Stomatologia zachowawcza

 1 Do gabinetu zgłosiła się pacjentka, lat 35 skarżąc się na obecność niebolesnego wygórowania na błonie śluzowej przedsionka jamy ustnej, w rzucie wierzchołka korzenia zęba 46. Podczas badania, w wyniku ucisku wyrostka zębodołowego pojawił się wysięk z przetoki, początkowo ropny, a następnie krwisto-ropny. Najbardziej prawdopodobna diagnoza to:

A	cystis radicularis.
B	periodontitis acuta purulenta.
C	periodontitis chronica purulenta.
D	periodontitis chronica fibrosa.
E	pulpitis hyperplastica.

 2 W diagnostyce różnicowej czerniaka złośliwego (melanoma malignum) należy uwzględnić następujące zmiany barwnikowe:

A	ustna plama melanotyczna.
B	przebarwienia wywołane metalami ciężkimi.
C	tatuaż amalgamatowy.
D	znamię.
E	wszystkie wymienione.

 3 Wskaż zdanie prawdziwe opisujące ograniczenia dotyczące leczenia endodontycznego:

A	niektóre choroby, takie jak choroba wrzodowa żołądka, choroby nerek, nadczyn- ność tarczycy są przeciwwskazaniem do leczenia endodontycznego.
B	u pacjentów z chorobami układu krążenia mogą wystąpić powikłania po leczeniu endodontycznym.
C	choroby obniżające odporność organizmu, np. wirusowe zapalenie wątroby, zakażenie wirusem HIV, cukrzyca, stan po przeszczepie narządu wymagający stałego przyjmowania leków immunosupresyjnych mogą ujemnie wpływać na przebieg i wyniki leczenia endodontycznego.
D	leczenie endodontyczne jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży.
E	leczenie endodontyczne można przeprowadzać bez żadnych ograniczeń i obaw u wszystkich pacjentów bez względu na występujące choroby ogólnoustrojowe.

 4 U 38-letniego pacjenta podejrzewane jest pęknięcie korony zęba 22. Jakie badania będą najbardziej przydatne w ustaleniu rozpoznania?

A	opukiwanie zęba i zdjęcie rentgenowskie.
B	zastosowanie zgłębnika Briaulta i masy wyciskowej.
C	badanie Diagnodentem.
D	transiluminacja i wybarwienie zęba.
E	wszystkie wymienione badania są niezwykle istotne w rozpoznaniu pęknięcia zęba.

 5 Które ze stwierdzeń dotyczących płukania kanałów korzeniowych jest prawdziwe?

A	igła powinna blokować się w kanale, aby roztwór płuczący dokładnie wypełniał cały kanał.
B	środek płuczący należy wprowadzić pod dużym ciśnieniem do kanału, aby kanał został skutecznie przepłukany na pełną długość roboczą.
C	zwiększenie objętości podanego roztworu zwiększa skuteczność oczyszczania kanału.
D	użycie igły o większym rozmiarze jest korzystne, gdyż pozwala na częstszą wymianę środka płuczącego, a przez to zapewnia większą skuteczność dezynfekcji.
E	wszystkie powyższe odpowiedzi są prawidłowe.

 6 Wskaż, który z poniższych wykładników wyklucza rozpoznanie endo-perio (procesu zapalnego zainicjowanego w przyzębiu i wtórnie rozwijającego się w miazdze):

A	obecność głębokiej kieszonki z obfitymi złogami płytki nazębnej i kamienia.
B	brzeżne zapalenie dziąseł.
C	objawy zapalenia lub martwicy miazgi.
D	brak zmian w obrazie rtg.
E	klinowaty zanik wyrostka zębodołowego przy jednym lub kilku zębach widoczny w obrazie rtg.

 7 Które z podanych stwierdzeń dotyczących resorpcji zębów powstałej w wyniku leczenia ortodontycznego są fałszywe? 1) jest spowodowana przez nacisk; 2) powoduje skrócenie korzeni zębów i płaskie (tępe) zakończenie wierzchołków korzeni; 3) proces resorpcyjny może zostać odwrócony, jeśli przestanie działać czynnik przyczynowy; 4) proces resorpcyjny może zostać zatrzymany, jeśli przestanie działać czynnik przyczynowy; 5) etiologia resorpcji korzenia jest w pełni poznana. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,3.
B	1,5.
C	2,4.
D	3,5.
E	1,3,5.

 8 Długość robocza kanału to odległość między:

A	punktem referencyjnym i przewężeniem fizjologicznym.
B	punktem referencyjnym i wierzchołkiem korzenia.
C	ujściem kanału i otworem fizjologicznym.
D	ujściem kanału i otworem anatomicznym.
E	ujściem kanału a wierzchołkiem radiologicznym.

 9 Wskaż zdanie fałszywe dotyczące znieczulenia domiazgowego:

A	jest to miejscowe znieczulenie wykonane bezpośrednio do miazgi zęba.
B	iniekcja jest bolesna.
C	charakteryzuje się krótkim czasem trwania znieczulenia.
D	eliminacja bólu nie jest wynikiem działania farmakologicznego użytego środka.
E	eliminacja bólu jest także wynikiem wytwarzanego ciśnienia podczas deponowania płynu.

 10 Które z podanych stwierdzeń dotyczących starcia zębów są prawdziwe? 1) jest definiowane jako utrata twardych tkanek zęba z powodu urazu lub innych procesów; 2) jest definiowane jako niebakteryjna utrata twardych tkanek zęba; 3) może być procesem fizjologicznym, ponieważ występuje naturalnie przez całe życie; 4) zawsze jest procesem patologicznym; 5) jest wynikiem kombinacji działania czynników chemicznych i mechanicznych. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,4.
B	2,3.
C	1,4,5.
D	1,3,5.
E	2,3,5.

 11 Które stwierdzenia dotyczące polipa miazgi są prawdziwe? 1) polip miazgi jest formą rozrostu miazgi objętej nieodwracalnym zapaleniem; 2) występuje zwłaszcza u osób młodych; 3) jest powodem uciążliwego, stałego bólu; 4) jest wskazaniem do usunięcia zęba; 5) polip składa się ze zmienionej zapalnie tkanki łącznej pokrytej przeszczepionym nabłonkiem z błony śluzowej jamy ustnej. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,4.
B	2,3,4.
C	1,2,5.
D	2,3,5.
E	1,3,5.

 12 Ultradźwiękowa aktywacja środków płuczących związana jest z:

A	wywołaniem strumienia akustycznego.
B	ogrzewaniem roztworu.
C	zwiększeniem uwalniania tlenu z roztworu.
D	prawdziwe są odpowiedzi A i B.
E	prawdziwe są odpowiedzi A, B i C.

 13 Który z poniżej wymienionych węglowodanów ma największy potencjał próchnicotwórczy?

A	glukoza.
B	sacharoza.
C	skrobia.
D	fruktoza.
E	maltoza.

 14 Pytanie unieważnione. Jaki minimalny rozmiar powinno mieć narzędzie kanałowe umieszczone w kanale, aby było dobrze widoczne na radiogramie?

A	10.
B	15.
C	20.
D	25.
E	30.

 15 Wodorotlenek wapnia jako opatrunek wewnątrzkanałowy:

A	dezaktywuje działanie fosfatazy zasadowej.
B	uwalnia jony Ca2+ i OH-.
C	podnosi ciśnienie tlenu w tkankach okołowierzchołkowych.
D	obniża pH w tkankach okołowierzchołkowych.
E	stosowany jako jedyna substancja aktywna jest skuteczny przeciw faecalis.

 16 Wybierz rysunek, na którym przedstawiono prawidłowe umieszczenie klina w przestrzeni międzyzębowej podczas odbudowy ubytku kl. II wg Blacka: brak obrazka :( 1. 2. 3. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1.
B	2.
C	3.
D	wszystkie poprawne.
E	żaden z powyższych.

 17 Wskaż prawdziwe stwierdzenia dotyczące chlorheksydyny: 1) rozpuszcza martwą tkankę w kanale; 2) wykazuje szerokie spektrum działania w stosunku do bakterii, wirusów i grzybów; 3) usuwa warstwę mazistą w połączeniu z NaOCl; 4) najlepiej, gdy jest stosowana do płukania kanału bezpośrednio po NaOCl; 5) jest bardziej skuteczna niż NaOCl w eliminacji bakterii E . faecalis; 6) w leczeniu endodontycznym stosowana jest w stężeniu 2%. Prawidłowa odpowiedź to:

A	2,5,6.
B	3,5,6.
C	1,3,4.
D	3,4,5.
E	1,2,6.

 18 Gdzie należy szukać ujścia czwartego kanału korzeniowego w pierwszym zębie trzonowym szczęki?

A	pomiędzy ujściami kanałów przedsionkowych.
B	pomiędzy ujściem kanału przedsionkowego dalszego i podniebiennego.
C	językowo i nieco mezjalnie od kanału przedsionkowego bliższego.
D	w centralnej części dna komory.
E	pierwszy ząb trzonowy szczęki ma zawsze 3 kanały.

 19 Które zdanie zawiera prawdziwą informację o zębiniakach?

A	mogą powstać w odpowiedzi na patologiczne bodźce zewnętrzne.
B	umiejscowione są wyłącznie w komorze zęba.
C	umiejscowione są wyłącznie w kanale korzeniowym.
D	często prowadzą do rozwoju resorpcji zewnętrznej.
E	zawsze są zespolone ze ścianą komory lub kanału korzeniowego.

 20 Pacjent lat 35 zgłasza się ze złym ogólnym samopoczuciem, podwyższoną temperaturą ciała oraz pulsującym bólem o bardzo dużym nasileniu, bez remisji i intermisji, ze strony zęba 34. W badaniu klinicznym stwierdza się niewielkie, bolesne wygórowanie w rzucie wierzchołka korzenia i narastający, jak wynika z wywiadu, obrzęk tkanek miękkich tej okolicy oraz ból na opukiwanie. Ząb przyczynowy wykazuje rozchwianie II°. W obrazie rtg poszerzona szpara ozębnej. Opis dotyczy:

A	abscessus periapicalis.
B	abscessus subperiostalis.
C	abscessus submucosus.
D	abscessus recidivus.
E	ropień feniksa.

 21 Na czym polega obronne działanie glikoprotein śliny (mucyn) hamujące akumulację płytki nazębnej?

A	glikoproteiny mogą wybiórczo aglutynować paciorkowce próchnicotwórcze, przez co zmniejszają ich liczbę w jamie ustnej.
B	glikoproteiny śliny chelatują jony żelazawe, przez co działają bakteriostatycznie na bakterie wykorzystujące żelazo w cyklu metabolicznym.
C	uszkadzają błonę komórkową, czego efektem jest liza komórek bakteryjnych.
D	katalizują reakcje oksydacyjne blokując metabolizm bakterii.
E	wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

 22 Które z podanych stwierdzeń dotyczących wykrywania próchnicy za pomocą radiogramów skrzydłowo-zgryzowych jest nieprawdziwe?

A	wygląd zmiany próchnicowej na powierzchni stycznej korzenia dostrzeganej na radiogramie może być mylony z przejaśnieniem przyszyjkowym.
B	zmiana próchnicowa na powierzchni stycznej korony wygląda jak ciemne trójkątne pole.
C	można zdiagnozować próchnicę na powierzchni stycznej zarówno w szkliwie jak i zębinie.
D	można zdiagnozować próchnicę na powierzchni stycznej wyłącznie w zębinie.
E	zmiana próchnicowa w szkliwie na powierzchni żującej nie jest widoczna na zdjęciu.

 23 Do najbardziej powszechnych następstw replantacji zębów z zakończonym rozwojem korzenia należą: 1) resorpcja wewnętrzna; 2) resorpcja powierzchniowa; 3) ankyloza; 4) zapalenie kości. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,4.
B	2,3.
C	1,3.
D	2,4.
E	3,4.

 24 Którego z poniżej wymienionych nie zalicza się do czynników ryzyka próchnicy zębów?

A	wysokie miano Lactobacillus w ślinie.
B	wysokie miano Streptococcus mutans w ślinie.
C	obniżony poziom wydzielania śliny.
D	wysoki potencjał buforowy śliny.
E	niskie stężenie podcyjanitu w ślinie.

 25 Które systemy wiążące obecnie stosowane wymagają użycia wytrawiacza?

A	systemy wiążące IV i V generacji.
B	systemy wiążące IV i VI generacji.
C	systemy wiążące V i VI generacji.
D	systemy wiążące V i VII generacji.
E	systemy wiążące VI i VII generacji.

 26 Wskaż nieprawdziwe stwierdzenie dotyczące zębiny sklerotycznej:

A	jest wynikiem działania łagodnego czynnika zewnętrznego związanego z próchnicą i jej leczeniem.
B	zębina okołokanalikowa ulega poszerzeniu, stopniowo wypełniając światło kanalików substancjami mineralnymi.
C	obszary zębiny sklerotycznej są twardsze, mniej podatne na powtórne działanie czynników drażniących.
D	zębinę tę tworzą komórki odontoblastopodobne.
E	tworzy się w obrębie zębiny pierwotnej.

 27 Wskaż odpowiedź zawierającą tylko prawdziwe długości narzędzi endodon- tycznych bez uchwytu:

A	16,20,30 mm.
B	16,25,29 mm.
C	16,21,31 mm.
D	21,25,31 mm.
E	21,28,30 mm.

 28 Wskaż, który czynnik nie ma wpływu na kolor korony zęba pacjenta:

A	transparencja szkliwa.
B	grubość szkliwa.
C	rejon korony zęba.
D	płeć pacjenta.
E	wiek pacjenta.

 29 Która z metod wprowadzania uszczelniacza kanałowego, zapewnia najwyższe procentowe pokrycie ścian kanału?

A	igła Lentulo i spirala EZ-fill.
B	pilnik.
C	główny ćwiek gutaperkowy.
D	za pomocą ultradźwięków.
E	wszystkie metody zapewniają taką samą dystrybucję uszczelniacza na ścianach kanału korzeniowego.

 30 Wskaż nieprawdziwe stwierdzenie dotyczące tymczasowego wypełnienia ubytku w trakcie leczenia kanałowego:

A	działa przeciwbakteryjnie.
B	powinno mieć grubość 4 mm.
C	chroni przed przedostawaniem się bakterii i płynów z jamy ustnej.
D	zapobiega wyciekaniu leków z kanału do jamy ustnej.
E	posiada odpowiednią wytrzymałość mechaniczną.

 31 Najbardziej wiarygodnym testem diagnostycznym oceniającym stan miazgi jest:

A	test termiczny - reakcja na zimno.
B	test cięcia zębiny.
C	test elektryczny.
D	pomiar przepływu krwi metodą Dopplera.
E	test termiczny - reakcja na ciepło.

 32 Które ze stwierdzeń dotyczących resorpcji zapalnej przyszyjkowej jest fałszywe?

A	stanowi opóźnioną reakcję na urazy.
B	nie daje objawów klinicznych, najczęściej wykrywana jest w trakcie rutynowych badań radiologicznych.
C	tkanka ziarninowa może podminowywać szkliwo, dając obraz “różowego zęba”.
D	może wystąpić resorpcja sąsiadującej kości.
E	miazga jest najczęściej objęta zasięgiem resorpcji.

 33 Wskaż prawidłową interpretację poniższego zdjęcia rentgenowskiego?

A	via falsa w przebiegu leczenia endo- dontycznego.
B	ćwiek gutaperkowy pozostawiony w kości po nieprawidłowo wypełnionym kanale korzeniowym.
C	obecność ujścia przetoki na błonie śluzowej - wykonano zdjęcie z ćwiekiem gutaperkowym w kanale przetoki.
D	narzędzie kanałowe przemieszczone podczas wykonywania zdjęcia rtg.
E	zdjęcie wykonano w przebiegu leczenia endodontycznego zęba 15 - widoczny na zdjęciu element metalowy biżuterii rzutuje się na strukturę wyrostka zębodołowego.

 34 Które stwierdzenie dotyczące działania wodorotlenku wapnia zastosowanego do kanału korzeniowego jest fałszywe?

A	wykazuje działanie antybakteryjne.
B	ma wysokie pH.
C	rozpuszcza pozostałości martwej miazgi.
D	jest zalecany w leczeniu zębów z martwą miazgą.
E	umożliwia szczelniejsze przyleganie materiałów wypełniających kanał do jego ścian.

 35 Wypełnienie kanału korzeniowego z resorpcją wewnętrzną powinno być wykonane ostrożnie. Która z metod jest najbardziej wskazana?

A	boczna kondensacja gutaperki.
B	metoda pojedynczego ćwieka.
C	technika wykonania ćwieka gutaperkowego „na miarę” kanału.
D	tylko uszczelniacz.
E	pionowa kondensacja gutaperki na ciepło.

 36 W której z wymienionych sytuacji klinicznych nie powinien być używany elektroniczny lokalizator wierzchołkowy?

A	angina pectoris.
B	sztuczna zastawka.
C	rozrusznik serca.
D	przeciek wewnątrzsercowy.
E	infekcyjne zapalenie wsierdzia.

 37 Na zdjęciu rtg widoczne jest przejaśnienie w okolicy wierzchołkowej zęba 35. Ząb prawidłowo reaguje na bodźce. Jakie będzie rozpoznanie?

A	ziarniniak okołowierzchołkowy.
B	torbiel korzeniowa.
C	otwór bródkowy.
D	zmiana endo-perio.
E	artefakt na zdjęciu rtg.

 38 Jaka jest prawidłowa kolejność warstw w obrazie mikroskopowym przekroju szkliwa z plamą próchnicową, poczynając od powierzchni szkliwa?

A	warstwa powierzchowna, korpus zmiany (warstwa centralna), warstwa ciemna i warstwa przezroczysta.
B	warstwa powierzchowna, ciemna, korpus zmiany i warstwa przezroczysta.
C	warstwa powierzchowna, ciemna, przezroczysta i korpus zmiany.
D	warstwa przezroczysta, powierzchowna, korpus zmiany i warstwa ciemna.
E	warstwa powierzchowna, jasna, korpus zmiany i warstwa przezroczysta.

 39 Często występującymi zmianami nowotworowymi w jamie ustnej u osób zakażonych wirusem HIV są: 1) czerniak złośliwy; 2) rak płaskonabłonkowy; 3) mięsak Kaposiego; 4) gruczolakorak; 5) non-Hodgkin lymphoma. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2.
B	3,5.
C	2,3.
D	2,4.
E	4,5.

 40 W jaki sposób ksylitol będący substytutem cukru stosowanym w produktach spożywczych wpływa na opóźnienie wzrostu drobnoustrojów tworzących płytkę nazębną?

A	bakterie próchnicotwórcze nie mają możliwości fermentacji ksylitolu i nie mogą wykorzystać go jako substratu.
B	ksylitol blokuje enzymy odgrywające ważną rolę w przemianie węglowodanów przez bakterie próchnicotwórcze.
C	ksylitol utrudnia transport glukozy przez błonę komórkową bakterii próchnicotwórczych.
D	ksylitol sprzyja powstawaniu fluorku wapnia na powierzchni zęba.
E	wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

 41 Wskazaną metodą postępowania leczniczego w przypadku pulpitis irreversibilis jest:

A	pulpectomia.
B	pulpotomia.
C	dewitalizacja.
D	założenie środka uśmierzającego ból na obnażoną miazgę (np. eugenol).
E	pokrycie bezpośrednie.

 42 Do gabinetu zgłosiła się młoda kobieta do badania kontrolnego przed rozpo- częciem terapii z powodu raka piersi. Wykonano zdjęcie pantomograficzne, na którym stwierdzono okrągłe przejaśnienie w rzucie wierzchołka zęba 46. Co będzie najbardziej pomocne w różnicowaniu zmiany zębopochodnej od zmiany o innym charakterze?

A	obraz zmiany na rtg zębowym.
B	rozmiar zmiany na rtg zębowym.
C	wywiad z pacjentką.
D	testy żywotności miazgi.
E	barwa korony zęba.

 43 Zasady opracowywania kanałów korzeniowych obejmują: 1) zachowanie oryginalnego kształtu; 2) uzyskanie gładkości ścian; 3) znaczne poszerzenie kanału korzeniowego; 4) korektę niekorzystnego kształtu; 5) zachowanie pierwotnego położenia otworu wierzchołkowego. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,3.
B	3,4,5.
C	2,3,5.
D	1,2,5.
E	1,4,5.

 44 Zarys prawidłowego dostępu do leczenia endodontycznego pierwszego zęba trzonowego w szczęce ma kształt:

A	okrągły.
B	owalny, poprowadzony w kierunku policzkowo-podniebiennym.
C	owalny, poprowadzony w kierunku mezjalno-dystalnym.
D	trójkątny z podstawą skierowaną do powierzchni policzkowej.
E	trójkątny z podstawą skierowaną do powierzchni podniebiennej.

 45 Które z podanych stwierdzeń dotyczące wypełnienia zapobiegawczego (PRR) są fałszywe? 1) zarys preparacji ubytku pozwala na minimalne usunięcie struktury zęba; 2) wymaga zastosowania kompozytu i laku szczelinowego; 3) wymaga zastosowania laku szczelinowego po uprzednim poszerzeniu bruzdy; 4) wymaga zastosowania amalgamatu i laku szczelinowego; 5) jest zalecane w ubytku obejmującym ½ powierzchni żującej. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,3.
B	2,3,4.
C	3,4,5.
D	1,2,4.
E	2,4,5.

 46 Wskaż, jakie systemy wiążące są obecnie stosowane:

A	trzyskładnikowe wykorzystujące technikę całkowitego wytrawiania.
B	jednobuteleczkowe wykorzystujące technikę całkowitego wytrawiania.
C	samotrawiące z oddzielnie nakładanym primerem i bondem.
D	samowytrawiające z jednocześnie nakładanym primerem i bondem.
E	wszystkie wymienione powyżej systemy są obecnie stosowane.

 47 Wskaż instrument endodontyczny o przekroju poprzecznym widocznym na rycinie poniżej:

A	pilnik H.
B	pilnik K.
C	pilnik S.
D	poszerzacz.
E	miazgociąg.

 48 Wskaż prawidłową definicję techniki PRR (preventive resin restoration):

A	wypełnienie ubytku po usunięciu wyłącznie tkanek twardych zmienionych próchnicowo oraz pokrycie wypełnienia jak i bruzd wolnych od próchnicy lakiem szczelinowym.
B	wypełnienie ubytku oraz bruzd objętych próchnicą po oszczędnym opracowaniu.
C	uszczelnienie lakiem bruzd i dołków na powierzchni żującej.
D	wypełnienie małego ubytku na powierzchni żującej materiałem glassjonomerowym.
E	wypełnienie małego ubytku materiałem kompozytowym oraz pokrycie powierzchni żującej zęba lakierem.

 49 Ocena ryzyka próchnicy obejmuje analizę następujących elementów, z wyjątkiem:

A	dieta, higiena jamy ustnej, wywiad rodzinny.
B	profil psychologiczny.
C	wywiad medyczny, szybkość wydzielania śliny i jakość śliny.
D	status socjoekonomiczny, przynależność etniczna.
E	dostęp do wody wodociągowej, dostępność związków fluoru.

 50 Które z podanych stwierdzeń dotyczących wypełnienia zapobiegawczego (PRR) jest fałszywe?

A	jest to metoda odbudowy małych ubytków próchnicowych i uszczelniania sąsiadujących ze zmianą bruzd na powierzchni żującej.
B	jest wskazane, gdy ubytek obejmuje wyłącznie szkliwo.
C	jest wskazane, gdy dno ubytku stanowi zębina.
D	jest wskazane dla zmiany próchnicowej dostrzegalnej na radiogramie skrzydłowo- zgryzowym.
E	jest zalecane w ubytku o małej rozległości.

 51 Żywotność miazgi możemy ocenić za pomocą następujących testów, z wyjątkiem:

A	testu elektrycznego.
B	testu termicznego.
C	testu nawiercania zębiny.
D	testu opukiwania.
E	laserowego przepływomierza Dopplera.

 52 Wybierz nieprawdziwą cechę dotyczącą irygacji kanałów korzeniowych przy zastosowaniu urządzeń ultradźwiękowych:

A	ciągłe zjawisko kawitacji podczas mechanicznego opracowania kanału.
B	ogrzewanie roztworu.
C	możliwość użycia do wstępnej irygacji w wąskich i zakrzywionych kanałach.
D	lepsze niż w innych metodach usuwanie warstwy mazistej.
E	wprowadzenie większej ilości świeżego roztworu do kanału w jednostce czasu.

 53 Na zdjęciu rtg 52-letniej pacjentki wykonanym z powodu kieszeni przyzębnej między zębami 34 i 35 stwierdza się przejaśnienia przy wierzchołku korzenia zęba 35 z zachowaniem ciągłości ozębnej. W badaniu klinicznym miazga reaguje prawidłowo na bodźce, pacjentka nie podaje przebycia urazu tej okolicy ani występowania dolegli- wości bólowych ze strony zęba 35. Co może być przyczyną zaobserwowanego przejaśnienia?

A	martwica miazgi.
B	przewlekłe zapalenie tkanek okołowierzchołkowych.
C	ropień okołowierzchołkowy.
D	otwór bródkowy.
E	delta korzeniowa.

 54 Która z technik radiologicznych zapewnia najdokładniejsze odtworzenie wymiarów zęba, tym samym ułatwiając obliczenie długości roboczej zęba?

A	technika kąta dwusiecznego.
B	technika kąta prostego.
C	zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe.
D	zdjęcie ortopantomograficzne.
E	prawdziwe są odpowiedzi A i B.

 55 Wybierz prawdziwe stwierdzenia dotyczące sposobów usuwania gutaperki z kanałów korzeniowych: 1) pojedynczy ćwiek można usunąć pilnikiem Hedstroma, który po wprowadzeniu pomiędzy ćwiek i ścianę kanału pociąga się w kierunku korony zęba; 2) dobrze skondensowaną gutaperkę najlepiej usunąć narzędziami maszynowymi niklowo-tytanowymi; 3) gutaperkę można usunąć rozgrzanym narzędziem ręcznym albo pluggerem; 4) do usuwania gutaperki z kanału nie można użyć rozpuszczalników, np. chloroformu lub metylochloroformu. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,4.
B	1,3,4.
C	1,2,3.
D	2,3,4.
E	wszystkie wymienione.

 56 Którego materiału nie używa się do pośredniego pokrycia miazgi?

A	tlenku cynku z eugenolem.
B	IRM.
C	Ca(OH)2.
D	Dycal.
E	wszystkie wymienione materiały mogą być użyte do pośredniego pokrycia miazgi.

 57 Wypełnienie komory nietwardniejącą pastą wodorotlenku wapnia po zakończeniu wybielania zęba leczonego endodontycznie ma na celu:

A	uniknięcie nawrotu przebarwienia.
B	zapobieganie ewentualnej resorpcji przyszyjkowej.
C	utrwalenie wyniku wybielania.
D	ostateczną dezynfekcję komory.
E	zapobieganie nadwrażliwości pozabiegowej.

 58 Jakie choroby mogą powodować ból przypominający ból zęba? 1) zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego; 2) dusznica bolesna; 3) schorzenia wątroby; 4) neuralgia; 5) choroba wrzodowa dwunastnicy; 6) zapalenie zatoki szczękowej. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,3,5.
B	1,2,4,6.
C	1,4,5,6.
D	2,3,4,5.
E	2,3,4,6.

 59 Wskaż fałszywe zdanie dotyczące systemów samowytrawiających:

A	zawierają kwasy o niskim stężeniu: 5% maleinowy lub 5% cytrynowy, wytrawiające szkliwo i zębinę.
B	zawierają kwasowe primery wytrawiające zębinę i szkliwo.
C	zawierają kwasowe primery spajające ze szkliwem i zębiną.
D	po aplikacji primer nie jest wypłukiwany z ubytku.
E	ich zastosowanie pozwala uniknąć przesuszenia zębiny, które może mieć negatywny wpływ na siłę wiązania.

 60 Technika wypełnienia ubytków II, III, IV I V klasy z użyciem cementu szkłojonomerowego jako podkładu pod materiał kompozytowy nosi nazwę:

A	tunelowej.
B	kanapkowej.
C	„dziurki od klucza”.
D	Cerec.
E	PRR.

 61 Pacjentka w wieku 55 lat zgłasza się z powodu bólu pojawiającego się okresowo w okolicy zębów bocznych szczęki po prawej stronie. Z relacji pacjentki wynika, że w momencie dotknięcia prawego policzka pojawia się bardzo silny, prze- szywający ból trwający nawet kilka minut. W badaniu wewnątrzustnym stwierdza się obecność wypełnień klasy I wg Blacka w zębach 15 i 17 oraz klasy II MO w zębie 16. Reakcja powyższych zębów na bodźce jest prawidłowa. Pacjentka nie doznała w ostatnim czasie żadnego urazu ani nie była leczona przez lekarza dentystę. Jakie wstępne rozpoznanie można postawić?

A	pulpitis reversibile.
B	pulpitis irreversibile.
C	periodontitis periapicalis acuta.
D	sinusitis maxillaris.
E	neuralgia nervi trigemini.

 62 Które z podanych stwierdzeń dotyczących rozwoju procesu próchnicowego w twardych tkankach zęba są prawdziwe? 1) zmiana na powierzchni gładkiej zęba ma zazwyczaj kształt stożka skierowanego szczytem w kierunku połączenia szkliwno-zębinowego; 2) zmiana na powierzchni gładkiej zęba ma zazwyczaj kształt stożka skierowanego szczytem w kierunku powierzchni zęba; 3) w zębinie zmiana rozprzestrzenia się bocznie wzdłuż połączenia szkliwno-zębinowego podminowując szkliwo; 4) w zębinie zmiana ma kształt stożka skierowanego szczytem w kierunku miazgi; 5) zmiana na powierzchni okluzyjnej zarówno w szkliwie jak i zębinie ma kształt stożka szczytem skierowanego do powierzchni zęba. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,4.
B	1,2,3.
C	1,3,4.
D	2,3,4.
E	2,3,5.

 63 W których z poniższych chorób test na opukiwanie może być dodatni? 1) pulpopatie odwracalne; 2) pulpopatie nieodwracalne; 3) ostre zapalenie tkanek okołowierzchołkowych; 4) ropień okołowierzchołkowy; 5) przewlekłe ropne zapalenie tkanek okołowierzchołkowych. Prawidłowa odpowiedź to:

A	3,4.
B	3,4,5.
C	2,3,4.
D	2,3,4,5.
E	wszystkie wymienione.

 64 Ile czasu potrzeba na wytworzenie mostu zębinowego po bezpośrednim przykryciu miazgi wodorotlenkiem wapnia?

A	2 dni.
B	2-3 tygodnie.
C	2-3 miesiące.
D	6 miesięcy.
E	1 rok.

 65 Który preparat ma szczególne znaczenie w eliminacji przetrwałych drobnoustrojów podczas powtórnego leczenia endodontycznego?

A	podchloryn sodu.
B	EDTA.
C	nadtlenek wodoru.
D	chlorheksydyna.
E	kwas cytrynowy.

 66 Natychmiastowe postępowanie w ostrym ropnym zapaleniu tkanek okołowierz- chołkowych jest ukierunkowane na spowodowanie ulgi w dolegliwościach bólowych pacjenta. Jaka jest optymalna opcja postępowania leczniczego?

A	otworzyć tylko komorę i pozostawić ząb otwarty.
B	uzyskać drenaż wysięku ropnego przez kanał korzeniowy, następnie przeprowadzić chemo-mechaniczne opracowanie kanału, umieścić w kanale środek antybakteryjny i zamknąć ubytek materiałem tymczasowym.
C	przepisać tylko antybiotyk i po kilku dniach rozpocząć leczenie.
D	uzyskać drenaż wysięku ropnego przez kanał korzeniowy, następnie przeprowadzić chemo-mechaniczne opracowanie kanału i pozostawić ząb otwarty na kilka dni.
E	otworzyć komorę i częściowo opracować chemo-mechanicznie kanał, potem umieścić w komorze środek antybakteryjny i pozostawić ząb otwarty.

 67 Wskaż prawdziwe stwierdzenie opisujące diagnostykę wczesnej zmiany próchnicowej:

A	haczenie zgłębnika w bruździe zawsze świadczy o obecności ubytku próchnicowego.
B	zdemineralizowane szkliwo przybiera kolor kredowo-biały albo wydaje się nieprzezierne po osuszeniu sprężonym powietrzem.
C	uzasadnione użycie właściwego zgłębnika podczas badania zęba może prowadzić do powstania ubytku.
D	przebarwienie bruzd jest wystarczającym wskazaniem do rozpoznania próchnicy.
E	na powierzchni stycznej najłatwiej wykryć wczesną zmianę za pomocą tradycyjnego zgłębnika.

 68 Wskaż prawdziwe stwierdzenie dotyczące warstwy mazistej powstałej podczas opracowywania kanałów korzeniowych: 1) zawiera jedynie materiał organiczny - pozostałości miazgi; 2) pokrywa ściany kanału nie wchodząc do kanalików zębinowych; 3) łatwo ją usunąć za pomocą 5% NaOCl; 4) może być zanieczyszczona bakteriami i produktami ich metabolizmu; 5) może utrudniać adhezję i penetrację uszczelniacza do kanalików zębinowych. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2.
B	2,3.
C	3,4.
D	4,5.
E	1,5.

 69 Zaznacz nieprawidłowe stwierdzenie dotyczące zamierzonej replantacji:

A	ekstrakcja zęba powinna być wykonana możliwie atraumatycznie.
B	powierzchnia korzenia powinna być utrzymana w suchości, aby zapobiec kontaminacji.
C	leczenie endodontyczne usuniętego zęba powinno być przeprowadzone możliwie szybko, aby zminimalizować czas przebywania zęba poza jamą ustną.
D	po replantacji ząb unieruchamia się szyną.
E	pacjentowi zaleca się dietę papkowatą.

 70 W których z poniższych chorób miazga nie reaguje na testy żywotności miazgi? 1) pulpopatie odwracalne; 2) pulpopatie nieodwracalne; 3) martwica miazgi; 4) przewlekłe zapalenie tkanek okołowierzchołkowych; 5) ropień okołowierzchołkowy. Prawidłowa odpowiedź to:

A	2,3.
B	3,4.
C	3,4,5.
D	2,3,4,5.
E	wszystkie wymienione.

 71 54-letnia pacjentka zgłasza się z powodu bólu zęba. W badaniu klinicznym zdiagnozowano głęboki ubytek próchnicowy na bliższej powierzchni pierwszego dolnego trzonowca po stronie prawej. Wyniki badania wskazują na nieodwracalne zapalenie miazgi. Pacjentka ogólnie zdrowa, w wywiadzie podaje, że rok temu została poddana zabiegowi wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego. Jaki będzie plan leczenia?

A	znieczulenie + leczenie endodontyczne.
B	leczenie endodontyczne bez znieczulenia, ponieważ jest ono przeciwwskazane u pacjentów z endoprotezami stawowymi.
C	pokrycie pośrednie bądź bezpośrednie (w zależności od głębokości ubytku) + wypełnienie ostateczne.
D	ekstrakcja zęba.
E	profilaktyczna antybiotykoterapia + znieczulenie + leczenie endodontyczne.

 72 Pacjent w wieku 44 lat zgłosił się z powodu promieniującego bólu samoistnego w okolicy zębów trzonowych po stronie lewej, nie potrafi jednak wskazać, który ząb jest przyczyną bólu. Stwierdzono obecność wypełnień we wszystkich zębach trzonowych po lewej stronie. Reakcja w/w zębów na opukiwanie pionowe nie pozwala również rozstrzygnąć problemu. W jaki sposób można stwierdzić w tym przypadku, czy ból dotyczy zębów szczęki, czy żuchwy?

A	wykonanie zdjęcia rtg - ząb z bólem samoistnym zawsze wykazuje zmiany na zdjęciu rtg.
B	przeprowadzenie testu nawiercania zębiny.
C	usunięcie wszystkich wypełnień po stronie lewej w celu sprawdzenia ich stanu.
D	przeprowadzenie testu znieczulenia - zniesienie bólu po wykonaniu znieczulenia przewodowego w żuchwie świadczy o tym, że przyczyną bólu był ząb dolny.
E	nie ma możliwości sprawdzenia, czy ból dotyczy zębów szczęki, czy żuchwy - jedynym rozwiązaniem jest dalsza obserwacja zębów.

 73 Pacjent w wieku 43 lat zgłasza się z powodu nadwrażliwości zębów. W okolicy zęba 35 widoczna nieznaczna recesja dziąsła oraz ciemne przebarwienie na powierzchni obnażonej części korzenia bez ubytku. Wskaż właściwy sposób postępowania: 1) przeprowadzenie instruktażu higieny jamy ustnej; 2) skorygowanie nawyków dietetycznych; 3) stosowanie związków fluoru; 4) opracowanie zmiany i wypełnienie ubytku materiałem kompozytowym; 5) opracowanie zmiany i wypełnienie ubytku amalgamatem srebra. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,4.
B	1,2,3.
C	1,3,5.
D	2,3,4.
E	1,3,4.

 74 Adhezję materiałów złożonych do zębiny utrudnia: 1) obecność warstwy mazistej; 2) obecność warstwy hybrydowej; 3) budowa histologiczna zębiny; 4) budowa chemiczna zębiny; 5) wnikanie żywicy łączącej do zdemineralizowanej zębiny kanalikowej i międzykanalikowej. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,5.
B	1,3,4.
C	1,3,5.
D	2,4,5.
E	1,4,5.

 75 Który z materiałów uwalnia najwięcej jonów fluorkowych?

A	kompozyt.
B	konwencjonalny cement szkło-jonomerowy.
C	amalgamat.
D	kompomer.
E	wszystkie materiały mogą w podobnym stopniu uwalniać jony fluoru.

 76 Wskaż sposóby poprawy skuteczności działania podchlorynu sodu: 1) podgrzanie roztworu do temperatury ciała lub wyższej; 2) schłodzenie do temperatury 15°C; 3) przechowywanie w przezroczystej butelce, aby zapewnić dostęp światła; 4) jednoczasowe stosowanie z chlorheksydyną; 5) zwiększenie objętości roztworu podczas płukania; 6) zastosowanie ultradźwięków. Prawidłowa odpowiedź to:

A	2,4,5.
B	1,3,4.
C	2,3,5.
D	1,3,5.
E	1,5,6.

 77 Do gabinetu zgłosiła się pacjentka, lat 35 skarżąc się na obecność niebolesnego wygórowania na błonie śluzowej przedsionka jamy ustnej, w rzucie wierzchołka korzenia zęba 46. Podczas badania, w wyniku ucisku wyrostka zębodołowego pojawił się wysięk z przetoki, początkowo ropny, a następnie krwisto-ropny. Wybierz najbardziej zalecaną metodę badania, która umożliwi określenie zęba przyczynowego:

A	lokalizacja zmiany.
B	wywiad stomatologiczny.
C	badanie żywotności miazgi zębów.
D	rtg z ćwiekiem gutaperkowym umieszczonym w kanale przetoki.
E	rtg zębowe.

 78 Dziedziczne zaburzenie, dla którego charakterystyczne są hipomineralizacyjne lub hipoplastyczne zmiany szkliwa, jest nazywane:

A	amelogenesis imperfecta.
B	dentinogenesis imperfecta.
C	dysplazja zębiny.
D	odontodysplazja.
E	abfrakcja.

 79 Do gabinetu zgłosił się 30-letni pacjent z powodu zmiany zabarwienia zęba 22 w okolicy przyszyjkowej na kolor różowy. Ząb obecnie bezbolesny, nigdy nie dawał dolegliwości. W badaniu podmiotowym ustalono, że 5 lat temu pacjent zakończył leczenie ortodontyczne. W badaniu przedmiotowym zdiagnozowano ubytek, który obejmuje nieznaczną część zębiny koronowej w okolicy przyszyjkowej, tuż pod linią dziąsła. Podczas sondowania ubytku uzyskano obfity wysięk krwisty. Ząb pozytywnie reaguje na testy żywotności miazgi. Najbardziej prawdopodobną diagnozą będzie:

A	resorpcja zewnętrzna zapalna.
B	resorpcja wewnętrzna typu A.
C	resorpcja zapalna przyszyjkowa.
D	resorpcja powierzchniowa.
E	resorpcja zamienna.

 80 Wybierz zdanie nieprawdziwe opisujące zębinę trzeciorzędową:

A	powstaje jako reakcja na drażniące czynniki zewnętrzne takie jak: atrycja, abrazja, urazy, próchnica i niektóre zabiegi lecznicze.
B	tworzą ją odontoblasty jako odpowiedź na czynniki drażniące.
C	powstaje jako warstwa zębiny na ścianie dokomorowej bezpośrednio w projekcji działania bodźca.
D	inaczej jest nazywana zębiną naprawczą.
E	zawiera więcej kanalików w porównaniu z zębiną pierwotną.

 81 Wskaż, w jakim celu stosowany jest preparat EDTA w leczeniu endodontycznym?

A	poszerzenia zobliterowanych kanałów poprzez odwapnienie.
B	usunięcia warstwy mazistej ze ścian kanału.
C	eliminacji bakterii.
D	usunięcia komponenty organicznej z zawartości kanału.
E	lubrikacji ścian kanału.

 82 Które z podanych stwierdzeń dotyczących próchnicy korzenia są prawdziwe? 1) jej rozwój uwarunkowany jest ekspozycją korzenia zęba na środowisko jamy ustnej; 2) jest spowodowana bakteriami Streptococci, Lactobacilli i Actinomyces spp.; 3) jest spowodowana bakteriami Streptococci i Lactobacilli spp.; 4) aktywna zmiana ma przebarwioną i miękką powierzchnię; 5) przewlekła zmiana ma przebarwioną i miękką powierzchnię. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,4.
B	1,2,5.
C	1,3,5.
D	1,2,4.
E	1,3,4.

 83 W jakim celu wykonuje się rekapitulację?

A	w celach diagnostycznych.
B	w celu dokładnego oczyszczenia kanału korzeniowego poprzez kilkukrotne użycie środka płuczącego.
C	w celu uzyskania dokładnego pomiaru długości roboczej.
D	w celu zapewnienia drożności kanału do miejsca przewężenia w okolicy wierzchołka korzenia.
E	w celu pomiaru długości roboczej kanału korzeniowego.

 84 Który z wymienionych problemów należy do najrzadziej obserwowanych u osób starszych?

A	zmniejszony przepływ śliny.
B	zwiększone odkładanie cementu korzeniowego.
C	próchnica korzeni zębów.
D	próchnica bruzd.
E	zmiana kształtu i barwy zęba.

 85 Najczęstszym wskaźnikiem w badaniach epidemiologicznych próchnicy jest liczba PUWZ. Wskaż prawidłową definicję liczby PZ:

A	jest to składnik liczby PUWZ, oznaczający liczbę zębów stałych z próchnicą pierwotną, wtórną lub czasowym opatrunkiem.
B	jest to składnik liczby PUWZ, oznaczający liczbę zębów stałych utraconych lub usuniętych z powodu próchnicy.
C	jest to składnik liczby PUWZ, oznaczający liczbę zębów stałych z jednym lub większą liczbą wypełnień.
D	jest to składnik liczby PUWZ, oznaczający obecność w przeszłości toczącego się procesu próchnicowego.
E	nie jest możliwe osobne zdefiniowanie liczby PZ.

 86 Pacjent w wieku 44 lat podaje w wywiadzie, że często nagryza zębami ołówek lub długopis oraz że szczotkuje zęby metodą szorowania. Jaki obraz kliniczny będzie charakterystyczny dla w/w pacjenta?

A	rozległe ubytki erozyjne.
B	atrycja na brzegach siecznych zębów przednich.
C	abrazja wraz z recesją dziąsła.
D	abfrakcja w okolicy przyszyjkowej.
E	demastykacja.

 87 Które z wymienionych poniżej instrumentów służą do opracowywania i poszerzania ujść kanałów korzeniowych? 1) wiertła Gates-Glidden; 2) wiertła Largo; 3) miazgociągi; 4) pilniki niklowo-tytanowe. Prawidłowa odpowiedź to:

A	wszystkie wymienione.
B	1,2.
C	tylko 1.
D	1,4.
E	tylko 4.

 88 Jaka powinna być długość głównego ćwieka gutaperkowego?

A	ćwiek powinien być dłuższy od długości roboczej o 0,5 mm.
B	ćwiek nie powinien być krótszy od długości roboczej o więcej niż 1,5 mm.
C	ćwiek nie powinien być dłuższy od długości roboczej o więcej niż 1 mm.
D	ćwiek nie powinien być krótszy od długości roboczej o więcej niż 1 mm.
E	obie długości muszą być zawsze jednakowe.

 89 Ubytki erozyjne określane jako perimolysis występują na:

A	powierzchniach językowych dolnych zębów przednich.
B	powierzchniach wargowych i policzkowych zębów górnych.
C	powierzchniach podniebiennych i żujących wszystkich zębów szczęki oraz powierzchniach policzkowych i żujących zębów żuchwy.
D	powierzchniach językowych zębów żuchwy.
E	wszystkich powierzchniach zębów.

 90 Użytecznym narzędziem diagnostycznym do rozpoznania pęknięć zębów jest:

A	test opukiwania.
B	barwniki.
C	transiluminacja.
D	prawdziwe są odpowiedzi A i B.
E	prawdziwe są odpowiedzi B i C.

 91 Wybierz prawdziwe stwierdzenie dotyczące materiałów do wypełnień ubytków twardych tkanek zębów:

A	wypełnienia glasjonomerowe mają gorszą estetykę, ale lepsze właściwości fizyczne w porównaniu z wypełnieniami kompozytowymi i kompomerowymi.
B	kompomery uwalniają jony fluorkowe w większym stopniu niż glasjonomery i kompozyty, ale mają gorsze od nich właściwości fizyczne.
C	kompozyty wykazują najlepsze właściwości fizyczne w porównaniu z kompomerami i glasjonomerami, ale uwalniają najmniej fluoru.
D	glasjonomery uwalniają jony fluorkowe w większym stopniu niż kompozyty, ale w mniejszym niż kompomery.
E	wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

 92 Która z wymienionych właściwości nie odnosi się do konwencjonalnych cementów szkło-jonomerowych?

A	wysokie uwalnianie jonów fluorkowych.
B	niska wytrzymałość mechaniczna.
C	niska odporność na ścieranie.
D	zła estetyka.
E	podwójny mechanizm utwardzania.

 93 Jakiej wielkości cząstki wypełniacza znajdują są w materiale kompozytowym o najlepszej polerowalności?

A	10-100 µm.
B	1-10 µm.
C	0,1-1 µm.
D	poniżej 0,1 µm.
E	wielkość cząsteczek wypełniacza nie ma wpływu na polerowalność materiału.

 94 Które z podanych stwierdzeń dotyczących opracowania kanału techniką crown-down (step-down) są prawdziwe? 1) zapewnia stożkowaty kształt korzenia; 2) ułatwia dostęp do przywierzchołkowej części kanału, zwłaszcza w kanałach znacznie zakrzywionych; 3) umożliwia wstępnie usunięcie znacznej ilości tkanki z kanału; 4) opracowanie kanału polepsza obrót pilnika w prawo o 90-180°, a następnie obrót w lewo o 120-360°; 5) poszerzenie kanału pilnikiem w rozmiarze 25-30 kończy opracowanie kanału na całej długości roboczej. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,3.
B	1,4,5.
C	1,2,5.
D	2,3,5.
E	1,2,4.

 95 Wskaż prawdziwe zdanie dotyczące śliny:

A	systemem buforowym o podstawowej roli jest kwas fosforowy/fosforan.
B	leki przeciwhistaminowe oraz diuretyki nie wpływają na ilość wydzielanej śliny.
C	u pacjentów leczonych środkami przeciwdepresyjnymi może dochodzić do zaburzeń w wydzielaniu śliny.
D	działanie antybakteryjne wykazują lizozym, laktoferryna i estriol.
E	wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.

 96 47-letni pacjent zgłosił się do gabinetu dentystycznego z powodu bardzo silnego bólu zęba 11 podczas nagryzania. Testy żywotności miazgi - brak reakcji. Na zdjęciu radiologicznym obserwuje się poszerzenie szpary ozębnej bez przejaśnienia w okolicy wierzchołka korzenia. Ząb silnie reaguje na opukiwanie. Jakie jest najbardziej prawdopodobne rozpoznanie?

A	odwracalne zapalenie miazgi.
B	nieodwracalne zapalenie miazgi.
C	martwica miazgi.
D	ostre zapalenie tkanek okołowierzchołkowych.
E	przewlekłe zapalenie tkanek okołowierzchołkowych.

 97 45-letnia kobieta zgłosiła się skarżąc się na ból w rejonie drugiego dolnego lewego przedtrzonowca i obrzęk dziąsła w tej okolicy. Ząb nie był nigdy dotąd leczony, był wolny od próchnicy, ale wykazywał niewielką ruchomość. Reakcja miazgi była dodatnia. Objawy te mogą sugerować:

A	zapalenie miazgi.
B	ropień przyzębny.
C	ostre zapalenie przyzębia wierzchołkowego.
D	przewlekłe zapalenie przyzębia wierzchołkowego.
E	ropień okołowierzchołkowy.

 98 Które z podanych właściwości modyfikowanych żywicą cementów szkło- jonomerowych są prawdziwe? 1) twardnienie jest inicjowane światłem; 2) są hydrofobowe; 3) uwalniają i wchłaniają fluorki na tym samym poziomie jak samoutwardzalne konwencjonalne cementy szkło-jonomerowe; 4) uwalniają jedynie małe ilości jonów fluorkowych w porównaniu do konwencjonalnych cementów szkło-jonomerowych; 5) są stosowane wyłącznie jako cienkie lub grube podkłady w warstwowym wypełnieniu szkło-jonomerowo/ kompozytowym. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2.
B	1,4.
C	1,3.
D	3,5.
E	2,3.

 99 Wskaż poprawną interpretację zdania: „stożkowatość narzędzia wynosi 0,04”:

A	średnica narzędzia w punkcie D0 wynosi 0,04 mm.
B	średnica narzędzia w punkcie D1 wynosi 0,04 mm.
C	średnica wierzchołka narzędzia jest większa o 0,04mm od średnicy instrumentu o takim samym rozmiarze wykonanym zgodnie z normą ISO.
D	średnica narzędzia zwiększa się o 0,04 mm na każdy milimetr długości narzędzia.
E	różnica średnicy między punktami D1 i D16 wynosi 0,04 mm.

 100 Pacjent w wieku 35 lat zgłasza się z powodu bólu zęba 14 na nagryzanie. Podaje, że ząb leczony był endodontycznie kilka lat wcześniej. W badaniu klinicznym stwierdza się obecność wypełnienia klasy II MO w w/w zębie, reakcja na opukiwanie pionowe jest wzmożona. Na wykonanym następnie zdjęciu RTG widoczny jest tylko jeden kanał. Czy zdjęcie to zostało wykonane prawidłowo?

A	tak, przedtrzonowce pierwsze górne mają zwykle 1 kanał.
B	tak, przedtrzonowce pierwsze górne mają zawsze 2 kanały, ale na zdjęciu rtg nie można uwidocznić obu kanałów.
C	nie, przedtrzonowce pierwsze górne mają zwykle 2 kanały, ale pacjent poruszył się podczas ekspozycji i drugi kanał nie jest widoczny - należy powtórzyć zdjęcie w pozycji ortoradialnej.
D	prawdopodobnie nie, gdyż przedtrzonowce pierwsze górne mają zwykle 2 kanały i aby je uwidocznić należy wykonać zdjęcie w projekcji skośnej, a nie w projekcji ortoradialnej.
E	nie, przedtrzonowce pierwsze górne mają zwykle 2 kanały, w celu ich uwidocznienia należy wykonać zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe.

 101 Która z definicji najlepiej opisuje termin „błonka nabyta”?

A	miękki biofilm bakteryjny, ściśle przylegający do powierzchni zębów, nie dający się usunąć sprayem wodnym.
B	bezkomórkowa, bezpostaciowa organiczna osłonka powstała z protein ślinowego pochodzenia.
C	resztki pokarmowe zatrzymane między zębami.
D	miękki, biały osad białek, śliny, bakterii, złuszczonych komórek nabłonka i leukocy- tów, luźno przylegający do powierzchni zęba, dający się usunąć sprayem wodnym.
E	twarde, żółto-białe zmineralizowane złogi.

 102 Wybierz prawdziwe stwierdzenia dotyczące EDTA: 1) jest związkiem chelatującym; 2) rozpuszcza substancje organiczne i nieorganiczne w kanale korzeniowym; 3) skutecznie usuwa warstwę mazistą jako jedyny użyty środek; 4) jego skuteczność w usuwaniu warstwy mazistej jest podobna do kwasu cytrynowego; 5) po zastosowaniu EDTA należy obficie przepłukać kanał roztworem podchlorynu sodu. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,3,4.
B	1,4,5.
C	1,2,3.
D	1,3,5.
E	wszystkie wymienione.

 103 Zapalenie miazgi jest powikłaniem, które może wystąpić w wyniku opracowy- wania ubytku obejmującego szkliwo i zębinę. Wskaż odpowiedź zawierającą czynnik jatrogenny oraz prawdziwe wyjaśnienie mechanizmu prowadzącego do zapalenia miazgi:

A	chłodzenie wyłącznie powietrzem, gdyż powoduje przesuszenie zębiny.
B	stosowanie tępych i zanieczyszczonych wierteł, gdyż powodują wciskanie warstwy mazistej w kanaliki zębinowe.
C	stosowanie wierteł stalowych, gdyż powodują większe wibracje niż węglikowe.
D	stosowanie wierteł zbyt dużego rozmiaru, co powoduje odcięcie wypustek odontoblastów.
E	stosowanie chłodzenia wodno-powietrznego podczas pracy w zębinie, bo powoduje wypłukanie płynu z kanalików zębinowych.

 104 Wskaż, które z wymienionych czynników mogą mieć wpływ na skuteczność procesu polimeryzacji świetlnej materiału kompozytowego: 1) grubość materiału wypełniającego; 2) kształt preparacji; 3) odległość końcówki lampy od wypełnienia; 4) natężenie emitowanego światła; 5) odcień materiału wypełniającego. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2.
B	1,3.
C	3,4.
D	2,3.
E	wszystkie wymienione.

 105 Antybiotykiem pierwszego rzutu stosowanym w leczeniu zakażeń pochodzenia zębowego jest:

A	doksycyklina.
B	penicylina.
C	metronidazol.
D	tetracyklina.
E	klindamycyna.

 106 Pacjentka w wieku 55 lat zgłasza się w celu leczenia endodontycznego zęba 25. W wywiadzie podaje przebyte infekcyjne zapalenie wsierdzia i alergię na penicylinę. Zgodnie z zaleceniami Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego pacjentka powinna przed zabiegiem otrzymać:

A	2 g amoksycyliny - 1 godzinę przed zabiegiem.
B	600 mg klindamycyny - 1 godzinę przed zabiegiem.
C	500 mg augmentinu - 2 godziny przed zabiegiem.
D	500 mg ampicyliny - 2 godziny przed zabiegiem.
E	100 mg erytromycyny - 1 godzinę przed zabiegiem.

 107 Wskaż, który z wymienionych poniżej jest preparatem stosowanym dokanałowo, osłabiającym reakcję zapalną, wykorzystywanym w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych w trakcie leczenia endodontycznego?

A	chlorheksydyna.
B	formokrezol.
C	glikokortykosteroidy.
D	jod.
E	aldehyd glutarowy.

 108 Do objawów nadwichnięcia (subluxation) nie należy:

A	krwotok i obrzęk w obrębie więzadła przyzębnego.
B	zwiększona ruchomość zęba.
C	przemieszczenie zęba.
D	krwawienie.
E	tkliwość zęba przy opukiwaniu.

 109 Który z wymienionych preparatów wykazuje działanie antybakteryjne polegające na hamowaniu syntezy wielocukrów przez Streptococcus mutans?

A	chlorheksydyna.
B	aleksydyna.
C	wankomycyna.
D	jod.
E	fluor.

 110 Na zdjęciu rtg zęba 11 u 20-letniego pacjenta obserwuje się brak szpary ozęb- nowej i zatarty obraz korzenia w stosunku do otaczającej go tkanki kostnej. W badaniu klinicznym stwierdza się całkowity brak ruchomości zęba i metaliczny dźwięk podczas opukiwania. W wywiadzie pacjent podaje, że ponad rok temu doznał całkowitego zwichnięcia zęba. Jakie rozpoznanie można postawić?

A	przewlekłe zapalenie tkanek okołowierzchołkowych.
B	zagęszczenie tkanki kostnej.
C	resorpcja wewnętrzna korzenia.
D	reimplantacja.
E	ankyloza.

 111 Wskaż, które z poniższych zaleceń jest niezgodne z zasadami właściwego doboru barwy materiału wypełniającego:

A	przed rozpoczęciem preparacji, gdy ząb jest wilgotny.
B	po zabezpieczeniu zęba koferdamem.
C	korzystanie z naturalnego oświetlenia.
D	korzystanie z kolornika.
E	korzystanie z próbki wybranego materiału umieszczonej na powierzchni zęba i naświetlonej.

 112 Najlepszą polerowalnością spośród materiałów złożonych charakteryzują się:

A	kompozyty konwencjonalne.
B	kompozyty mikrocząsteczkowe.
C	kompozyty hybrydowe.
D	glass-jonomery konwencjonalne.
E	glass-jonomery modyfikowane żywicą.

 113 Które ze zdań dotyczących fluorozy jest nieprawdziwe?

A	fluoroza jest defektem jakościowym szkliwa.
B	w ciężkich postaciach fluorozy defekt szkliwa może być także ilościowy (hipoplazja).
C	zasadnicze znaczenie w powstaniu fluorozy ma nadmierna podaż fluoru w okresie tworzenia i dojrzewania szkliwa.
D	nadmiar fluoru hamuje usuwanie enamelin i amelogenin podczas mineralizacji szkliwa.
E	zęby z fluorozą nie mogą być poddawane procedurom trawienia kwasem.

 114 Które z poniższych objawów klinicznych mogą wystąpić w nieodwracalnym zapaleniu miazgi? 1) ból długotrwały; 2) ból spontaniczny; 3) brak reakcji na zimno; 4) przedłużona reakcja na zimno; 5) ból promieniujący, trudny do zlokalizowania. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2.
B	1,2,4.
C	1,2,4,5.
D	1,2,3,5.
E	wszystkie wymienione.

 115 Zgodnie z obowiązującymi obecnie zasadami kanał korzeniowy należ 1 otwór fizjologiczny / 2 otwór anatomiczny / 3 wierzchołek radiologiczny

A	opracować do punktu 2, zaś wypełnić do punktu 1.
B	opracować do punktu 2, zaś wypełnić do punktu 3.
C	opracować i wypełnić do punktu 1.
D	opracować i wypełnić do punktu 2.
E	opracować i wypełnić do punktu 3.

 116 Termin „próchnica ukryta” oznacza zmianę próchnicową:

A	na powierzchni stycznej nie wykrytą w badaniu wizualnym, a stwierdzoną w badaniu radiologicznym.
B	w zębinie na powierzchni żującej zębów bocznych nie wykrytą w badaniu wizualnym, a stwierdzoną w badaniu radiologicznym.
C	zlokalizowaną w miejscu, które jest trudne do zbadania wizualnego (np. na powierzchni dystalnej ostatniego zęba trzonowego w łuku).
D	o atypowym przebiegu.
E	występującą wyłącznie u osób mieszkających na terenie fluorkowanej wody pitnej.

 117 Zaznacz nieprawidłowe stwierdzenie dotyczące przetoki:

A	zazwyczaj jest wysłana nabłonkiem wzdłuż kanału.
B	rozpoczyna się w miejscu infekcji i kończy najczęściej na powierzchni dziąsła przyległego do ogniska infekcji.
C	może mieć ujście na skórze.
D	zdjęcie z ćwiekiem w przetoce może być pomocne w ustaleniu miejsca infekcji przyczynowej.
E	zazwyczaj zapalenie tkanek okołowierzchołkowych, któremu towarzyszy przetoka, przebiega bezboleśnie.

 118 Podczas leczenia endodontycznego zęba 13 lekarz dentysta próbuje ustalić długość roboczą poszerzaczem typu K o rozmiarze 35 i długości 25 mm. Pomimo kilkukrotnego wprowadzania narzędzia na pełną jego długość endometr wciąż nie wskazuje punktu „apex”. Na zdjęciu rtg z narzędziem w kanale widać, że odległość od końca narzędzia do wierzchołka korzenia wynosi około 2 mm. Jakie powinno być postępowanie w tej sytuacji?

A	należy zakończyć opracowanie na tym etapie, gdyż kanał ten jest wyjątkowo długi i nie ma możliwości jego dalszego opracowania ze względu na brak dłuższych narzędzi.
B	należy zastosować ultradźwięki, gdyż ze względu na nietypową długość kanału tylko w ten sposób można oczyścić okolicę wierzchołkową.
C	należy wykonać powtórnie zdjęcie rtg, gdyż zapewne doszło do przesunięcia narzędzia w kanale podczas poprzedniej projekcji.
D	należy użyć narzędzi Ni-Ti, ponieważ tylko one mają większą długość.
E	należy wykorzystać narzędzia ręczne o długości 31 mm.

 119 Wskaż właściwy sposób przygotowania ćwieków gutaperkowych przed umieszczeniem ich w kanale korzeniowym?

A	wysterylizowanie gorącym powietrzem.
B	zdezynfekowanie 5% podchlorynem sodu.
C	wysterylizowanie gorącym powietrzem i zdezynfekowanie 70% alkoholem.
D	uplastycznienie eugenolem.
E	ćwieki gutaperkowe są gotowe do użytku bezpośrednio po wyjęciu z pudełka i nie wymagają żadnych dodatkowych czynności przed umieszczeniem ich w kanale korzeniowym.

 120 Które z podanych stwierdzeń dotyczących diagnozy próchnicy na powierzchni żującej przy użyciu ostrego zgłębnika dentystycznego jest nieprawdziwe?

A	haczenie zgłębnika w bruździe jest zawsze spowodowane obecnością ubytku próchnicowego.
B	haczenie zgłębnika w bruździe może być spowodowane kształtem bruzdy.
C	stosowanie zgłębnika nie jest wskazane do diagnostyki próchnicy na powierzchni okluzyjnej.
D	stosowanie zgłębnika może spowodować uszkodzenie powierzchownej warstwy szkliwa.
E	w diagnostyce próchnicy stosowanie zgłębnika należy ograniczyć do usuwania resztek pokarmowych z badanej okolicy.

 121 Wskaż odpowiedź charakteryzującą prawidłową reakcję miazgi na bodźce termiczne:

A	krótki, ostry ból w momencie działania bodźca, ustępujący po zaprzestaniu jego działania.
B	silny ból w momencie działania bodźca utrzymujący się 1-2 minuty po zaprzestaniu działania.
C	krótki, ostry ból na bodziec o niskiej temperaturze i brak reakcji na bodziec o wysokiej temperaturze.
D	krótki, ostry ból na bodziec o wysokiej temperaturze i brak reakcji na bodźce zimne.
E	brak reakcji bólowej na bodźce o wysokiej i niskiej temperaturze.

 122 Które z poniższych stwierdzeń odnoszą się do metody „stopniowego wybielania” (walking bleach)? 1) stosuje się ją w zębach po leczeniu endodontycznym; 2) stosuje się ją w zębach z żywą miazgą; 3) wykorzystuje 3% wodę utlenioną; 4) wykorzystuje nadboran sodu; 5) wykorzystuje 30% nadtlenek wodoru. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,5.
B	2,5.
C	1,3,4.
D	2,3,4.
E	1,4,5.

 123 Które z podanych stwierdzeń dotyczących metody stopniowego wybielania zębów są fałszywe? 1) ma zastosowanie do bezpiecznego, stopniowego wybielania zębów z żywą miazgą; 2) ma zastosowanie do wybielania zębów bezmiazgowych; 3) wymaga usunięcia wypełnienia z kanału na głębokość 1-2 mm; 4) wymaga usunięcia wypełnienia z kanału na głębokość 0,5 mm; 5) wypełnienie kanału wymaga pokrycia cementem szkło-jonomerowym przed wybielaniem. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,4.
B	2,3.
C	1,2.
D	1,3.
E	2,5.

 124 Które stwierdzenia dotyczące zwapnień w obrębie miazgi są prawdziwe? 1) zwapnienia zazwyczaj nie zamykają całkowicie światła ujść kanałów; 2) mogą osiągać znaczne rozmiary; 3) spotyka się je jedynie w komorze miazgi; 4) mogą mieć dwie różne formy; 5) wykluczają możliwość skutecznego leczenia endodontycznego. Prawidłowa odpowiedź to:

A	1,2,4.
B	1,2,3.
C	2,3,5.
D	3,4,5.
E	1,4,5.

 125 Wskaż, która z opisanych sytuacji określa poprawne wypełnienie kanału zęba ze zmianami okołowierzchołkowymi:

A	do szczytu radiologicznego.
B	0,5-1 mm od szczytu radiologicznego wierzchołka korzenia.
C	1,5-2,5 mm od szczytu radiologicznego wierzchołka korzenia.
D	poza szczyt radiologicznego wierzchołka korzenia z niewielkim przepchnięciem uszczelniacza bez przepchnięcia gutaperki.
E	poza szczyt radiologicznego wierzchołka korzenia z przepchnięciem uszczelniacza i gutaperki.

 126 Wskaż prawdziwe zdanie dotyczące suszenia zębiny po spłukaniu wytrawiacza i przed aplikacją systemu wiążącego w przypadku wypełniania ubytku materiałem kompozytowym:

A	zębina po wypłukaniu wytrawiacza powinna być lekko wilgotna, gdyż jej zbytnie osuszenie może spowodować zapadnięcie sieci włókien kolagenowych, co może ograniczyć prawidłową penetrację primera.
B	zębina po wypłukaniu wytrawiacza powinna być dokładnie wysuszona, gdyż wilgoć hamuje proces polimeryzacji.
C	zębina po wypłukaniu wytrawiacza powinna być dokładnie wysuszona, gdyż wtedy hydrofilny primer może zapłynąć między włókna kolagenowe.
D	prawdziwe są odpowiedzi B,C.
E	żadna odpowiedź nie jest prawidłowa.

 127 Wskaż etap przygotowania ubytku odpowiedni do założenia kształtki przy odbudowie materiałem kompozytowym ubytku kl. II wg Blacka:

A	przed opracowaniem ubytku, gdyż jest to tzw. pre-wedging.
B	po opracowaniu ubytku, ale przed wytrawianiem.
C	po wytrawieniu ubytku.
D	po aplikacji systemu wiążącego.
E	nie ma znaczenia, na jakim etapie kształtka zostanie założona.

 128 Aplikacja wodorotlenku wapnia na miazgę skutkuje powstaniem martwicy w powierzchownej warstwie miazgi kontaktującej z materiałem, ponieważ wodorotlenek wapnia blokuje wewnątrzkanałowy wzrost bakterii i zaburza biologiczne właściwości bakteryjnych lipopolisacharydów.

A	oba zdania są prawdziwe i występuje między nimi logiczny związek.
B	oba zdania są prawdziwe, ale bez związku logicznego między sobą.
C	pierwsze zdanie jest prawdziwe, drugie fałszywe.
D	pierwsze zdanie jest fałszywe, drugie prawdziwe.
E	oba zdania są fałszywe.

 129 Aby uzyskać retencję w ubytku klasy II wg Black'a przygotowanym do wypełnienia amalgamatem srebra powinno się:

A	opracować ściany ubytku rozbieżnie do powierzchni żującej.
B	opracować ściany ubytku zbieżnie do powierzchni żującej.
C	wykonać rowki retencyjne w okolicy szyjki zęba.
D	użyć piny okołomiazgowe niezależnie od stopnia zniszczenia korony zęba.
E	wykonać rowek na ścianie przedsionkowej i językowej za pomocą wiertła szczelinowego.

 130 Pacjentka lat 18, zgłasza się do gabinetu z powodu dolegliwości zlokalizowa- nych po stronie górnej prawej. Skarga główna dotyczy przedłużającej się reakcji bólowej prowokowanej niską temperaturą oraz epizodów bólu samoistnego występującego od 7 dni. Ząb 17 reaguje na zgłębnikowanie w okolicy istniejącego na powierzchni dystalnej ubytku próchnicowego. Na zdjęciu rentgenowskim widoczne jest przejaśnienie pod guzkiem dystalnym sięgające do dystalnego rogu miazgi. Brak reakcji na opukiwanie. Jaką powinna być wstępna diagnoza?

A	odwracalne zapalenie miazgi.
B	nieodwracalne zapalenie miazgi.
C	martwica miazgi.
D	nadwrażliwość zębiny.
E	ostre zapalenie tkanek okołowierzchołkowych.

 131 Jaką metodę leczenia próchnicy przedstawia poniższy rysunek, zakładając że linia przerywana wskazuje obszar pokryty lakiem dookoła centralnie opracowanego i wypełnionego materiałem małego ubytku próchnicowego na powierzchni żującej?

A	PRR.
B	ART.
C	typowe wypełnienie z zastosowaniem RMGI.
D	typowe wypełnienie kompozytowe.
E	typowe wypełnienie metodą kanapkową.

 132 Które z podanych stwierdzeń dotyczących próchnicy wtórnej jest nieprawdziwe?

A	jest nowym ubytkiem powstającym przy brzegu wypełnienia.
B	występuje w miejscu retencji płytki nazębnej.
C	przebarwienie wokół wypełnienia nie jest synonimem próchnicy wtórnej pod warunkiem, że brzeg wypełnienia jest nienaruszony.
D	rowek wokół wypełnienia amalgamatowego świadczy o obecności próchnicy wtórnej.
E	próchnica wtórna podobnie jak próchnica pierwotna może być aktywna lub zatrzymana.

 133 W których przypadkach może występować objaw „różowego zęba”?

A	resorpcji wewnętrznych.
B	resorpcji przyszyjkowych.
C	resorpcji zewnętrznych.
D	resorpcji zamiennych.
E	prawdziwe są odpowiedzi A i B.

 134 Do gabinetu zgłosiła się pacjentka, lat 35 skarżąc się na obecność niebolesnego wygórowania na błonie śluzowej przedsionka jamy ustnej, w rzucie wierzchołka korzenia zęba 46. Podczas badania, w wyniku ucisku wyrostka zębodołowego pojawił się wysięk z przetoki, początkowo ropny, a następnie krwisto-ropny. Jakiego rodzaju leczenie powinno zostać przeprowadzone?

A	amputacja miazgi.
B	ekstyrpacja miazgi.
C	„leczenie otwarte”.
D	antyseptyczne leczenie kanałowe.
E	nacięcie tkanek i antybiotykoterapia.

 135 Endomethasone N to:

A	uszczelniacz endodontyczny oparty na bazie żywic syntetycznych z dodatkiem poliketonów.
B	uszczelniacz endodontyczny oparty na bazie żywic hydrofilowych podwójnie wiążący zawierający paraformaldehyd.
C	uszczelniacz endodontyczny oparty na bazie tlenku cynku z eugenolem z dodatkiem dexametazonu.
D	uszczelniacz endodontyczny oparty na bazie tlenku cynku z eugenolem z dodatkiem octanu hydrokortyzonu.
E	materiał do naprawy perforacji korzeniowych stosowany w endodoncji.

 136 Jaki powinien być czas wytrawiania zębiny w przypadku stosowania systemu wiążącego IV lub V generacji?

A	10 s.
B	15 s.
C	30 s.
D	60 s.
E	systemy wiążące IV i V generacji należą do systemów samotrawiących i nie wymagają tradycyjnego wytrawiania.

 137 Wskaż prawidłową definicję atrycji:

A	utrata lub stopniowa destukcja tkanek zęba na drodze chemiczno-mechanicznej.
B	patologiczne starcie twardych tkanek zęba w wyniku sił tarcia pomiędzy powierzchnią zęba a ciałem obcym.
C	przyszyjkowe, klinowe ubytki jako następstwo ekscentrycznie działających sił okluzyjnych.
D	fizjologiczne, postępujące z wiekiem zużycie brzegów siecznych oraz powierzchni okluzyjnych i stycznych zębów w wyniku kontaktu zęba z zębem.
E	patologiczna utrata tkanek twardych zęba w wyniku sił tarcia pomiędzy kontaktującymi się zębami w obecności środka abrazyjnego.

 138 Wskaż zdanie fałszywe dotyczące doboru koloru wypełnienia:

A	kolor wypełnienia wybiera się w oparciu o kolornik danego materiału.
B	dobór koloru powinien nastąpić przed założeniem koferdamu.
C	wybór najlepiej przeprowadzić w oświetleniu sztucznym.
D	przy wyborze koloru materiału należy także wziąć pod uwagę jego przezierność.
E	odbudowując brzeg sieczny należy wybrać odcień transparentny.

---