Zasoby organizacji

Zasób - pewien potencjał, który - jeśli zostanie wykorzystany tak, aby przynosił zyski - „zamienia” się w kapitał

Cechy specyficzne zasobów

• Ograniczoność

• Zasoby są nie tylko wykorzystywane, ale i tworzone w procesie gospodarowania

Zasoby - w ujęciu tradycyjnym

• ziemia, kapitał, praca

• W odniesieniu do zasobów naturalnych sformułowano 2 teorie:

• Statyczną - zasoby naturalne powstały w wyniku ewolucji, ich rozmiary są ograniczone

• Dynamiczną - szersze ujęcie, zasoby naturalne to nie tylko wytwór ewolucji ale i ludzkiej wiedzy

„Zasób nie istnieje dopóki człowiek nie znajdzie zastosowania dla czegoś, co występuje w przyrodzie i nie nada mu w ten sposób wartości ekonomicznej” P. Drucker

Zasoby - w ujęciu współczesnym

• Wiedza - to najważniejszy zasób w epoce społeczeństwa informacyjnego,

• Wiedza - to uniwersalny substytut, zmniejsza zapotrzebowanie na surowce, siłę roboczą, czas, przestrzeń i inne czynniki produkcyjne

• Tradycyjne czynniki produkcji (praca, kapitał, ziemia) stają się wtórne w stosunku do wiedzy

„Zasób wiedzy podwaja się co dziesięć lat. W ostatniej dekadzie zgromadzono więcej wiedzy niż w ciągu całej historii ludzkości” M. Kaku

Sposoby pozyskiwania zasobów:

• Wewnętrzne - zasoby stanowiące własność przedsiębiorstwa i w pełni kontrolowalne

• Zewnętrzne - nie są własnością przedsiębiorstwa i nie są w pełni kontrolowalne - ich znaczenie rośnie

Klasyfikacja zasobów:

materialne

• Są wykorzystywane w miejscu ich lokalizacji

• Można pozyskać/ wypracować w relatywnie krótkim czasie

• W trakcie ich wykorzystywania następuje ich zużycie

niematerialne

• Mogą być wykorzystane w wielu miejscach

• Są wypracowywane w długim okresie

• W trakcie ich wykorzystania następuje ich wzbogacenie (dyskusyjne)

Zasoby ludzkie

• ogół cech i właściwości ucieleśnionych w ludziach, które umożliwiają pełnienie różnych ról w organizacji

• Zasoby demograficzne - wiek, faza cyklu życiowego, stan zdrowia

• Zasoby kulturowe - wykształcenie, zawód i inne wyuczone umiejętności

• Zasoby psychologiczne - odporność na stres, wiara we własne siły, poczucie własnej wartości

Specyfika zasobów ludzkich

• Ludzie nie są zasobem, lecz dysponują zasobem, czyli ogółem cech i właściwości ucieleśnionych w nich, które umożliwiają im pełnienie różnorodnych ról w organizacji

• Właścicielem zasobu ludzkiego są poszczególni pracownicy i to oni ostatecznie decydują o stopniu zaangażowania tego zasobu podczas pracy

Najważniejsze składniki zasobu ludzkiego:

• Wiedza

• Zdolności,

• Umiejętności,

• Zdrowie

• Postawy,

• Wartości,

• Motywacja

Zabierz moich dwudziestu najlepszych ludzi, a Microsoft stanie się firmą o marginalnym znaczeniu

Bill Gates, szef Microsoft

Zabierz nasze wszystkie aktywa, a zostaw ludzi. W ciągu pięciu lat odzyskamy wszystko na nowo

Alfred Sloan, prezes GM

Elementy zarządzania zasobami ludzkimi

• Planowanie zasobów ludzkich

• Kształtowanie stanu i struktury personelu

• Zarządzanie efektywnością pracy

• Kształtowanie wynagrodzeń

• Rozwój zasobów ludzkich

• Kształtowanie warunków i stosunków pracy

• Administrowanie sprawami personalnymi

• Doskonalenie organizacji i zarządzania funkcją personalną

Planowanie zasobów ludzkich

Kształtowanie stanu i struktury zatrudnienia

• Wybór form zatrudnienia

• Dobór kadr

• Rekrutacja

• selekcja

• Wprowadzenie do pracy

• Przemieszczenia wewnętrzne

• Derekrutacja

Zarządzanie efektywnością pracy - na poziomie pracownika

Kształtowanie wynagrodzeń

• Poziom wynagrodzeń na tle sytuacji w kraju

• Poziom i rozpiętość wynagrodzenia

• Wewnętrzna struktura wynagrodzenia

• Zasady i kryteria różnicowania wynagrodzeń

• Sposób wyboru administrowania wynagrodzeniami

Rozwój zasobów ludzkich - model

Kształtowanie warunków i stosunków pracy

Warunki pracy - ogół fizycznych (materialnych) i psychospołecznych czynników mające swoje źródło w środowisku pracy i wpływających na osoby wykonujące pracę

Stosunki pracy - ogół wzajemnych relacji zachodzących między pracodawcami , pracownikami i reprezentującymi ich organizacjami a państwem

Administrowanie sprawami personalnymi

Poziom obsługi klienta wewnętrznego i zewnętrznego

Doskonalenie organizacji i zarządzania funkcją personalną

Podnoszenie efektywności funkcjonowania całego systemu zarządzania zasobami ludzkimi

Zasoby rzeczowe

• Mają postać materialną,

• są to dobra materialne zgromadzone/ wypracowane przez organizację

• Są używane w procesie produkcyjnym lub w procesie świadczenia usług

• Środki trwałe - zużywają się stopniowo i wykorzystywane są w ciągu kilka lat

• Środki obrotowe - zużywają się całkowicie w ciągu jednego cyklu produkcyjnego, znajdują się w ciągłym ruchu, przechodzą od fazy zaopatrzenia, przez fazę produkcji po fazę zbytu, zmieniają swoją postać

Zasoby rzeczowe - klasyfikacja

• Środki pracy - uczestniczą w wielu cyklach produkcyjnych, stopniowo tracą swoją wartość

• Przedmioty pracy - środki gospodarcze zużywające się całkowicie w jednym cyklu produkcyjnym

• Produkty pracy - efekt pracy

• Towary - składniki majątkowe zakupione w celu ich odsprzedaży

Składniki środków trwałych

• grunty, prawa wieczystego ich użytkowania,

• budynki i budowle,

• maszyny i urządzenia,

• środki transportu,

• inwentarz żywy

Zużycie środków trwałych

• Fizyczne - wynika z ekslopatacji

• Moralne (ekonomiczne) - jest wynikiem postępu technicznego. Ich moralne zużycie następuje przed upływem okresu ich fizycznego, rzeczywistego zużycia.

Składniki środków obrotowych

• zapasy materiałów, półproduktów,

• produkcja w toku,

• produkty gotowe, towary

Zasoby finansowe

Decyzje inwestycyjne - o wykorzystywaniu kapitału

• Decyzje, w wyniku których kształtowana jest wielkość i struktura aktywów (w tym finansowych) niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej

Decyzje finansowe - o pozyskiwaniu kapitału

• Decyzje dotyczące pozyskiwania źródeł sfinansowania aktywów (rozmiary, rodzaje, struktura)

Kluczowe zagadnienia związane z zarządzaniem zasobami finansowymi

• Wartość i czas

• Oczekiwana stopa dochodu i ryzyko

• Teoria portfolio

• Stopa procentowa

Wartość i czas

• Problem wartości pieniądza w czasie - jego rozwiązanie polega na analizowaniu związków pomiędzy czterema zmiennymi:

• Wartością teraźniejszą (PV)

• Wartością przyszłą (FV)

• Stopą dyskontową (procent - k)

• Czasem (t)

Oczekiwana stopa dochodu i ryzyko

• Dochód inwestora nie może być z góry określony z całkowitą pewnością, gdyż jest uzależniony od układu warunków gospodarowania, które wystąpią w przyszłości - dlatego inwestor podejmując decyzję o wydatkowaniu zasobów musi uwzględnić oczekiwaną stopę dochodu oraz ryzyko, że stopa ta może się różnić od oczekiwanej w zależności od koniunktury gospodarczej

• Kryterium wyboru decyzji stanowi najbardziej korzystną relację między oczekiwaną stopą dochodu a ryzykiem

Teoria portfolio

• Koncentruje się na problemie stworzenia optymalnej struktury portfela składającego się z aktywów obarczonych ryzykiem

Stopa procentowa

• Określa warunki na jakich organizacje mogą korzystać z zewnętrznych źródeł kapitału

• Stopa procentowa to cena, którą dłużnik płaci wierzycielowi za udostępnione zasoby finansowe

• Wysokość stopy procentowej zależy od sytuacji występującej na rynku finansowym, szerzej od koniunktury - zależność ta ma charakter sprzężenia zwrotnego

Zakres zarządzania zasobami finansowymi

• Analiza finansowa

• Planowanie finansowe

• Zarządzanie kapitałem obrotowym

• Budowanie programu rozwoju organizacji

Analiza finansowa

• Obejmuje analizę sprawozdań finansowych:

• Rachunku zysków i strat (wyników)

• Bilansu

• Rachunku przepływów finansowych

Rachunek zysków i strat - zestawienie przychodów uzyskanych w okresie sprawozdawczym ze sprzedaży dóbr i usług produkowanych przez firmę oraz zestawienie kosztów poniesionych na uzyskanie tych przychodów

Bilans - zestawienie składników majątkowych oraz źródeł finansowania tych składników na określony dzień

Rachunek przepływów finansowych

• Przestawia zmiany w zasobach środków pieniężnych firmy w trakcie okresu sprawozdawczego

• Składa się z trzech części obejmujących przepływy środków pieniężnych z działalności:

• Operacyjnej

• Inwestycyjnej

• Finansowej

Wskaźniki analizy finansowej

• Płynności finansowej

• Wykorzystania aktywów

• Stopnia zadłużenia

• Rentowności

• Wartości rynkowej firmy

Planowanie finansowe

• Ma ocenić skutki jakie różne warianty działań wywierają na realizację strategicznych celów organizacji

Planowanie finansowe w szczególności obejmuje:

• Analizę związków i zależności między rzeczowymi i finansowymi aspektami dostępnych wariantów działań

• Przewidywanie przyszłych konsekwencji teraźniejszych decyzji w celu ograniczenia niepewności

• Podejmowanie decyzji dotyczących wyboru poszczególnych wariantów działań

• Kontrolę przebiegu procesów gospodarczych

• Ocena stopnia realizacji planowanych efektów

Zarządzanie kapitałem obrotowym

• Proces kształtowania wielkości i struktury aktywów obrotowych oraz proces pozyskiwania źródeł finansowania tych aktywów

Aktywa obrotowe to aktywa o krótkoterminowej zapadalności (należności krótkoterminowe, inwestycje krótkoterminowe, krótkoterminowe aktywa finansowe i zapasy)

Budowanie programu rozwoju firmy

• Związane jest z podejmowaniem decyzji dotyczących angażowania zasobów produkcyjnych i kapitału finansowego w długich okresach

Etapy budowania programu rozwoju firmy

1. Poszukiwanie efektywnych projektów inwestycyjnych zwiększających wartość firmy

2. Wybór źródeł finansowania przyjętego projektu inwestycyjnego

3. Stworzenie kompletnego planu inwestycyjnego i finansowego

Zasoby informacyjne

Informacja

• To przekazywanie różnorodności

• Zwiększa wiedzę o otaczającej rzeczywistości

Cechy informacji

• Obiektywna

• Przejawia cechę synergii

• Zasób niewyczerpalny

• Może być powielana i przenoszona w czasie i przestrzeni

• Można ją przetwarzać nie powodując jej zużycia

• Ta sama informacja ma różne znaczenie dla różnych użytkowników

Łańcuch w procesie podejmowania decyzji

Znaczenie zarządzania zasobami informacyjnymi

• „Jeśli się dobrze zastanowić, to wszelkie aspekty funkcjonowania organizacji zależą od tego czy innego rodzaju przetwarzania informacji” G. Morgan

• Efektywne zarządzanie organizacją jest możliwe tylko wtedy gdy posiadamy informacje o organizacji i jej otoczeniu

System informacyjny to specyficzny układ nerwowy organizacji, który łączy w jedną całość elementy systemu zarządzania

System informacyjny ma za zadanie dostarczać informacji menedżerom w zakresie: planowania i kontroli

System informatyczny jest częścią systemu informacyjnego

Systemy informatyczne dla zarządzania

Przykłady SIZ:

• MRP

• MRP II

• ERP

• CRM

• SCM

MRP (Material Requirements Planning)- planowanie potrzeb materiałowych organizacji

• wypracowany w latach pięćdziesiątych XX wieku

• jest zbiorem procesów pozwalającym na dokładną ewidencję materiałów, zapotrzebowania na materiały oraz możliwości i czasu realizacji zamówień na materiały

• automatycznie sprawdza stan magazynów i w przypadku niewystarczającego ich stanu w magazynie informuje o konieczności zamówienia

• dzięki temu możliwa jest ścisła koordynacja dostaw materiałów zależnie od zapotrzebowania na nie i w konsekwencji wprowadzenie dostaw na czas (just in time).

MRP II (Manufacturing Resource Planning) - planowanie zasobów materiałowych

• Wypracowany w latach osiemdziesiątych XX wieku

• odpowiada za koordynację produkcji, sprzedaży i finansów poprzez odpowiednie planowanie i przydział konkretnych zasobów w odpowiednim czasie

ERP (Enterprise Resource Planning) - całościowe planowanie zasobów przedsiębiorstwa

• uzupełnia wcześniejsze standardy o zarządzanie finansami, wchodząc w takie obszary zarządzania przedsiębiorstwem, jak rachunkowość zarządcza, cash flow, rachunek kosztów

• Umożliwia planowanie działalności przedsiębiorstwa w różnym horyzoncie czasowym, zarówno planowania operacyjnego jak i strategicznego

• umożliwia zarządzania nawet rozległą siecią placówek

• zazwyczaj zbudowane z modułów, które mogą funkcjonować niezależnie od siebie, ale mogą również być ze sobą połączone np. produkcja, finanse i rachunkowość, logistyka i obsługa personelu

CRM (Customer Relationship Management) - zarządzanie relacjami z klientem

• Umożliwia rozpoznanie i zrozumienie indywidualnych potrzeb każdego klienta

• umożliwia dotarcie do potencjalnych odbiorców i pozwala na lepsze poznanie potrzeb i oczekiwań klientów. Jest to możliwe poprzez zbieranie bardzo wielu informacji o klientach i wnioskowaniu na ich podstawie o oczekiwaniach i upodobaniach klienta. Pozwala to podtrzymywać kontakt z klientem

SCM (Supply Chain Management) - zarządzanie łańcuchem dostaw

• Umożliwia sprawniejsze działanie sieci dostaw oraz dystrybucji

• ma zapewnić bardzo rzetelne określenie poziomu produkcji poprzez informacje zbierane od dystrybutorów oraz na podstawie badań marketingowych

• dzięki temu poziom produkcji jest dostosowany do wielkości popytu na dane dobra.

---