11. X. 06

• EKONOMOS- gospodarstwo domowe (nauka o gospodarstwie domowym jako podstawowym czynniku ekonomii

Eko- dom, środowisko

Nomos- prawo

Ekonomia ma na celu szczęście człowieka. Tworzy się systemy ekonomiczne, które mają na celu ograniczenie produkcji towarów, których jest nadmiar w danym obszarze a niedobór w innym obszarze

Różnice takie spowodowane są kolonizmem własnym dobrem

• EKONOMIA to: nauka gospodarowania, zarządzanie wytworzonymi towarami

• CEL EKONOMII: łagodzenie niedoboru towarów poprzez dobre zarządzanie nimi. Błędne jest myślenie, że w obecnych czasach problemem jest nadmiar, a nie niedobór towarów

• POTRZEBA- stan spowodowany brakiem czegoś. Potrzeba popycha nas do działania by go zaspokoić. Potrzeba jednak często nie wywołuje u nas działania mającego na celu zaspokojeniu jej

• Dopiero podsycenie potrzeby do tego stopnia, że zaczynamy działać to MOTYWACJA (MOTYW)

Motyw- dlaczego działasz

Potrzeba- co chcesz

• MOTYWACJA- jest także stanem psychicznym jak potrzeba. Jest to jak gdyby ciąg dalszy potrzeby, ale już bardziej praktyczny

• MOTYWACJA- to zespół czynników, których celem jest wywoływanie działania w danym kierunku (wcześniej określonym)

Motywujemy, by ludzie robili coś lepiej lub by dalej robili tak dobrze jak do tej pory

Poprzez rozmaite motywatory powinniśmy skłaniać ludzi do zaniechania działań przez nas nieporządancy

I aspekt motywowania - lepiej, lub tak dobrze jak do tej pory

II aspekt motywowania - nie robić tego, czego nie chcemy

• Dobra- czynniki zaspokajające potrzeby:

• Konsumpcyjne= Bezpośrednie- zaspokajają potrzeby w sposób bezpośredni (żywność, odzież, artykuły AGD, samochód rodzinny jako cel przemieszczania)

• Produkcyjne= pośrednie- zaspokajają potrzeby pośrednie, najczęściej za ich pomocą wytwarzane są dobra konsumpcyjne (taksówka, hala produkcyjna, maszyny)

• EKONOMIA- nauka, która ma radzić sobie z problemem rzadkości i nierówności.

Optymistyczne nastawienie powoduje lepsze rezultaty.

Ekonomista powinien być anty-polityczny, nie powinien mieszać się w politykę, powinien być bezstronny i obiektywny.

Ekonomia ma swoje metody działania.

• EKONOMIA DZIELI SIĘ: ze względu na sposób działania

• POZYTYWNA- odpowiada na pytanie „jak jest?”. Stwierdza się to na podstawie badań, obserwacji

• NORMATYWNA- odpowiada na pytanie „jak powinno być?”. Stwierdza jak będzie po wprowadzeniu pewnych zmian

• EKONOMIA DZIELI SIĘ: ze względu na to, czym się zajmuje:

• MIKROEKONOMIA- badania i analiza procesów ekonomicznych zachodzących w samych podmiotach ekonomicznych, między nimi, na poszczególnych rynkach (małe obszary, pojedyncze rynki)

• MAKROEKONOMIA- zajmuje się analizą procesów ekonomicznych zachodzących w całej gospodarce (kraj, świat, UE)

• Niektórzy chcą wprowadzić MEZOEKONOMIĄ zajmującą się gospodarką globalną, całego świata

18.X.06

Zarządzając zasobami społeczeństwo ma określone możliwości produkcyjne

Zależność tą można określić za pomocą funkcji:

Krzywa możliwości produkcyjnych= krzywa transformacji (OX, OY- produkcja dóbr). Można ją przedstawić graficznie zakładając, ze działa prawo malejących przychodów. Krzywa będzie wypukła względem początku układu współżędnych

Prawo malejących przychodów to prawo nieproporcjonalnych przychodów

Prawo malejących (krańcowych) przychodów:

Kiedy nie działa prawo malejących przychodów, czyli przychody są proporcjonalne, to krzywą możliwości produkcyjnych będzie prosta (wykres funkcji liniowej)

Krzywą możliwości produkcyjnej możemy przesuwać

1. w górę, gry coś lepiej wykorzystujemy

2. w dół, gdy coś gorzej wykorzystujemy

Dzięki pracy możemy mnożyć kapitał

Kp Kpr Kt Kpi

Kp- kapitał pracy

Kpr- kapitał produkcyjny

Pr- praca

Kt- kapitał towarowy

Kpi- kapitał pieniężny

K- pozostały kapitał

• Działalność gospodarcza ma sens, gdy Kpi> Kp. Jest to możliwe dzięki pracy

• Optymalne wykorzystanie kapitału pracy nazywamy ORGANIZACJĄ

CZYNNIKI PRODUKCJI Czynniki zmian krzywej możliwości produkcyjnych:

• Praca

• Kapitał

• Ziemia

• Organizacja

Ważnym czynnikiem jest zarządzane kapitałem ludzkim (wiedzą)

Świadomość managera musi wyprzedzać rzeczywistość i jej zmiany

Od wszelkiego ryzyka, ten, który może je ponosić jest ASEKURACJA (ubezpieczenia)

PODMIOTY EKONOMICZNE

• Gospodarstwo domowe

• Przedsiębiorstwo

• Państwo

MODEL (w sensie ekonomicznym) to uproszczenie rzeczywistości

OGRANICZENIA WYBORU:

Ograniczenia budżetowe: nasze dochody, ceny dóbr (można to zilustrować na linii budżetowej)= linii ograniczenia budżetowego

• LINIA BUDŻETOWA- zbiór punktów, ilustrujących wszystkie możliwe kombinacje ilościowe dwóch dóbr, które konsument może zakupić przy określonych cenach tych dóbr, w pełni wykorzystując swój dochód. Krzywa jest zawsze zbiorem punktów

• Punkty leżące pod krzywą budżetową to kombinacje tych dwóch dóbr, które nie wykorzystują w pełni naszego dochodu- często są nazywane kombinacjami nieefektywnymi

• Punkty leżące na krzywej budżetowej to kombinacje efektywne

• Punkty leżące nad krzywą budżetową to kombinacje nieosiągalne (krzywe mogą się zmieniać w zależności od ceny, dochodów itp.)

• PREFERENCJE- przekładanie czegoś nad czymś (coś wolę od czegoś innego)

• UPODOBANIA- to są gusty i to nie są preferencje

Każdy z nas chce maksymalizowac swoja funkcję użyteczności (bo to jest satysfakcjonujące)

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI

1. Wyższy poziom satysfakcji

KRZYWE OBOJĘTNOŚCI- zbór punktów ilustrujących wszystkie możliwe kombinacje ilościowe dwóch dóbr dające konsumentowi taki sam poziom łącznej użyteczności

Poziom użyteczności na całej krzywej jest taki sam.

Aby zwiększyć zadowolenie trzeba przenieść się na wyższą krzywą możliwości użyteczności

Najważniejsza krzywa możliwości użyteczności to ta, która jest styczna do krzywej budżetowej.

• Krzywa obojętności ilustruje także np.:

• Dochód z pracy i czas wolny

• Poziom zadłużenia i satysfakcję z posiadania

• Dlaczego taki kształt? W miarę konsumpcji nastepnej jednostki dobra, to dobro staje się dla nas coraz mniej cenne, jesteśmy w stanie więcej go poświęcić, by uzyskać inne dobro

Dobro wraz ze zwiększającą konsumpcją jest coraz mniej cenne a co za tym idzie jesteśmy skłonni zamienić je na coraz mniejszą ilość innego dobra

25.X.06

RYNEK- ogół transakcji, kupna sprzedaży czy wymiany wraz z warunkami dokonywania ich

WARUNKI TRANSAKCJI:

1. musi być towar, czyli produkt przeznaczony na sprzedaż

2. musi być sprzedający, który musi chcieć i móc sprzedać (móc- mieć prawo własności itp.)

3. musi być kupujący, który musi chcieć i móc kupić (móc- mieć pieniądze)

4. musi być określona cena

5. musi być miejsce dokonania transakcji

Jeśli nie ma któregoś z tych warunków to nie ma mowy o transakcji (czyli rynku)

NA RYNKU ŚCIERAJĄ SIĘ 2 GŁÓWNE SIŁY: POPYT I PODAŻ.

POPYT- jest to odwrotna zależność ceny i ilości dobra, która nabywcy są skłonni i są wstanie nabyć, przy założeniu, że pozostałe czynniki wpływające na popyt nie ulegają zmianie (ceteris paribus- pozostałe czynniki SA niezmienne, Oznacza się D

Popyt- jest funkcją liniową, wykresem jest linia prosta y=-ax +b

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POPYT:

• cena innych dóbr

• cena dobra

• dochód konsumenta (ze wzrostem maleje popyt na te niższego rzędu a wzrasta na normalne)

DOBRO NORMALNE- dobro, na które popyt rośnie wraz ze wzrostem dochodów

DOBRO NIŻSZEGO RZĘDU- dobro, na które popyt maleje w miarę wzrostu dochodu a rośnie w miarę spadku dochodów

• jakość dobra

• moda

• samopoczucie, pogoda itp.

ZMIANA CENY POWODUJE RUCH PO KRZYWEJ POPYTU

INNE CZYNNIKI NIŻ CENA POWODUJĄ ZMIANĘ POŁOŻENIA KRZYWEJ POPYTU

• Przy definicji popytu uznaliśmy, że czynniki są niezmienne (b) więc wzór to Y= -AX. Funkcja ta bierze się z utargu całkowitego czyi dochodu ze sprzedaży, który uzyskujemy mnożąc sprzedaną ilość i cenę

FUNKCJĘ POPYTU WYPROWADZA SIĘ Z FUNKCJI UTARGU CAŁKOWITEGO

UTAR CAŁKOWITY- przychód ze sprzedaży, który uzyskujemy mnożąc sprzedaną ilość i cenę (ilość x cena)

Jeśli na rynku nie ma doskonałej konkurencji (w rzeczywistości nigdy nie ma to ay sprzedać więcej musimy cenę obniżać, czyli utarg całkowity w takich warunkach będzie funkcją kwadratową y=ax²+bx+c

UTARG PRZECIĘTNY- to utarg całkowity podzielony przez ilość y=-ax+1

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

PODAŻ-jest to relacja wprost ceny i ilości dobra, którą producenci (dostawcy) są skłonni i są w stanie wyprodukować i dostarczyć na rynek przy założeniu, że pozostałe czynniki wpływające na podaż nie ulegają zmianie (ceteris paribus)- oznacza się S

PRZY NIEZMIENIAJĄCYCH SIĘ CZYNNIKACH b SIĘ NIE ZMIENIA

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PODAŻ

• Koszty produkcji

• Dostęp do technologii

• Uregulowania prawne (polityka)

• E- punkt równowagi- punkt przecięcia się krzywej popytu i podaży

• CENA RÓWNOWAGI- cena, przy której zrównuje się popyt i podaż (odpowiednio wyznacza się ilość równowagi)

• Gdy ustalilibyśmy cenę wyższą niż cena równowagi to powstanie NADWYŻKA PODAŻY NAD POPYTEM

• Gdy ustalimy cenę niższą niż cena równowagi to powstanie NADWYZKA POPYTU NAD PODAŻĄ tzw. NIEDOBÓR =q3-q4

• PROCESY DOSTOSOWAWCZE- to procesy polegające na dostosowywaniu się do rynku np. posezonowe obniżki cen towarów

Państwo ingeruje w rynek np. nakładając podatek VAT

Państwo zazwyczaj ingeruje na rynkach stabilnych, gdzie popyt jest wysoki (mieszkania, paliwo)

• PODATEK- jest źródłem przychodu państwa (zasila jego budżet)

15.XI.06

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU- wrażliwość popytu za zmianę określonych czynników.

CENOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU- wrażliwość popytu na zmianę ceny

DOCHODOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU- wrażliwość popytu na zmianę dochodów konsumentów

MIESZANA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU- wrażliwość popytu dobra A na zmianę ceny dobra B

JAKOŚCIOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU- wrażliwość popytu na zmianę jakości

Miarą elastyczności są odpowiednie czynniki:

WSPÓŁCZYNNIK CENOWEJ ELASTYCZNOŚCI POPUTU = PROCENTOWA ZMIANA POPYTU / PROCENTOWA ZMIANA CENY

E_CD=

ΔD- wielkość zmiany popytu

D- wielkość popytu przed zmianą

ΔC- wielkość zmiany ceny

C- wielkość ceny przed zmianą

|E| > 1 - popyt elastyczny

|E| < 1 - popyt nieelastyczny

|E| = 1 - popyt równy jedności = popyt proporcjonalny

|E| = 0 - popyt sztywny= popyt absolutnie nieelastyczny

|E| ω - popyt doskonale elastyczny (popyt nieograniczony)

tgα = ΔC/ ΔD y=-ax + b

nachylenie ≠ elastyczność krzywej

POPYT ELASTYCZNY

POPYT NIEELASTYCZNY

POPYT SZTYWNY- DOSKONALE NIEELASTYCZNY

POPYT DOSKONALE ELASTYCZNY

POPYT RÓWNY JEDNOŚCI- PROPORCJONALNY

DOCHODOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Ey= %zmiana ilości popytu / % zmiana ilości dochodu

Ey

ΔD- zmiana ilości popytu

D- wielkość popytu przed zmianą dochodu

Δy- zmiana wielkości dochodu

y- dochód przed zmian

Ey- może przyjmować wartości dodatnie i ujemne

1>E>0- wzrost dochodu powoduje wzrost popytu (dobro normalne)

E<0- wzrost dochodu powoduje spadek popytu (dobro niższego rzędu)

E>1- dobro luksusowe

E<1 dobro niezbędne

Wg Kannenberga:

Jakość- to prawdopodobieństwo zaspokojenia potrzeb. Można więc wyliczyć jakościowa elastyczność popytu

MIESZANA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

Em= % zmiana ilości popytu dobra A / % zmiana wielkości ceny dobra B

Em

ΔDa- zmiana wielkości popytu dobra A spowodowana zmianą ceny dobra B

Da- popyt dobra A przed zmianą ceny dobra B

ΔCb- wielkość zmiany ceny dobra B

Cb- wielkość ceny dobra B przed zmianą

Em MOŻE BYĆ DODATNIE, UJEMNE LUB ZEREM

Em <0 - zachodzi wtedygdy dobro b jest dobrem komplementarnym dobra A- związek komplementarny (buty i sznurowadła)

Jeśli chcemy stwierdzić, że oba dobra są względem siebie komplementarne to należy stwierdzić że

Em

Em > 0- w przypadku, gdy dobro A jest substytutem dobra B- zachodzi związek substytucyjny (bułka, chleb)

Nie zawsze zachodzi prawdziwość, że jeśli A jest substytutem B to B jest substytutem A. Należy zawsze to sprawdzić w obie strony

JAKOŚCIOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU (wg Kannenberga)

Eq= % zmiana wielkości popytu / % zmiana jakości

Eq

ΔD- zmiana wielkości popytu

D- wielkość popytu przed zmianą

ΔQ- zmiana jakości

Q- jakość przed zmianą

E> 1 jakościowo elastyczny

E< 1 jakościowo nieelastyczny

E= 1 jakościowo proporcjonalny

E=0 sztywny na jakość

E ω przy określonej jakości popyt jest nieograniczony

22.XI.06

WYBÓR KONSUMENTA Z PUNKTU EKONOMICZNEGO

Popyt jest konsekwencją wykresu konsumentów

Czynniki ekonomiczne Dochody, ceny, budżet czasu, czynniki demograficzne wpływają na zachowanie konsumentów. Także czynniki społeczne, kultura, religia, grupy społeczne, wychowanie, grupy odniesienia (aspiracje i dysocjacje), styl życia oraz czynniki psychologiczne i motywacja, percepcja, przekonania i postawy, osobowość, innowacyjność, proces uczenia się.

Czynniki te splatają się i wpływają na nasze zachowanie (w indywidualny sposób)

Według ekonomistów główne determinanty wyboru konsumenta to:

1. ograniczenia budżetowe (decydują ceny dóbr i rozporządzany dochód)

2. preferencje (na które składają się wszystkie wymienione czynniki)

OGRANICZENIA BUDŻETOWE ilustruje krzywa ograniczenia budżetowego inaczej zwana linia budżetową

LINIA BUDŻETOWA- zbiór wszystkich możliwych kombinacji ilościowych dwóch dóbr, które konsument może nabyć przy określonych cenach dwóch dóbr i pełnym wykorzystaniu dochodu.

Preferencje- to przekładanie czegoś nad coś

Preferencje- co się woli

Gusty- co się lubi

PREFERENCJE są stałe (niezmienne), ilustruje się je za pomocą krzywych obojętności

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI- linia, która jest zbiorem punktów ilustrujących wszystkie możliwe kombinacje dwóch dóbr, dające konsumentowi taki sam poziom użyteczności (krzywe obojętności zawsze są równoległe)

UŻYTECZNOŚĆ- to satysfakcja odczuwana w wyniku konsumowania danego dobra (konsumowanie = posiadanie)

KRZYWA UŻYTECZNOŚCI CAŁKOWITEJ

Użyteczność wzrasta do pewnego momentu po czym zaczyna spadać

KRZYWA UŻYTECZNOŚCI KRAŃCOWEJ

PREFERENCJE:

• indywidualne

• grupowe

• społeczne

PREFERENCJE GRUPOWE- są zgłaszane przez jednorodne grupy społeczne (lekarze, 20latki)

PREFERENCJE SPOŁECZNE- są zgłaszane przez całe społeczeństwo

W takim przypadku nie można osiągnąć satysfakcji, bo krzywa obojętności nie ma punktu stycznego z linia budżetową (można obniżyć ceny, podnieść płace by był punkt styczności)

29.XI.06

ANALIZA MARGINALNA- to metoda dzięki której można optymalizować zysk

UTARG- to przychód ze sprzedaży- cena x sprzedaż (jest to wielkość związana wyłącznie ze sprzedażą)

UTARG CAŁKOWITY- może być funkcją liniową (w doskonałej konkurencji) lub funkcją kwadratowa (w pozostałej części rynku)

UTARG PRZECIĘTNY- utarg całkowity / sprzedaż

W KONKURENCJI DOSKONAŁEJ

1. y= ax + (b)- utarg całkowity

2. y=a - utarg przeciętny= cena= krzywa popytu

NA POZOSTAŁYCH RYNKACH

1. Y= -AX² +BX + (C)

Maximum utargu całkowitego to punkt, gdzie elastyczność cenowa= -1

2. Y= -AX + B

UTARG KRAŃCOWY (MARGINALNY)- jest to zmiana utargu całkowitego wywołana zwiększeniem sprzedaży o jednostkę

UTARG KRAŃCOWY- to pochodna funkcji utargu całkowitego MR= (TR)'

KOSZTY- to wydatki ekonomiczne uzasadnione

KOSZT ALTERNATYWNY- to wartość najcenniejszej spośród niewybranych alternatyw

KOSZTY RZECZYWISTE:

• Stałe- nie zależą od wielkości produkcji

• Zmienne

Koszty stałe

• Amortyzacja

• Raty kredytów

• Energia zużywana na cele nieprodukcyjne

• Płace pracowników nieprodukcyjnych

KOSZTY STAŁE- koszty niezmieniające się wraz ze zmianą wielkości produkcji

PRZECIĘTNE KOSZTY STAŁE- to koszty stałe podzielone przez ilość AFC= FC/Q

KOSZTY ZMIENNE- są to takie koszty, które rosną wraz ze wzrostem produkcji (ale nie rosną liniowo)

Są to koszty materiałów, surowców energii elektrycznej, płace pracowników produkcyjnych

AVC= VC / Q

PRZECIĘTNE KOSZTY ZMIENNE= koszty zmienne / wielkość produkcji

TC- KOSZTY CAŁKOWITE= koszty stałe + koszty zmienne

PRZECIĘTNE KOSZTY CAŁKOWITE= przeciętne koszty stałe + przeciętne koszty zmienne

Wykres kosztów całkowitych to przesunięcie w górę VC o wartość FC

PRZECIĘTNE KOSZTY CAŁKOWITE (ATC) (wykres)

KOSZT KRAŃCOWY (MARGINALNY) (MC)= pochodna kosztu całkowitego MC= TC'

KOSZT KRAŃCOWY- to przyrost kosztów całkowitych wywołany zwiększeniem produkcji o jednostkę

KRZYWA KOSZTI KRAŃCOWEGO- zawsze przecina krzywą kosztu zmiennego przeciętnego i przeciętnego kosztu całkowitego w ich minimum

ATC= TC/Q

MC= TC'

MC= (TC/Q)'= Q' * RC + Q * (TC)' / Q²

MC= MR- koszt krańcowy = utarg krańcowy

Cenę ustala rynek w oparciu o podaż i popyt

A=> MC=MR

OPTIMUM EKONOMICZNE- wielkość produkcji, w której nastąpi maksymalizacja zysków

Przy ilości Q zysk jest max

ZYSK= utarg całkowity - koszt całkowity

• Obszar utargu całkowitego 0 Cr A Q (cena* ilość)

• Obszar kosztu całkowitego ATC1 B Q0

• Obszar zysku Cr A B ATC1 (maksymalny zysk normalny)

(dotyczy to OKRESU KRÓTKIEGO- okres w którym przedsiębiorstwo nie jest w stanie dostosować się do warunków rynku czyli nie może zmienić wielkości zaangażowanych czynników produkcji poza czynnikiem pracy)

• W krótkim okresie chcąc zwiększyć produkcję możemy tylko zwiększyć zatrudnienie

• W długim okresie przedsiębiorstwo może zmienić zaangażowanie wszystkich czynników

ZYSK NADZWYCZAJNY= zysk ekonomiczny (nadwyżka przychodów nad zyskami)

Rynek Przedsiębiorstwo

Jeśli przedsiębiorstwo osiąga zysk, to ten fakt będzie czynnikiem przyciągającym inne przedsiębiorstwa

Przy inwestycji wzrośnie podaż a nie zmieni się popyt, co spowoduje spadek ceny

OPTIMUM TECHNICZNE- w konkurencji doskonałej to punkt przecięcia krzywych marginalnych kosztów i przeciętnych kosztów całkowitych w min

Optimum techniczne wiąrze się z zaprzestaniem produkcji i zamknięciem przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwo może działać ze stratą ale tylko w krótkim okresie czasu, gdy utarg całkowity pokrywa przeciętne koszty zmienne

Jeśli cena będzie mniejsza od C1 to przedsiębiorstwo nie może kontynuować swojej działalności

Można obniżyć koszty zmienne poprzez obniżenie przeciętnych kosztów, można zmniejszyć zatrudnienie, pozbyć się niepotrzebnych środków produkcji

W długim okresie przedsiębiorstwo nie może działać ze stratą, wszystkie koszty musza być pokryte

Cena zamknięcia w długim okresie czasu jest C2

W monopolu przedsiębiorstwo przy większych kosztach podnosi cenę ale w konkurencji doskonałej jest to niemożliwe. Skłania to do znajdywania bardziej efektywnych rozwiązać

Czysty monopol

Popyt rynkowy pokrywa się z popytem przedsiębiorstwa

Monopolista chroni swoją pozycję poprzez szereg barier wejścia na rynek. Np. licencje koncesje bariery ekonomiczne- reklama; cena niedopuszczenia- tak niski poziom, że konkurent nie mógłby ustalic takiej ceny; bariery technologiczne- opatentowanie produktu

OPTIMUM EKONOMICZNE W KONKURENCJI DOSKONAŁEJ

Cechy konkurencji doskonałej:

- wielu producentów wystawia ten sam lub zbliżony produkt, ale żaden z nich nie ma wpływu na stalenie ceny, SA cenobiorcami

- cenę ustala rynek

- pełna swoboda wejścia i wyjścia

-doskonała znajomość rynku przez wszystkich jego uczestników (oznacza to znajomość popytu i jego struktury

Rynek Przedsiębiorstwo

cr- cena równowagi

d- krzywa popytu

s- krzywa podaży

Mr- OPTIMUM EKONOMICZNE MC=MR

ATC- krzywa kosztów całkowitych

MC-

UTARG PRZECIĘTNY UCZESTNIKA KON> DOSKONAŁEM = UTARG KRAŃCOWY TEGO UCZESTNIKA

(ATC)'= 0 = (TC / Q)'= (TC'*q-TC*Q')/Q²=0

OPTIMUM EKONOMICZNE MONOPOLISTY

Cechy monopolu

- jest jeden monopolista, z reguły duży przedsiębiorca

- występują bariery wejścia i wyjścia na rynek (ekonomiczne prawne)

OPCQ- obszar utargu całkowitego

0 ATC1 B Q - obszar kosztu całkowitego

obszar minimalnej straty jaką w krótkim okresie przedsiębiorstwo może ponieść PATC1 BC

UTARG PRZECIĘTNY- to tutaj popyt pojedynczego przedsiębiorstwa

UTARG CAŁKOWITY- utarg przeciętny pomnożony przez x

UTARG KRAŃCOWY- pochoda utargu całkowitego. MOŻE BYĆ UJEMNY

Monopolista może różnicować cenę na różnych rynkach

3.01.06

OLIGOPOL- struktura rynkowa, w której występuje od 2 do kilkunastu przedsiębiorców, przedsiębiorców których żadne nie ma monopolu na ustalanie ceny. Decyzje monopolistów mają wpływ na kształtowanie się cen produktów, ale jej nie ustalają

Wytwarzany produkt może być: jednorodny (oligopol prosty, czysty, symetryczny) i i zróżnicowany (niesymetryczny)

Stopnie monopolizacji:

- monopol pełny- duopol (szczególny przykład oligopolu)

- oligopol

Formy monopolizacji:

KARTEL- polega na zmowie firm dotyczące nie konkurujących ze sobą głównie ceną. Przedsiębiorstwa zachowują swoją odrębność ekonomiczną i prawną, SA samodzielnie funkcjonującymi przedsiębiorstwami, w stosunku do rynku są monopolistami. Jest to forma nietrwała

Przykład:

OPEC- kartel trwały: wydobywca ropy naftowej

SYNDYKAT- wyższa forma zmowy kartelowej, polega na tworzeniu wspólnych biur sprzedaży produktów skartelizowanych przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa zachowują odrębność ekonomiczną i prawną „dogadują się” że nie będą konkurować ze sobą

TRUST- trwałe zespolenie dotychczas odrębnych przedsiębiorstw w jedno, mają wspólna wieź finansową, ale nie właścicielską. Łączy ich więź technologiczna(powiązania pionowe np. fabryka samochodów)

KONCERN- trwałe zespolenie dotychczasowych odrębnych przedsiębiorstw w jedno, maą wspólna więź finansowa, ale nie właścicielską. Łączy ich więź technologiczna (powiązania pionowe np. fabryka samochodów)

KONGLOMERAT- trwałe zespolenie w sensie własnościowym odrębnie funkcjonujących przedsiębiorstw; Miedzy nimi jednak nie występuje więź technologiczna, np. fabryka odzieży, cukierków, sprzętu sportowego

Przedsiębiorstwo-organizacja wyodrębniona ekonomicznie (prowadzi działania na własny rachunek), terytorialnie (działające na określonym terenie), posiadające odrębność prawną (zdolność do zawierania umów). Każde przedsiębiorstwo dysponuje zasobami: kapitałem (k. produkcyjny), ziemią, kapitałem ludzkim (kapitał pracy generujący największa trwałość w przedsiębiorstwie jaka jest wiedza, również w zakresie), organizacją

10,1,07 FIRMA TO NIE JEST PRZEDSIĘBIORSTWO

Przedsiębiorstwo, to organizacja wyodrębniona ekonomicznie, organizacyjnie i prawnie, ma osobowość prawną (może zawierać umowy, działa na danym terenie, niezależne finansowo)

- państwowe: lasy państwowe

- spółka jednoosobowa: korporacja, spółka z o.o. spółka komandytowa, spółka cywilna

Przedsiębiorstwo może działać pod określoną nazwą i znakiem (pod firmą)

Firmę należy wyprowadzać by miała pozycję na rynku.

Oligopol, gdy jedno przedsiębiorstwo jest największe

Pozostałe przedsiębiorstwa w punkcje Co zapewniają towary- margines konkurencyjny

Przedsiębiorstwo dominujące

MR- krzywa utargu krańcowego A- optimum ekonomiczne (ilość Q0, cena C1)

Q0-Q=Q2-Q1- popyt ten jest zaspokojony przez margines konkurencyjny

Przedsiębiorstwa tworzące margines konkurencyjny zaczynają dostarczać od poziomu

17.1.07

W oligopolu cena jest administrowana- tzn., że jest względnie stabilna. Jej zmianę mogą spowodować istotne i stałe zmiany kosztów produkcji

W przeciwieństwie do monopolisty, bo on od razu reaguje na zmianę kosztów wytwarzania

Krzywa popytu przedsiębiorstwa oligopolistycznego

Cena P jest ceną rozgraniczającą krzywa popytu wrażliwego (elastycznego) a krzywą popytu niewrażliwego (nieelastycznego)

Krzywa popytu elastycznego jest nachylona pod mniejszym katem niż popytu nieelastycznego

MODEL SWEZY'EGO

Aby narysowac MR danego odcinka krzywej popytu np. P1A należy poprowadzić prosta, która wychodzi z P1 ale przecina oś X w połowie odległości, w której przecięła by ja krzywa P1A- połowie Q3

Według tego modelu nieznaczna lub niestała zmiana kosztu produkcji nie musi oznaczać zmiany ceny to przy zmianie MR wielkość produkcji zostaje w Q1 ale będzie się pokrywać z MC2

Wykres ten ilustruje, że pomimo zmian MC wielkość produkcji preferowana przez oligopolistę jest taka sama w nieciągłym utargu krańcowym

Jeśli zmieni się MC w ciągłym utargu krańcowym to oligopolista zmieni cenę produktu i wielkość produkcji.

Rynki oligopolistyczne są bardzo popularne zwłaszcza w przemyśle

Wykres taki pomaga, np. w przypadku, gdy chce się podnieść akcyzę na paliwo, ustalić jaka zmiana kosztów nie wpłynie na zmianę ceny a co z tym idzie preferencji i popytu

21.02.07

GLOBALIZACJA- to postępujący proces zmian dokonujący się na świecie. Dotyczy sfery politycznej i społecznej

W SFERZE SPOŁECZNEJ- globalizacja przejawia się poprzez ujednolicenie gustów, postaw konsumentów

W SFERZE EKONOMICZNEJ- kreuje globalne rynki, rozwija globalne sieci produkcyjne, kształtuje globalną podaż i popyt

W SFERZE POLITYCZNEJ- to likwidacja barier granicznych, czego konsekwencją jest integrowanie gospodarki światowej

GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ- jest procesem poszerzania i pogłębiania się współzależności między krajami i regionami w skutek rosnących przepływów międzynarodowych lub działalności korporacji transnarodowych, co prowadzi do nowych powiązań między przedsiębiorcami, rynkami i gospodarkami

Globalizacja oznacza zanikanie granic dla alokacji kapitału, surowców, pracy. Jest to proces wzrostu swobody przepływu czynników produkcji, co skutkuje wzrostem możliwości tych czynników.

Miernikiem wzrostu gospodarki jest poziom dochodów rozporządzonych

GOSPODARKA HYBRYDOWA- to taka gospodarka, która jest deklarowana jako wolny rynek a w rzeczywistości jest centralnie sterowana

POSTĘP- to pochodna likwidacji barier dla rozwoju gospodarczego

PODSTAWY ŁADU EKONOMICZNEGO

Wolność wyboru w kwestiach: konsumpcji, miejsca pracy, podejmowania działalności gospodarczej, dysponowania własnością, zawierania umów- globalizacja przesuwa te wartości na poziom wyższy niż krajowy

GŁÓWNE OBSZARY GLOBALIZACJI

- globalizacja finansów i własności kapitałów- deregulacja rynków finansowych, międzynarodowych mobilności kapitałów, zwiększona fuzją

- globalizacja rynków i strategii- integracja działalności gospodarczej na skalę światową, ustalenie zintegrowanych działań na skalę światową, alianse strategiczne o zasięgu międzynarodowym

- globalizacja technologii i powiązanych z nią badań i wiedzy- rozwój technologii i informacji telekomunikacji, umożliwia rozwój sieci informacji między przedsiębiorstwami

- globalizacja stylów życia i modeli konsumpcji- transfer i przenoszenie dominujących stylów zycia, zrównywanie modelu konsumpcji, przenoszenie wzorców kulturowych, wzrost roli mediów

- globalizacha rządzenia i regulacji prawnych- zmniejszenie roli rządów narodowych i parlamentów, tworzenie nowej generacji przepisów instytucji globalnych wpływających na regulacjie w poszczególnych krajach

- globalizacja jako polityczne ujednolicenie świata- integracja systemów gospodarczych, społeczeństw w wielu regionach świata w globalne systemy polityczne i ekonomiczne

- globalizacja postrzegania i świadomości społeczno-kulturowej- społeczno-kulturowe procesy skoncentrowane na jednej ziemi i na wygenerowaniu i przyjęciu nowej kategorii ludzi tzw. obywateli świata

CECHY GLOBALIZACJI

- wielowymiarowość- globalizacja przebiega równolegle w wielu dziedzinach (polityka, gospodarka, wojsko). Cecha ta powoduje, że poszczególne dziedziny SA nawzajem zależne

- złożoność i wielowątkowość- USA nie jest już jednym dyktatorem na rynkach itp. (nie ma przedsiębiorstw jednokrajowych bo są giełdy i przez to SA wielonarodowe korporacje, ich obroty przewyższają dochody niektórych krajów. Nie rzadzą już tylko rządy ale i rynki. Rezultat wymiany myśli i doświadczeń między różnymi krajami

- ingerowanie- scalanie prowadzonej działalności gospodarczej na różnych poziomach gospodarek gałęzi.

- międzynarodowa współzależność- rządy nie mogą oddzielnie traktować swojego państwa bo proces globalizacji powoduje, że państwa SA teraz bardzo ze soba powiązane np. gospodarka, obrona świata (współzależność może być nierównomierna)

- związek z postępem nauki i techniki i organizacji (wysokowykwalifikowane kadry, nowa technologia)

- kompresja czasu i przestrzeni, kurczenie się świata, mobilność ludzi, subiektywne i pozorne skracanie czasu czy przestrzeni.

- dialektyczny charakter- w rozwoju globalizacji ścierają się wzajemnie uwarunkowane sub. Procesy i zjawiska mające często przeciwstawny charakter, integracja i dezintegracja, globalizacja i regionalizacja, homogeniczność homogeniczność zróżnicowanie. Przez ścieranie się wzajemnie powiązanych procesów rozwija się globalizacja przez procesy dialektyczne

- wielopoziomowość- kilka poziomów w globalizacji

poziom najniższy- przedsiębiorstwa

poziom średni- sektory

poziom najwyższy- gospodarki

JAKIE CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄ PROCES GLOBALIZACJI

- konkurencja międzynarodowa

- postęp naukowo techniczny

- polityka ekonomiczna państw

KONSEKWENCJE PROCESU GLOBALIZACJI

- modyfikacja struktury gospodarczej czołowych krajów świata

- zwiększanie strumienia inwestycji zagranicznych

- powiększanie sektoru prywatnego w gospodarkach krajów rozwiniętych

- poddanie międzynarodowej konkurencji tych działów gospodarki, które tradycyjnie zagwarantowane były dla przedsiębiorstw krajowych

- efektywniejsza alokacja zasobów w tym alokacja ludzi i wiedzy

-łatwiejszy dostęp do surowców i rynków zbytu

- zwiększenie konkurencji cenowej poprzez rozwój wszelkich form porozumiewania się ludzi

FIRMY MIĘDZYNARODOWE JAKO PODMIOTY PROCESU GLOBALIZACJI

- globalizacja jest postrzegana jako poszerzanie i pogłębianie działalności przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych

- korporacje transnarodowe stały się głównymi podmiotami tworzącymi globalny system ekonomiczny

- korporacje transnarodowe kontrolują najbardziej rynki (300 korporacji transnarodowych kontroluje 25% majątku produkcyjnego na świecie)

Znaczna większość tych przedsiębiorstw powstała w długofalowym procesie

- internacjonalizacja życia międzynarodowego (potrzeba kontroli, wymiany informacji między ludżmi)

- postęp techniczny i technologiczny, który umożliwił produkcję na duzą skalę

- sprzyjające czynniki makroekonomiczne o charakterze ekonomicznym i politycznym (skuteczność działań zapobiegających wybuchu wojny kontynentalnej lub światowej)

EWOLUCJA STRATEGII GLOBALIZACJI

1950- 1960- wielonarodowa ekspansja przez ustanowienie miniaturowych organizmów w postaci filli zagranicznych

1960-1970- wycofywanie się firm wielonarodowych poprzez sprzedaż tych przedsiębiorstw

1970-1980- przesunięcie wagi w kierunku koordynowanych i zintegrowanych działań przez stabilne przedsiębiorstwa wielonarodowe (stosowanie zasięgu globalnego jako broni)

1980-1990- przejście do strategii globalnych i wielonarodowych firm

Rozwój sieci globalnych i partnerstwa strategicznego horyzontalnie (w kierunku poziomym i pionowym). Wzrost nacisku na wiedze jako podstawowy aktyw

2000- początek ery korporacji wirtualnej i tzw. inteligentnej organizacji

FORMY UMIĘDZYNARODOWIENIA PRZEDSIĘBIORSTW

4 modele ponadgranicznych struktur organizacyjnych przedsiębiorstw:

1) model międzynarodowy

2) model wielonarodowy

3) model globalny

4) model transnarodowy

W centrum każdego modelu znajduje się macierzysta centrala korporacyjna. Ta centrala działa w kraju macierzystym a wokół działają filie umieszczone w krajach goszczących.

Powiązania i przepływy pomiędzy elementami systemu korporacyjnego mają różna częstotliwość w różnych korporacjach, co jest skutkiem stosowania różnych strategii korporacyjnych

MODELE OLIGOPOLU:

MODEL COURNOTA

Model pokazuje ceny w oligopolu

Podstawowe założenia

• Na rynku funkcjonują 2 przedsiębiorstwa czyli mamy do czynienia z duopolem

• Produkty obu przedsiębiorstw SA identyczne

• Produkcja odbywa się bez kosztów ( koszt całkowity=0, koszt krańcowy =0)

• Oba przedsiębiorstwa dążą do maksymalizacji zysku, a więc będą ustalały wysokość kosztów i sprzedaży o regułę MC=MR

• Popyt jest funkcją liniową

• Doskonała znajomość rynku= doskonała znajomość popytu tzn., że kazde przedsiębiorstwo potrafi wyznaczyć swoją krzywą popytu

• Założenie, że decyzje podejmowane przez przedsiębiorstwo dotyczące produkcji nie powodują zmiany w wielkości produkcji konkurenta, tzn że drugi uczestnik rynku nie będzie reagował na działania podejmowane przez niego

Y=-ax + b - utarg przeciętny

Y= (-ax+b)*x -ax + b - utarg całkowity

Y= -2x+b

MODEL SWEEZY'EGO

Założenia

- kilka przedsiębiorstw na rynku (więcej niż duopol)

- homogeniczne produkty

- elastyczność ma wpływ na nachylenie krzywej popytu (przy cenie P musi nastapić złamanie krzywej popytu)

MODEL BERTRANDA-- model dla przedsiębiorstw o zerowych kosztach

- model dla przedsiębiorstw o zerowych kosztach

Założenia

- produkcja obu firm: identyczny duopol, zdolności wytwórcze każdej z firm SA nieograniczone

- każde z przedsiębiorstw jest w stanie zaspokoićcały popyt rynkowy

- każde z przedsiębiorstw dąży do maksymalizacji zysku konkurując na rynku cenami,. Oba przedsiębiorstwa mają taki sam poziom kosztów i w modelu wyjściowym uwzględnił, ze produkcja jest tez przy koszcie= 0

Ra i Rb- krzywe reakcji

Pa- ceny przedsiębiorstwa A

Pb- ceny przedsiębiorstwa B

Jest to walka cenowa, która może doprowadzić do takiego stanu, że cena będzie równa 0.

Wniosek: Wojna cenowa w oligopolu nie ma sensu. Dojdzie do tego, że żaden z przedsiębiorstw będzie miał zyski normalne

MODYFIKACJA MODELU BERTRANDA- koszty produkcji nie są równe 0

Założenia:

- zdolności wytwórcze są nieograniczone

- homogeniczny produkt

- duopoliści dążą do maxymalizacji zysku

- firmy konkurują cenami

- takie same koszty produkcji dla obu firm

CECHY KORPORACJI MIĘDZYNARODOWYCH

• Suwerenność- mając potencjał nieraz wielokrotnie przekraczający potencjał średnio rozwiniętych państw, podejmując decyzje niezależne od państwa, korporacje międzynarodowe (globalne) wyznaczają reguły gry dla państw i innych korporacji, przy takim kapitale państwa musza liczyć się z tymi korporacjami (chodzi tu przede wszystkim o podatki)

• Złożoność struktur produkcyjnych- determinują złożoność struktur przestrzennych przestrzennych organizacyjnych

• Rozproszenie- rozproszenie geograficzne zdolności produkcyjne SA tworzone wg Europejskiej Efektywności, przedsiębiorstwo kieruje się globalna efektywnością

• Specjalizacja- globalny mandat dla jednostek wyspecjalizowanych, które obsługują korporacje, a nie tylko rynek

• Zdolność integrowania- ścisłe powiązanie i koordynacja działalności w różnych układach dzięki stałemu przepływowi informacji i zasobów (ludzi, wiedzy, technologii i środków finansowych)

• Elastyczność organizowania- organizowanie procesów handlowych na całym swiecie o charakterze strategicznym (długookresowym) i operacyjnym (krótkookresowym).

• Zdolność arbitrażowania- prowadzenie operacji jednocześnie na różnych rynkach w celu wykorzystania różnic w warunkach zasobach, cechach efektywności produkcji systemach podatkowych, parametrach finansowych)

• Innowacyjność- w zakresie produktów i usług, zarządzania i technologii

• Globalna efektywność- optymalizacja podziału zadań w ramach całego świata, wszystkich podmiotów korporacji, która prowadzi do obniżenia kosztów korporacji, zdobywa przewagę konkurencyjną nad innymi przedsiębiorstwami

FUNKCJE KORPORACJI MIĘDZYNARODOWYCH

• Aktywizacja lokalnych zasobów i konkurencji na rynku

• Transmitowanie nowych metod i wzorców

• Wyrównanie warunków działania

• Integrowanie działalności przedsiębiorstw i gospodarek

• Przeniesienie zasobów i zdolności produkcyjno- handlowych

• Pobudzenie wzrostu i efektywności gospodarczej

• Stymulowanie restrukturyzacji

Z PERSPEKTYWY KRAJU PRZYJMUJĄCEGO DZIAŁANIA TRANSNARODOWYCH KORPORACJI

Zalety:

• pobudzenie działalności gospodarczej w wyniku dostarczania kapitału

• zwiększenie potencjału technologicznego gospodarki i jej innowacyjności oraz modernizacja zacofanych branż w wyniku transferu technologicznego

• pobudzenie działalności producentów krajowych, podniesienie jakości wyrobów, umożliwienie konsumentom dostępu do nowych towarów towarów usług w skutek wzrostu konkurencji

• podnoszenie kwalifikacji miejscowych pracowników pracowników poprawa miejsc pracy

• efektywniejsze wykorzystywanie zasobów ludzkich w wyniku transferu wiedzy i nowoczesnych technik zarządzania

• impuls wzrostu gospodarczego

Wady

• międzynarodowa korporacja przejmuje lokalne firmy dzięki temu, że nie SA one w stanie sprostać konkurencji powstałej na rynku

• wykupywanie przedsiębiorstw krajowych w celu ich likwidacji

• osłabienie gospodarek państw przyjmujących przez wnikanie kosztu działalności gospodarczej unikanie płacenia podatków oraz transfer zysków do kraju pochodzenia

• pogłębienie dysproporcji rozwojowych poprzez koncentrację kapitału rozwojowego w najbardziej atrakcyjnych branżach i regionach kraju

• zwiększenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego w wyniku przenoszenia tzw. próbnej produkcji do krajów o zmniejszonych wymaganiach w tym zakresie

• zagrożenie dla suwerenności państwa jako efekt przejęcia kontroli nad strategicznymi działami gospodarczymi i uzależnienie od kapitału zagranicznego

Z PERSPEKTYWY KRAJU WYSYŁAJĄCEGO DZIAŁANIA TRANSNARODOWYCH KORPORACJI

Zalety

• pojawiają się możliwości poszerzenia rynków zbytu

• poprawa pozycji konkurencyjnych własnych firm i gospodarki

• zwiększenie wpływów do budżetu państwa i poprawa bilansu płatniczego w długim okresie dzięki zyskom z działalności firm, różnego rodzaju opłata i zwiększenia eksportu

Wady:

• utrata zdolności do tworzenia nowych miejsc pracy w wyniku przenoszenia działalności produkcyjnej za granicę

• utrata kontroli państwa nad działalnością własnych przedsiębiorstw w wyniku umiędzynarodowienia ich działalności

• zachwianie równowagi bilansu płatniczego gdy odpływ kapitału za granicę nie jest równoważny z napływami w postaci zysków dywidend itp.

KORPORACJE TRANSNARODOWE A ROLA PAŃSTWA

- swoboda przepływu kapitału

- swoboda technologii

- swoboda towarów

Powyższe czynniki zmieniają rolę państwa. Ma ono coraz mniejszy wpływ na import, na dopływ i odpływ kapitału, na wielkość podaży pieniądza, na wybór technik produkcyjnych na wysokość podatków

GŁÓWNE PRZEJAWY UNIEZALEŻNIENIA SIĘ KORPORACJI TRANSFEROWYCH

• Intensywna liberalizacja przepisów międzynarodowych (zapoczątkowane przez Regana i Thatcher) zapewniła korporacją swobode działalności i znacznie ograniczyła wpływ państwa

• 1991-2001- dokonano w sumie 1393 zmian w krajowych systemach prawnych dotyczących krajowych inwestycji bezpośrednich, w tym 1315 Dotyczyło zniesienia barier i tworzenia zachęt dla zagranicznych inwestorów, a 78 zaostrzenia kontroli

• Wielo korporacje dążą do instytutu instytucjonalizacji korzystnych dla nich rozwiązań międzynarodowych. W 1998 w ODCE- negocjacje nad wielostronnym porozumieniem inwestycyjnym. Miało doprowadzić do ochrony zagranicznych interesów tych korporacji kosztem suwerenności państwa

• Problemem dla państw jest brak międzynarodowego, jednolitego systemu kontroli nad przedsiębiorstwami działającymi w wielu krajach

• Czynnikiem utrudniającym kontrolę państw nad korporacjami jest własność. Ściślej mówiąc wielonarodowe pakiety kontrolne powodują, że bardzo ciężko jest ustalić kto jest właścicielem i z jakiego kraju pochodzi. Na celu nowych praw dla których te kwestie nie będą znaczące

• Fuzje i przejęcia o charakterze międzynarodowym nabrały znaczenia w połowie lat 90-tych

• Szczególnie ważne dla fuzji międzynarodowych (mega fuzje) były lata (1999-20900) ponad 100 takich fuzji rocznie, a wartość szacowana to biliard $

• Tendencje wzrostu wpływu inwestycji do Polski należy utożsamiać ze wzrostem gospodarczym naszego kraju i wejściem do UE. Tendencje te SA konsekwencja sukcesywnego wprowadzania swobód UE, prawa gospodarczego i relatywnie niskich kosztów działalności

TEORIE FIRMY

1 FAZA- Klasyczny- Smitch, P Ricardo, J. Mill

2 FAZA- od wprowadzenia analizy marginalnej (reguła MC=MR)

3 FAZA- od lat 20tych XX wieku- udoskonalenie klasycznych modeli początek szkoły neoklasycznej

4 FAZA- lata 30te XX wieku- J Robinson i E. Chamberlin stworzyli model konkurrecnji niedoskonałej w oligopolu i przełamali klasyczną ekonomię i jej sposób analizowania rynku poprzez wyidealizowane modele konkurencji doskonałej i oligopolu

5 FAZA- od lat 50tych XX wieku- rozwój badań empirycznych, uchylanie niektórych założeń, modelu klasycznego, wprowadzenie do analizy nowych metod i narzędzi, jednak mieszczących się w modelu tradycyjnym, rozwój badań nad teorię oligopolu, teorię o przedsiębiorstwach publicznych

6 FAZA- obecnie- teorie firm opierające się na nowych wynikach badań już po 2 wojnie światowej (duze zanieczyszczenia i gwałtownie rosnący popyt) oraz kryzys 1928-33 w Ameryce i Europie 1936. (Zastosowanie teorii gier przez USA). Trwa era globalizacji i powstawanie wielkich korporacji i niezależnych od rzadów państw

7 FAZA- powoli się zaczyna- oparta już na gospodarce globalnej

PODSUMOWANIE TEORII TRADYCYJNEJ

• Skoncentrowana na ekonomii produkcji (ile produkować, zatrudniać by maksymalizować zyski)

• Traktuje firmę jako organizację społeczną, której celem jest efektywne przekształcenie nakładów w wyniki

• W wyidealizowanych modelach zachowanie narzuca firmie rynek

• Z neoklasycznej konkurencji monopolistycznej wynika, że nawet niewielka możliwość oddziaływania na cenę własnego produktu wymaga zabiegów i wydatków a efekty zabiegów SA krótkotrwałe. Naśladownictwo zmusza przedsiębiorstwo do ciągłości działań i ponoszenia kosztów na różnicowanie produktów i promowanie ich sprzedaży

• Cechą charakterystyczną tych działań jest to, że nie dąży się bezpośrednio do stworzenia nowej teorii przedsiębiorstwa przez co nie tworza całościowej koncepcji a dotyczą tylko poszczególnych warunków warunków zabiegów przedsiębiorstw. W skutek tego powstają przyczółki nowej wiedzy o przedsiębiorstwie mające ogólne znaczenie poznawcze mające zastosowanie poza przedsiębiorstwem

Powstaja nowe teorie firmy ale nie wykluczając uzupełniają się wzajemnie (jest ich bardzo dużo)

DZIELI SIĘ NA:

1. Menadżerskie teorie przedsiębiorstwa- pokazuje odmienna rolę przedsiębiorcy od tej w teorii tradycyjnej. Tam był oon bierny a rynek był aktywny. W teorii menadżerskiej jest on kreatywny wprowadza zmiany. Znaczenia nabrała ta teoria w latach 90tych XX wieku, kiedy to znaczenia nabrały korporacje amerykańskie gdzie właściciele byli rozproszeni a firmą zarządzali wynajęci menadżerowie. Wraz ze wzrostem korporacji rosnie rola menadżerów

2. Behawioralne teorie przedsiębiorstwa jest to próba bardziej realistycznego opisu decyzji podejmowanych w firmie i przyjętych kryteriów decyzyjnych niż miało to miejsce wcześniej. Autorzy tej teorii chcieli zrozumieć, dlaczego dane decyzje podejmują zarządzający firma w warunkach rosnącej niepewności.Badanie te mają pokazać jak w rzeczywistości działa przedsiębiorstwo, jakie SA regułu w niej obowiązujące a nie opisać tylko na podstawie teoretycznych modeli

POZOSTAŁE KONCEPCJE- teoria agencji teoria zasobowa firmy

MENADŻERSKIE TEORIE:

ZAŁOŻENIA:

• Rozdzielenie funkcji zarzadzania kapitałemi funkcji własności (konieczne ze względu na rozwój przedsiębiorstw, konieczne stało się powierzene funkcji zarządzania kapitałem profesjonalistom- menadżerom bo właściciele często byli mocno rozproszeni po swiecie)

• Przedsiębiorstwa działają na rynkach niedoskonałej konkurencji

• Koncentracja kapitału (im większa koncentracja tym większa kontrola nad menadżerami oznacza to, że właściciele akcji łączą się by posiadac pakiet kontrolny i móc sprawować władze w spółce)

• Firma jest dostatecznie duża w stosunku do otoczenia więc zachowuje się strategicznie: ma możliwość wyboru rynku, form sprzedaży, wpływ na cenę

• Udział przedsiębiorstwa w rynku jest znaczny

• Przedsiębiorstwo maksymalizuje swoją funkcję celu (funkcja celu właścicieli i funkcja menadżerów składają się na f. celu)

• Krzywa popytu jest ujemnie nachylona

• Przedsiębiorstwo jest zarządzane przez menadżerów, którzy dążą do maksymalizacji swoich korzyści niematerialnych

• Celem menadżerów jest maksymalizacja przychodów ze sprzedaży a właścicieli maksymalizacja zysku

MODEL BAUMOL'a

Założenia

• Przedsiębiorstwo dazy do maksymalizacji przychodu całkowitego ze sprzedazy

• Rosnąca sprzedaż podnosi prestiż menadżerów

• Wzrost zysków jest odczuwalny jako działanie na rzecz właścicieli

• Przedsiębiorstwo oferuje do sprzedazy jeden jednorodny produkt

• Menadżerowie biora pod uwagę oczekiwania właścicieli i modyfikują swoje decyzje o wielkości sprzedaży w taki sposób aby zapewnić właścicielom oczekiwany zysk

• Model jest statyczny bo dotyczy pewnego przedziału czasu

• Właściciele 9akcjonariusze) zakładają pewien minimalny zysk, który jest ograniczeniem dla menadżerów

• Manadzerowie wybierają taki poziom produkcji i sprzedazy, który pozwala realizować minimalny tolerowany przez akcjonariuszy poziom zysku

• Celem przedsiębiorstwa jest maksymalizacja wartości przychodu całkowitego ze sprzedaży

Akcjonariat- to sprywatyzowanie przedsiębiorstwa poprzez podzielenie akcji pomiędzy pracowników

MODEL WILIAMSON'a

Założenia

• akcjonariusze wiążą swoja użyteczność wyłącznie z zyskiem

• do zaspokojenia potrzeb akcjonariuszy wystarcza zwykle tylko pewien poziom zysku

• menadżerowie dążą do maksymalizacji swojej użyteczności

• użyteczność menadżerów wiąże się z eralizacją podejmowania decyzji i inwestycyjnych, pozycja społeczna

• menadżerowie dysponują dużą swobodą działania mogą zatem oni realizować pewne cele niekoniecznie zgodnie z celami właścicieli

• satysfakcja finansowa obejmuje trzy grupy wydatków. wydatków- dochody menadżerów i wydatki na płace i ine wynagrodzenia w tym menadżerów. M- korzyści menadżerów: dodatkowe możliwości powiększenia dochodu, I- skala inwestycji (wydatki na cele inwestycyjne)

1. punkt wyznaczony przez właścicieli

2. punkt wyznaczony przez menadżerów

Model behawioralny

Założenia:

• człowiek gospodarujący jest świadomy celów do których dąży a cele te motywują do podejmowania działań racjonalnych

• postuluje się tu realizm w opisie procesu podejmowana decyzji w przedsiębiorstwie i konieczność uwzględnienia wpływu czynników wewnątrzorganizacyjnych

• teorie te traktują firmę jako koalicję członków o ile koalicja ma trwać nadal. Członkowie koalicji, menadżerowie i pracownicy, udziałowcy dostawcy dystrybutorzy konsumenci. Każdy z uczestników koalicji dostaje od organizacji zachętę w zamian za co wnosi do niej pewien wkład. Dany uczestnik będzie w niej dopóki zachęta jest większa od wymaganego wkładu

• rynek determinuje cele przez działania przedsiębiorstwa. Cele i produkcja, sprzedaż, zapasy, udziały w rynku. Powstają poprzez nacisk wywierany przez różnych koalicjantów. Te cele mogą się różnic

Cele między sobą mogą się różnić

Koncepcja zadowalającego minimum- obiekt stojący przed jakimkolwiek problemem, w tym np. wyborem skłonny jest poświęcić w korzyści rozwiązania optymalnego, aby zredukować trudy związane z poszukiwaniem tego rozwiązania. Wybiera on zatem rozwiązanie satysfakcjonujące, tzn. wystarczająco dobre z punktu widzenia jakiegoś kryterium

11

---