiem administracyjnoprawnym.

Określone warunki warunki wskazane w normie prawnej

• elementy stosunku prawnego:

1. PODMIOTY tu: jednym z tych podmiotów jest zawsze podmiot albo organ administracji publicznej; drugim może być obywatel - podmiot administrowany lub inny podmiot albo organ administracji publicznej

- podmiot albo organ adm. pub. z innym podmiotem- st. zewnętrzne zwykle to je mamy na myśli!

- podmiot albo organ adm. pub. z innym podmiotem albo organem adm. pub. - st. wewnętrzne

• podmioty te zawsze kreowane są przez normy prawa administracyjnego; to kto jest podmiotem administrowanym wynika z prawa administracyjnego [osoba fizyczna, prawna, jednostka nieposiadająca osobowości prawnej]

- zdolność administracyjnoprawna # zdolność cywilnoprawna

↓ jest wynikiem normy prawa administracyjnego

• podmioty te nie są równorzędne (dot. tylko stosunków zewnętrznych)

organ administracyjny może bez udziału drugiego podmiotu, wyłącznie na podstawie prawa, decydować o uprawnieniach i obowiązkach wynikających ze stosunku

• indywidualność stosunku administracyjnoprawnego - jeden organ z jednym innym podmiotem

• żeby było możliwe następstwo prawne, musi istnieć przepis prawny, który na takie następstwo zezwala

2. PRZEDMIOT, TREŚĆ

• uprawnienia i obowiązki (treść st. administracyjnoprawnego):

- wynikają bezpośrednio lub pośrednio z normy prawa, a nie są kształtowane przez strony tego stosunku,

- brak ekwiwalentności [wzajemności] (np. stosunki prawa finansowego, podatkowego) - wynika to ze specyficznej pozycji jaką zajmuje organ administracji publicznej (nie działa we własnym imieniu)

• powstawanie i ustanie:

• powstawanie - 2 źródła:

+ z przepisu prawa (bezpośrednio):

a) przez zmianę stanu faktycznego (nie podlegaliśmy -> podlegamy),

b) nie zmienił się stan faktyczny, ale zmieniło się prawo,

+ na mocy aktu administracyjnego - zależne od skuteczności, trwałości tego aktu, który został wydany

• trwanie i ustanie - w zależności od tego jaka jest jego treść: jednorazowa czynność lub charakter trwały (trwa tak długo, jak długo obowiązuje norma prawna lub akt administracyjny).

• rodzaje:

1) tak jak się dzieli prawo administracyjne:

- ustrojowe,

- materialne - mają charakter trwały, trwałe są też prawa i obowiązki kwalifikowane za pomocą tych stosunków.

- procesowe - mają charakter przejściowy, długość ich trwania jest określona ogólnie lub szczegółowo dla określonych rodzajów postępowania

• relacja między materialnym a procesowym;

• prawo karne - nie ma realizacji materialnego bez procesowego,

• prawo cywilne - funkcjonuje często bez jakichkolwiek norm procesowych, które są używane tylko wtedy, gdy któraś ze stron sobie tego życzy,

• prawo administracyjne:

- stosunek materialny może wynikać z procesowego, a może się obyć bez jakiegokolwiek stosunku,

- stosunek procesowy musi co do zasady wyprzedzać stosunek materialny,

- sytuacja procesowa ma charakter przejściowy,

- może być stosunek procesowy, który nie zakończył się ukonstytuowaniem żadnego stosunku materialnego

wg J. Filipka - każdy stosunek procesowy ma charakter wtórny wobec stosunku materialnego

wg J. Zimmermanna - stosunek procesowy może powstać także wtedy gdy nie wiemy czy istnieje stosunek materialno-prawny

wg S. Fundowicza -> są stosunki procesowe, które w ogóle nie prowadzą do powstania stosunku materialnego (np. gdy sprawa zakończy się umorzeniem postępowania)

2) stosunki:

- potencjalne - dana osoba może znaleźć się w takim stanie faktycznym, w którym będzie wobec niej skonkretyzowana norma prawa administracyjnego,

- realne - gdy skonkretyzowanie to nastąpi.

3) stosunki sporne

- powstają w obszarze postępowania sądowo-administracyjnego, gdy strona uważa, że zachowanie organu jest bezprawne i składa skargę do sądu administracyjnego,

# stosunek procesowy - relacja jednostronna (organ administrowany),

4)stosunki wewnętrzne i zewnętrzne

5)szczególne stosunki władcze

- relacje jakie zachodzą między użytkownikami zakładu administracyjnego a zakładem administracyjnym oraz osobami przebywającymi na obszarach specjalnych, a tymi którzy nimi zarządzają.

Wydają oni podwójne regulacje:

a) które dotyczą wszystkich ludzi (np. Parki Narodowe)

b) dotyczące użytkowników, osób przebywających

6) stosunki nadzorcze i egzekucyjne

- następuje wymieszanie elementów materialno-prawnych i procesowych.

ponieważ pojęcie st. administracyjnoprawnego uznano za zbyt wąskie, wprowadzono termin „przestrzeń prawna”. Rozumie się przez nią ogół świadomych zachowań się ludzi pod względem prawa (a także nawzajem wobec siebie).

Jan Boć wprowadza natomiast pojęcie sytuacji administracyjnoprawnej.

Sytuacja prawna to każda sytuacja społeczna określonego podmiotu, której elementy składowe został ukształtowane prawnie w sposób bezpośredni lub pośredni ze względu na jakieś zdarzenie faktyczne.

!! FORMY DZIAŁANIA administracji publicznej

1. PRAWNE - opisane w przepisach prawa (czynności prawne)

2. POZAPRAWNE (czynności faktyczne) - prawo generalnie określa w jakiej formie czynność winna być podjęta.

A)PRAWNE (podział w zależności od tego, czy organ administracji publicznej stosuje imperium):

• władcze - organ administracji publiczne korzysta ze swojej kompetencji władczej przyznanej normą kompetencyjną:

• akty normatywne

• akty administracyjne

• generalny akt stosowania prawa

• akty kierownictwa wewnętrznego

• niewładcze - gdy organ administracji publicznej ma pozycje równorzędną w stosunku do drugiej strony:

• czynności z zakresu prawa prywatnego

• umowy publicznoprawne - administracyjne (koordynacyjne i subordynacyjne)

• ugody administracyjne

B)POZAPRAWNE (za Bociem)

• czynności faktyczne związane z procesem stosowania prawa,

• czynności materialno-techniczne

• czynności informacyjne (informacja w administracji),

• czynności mające na celu nawiązanie współpracy z organami

Zróżnicowany charakter mają czynności planistyczne - mogą tworzyć prawo (plany normatywne i plan finansowy - budżet, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego), jak również mieć charakter informacyjny (np. studium uwarunkowań... ).

AKTY NORMATYWNE - obowiązują adresatów normy w sposób generalny, np. regulamin studiów

• powszechnie obowiązujące:

• rozporządzenia,

• akty prawa miejscowego,

• przepisy prawa wewnętrznego, kierownictwa wewnętrznego (akty stanowione przez organy zakładu pracy, samorządu zawodowego)

AKT ADMINISTRACYJNY - sformalizowany (podjęty w wyniku postępowania) objaw woli organu administrującego podjęty na podstawie prawa i w granicach przysługujących temu organowi kompetencji, skierowany do zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie, wywołujący skutki w sferze prawa administracyjnego, a niekiedy również w sferze innych działów prawa. Objaw woli nie jest tu oceniany z punktu widzenia prawa cywilnego. Cechy aktu:

• jest jednostkowy

• czynność konkretna

• czynność władcza

• czynność sformalizowana

PODZIAŁY:

• ze względu na sposób wywoływania (kształtowania) skutków prawnych:

• konstytutywne - tworzą, zmieniają lub uchylają stosunki prawne; zmiana konkretnej sytuacji prawnej następuje tu z mocy tego właśnie aktu administracyjnego; przyznaje się im charakter twórczy, ponieważ ustalają dla adresatów prawa i obowiązki. Obowiązują ex nunc.( decyzja o zmianie nazwiska, wydanie paszportu itp.)

• deklaratoryjne - stwierdzają istnienie określonego stosunku prawnego, bez stwierdzenia tego nie można się powołać na istniejący stosunek prawny, np. decyzja o stwierdzeniu nieważności decyzji. Odróżnić tutaj należy:

- unieważnienie (charakter konstytutywny),

- decyzja uchylająca (co było ważne a przestało takowym być ;p),

- zaświadczenie (potwierdza istnienie faktów lub praw, które istnieją już przed jego wydaniem, można się na nie powoływać, można mieć ich tyle, ile wymaga przepis prawny, interes prawny, natomiast akt administracyjny jest wydawany w konkretnej sprawie. Akt może być zmieniony tylko w określonym podstępowaniu, zaświadczenie jest zmieniane przy każdej zmianie stanu faktycznego)

• ze względu na określenie treści aktu administracyjnego w normie prawnej (zakres prawnej regulacji warunków wydania aktu):

• związane - organ jest związany, kiedy w danej sytuacji może wydać akt tylko i wyłącznie o określonej w ustawie treści (których warunki podjęcia zostały wyraźnie określone normami prawa), np. pozwolenie na budowę.

• swobodne - kiedy nie zachodzą wspomniane wyżej warunki, występowanie norm o charakterze alternatywy, blankietowym np. uznanie administracyjne (organ administrujący cieszy się pewną swobodą w podejmowaniu decyzji)

• w zależności od adresata:

• akty zewnętrzne - skierowane do adresata znajdującego się poza strukturą organizacyjną, do której należy podmiot wydający (adresowane do odrębnych podmiotów prawnych(np. obywatela) i innych instytucji nie podporządkowanych organizacyjnie organowi wydającemu akt),

• akty wewnętrzne - adresat znajduje się w tej samej strukturze organizacyjnej co podmiot wydający (adresowane do organów, instytucji, pracowników podległych służbowo organowi wydającemu dany akt administracyjny)

• ze względu na udział adresata w wydawaniu aktu (mają charakter jednostronny, gdyż organ je wydający zawsze zachowuje pozycję nadrzędną wobec adresata):

• wydawane za zgodą adresata (dwustronne) - najczęściej wydawane na podstawie wniosku o wydanie akt, np. pozwolenie na budowę, pomoc społeczna.

• wydawane bez zgody adresata ( jednostronne) - przeważnie nakładające obowiązki

• ze względu na wywoływanie skutków w zakresie prawa cywilnego:

• bezpośrednio - np. wywłaszczenie

• pośrednio - stanowią niezbędny warunek zawarcia umowy, wywołującej bezpośrednie skutki w sferze prawa cywilnego, np. decyzja o podziale nieruchomości

• Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnym:

• decyzje - akty administracyjne które kończą postępowanie administracyjne w danej instancji (najczęściej polega na rozstrzygnięciu sprawy administracyjnej - nadaniu uprawnień, nałożeniu obowiązków - albo umorzeniu postępowania), wyróżniamy: decyzje organów I instancji i decyzje odwoławcze,

• postanowienia - wydawane w toku postępowania, zmieniają sytuację procesową, ale nie zmieniają sytuacji materialno-prawnej.

• INFORMACJA W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

art. 51 ust. 2 Konstytucji RP: „Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym”.

Akty prawne:

1. Ustawa o dostępie do informacji publicznej z 6.09.2001 r.,

2. Ustawa ochronie danych osobowych z 29.08.1997 r.,

3. Ustawa o ochronie informacji niejawnych z 22.01.1999 r.

Ogólną podstawę udostępniania informacji publicznej daje art. 61 Konstytucji RP. Dąży się przez to do zapewnienia jawności (transparentności) życia publicznego.

Z ustawy o dostępie do informacji publicznej:

Zgodnie z art. 6 ustawy o dostępie do informacji publicznej, udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o:

• polityce wewnętrznej i zagranicznej,

• osobach pełniących funkcje publiczne,

• zasadach funkcjonowania podmiotów publicznych,

• danych publicznych, majątku publicznym, długu publicznym, pomocy publicznej, ciężarach publicznych.

Zgodnie z art. 2 wyżej wskazanej ustawy, każdemu przysługuje prawo dostępu do informacji publicznej, a od osoby wykonującej to prawo nie można żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego.

Prawo dostępu do informacji publicznej może być ograniczone ważnymi interesami, które mogą wynikać jedynie z:

1. Przepisów o ochronie informacji niejawnych

2. Przepisów o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych (m.in.: handlowej, bankowej, itp.)

3. Ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy (ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, a także w przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa).

Odmowa udostępnienia informacji publicznej następuje w drodze decyzji administracyjnej, a odwołanie od decyzji rozpoznaje się w terminie 14 dni (art.16 ust.1).

Jeżeli organ odmówi nam udzielenia informacji zasłaniając się:

-ochroną danych osobowych,

-prawem do prywatności osób trzecich - przysługuje nam prawo złożenia do sądu rejonowego pozwu o udostępnienie takiej informacji. Sądem właściwym jest sąd rejonowy, w którego rejonie siedzibę ma organ wydający decyzje o odmowie udzielenia informacji publicznej.

-wyłączeniem jawności danych, tajemnicą służbową, państwową, skarbową lub statystyczną - przysługuje nam prawo złożenia takiego pozwu do Sądu Apelacyjnego.

Zgodnie z art. 23 ustawy, kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązku, nie udostępnia informacji publicznej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Z ustawy o ochronie informacji niejawnych:

Informacje niejawne wymagają ochrony jako tajemnica państwowa lub służbowa, dotyczą one spraw o kluczowym znaczeniu dla państwa.

W rozumieniu ustawy:

• tajemnicą państwową - jest informacja niejawna określona w wykazie rodzajów informacji niejawnych, stanowiącym załącznik nr 1, której nieuprawnione ujawnienie może spowodować istotne zagrożenie dla podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej

• tajemnicą służbową - jest informacja niejawna nie będąca tajemnicą państwową, uzyskana w związku z czynnościami służbowymi albo wykonywaniem prac zleconych, której nieuprawnione ujawnienie mogłoby narazić na szkodę interes państwa, interes publiczny lub prawnie chroniony interes obywateli albo jednostki organizacyjnej.

Nie istnieje wykaz dla tajemnicy służbowej. Może być opatrzona dwoma klauzulami: „poufne”, „zastrzeżone”.

Informacje niejawne mogą być udostępnione wyłącznie osobie dającej rękojmię zachowania tajemnicy i tylko w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nią pracy lub pełnienia służby na zajmowanym stanowisku albo innej zleconej pracy.

Rękojmia zachowania tajemnicy - oznacza spełnienie ustawowych wymogów dla zapewnienia ochrony informacji niejawnych przed ich nieuprawnionym ujawnieniem.

W szczególnych sytuacjach można dopuścić do udostępnienia informacji publicznych, jeżeli nie można uzyskać poświadczenia bezpieczeństwa na podstawie jednorazowej zgody.

Informacje niejawne stanowiące tajemnicę państwową podlegają ochronie w sposób określony ustawą przez okres 50 lat od daty ich wytworzenia.

Informacje niejawne stanowiące tajemnicę służbową podlegają ochronie w sposób określony ustawą przez okres:

1. 5 lat - oznaczone klauzulą "poufne",

2. 2 lat - oznaczone klauzulą "zastrzeżone".

Z ustawy o ochronie danych osobowych:

W rozumieniu ustawy za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej.

Przetwarzanie danych - jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych, takie jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie i usuwanie, a zwłaszcza te, które wykonuje się w systemach informatycznych.

Organem do spraw ochrony danych osobowych jest Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych.

Dane osobowe mogą być gromadzone lub przetwarzane tylko ze względu na ważny cel. Osoba, której dane te dotyczą, ma prawo wglądu i korekty tych danych.

Przekazywanie danych do państw trzecich

Między państwami członkowskimi istnieje swobodny przepływ informacji n/t danych osobowych.

Odpowiedzialność karna: grzywna, pozbawienie, ograniczenie wolności.

cd. Kontroli w administracji

KONTROLA - kontrola, wykonywaną na podstawie obowiązujących w danym państwie norm prawnych, nazywamy kontrolą prawną. (obejmuje: wszystkich obywateli i jednostki organizacyjne w państwie; w tym administracja publiczna).

kryteria kontroli - mierniki (źródło modelu wzorcowego dla podmiotu kontrolowanego):

1. legalność

2. celowość

3. rzetelność

4. gospodarność

5. uwzględnianie interesu społecznego

6. uwzględnianie interesu indywidualnego

7. zgodność z polityką rządu

8. inne, kryteria o char. Szczegółowym

☼ Ustawy wprowadzające sądownictwo administracyjne:

• ustawa z 1922 o Najwyższym Trybunale Administracyjnym

• ustawa z 1995 o Naczelnym Sądzie Administracyjnym

Ustawy obecnie obowiązujące, z 2002 roku (weszły w życie 1.01.2004 r.):

• Prawo o ustroju sądów administracyjnych (reguluje strukturę)

• Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (reguluje procedurę)

• Przepisy wprowadzające te ustawy.

Struktura sądów:

• zasada dwuinstancyjności w odniesieniu do sądownictwa administracyjnego,

• utworzono WSA (wojewódzkie) - rozpatrujące sprawy w I instancji

NSA - w II instancji - postępowania przed tymi sądami dotyczą wyżej wymienione ustawy.

• Organami uregulowanymi w KPA są: organ, który wydaje decyzję oraz organ wyższego stopnia, do którego jest kierowana skarga (organy administracji publicznej).

• Skarga do NSA kierowana jest pod kątem kryterium legalności.

NSA rozpatruje środki odwoławcze od WSA:

• jest to instancja odwoławcza,

• może podejmować uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne,

• nadzór nad działalnością WSA.

WSA - przedmiot orzekania:

• skargi na decyzje administracyjne,

• skargi na określone postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym

NSA WSA - postępowanie sądowo-administracyjne

organ organ - postępowanie administracyjne

• skargi na określone postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym,

• skargi na inne akty i czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa,

• skargi na akty prawa miejscowego organów samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej,

• skargi na akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego,

• skargi na bezczynność organów,

• spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi,

• spory kompetencyjne pomiędzy organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej.

Od orzeczeń WSA przysługuje skarga kasacyjna do NSA. Może ją wnieść strona, prokurator, RPO, a także sam organ.

Podstawy skargi kasacyjnej:

1. Naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,

2. Naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

☼ Bezpośrednia kontrola decyzji administracyjnych sprawowana przez inne sądy:

1. przez sąd cywilny

Bezpośrednia kontrola legalności aktów administracyjnych przez sądy powszechne co do zasady nie funkcjonuje. Wyjątek (!) :

• na podstawie ustawy z 2001 roku Ordynacja wyborcza do Sejmu, na decyzję nie uwzględniającą reklamacji lub powodującą skreślenie ze spisu wyborców, służy skarga do właściwego miejscowo sądu rejonowego,

• na podstawie ustawy z 1986 roku Prawo o aktach stanu cywilnego, w postępowaniu nieprocesowym na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika USC, rozstrzygane są spory o unieważnienie, sprostowanie lub ustalenie treści aktu stanu cywilnego,

• na podstawie ustawy z 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, osobie innej niż zobowiązanej do świadczenia, której organ egzekucyjny nie uwzględnił żądania wyłączenia spod egzekucji rzeczy lub praw, służy prawo zwrócenia się w trybie przewidzianym w KPC o zwolnienie od egzekucji administracyjnej tych rzeczy lub praw,

• na podstawie ustawy z 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, gdy sąd administracyjny w swoim orzeczeniu:

1. uchyli zaskarżoną decyzję, a organ rozpatrując sprawę ponownie umorzy postępowanie,

2. stwierdzi nieważność aktu albo ustali przeszkodę prawną uniemożliwiającą stwierdzenie nieważności aktu,

stronie, która poniosła szkodę służy odszkodowanie od organu, który wydał decyzję.

2. przez sąd ubezpieczeń społecznych

• ustawą z 1985 roku o rozpoznawaniu przez sądy spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, sprawy z zakresu prawa pracy przekazano do prowadzenia sądom pracy i ubezpieczeń społecznych - stanowiącym wyodrębnione jednostki organizacyjne sądów powszechnych.

• kontrola decyzji wydawanych przez ZUS

Może całościowo lub częściowo zmieniać decyzję, może przekazać sprawę organowi ZUS w celu uzupełnienia decyzji czy materiału dowodowego.

3. przez sąd karny, gdy na podstawie szczególnej normy prawa materialnego lub procesowego można przenieść lub zaskarżyć w drodze sądowej decyzje organu administracji publicznej. [kontrola skarbowa]

4. przez sąd antymonopolowy

Obejmuje odwołania od decyzji:
- Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów;
- P.U. Regulacji Energetyki;
- P.U. Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Komunikacji Elektronicznej);
- wydanych na podstawie przepisów o transporcie kolejowym.

☼ Sądowa kontrola aktów normatywnych w administracji

• 1997 - ustawa o Trybunale Konstytucyjnym

• kto może wnieść wniosek o nieważność z Konstytucją; na postawie ustaw samorządowych:

+ o gminie - art. 101, 101a

+ o powiecie - art. 87, 88

+ o województwie- art. 90, 91

☼ Sądowa kontrola umownej działalności administracji

To kontrola takich działań administracji publicznej, które opierają się na prawie cywilnym. Chodzi tu więc o umowy, w których stroną jest organ administracyjny. Organ administracyjny zajmuje przed sądem pozycję strony, czyli powoda lub pozwanego, natomiast podstawą prawną rozstrzygania sporów jest prawo cywilne.

WADLIWOŚĆ AKTÓW NORMATYWNYCH:

• akty administracyjne

• nie akty → są to czynności, które stwarzają pozór aktu administracyjnego, choć tymi aktami nie są; należą do nich czynności dokonane przez organ zupełnie niewłaściwy lub z pominięciem odpowiedniej procedury; one z punktu widzenia prawa nie istnieją

W stosunku do aktów administracyjnych mówimy o zasadzie domniemania prawidłowości aktów administracyjnych. To znaczy, że wadliwość takich aktów trzeba udowodnić.

Podział wad aktów administracyjnych:

• wady kwalifikowane → muszą być kwalifikowane przez coś - przez umieszczenie w akcie normatywnym (KPA); stwierdzenie takiej wady będzie powodowało uchylenie aktu administracyjnego lub stwierdzenie nieważności; są enumeratywnie wymienione w przepisach prawnych:

• wady związane z procedurą wydawania aktu (formalnoprawne)→ prowadzą do uchylenia aktu (np. decyzja wydana na fałszywych dowodach) i wznowienia postępowania w celu wydania nowego aktu,

• wady materialno-prawne → powodują, że nie może powstać stosunek administracyjnoprawny; powodują nieważność aktu administracyjnego (np. decyzja wydana bez podstawy prawnej, wada dotycząca właściwości organu lub z rażące naruszenie prawa)

• wady niekwalifikowane → wśród nich można wyróżnić:

• wady, które mają wpływ na rozstrzygnięcie sprawy; mogą być podawane jako wady weryfikacyjne w sądzie administracyjnym; mogą do nich należeć:

• wady dotyczące prawa materialnego

• wady dotyczące procedury

• wady, które mogą być usunięte; usunięcie tych wad (sprostowanie lub uzupełnienie braków) nie może wpłynąć na istotę całego aktu (trwałość aktu)

• braki co do rozstrzygnięcia

• brak pouczenia o zaskarżalności aktu administracyjnego

• błędy pisarskie, rachunkowe lub inne oczywiste pomyłki

• błędy, których się nie usuwa i nie mają wpływu na trwałość aktu administracyjnego; akt adm. konwaliduje się z chwilą z chwilą jego wydania (np. w akcie adm. nie podano podstawy prawnej lub uzasadnienia)

TRWAŁOŚĆ AKTU ADMINISTRACYJNEGO:

Czyli jak długo akt wywiera skutki prawne. Zasadą jest domniemanie prawidłowości.

Momenty trwałości:

1. Moment doręczenia aktu adm. przez organ pierwszej instancji → decyzja nieostateczna!

Trwałość polega na tym, że organ, który go wydał nie może już zmienić decyzji, traci władzę nad tym aktem; wpływ na decyzję ma adresat (może dążyć do np. uchylenia aktu). Każdego typu wada może być podstawą weryfikacji aktu. Najważniejszą podstawą prawnej weryfikacji jest moment, gdy adresat jest niezadowolony z decyzji.

2. Wydanie decyzji ostatecznej

Ostateczność to cecha decyzji, która polega na tym, że nie ma już ostatecznej drogi weryfikacji decyzji (chyba że przepis prawa mówi inaczej). Żeby podważyć taki akt trzeba powołać się na kwalifikowaną wadę, albo taką, która ma wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Weryfikatorem jest tu sąd administracyjny. Decyzja jest ostateczna wtedy, gdy nie ma od niej odwołania.

Sytuacje, gdy decyzja jest ostateczna:

1. Decyzja jest niezaskarżalna w drodze odwołania (np. decyzja wydana przez ministra, bo nie ma już gdzie się odwołać)

2. Decyzję wydał organ odwoławczy

3. Decyzja nie została zaskarżona w określonym terminie (zwykle 14 dni w odniesieniu do decyzji)

3. Decyzja prawomocna

Jest to decyzja ostateczna, która nie może być zweryfikowana przez sąd administracyjny. Nie każda decyzja administracyjna staje się decyzją prawomocną.

Decyzja jest prawomocna gdy:

1. Jest wyłączona droga sądowa

2. Decyzja jest zaskarżona do sądu, ale sędzia:

• odrzucił skargę → zrobił to na etapie przyjęcia skargi; sąd się sprawą nie zajmuje

• umorzył postępowanie → czyli przyjął skargę, rozpatrzył ją, ale stwierdził że jej nie uwzględni w danej sytuacji

• oddalił skargę → jest to rozstrzygnięcie, w którym sąd nie uwzględnia skargi

1. Upłynie termin do złożenia skargi (zwykle 30 dni po wydaniu decyzji)

4. Moment (termin) możliwości wykorzystania kwalifikowanej wady decyzji administracyjnej

Jeżeli akt administracyjny ma wadę kwalifikowaną to można ją podnosić w określonym terminie (5 lub 10 lat od dnia wydania decyzji). Można się na nią powołać.

Trzy przyczyny nieważności aktu adm. (na które zawsze można się powołać i decyzja zawsze będzie nieważna):

1. Gdy decyzja została wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa

2. Gdy decyzja była niewykonalna i niewykonalność ma charakter trwały

3. Jeżeli wykonanie decyzji powodowałoby czyn zagrożony karą

RODZAJE .... AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH:

• Decyzja → akt kwalifikowany przez KPA

• Zezwolenie → akt adm. który ustala uprawnienia w sferze prawa administracyjnego lub wyraża zgodę na dokonanie przedsięwzięcia lub podjęcie czynności dopuszczonych normami prawa adm.

• Koncesja → akt adm. który osobie fizycznej lub prawnej nadaje uprawnienie do wykonania określonej działalności (produkcyjnej, usługowej)

• Licencja → uprawnienie do wykonywania określonej działalności lub pracy zawodowej, gdy to wykonywanie jest związane z posiadaniem określonych kwalifikacji

FORMY AKTÓW ADMINISTRACYJNYCH W POLSKIM USTAWODAWSTWIE !! I. DECYZJA- akt administracyjny stanowiący jednostronne ustalenie organu administracji publicznej o wiążących dla jednostki (i organu) konsekwencjach normy PA(np. decyzja o zmianie nazwiska małoletniego dziecka). Decyzje przyznają lub odmawiają przyznania uprawnień jednostce. Niekiedy ustawodawca przyjmuje określenia inne niż decyzja: nakazy, orzeczenia, zarządzenia, uchwały organów kolegialnych i inne.(np.: uchwała rady wydziału szkoły wyższej o nadaniu stopnia naukowego). Formę decyzji przyjmują także niektóre czynności organu adm. publicznej, ustalające o wiążących dla jednostki (i organu) konsekwencjach normy PA (np.; rezerwacja częstotliwości lub zasobów orbitalnych). Formę decyzji przyjmuje ustawodawca także dla przyrzeczenia wydania koncesji (PROMESA) lub zezwolenia. Przyrzeczenie w formie decyzji chroni interes prawny podmiotu ubiegającego się o koncesję. Decyzja jest aktem adm. wywierającym trwale skutki w sferze PA. Przekształca ona bowiem interes prawny lub obowiązek jednostki w jej prawo nabyte lub niezbywalne lub obowiązek prawny.

II. ZEZWOLENIE- forma aktu adm. ustalającego uprawnienia w sferze PA lub wyrażającego zgodę na dokonanie przedsięwzięcia lub podjęcie czynności dopuszczonej normami PA.(np.: zezwolenie na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca, zezwolenie na wywóz dóbr kultury za granicę). Nabycie uprawnienia lub zgoda ustalone w zezwoleniu następują zwykle w warunkach prawnie określonego zakazu pewnego zachowania się jednostki lub zakazu podejmowania przez jednostkę pewnych czynności. Inne określenia tej formy: pozwolenie, zgoda, karta. Decyzje wydawane są na czas oznaczony lub nieoznaczony.

III. KONCESJA- akt adm., który osobie fizycznej lub prawnej nadaje uprawnienia do wykonywania określonej działalności, najczęściej produkcyjnej lub usługowej. Jest podstawową formą reglamentacyjnej funkcji państwa. Koncesja może nałożyć na jej adresata określone uprawnienia, obowiązki, a także określić warunki, jakie koncesjonariusz winien spełniać. Koncesja może być udzielona na czas oznaczony/nieoznaczony. Wykonywanie działalności objętej koncesją podlega kontroli organu koncesyjnego, który jest uprawniony do cofnięcia koncesji. Koncesjonariusz nie może powierzyć wykonania koncesji innej osobie; ma on prawo do osiągania korzyści finansowych. Koncesje wiążą się z odstępstwem od monopolu państwowego. Obecnie koncesji wymagają: rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych, działalność dot. złóż kopalń, wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi(bronią i amunicją), działalność związana z paliwami i energią, ochrona osób i mienia, transport lotniczy, budowa i eksploatacja autostrad oraz dróg ekspresowych, zarządzanie liniami kolejowymi.

IV. LICENCJA - jest aktem adm. ustalającym uprawnienia do wykonywania określonej działalności (niekoniecznie o charakterze gospodarczym) lub pracy zawodowej, gdy wykonywanie takiej działalności związane jest z posiadaniem odpowiednich kwalifikacji. ( lotnicze, przewodnickie, połowowe, sportowe). Licencja łączy w sobie element nabycia uprawnienia do wykonywania określonej działalności oraz element zezwolenia na tę działalność. Zwykle warunkiem wydania licencji, jest posiadanie określonego zasobu wiedzy i umiejętności, stwierdzonych pozytywnie zdanym egzaminem, który stanowi podstawę do nabycia uprawnień ujętych w licencji. Może być udzielona na czas oznaczony/nieoznaczony. Wykonywanie działalności objętej licencją podlega kontroli. Organ, który licencji udzielił, uprawniony jest do cofnięcia licencji w ściśle określonych prawem przypadkach.

AKTY KIEROWNICTWA WEWNĘTRZNEGO:

- są skierowane do jednostek organizacyjnych podporządkowanych podmiotowi, który te akty wydaje

- ich celem jest ... prawa lub wskazanie sposobu stosowania prawa

- dzielą się na dwie grupy:

• o charakterze generalnym (ogólnym) → mogą do nich należeć okólniki, wytyczne, instrukcje (wydawane w celu wyjaśnienia jak należy stosować prawo), uchwały, zarządzenia; nie muszą one mieć żadnej podstawy prawnej, a jedyną ich podstawą jest fakt kierownictwa; skierowane są do wszystkich podmiotów podporządkowanych organowi, który je wydał (np. kierownikowi)

• o charakterze indywidualnym → skierowane do konkretnej osoby; jest to polecenie służbowe; ze względu na treść polecenia służbowe dzielimy na:

• takie, których treścią jest dokonanie czynu zagrożonego karą; takich poleceń nie można wykonywać, w przeciwnym wypadku podlega się tej karze

• takie, których treść będzie dotyczyła czynności sprzecznych z prawem - naruszenie prawa (bez konieczności zagrożenia karą); jeżeli takie polecenie służbowe jest na piśmie, należy zawiadomić odpowiednie organy kontrolne, można się też ograniczyć do notatki służbowej

• pozostałe grupy poleceń służbowych, które trzeba wykonać obligatoryjnie

• SZCZEGÓLNYM RODZAJEM polecenia służbowego jest ROZKAZ w służbach mundurowych; jeżeli dotyczy popełnienia przestępstwa nie można go wykonać - rozkaz nie zwalnia żołnierzy od odpowiedzialności jeżeli wiedzą, że popełniają przestępstwo; jeżeli rozkaz jest niezgodny z prawem to podstawą jest wykonanie rozkazu, a potem przedstawia się swoje wątpliwości

DZIAŁANIA NIEWŁADCZE:

1. Czynności z zakresu prawa prywatnego

2. Umowy (koordynacyjne - porozumienie administracyjne i subordynacyjne - umowy administracyjne)

3. Ugoda (administracyjna)

Ad. 1)

Administracja może dokonywać takich czynności, ale musi przejść dwie bariery:

1. Prawo publiczne musi uzdalniać podmiot do czynności i może wskazywać sposoby postępowania zmierzającego do dokonania czynności z zakresu prawa prywatnego

Np. ustawa o gospodarce nieruchomościami określa sposób zbywania nieruchomości i chodzi tu o licytację w wyjątkowych przypadkach bez przeprowadzania licytacji (odnośnie odpowiednich zasobów nieruchomości)

Np. zamówienia publiczne - jak podmioty prawa mają dokonywać zamówień publicznych

• rodzaj przetargu zależy od wartości zamówień; trzeba przekroczyć pewną barierę pr. publ. aby móc z pr. cywilnego (hę?!)

• charakter zamówienia, co się zamawia jeżeli np. prawo publiczne może zakazywać pewnych czynności

2. Samo prawo prywatne może stwarzać bariery, bo będzie zawężało zakres podmiotowy do wykonania określonych działań

Czyli musimy przejść przez normy prawa publicznego i nasze działanie musi też być umożliwione do zrealizowania przez normy prawa cywilnego.

Ad. 2)

Umowy publiczno-prawne:

• umowy koordynacyjne (porozumienie administracyjne) są zawierane przez podmioty administracji publicznej i ich przedmiotem jest wykonywanie zadań administracji publicznej

• porozumienie administracyjne ma cechy takiej umowy

• np. w ustawie o wojewodzie: porozumienie o przekazaniu kompetencji, nadzór nad zadaniami powierzonymi - wojewoda może wstrzymać uchwałę samorządu terytorialnego i wskazać uchybienia; jak samorząd tego nie uwzględni to wydaje ... zastępcze

• porozumienie między wojewodą a jednostką samorządu terytorialnego

• porozumienie zawierane między jednostkami samorządowymi (np. gminy + powiat)

• pewną formą umowy koordynacyjnej jest też tworzenie związków międzygminnych, a ... porozumienie w celu wspólnego wykonywania zadań adm. publ.

• kontrakt wojewódzki - stronami są: RM i samorząd województwa; celem jest ustalenie strategii rozwoju danego województwa

• umowy subordynacyjne (umowy administracyjne) są zawierane przez podmioty ....

• umowy w ramach partnerstwa publiczno - społecznego → zawierane między adm. publiczną a tzw. organizacjami non-profit (społecznymi); reprezentują pewną wartość społeczną

• umowy w ramach partnerstwa publiczno - prywatnego → polega na porozumieniach zawieranych przez administrację publiczną z przedsiębiorcami, w którym partner prywatny zobowiązuje się do wykonania pewnego przedsięwzięcia na rzecz podmiotu publicznego i za to otrzymuje określone korzyści; np. budowa autostrad

• umowa administracyjna → zawierana między organem adm. publ. a stroną postępowania administracyjnego, w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej; np. umowa sprzedaży zawierana w procesie wywłaszczeniowym;

wydawana jest decyzja, w której jest zlecenie jakiejś czynności i choć jest to decyzja administracyjna to wywiera skutki w prawie cywilnym

Ad. 3)

Ugoda administracyjna dokonywana jest w toku postępowania administracyjnego między stronami tego postępowania. Między nimi nie ma sprzecznych interesów a celem ugody jest rozwiązanie sprawy administracyjnej. Treść ugody określają strony, więc jest to forma niewładcza.

• CZYNNOŚCI POZAPRAWNE (FAKTYCZNE):

Prawo nie do końca opisuje tę czynność, ale każda czynność musi mieć podstawę prawną.. Możemy wyróżnić czynności o charakterze władczym i niewładczym.

CZYNNOŚCI FAKTYCZNE:

• związane z procesem stosowania prawa, np. stwierdzenie faktu, z którym organ adm. publicznej może rozpocząć działanie

• stwarzanie sytuacji faktycznych

• stwarzanie kryterium oceny czegoś

• ocenianie czegoś, wybór czegoś

• czynności organizacyjne (tworzenie norm organizacyjnych, podejmowanie decyzji organizacyjnych)

• zmierzające do nawiązania współpracy z obywatelami

• dwustronne - kiedy najpierw mamy do czynienia z inicjatywą podjęcia współpracy (od każdej ze stron, od osoby lub organu), a drugi etap to faktyczne podjęcie współpracy; np. szkolenia dla bezrobotnych

• jednostronne - organ adm. publicznej oczekuje pewnego zachowania od adresatów, choć nie zawsze się z takim zachowaniem spotka (?! Chyba zgadza powinno być...)

• czynności informacyjne; dwa obiegi informacji:

• obieg wewnętrzny → najważniejsza jest instrukcja kancelaryjna (obieg w strukturze organu),

• obieg zewnętrzny → udzielanie informacji na zewnątrz:

• kwestia dostępu do informacji publicznej (BIP itp.)

• kwestia monitoringu

• czynności materialno - techniczne

• przy zastosowaniu pewnych środków technicznych mają wywoływać określone skutki prawne

• np. zakładanie blokad na koła, wydawanie zaświadczeń, prowadzenie ewidencji i rejestrów

KONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ:

Kontrola zakłada 3 etapy:

1. Wskazanie, czym się różni stan rzeczywisty od stanu pożądanego

2. Wskazanie przyczyn zaistniałych rozbieżności

3. Przedstawienie wniosków pokontrolnych (co zrobić, żeby stan rzeczywisty był taki jak stan pożądany)

Najbardziej istotne jest to, jak szukać stanu pożądanego - wzorca, do którego będziemy porównywać stan rzeczywisty. Możemy wyróżnić pewne kryteria kontroli, które wskażą nam ten wzorzec:

• kryterium legalności - gdy wzorzec znajduje się w normie prawnej

• kryterium prakseologiczne - prakseologia to „nauka o dobrej robocie”; obejmuje 3 podstawowe kryteria oceny: celowość, gospodarność i rzetelność, ale takim kryterium może być również zgodność z polityką rządu czy interes społeczny i słuszny interes stron (interes indywidualny)

KONTROLA A NADZÓR

NADZÓR to władcze oddziaływanie przez podmiot nadzorujący na podmiot nadzorowany w sytuacji określonej w normie prawnej za pomocą środków w niej przewidzianych. Podmiot nadzorowany MUSI się zachować tak, jak wskazuje mu podmiot nadzorujący, on wpływa na jego działania.

KONTROLA kończy się na stwierdzeniu nieprawidłowości, nie ma charakteru władczego - podmiot kontrolowany NIE MUSI się zachować w sposób wskazany przez podmiot kontrolujący.

Czasem podmiot kontrolujący jest też nadzorującym, np. RIO. Nadzór musi być oddzielnie definiowany dla każdej sytuacji, ponieważ w definicji są 4 zmienne elementy - podmiot nadzorowany, nadzorujący, okoliczności wprowadzenia nadzoru i środki jakie w ramach nadzoru można zastosować.

RODZAJE KONTROLI:

• ze względu na to, czy podmiot kontrolujący i kontrolowany znajdują się w jednej czy w różnych strukturach organizacyjnych:

• kontrola wewnętrzna (np. rektor w stosunku do uniwersytetu)

• kontrola zewnętrzna (np. rektor w stosunku do wydziału)

• ze względu na czas czynności kontrolnej w stosunku do dokonania czynności:

• kontrola uprzednia (przed czynnością; jest najbardziej skuteczna)

• kontrola faktyczna (w trakcie czynności)

• kontrola następcza (po czynności)

• ze względu na sposób podjęcia kontroli:

• kontrola z urzędu

• kontrola na wniosek

• ze względu na zakres kontroli:

• kontrola całościowa

• kontrola częściowa

• według sposobu przeprowadzenia kontroli:

• inspekcja → polega na oglądzie zachowania się ludzi w jednostce kontrolowanej (np. inspekcja handlowa),

• lustracja → ma na celu ocenę stanu rzeczywistego badanego podmiotu lub wyników określonego działania (jest to przegląd dokumentów)

• rewizja → kontrola finansowa; rewident to ten, kto sprawuje kontrolę finansową

• wizytacja → bezpośredni wgląd w całokształt działalności danego podmiotu

PODZIAŁ PODMIOTOWY (kto jest kontrolującym):

1. k. parlamentarna

2. k. państwowa

3. k. społeczna

4. k. sądowa

5. inne kontrole

Kontrola parlamentarna

Przeprowadza ją Sejm (lub Senat):

• na posiedzeniach Sejmu → wotum zaufania/wotum nieufności wobec RM/poszczególnych ministrów, przyjmowanie informacji rządu/poszczególnych ministrów, przyjmowanie sprawozdań różnych organów

• przeprowadzana przez Marszałka i Prezydium → wniosek do NIK o przeprowadzenie kontroli

• kontrola komisji sejmowych → w ramach uprawnień kontrolnych w zakresie spraw im przypisanych, np. działalność komisji śledczych, ocena kandydatów na ambasadorów

• kontrola poszczególnych posłów → w dwóch wymiarach: działalność sejmowa (zapytania i interpelacje), działania w swoich okręgach wyborczych

Kontrola państwa

Jest sprawowana przez wyspecjalizowane organy kontrolne.

NIK → organ kolegialny; kontrola w różnym zakresie, w zależności od podmiotu, którego dotyczy; najszerszy zakres - organy państwowe i rządowe (kontrola według legalności, rzetelności, celowości i gospodarności)

Jednostki samorządu terytorialnego → według legalności, rzetelności, gospodarności

Wszystkie jednostki, które wykorzystują finanse publiczne w swojej działalności → legalność, rzetelność

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych

Główny Inspektor Pracy

KRRiT

Regionalne Izby Obrachunkowe i samorządowe kolegia odwoławcze (organy kontroli państwowej nad organami samorządu terytorialnego)

Kontrola społeczna

Dzieli się na sformalizowaną i niesformalizowaną.

• sformalizowana - przewidziana przez ustawę; podmiotami są te struktury organizacyjne, które są wskazane przez ustawy w celu prowadzenia kontroli szczególnie .... przy organie jednostki samorządowej, np. strażnik leśny

• niesformalizowana - polega na działalności poszczególnych osób do składania wniosków, skarg, petycji; tryb przeprowadzania w KPA

HISTORIA NAUKI O ZARZĄDZANIU:

Początki w XIX wieku, gdy prawo administracyjne wprawdzie istniało, ale nie było nauki. Poprzednikiem prawa administracyjnego było prawo policyjne.

Wyróżnia się 3 etapy:

1 etap - klasyczny (1880 - 1924):

1. kierunek naukowego zarządzania lub naukowej organizacji pracy w USA

• Frederick Taylor

• badał proces pracy i to, w jaki sposób powinien on być realizowany

• aby dokonać właściwego podziału pracy potrzeba odpowiedniego doboru pracowników i rozwój

• np. wpływ czynników zewnętrznych człowieka, rozpisywanie czynności

• oddzielnie kształtowała się nauka o zarządzaniu (od produkcji do administracji)

2. kierunek administracyjny w Europie - Max Weber, Henri Fayol

• od administracji do produkcji

• tezy Fayola:

• podział pracy

• o autorytecie

• dyscyplina

• jedność kierownictwa i jedność rozkazodawstwa

• podporządkowanie interesów osobistych ogółowi

• wynagrodzenie

• centralizacja

• hierarchia

• ład

• stałość personelu (stabilizacja personelu)

• ludzkość w traktowaniu pracowników

• inicjatywa

• zgranie personelu

• Max Weber - 3 źródła władzy:

• model charyzmatyczny

• model tradycjonalistyczny

• model racjonalny (legalny)

• stworzenie zatrudnienia na zasadzie abstrakcyjnym (?!)

• właściwe dokumentowanie działań administracji publicznej

• konieczność hierarchii

• przewiduje rozwój osoby - wizja kariery

2 etap:

kierunek behawioralny albo stosunków międzyludzkich

1. human relations - relacje ludzkie

2. behawioralny - na zachowania organizacyjne

Abraham Maslow:

• stworzył hierarchię potrzeb człowieka:

• ochrona życia i zdrowia

• potrzeba bezpieczeństwa

• potrzeba przynależności do grupy

• potrzeba uznania (osiągnięć)

• potrzeba samorealizacji

3 etap:

metoda ilościowa; wywodzi się z badań operacyjnych i ...?

• badania ilościowe - związane z procesem techniki, odkrycie komputerów

• lata 60. - teoria gier: życie społeczne wpisuje we wzory matematyczne zależne od:

• liczby graczy

• sprzecznych interesów

• najprostsza gra to gra o sumie zerowej, dwóch graczy, całkowicie sprzeczne interesy

• reguły gry muszą być znane

• założenie racjonalnego zachowania się graczy

Lawrence Peter - „Zasada, plan, recepta Petera”

Peter zajmował się hierarchologią, czyli nauką o tym, jak zbudowana jest hierarchia.

Zasada Petera (hierarchologia):

W hierarchii każdy pracownik stara się wznieść na swój szczebel niekompetencji. (Czyli awansujemy dotąd, aż osiągniemy swój szczebel niekompetencji).

Peter wyciąga z tego rozumowania dwa wnioski:

1. Z biegiem czasu wszystkie stanowiska w hierarchii zostaną objęte przez osoby, które nie mają kompetencji do wykonywania pracy.

2. Pracę wykonują ci, którzy jeszcze nie osiągnęli swojego szczebla niekompetencji.

WYJĄTKI:

• PERKUSYJNA SUBLIMACJA; 3 założenia:

• Ten, który awansuje niekompetentnego jest jeszcze kompetentny na swoim stanowisku (więc jego działania są prawidłowe)

• Podwyższa się morale pracowników (skoro idiota awansował, to ja, który nie jestem idiotą, też kiedyś awansuję )

• Żadna hierarchia nie pozbywa się osób niekompetentnych (bo taka osoba jest bezpieczniejsza jak jest wewnątrz organizacji a nie poza nią)

Perkusyjna sublimacja pozwala innym awansować (osoby niekompetentne nazywa zawalidrogą - bo stoi na drodze do awansu innym, więc trzeba go awansować i zrobić miejsce kompetentnym)

• BOCZNA ABERESKA

• Komuś niekompetentnemu daje się inne stanowisko, zwykle o dłuższej nazwie (ale nie łączą się z tym żadne kompetencje ani wyższa pensja)

• Taka osoba nie jest tak naprawdę awansowana, tylko „wpuszczana” w bok

• ZBOCZENIE PETERA

• Wiąże się z tym, że pracownicy są oceniani przez własnych zwierzchników, ocena kompetencji jest wewnątrz-hierarchiczna

• Z punktu widzenia zwierzchnika kompetentni są ci, co wykonują jego polecenia; taka osoba będzie awansowała do czasu, aż sama będzie musiała o czymś zadecydować

• Obiektywna ocena kompetencji jest z zewnątrz

• ŁUSZCZYCA HIERARCHICZNA (wykres*)

• Są ludzie super-niekompetentni, niekompetentni, średnio-kompetentni, kompetentni i super-kompetentni

• odpadają z hierarchii super-niekompetentni i super-kompetentni, bo wprowadzają zagrożenie dla struktury organizacji

• super-niekompetentni atakują organizację, w której żyją

• super-kompetentni niszczą tą organizację










superniekompetentni niekompetentni średnio-kompetentni kompetentni super-kompetentni

*(niestety nie jestem cudotwórczynią i nie potrafię tego dokładnie odwzorować,

ale przyjmijmy, że jest to choć trochę podobne do wykresu Stanisława F.)

• SKOK PATERNALISTYCZNY

• Polega na układzie rodzinnym, więc osoba awansuje i tak, bez względu na kompetencje

• Metody:

• osobę niekompetentną usuwa się przez boczną arabeskę i na to stanowisko powołuje się osobę jaką się chce

• tworzy się nowe stanowisko, którego nie było; można tam umieścić kogo się chce, (bo nikt inny nie myśli o tym, że takie nowe stanowisko dostanie)

Są dwie metody awansowania według Petera:

1) Metoda pchania się (gorsza) → jedynym skutecznym sposobem jest zachowanie tajemnicy, bo inaczej zostanie się zepchniętym; trzeba tak się pchać, aby nikt nie wiedział o tym, że się pchasz

2) Metoda podciągania (lepsza) → podciąganie jest to związanie się pracownika przez pokrewieństwo, małżeństwo, znajomość z osobą stojącą wyżej w hierarchii:

• Trzeba znaleźć patrona

• Trzeba go zainteresować sobą

• Trzeba wydostać się „spod” kogoś, mieć możliwość awansowania:

• Tego co jest wyżej trzeba usunąć (np. arabeską)

• Manewr obejścia Petera - przesunąć się na inną stronę awansu, a potem wrócić

• Trzeba być elastycznym (nie ma lepszego patrona niż nowy patron)

Najlepszym rozwiązaniem jest zostać na własnym szczeblu kompetencji. Trzeba zostać na takim szczeblu, na którym się najlepiej czujemy i jesteśmy zadowoleni. Nie ma sensu awansować się na siłę.

Ale jakie rozwiązania przyjąć, gdy osiągniemy swój szczebel niekompetencji (najlepiej nigdy nie wiedzieć, że się osiągnęło ten szczebel):

1. Bezustanne przygotowywanie - kiedy nie wiemy, co mamy robić w życiu, trzeba się do tego życia przygotować:

• Trzeba stwierdzić potrzebę działania

• Studiować alternatywne metody

• Uzyskać opinie ekspertów

• Pierwszeństwo mają sprawy najważniejsze

2. Uboczna specjalizacja - aby robić coś, co jest dobre dla organizacji, ale nie jest związane ze stanowiskiem

3. Frazeologia zastępuje pracę - nie trzeba zawsze mieć wiedzy, ale wystarczy że się wygląda na osobę, która dużo wie i umie; szczególnie ważne dla prawników, ponieważ mogą nic nie umieć, ale muszą wstać i mówić w taki sposób, aby to brzmiało mądrze ;)

4. Zupełne zajęcie się czymś innym - robimy coś, co jest poza, ale czasem przynosi skutek

5. Efemeryczna administrologia - aby zawsze zajmować stanowiska pełniącego obowiązki

6. Wąska specjalizacja - polega na tym, że w całej dziedzinie, w której mam być kompetentny, wybieram sobie jeden temat, w którym jestem genialny, w którym znam się najlepiej i dzięki któremu jestem ważny; metoda „na ślimaka” ;) (ale tego już nie piszcie na egzaminie ;D )

PRAWO PARKINSONA:

Administracja publiczna zawsze się rozrasta, bez względu na to, czy ma się czym zajmować.

2 założenia:

1) Urzędnik pragnie sobie przysporzyć podwładnych a nie rywali.

2) Urzędnicy przysparzają sobie pracy nawzajem.

Punkt zaniku zainteresowania:

Wszystkie dyskusje są prowadzone do momentu, aż ktoś wie o czym dyskutuje. Np. w przypadku dyskusji o budowie garażu dla rowerów, każdy może wziąć w niej udział, bo potrafi sobie taką budowę wyobrazić. Ale w przypadku dyskusji o reaktorze atomowym - nie.

Jak rozpada się organizacja według Parkinsona:

• Rozpada się wtedy, gdy jest zarażona „chemiczną substancją” - Parkinson nazywa tę substancję jako N₃Z₅ (czyli 3 cząstki niekompetencji i 5 cząstek zazdrości)

• W organizacji pojawia się osobnik zarażony, a później roznosi chorobę na innych

• Momentem przełomowym, najgorszym, jest sytuacja, gdy wszystkim jest wszystko jedno, nie widzą że coś jest źle, nic się nikomu nie chce; apatia jest już tragedią

Ale można to wyleczyć:

• W pierwszych momentach → przez ośmieszenie tego, co jest źle (mało skuteczny sposób, ale dobry w początkowym stadium choroby)

• Najlepszy jest „zastrzyk” - zastrzyk nietolerancji

• najlepsze jest zaledwie dość dobre

• nie ma żadnego usprawiedliwienia

• Sprowadza się kogoś z zewnątrz organizacji

• Trzeba wyciąć źródło zagrożenia (zwolnić tych, którzy są przyczyną zła)

• Jeśli te metody nie pomogą, organizacja musi się rozpaść.

45

---