1.Geneza i sens  państwa rzeczywistego wedle św. Augustyna,maja bezpośredni związek  z jego funkcją. Państwo rzeczywiste zostało stworzone nie z woli ludzi,lecz z woli Boga. Zatem Bóg  tylko decyduje o ustroju państwa. Państwo Bóg stworzył z powodu konfliktu między agonistycznymi gr ludzi:obywatelami państwa bożego i obywatelami państwa ziemskiego (teoria konfliktu).Głównym zadaniem (funkcją) państwa jest represja wobec ludzi grzesznych;złych.  Augustyn jest twórcą rozszerzonego pojęcia  suwerenności państwa. Do pozytywnego  aspektu suwerenności  jako prawo do tworzenia praw,dodał aspekt negatywny- bezkarność. Bezkarność oznacza nie podleganie niczyim prawom - prócz prawom boskim. Kolejnym atrybutem władzy suwerennej  jest niezależność zew.,i wew.,ale pod warunkiem - nie dotyczy strażnika praw Bożych,Kościoła. 

2.Pojęcie suwerenności wg J.Bodin'a. 

J.Bodin kładzie nacisk na koncepcję suwerenności. Swoja koncepcję suwerenności opiera na pozbawieniu bagażu,którym była obdarzona koncepcja suwerenności wg św. Augustyna,czyli podległości państwa po przez prawa boże kościołowi. Związku z tym powołuje się na konstrukcję prawną wprowadzona przez Juliusza Cezara : Lex Julia maiaetatis. Zakłada ona,że  w osobie władcy ,czyli w czasach Juliusza Cezara konkretnie princepsa,a potem cesarza kumulowały się 2 rodzaje władzy. Władza imperium czylio wł.,nad życiem i godnością obywatela oraz wł.,potestas czyli wł.,urzędników w zakresie ich kompetencji. Juliusz Cezar skupiał wł.,wszystkich urzędników w postaci tego pojęcia majestat i to przyjął J.Bodin. Wg Bodin'a cechami wł.,najwyższej, wł., suwerennej są: ciągłość ,niepozbywalność,nieograniczoność,bezwarunkowość,niezależność. Suwerenność jest gł.,znamieniem państwa  jest absolutem,i nie  ustającą władzą władzą państwa i stanowi cechę władzy państwowej. Ponieważ władza jest tożsama z państwem to suwerenna władza jest tożsama z suwerennym państwem. Zapewnia absolutną niezależność od kogokolwiek z zewnątrz oraz pełną suwerenność wewnętrzną,czyli niezawisłość od poddanych a to oznacza niepodzielność władzy suwerennego rządu. A co za tym idzie wyklucza wszelką decentralizację władzy i podział wł. Pełna suwerenność wew.,daje suwerenowi całkowitą swobodę w decydowaniu o  przywilejach gr społecznej,w zależności od potrzeb państwa przy równoczesnym pełnym podporządkowaniu wszystkich mieszkańców bezpośrednio woli suwerenna. 3.Pojecie racji stanu :zasada konieczności (necessitas)ratio publice utilitatis(słuszność pożytku publicznego),czy ratio status - w prawie kanonicznym  i u Tomasz a z Akwinu. Pojęcie potrzeby(konieczności) - necessitas . Pojęcie potrzeby necessitas staje się punktem wyjścia dla koncepcji Machiavellego ,został on zainspirowany pojęciem necessitas,które było jedną z kluczowych kategorii nacjonalistycznej filozofii św. Tomasza z Akwinu. Filozofia ta  uzasadniła używanie pojęcia necessitas przez prawo kanoniczne . Necessitas była tam przydatna, gdy nie wystarczały argumenty prawne i religijno - etyczne. Konieczność necessitas w wyjątkowych sytuacjach stoi ponad prawem,wtedy gdy chodzi o  ratio utilitatis publicae(słuszność pożytku publicznego) =  ratio status ( racja stanu). - słuszność pożytku publicznego stoi ponad prawem i ponad interesami jednostek lub grupy społecznej. 
 4.Zasada konieczności,słuszność pożytku publicznego czy ratio status jako punkt wyjścia  dla koncepcji racji stanu Machiavellego. Pojęcie potrzeby necessitas staje się punktem wyjścia dla koncepcji Machiavellego ,został  on zainspirowany pojęciem necessitas,które było jedną z kluczowych kategorii nacjonalistycznej filozofii św. Tomasza z Akwinu. Machiavelli przenosi koncepcję ratio utilitatis wraz  z koncepcją necesitas do koncepcji współczesnej państwa świeckiego. Buduje on na tej koncepcji swoją koncepcję racji stanu,aczkolwiek nie używa tego pojęcia jeszcze. Pojęcie te nabiera kształtów  ostatecznie w związku  z zasadą suwerenności J. Bodin'a w koncepcji  A. Richelieu - raison d'etat. 

5.Relacja polityka,w tym zagraniczna,a etyka jako punkt wyjścia dla koncepcji racji stanu kardynała  de Richelieu (etyka przekonań cesarza Ferdynanda II). Richelieu uznał,że polityka, a polityka zagraniczna w szczególności nie ma nic  wspólnego z moralnością i przekonaniami opartymi na określonym systemie religijnym;osobiste wyznania wiary  nie obowiązują męża stanu :” człowiek obdarzony nieśmiertelną duszą musi poddawać się sądom bożym,a le śmiertelne państwa mogą być oceniane jedynie wg tego jak funkcjonują.” Teza ta  oparta została na kalkulacji,iż państwo istnieje z woli Boga, i przez Boga  kierowane, losami człowieka kieruje Bóg,Bóg umieszczając  męża stanu  na służbie państwa,obliguje go do  wypełniania swej woli,a więc państwa;mąż stanu starając się się o jak najlepsze wypełnienie  woli państwa a zarazem wypełniając wolę Boga; w zamian  za pełne oddanie woli Boga,Bóg wskazuje mu najlepszą ku temu drogę i nie pozwoli zginąć duszy męża stanu. Kardynał richelieu   przekłada cele państwowe nad religijne,natomiast cesarz austriacki  przekłada cele  religijne nad państwowe. Usiłuje ocenić możliwości geograficzne państwa  francuskiego. Wedle położenia geopolitycznego innymi słowy prowadzi politykę wspierania  tych,którzy zagrażają interesowi  państwu francuskiemu równocześnie dba oto  by również wrogowie jego wrogów  nie wzmocnili się tak, że mogliby zagrozić w przyszłości interesowi Francji na kontynencie europejskim albo w innych rejonach świata(koloniach). Cesarz Ferdynand II był przeciwnikiem kardynała Richelieu , ponieważ uważał że jego świecka misja jest spełnieniem woli boskiej,a święte cele można osiągnąć tylko środkami moralnymi. Cesarz kierował się etyką przekonań,i uważał ze dana religia jest lepsza od innych religii i to cesarz doprowadził do wojny,natomiast Richelieu  uciekał do etyki odpowiedzialności  za państwo,że nie cele religijne są ważniejsze tylko cele państwowe.! 

6.Richelieu  uciekał  do etyki odpowiedzialności  za państwo,że nie cele religijne są ważniejsze tylko cele państwowe,czyli zapewnienie państwu pokoju i bezpieczeństwa. Natomiast  Ludwik XIV  uciekał się do etyki przekonań,czyli chęci zdobycia nowych terytoriów,co wiąże się z polityką dominacji Francji na arenie międzynarodowej. W tej etyce podejmuje się nie racjonalne decyzje,czyli takie pod wypływem emocji. Trzeba dodać,że tym samym Ludwik XIV  narusza zasadę samoograniczania się. Samoograniczanie się w koncepcji racji stanu Richelieu sprowadzało się do polityki,która miała na celu zapewnić bezpieczeństwo i pokój krajowi. Świadomość z siła państwa nie pozwoli na naruszenie jego suwerenności zew. Nie poczucie bezpieczeństwa dla następców Richelieu ale rozumienie siły państwa jako instrument podbojów. Załamała się tym samym  sposobem zasada samoograniczania się. 

7. Balance of power, równowaga sił, jedna z podstawowych zasad brytyjskiej polityki zagranicznej, realizowana od XVI w. Jej geneza sięga czasów starożytnych - greckie państwa-miasta stosowały tę normę w relacjach zewnętrznych. 
Zasada balance of power polega na utrzymywaniu stanu równowagi sił pomiędzy mocarstwami oraz przeciwstawianiu się (siłami dyplomatycznymi i militarnymi) dominacji jakiegoś państwa lub koalicji państw na arenie międzynarodowej. W wypadku Wielkiej Brytanii zasada ta była stosowana w stosunku do Francji Ludwika XIV i Napoleona I, a także w stosunku do Niemiec w okresie przed I wojną światową. Politykę równowagi sił prowadził także kanclerz Niemiec O. von Bismarck w latach 70. i 80. XIX w. 

Pax Britannica (łac. Pokój Brytyjski) - koncepcja światowego i kolonialnego panowania brytyjskiego od XVI do XIX wieku

Idea ta, oparta była na Pax Romana, wywodzącego się ze starożytnego Rzymu. Jej celem było rządzenie światem, a przede wszystkim Imperium Brytyjskim, za pomocą idei oraz koncepcji epoki elżbietańskiej, religii chrześcijańskiej oraz rozwijającej się etyki wolnego handlu.

8. Polityka realna wg niemieckiej encyklopedii Der Grosse Brockhaus - jest zasadą postępowania w polityce. Pojmowana jest jako polityka możliwości., różna zarówno od polityki interesów, jak i polityki siły, ponieważ zakłada samoograniczenie politycznych celów, wynikające z konieczności dopasowania ich do realnych okoliczności. Racjonalność i samoograniczenie , wynikające z empirycznej analizy możliwości , dotyczą zarówno polityki wewnętrznej jako zagranicznej , jednakże niektórzy używają pojęcia racji stanu w odniesieniu do polityki wewnętrznej ,a Realpolitik w odniesieniu do polityki zagranicznej. W sferze stosunków międzynarodowych pojęcie Realpolitik ( realizm w polityce ) , podporządkowane interesom państwa i wytycznym rządu ( suwerena ). 9. Racja stanu (łac. ultima ratio, fr. raison d'Etat) - termin charakterystyczny dla języka politycznego monarchii XVI-XVIII wieku, oznaczający wyższość interesu państwa nad wszelkimi interesami partykularnymi i, w niektórych ujęciach, także normatywnymi. W jęz. polskim słowo to funkcjonuje w nieprawidłowym tłumaczeniu, gdyż w jęz. francuskim zarówno „państwo”, jak i „stan” to Etat lub, z małej litery, état - w przypadku państwa, pisane zawsze z dużej, więc w prawidłowym tłumaczeniu raison d'Etat winna brzmieć „racja państwa”.Zdaniem Friedricha Meinecke'go  najwybitniejszego badacza zagadnienia - rację  stanu należy rozpatrywać dwojako: jako „drogę” i jako „cel”, gdyż każdy porządek aksjologiczno-polityczny wymaga, aby cele polityki były zgodne z „porządkiem dosięgnięcia celu” (Die Idee der Staatsräson in der neueren Geschichte. München 1924). Dlatego też popularne utożsamienie racji stanu z zasadą „wszelkich metod” jest, jego zdaniem, nieuzasadnione, a nawet sprzeczne z nią, gdyż „prawdziwy dobrobyt państwa jest zabezpieczany nie tylko przez siłę, lecz także przez etykę i sprawiedliwość” (ibidem). Meinecke wskazuje, że samoograniczenie się polityka w doborze środków dla realizacji racji stanu może mieć dwojakie motywy: idealistyczne (polityk wierzy, że cele polityczne podporządkowane są danym zasadom aksjologicznym) lub utylitarne (posiada samoświadomość szkodliwości zachowań niemoralnych w ujęciu długofalowym) - co w istocie, bez względu na motywację osobistą - prowadzi do tych samych wniosków. Dlatego też refleksji nad racją stanu nie można ograniczyć do badania technicznych aspektów decyzji politycznej i makiawelicznej spekulacji, co przynosi szybki zysk, a co szybką stratę, lecz trzeba ją wzbogacić o element refleksji nad wpływem decyzji politycznej na całokształt państwa i ludzkie wyobrażenia czym jest państwo sprawiedliwe. Gwałcąca etykę decyzja polityczna - nawet skuteczna i dająca państwu wymierne korzyści - w perspektywie dłuższej może być dla niego niezwykle szkodliwa, np. wtedy, gdy wstrząsa gmachem wyobrażeń społecznych o moralnych fundamentach polityki, gdyż powoduje pojawienie się nieufności obywateli do własnego państwa, postrzeganego jako zwyrodniałe i makiaweliczne, a to zrywa więzi lojalności i poczucie obowiązku. Dlatego też - kontynuuje Meinecke - mówiąc o racji stanu, zawsze trzeba mieć przed sobą dwie kategorie: władzy (Kratos) i moralności (Ethos). Przy czym prawdziwa racja stanu wcale nie polega na dominacji Kratos nad Ethos, lecz na funkcji służebnej Kratos wobec Ethos. Władza nie istnieje sama dla siebie, zawieszona w aksjologicznej próżni - przeciwnie, została powołana do życie właśnie po to, aby bronić wspólnotę polityczną ukonstytuowaną wedle pewnych wartości.

10. Ostateczny Realpolitik został nadany przez kanclerza Otto von Bismarcka, który oparł ją na właściwej ocenie sił i elastyczności i umiejętności wykorzystania każdej opcji bez ograniczeń wynikających z ideologii ponadnarodowych ( liberalizm, konserwatyzm , socjalizm) Głównymi wytycznymi były: patriotyzm i lojalność wobec własnego kraju. W tym pojęciu zawierała się koncepcja rozgrywania gry nastawionej na sukces własnego kraju: inne państwa stanowiły pionki na szachownicy dyplomacji. Polityka wewnętrzna była narzędziem Realpolitik. Bismarckowi nie chodziło o to , aby odrzucić moralny consensus , ale o to , żeby traktować go jedynie jako jeden ze składników władzy. Stabilność okładu międzynarodowego zależna była  właśnie od tego niuansu. W świecie Realpolitik obowiązkiem męża stanu była ocena idei jako siły istotnych dla podejmowania decyzji , poszczególne składniki natomiast powinny były być oceniane według tego, jak skutecznie mogłyby służyć interesowi narodowemu, nie zaś z góry założonej ideologii.OTTO von BISMARCK  1.Przeciwnik liberalnej Rewolucji 18482.Uważał, że Układ Wiedeński ukierunkował Prusy o podporządkowania się Austrii w Związku Niemieckim, który krępował Prusy, przez związek wielu drobnych suwerenów3.Przewidział wojnę Francji z Austrią o Włochy4.Nie miał zamiaru dzielić się władzą w Niemczech5.Działania Napoleona postrzegał, jako strategiczną możliwość zjednoczenia Niemiec6.W swych działaniach kierował się „realpolitik”- elastyczność i umiejętność wykorzystania każdej dostępnej opcji dla dobra interesów państwa, bez ograniczeń wynikających z ideologii7.Ideologiczny konserwatysta8.Ogłosił relatywność wszelkiej wiary, nawet wiary w trwanie własnego państwa9.Uważał, że w realpolitik, obowiązkiem męża stanu była ocena sił10.Liczył nie na wartości konserwatywne, lecz na unikalny charakter pruskich instytucji11.Odrzucił pogląd Metternicha, że wspólne poczucie zagrożenia wewnętrzną niestabilnością zmuszało trzy Wschodnie Dwory do bliskiego związku12.Jego strategia było osłabianie Austrii na każdym kroku

13.Politykę wewnętrzną i zagraniczną poddawał zimnej analizie 

11. METTERNICH Jako minister spraw zagranicznych, zdając sobie sprawę z siły Francji i słabości Austrii, prowadzi politykę profrancuską, ukoronowaną aranżacją małżeństwa córki cesarza Marii Luizy z Napoleonem. Popiera min. wyprawę Napoleona na Rosję (1812), wysyłając kontyngent 30 tys. żołnierzy. Po katastrofie rosyjskiej armii napoleońskich zmienia front wobec ufającego mu Cesarza Francuzów. M. zawiera przymierze z Rosją i Prusami, w zamian za które Austria - zdecydowanie najsłabsze militarnie z mocarstw europejskich - otrzymuje stanowisko głównodowodzącego armią koalicji, przywilej zorganizowania w Wiedniu kongresu pokojowego, a sam M. nieoficjalne stanowisko organizatora tego kongresu. Za tą genialną rozgrywkę polityczną otrzymuje tytuł książęcy (1813). Na Kongresie Wiedeńskim (1814-15) M. jest już najbardziej znaczącym dyplomatą europejskim i ojcem koncepcji „równowagi sił”, którą narzucił całemu Kongresowi. Kształt Europy i zbudowana tam równowaga sił przetrwała w zasadzie do 1914r, czyniąc z idei Metternichowskiej Europy jedną z trwalszych historycznie konstelacji europejskich, które zapewniły kontynentowi długotrwały pokój. Na Kongresie Wiedeńskim był też M. jednym z promotorów układów Świętego Przymierza (1815). System równowagi został jeszcze udoskonalony przez M. procedurami konsultacji dyplomatycznych na Kongresie w Akwizgranie (1818). W następnych latach M. doprowadził do stłumienia licznych powstań narodowych i rewolucji liberalnych. Wojska austriackie, na jego rozkaz, w ramach Świętego Przymierza, wielokrotnie tłumiły liberalne i narodowe rewolucje w państewkach włoskich (min. w 1821r.). Zasada równowagi sił polegała na umowie, że dołoży się wszelkich starań, by żadne z wielkich mocarstw nie osiągnęło znacznej przewagi nad pozostałymi. Ta ostatnia forsowana była przez Wielką Brytanię, która chciała w ten sposób uniknąć nadmiernego wzmocnienia jednego z mocarstw Europy kontynentalnej, ale nie była ona główną interesantką tej zasady, gdyż będąc krajem wyspiarskim, nie rościła sobie praw do ziem na kontynencie. Wielka Brytania brała swoje bogactwo z kolonii oraz wysoko rozwiniętej gospodarki. Równowaga sił - stan stosunków międzynarodowych, w którym żadne państwo nie może zapanować nad innymi ani narzucić im swoich praw. 

12. Polityka Otto von Bismarcka była modelowym przykładem polityki realnej, tzn. polityki praktycznej, realistycznej, opartej na egoistycznych interesach narodowych, a nie na celach teoretycznych, etycznych czy moralnych. Realpolitik (jej założenia stworzył L. von Rauche) Bismarck stosował głównie w polityce zagranicznej. Zastąpił romantyczne teorie pełnym pragmatyzmem i zmobilizował swój naród do skutecznego, energicznego działania. Jego zasada "siła przed prawem" doskonale odzwierciedlała polityczną drogę na którą wkroczyły Prusy. Bismarck przez cztery lata ignorował zupełnie sejm i jego uchwały. Prowadził on twardą grę wobec wszystkich narodów i instytucji, które stanęły lub mogły stanąć na drodze ku potędze gospodarczej i militarnej Niemiec. Głównym celem polityki nowego kanclerza było zjednoczenie Niemiec i stworzenie potężnego mocarstwa za pomocą, jak sam oświadczył; "krwi i żelaza". Temu celowi służyła reorganizacja armii pruskiej oraz, wcześniej wspomniana, aktywna polityka zagraniczna.  Racja stanu, nadrzędny interes państwowy, wyższość interesu państwa nad innymi interesami i normami, wspólny dla większości obywateli i organizacji działających w państwie. Ma charakter długofalowy i wynika z sytuacji międzynarodowej państwa. Charakterystyczne cechy racji stanu: suwerenność, niepodległość i integralność terytorialna, ochrona bezpieczeństwa państwa, narodowej tożsamości, możliwości rozwojowych kraju. Racji stanu służy polityka zagraniczna, dobór sojuszników, koordynacja poczynań wszystkich organów państwa i uzyskiwanie akceptacji ze strony obywateli.  NAPOLEON III BONAPARTE  

Uważał Układ Wiedeński, za skierowany przeciwko Francji i jej podbojom terytorialnym

Był przeciwko austriackiej dominacji we Włoszech

Niechcący umożliwił zjednoczenie Włoch i zachęcił do zjednoczenia NiemiecWyizolował Francje bardziej niż system MetternichaKoronując się na cesarza i dokonując zamachu stanu obalił konstytucyjny zakaz ponownego wyboru

Doprowadził do upadku Związku Niemieckiego, czego skutkiem była niemożność zapewnienia bezpieczeństwa granicy Francji na RenieProwadził politykę opartą na uczuciach i sentymentachMocno osłabił pozycję Francji na arenie międzynarodowejMiał obsesje na punkcie zwołania kolejnego kongresu europejskiegoZachęcał Austrię i Prusy do wojnyStał się politycznie nieprzewidywalnym władcą na arenie międzynarodowej, wysuwając roszczenia o bliżej niesprecyzowane korzyści  

OTTO von BISMARCK  

Przeciwnik liberalnej Rewolucji 1848

Uważał, że Układ Wiedeński ukierunkował Prusy o podporządkowania się Austrii w Związku Niemieckim, który krępował Prusy, przez związek wielu drobnych suwerenów

Przewidział wojnę Francji z Austrią o Włochy

Nie miał zamiaru dzielić się władzą w Niemczech

Działania Napoleona postrzegał, jako strategiczną możliwość zjednoczenia Niemiec

W swych działaniach kierował się „realpolitik”- elastyczność i umiejętność wykorzystania każdej dostępnej opcji dla dobra interesów państwa, bez ograniczeń wynikających z ideologii

Ideologiczny konserwatysta

Ogłosił relatywność wszelkiej wiary, nawet wiary w trwanie własnego państwa

Uważał, że w realpolitik, obowiązkiem męża stanu była ocena siłLiczył nie na wartości konserwatywne, lecz na unikalny charakter pruskich instytucji

Odrzucił pogląd Metternicha, że wspólne poczucie zagrożenia wewnętrzną niestabilnością zmuszało trzy Wschodnie Dwory do bliskiego związku

Jego strategia było osłabianie Austrii na każdym kroku

Politykę wewnętrzną i zagraniczną poddawał zimnej analizie 

13. Ogromną zasługą Grocjusza dla rozwoju nauki o stosunkach międzynarodowych jest prawo wolności mórz.  W 1606 r, Grocjusz oddał do druku, podstawowy dla dzisiejszego prawa międzynarodowego publicznego, traktat o wolności mórz : Mare liberum. Traktat ten zapowiadał zupełnie nowe , antycypujące tezę Adama Smitha o konieczności wolnego rynku i wolnego handlu, racjonalistyczne podejście do koncepcji prawa natury. Wychodząc z pierwszego i najpewniejszego, a więc udowodnione przez nierówny podział dóbr na ziemi reguły prawa narodów, że każdy naród może inne narody odwiedzać i prowadzić z nimi interesy, Grocjusz przy pomocy tego uogólnienia dowodził prawa każdego państwa czy kompanii handlowej- w konkretnym przypadku holenderskiej Zjednoczonej Kampanii Wschodnioindyjskiej- do wolności misji chrystianizacji i handlu z Indiami. Zaprzeczał tym samym argumentom dominikanina Vittoria, które prawo misji chrystianizacji i handlu przyznawały tylko tym, którzy pierwsi dane terytorium odkryli i wraz z misją chrystianizacji przenieśli prawo Boże zapisane w Piśmie Świętym , a potem posiedli to to terytorium broniąc owoców tej misji wszelkimi sposobami. Argumenty te Vittoria, wzmocnił elementami wczesnego rzymskiego ius civile , odwołując się do instytucji własności prywatnej ( dominum ), rozciągniętej na własność państwa. Państwo rozciągając swoje władztwo na państwo chrystianizowane za pomocą misji, poddawało je swojemu prawu. Tacy zdobywcy jak Cortez , Pizarro, podbijając terytorium wraz z ludnością w imię Prawa Bożego , przekazywali je władcy państwu, które ich wysyłało przez przeniesienie własności :tradycję, zasiedzenia, czy zdobycz wojenną „ziemi niczyjej”. Umowa kupna - sprzedaży w klasycznym prawie rzymskim nie miała mocy prawnej. Argumentami tymi posługiwali się Hiszpanie i Portugalczycy, uzasadniają swe prawa do panowania możliwym do przypuszczenia tytułom prawnym( odkrycie, wojna, aneksję, przedawnienie, zwyczaj)do prawa panowania nad Indiami, nad drogami morskimi i do handlu z nimi. Odwołanie się Grocjusza do rzymskiej instytucji własności prywatnej ( dominum ), rozciągniętej na własność państwa, było bezpośrednio związane z zakorzenionym w prawie rzymskim podziałem na rzeczy :materialne i niematerialne. Prawo dzieliło się na: rzeczowe, spadkowe, zobowiązań.

14  Pokój westfalski usankcjonował zasadę suwerenności. Oznaczało to, że każdy sygnatariusz traktatu zgadzał się szanować terytorium wszystkich pozostałych stron i nie wtrącać się w ich politykę wewnętrzną. Narodziła się nowa Europa — kontynent suwerennych państw. Dla niektórych z nich traktat pokojowy był jednak korzystniejszy niż dla innych.

Francja stała się niekwestionowaną  potęgą, uznano także niepodległość Holandii i Szwajcarii. Układ nie był korzystny dla wielu państw niemieckich, z których niejedno było zniszczone działaniami wojennymi. Losy Niemiec spoczęły do pewnego stopnia w rękach innych krajów. Państwa niemieckie nie zostały zjednoczone i nie utworzyły jednego organizmu. Co więcej, niektóre tereny — między innymi ujścia głównych rzek: Renu, Łaby i Odry — znalazły się w posiadaniu obcych władców.

   Katolicyzm, luteranizm i kalwinizm zyskały równy status. Ale nie wszystkich to zadowoliło. Układowi zaciekle sprzeciwił się papież Innocenty X, który ogłosił jego nieważność. Jednakże nakreślone wtedy granice wpływów religijnych pozostały w zasadzie niezmienione przez trzy stulecia. Chociaż nie zdecydowano się jeszcze na przyznanie indywidualnych swobód religijnych, poczyniono w tym kierunku spory krok naprzód.

   Układ pokojowy zakończył wojnę trzydziestoletnią i położył kres większości walk. Była to ostatnia wielka wojna religijna w Europie. Wojny oczywiście wybuchały nadal, ale ich główną przyczyną była później nie religia, lecz polityka lub handel. Nie znaczy to, że religia przestała wywierać negatywny wpływ na nastroje w Europie. Podczas I i II wojny światowej na klamrach niemieckich żołnierzy widniał znany nam już napis Gott mit uns. W tych straszliwych wojnach katolicy i protestanci kolejny raz stanęli do walki ze swymi współwyznawcami po drugiej stronie frontu.

15 Uczestnicy stosunków międzynarodowych, uczestnikami stosunków międzynarodowych pod względem podmiotowym są przede wszystkim państwa, ale mogą też być nimi inne podmioty prawa międzynarodowego (w tym narody walczące o utworzenie własnego państwa oraz organizacje międzyrządowe, zwłaszcza ONZ) oraz uczestnicy życia międzynarodowego, nie mający osobowości międzynarodowego - uczestnik taki musi odgrywać samodzielną rolę w stosunkach międzynarodowych, wchodząc bezpośrednio w relacje na płaszczyźnie międzynarodowej (partie polityczne, podmioty gospodarcze, organizacje pozarządowe, związki religijne). Aktywność uczestników musi być ciągła, zmieniać lub utrwalać w sposób świadomy stan środowiska międzynarodowego. Wszyscy uczestnicy stosunków międzynarodowych tworzą społeczność międzynarodową. 
Uczestnictwo w stosunkach międzynarodowych można również przedstawić pod względem przedmiotowym - pod względem prawnych możliwości działania, kompetencji w określonych dziedzinach prawa międzynarodowego. W tym kontekście pełne uczestnictwo, (możliwość podjęcia działań w ramach wszystkich przedmiotowych zagadnień prawa międzynarodowego) mają wyłącznie suwerenne państwa. Uczestnictwo innych podmiotów pod tym względem ma zróżnicowany charakter. 

16. Cechy nowożytnego systemu międzynarodowego (po pokoju westfalskim):

Europejski system państw ustanowiony formalnie zawarciem pokoju westfalskiego, kończącym wojnę 30-ltenia był zalążkiem obecnego systemu międzynarodowego.

Cechy: pluralistyczna organizacja suwerennych państw, system równowagi sił z mechanizmem budowania koalicji oraz globalne wojny, w wyniku których najsilniejsze państwa w systemie pełniły funkcje przywódców, ustanawiając reguły globalnego sytemu politycznego i światowej ekonomii. Narodziny światowej ekonomii rynkowej wiążą się z pluralistyczna strukturą europejskiego, a następnie światowego systemu międzynarodowego. Brak imperium organizującego i kontrolującego produkcję i wymianę umożliwiał działanie siłom rynkowym.

17   SYSTEM WERSALSKI 
 Kongres osłabił imperializm niemiecki, ale nie zlikwidował warunków, które umożliwiłyby odrodzenie się Niemiec. Liga Narodów nie sprawdziła się. Miała pilnować pokoju, ale zajęła się komunikacją i ustawodawstwem pracy. System wersalski objął wszystkie kraje kapitalistyczne i rejon Morza Śródziemnego. 
USA pozostały poza Ligą, gdyż prowadziły politykę izolacjonizmu. Przeforsowały ustawę o tym, iż Chiny miały prowadzić politykę otwartych drzwi. Poza Ligą pozostał też Związek Radziecki. 
Francja zawarła sojusz z Polską i Czechosłowacją, gdyż graniczyły z Niemcami. 
Powstała „Mała Ententa” - Rumunia, Czechosłowacja i Jugosławia - żeby przeciwstawić się imperializmowi Węgier.

1. Traktat w Rapallo - 1922 r.  
Układ w Rapallo podpisują Niemcy i Rosja Radziecka w 1922 r. - pozwala to obu państwom wyjść z izolacji międzynarodowej. Układ w Rapallo dotyczy:  
- wyrzeczenia się wzajemnych roszczeń finansowych między oboma krajami;  - ustanawia wzajemne stosunki dyplomatyczne i handlowe;  - zapoczątkowuje współpracę wojskową. 2. Traktat w Locarno - 1925 r. 
Konferencja w Locarno odbywa się w październiku 1925 r. 
W zawartych tzw. paktach reńskich (Niemcy, Francja, Belgia, Wielka Brytania i Włochy), Niemcy gwarantują nienaruszalność swoich zachodnich granic. Taka deklaracja nie obejmuje wschodnich granic Niemiec z Polską i Czechosłowacją. Zawarcie układów w Locarno pozwala na przyjęcie Niemiec do Ligi Narodów, z drugiej strony wzmaga zagrożenie Polski ze strony rewizjonizmu niemieckiego.

18  Brianda-Kellogga pakt, pakt paryski, pakt przeciwwojenny (1928-1939), pierwsza umowa międzynarodowa potępiająca wojnę jako środek realizacji celów politycznych, podpisana 27 sierpnia 1928 w Paryżu przez Belgię, Czechosłowację, Francję, Japonię, Niemcy, Polskę, Stany Zjednoczone, Włochy i Wielką Brytanię (także w imieniu Związku Południowej Afryki, Australii, Kanady, Indii, Irlandii i Nowej Zelandii). W tym samym roku do paktu przystąpiło kolejnych 47 państw, m.in. ZSRR i Chiny. Do września 1939 pakt Brianda-Kellogga podpisało 75 państw, nie był on jednak przestrzegany (tylko raz stał się podstawą do pokojowego rozstrzygnięcia sporu - 1929 w konflikcie o kolej mandżurską między ZSRR a Chinami). Pakt został opracowany przez francuskie ministerstwo spraw zagranicznych A. Brianda i amerykańskiego sekretarza stanu F.B. Kellogga, pierwotnie jako amerykańsko-francuski pakt przyjaźni (na prośbę USA został przekształcony w otwarty układ wielostronny).

19. 5 faz reorganizacji nowożytnego systemu międzynarodowego wg. F. Braudela:

W nowożytnym systemie międzynarodowym 5-krotne załamywanie się równowagi każdorazowo prowadziło do jego reorganizacji. Braudel wyróżnia 5 poziomów rozwoju stosunków międzynarodowych:

1. wojny włoskie (1494-1516) Portugalia podjęła działania doprowadzające do ustanowienia globalnego systemu sankcjonowanego przez traktat o „podziale Nowego  Świata” z Tordesilas; Portugalia obecna na 4 kontynentach i najbogatszy kraj XVI W.; Portugalia - pierwsze państwo narodowe; Niderlandy - inicjator systemu państw narodowych; Reformacja zniszczyła unifikujący potencjał średniowiecznego chrześcijaństwa; Walka o panowanie dominowała nad kwestiami religijnymi; Czas wojen religijnych - zastąpiony przez politykę siły. 2. W. XVII - uczestnicy stosunków międzynarodowych: świeckie państwa  terytorialne a nie religijne sekty czy dynastie królewskie.

Wojna 30-letnia 1618-1648; Kongres Westfalski - 24.10.1648 Munster i Osnabruck w  Westfalii układy między Francją i Rzeszą oraz królem Szwecji i cesarzem rzymsko niemieckim - system europejskich przymierzy. Francja i Szwecja - potęgi światowe potem Rosja XVIII W. - początek przekształcenia się zbiorowości ludzkiej w społeczność międzynarodową którą tworzyio wówczas 5 republik (Niemcy, Francja, Szwecja, Hiszpania i Wenecja).3. Upadek Hiszpanii osłabił  potrzebę współdziałania i otworzył okres rywalizacji dotychczasowych sojuszników.

4. Konsolidacja Francji pod panowaniem Ludwika XVI.5. Przywództwo O. Cromwella stworzyło warunki rozwoju Anglii. 

21   Stosunki m-narJest to młoda dyscyplina, pojawiła się 1919 roku w USA. Celem było upowszechnienie się wiedzy dotyczącej faktów o stosunkach międzynarodowych. Prowadzić agitację przeciwko wojnie, stworzyć zupełnie nowy ład międzynarodowy. Po 45 - przyczyny zimnej wojny, badanie konfliktów o znaczeniu strategicznym, bezsensowność wojny-uniknionej, Części składowe to : nacjonalizm i terytorialne konflikty-wojny, imperializm i polityka światowa, militaria i zbrojenia, historia stosunków między, przegląd polityki 7 mocarstw, ekonomiczne problemy w stosunkach, organizacje międzynarodowe.

Ius gentium, z łacińskiego - termin oznaczający w źródłach prawa rzymskiego najczęściej zespół norm prawnych odnoszących się głównie do obrotu gospodarczego z cudzoziemcami, różniący się od ius civile m.in. mniejszym formalizmem i surowością

22  W okresie zimnej wojny polityka globalna przybrała charakter dwubiegunowy, świat podzielił się na dwie części. Grupa najbogatszych i tym samym demokratycznych społeczeństw, ze Stanami Zjednoczonymi na czele, zaangażowała się w ideologiczną, polityczną, ekonomiczną, a czasami i militarną rywalizację z grupą skupioną wokół Związku Radzieckiego. Powstały dwa wielkie mocarstwa, bloki, dwie wielkie idee, dwie zasadnicze propozycje systemowe. Oba systemy były globalne i miały ambicję, aby zapanować nad światem. W tej dwubiegunowości oba mocarstwa chciały i potrafiły się ze sobą porozumieć. Były one dla siebie zarówno przeciwnikiem, jak i partnerem, a tam gdzie nie sięgała władza któregoś z nich zawsze powstawały konflikty i chaos. System dwubiegunowy był rywalizacją i współpracą między dwoma obozami. Koniec zimnej wojny i zanik żelaznej kurtyny otworzył w 1989 roku nowy etap w tworzeniu ładu międzynarodowego.Poliarchia, (z greckiego polỳs) określenie demokratycznego reżimu politycznego, który zapobiega zdobyciu władzy przez wąską grupę ludzi (elitę), zbliżając się w ten sposób do ideału rządów demokratycznych. Pojęcie wprowadził amerykański politolog R. Dahl. Nie ma możliwości zrealizowania wszystkich interesów każdej jednostki, lecz poliarchia powinna zapewnić realizację większości interesów całej społeczności. 
Podstawowe zasady poliarchii to istnienie wielu różnych źródeł informacji, swoboda wyrażania poglądów politycznych, powszechność obowiązywania prawa wyborczego, cykliczność i konkurencyjnośćwyborów, swoboda zakładania partii politycznych, realna możliwość ubiegania się, przez wszystkich obywateli, o urzędy publiczne. Dzięki tym mechanizmom oczekiwania obywateli w większości powinny być spełniane przez władze. 

24  Nazwą 14 punktów Wilsona określa się program pokojowy, który przedstawił 8 stycznia 1918 roku w orędziu do Kongresu prezydent Thomas Woodrow Wilson. Postulował w nim podjęcie działań, które należałoby przedsięwziąć, by świat po I wojnie światowej był sprawiedliwszy. Wprowadzenie ich w życie miałoby też zapobiec kolejnej wojnie światowej. Dla Polski ważny był 13. punkt, mówiący o utworzeniu niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza na terenach zamieszkanych w większości przez ludność polską.

Porozumienia pokojowe będą jawnie zawierane, nie będzie już porozumień tajnych. Dyplomacja ma działać jawnie i publicznie.

Całkowita wolność żeglugi na morzach, poza wodami terytorialnymi, zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny, poza przypadkami, kiedy morza te będą zamknięte całkowicie lub częściowo przez działania międzynarodowe, mające na celu wykonanie międzynarodowych porozumień.

Zniesienie barier gospodarczych i ustalenie warunków handlu równych dla wszystkich narodów akceptujących pokój i stowarzyszonych dla jego utrzymania.

Wzajemna wymiana wystarczających gwarancji, tak aby zbrojenia narodowe zostały zredukowane do minimum.

Rozstrzygnięcie sporów kolonialnych w atmosferze swobodnej, otwartej i całkowicie bezstronnej, ale przestrzegając zasady, że interesy ludności zainteresowanej mają równą wagę co interesy Rządów.

Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytoriów i uregulowanie stosunków z Rosją, Rosja ma prawo do samookreślenia swojego ustroju politycznego. Przyjęcie Rosji do Ligi Narodów.

Belgia musi być ewakuowana i stać się w pełni suwerennym krajem.

Terytorium francuskie zostanie uwolnione i odbudowane. Alzacja i Lotaryngia mają powrócić do Francji.

Korekta granicy włoskiej, wzdłuż linii narodowościowej.

Stworzenie możliwości autonomicznego rozwoju narodom Austro-Węgier.

Rumunia, Serbia i Czarnogóra odzyskają utracone w czasie wojny terytoria, Serbii zostanie przyznany wolny dostęp do morza, stosunki między różnymi państwami bałkańskimi muszą być oparte na przyjacielskich porozumieniach, uwzględniających linie podziału wspólnot i narodowości.

Ludności tureckiej Imperium Osmańskiego zapewniona zostanie suwerenność i bezpieczeństwo, innym narodom zamieszkującym Imperium przysługuje prawo do bezpieczeństwa i rozwoju, oraz autonomia. Dardanele zostaną otwarte dla okrętów i statków handlowych, zabezpieczone gwarancją międzynarodową.

Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą, integralność terytoriów tego państwa ma być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową.

Stworzenie Ligi Narodów, której celem będzie zapewnienie gwarancji niepodległości politycznej oraz integralności terytorialnej wszystkich państw.

27. Koncepcja „kaskadowej współzależności” J. Roseau:

Zbudowana jest na założeniu gwałtownie zmieniającego się wzorca interakcji miedzy

takimi, fenomenami jak nierównomierne rozłożenie bogactw naturalnych, różnice potencjałów, transnarodowe powijania etc. Fragmentaryzacja świata wyrażająca się w różnicowaniu grup społecznych, pogłębianiu i poszerzaniu ekonomicznych współzależności oraz powiązań międzynarodowych a często transnarodowych - sprawia, że powstaje wielopoziomowy proces dystrybucji władzy i powiązań między państwami oraz wielością subsystemów międzynarodowych, którego efektem są wzajemne powiązania. Typowe dla teorii więzi jest założenie, że zachowania podmiotów stosunków międzynarodowych jest zdeterminowanie ich przynależnością do wielu różnorodnych systemów międzynarodowych. W rezultacie decyzją podejmowane przez państwa, określone działania czy oddziaływania międzynarodowe - są zmienną zachowań się tychże systemów i ich następstw. Istotne zjawiska międzynarodowe pojawiają się bowiem na przecięciu systemu politycznego państwa i systemów międzynarodowych, w których działa. 

28. Krytyka szkoły systemowej przez Kennetha N. Waliza i J. Burtona:

Zmiany wśród aktorów międzynarodowych, celów polityki zagranicznej oraz środków ich osiągania wynikające  nowych czynników, jak technologiczne, ekonomiczne czy świadomościowe, doprowadziły do krytyki behawioryzmu i metody indukcyjnej.

Waltz uważa, że metoda indukcji nie prowadzi do stworzenia teorii stosunków

międzynarodowych, ponieważ  poprzez badania ilościowe można jedynie opisywać

rzeczywistość a nie wyjaśnić.  Krytyka metody indukcyjnej prowadzi Waltza do tradycyjnych założeń neorealizmu. Przedstawił założenia strukturalnego realizmu, który wzbogaca realistyczny nurt badawczy o elementy empiryczne. Jest on strukturalny, ponieważ centralne miejsce zajmuje „struktura systemu międzynarodowego" oraz anarchia. Wskazanie na strukturę systemu jako źródło determinujące politykę zagraniczną państwa, oznaczało podważenie autonomiczności i  niezależności. Przez strukturę systemu międzynarodowego Waltz rozumie „deterministyczny układ  uwarunkowań", które wymuszają na państwach ten typ zachowań oraz mają zapewnić bezpieczeństwo i przetrwanie. Zwraca uwagę na zachowanie się państwa w tej strukturze względem innych państw, samego systemu oraz na efekty tych zachowań. Wszystkie te elementy są postrzegane jako wertykalnie ułożone warstwy. Najniższą tworzą zasady rządzące systemem, środkową - elementy systemu, najważniejszą - potencjały uczestników systemu i ich rozłożenie.

     Struktura badana jest pod kątem 2 procesów - akceptacji zachowań wymuszonych miejscem w strukturze systemu oraz współzawodnictwem między poszczególnymi państwami. Metoda Waltza zakłada dwa poziomy analizy w stosunkach międzynarodowych - poziom państwa i poziom systemu jako zorganizowanej całości. Z usytuowania państwa w określonym miejscu w strukturze systemu wynikaj ą 2 rzeczy - potencjał, jakim dysponuje, postępowanie wedle reguł oraz określa funkcje, jakie państwo realizuje. Wobec faktu, że wszystkie państwa mają do spełnienia takie same podstawowe funkcje ich zachowania bardziej przypominają rywalizację aniżeli kooperację. Aby zaistnieć w systemie i utrzymać w nim właściwą pozycję, celem jego polityki zagranicznej staje maksymalizacja potęgi, ułatwiająca realizację podstawowych interesów państwa oraz minimalizacja strat.

     J. Burton kładzie nacisk na konieczność stosowania systemowego podejścia do badań. Skomplikował przy tym problem badawczy, zmierzając do pokazania wielości i złożoności elementów współtworzących globalny system międzynarodowy i jego liczne podsystemy oraz ich wzajemne powiązania, następstwa zachowań i ich charakter. Metafora Burtona „świata jako pajęczyny zależności” jest substytutem a nie konceptualizacją systemu międzynarodowego. Ta postawa kładzie nacisk na wzajemne powiązania i uzależnienia zachowania poszczególnych aktorów, a także wielość systemów i subsystemów.

     Uproszczony model Waltza oraz abstrakcyjny Burtona wprowadziły i rozwijały systemowy sposób postrzegania rzeczywistości międzynarodowej, jego strukturę i znaczenie  funkcji państwa, decydujące o ich egzystencji i rozwoju. Klasyczny, realistyczny model systemu międzynarodowego, zbudowany na założeniu autonomiczności jego uczestników i automatyzmie ich zewnętrznych działań oraz oddziaływań był sukcesywnie zastępowany albo przez „zorganizowana anarchie" Waltza, albo „pajęczynę zależności" Burtona. W tych koncepcjach system międzynarodowy tworzą państwa i interakcje między nimi oraz innymi podmiotami i następstwami ich działalności na scenie polityki światowej. 

29. Strukturalny realizm - (K. Waltz) centralne miejsce =zajmują takie pojęcia jak struktura systemu międzynarodowego =i anarchia.

Istnieje zależność między zachowaniem się =państwa a jego umiejscowieniem w strukturze systemu =międzynarodowego.

Trzy podstawowe elementy:

=i-360państwo i jego zachowania

struktura systemu

efekt zachowań.

Trzy warstwy ułożone wertykalnie:

=i-360najniższa - zasady rządzące =systemem

środkowa - elementy systemu

najwyższa - potencjały uczestników =systemu i ich rozłożenie

Struktura systemu międzynarodowego - deterministyczny =układ uwarunkowań wymuszający na państwach ten typ =zachowań  który miał mu zapewnić bezpieczeństwo i =przetrwanie 

Usytuowanie państwa w określonym miejscu w systemie =powoduje - symbolizuje ono potencjał jakim dysponuje, =wymusza na nim postępowanie w środowisku międzynarodowym wedle =specyficznych zasad

określa funkcje jakie państwo =realizuje

Uczestnicy  systemu międzynarodowego różnią się od =siebie wyłącznie potencjałem jakim dysponują  funkcje jakie =spełniają  a także i reguły  zachowań są podobne.

Słabość - daleko posunięta autonomizacja =państwa w środowisku międzynarodowym, niedocenianie =wewnętrznych determinant (społecznych, ekonomicznych, kulturowych) =jego polityki zagranicznej.

Siłą wg Waltza -sposób ułatwiający kontrole nad =środowiskiem zdolność do kontroli  innych =państw  i rezultatów ich zadań   

Różnica  w stosunku do neorealistów - eksponuje =zależność między „potęgą” =państwa a skalą jego „niezależności”. Ta =pierwsza jest najwłaściwszą gwarancją niezależności =oraz możliwości wpływania na inne podmioty i środowisko =międzynarodowe. Skala niezależności państwa w środowisku =międzynarodowym mówi o tym w jakim stopniu inni aktorzy =sprawują władzę nad nim czy jego terytorium. Wpływ =informuję o możliwościach i skali sprawowania przez to =państwo władzy nad terytorium czy środowiskiem w którym =funkcjonuje.  

30.System międzynarodowy wg R. Gilpin:

system jest stały jeżeli państwo nie =widzi korzyści dla siebie wynikającej z jego ewentualnej =zmiany

system dąży do zmiany jeżeli =spodziewa się że korzyści przewyższą ewentualne =straty

zmiany   mogą  być dokonane na wiele =sposobów

=i-360poszerzenie terytorium

wzrost siły ekonomicznej 

osiągnięcie stanu równowagi miedzy =stratami i korzyściami dalszej ekspansji sprawia że wzrasta  =tendencja do utrzymania status quo

system przekształca się jeśli =państwa  nie są zdolne utrzymać  równowagi. Tworzy =się nowa  równowaga  odzwierciedlająca nowy podział =władzy.

Gilpinowski scenariusz „funkcjonalnej teorii wojny”=: ekspansja, hegemonia, upadek. 

Czynniki które czynią państwo mocarstwem:

=i-360dobrobyt i potęga, siła sprawcza zmian w polityce =zagranicznej

mechanizmy rynkowe i nowe technologie

Źródło zmian w stosunkach międzynarodowych wg =Gilpona to potencjał ekonomiczny i technologiczny.  
 31. Neoliberalizm - nawiązuje do tradycji klasycznego =idealizmu i t. behawioralnych.

=i-360rywalizacja i walka ustępują =współpracy międzynarodowej i woli kompromisu,

bezpieczeństwo ekonomiczne jest =ważniejsze od fizycznego przetrwania

ład międzynarodowy buduje się na normach =prawnych, reżimach międzynarodowych i instytucjach =międzynarodowych

wzrasta rola grup interesów i ich =przedstawicieli 

państwo w interakcjach międzynarodowych =przypomina „pas transmisyjny” lub „neutralnego =arnitra”

Uczestnicy debaty interparadygmatycznej:  J. Nye, R. Koehane, H. Alker, =J. N. Rosenau. Trzy kwestie:

w warunkach „kompleksowej =współzależności” obok stosunków =międzypaństwowych ważne są zachowania podmiotów =niepaństwowych,

zanikanie hierarchii problemów,

siła militarna jest mniej skutecznym =instrumentem polityki zagranicznej

Pluralizm - rywalizacja i walka ustępują =współpracy międzynarodowej i woli kompromisu, bezpieczeństwo =ekonomiczne staje się  ważniejsze  od fizycznego, przetrwania, =ład międzynarodowy buduje się na normach prawnych, reżimach =międzynarodowych i międzynarodowych instytucjach. Wzrasta  rola =grup interesu  i ich przedstawicieli. Wskazuje na nowy typ politycznych =zależności.

Model ośmiornicy O. Waerer - państwo jest ważnym =uczestnikiem stosunków międzynarodowych, choć oplata je =sieć zależności i powiązań z innymi =państwowymi i niepaństwowymi aktorami sceny politycznej.  

32.Postanowienia kongresu wiedeńskiego

 Kongres Wiedeński trwał od września 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku. Odbywał się w Wiedniu, brało w nim udział 16 państw, ale decydujący głos we wszystkich sprawach mieli przedstawiciele czterech ówczesnych mocarstw europejskich: Rosja, Wielka Brytania, Prusy, Austria. W późniejszych obradach wiele do powiedzenia miała też Francja, ale nie ta napoleońska, tylko królewska, z Ludwikiem XVIII na czele.

Celem zebranych było uporządkowanie i uspokojenie Europy przewróconej do góry nogami w wyniku działalności Napoleona. Przede wszystkim chodziło o ustalenie nowych granic i przywrócenie na trony obalonych wojnami napoleońskimi władców europejskich. A zatem główną zasadą, jaką kierowali się dyplomaci kongresu, była zasada legitymizmu: nienaruszalności praw danej dynastii czy króla do ziemi czy tronu. Oczywiście nie dotyczyło to władców, którzy opowiedzieli się wcześniej za Napoleonem (dlatego na przykład znaczną część ziem utraciła Saksonia). Poza tym kongres wiedeński kierował się zasadą równowagi sił, próbując ustalić taki układ w Europie, który uniemożliwiałby zyskanie przewagi jednego państwa czy władcy nad innymi, w czym upatrywano główną przyczynę wojen europejskich. Szczegółowe postanowienia kongresu wiedeńskiego wyglądały następująco:

 Francja miała powrócić do granic z 1792 roku (czyli sprzed wojen napoleońskich). Zobowiązano ją również do zapłaty kontrybucji wojennych. Na tron francuski powrócili Burbonowie.

 Rosja otrzymała większość byłego Księstwa Warszawskiego, z którego utworzono Królestwo Polskie, uznano jej prawa do Finlandii (zdobytej w 1809 roku kosztem Szwecji) i Besarabii (odebranej w 1812 roku Turcji).

 Austria odzyskała okręg tarnopolski (dzisiejsza zachodnia Ukraina), Lombardię i Wenecję oraz Dalmację i Istrię (Prowincje Ilirysjkie). Rządzony przez Habsburgów Kraków zyskał miano Rzeczpospolitej Krakowskiej i formalnie miał mieć status wolnego miasta pod nadzorem trzech zaborców.

 Prusy uzyskały utworzone z zachodnich ziem Księstwa Warszawskiego Wielkie Księstwo Poznańskie, prawie połowę terytoriów Saksonii, Pomorze Zachodnie oraz część Westfalii i Nadrenii.

 Wielka Brytaniazagwarantowała sobie uznanie swojej władzy nad Maltą, Wyspami Jońskimi, Cejlonem i Krajem Przylądkowym.

   Ponadto przywrócono do życia Państwo Kościelne, utworzono Królestwo Niderlandów złożone z ziem belgijskich i holenderskich (na czele kraju stanąć miał władca z dynastii orańskiej, Wilhelm I). Dania została zmuszona do zrzeczenia się swych praw do Norwegii (była to kara za popieranie Napoleona). Norwegię przyłączono teraz do Szwecji, na czele której stał od 1810 roku uczestnik walk przeciwko cesarzowi francuskiemu marszałek Jean Bernadotte (założona przez niego dynastia rządzi w Szwecji do dziś). Zlikwidowano też Związek Reński, tworząc w jego miejsce Związek Niemiecki złożony z 38 państw. Rolę hegemona w Związku pełnić miało cesarstwo Habsburgów, choć z jego ziem w skład nowego tworu politycznego weszły tylko Austria, Czechy, Karyntia i Tyrol.

Kongres zatwierdził też neutralność Szwajcarii, dynastii Burbonów przywrócono zaś trony Francji, Hiszpanii i Królestwa Obojga Sycylii.

Postanowienia kongresu wiedeńskiego z jednej strony odwróciły wiele pozytywnych przemian w Europie, zamroziły dążenia niepodległościowe i podsyciły konflikty wewnętrzne w wielu państwach, z drugiej dały kontynentowi prawie pół wieku pokoju i stabilności, co pomogło w jego rozwoju gospodarczym i dało nieco wytchnienia zwykłym ludziom, w których wojny prowadzone przez królów i książąt uderzały najbardziej. Krótko mówiąc ocena kongresu wiedeńskiego nie może być jednoznaczna, jego postanowienia miały zarówno pozytywne, jak i  negatywne rezultaty.

33.Traktat paryski (Traktat o pokoju i przyjaźni) - traktat pokojowy zawarty 30 marca 1856 na zakończenie obradującego od 25 lutego kongresu[1] przedstawicieli Francji, Anglii, Turcji, Austrii, Sardynii i Rosji

Podpisany 30 marca 1856 Traktat o pokoju i przyjaźni zobowiązywał Rosję do zwrotu miasta Kars na rzecz Turcji oraz południowej Besarabii na rzecz Mołdawii. Morze Czarne zostało zamknięte dla okrętów wojennych, a Turcji i Rosji zakazano utrzymywania instalacji wojskowych na jego wybrzeżu. Jeden z artykułów traktatu wyrażał akceptację dla polityki sułtana, który 18 lutego wydał firman zapewniający równość i bezpieczeństwo wobec poddanych wszystkich religii.

Traktat wprowadzał również wolność żeglugi na Dunaju i zapowiadał powołanie dwóch komisji międzynarodowych - jednej do usunięcia przeszkód w żegludze natury technicznej, a drugiej - komisji nadbrzeżnej. Księstwo Mołdawii i Wołoszczyzny przyznano Turcji jako protektoraty, ale z zachowaniem szerokiej autonomii.

Kwestia wschodnia: od XVIII kryzys wewnętrzny państwa osmańskiego (dążenia separatystyczne,

34. Pokój we Frankfurcie - traktat pokojowy zawarty 10 maja 1871 we Frankfurcie nad Menem, kończący wojnę francusko-pruską.Po klęsce pod Sedanem i proklamowaniu III Republiki przegrana Francji była przesądzona. 28 stycznia 1871 zawarte zostało zawieszenie broni, a 26 lutego w Wersalu podpisano preliminaria pokojowe. Negocjacje pokojowe z rządem Louisa Thiersa zakończyły się ostatecznie 10 maja zawarciem traktatu pokojowego we Frankfurcie. W wyniku jego postanowień Francja utraciła na rzecz zjednoczonych Niemiec Alzację i część Lotaryngii. Pozostało przy niej miasto Belfort, w zamian za co zgodzono się na wyrównanie granicy wzdłuż zachodnich krańców kantonów Cattenom i Thionville. Na Francję nałożono kontrybucję w wysokości 5 miliardów franków w złocie, z obowiązkiem spłaty do 2 marca 1874. Ustalono także sposoby płatności i harmonogram wycofywania się armii niemieckiej. Jednym z zapisów traktatu było też postanowienie o organizacji defilady wojsk niemieckich na paryskich Polach Elizejskich.

35. I haska konferencja pokojowa trwała od 18 maja do 29 lipca 1899 roku i uczestniczyły w niej oficjalne delegacje 26 państw.
Podstawowy cel I konferencji haskiej - ograniczenie zbrojeń i zapewnienie trwałego pokoju - nie został zrealizowany. Schyłek XIX wieku to okres nasilenia się głębokich sprzeczności między głównymi mocarstwami europejskimi. Spory wynikające z dyktowanej doktryną imperializmu ekspansją kolonialną, doprowadziły do nasilenia wyścigu zbrojeń i wzrostu napięcia między narodami.
W tej sytuacji, żadne z mocarstw nie było skłonne do wyrażenia zgody na ograniczenie swego potencjału wojennego. Niepowodzeniem zakończyły się też próby ograniczenia tzw. ius ad bellum (prawa do wojny) tzn. prawa państwa do realizowania swych celów drogą wojny.
W wyniku I konferencji haskiej udało się natomiast usystematyzować zwyczaje i prawa wojny służące humanizacji sposobów jej prowadzenia. Ponadto, podjęto wysiłki w celu rozbudowy środków pokojowego rozwiązywania sporów międzynarodowych.
W swych postanowieniach końcowych, I konferencja pokojowa w Hadze przyjęła teksty trzech konwencji i trzech deklaracji dodatkowych. Umowy te zostały podpisane 29 lipca 1899 roku i weszły w życie 4 września 1900 roku.
"Konwencja w sprawie pokojowego załatwiania sporów międzynarodowych" służyła rozbudowie metod pomagających uniknąć konfliktu zbrojnego. Na jej mocy powołano Stały Trybunał Arbitrażowy, mający swą siedzibę w Hadze.
"Konwencja dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej" stanowiła rozwinięcie nie wprowadzonej w życie deklaracji brukselskiej z 1874 roku. Regulowała prawa i obowiązki walczących stron wobec ludności cywilnej, jeńców, rannych oraz w zakresie prowadzenia działań zbrojnych na lądzie.
"Konwencja w sprawie przystosowania do wojny morskiej zasad konwencji genewskiej z 1864 roku" ustalała zasady postępowania z rozbitkami, jeńcami i rannymi w warunkach działań na morzu.
Pierwsza deklaracja dodatkowa do konwencji haskich zakazywała na okres 5 lat rzucania pocisków i środków wybuchowych z balonów i podobnych aparatów. Druga deklaracja zabraniała stosowania pocisków rozprzestrzeniających gazy duszące lub trujące. Trzecia i ostatnia deklaracja zakazywała używania pocisków, które rozszerzają się lub spłaszczają w ciele ludzkim.

W roku 1907 z inicjatywy cara Mikołaja II i prezydenta Stanów Zjednoczonych Theodore'a Roosevelta zwołano II haskę konferencję pokojową. W jej wyniku przyjęto 13 konwencji (w tym 12 zostało ratyfikowanych) i 2 deklaracje dodatkowe. Postanowienia II haskiej konferencji pokojowej rozszerzały i częściowo reformowały postanowienia z roku 1899.

Postanowienia I i II konferencji haskiej, podobnie zresztą jak wszystkie traktaty międzynarodowe, były początkowo wiążące wyłącznie dla swych państw-sygnatariuszy. W wyniku postanowień Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze, sądzącego przywódców III Rzeszy, są obecnie uznawane za wiążące dla wszystkich państw, niezależnie od tego, czy są one formalnie ich stronami, czy też nie.
Pomimo nie zrealizowania swego głównego zamierzenia, I haska konferencja pokojowa odegrała przełomową rolę w rozwoju międzynarodowego prawa wojennego.

36. Konferencja w Teheranie i jej postanowienia

     Konferencja w Teheranie była pierwszym spotkaniem Wielkiej Trójki. Odbyła się w dniach 28 XI-1 XII 1943 i została poprzedzona naradą moskiewską (18-20 X 1943), w której uczestniczyli ministrowie spraw zagr. USA (Cordell Hull), Anglii (Anthony Eden) i ZSRR (Wieczesław Mołotow) oraz konferencję kairską (22-26 XI 1943), w której brali udział przywódcy USA, Anglii i Chin (Czang Kaj-szek). Konferencja Teherańska zakończona została uchwaleniem Deklaracji Teherańskiej i 5 tajnych porozumień wojskowych, które dotyczyły:

1/ udzielenia możliwie największego poparcia partyzantce Jugosławii; 2/ uznania potrzeby wejścia Turcji do wojny po stronie aliantów; 3/ gotowości ZSRR do natychmiastowego wypowiedzenia wojny Bułgarii, jeśli zaatakuje ona Turcję; 4/ uzgodnienia, że II front powstanie przez inwazję mocarstw zach. w Normandii, w V 1944; 5/ zorganizowania ścisłej współpracy sztabów Naczelnego Dowództwa Sił Ekspedycyjnych (SHAEF) i Nacz. Dowództwa Radzieckich Sił Zbrojnych (STAWKA) w odniesieniu do planowanych operacji europejskich.

Natomiast Deklaracja Teherańska precyzowała stanowisko 3 mocarstw wobec problemów wojny i pokoju po wojnie, potwierdzała współdziałanie 3 wielkich mocarstw i z tego punktu widzenia stanowiła zapowiedź bliskiego zwycięstwa i powojennej współpracy międzynarodowej.

W kwestii polskiej Churchill i Roosevelt przychylili się do żądań Stalina by granice Polski przesunąć na zachód (dając Polsce ziemie po Odrę i Nysę oraz Prusy Wsch.), co miało się wiązać z przesunięciem wsch. granicy Polski na linię Curzona. Podczas konferencji, w zalążkowej jeszcze formie, podzielono Europę na strefy wpływów i wstępnie zgodzono się na udział ZSRR w okupacji Austrii oraz  przyznanie mu japońskich Wysp Kurylskich - w zamian za przystąpienie do wojny z Japonią. Polaków o decyzjach dot. ich wsch. granicy na prośbę Roosevelta nie poinformowano. Ten „wybitny mąż stanu” zdawał sobie doskonale sprawę z tego, że perfidnie zdradził sojusznika, a ujawnienie tego faktu może odbić się na wyniku wyborów prezydenckich - nie tylko przez przeniesienie polskich głosów na jego kontrkandydata. Działo się to w czasach kiedy zdrada nie była tolerowana przez ogół Amerykanów.

Oj, mieliśmy sojuszników ! Stanisław Cat-Mackiewicz pisał, że szczególnie trudno pogodzić mu się z tym, że o losach Polski decydowali: pijak (Churchill), zbrodniarz (Stalin) i paralityk (Roosevelt). To niezbyt poprawne politycznie by wytykać komuś ułomność, ale biorąc pod uwagę stosunek do Polski tego „prezydenta łachudry”, trudno się powstrzymać przed stwierdzeniem, że to Pan Bóg pokarał go kalectwem.

Konferencja w Jałcie i jej postanowienia   (informator)

Klęski, poniesione przez Niemców na froncie wschodnim w 1943 roku (Stalingrad, Kursk) oraz decyzje polityczne podjęte w Casablance i Teheranie, zwłaszcza zaś upadek brytyjskiej koncepcji desantu na Bałkanach przesądziły o tym, że pod koniec wojny Europa Wschodnia znajdzie się pod kontrolą radziecką. Gwarancje wolnych wyborów, które Churchill próbował przeforsować w Jałcie 1945 roku, nie zapobiegły ustanowieniu radzieckiej strefy wpływów w Europie Wschodniej. ZSRR zawarł układ o przyjaźni z Polską, Czechosłowacją i Jugosławią. Węgry, Rumunia i Bułgaria, jako państwa pokonane w wojnie, w 1947 roku podpisały układy pokojowe w Paryżu. Początkowo ZSRR odżegnywał się od zamiaru narzucenia Europie Wschodniej swoich wzorów ustrojowych, ale 1947 roku, po sformułowaniu doktryny Trumana oraz odrzuceniu Planu Marshalla przyszedł czas na konsolidację bloku. Podczas konferencji w Szklarskiej Porębie we wrześniu 1947 roku utworzono Kominform i ustalono, że państwa demokracji ludowej będą naśladować radzieckie wzory gospodarcze i polityczne. W lutym 1948 roku doszło do przewrotu komunistycznego w Czechosłowacji. Na skutek konfliktu ideologicznego poza blokiem radzieckim znalazła się Jugosławia, w 1949 roku poszerzył się on natomiast o NRD. Polityczną strukturę bloku wyznaczyła dyscyplina ideologiczna partii komunistycznych oraz system dwustronnych sojuszy, gospodarczą - utworzona w 1948 Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.

Konferencja w Jałcie

     Była drugą po Teheranie (28 XI-1 XII 1943) konferencją Wielkiej Trójki. Odbywała się w dniach 4-11 II 1945, z udziałem dyktatora (premiera) ZSRR J. Stalina, prezydenta USA Roosevelta i premiera W. Brytanii Churchilla. Szereg spraw uzgodnionych wstępnie w Teheranie przyjęło w Jałcie postać uchwał. Podczas konferencji uzgodniono wspólne kroki w celu ostatecznego pokonania Niemiec, określono stosunek do Niemiec po ich bezwarunkowej kapitulacji, ustanowiono ogólne zasady odszkodowań za szkody wyrządzone przez Niemcy krajom sojuszniczym. Wymienione ustalenia zawierała „Deklaracja Jałtańska w Sprawie Niemiec”. Przesądzono w niej sprawę rozczłonkowania Niemiec i przychylono się do radzieckiej propozycji dot. reparacji.

Postanowiono  zwołać 25 IV 1945, w San Francisco, konferencję „celem utworzenia powszechnej organizacji międzynarodowej dla utrzymania pokoju i bezpieczeństwa”.

Przyjęto „Deklarację Jałtańską w Sprawie Europy”, przewidującą uzgodnienia polityki 3 mocarstw przy rozwiązywaniu politycznych i gospodarczych zagadnień zgodnie z demokratycznymi zasadami.

Uzgodniono „Deklarację Jałtańską w Sprawie Polski”, w której wyrażono życzenie by Polska była państwem wolnym, silnym, niepodległym i demokratycznym oraz określono zasady utworzenia rządu polskiego na szerszej niż dotychczas podstawie1. Naprawdę trudno sobie wyobrazić sytuację, w której bezczelność zakłamania mogła by posunąć się dalej. Churchill był wciąż „trzeźwy inaczej”, Roosevelt starał się za wszelką cenę zadowolić „wujaszka Joe”, nie podejrzewając nawet, że żałosny wcale nie jest z powodu fizycznej ułomności, lecz z  racji odegrania roli „pożytecznego idioty”2.

Decyzje jałtańskie w sprawie Polski spotkały się ze stanowczym protestem rządu w Londynie, który 13 II 1945 oświadczył, iż dotyczące Polski uchwały konferencji nie mogą obowiązywać jej władz i narodu. Rada Jedności Narodowej na konspiracyjnym posiedzeniu, które odbyło się 21 II 1945, postanowiła pogodzić się z decyzjami Jałty, wyrażając nadzieję na wypełnienie punktu o wolnych wyborach. Zdrowy sceptycyzm3 w tej sprawie minister Eden wykazywał jeszcze przed konferencją.

Odebranie Polakom prawa wyboru rządu i ustroju w sposób oczywisty sprzeczne z Kartą Atlantycką, było tym bardziej oburzające, że dotyczyło narodu, który jako pierwszy przeciwstawił się zbrojnie Hitlerowi i jako jedyny z pokonanych nie utworzył rządu kolaboracyjnego4 oraz formacji wojskowych współpracujących z Hitlerem-Niemcami. Utworzyli je Belgowie, Francuzi (wciąż gotowi pouczać świat co i jak należy...), Anglicy, Rosjanie i przedstawiciele innych nacji (np. Kurt Weldheim walczący o pokój Sekretarz Generalny ONZ, wcześniej hitlerowski żołdak; „Ziuta” Fischer - lewacki terrorysta, włoscy politycy - mafiozi, francuscy - masoni) bez kompleksów i zahamowań wytykający Polakom antysemityzm oraz ich warcholstwo - wyrażające się w skłonności do działań osłabiających demokrację. Niestety niedouczeni Polacy przyjmują te połajanki z pokorą, zamiast wystawić rachunek za zdradę i rabunek (70 tys. wagonów dobytku wywiezionego przez Niemców z Warszawy po Powstaniu. Co jednak o historii może wiedzieć indoktrynowany przez „polskojęzyczne” media uczeń, któremu na naukę tego przedmiotu wyznaczono 5 godzin w trzyletnim cyklu nauczania (3+2+0).

Poza tym w Jałcie: 1/ zalecono partyzantom Jugosławii utworzenie tymczasowego rządu i parlamentu na bazie antyfaszystowskiej; 2/ postanowiono utworzyć stały organ dla regularnego porozumiewania się 3 min. spraw zagr. w najważniejszych sprawach międzynarodowych; 3/ uchwalono końcową Deklarację Jałtańską w Sprawie Pokoju; 4/ osiągnięto Porozumienie Jałtańskie Trzech Mocarstw w Sprawie Dalekiego Wschodu.

Ustanowiony w Jałcie porządek przetrwał prawie 45 lat. 

1 Trudność rozwiązania przez aliantów sprawy polskiej polegała na tym, że równolegle ze sprawą granic istniał problem uznania jej rządu, co było źródłem stałej kontrowersji. Kiedy zaczynano mówić o granicach (Stalin, zgodnie z obietnicą daną PKWN, opowiadał się za Nysą Łużycką) państwa zach. eksponowały problem rządu, zajmując przy tym stanowisko, że o granicy zach. Polski będzie można mówić dopiero wówczas, kiedy powstanie rząd Polski cieszący się uznaniem wszystkich państw Wielkiej Trójki. Roosevelt podkreślał, że do dyskusji na temat granic Polski nie jest upoważniony żaden z aktualnie istniejących rządów polskich i jako wyjście z impasu proponował powołanie nowego tworu w postaci Rady Prezydenckiej.

Churchill sugerował by sformować koalicyjny rząd polski w wyniku postanowień uczestników konferencji w Jałcie. Stalin chciał aby bazą nowego rządu był Rząd Tymczasowy, powołany 31 XII 1944, z włączeniem do niego niektórych polityków rządu emigracyjnego. Wobec znacznej różnicy poglądów znalezienie kompromisowego rozwiązania powierzono Komisji Dobrych Usług, utworzonej przez min. spraw zagr. Wielkiej Trójki. Po dwóch posiedzeniach przedstawili oni projekt zreorganizowania Rządu Tymczasowego przez włączenie do jego składu przedstawicieli z kraju i zagranicy. Nowy rząd miał przyjąć nazwę Polskiego Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i miał się zobowiązać do możliwie szybkiego przeprowadzenia wyborów. Powstał ten twór 28 VI 1945, co spowodowało cofnięcie (5 VII 1945) uznania dla rządu emigracyjnego w Londynie. 

2 Stalin oczywiście ani myślał informować tych głupków, że 26 VII 1944 zawarł tajny układ z PKWN, w którym „Polacy” godzili się by granica z ZSRR przebiegała na linii Curzona. „Polacy”, którzy „nie chcąc oddać Gdańska doprowadzili do wojny światowej” rezygnowali potulnie z przeszło połowy terytorium państwa. 

3 Nie przedstawiono żadnych instytucjonalnych gwarancji obiektywności i rzetelności wyborów jakie się miały odbyć w Polsce. Technicznie naiwna próba powierzenia ich kontroli ambasadorom Wielkiej Trójki została odparta przez Mołotowa argumentem, że taka kontrola obrażałaby uczucia Polaków. Wystarczyło to by „mężowie stanu” zaniemówili. 

4 „Przyjaciele Polski” i rodzimi znawcy twierdzą, że dlatego, „bo Hitler nie chciał”. Jest to kolejne kłamstwo mające ukazać Polskę jako naród warchołów, który nie doprowadził do „nieobliczalnych szkód” tylko dlatego, że był hamowany przez „cywilizowanych niemieckich urzędników  i rycerski Wehrmacht”, którzy uratowali Żydów przed antysemickimi Polakami.

Konferencja w Poczdamie i jej postanowienia

     Konferencja w Poczdamie, zwana też Berlińską, była ostatnim ze spotkań Wielkiej Trójki, dotyczących spraw związanych z kształtem powojennego świata. Odbyła się w pałacu Cecilienhof w dniach 17 VII-2 VIII 1945, z udziałem szefów rządów 3 zwycięskich mocarstw: prezydenta USA H. Trumana, premiera ZSRR J. Stalina i premiera W. Brytanii W. Churchilla (do 25 VII), którego 28 VII zastąpił Clement B. Attlee - lider Partii Pracy, która wygrała wybory parlamentarne. Amerykanie posiadali już bombę atomową (pierwsza próba została przeprowadzona 16 VII), co Stalin bagatelizował. Postanowienia konferencji zawiera podpisany 2 VIII Układ (Umowa) Poczdamski, do którego 7 VIII 1945 przystąpiła Francja. Protokoły posiedzeń zostały ogłoszone w Waszyngtonie i Moskwie w latach 1967 i 68. Układ składa się z 14 rozdziałów, a jego główne postanowienia odnoszą się do Niemiec i nawiązują do Deklaracji Jałtańskiej. Zostały tu potwierdzone i rozwinięte. Rozdział I zawiera opis obrad - kolejne dotyczą spraw merytorycznych. Np. rozdział III określał zasady polityki w okupowanych Niemczech. Celem okupacji miało być stworzenie warunków do odrodzenia w przyszłości suwerennych Niemiec, uwolnionych od dziedzictwa narodowego socjalizmu. W okresie kontroli sojuszniczej miała się dokonać:

- demilitaryzacja, połączona z całkowitą likwidacją przemysłu zbrojeniowego;- denazyfikacja oznaczająca zniszczenie partii narodowosocjalistycznej i związanych z nią organizacji, połączona z ukaraniem zbrodniarzy wojennych (przed sądami krajów, w których dopuścili się zbrodni);

- demokratyzacja, polegająca na zniesieniu w całości ustawodawstwa narodowosocjalistycznego i odbudowie życia politycznego Niemiec na podstawach demokratycznych i pokojowego współudziału Niemiec w życiu międzynarodowym;

- demonopolizacja (dekartelizacja), czyli likwidacja porozumień monopolistycznych przemysłu niemieckiego odpowiedzialnych za współpracę z reżimem hitlerowskim i rozwój machiny wojennej III Rzeszy. Cały wysiłek produkcyjny miał być skierowany na rozwój rolnictwa i pokojowego przemysłu wewnętrznego.

W imieniu 4 państw władzę na terenach okupowanych sprawować mieli naczelni dowódcy sił zbrojnych „każdy w swojej strefie okupacyjnej”, a w sprawach dotyczących całości Niemiec - wspólnie jako członkowie Rady Kontroli.

Uzgodniono porozumienie w sprawie odszkodowań (rozdział IV). Niemcy zostały zobowiązane do wynagrodzenia w możliwie jak największym wymiarze strat i cierpień wyrządzonych przez hitlerowców. Już w Jałcie ogólną pulę odszkodowań oceniono na 20 mld $, z czego połowa miała przypaść ZSRR. W Poczdamie ustalono, że każde państwo okupujące miało dochodzić swych roszczeń na terenie własnej strefy. Jedynie ZSRR miał otrzymać ze stref zach. 15% skonfiskowanego potencjału przemysłowego w zamian za żywność, węgiel i inne surowce, a dalsze 10% bezpłatnie. Roszczenia reparacyjne Polski miał zaspokoić Zw. Radziecki z własnej puli.

Wobec trwającej jeszcze wojny z Japonią, rządy Chin, USA i W. Brytanii ogłosiły 25 VII deklarację wzywającą Japonię do bezwarunkowej kapitulacji, określając główne zasady jej demilitaryzacji i demokratyzacji. Do deklaracji tej przyłączył się następnie ZSRR, zapowiadając swoje przystąpienie do wojny z Japonią, co nastąpiło 9 VIII 1945.

Osiągnięto porozumienie w sprawie transferu, czyli przesiedlenia ludności niemieckiej (rozdział XIII) z obszarów Polski, Węgier i Czechosłowacji do okupowanych Niemiec. Kładziono przy tym nacisk na właściwe zachowanie podczas tych działań, stwierdzając, że „wszystkie przesiedlenia, które nastąpią, winny odbywać się w sposób pokojowy i ludzki”. 

Uchwalono porozumienie w sprawie utworzenia Rady Ministrów Spraw Zagranicznych (rozdział II), składającej się z przedstawicieli 5 mocarstw: Chin, Francji, USA, W. Brytanii i ZSRR. Została ona upoważniona do zawarcia traktatów pokojowych z sojusznikami Niemiec, co nastąpiło w 1947 (Bułgaria, Finlandia, Rumunia, Węgry i Włochy), 1951 (Japonia) i 1955 (Austria). Sprawy tej dotyczył także rozdział X, w którym mowa o zawarciu traktatów pokojowych i przyjęcia do ONZ sojuszników Niemiec. Stwierdzono przy tym, że obecna sytuacja Bułgarii, Finlandii, Rumunii, Węgier i Włoch jest nienormalna.

W sprawie polskiej przyjęto do wiadomości utworzenie TPRJN i ustalono (po konsultacjach z delegacją Polską, m. in.:, B. Bierut, S. Grabski, S. Mikołajczyk, E. Osóbka-Morawski, M. Rola-Żymierski, W. Rzymowski), że zach. granica Polski przebiegać będzie wzdłuż Odry i Nysy Łużyckiej, z włączeniem terytorium Wolnego Miasta Gdańska i części niemieckiej Prus Wsch., która nie została włączona do ZSRR. Przy czym obszary te zostały wyłączone z radzieckiej strefy okupacyjnej. Granica ta została potwierdzona układami:

- z 6 VI 1950 między Rzeczpospolitą Polską, a Niemiecką Republiką Demokratyczną;

- z 7 XII 1970 między PRL, a RFN o podstawach normalizacji wzajemnych stosunków;

- z 14 XI 1990 między Polską, a zjednoczonymi Niemcami, o wytyczeniu ustalonej i istniejącej polsko- niem.

  granicy państwowej.

Z polskiego punktu widzenia treść postanowień w sprawie granic i przemieszczenia ludności niemieckiej stanowiła swego rodzaju umowę wiążącą z 1 strony 4 mocarstwa, a z drugiej Polskę. Umowa Poczdamska wraz z postanowieniami przyjętymi w Jałcie stworzyła w Europie tzw. ład jałtańsko- poczdamski, który przetrwał do 1989, czyli do „Jesieni Ludów w Europie” i upadku muru berlińskiego. W zasadzie za symboliczny koniec tego ładu można by uznać zjednoczenie Niemiec - 3 X 1990. Przez te 45 lat Europa przechodziła różne koleje losu, od zimnej wojny do odprężenia w latach 70-tych, związanego z podpisaniem Aktu Końcowego KBWE w Helsinkach (1975). Nową rzeczywistość demokratyczną zaczęto kształtować na początku dekady lat 90-tych. 

37. Międzynarodową konferencję powołującą do życia Organizację Narodów Zjednoczonych zwołano 26 kwietnia 1945 roku w San Francisco.

Zadania i cele ONZ od samego początku miały być znacznie szersze niż zadania Ligi Narodów. W ogólnych założeniach ONZ nie miał być rodzajem światowego państwa, lecz miał opierać się na zasadzie suwerennej równości wszystkich swych członków. Ostatecznie ustalono też strukturę ONZ złożoną z sześciu podstawowych organów: Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Rada Gospodarczo-Społeczna, Rada Powiernicza, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości i Sekretariat.  

Siedziba ONZ stał się Nowy Jork, choć I Sesja Zgromadzenia Ogólnego odbyła się w 1946 roku w Londynie. Część organów ONZ ma swoja siedzibę również w Genewie, gdzie przed wojna mieściła się siedziba Ligi Narodów, ale również w Hadze, Nairobi i Wiedniu. W pracach ONZ od samego początku wiele miejsca poświęcano problemowi praw człowieka. W dniu 15 lutego 1946 roku, Rada Gospodarczo-Społeczna ONZ utworzyła komisję do spraw ochrony praw człowieka, w której pracach brało udział wielu wybitnych humanistów. Efektem i podsumowaniem jej prac było przyjęcie przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, 10 grudnia 1948 roku „Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka”.

Istotną sprawą jest także kwestia członkostwa w ONZ. Państwa założycielskie, to jest te, które brały udział w konferencji w San Francisco nazywa się członkami pierwotnymi. Do tych państw należy również Polska. Razem państw tych jest 51. Obecnie członkami ONZ są już 192 państwa. Aby zostać członkiem ONZ, państwo musi spełnić warunki określone w Art. 4 Karty ONZ, który mówi, że członkiem może być „każde państwo miłujące pokój, które przyjęło zobowiązania zawarte w Karcie (…) i jest w stanie je wypełniać”. Przyjęcie nowego państwa do ONZ następuje na podstawie uchwały Zgromadzenia Ogólnego podjętej na zlecenie Rady Bezpieczeństwa.

38,39,40,41pojęcie polityki zagranicznej możemy rozumieć, że jest to zorganizowany i skierowany na zewnątrz wysiłek państwa. Podporządkowany osiąganiu jego żywotnych interesów, który wyraża się w kształtowaniu jego zewnętrznego otoczenia, tworzeniu i sprzyjaniu relacji oraz sytuacji korzystnych, zapobieganiu i usuwaniu sytuacji niekorzystnych. O treści polityki zagranicznej decyduje wiele czynników, które określają jej cele czy też instrumenty. Najważniejszymi z nich są: ludność, terytorium, uwarunkowania ekonomiczne, sfera militarna, uwarunkowania religijne, kulturowe oraz subiektywne. Terytorium jest to obszar danego państwa, chodzi tu o wielkość państwa, jak przebiegają jego granicę i również o cale środowisko geograficzne. Kolejnym czynnikiem jest ludność, której znaczenie zależy od jej liczby, a także jej struktury, zwłaszcza narodowościowej. Potencjał ludnościowy zawiera w sobie także relację pomiędzy terytorium a liczbą ludności (gęstość zaludnienia), która jest źródłem migracji oraz zjawiska eksplozji demograficznej. Do uwarunkowań ekonomicznych zaliczamy bogactwa naturalne, ogólny potencjał gospodarczy, poziom rozwoju, typ ustroju i polityki gospodarczej, polityka pieniężna, inwestycje i handel zagraniczny. Od potencjału gospodarczego zależy nie tylko bezpieczeństwo ekonomiczne państwa i jego suwerenność, lecz także możliwości państwa w sferze militarnej, zarówno obronne, jak i ekspansywne. Kraj, który jest słaby gospodarczo musi się liczyć z przedmiotowym traktowanie ze strony innych państw. Jeżeli chodzi o uwarunkowania kulturowe i religijne, inaczej ustroje państwowe, to tworzą one związki lub przejściowe koalicję. Kierują się one tymi wyznacznikami, gdy odczuwają zagrożenie zewnętrzne dla wartości wspólnych w danej kulturze czy religii. Przez strukturę polityki zagranicznej rozumie się jej cele, zasady, którymi się kieruje oraz jej kierunki w sensie geograficznym i geopolitycznym. Możemy wyróżnić liczne klasyfikację celów polityki, ale do najważniejszych z nich należy bezpieczeństwo państwa, wzrost jego siły materialnej i moralnej, wzrost jego międzynarodowej pozycji oraz ochrona praw człowieka, środowiska. Kręgi polityki zagranicznej państwa zależą od jego położenia. Państwo najczęściej utrzymuje lepsze i bliższe stosunki z sąsiadami, natomiast rzadsze z państwami odległymi. Instrumenty polityki zagranicznej to środki, metody, sposoby postępowania stosowane przez państwo dla osiągnięcia złożonych celów. Instrumenty polityczne to kontakty pomiędzy oficjalnymi przedstawicielami państw oraz stosunki dyplomatyczne. Instrumenty gospodarcze, obejmują znajdujące się w dyspozycji państw zasoby. Mamy do czynienia z metodami negatywnymi, to znaczy, że państwo działa tak by zaszkodzić innemu państwu. Na przykład całkowite lub częściowe embargo w wymianie gospodarczej, odmowa udzielenia kredytów lub blokada gospodarcza, jak miała miejsce w Jugosławii podczas wojny w Kosowie. Natomiast metodą pozytywną są różnego rodzaju formy pomocy. Instrumenty wojskowe wobec zakazu użycia siły stosowane są w ostateczności. Skrajnym przypadkiem użycia siły są wszelkiego rodzaju interwencje zbrojne, z wojną włącznie. Niekiedy nawet interwencje takie przybierają postać prawdziwej wojny, co miało miejsce w Jugosławii, operacja wojskowa NATO. Instrumenty psychospołeczne polegają na wykorzystaniu takich atutów jak kultura, nauka, informacja, atrakcyjność ideologii czy modelu społecznego w działalności promocyjnej, propagandowej prowadzonej przez dane państwo.

42- bezpieczeństwo państwa w stosunkach międzynarodowych, czyli jego przetrwania, integralności terytorialnej, niezależności politycznej, poziomu rozwoju;

- wzrost jego siły materialnej i moralnej, czyli wzrostu jego potencjału i wpływu, rozwoju gospodarczego, technicznego, naukowego, kulturalnego;

- wzrost pozycji międzynarodowej państwa, czyli zaspakajającego jego aspiracje uczestnictwa w różnych formach stosunków międzynarodowych (prestiż państwa);

- kształtowanie i optymalizacja reguł funkcjonowania środowiska międzynarodowego czyli celów  „nieegoistycznych”, związanych np. ze sprawnością i skutecznością prawa oraz organizacji międzynarodowych, ochroną praw człowieka, ochrona środowiska i pomocą humanitarną;

43Twarde środki polityki zagranicznej:

- środki wojskowe

- bezpośredniego przymusu ( agresja i szantaż )

Miękkie środki:

- perswazja

- oferty pomocy

44 Rodzaje instrumentów polityki zagranicznej:

- polityczne - czyli kontakty pomiędzy oficjalnymi przedstawicielami państw (prezydent, premier, ministrowie) oraz całą sferą stosunków dyplomatycznych. Dzięki temu dochodzi do wymiany opinii, konsultacji w sprawach interesujących strony dialogu, wywieranie presji, osiągnięcie kompromisu, przyjęcie wspólnych zobowiązań (traktaty);

- gospodarcze - obejmują zarówno znajdujące się w dyspozycji państwa zasoby jaki i sposoby posługiwania się nimi w polityce zagranicznej. Wyróżnia się metody negatywne czyli państwo próbuje zaszkodzić innemu państwu aby w ten sposób skłonić je do postępowania zgodnego ze swą wolą np. embargo w wymianie gospodarczej, odmowa udzielenia kredytów, czy nawet blokada gospodarcza. Metody pozytywne czyli pomoc innym państwom np. transfer dóbr przede wszystkim pieniądze, inwestycje umożliwiające rozwój, szkolenia czy pomoc techniczna;

- wojskowe - wobec zakazu użycia siły w stosunkach międzynarodowych, stosowane w ostateczności, także w wymuszonej reakcji nieprzyjazne poczynania innych państw. Przykładem zastosowania siły wojskowej jako instrumentu polityki zagranicznej są interwencje zbrojne, z wojną włączenie;

- psychospołeczne - polegają na wykorzystaniu takich atutów jak kultura, nauka, informacja, działalność promocyjna, propagandowa. Stosowanie środków psychospołecznych służy państwu do dezinformacji. W normalnej sytuacji służy do kształtowania wizerunku państwa i budowaniu jego prestiżu na arenie międzynarodowej;

- normatywne - ustawienie takich regulacji prawnych oraz mechanizmów ich egzekwowania, jakie są zgodne z interesami państw, ułatwiają osiąganie ich podstawowych celów w sferze bezpieczeństwa czy rozwoju gospodarczego, legitymizują ich postępowanie.

45Dyplomacja - jest instrumentem za pomocą którego państwo wyraża i prowadzi swą polityke zagraniczną w stosunkach zewnętrznych.

Dyplomacja - diploma z greckiego czyli złożony we dwoje dokument (listy uwierzytelniające, w które był wyposażony poseł). Pojawiła się już w starozytności m.in. w Indiach, Grecji i Rzymie. Praktyka utrzymania regularnych i częstych kontaktów dyplomatycznych upowszechniła się od późnego średniowiecza w Europie. Początkowo prym pod tym względem wiodło papiestwo, wysyłające swoich legatów na wszystkie europejskie dwory. Później misje poselskie wprowadzono w kilku włoskich państwach - miastach (Florencja, Wenecja). W XVI w. na dworze francuskim utworzono strukturę, którą można uznać za ministerstwo spraw zagranicznych a w jej skład zwłaszcza w epoce Ludwika XIV wchodził Richelieu,  Mazarinie. Od późnego średniowiecza powstawały elementy prawa dotyczącego poselstw, a prawo dyplomatyczne stało się elementem prawa narodów. Do głównych zadań dyplomatów zaliczano wtedy negocjowanie, obserwowanie i informowanie. Przez wieki, od średniowiecza przez renesans i oświecenie prawo dyplomatyczne było prawem zwyczajowym. dotyczyło wszystkich przywilejów i immunitetów posła.

Cele działań dyplomatycznych:

1. pierwotny, jakim było i pozostaje nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzynar.,

odnawianie kontaktów zerwanych i zacieśnianie kontaktów rozluźnionych;

2. odpowiednie reprezentowanie kraju i interesów własnego państwa oraz społeczeństwa;

3. prawidłowe obserwowanie polityki zagranicznej innych państw oraz całej rzeczywistości

międzynarodowej i informowanie tych rządów o wnioskach płynących z tej obserwacji;

4. negocjowanie uzgodnień i porozumień, zarówno dwu jak i wielostronnych.

Metody dyplomacji:

1. przyjacielskie: utrzymywanie przyjaznych stosunków, prowadzenie bezpośrednich rozmów

i negocjacji, dobre usługi, mediacje i arbitraŜ;

2. nieprzyjacielskie: stosowanie retorsji, represaliów, presji psychologicznej, nacisków

politycznych, bluffu, gróźb;

3. neutralne: obejmują rutynowe działania dyplomatyczne, które mogą być stosowane

równocześnie z metodami przyjacielskimi lub nieprzyjacielskimi.

Funkcje dyplomacji:

1 określająca- polega na określeniu zadań polityki zagranicznej własnego państwa;

2. oceniająca- dotyczy działalności innych państw i rządów, polega na ocenieniu celów i

zadań ich polityki zagranicznej, równieŜ w odniesieniu do własnego kraju;

3. selekcjonująca - polega na eliminowaniu zagadnień, które tworzą strefę niezgodności

między własną a obcymi politykami zagranicznymi i wybraniu tych, które tworzą strefę

zgodności celów i zagadnień;

4. proskrypcyjna - oznacza wskazywanie przez dyplomację najbardziej odpowiednich metod

osiągania przez politykę zagraniczną jej celów i zadań oraz doboru środków do celów w

kaŜdym etapie fazy realizacyjnej tej polityki.

46 Struktura to przede wszystkim minister praw zagranicznych wraz z podległym mu ministerstwem. Zgodnie z prawem wewnętrznym państw minister w imieniu rządu, określa główne założenia polityki zagranicznej państwa, nadzoruje i odpowiada za realizację bieżących oraz długofalowych celów i zadań  wynikających z tych założeń, kieruje podległym mu resortom czyli służbą zagraniczną. W stosunkach międzynarodowych ministra MSZ -u uważa się za reprezentanta państwa i działającego z urzędu w imieniu państwa. Do reprezentowania państwa na arenie międzynarodowej można zaliczyć również Prezydenta oraz Premiera. Zakres uprawnień jest regulowany przez ustawodawstwo wewnętrzne poszczególnych państw, jednak w świetle prawa międzynarodowego posiadają oni prawo do wszechstronnego reprezentowania państwa co oznacza prowadzenie rozmów oraz przyjmowanie zobowiązań w imieniu państwa. W czasie ich pobytu przysługuje im immunitet i przywileje. Prowadzenie polityki zagranicznej państwa należy do jego organów wykonawczych: rząd, premier, prezydenta oraz ministra spraw zagranicznych, który koordynuje całość poczynań państwa na arenie międzynarodowej współpracując ściśle z premierem, prezydentem i kierownikami innych resortów. Reprezentantami państwa w świecie są również ambasadorowie, którzy posiadają placówki dyplomatyczne w różnych krajach na świecie oraz konsulowie, którzy zajmują się praktycznymi zadaniami gospodarczymi, handlowymi, kulturalnymi i administracyjnymi w ramach swoich okręgów konsularnych. Funkcje dyplomacji:

- reprezentowanie swojego kraju w stosunkach między innymi państwami

- obserwowanie życia politycznego i innych ważnych wydarzeń z różnych sferach życia społecznego (bezpieczeństwo, gospodarka) kraju pobytu, sporządzenie analiz i wniosków oraz przekazanie tych informacji do swojej centrali.

- negocjowanie

- zadaniem dyplomatów jest ochrona interesów swego państwa oraz jego obywateli przebywających za granicą 

47W regulaminie uzgodniono, że o pierwszeństwie w ramach danej klasy będzie decydować data zawiadomienia o przybyciu do kraju, w którym dyplomata ma być akredytowany; naturalnie, przedstawiciel rangi wyższej miał pierwszeństwo nad przedstawicielem klasy niższej.

48 Trzy klasy przedstawicieli zagranicznych państwa:

- I klasa to ambasadorowie i nuncjusze akredytowani przy głowach państw;

- II klasa to posłowie, ministrowie i internuncjusze;

- III klasa to ministrowie - rezydenci, którzy byli akredytowani przy ministrach spraw zagranicznych;

49. STOSUNKI DWU- I WIELOSTRONNE

W kontekście potrzeb i interesów państw niezmiennie podstawowe znaczenie mają stosunki dwustronne. Rządy starają się nadać stosunkom ze swymi ważniejszymi partnerami szerszą, traktatową podstawę. Traktaty dwustronne są zawierane także między państwami, które dzieliły wcześniej trudne problemy. Niektóre państwa nie stosują praktyki podpisywania traktatów o stosunkach dwustronnych, zastępuje je uroczystymi deklaracjami. Dwustronne stosunki międzynarodowe, niezależnie od występującego między nimi zróżnicowania pod względem formy i treści, opierają się na ogólnych zasadach sformułowanych jeszcze w KNZ. Ostatecznie zostały one rozwinięte i skodyfikowane w Deklaracji zasad prawa międzynarodowego. Deklaracja zawiera 7 zasad:

- powstrzymywanie się w  stosunkach m. od groźby użycia siły lub jej użycia przeciwko integralności terytorialnej lub niepodległości politycznej innych państw

- rozstrzyganie sporów m. środkami pokojowymi

- obowiązek nieingerencji w sprawy należące do wew. Kompetencji państw,

- obowiązek państw współpracowania ze sobą zgodnie z KNZ

-  zasadę równouprawnienia i samostanowienia narodów

- zasadę suwerennej równości państw

- zasadę wykonywania w dobrej wierze zobowiązań przyjętych zgodnie z Karta NZ

STOSUNKI WIELOSTRONNE

Są rezultatem przekonania państw, że realizacja niektórych interesów narodowych oraz rozwiązywanie pewnych problemów międzynarodowych wymagają połączonego wysiłku kilku państw. Stosunki wielostronne mogą mieć charakter koalicji państw zawiązywanej dla określonego celu. Odmianą stosunków w.  są zwoływane przez rządy konferencje międzynarodowe. Celem jest wypracowanie wspólnego stanowiska w odniesieniu do określonego celu, może to znaleźć wyraz we wspólnej deklaracji czy traktacie. Trwałym efektem i przejawem stosunków W. są organizacje międzynarodowe., których powstanie znacznie zwiększyło poziom złożoności stosunków międzynarodowych. Najwyżej zaawansowaną formą stosunków W. są integracja i organizacje integracyjne, w tym organy ponadnarodowe, którym państwa przekazują część swojej suwerennych uprawnień. Organizacje wymagają podstawy prawnej w przeciwieństwie do konferencji. Inną pośrednią formą stosunków wielostronnych są ugrupowania państw nie działające na podstawie umów czy statutów, lecz na podstawie dokumentów programowych oraz praktyki polegającej na niezbyt regularnych spotkaniach przedstawicieli państw. 

50Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych

Bezpieczeństwo jest kluczowym elementem stabilizacji w stosunkach międzynarodowych. Jest ono podstawowym składowym systemu, który umożliwia państwom egzystencję oraz rozwój. Zapewnienie pokoju i utrzymanie bezpieczeństwa jest wartością uzyskaną a nie nadaną. Jednak nie wszystkie państwa cieszą się pokojem oraz prosperitą.

zarządzanie konfliktem (conflict management, management by conflict)

polega na utrzymaniu optymalnego poziomu konfliktu w grupie pracowniczej. 
Twórcy zarządzania konfliktem podkreślają, że konflikt nie zawsze jest destrukcyjną siłą, prowadzącą do rozpadu organizacji, a wręcz przeciwnie - istnienie różnic zdań może sprzyjać poprawie sytuacji w organizacji i pojawieniu się nowych, niekiedy rewolucyjnych metod funkcjonowania firmy. Konflikt jest nieunikniony, a w zależności od skuteczności zarządzania, 
jego efektem są zmiany na lepsze lub gorsze, obniżenie lub polepszenie efektywności pracy zatrudnionych. Wiele zależy tu od kierownika, którego obowiązkiem jest ograniczanie, wczesna identyfikacja i rozwiązywanie konfliktów, a w niektórych przypadkach pobudzanie ich. 
Do metod rozwiązywania konfliktów zalicza się: 
a) atak - dążenie do wycofania rywala z konfliktu; podejmowany, gdy istnieje przewaga nad przeciwnikiem, 
b) obronę - podejmowaną wtedy, gdy jesteśmy pewni swoich racji, czujemy się silni, a obrona naszego zdania zwiększy nasz autorytet, 
c) negocjacje - próba zawarcia kompromisu pomiędzy stronami, wybrania sposobów działania, które obie strony powinni respektować.

51. Sojusz - porozumienie o wspólnym działaniu mającym doprowadzić do osiągnięcia określonego celu. W zależności od liczby sojuszników możemy mówić o sojuszach dwustronnych lub trójstronnych. W przypadku większej niż trzech liczby sojuszników mówimy po prostu o sojuszu. Jako synonimy używane są pojęcia: koalicja, przymierze, pakt, alians.[1]

Sojusze, w zależności od celu możemy podzielić na:

sojusz polityczny

sojusz wojskowy

Sojusz (z rosyjskiego sojuz - związek), termin z zakresu prawa międzynarodowego, przymierze, związek, umowa międzynarodowa dwustronna lub wielostronna (niekiedy również nieformalne porozumienie), w której zawierające ją strony zobowiązują się do współpracy politycznej i wojskowej oraz udzielania sobie wzajemnej pomocy w określonej sytuacji (casus foederis). Niegdyś funkcjonowały sojusze zaczepne oraz obronne, obecnie zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego tylko te drugie są uprawnione, pierwsze zaś są traktowane jako spiski przeciw pokojowi i bezpieczeństwu międzynarodowemu.

System bezpieczeństwa zbiorowego - system instytucjonalny, którego celem jest zapobieganie konfliktom pomiędzy państwami członkowskimi. Obejmuje on swym zasięgiem wszystkie państwa danego obszaru, niezależnie od ich różnorodności. Pierwszą historyczną próbą utworzenia tego rodzaju systemu było powołanie Ligi Narodów w 1920 roku. Obecnymi przykładami takich konstrukcji są Organizacja Narodów Zjednoczonych (zasięg uniwersalny) oraz Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (zasięg regionalny).

Elementy systemu zbiorowego bezpieczeństwa: zakaz użycia siły zbrojnej pomiędzy członkami; pokojowe rozstrzyganie sporów;stosowanie ogólnych zasad stosunków międzynarodowych; stosowanie sankcji wobec agresora i podejmowanie decyzji o ich użyciu przez powołane do tego organy; kontrola i ograniczanie zbrojeń;

ujęcie systemu w formie organizacji międzynarodowej powstałej na bazie traktatu lub porozumienia.

53. Międzynarodowa współpraca i integracja gospodarcza jest to proces scalania gospodarek narodowych, w wyniku którego powstają nowe organizmy gospodarcze o odmiennych właściwościach.  
Bez współpracy międzynarodowej, niemożliwy byłby postęp tak szybki i w tak wielu dziedzinach jak obecnie. 
Istnieje wiele płaszczyzn współpracy międzynarodowej:  
współpraca gospodarcza,   kulturalna,   edukacyjna i naukowa,   działalność charytatywna,  w zakresie ochrony zdrowia,  współpraca związana z promowaniem idei rozwoju społecznego,  ochrony środowiska,  ochrony praw człowieka,  obrony i bezpieczeństwa,  w sprawach podatkowych,  w walce z przestępczością,  w dziedzinie oświaty,  w zakresie meteorologii, turystyki i wiele innych.  
Do współpracy międzynarodowej niezbędne są organizacje międzynarodowe.  
Podstawowym podziałem organizacji międzynarodowych jest podział na organizacje rządowe (zwane również organizacjami międzyrządowymi) i organizacje pozarządowe.
ORGANIZACJE RZĄDOWE: 
Do pierwszej grupy zaliczyć należy organizacje tworzone przez państwa i działające na podstawie umów międzynarodowych - ich członkami są wyłącznie państwa. Są one zorganizowaną formą stałej współpracy państw, ustaloną w wielostronnej umowie międzynarodowej, obejmującą względnie stały zakres uczestników i której podstawową cechą jest istnienie stałych organów o określonych kompetencjach i uprawnieniach, działających dla realizacji wspólnych celów. 
Międzynarodowe organizacje rządowe są to najczęściej organizacje o charakterze politycznym, wojskowym i gospodarczym.  
ORGANIZACJE POZARZĄDOWE: 
Jeżeli chodzi o drugą grupę, to tworzą je związki, instytucje, osoby prawne i fizyczne z różnych państw. W organizacjach pozarządowych łączą się różne organizacje działające w poszczególnych państwach, które łączą wspólne interesy i zainteresowania określonych grup osób. Organizacje te nawiązują ze sobą kontakty, a następnie tworzą organizację, która jest stałą i zinstytucjonalizowaną formą tych kontaktów. Jest oczywiste, że organizacji pozarządowych jest o wiele więcej niż rządowych.  
Niektóre mają charakter wyznaniowy, inne całkowicie świecki. Powstaje wiele fundacji i stowarzyszeń wychodzących naprzeciw problemom i potrzebom nowoczesnych społeczeństw. Pojawiły się organizacje, których głównym zadaniem jest przeciwdziałanie skutkom plag społecznych, takich jak: bezdomność, alkoholizm i narkomania. Powstały fundusze stypendialne i programy wymiany, umożliwiające uzdolnionym, ale niezbyt zamożnym uczniom, naukę za granicą. Funkcjonują organizacje charytatywne, proekologiczne, zainteresowane ochroną środowiska naturalnego i działalnością promocyjną takiego systemu gospodarowania bogactwami naturalnymi, który nie zakłóca równowagi ekologicznej. . 

54.. KONFLIKT są to pewne działania polityczne ,ekonomiczne i militarne mające na celu narzucenie drugiej stronie swoich racji, przekonań, a które są definitywnie odrzucane. Wśród konfliktów najczęściej wyróżnia się: 
-werbalne (protest, sprzeciw, ostrzeżenie, groźba), 
-akcje konfliktowe (zerwanie stosunków dyplomatycznych, konfiskata, demonstracja siły lub jej użycie), 
-międzynarodowe - oznaczają walkę dwóch lub więcej państw rozciągniętą w czasie i przestrzeni,

- bez znaczenia międzynarodowego - w tym wypadku tylko jedna strona ma moc prawno-międzynarodową. 
- narodowowyzwoleńcze, - Obronne, - Antykolonialne -Narodowowyzwoleńcze - Lądowe - Morskie 

- Powietrzne - z użyciem środków chemicznych, -z użyciem środków biologicznych, - z użyciem środków nuklearnych. 
Pokojowe regulowanie sporów międzynarodowych 
W karcie NZ postanowiono na drodze pokojowej zgodnie z zasadami sprawiedliwości i prawa międzyn. rozstrzygać międzynarodowe spory i sytuacje, które mogą doprowadzić do zakłócenia pokoju. Postanowiono, że strony w sporze przede wszystkim będą szukały rozwiązania na drodze rokowań, badań, pośrednictwa, pojednania, arbitrażu, rozstrzygnięcia sądowego, odwołania się do org. lub układów regionalnych albo innych środków pokojowych według własnego wyboru. Jest to katalog sposobów regulowania sporów wyznaczony przez ONZ. Podczas rokowań spór może być załatwiony przez jednotonne lub wzajemne ustępstwa i przyjęcie formuły kompromisowej. Rokowania bezpośrednie prowadzą właściwie upełnomocnieni przedstawiciele państwa. W rokowaniach mogą uczestniczyć inne strony pełniąc funkcje dyplomatyczne. Strona trzecia udziela pomocy w ramach dobrych usług lub mediacji. Strona trzecia w uczestniczy jako „honest broker - uczciwy makler”. Oprócz mediacji powołuje się komisje międzynarodowe badające i ustalające faktyczny stan sporu lub korzystają z postępowania pojednawczego, w ramach którego przygotowywany jest projekt porozumienia kończący spór. Wszystkie wymienione regulacje sporów przez strony trzecie nie mają charakteru wiążącego.  
Przy załatwianiu sporów, państwa naruszają prawo między narodowe, stosują siłę i groźbę jej użycia, mimo że mają do dyspozycji środki i sposoby pokojowego regulowania sporów 

55.Regionalizm jest najbardziej charakterystyczna tendencja rozwojowych w stos. Międzynarodowych ostatnich kilkudziesięciu lat. Państwa sa głównymi podmiotami tego zjawiska w tym sensie ze przez swoja zewnętrzna aktywność inicjują i kształtują ten proces. Podstawa tej aktywności jest dążenie do maksymalnego zaspokojenia swych potrzeb i interesów związanych z szeroko podjętym rozwojem, bezpieczeństwem, suwerennością, rola międzynarodową i prestiżem. Rozwój regionalizmu jest wyrazem przekonania iż państwo nie jest samodzielnie wstanie zaspokoić swych potrzeb i interesów jak również nie jest możliwe przez współprace i wymianie globalnym ze względu na dzielące je różnice. Regionalizm można określić jako wszelkiego rodzaju formy współpracy międzynarodowej w postaci różnego rodzaju sojuszów i związków integracyjnych past położonych blisko geograficznie. podstawa takiej współpracy sa wspólne interesy państw wynikające z bliskiego sąsiedztwa, podobieństwa ustrojów spol.-pol. Zbliżonego poziomu rozwoju gospodarek i ich komplementarności oraz innych wspólnych cech takich jak: język, kultura, tradycje historyczne, religia. Regionalizm można określić jako działanie na rzecz tworzenia sprzyjającego realizacji własnych interesów , środowiska międzynarodowego w regionie przez instytucjonalizacje powiązań lokalnych.

56. Pojęcie globalizacji odnosi się do wielu różnego rodzaju, komplementarnych wobec siebie, nakładających się na siebie procesów. Globalizacja to zespół procesów, polegających na uniwersalizacji zjawisk politycznych, ekonomicznych i kulturowych od partykularnych, narodowych, do ogólnoświatowych standardów np. technologicznych i wspólnych wszystkim grupom kulturowym układów wartości. Proces globalizacji obejmuje wymiar kulturowy - uniwersalizację więzi i tożsamości kulturowej, polityczny - unifikację ponadnarodowych instytucji politycznych i standaryzację ekonomiczną (także technologiczną) - prowadzącą do rozszerzania rynków obrotu produktów i kapitału.Przejawem rozszerzania się świadomości globalnej są procesy uniwersalizacji wartości i norm kulturowych, w tym religijnych. Niektóre religie, w tym chrześcijaństwo, przyczyniają się do uniwersalizacji świadomości grup społecznych, na gruncie wspólnych wierzeń, instytucji i wartości, nie ograniczających się wyłącznie do religijnych. Zjawisko to dotyczy także sfery obyczajów, niektórych norm kulturowych, związanych zwłaszcza z procesami upowszechniania się wystandaryzowanych wzorów konsumpcyjnych. Podstawowym instrumentem globalizacji kulturowej są środki masowej komunikacji, zwłaszcza telewizja i sieć komputerowa Internet.

57. Prawo międzynarodowe -Prawo międzynarodowe (dla odróżnienia od prawa prywatnego międzynarodowego zwane też prawem międzynarodowym publicznym) - jedna z gałęzi prawa, obejmująca zespół norm prawnych regulujących stosunkimiędzy państwami, organizacjamimiędzynarodowymi, a także innymi podmiotami prawa międzynarodowego. Jedna z najstarszych dziedzin prawa, znana i rozwijana już w okresie starożytności. Za "konstytucję" współczesnej społeczności międzynarodowej i najważniejszy dokument prawa międzynarodowego uważa się Kartę Narodów Zjednoczonych powołującą do życia ONZ i proklamującą szereg zasad na których opierają się prawo międzynarodowe i stosunki międzynarodowe. Zobowiązania wynikające z Karty Narodów Zjednoczonych (np. zakaz agresji, zakaz grożenia użyciem siły, zakaz mieszania się w sprawy wewnętrzne innych państw, nakaz pokojowego rozwiązywania sporów) mają pierwszeństwo przed innymi zobowiązaniami państw członkowskich ONZ.Początki kształtowania się prawa międzynarodowego były związane z prawami wojny i pokoju, których kodyfikacji dokonał H. Grotius w dziele O prawie wojny i pokoju z 1625. Prawo wojny (ius bellum) zostało współcześnie zlikwidowane - wojna agresywna jest przestępstwem z punktu widzenia prawa międzynarodowego. W zakres prawa pokoju (ius pacem) wchodzą regulacje dotyczące: stosunków dyplomatycznych, konsularnych,kwestie obywatelstwa, cudzoziemców, uchodźców, regulowania sporów międzynarodowych oraz współpracy międzynarodowej, problemy stanowienia granic, prawo morza, prawo lotnicze i kosmiczne.

58. Prawo międzynarodowe ma własne źródła prawa, inne niż prawo krajowego (konstytucja, ustawa, rozporządzenie). Tradycyjnie należą do nich: umowa międzynarodowa, obecnie podstawowe źródło prawa międzynarodowego. Największa liczba norm powstaje poprzez zawieranie umów międzynarodowych.zwyczaj międzynarodowy, kiedyś podstawowe źródło prawa międzynarodowego, tworzone poprzez jednolitą praktykę państw, które w podobnych sytuacjach zachowywały się podobnie. Z czasem taka praktyka nabierała charakteru prawnie wiążącego (opinio iuris), państwa jej przestrzegały w przekonaniu, że tego wymaga od nich prawo. Do tych dwu podstawowych źródeł prawa międzynarodowego dodaje się czasem ogólne zasady prawa, choć w doktrynie obecnie przyjmuje się, że są one raczej częścią prawa międzynarodowego a nie jego odrębnym źródłem. Zostały one jednak wymienione jako jedna z podstaw wyrokowania w statucie Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej, a później także Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości.Do źródeł prawa międzynarodowego od połowy XX wieku zalicza się także wiążące, prawotwórcze uchwały organizacji międzynarodowych. Niektórzy autorzy do źródeł  prawa międzynarodowego zaliczają także akty jednostronne państw (notyfikacja, zastrzeżenie, uznanie). Prawo międzynarodowe cechuje brak hierarchii źródeł prawa, która jest charakterystyczna dla prawa krajowego (konstytucja jest nadrzędna nad ustawami, te z kolei mają pierwszeństwo przez rozporządzeniami). Umowa międzynarodowa może zmienić zwyczaj, ale także (choć znacznie rzadziej)zwyczaj międzynarodowy może zmienić umowę międzynarodową.

W znaczeniu formalnym - źródłem prawa międzyn. nazywamy zewnętrzny wyraz procesu,który doprowadził do powstania normy prawnej. Źródła formalne nazywane są niekiedy

zewnętrznymi lub pozytywnymi. Do źródeł formalnych zaliczamy - umowę międzyn. - jestźródłem właściwym tylko dla systemu prawa międzyn. zwyczaj - jest źródłem znanym

róŜnym gałęziom prawa. W znaczeniu materialnym źródłem prawa są siły tworzące normy prawne. Źródła materialne nazywane są `wewnętrznymi', `realnymi' lub głębszymi. Państwaokreślając kompetencje sądów międzynarodowych, powołują się na źródła prawamiędzynarodowego jako podstawę wyrokowania, jednak nie pokrywa się całkowicie z

pojęciem podstaw wyrokowania.

59  Organizacje międzynarodowe - niejednorodna grupa uczestników stosunków międzynarodowych dzieląca się pod względem statusu prawnomiędzynarodowego na międzynarodowe organizacje rządowe  i międzynarodowe organizacje pozarządowe  Mianem rządowych określa się zorganizowane przez państwo struktury utworzone w celu rozwoju współpracy. Muszą być one związkiem minimum trzech suwerennych państw, posiadać zdefiniowany cel i być powołane z mocy mocy umowy międzynarodowej.Z kolei określenie międzynarodowych organizacji pozarządowych zdefiniowano w rezolucji RGiS ONZ z 27 lutego 1950 jako organizacje działające w sferze stosunków międzynarodowych, które nie zostały utworzone na podstawie umowy międzynarodowej[2]. Ponadto członkostwo w tych organizacjach z natury jest otwarte dla zainteresowanych stron. Ich działalność opiera się na statutach i regulaminach, czyli aktach o charakterze wewnętrznym.

Instytucja międzynarodowa - organizacje międzyn. to jedna z wielu instytucji międzynarod; oprócztego zaliczamy agencje i organy międzyn, zasady, normy i procedury, utrwalone systemy statusów i ról, sposoby postępowania.

60 Organizacja.

Pojęcie - z 59 pyt.;

Rodzaje: powszechne, regionalne, niezwiązane z żadnym regionem; wszechstronne lub wyspecjalizowane;

Funkcje: regulacyjna, kontrolno-korygująca i operacyjna.

Struktura organ: organ plenarny, organy wykonawcze (komisje), organy administracyjne (funkcjonariusze), sądownicze, międzyparlamentarne.

63 Cele Organizacji Narodów   Zjednoczonych są następujące:

Utrzymać międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo, stosując w tym celu skuteczne środki zbiorowe dla zapobiegania zagrożeniom pokoju i ich usuwania, tłumienia wszelkich aktów agresji i innych naruszeń pokoju, łagodzić lub załatwiać pokojowymi sposobami, zgodnie z zasadami sprawiedliwości i prawa międzynarodowego, spory albo sytuacje międzynarodowe, które mogą prowadzić do naruszenia pokoju.

Rozwijać pomiędzy narodami przyjazne stosunki oparte na poszanowaniu zasady równouprawnienia i samostanowienia narodów oraz stosować inne odpowiednie środki dla umocnienia powszechnego pokoju.

Rozwiązywać w drodze współpracy międzynarodowej problemy międzynarodowe o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym lub humanitarnym, jak również popierać prawa człowieka i zachęcać do poszanowania tych praw i podstawowych wolności dla wszystkich bez względu na różnice rasy, płci, języka lub wyznania.

Stanowić ośrodek uzgadniania działalności narodów, zmierzającej do osiągnięcia tych wspólnych celów. 

Dla osiągnięcia celów ustalonych w artykule 1, Organizacja i jej członkowie postępować będą według następujących zasad:

Organizacja opiera się na zasadzie suwerennej równości wszystkich jej członków.

W celu zapewnienia wszystkim członkom praw i korzyści, wynikających z przynależności do Organizacji, wszyscy oni wykonywać będą w dobrej wierze zobowiązania przyjęte zgodnie z niniejszą Kartą.

Wszyscy członkowie załatwiać będą swe spory międzynarodowe środkami pokojowymi w taki sposób, aby nie dopuścić do zagrożenia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz sprawiedliwości.

Wszyscy członkowie powstrzymają się w swych stosunkach międzynarodowych od groźby użycia siły lub użycia jej przeciwko integralności terytorialnej lub niezawisłości politycznej któregokolwiek państwa bądź w jakikolwiek inny sposób niezgodny z celami Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Wszyscy członkowie Organizacji okażą jej wszelką pomoc w każdej akcji podjętej zgodnie z niniejszą Kartą i powstrzymają się od udzielenia pomocy jakiemukolwiek państwu, przeciwko któremu Organizacja zastosowała środki zapobiegawcze lub środki przymusu.

Organizacja zapewni, by państwa, które nie są jej członkami, postępowały zgodnie z niniejszymi zasadami w stopniu koniecznym dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

Żadne postanowienie niniejszej Karty nie upoważnia Narodów Zjednoczonych do ingerencji w sprawy, które z istoty swej należą do kompetencji wewnętrznej któregokolwiek państwa i nie zobowiązuje członków, aby przekazywali takie sprawy do załatwienia w trybie przewidzianym niniejszą Kartą. Jednakże zasada ta nie będzie stała na przeszkodzie zastosowaniu środków przymusu przewidzianych w rozdziale VII.

 Po I wojnie światowej powstała Liga Narodów, ale w 1946 roku przestała ona istnieć, gdyż nie spełniała swoich celów. Powstanie ONZ poprzedzone zostało wieloma międzynarodowymi przedsięwzięciami państw antyfaszystowskiej koalicji wojennej, w wyniku których powstały: Karta Atlantycka i Deklaracja Narodów Zjednoczonych. 
14 VIII 1941 rok - zatwierdzona zostaje Karta Atlantycka, na pokładzie księcia Walii, w Nowej Funlandii, Churchill i Roosevelt określają politykę obu państw po zakończeniu wojny, Karta Atlantycka została przyjęta przez wszystkie państwa. Nazwa po raz pierwszy użyta 1 I 1942 w Waszyngtonie. Kolejne konferencje: moskiewska (1943) - decyzja o powołaniu, Teheran - zatwierdzono kartę atlantycką.  

64   Zgromadzenie Ogólne - jest to organ plenarny, w którym są reprezentowane wszystkie państwa członkowskie. Podejmuje uchwały, wspólnie z Radą Bezpieczeństwa decyduje o przyjęciu, wykluczeniu i zawieszeniu w prawach członkowskich, określa budżet i wysokość składek członkowskich. Ponadto może debatować i zajmować stanowisko we wszystkich należących do kompetencji organizacji. Decyzje są podejmowania w zależności od wagi sprawy zwykła lub kwalifikowana większością. Zgromadzenie Ogólne zbiera się raz do roku na tak zwanych sesjach zwyczajnych, zwykle we wrześniu. Może zebrać się na sesji nadzwyczajnej zwołanej przez Sekretarza Generalnego ONZ lub na wniosek większości państw członkowskich ONZ. Siedziba Zgromadzenia Ogólnego mieści się w Nowym Jorku.  

Rada Bezpieczeństwa - na tym organie ONZ spoczywa odpowiedzialność za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa w świecie. W jej skład wchodzi piętnaście państw, w tym pięciu stałych członków: Chiny, Francja, ZSRR/Federacja Rosyjska, USA i Wielka Brytania. Pozostałych dziesięciu członków jest wybieranych na okres dwóch lat, wg ściśle określonego klucza regionalnego. Rada Bezpieczeństwa przyjmuje zlecenia w kwestiach pokojowego rozwiązywania sporów międzynarodowych oraz podejmuje decyzje w sytuacjach zagrożenia lub naruszenia pokoju międzynarodowego. Te ostatnie mają charakter wiążący. Decyzje zapadają większością dziewięciu głosów z tym, że sprawy ważne wymagają, by żaden ze stałych członków nie głosował przeciw rozstrzygnięciu - każdy z nich ma więc prawo weta.  

Rada Gospodarczo-Społeczna - Organ ten koordynuje działalność w sprawach gospodarczych i społecznych. Rada składa się z 54 członków wybieranych na trzyletnia kadencję, z uwzględnieniem corocznej rotacji 1/3 członków. Prowadzi prace studyjne, przygotowuje konferencje międzynarodowe, inicjuje zawieranie konwencji, nadzoruje realizację programów społecznych i gospodarczych ONZ. W jej ramach działają komisje funkcjonalne.  

Rada Powiernicza - przez wiele lat Rada sprawowała nadzór nad terytoriami niesamodzielnymi, przygotowując je do niepodległości. Odegrała istotną rolę w procesie dekolonizacji państw Trzeciego Świata. Po ogłoszeniu w 1994 r. niepodległości przez ostatnie terytorium powiernicze, Republikę Palau - Rada zawiesiła działalność. W skład Rady Powierniczej wchodzili stali członkowie Rady Bezpieczeństwa.  

Międzynarodowy Trybunał  Sprawiedliwości - jest to organ sądowy składający się z piętnastu sędziów wybieranych na dziewięcioletnią kadencję, ale obowiązuje zasada rotacji, dlatego co trzy lata zmienia się 1/3 składu sędziów. Sędziowie jednak mogą zostać wybrani ponownie - reelekcja. Trybunał rozpatruje sprawy sporne miedzy państwami, ale tylko wówczas, gdy same zwrócą się do Trybunału lub, gdy ten tryb rozstrzygania sporów jest przez te państwa zastrzeżony w umowie międzynarodowej. Wyroki Trybunału są dla państw wiążące. Ponadto Trybunał wydaje opinie prawne w sprawach kierowanych do niego przez Zgromadzenie Ogólne i Radę Bezpieczeństwa. Siedzibą Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości jest Haga.  

Sekretariat - na jego czele stoi Sekretarz Generalny ONZ, który jest wybierany na pięć lat przez Zgromadzenie Ogólne z rekomendacji Rady Bezpieczeństwa. Administruje oraz zarządza Sekretariatem, reprezentuje Narody Zjednoczone w kontaktach z państwami i innymi organizacjami, koordynuje działania systemu ONZ, prezentuje działania ONZ światowej opinii publicznej, pełni funkcję mediatora w sporach międzynarodowych.  

Z ONZ związane są tzw. organizacje wyspecjalizowane, połączone z nią umowami międzynarodowymi. Realizują one zadania szczegółowe. Jest ich kilkanaście m. in. Międzynarodowa Organizacja Pracy, Organizacja do spraw Wyżywienia i Rolnictwa, Światowa Organizacja Zdrowia. 

65   Rada Bezpieczeństwa - na tym organie ONZ spoczywa odpowiedzialność za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa w świecie. W jej skład wchodzi piętnaście państw, w tym pięciu stałych członków: Chiny, Francja, ZSRR/Federacja Rosyjska, USA i Wielka Brytania. Pozostałych dziesięciu członków jest wybieranych na okres dwóch lat, wg ściśle określonego klucza regionalnego. Rada Bezpieczeństwa przyjmuje zlecenia w kwestiach pokojowego rozwiązywania sporów międzynarodowych oraz podejmuje decyzje w sytuacjach zagrożenia lub naruszenia pokoju międzynarodowego. Te ostatnie mają charakter wiążący. Decyzje zapadają większością dziewięciu głosów z tym, że sprawy ważne wymagają, by żaden ze stałych członków nie głosował przeciw rozstrzygnięciu - każdy z nich ma więc prawo weta. 

 66 Rada Społeczno-Gospodarcza [ECOSOC] jest międzyrządowym organem ONZ ustanowionym przez Kartę Narodów Zjednoczonych. Składa się z 54 członków wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne NZ na trzy lata, z tym że co roku zmienia się 1/3 składu.

 ECOSOC jest podstawowym organem koordynującym działalność wielu wyspecjalizowanych agencji i programów ONZ, rządowych i pozarządowych organizacji, państw. Jej funkcje i zadania zostały określone w Karcie NZ. Realizuje je poprzez opracowywanie różnych dokumentów, organizowanie konferencji, formułowanie zaleceń dla państw, innych organów ONZ. Wśród zadań postawionych przed ECOSOC jest również ochrona praw człowieka. Działając na rzecz popierania i ochrony praw człowieka Rada współpracuje z ILP, UNESCO, UNICEF, UNCHR, UNEP, FAO. Ponad to może ona powoływać organy pomocnicze w postaci komitetów i komisji, jak: Komisja Praw Człowieka, Komisja ds. statusu Kobiet. 
 Rada Powiernicza ONZ - składała się z pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa, państw zarządzających terytoriami powierniczymi (na początku było ich 8) oraz wybranych w tej samej liczbie przez Zgromadzenie Ogólne ONZ państw nie administrujących terytoriami zależnymi. Powołana została do kontroli nad terytoriami powierniczymi do momentu ich usamodzielnienia, aby działać w interesie ich mieszkańców. Ze względu na to, że terytoria te - w większości terytoria mandatoweLigi Narodów oraz terytoria przejęte od państw pokonanych w czasie drugiej wojny światowej - uzyskały samodzielność, działalność Rady Powierniczej została zawieszona, a jej misja wypełniona. Ostatnim terytorium było Palau, które stało się członkiem ONZ w 1994 roku.

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS), w wersji angielskiej International Court of Justice (ICJ), w wersji francuskiej Cour Internationale de Justice (CIJ), jest głównym organem sądowym ONZ. Został utworzony w 1945. Trybunał działa według swego Statutu, który opiera się na Statucie Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej i stanowi integralną część Karty Narodów Zjednoczonych. Wszyscy członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych są ipso facto stronami Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Państwo nie należące do Organizacji Narodów Zjednoczonych może przystąpić do Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości na warunkach, które w każdym przypadku ustali Zgromadzenie Ogólne na zalecenie Rady Bezpieczeństwa.

Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych kieruje pracami Sekretariatu ONZ.

Wybierany jest na kadencję  pięcioletnią przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Rady Bezpieczeństwa (aktualnie jest nim Ban Ki-moon). Do kompetencji sekretarza generalnego należy zarządzanie majątkiem ONZ i prawo uczestniczenia w posiedzeniach wszystkich organów organizacji. 

67. Rada Powiernicza ONZ - składała się z pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa, państw zarządzających terytoriami powierniczymi (na początku było ich 8) oraz wybranych w tej samej liczbie przez Zgromadzenie Ogólne ONZ państw nie administrujących terytoriami zależnymi. Powołana została do kontroli nad terytoriami powierniczymi do momentu ich usamodzielnienia, aby działać w interesie ich mieszkańców. Ze względu na to, że terytoria te - w większości terytoria mandatowe Ligi Narodów oraz terytoria przejęte od państw pokonanych w czasie drugiej wojny światowej - uzyskały samodzielność, działalność Rady Powierniczej została zawieszona, a jej misja wypełniona. Ostatnim terytorium było Palau, które stało się członkiem ONZ w 1994 roku.Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) w Hadze, w wersji angielskiej International Court of Justice (ICJ), w wersji francuskiej Cour Internationale de Justice (CIJ), jest głównym organem sądowym ONZ. Został utworzony w 1945. Trybunał działa według swego Statutu, który opiera się na Statucie Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej i stanowi integralną część Karty Narodów Zjednoczonych. Wszyscy członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych są ipso facto stronami Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Państwo nie należące do Organizacji Narodów Zjednoczonych może przystąpić do Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości na warunkach, które w każdym przypadku ustali Zgromadzenie Ogólne na zalecenie Rady Bezpieczeństwa. Trybunał składa się z 15 sędziów wybieranych na dziewięcioletnie kadencje. Co 3 lata wybierana jest jedna trzecia składu. Sędziowie mogą być wybrani ponownie (reelekcja). Kandydatów na sędziów zgłaszają grupy narodowe Stałego Sądu Rozjemczego w Hadze spośród osób mogących pełnić najwyższe stanowiska sędziowskie w swych państwach lub uznanych znawców prawa międzynarodowego. Następnie sędziowie są wybierani przez Zgromadzenie Ogólne ONZ oraz Radę Bezpieczeństwa i muszą uzyskać bezwzględną większość w każdym z tych organów. Każdy sędzia musi być obywatelem innego państwaTrybunał wydaje wyroki w sporach międzypaństwowych oraz wydaje opinie doradcze.

MTS rozstrzyga spory wyłącznie między państwami. Oznacza to, że inne podmioty nie mogą być stronami przed Trybunałem. Pozwy wpływające od osób fizycznych (oraz innych nieuprawnionych podmiotów) nie są rejestrowane.

Członkostwo w ONZ nie oznacza automatycznej zgody państwa na jurysdykcję MTS. Potrzebne jest do tego odrębne wyrażenie woli poddania się właściwości Trybunału. Może być ono dokonane na kilka sposobów:

Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych kieruje pracami Sekretariatu ONZ.Wybierany jest na kadencję pięcioletnią przez Zgromadzenie Ogólne na wniosek Rady Bezpieczeństwa (aktualnie jest nim Ban Ki-moon). Do kompetencji sekretarza generalnego należy zarządzanie majątkiem ONZ i prawo uczestniczenia w posiedzeniach wszystkich organów organizacji.

Obowiązki Sekretarza1. administracja i zarządzanie sekretariatem;2. reprezentowanie NZ wobec wszystkich państw i organizacji;3. utrzymywanie stałych kontaktów ze wszystkimi państwami członkowskimi;4. prezentacja działania ONZ światowej opinii publicznej;5. koordynacja działania systemu ONZ;6. kreowanie nowych koncepcji i strategii;

7. posrednictwo w sporach międzynarodowych;8. nadzór nad przestrzeganiem praw człowieka.9.nadzór nad akcjami humanitarnymiSekretariat składa się z wielu biur i departamentów zajmujących się bieżącą działalnością ONZ. Sekretariat ma swoje biura w Genewie, Wiedniu i Nairobi. W sekretariacie pracuje ok. 15 tys. pracowników.

9 października 2006 Rada Bezpieczeństwa ONZ nominowała Koreańczyka Ban Ki-moona na Sekretarza Generalnego. Ostatecznego wyboru dokonało 13 października Zgromadzenie Ogólne.

Budżet ONZ ustalany jest w cyklu dwuletnim,przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, pochodzi ze składek państw członkowskich (większość ma spore zaległości) wg skali ustalanej na 3 lata i wynosi od 0,01 do 25% całości składek (najw. płaci USA);

68. Komisja Praw Człowieka ONZ - organ pomocniczy Organizacji Narodów Zjednoczonych, powołany w 1946, przekształcony w 2006 w Radę Praw Człowieka ONZ. Komisja Praw Człowieka była podstawowym forum ONZ zajmującym się ochroną i promowaniem praw człowieka.

Była organem pomocniczym Rady Gospodarczej i Społecznej, a w swej działalności była wspierana przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona została przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu, prace nad nią trwały od roku 1947. 10 grudnia 1948 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło i proklamowało Powszechną Deklarację Praw Człowieka. W następstwie tego historycznego wydarzenia Zgromadzenie Ogólne wezwało Państwa Członkowskie do opublikowania tekstu Deklaracji i do "spowodowania, aby Deklaracja była rozpowszechniana, pokazywana, czytana i objaśniana przede wszystkim w szkołach i innych instytucjach oświatowych, wszędzie bez względu na status polityczny kraju lub terytorium". 

69.Pojęcie global governance.

Global governance to nie rząd światowy, który mógłby być zagrożeniem dla   demokracji poprzez dyktatorskie ambicje władzy nie szanującej praw   człowieka lecz zestaw zasad i instytucji, bez których świat może  
pogrążyć się w chaosie i anarchii. Zarządzanie sprawami globalnymi   wymaga silnego przywiązania do demokracji osadzonej w społeczeństwie   obywatelskim - winno ono odpowiadać interesom wszystkich ludzi,  
kierować się podstawowymi wartościami etycznymi i tworzyć strukturę   organizacyjną odpowiadającą rzeczywistej różnorodności świata. Dotychczas global governance rozumiano przede wszystkim jako relacje  
międzyrządowe ale w wyniku procesów globalizacyjnych, należy obecnie   wziąć pod uwagę także inne ważne podmioty: organizacje pozarządowe   (NGOsy), ruchy obywatelskie, korporacje międzynarodowe, globalny rynek kapitałowy i mass-media. Państwa narodowe i Organizacja Narodów  Zjednoczonych nadal pozostają głównymi aktorami lecz poddawani są  rosnącemu przymusowi współpracy z innymi. Wizje efektywnego 'global  governanceu uświadamiają zarówno ludziom jak i rządom, iż nie ma  alternatywy dla współpracy nad tworzeniem takiego świata jakiego  pragniemy dla siebie i przyszłych pokoleń. To globalne zarządzanie współzależnością. 
 70.Pojęcie interwencji humanitarnej-. Według D. Murphyego „humanitarna interwencja jest groźbą lub użyciem siły  przez państwo, grupę państw, organizację międzynarodową przeciwko  innemu państwu głównie w celu ochrony jego obywateli przed masowymi  naruszeniami uznanych międzynarodowo praw człowieka”. Interwencja  humanitarna jest interwencją wojskową,którą przeprowadza się , mając na  względzie  cele nie tylko strategiczne, co humanitarne. Rozwój  interwencji humanitarnychodzwierciedla szeroką akceptację doktryn uniwersalistycznych , takich jak prawa człowieka oraz fakt że demokratyczne poparcie dla działań wojennych w coraz większym stopniu może wynikać  jedynie ze względów moralnych  Formy:  Pomoc  humanitarna w postaci dostarczania lekarstw i żywności w rejony wymagające takiej pomocy. Może być też pomoc w formie skierowania policji, wojska, żandarmieri, ratowników, strażaków czyli jednostek  mających wspomagać stabilizację i w nagłych przypadkach ratować ludzkie życie.  Kiedy podejmowana :  -w przypadku znacznego łamania praw człowieka ( takiego jak deportacja czy eksterminacja dużej liczby osób bezbronnych) -gdy takie nadużycia zagrażają bezpieczeństwu państw sąsiadujących  -kiedy brak demokracji osłabia zasadę narodowego samostanowienia   -jeśli środki dyplomatyczne zostały wyczerpane zaś straty w ludziach wynikłe z interwencji są niższe niż w przypadku jej zaniechania. -w przypadku zagrożenia pokoju i bezpieczeństwa na świecie ( 1 wyjątek ) -wojny narodowo wyzwoleńcze ( 2 wyjątek ) Na gruncie Karty Narodów Zjednoczonych obowiązuje zakaz stosowania interwencji humanitarnej jako środka rozstrzygania konfliktów zarówno o zasięgu międzynarodowym, jak i wewnętrznych. Jednakże Karta przewiduje  dwa wyjątki od tej zasady ). 

71; koncepcja human development. koncepcja human development-" nierówność i rozwój ludzki'  
Międzynarodowa współpraca na rozdrożu. Pomoc, handel i bezpieczeństwo w nierównym świecie   Po pierwsze pomoc rozwojowa która mimo postępu nadal jest niedofinansowana i ma niską jakość.2 handel międzynarodowy który w odpowiednich warunkach może być ważnym czynnikiem rozwoju społecznego, niestety bogate kraje wciąż chronią swoje rynki przed produktami z krajów biednych. Bezpieczeństwo które wciąż jest naruszane przez lokalne konflikty które w dobie globalizacji mogą się gwałtownie rozprzestrzeniać dlatego aby koncepcja przyniosła pozytywny efekt postęp musi odbywać się na tych 3 płaszczyznach jednocześnie jak i również ograniczanie nierówności wewnątrz kraju jak i między krajami -nierówności dochodowe. Redukcja skrajnej nierówności ma liczne pozytywne konsekwencje m.in.  w postaci ograniczenia ubóstwa ,przyspieszenia wzrostu gospodarczego ,większej stabilności politycznej. Koncepcja uważa że wolny handel to klucz do rozwoju ,jednak problem w tym , że kraje bogate raczej nie chcą się podzielić tym kluczem z krajami biednymi. Również konflikty zbrojne stanowią bariery na drodze do rozwoju społecznego w krajach  
ubogich przez to jest wzrost poczucia zagrożenia  w krajach bogatych  przez międzynarodowy terroryzm stąd postulat aby zapobiegać im w polityce międzynarodowej przez kraje bogate z uwzględnieniem zapobiegania konfliktom zbrojnym w ramiach ograniczania ubóstwa, ograniczania przepływu broni i amunicji do miejsc konfliktu i skuteczna pomoc finansowa na odbudowę  po zakończeniu lokalnych wojen.

72.. Transatlantyzm koncepcja praktycznego współdziałania  USA i Europy Zachodniej. Integruje system zachodni w stosunkach międzynarodowych i wpływa na sposób powiązań między państwami go tworzącymi.   Trilateralizm  - otwarta współpraca pomiędzy największymi korporacjami z krajów uprzemysłowionych, mająca na celu kontrolę i zarządzanie krajowymi gospodarkami na skalę światową.  73 Kraje rozwijające się, kraje charakteryzujące się niskim poziomem życia i produkcji, nieodpowiednim wykorzystaniem zasobów materialnych i ludzkich, zacofaniem technicznym w przemyśle i rolnictwie, surowcowym charakterem eksportu. W przeciwieństwie do krajów rozwiniętych ok. 75-90% ludności mieszka na wsi, zajmując się uprawą roli, stosując prymitywne narzędzia oraz przestarzałe metody wytwarzania. Obejmują większączęść Afryki, AzjiorazAmeryki Środkowej i Południowej. Dawniej kraje rozwijające się nazywano krajami Trzeciego Świata.74.Polska polityka zagraniczna po 1989 Skutki transformacji ustrojowej:  Rok  1989 był przełomowy dla Polski pod bardzo wielu względami. Dotyczy to w równej mierze polityki wewnętrznej, w której do głosu doszły siły opozycyjne i został skonstruowany pierwszy demokratyczny rząd pod przywództwem Tadeusza Mazowieckiego jako premiera, jak i polityki  zewnętrznej. Nastąpiło uniezależnienie państwa polskiego od ZSRR, co rodziło bardzo poważne konsekwencje polityczne - Polska zyskała możliwość samodzielnego kształtowania swojej polityki wewnętrznej i zewnętrznej - jak i gospodarcze - zerwaniu uległy stare więzy gospodarcze powstałe w wyniku powiązań w ramach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. RWPG została rozwiązana formalnie w 1991 roku, ale faktycznie już wcześniej polska gospodarka straciła ogromny rynek zbytu, jakim było ZSRR.  Polska  niemal natychmiastowo wkonała zwrot w kierunku państw Zachodu. Te jednak traktowały nasz kraj z rezerwą, wciąż bojąc się reakcji ZSRR, a potem Rosji, która mogłaby przeciwstawić się rozszerzaniem zachodniej strefy wpływów. Nikt nie chciał drugiej zimnej wojny, więc Polska musiała radzić sobie sama w trudnych, pierwszych latach niepodległości. W drugiej połowie 1989 roku doszło w krajach Europy Środkowej i Wschodniej do wydarzeń, które zadecydowały o rozpadzie dotychczasowego systemu komunistycznego  W tej części kontynentu. Państwa znajdujące się w sferze wpływów ZSRR, uzyskały niepodległość. Okres ten został nazwany w historii "Jesienią  
ludów".  Po unormowaniu naszych stosunków z Rosją i innymi byłymi republikami radzieckimi, priorytetem dla naszej polityki zagranicznej stały się negocjacje w sprawie integracji naszego kraju ze strukturami  atlantyckimi - głównie NATO i UE. Początkowa rezerwa, z którą traktowały nasz kraj państwa zachodu ustępowała wraz z dalszym słabnięciem pozycji Rosji na arenie międznarodowej.W 1997 roku  rozpoczęto rokowania akcesyjne, a uroczyste przyjęcie do NATO Polski, Czech i Węgier odbyło się 12 marca 1999  Jednocześnie Polska dążyła do integracji z Unią Europejską. Co do jej potrzeby panował w Polsce powszechny consensus polityczny, co bardzo ułatwiało prowadzenie negocjacji. Rozpoczęły się one już w 1990 roku, a już w 1991 Polska podpisała Układ Europejski, czyli dokument potwierdzający chęć integracji ze strukturami Wspólnot Europejskich i zapoczątkowujący współpracę. Wszedł on w zycie w 1994 roku.   

 75.Instytucjonalne podstawy polityki zagranicznej RP.

-Odpowiedzialność. Każdy kraj jest odpowiedzialny za własny rozwój stwarzając warunki sprzyjające mobilizacji wewnętrznych środków rozwojowych. Działania pomocowe społeczności międzynarodowej, w tym Polski, powinny mieć charakter uzupełniający. Szczególna odpowiedzialność za koordynację działań pomocowych spoczywa na administracji rządowej kraju - biorcy, która powinna opracować stosowne strategie zrównoważonego rozwoju i walki z ubóstwem,

- Partnerstwo między państwami - dawcami i biorcami oparte na poszanowaniu suwerenności, tradycji i kultury, międzynarodowej solidarności oraz wspólnej odpowiedzialności za realizację Milenijnych Celów Rozwoju na poziomie lokalnym, regionalnym i globalnym,

- Współpraca między rządem RP a instytucjami społeczeństwa obywatelskiego i przedsiębiorstwami w realizacji działalności pomocowej,

- Wszechstronne podejście do problematyki rozwojowej, uwzględniające elementy zrównoważonego rozwoju, integrujące wzrost gospodarczy z rozwojem społecznym oraz poszanowaniem środowiska naturalnego,

- Zróżnicowanie form pomocy. Polska będzie dostosowywać formy pomocy rozwojowej do  potrzeb poszczególnych krajów rozwijających się i w okresie transformacji. Polska rezerwuje sobie - w uzasadnionych przypadkach - prawo do udzielenia pomocy bezpośrednio poszczególnym instytucjom lub grupom społeczeństwa obywatelskiego państw - biorców,

- Przejrzystość procedur związanych z identyfikacją projektów pomocowych oraz dystrybucją i rozliczaniem środków publicznych, jak i ewaluacją efektywności zrealizowanych projektów pomocowych.

     

26. Henry Kissinger uznawany jest za jednego z czołowych przedstawicieli realizmu

konserwatywnego. Wymienia się go wśród głównych osób, które przeniosły tę teorię do Stanów

Zjednoczonych z Europy i uczyniły z niej jedną z czołowych koncepcji stosunków

międzynarodowych. W USA często można się spotkać z określeniem realizmu Kissingera

mianem „europejskiego", będącego kontynuacją teorii reprezentowanej przez Metternicha i

Bismarcka. Realizm ten określany jest jako amoralny. Temu stanowisku przeciwstawiana jest

tradycja amerykańskiego realizmu, która nie lekceważy względów moralnych.

Przedstawicielami tego nurtu są na przykład Walter Lippman, Charles Beard, George Kennan. Kissinger często krytykował amerykańskich teoretyków za ich moralizm, opowiadając się

za bardziej pragmatycznym podejściem do stosunków międzynarodowych. Jednak i on

przyznawał niekiedy, że polityki i moralności nie można od siebie całkowicie oddzielić. Jako

przykład Kissinger podaje sytuację osiągnięcia równowagi sił w Azji, która wymagała

współpracy dwóch wrogów, USA i Chin, oraz doprowadzenie do rozmów Waszyngtonu z Kairem

w celu osiągnięcia równowagi na Bliskim Wschodzie. W każdym przypadku realizm spajany był

jeśli nie z chrześcijańskim idealizmem, to przynajmniej z dobrą wolą i chęcią współpracy.

Zdaniem Kissingera wszystkie polityki wywodzące się prawie wyłącznie z celu moralnego,

odłączone od interesu narodowego, są z góry skazane na niepowodzenie i mogą prowadzić do

„wyczerpania" kraju. Realistyczne podejście do interesu narodowego, kierowane przez to co

możliwe i to co pożądane, ma większy potencjał realizacji moralnych zamierzeń. Swoje

poglądy na temat moralności Kissinger przedstawił w Dyplomacji, odnosząc się do przyszłości

Stanów Zjednoczonych. Uważa on, że USA nie powinna „mnożyć moralnych zobowiązań w

sytuacji, gdy redukuje się finansowe i militarne zaplecze globalnej polityki zagranicznej.".

Kissinger bowiem uważa, że przez takie działanie USA może osłabić swoją pozycję na arenie

międzynarodowej. Wśród realistów znane jest krytyczne podejście Kissingera do polityki

zagranicznej Stanów Zjednoczonych, jak również wyszczególnianie różnicy między High

Politics, do której zaliczają się sprawy militarne i geopolityczne oraz Low Politics — handlu i

gospodarki (większość naukowców jest zdania, że granica między tymi dwoma działami polityki

jest bardzo niewyraźna) .

Dla Kissingera realizm w polityce zagranicznej to ostrożne rozważanie wszystkich

aspektów związanych z danym tematem przed podjęciem decyzji. To według niego jedyna

możliwość „ruszenia się z miejsca". Zdaniem Kissingera realiści nie są tak skoncentrowani na

władzy, jak to jest powszechnie przyjęte . Jego pogląd w tej sprawie jest zgodny z

poglądami wspomnianych wcześniej realistów tradycji amerykańskiej. Władza traktowana jest

przez nich z dużą ostrożnością. W swojej wypowiedzi dla „Spiegla", Kissinger zwrócił uwagę, że

na realizm składają się jasno określone wartości. Bez poczucia co jest dobre a co złe, mówi

Kissinger, można „utonąć w powodzi" trudnych i pragmatycznych decyzji. Jego zdaniem

„szkoła realistyczna nie odrzuca znaczenia idei ani wartości. Obstaje natomiast przy

starannym, wręcz pozbawionym sentymentów ważeniu sił i czynników materialnych, które

obok historii, kultury i gospodarki składają się na system międzynarodowy." Kissinger

podkreślał często, że zawsze zdawał sobie sprawę z roli wartości w tworzeniu zrównoważonej

polityki zagranicznej. Jednak jego niektóre decyzje przeczą temu stwierdzeniu.

Pytanie 24.

Manifest Destiny odwoływał się do sense of mission, misja która wynikała z teorii predestynacji: przeznaczenia „prawdziwych, białych chrześcijan, protestantów” kierowanych przez Boska Opatrzność, ich prawa natury, prawa pozytywanego jako common law, demokracji, sprawiedliwości, poczucia obowiązku społecznego, wspolpracy, kultury pracy poczucia i obowiązku rozszerzania wolności. Przystepujac do II wojny switowej kierowani byli nysla sense of mission przeniesienia swych wartosci i swojego stylu zycia do Europy i zbudowania w oparciu o nie pokojowych stowunkow w Europie i swecie.14. Punktow Wilsona odwolywaly się do wolnosci i demokracji. Posredni do Manifest Destiny eksponowal role praw naturalnych w budowie nowego ladu, budowy stosunkow miedzynarodowych opartych na wartosciach etyczbych lezacych u podstawy zachowan postaw oczekiwan solidarnosi miedzynarodo

pytanie25

Panstwa są zmuszane do Power politics ponieważ zmusza je do tego brak poczucia bezpieczenstwa i wzajemnej nieufnosci. Taki stan rzeczy wynika z faktu ze suwerennosc pasntwa tworzacych globalny uklad wyklucza wladze nadrzedna. Taka polityczna organizacja swiata stanowi o anarcjii miedzynarodowej. Koniecznoscia jest dazenie panstwa do potegi.

52. Różnice pomiędzy :

międzynarodowe stosunki polityczne - Stosunki te nigdy nie są dokonywane przez mieszkańców danych państw. Stosunki międzynarodowe realizowane zawsze są za pośrednictwem organów państwowych. Wewnętrznych: głowa państwa, szef rządu, minister spraw zagranicznych. Zewnętrznych: aparat dyplomatyczny. Tylko te trzy osoby nie muszą posiadać dodatkowych kompetencji.

międzynarodowe stosunki ekonomiczne - powiązania ekonomiczne (więzi ekonomiczne) między różnymi krajami, rozumiane jako stosunki między państwami, ale także między konkretnymi podmiotami ekonomicznymi, przedsiębiorstwami obejmujące międzynarodowe sfery wymiany dóbr , usług i czynników w wytwórczych przez ich eksport i import;

międzynarodowe stosunki społeczne - są to kontakty grup społecznych, narodów, grup etnicznych poszczególnych państw, rożnego rodzaje migracji ludności, wymiany i poznawanie kultur.

61.Instytucje i organizacje międzynarodowe, a problem suwerenności państw.
Suwerenność państw jest jednym z podstawowych terminów prawa międzynarodowego. Oznacza ona niezależność państwa, wyrażającą się w posiadaniu osobowości prawnej, stanowiącej najwyższą władzę na danym terytorium. Państwo suwerenne jest zatem w stosunkach międzynarodowych podmiotem prawa międzynarodowego. Władze państwowe mogą więc podejmować dowolne działania, takie, jakie uznają za najkorzystniejsze dla interesów danego państwa. Jednakże granicą wykonywania władzy suwerennej jest poszanowanie suwerenności pozostałych podmiotów prawa międzynarodowego oraz norm, które przyjęły na siebie w wyniku podpisywania różnego typu zobowiązań prawno-międzynarodowych. Pojmowanie suwerenności ewoluuje wraz z rozwojem stosunków międzynarodowych. ogromny wzrost liczby państw. ---- Pojawienie się niepaństwowych uczestników stosunków międzynarodowych --- istnienie wielu skomplikowanych powiązań między państwami ------ faktyczna niemożność całkowicie samodzielnego funkcjonowania państwa, i to w każdej sferze - politycznej, gospodarczej, kulturowej
Dlatego ważniejszym elementem pojęcia suwerenności jest sprawowanie władzy nad określonym terytorium niż pełna niezależność. Wyrazem suwerenności jest zazwyczaj utrzymywanie stosunków dyplomatycznych z innymi państwami, podpisywanie umów międzynarodowych, uczestnictwo w organizacjach, choć oczywiście może istnieć państwo suwerenne podejmujące bardzo ograniczone działania w tych dziedzinach. Znaczenie zasady suwerenności podkreśla fakt, że została ona ujęta we wszystkich podstawowych dokumentach międzynarodowych. Karta Narodów Zjednoczonych, określając zasady postępowania swych członków i samej organizacji, na pierwszym miejscu wskazywała na „suwerenną równość”.

Jednym z niezwykle istotnych czynników jest fakt rosnących wzajemnych powiązań państw o charakterze bilateralnym, ale i wielostronnym, często ujętym w trwałe formy organizacyjne. Liczba państw, z którymi można wchodzić we wzajemne zależności, stale rośnie. Im są one ściślejsze, utrudniające w wyniku rozmowy całkowicie samodzielne podejmowanie decyzji, tym faktyczna samodzielność państwa jest bardziej ograniczona. Może to dotyczyć sfery politycznej, militarnej, gospodarczej. Jednak opłacalność, a nawet przymus rozwijania współpracy jest tu sprawa decydującą i liczba powiązań stale rośnie.
We współczesnym świecie a w szczególności gospodarce światowej możemy zaobserwować wzrost zależności od siebie różnorodnych podmiotów. Zależność ta przejawia się w stopniowej i coraz większej globalizacji, pojmowanej jako scalanie czynności gospodarowania na arenie międzynarodowej. Proces ten przejawia się w różnych formach integracji regionalnej, rozumianej z kolei jako zespalanie gospodarek narodowych w pewien potencjał międzynarodowy, w którym uwydatnia się tak zwany efekt synergetyczny, związany z tym, że ów potencjał nie jest połączeniem gospodarek sensu stricte, ale zupełnie nowym organem, który może produkować, wytwarzać, podejmować decyzje, lepiej, łatwiej, szybciej, o wyższej jakości i z większą siłą przebicia. Dzieje się to oczywiście kosztem ograniczenia możliwości podejmowania decyzji przez właściwe ośrodki krajowe, czyli ograniczenia suwerenności państw.
W procesie integracji mamy do czynienia ze świadomym i dobrowolnym ograniczeniem bądź wręcz zrzeczeniem się suwerenności (w szczególności w rozumieniu zewnętrznym) na rzecz odpowiednich organów organizacji międzynarodowych. To, w jaki sposób odbywać się będzie proces decyzyjny w ramach ugrupowania integracyjnego, zależy od modelu integracji. Przenosząc to na grunt Unii Europejskiej można łatwo zauważyć poważne ograniczenia suwerenności, charakterystyczne zarówno dla ponadnarodowego jak i międzynarodowego modelu integracji. Jeśli bowiem zestawi się akty wspólnotowe, czyli rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, rekomendacje i opinie to widać, że: rozporządzenia i decyzje mają charakter bezpośrednio obowiązujący (czyli w ich przypadku proces legislacyjny przeniesiony został na grunt ponadnarodowy); dyrektywy, choć nie są bezpośrednio stosowane, to znaczy wymagają transformacji na prawo krajowe, to jednak zastosowanie się do nich ma charakter obligatoryjny; natomiast opinie, zalecenia i rekomendacje nie są w zasadzie wiążące i ośrodki narodowe mogą się z nimi zgodzić bądź nie. Niemniej jednak organy i instytucje Unii Europejskiej stanowiąc czy to akty bezpośrednio obowiązujące czy też wyznaczając ogólny kierunek (kierunki) polityki gospodarczej poważnie wpływa na decyzje, akty prawne czy porządek prawny państw członkowskich.
Analizując kwestię suwerenności nie sposób pominąć problemu waluty narodowej (która postrzegana jest jako jeden z symboli państwa suwerennego) oraz konieczności z jej rezygnacji lub zastosowania określonej polityki kursowej w ramach ugrupowań integracyjnych.

62.Funkcjei znaczenie instytucji międzynarodowych.
Organizacje międzynarodowe istniały już w starożytności i w średniowieczu, jednakże większość z nich miała na celu inne zadania niż te współczesne organizacje.
Ale cechą wspólną bez względu na czas ich powstawania jest cel, w jakim zostają tworzone. Wspólnym celem jest i było zaspokajanie jakichś potrzeb, występujących w skali ponadnarodowej.

Podstawowa rola organizacji międzynarodowych polega na wywieraniu wpływu na swe środowisko: postępowanie członków, stan i rozwój spraw należących do ich kompetencji. W tym celu muszą one posiadać odrębną od sumy swych członków osobowość. Jest to warunek posiadania przez każdą organizację podmiotowości prawnej. Posiadają także władzę wobec swych członków, tym większą, im bardziej decyzje, które podejmują, dotyczą żywotnych interesów państw członkowskich.

Organizacje istnieją po to by zrobić to czego jednostki nie potrafią zrobić osobno. Mają ogromne znaczenie polityczne, poprzez stwarzanie ram strukturalnych dla współpracy państw w określonych obszarach. Organizacje międzynarodowe stanowią istotną płaszczyznę w komunikacji. Odgrywają znaczącą role również dla prawa międzynarodowego poprzez zbieranie i udostępnianie informacji (UNTS, ICJ Reports) , przygotowują projekty aktów prawnych oraz monitorują wypełnianie zobowiązań międzynarodowych.

Funkcje organizacji międzynarodowych
- regulacyjne - jest to proces tworzenia norm, wzorców o charakterze moralnym, politycznym czy prawnym, mających kształtować postępowanie uczestników stosunków międzynarodowych odpowiednio do przyjętych regulaminów; w sferze wewnętrznego funkcjonowania organizacji oznacza to tworzenie prawa wewnętrznego, natomiast w sferze zewnętrznej - np. współtworzenie norm prawa międzynarodowego;

- operacyjne - proces bezpośredniego świadczenia przez organizację międzynarodową usług w oparciu o jej własne decyzje oraz przy pomocy zasobów ludzkich i materialnych będących w jej dyspozycji; w sferze wewnętrznej organizacji będzie to oznaczać m.in. utrzymanie porządku, zarządzanie majątkiem, prace badawcze; natomiast w sferze zewnętrznej - np. operacje NZ na rzecz utrzymania pokoju, tworzenia pokoju, wymuszania pokoju oraz usługi o charakterze technicznym, niesienie pomocy w sytuacji klęsk żywiołowych lub wojny;

- kontrolne - proces ustalania stanu faktycznego oraz konfrontowania go z treścią norm i wzorców w celu przystosowania do nich postępowania uczestników stosunków międzynarodowych.

-funkcja sądowa , podobna do kontrolnej. Ustala stan faktyczny, porównuje go z obowiązującymi normami, ustala winnego naruszenia norm, wydaje wyrok, rozstrzyga spory zaistniałe między państwami członkowskimi lub między organizacjami, a jej personelem.

-funkcja administracyjna - wypełnianie nadzoru nad majątkiem a także organizowanie życia organizacji.

---