dr Barbara Pędzich

kultura języka polskiego

12 XI 2012 r.

5. Zagadnienia poprawnościowe związane z fleksją

i derywacją imion i nazwisk

1. Proszę uzupełnić tabelę odpowiednimi formami nazwisk odmężowskich i odojcowskich.

Nazwisko męskie	Forma nazwiska żony	Forma nazwiska córki
Ząbek
Pokora
Smoleń
Cichy
Zgółka
Skarga
Poręba
Golec
Zielony
Ludwig
Mucha

2. Proszę poprawić błędy popełnione w zdaniach, a następnie uzasadnić swoje decyzje.

1. Jacek chodzi do szkoły imienia Hugo Kołłątaja lub Brunona Schulza.

2. Ci panowie zostali laureatami nagrody świętego Otto.

3. Henryk, co ty masz w tej torbie?

4. Spotkam się dziś z Barnabem Kaliskim.

5. Gdyby ostatecznie odmówił, propozycja zostanie złożona Jerzemu Jaskiernii.

6. Trzecią nagrodę przyznano Krzysztofowi Hejke'owi.

7. O Grzegorzu Turnau wiemy, że pochodzi z rodziny ludzi zajmujących się pisaniem zawodowo, jest wnukiem Stefana Turnau, dziennikarza.

8. Zamierzał oświadczyć się pannie Bohuszewiczównej na złość jednej z Mazurówien.

9. Proponujemy zabiegi kosmetyczne w salonie Anny Humieji.

10. Czy słyszałeś o Barbarze Latocha-Walenckiej?

11. W zawodach zwyciężył młodszy z braci Pająk.

3. Proszę utworzyć nazwy par małżeńskich od nazwisk podanych w nawiasach.

1. Anna i Stanisław (Biały) ...........................................

2. Tomasz i Dorota (Kobiela) .......................................

3. Jan i Aneta (Białecki) ...............................................

4. Andrzej i Beata (Janke) ............................................

5. Piotr i Maria (Saloni) ................................................

4. Podanych w nawiasach imion i nazwisk proszę użyć w odpowiedniej formie - zgodnie z zaleceniami dotyczącymi polszczyzny wzorcowej.

1. Na spotkanie z premierem (Grzegorz Kołodko) ..................................................... zaproszono (Janusz Korwin-Mikke) ......................................................................., (Andrzej Ostoja-Owsiany) ................................ .. ................................ i (Marian Piłka) ............................................................... .

2. Spytaliśmy prezesa (Renke) ................... o udział w zawodach sióstr (Tlałkówna) ...................... .

3. Referat radnego (Dąb-Kocioł) ................................................... dotyczył przede wszystkim rządów poprzedniego burmistrza - (Leopold Ryszka) ..................................................................... .

4. Na wakacje zwykle wyjeżdżam z przyjaciółmi: (Staszek Ozimek, Czesiek Kość, Jurek Kędzia, i Ryś Daleczko) ............................................................. ....................................................................... .

5. Trudno nie zgodzić się z (Lange) .................., jednakże stanowisko (Bruno Mech) ........................ pozostawia drogę otwartą. Gdy przyjrzymy się (Mech) .................................., dostrzeżemy, że bliżej mu chociażby do (Okrzeja) ........................................... .

6. W ostatnim numerze Ruchu Filozoficznego zamieszczono polemikę (Tadeusz Pini) ............................................... z (Bernard Werner) .......................................................................... .

7. W radiu nadano wywiad z (Józef Waczków) ................................................................................ .

8. W rozkazie wymieniono tylko dwóch oficerów - (Sito) ..................... i (Beskosty) .............................. . Pominięto natomiast (Ryni, Bałóg, Stępień, Cyzio oraz Kojro) ......................... .............................................................................................................................................................. .

9. Bójka (Staszek Kocioł) .............................. z (Janek Gołąb) ..................................................... wstrząsnęła (Jurek Gałąź) ................................................................... .

10. Komentarz (Igor Janke) ........................................ i (Juliusz Kaziów) ................................................ w „Życiu Warszawy” dotyczył strajków górniczych.

11. Podczas imienin Jurków: (Krzemień) ................................. i (Stępień) ......................... podawano czekoladę (Wedel) ............................... .

12. W referacie autor zajął się sylwetkami (Zieja) ................... i (Puzyna) ......................., choć kilka uwag poświęcił także swojemu nauczycielowi - (Weryho) ................................. .

13. W reportażu (Krzysztof Breja) ..................................... słowa (Stanisław Cichy) ....................................... pomyłkowo przypisano (Bruno Lesiów) ..................................................... .

14. W książce o (Bohdan Czeszko) ..........................., którą pożyczyłem (Roman Błachnio) ......................................., zostawiłem wycinek z reportażem (Leon Bójko) ....................................... .

5. Proszę uzupełnić brakujące miejsca odpowiednimi formami nazwisk.

1. Szewczenko - D. lp. .........................................................................

2. Dubois - D. lp. .................................................................................

3. Schulze - D. lp. ................................................................................

4. Rabelais - D. lp. ...............................................................................

5. Rabelais - Ms. lp. .............................................................................

6. Daudet - Ms. lp. ...............................................................................

7. Rostand - Ms. lp. .............................................................................

8. Kennedy - C. lp. ..............................................................................

9. Kennedy - Ms. lp. ...........................................................................

10. Botticelli - D. lp. .............................................................................

11. Trubieckoj - D. lp. ...........................................................................

12. Mauriac - N. lp. ................................................................................

6. Proszę poprawić zauważone błędy w odmianie nazwisk.

1. Upowszechnienie tej niezwykłej techniki malarskiej zawdzięczamy Picassu.

2. Disney'owi marzyło się stworzenie postaci bardziej charakterystycznej.

3. Wiele w tym czasie pisano o Blair'u.

4. Juliusza Verna niektórzy nazywają dziadkiem science fiction.

5. Postanowił nakręcić film o swoim ulubionym dramatopisarzu, Oscarze Wilde.

6. Najbardziej zachwycano się Paulem Delarochem.

7. Proszę uzupełnić tabelę odpowiednimi formami imion.

Lp.	M.	D.	C.	N.	Ms.
1.	Willy
2.	Pierre
3.	Charles [czarls]
4.	Charles [szarl]
5.	Apollo
6.	Andrea (imię męskie)
7.	Alec
8.	Lew
9.	Romeo
10.	Pablo
11.	Georges [żorż]
12.	George [dżordż]
13.	Jacques

W ćwiczeniach wykorzystano publikacje: 1) Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, red. K. Kłosińska, Warszawa 2004, 2) Język polski. Poradnik profesora Andrzeja Markowskiego, Warszawa 2003, 3) B. Pędzich, Ćwiczenia z kluczem. Poprawna polszczyzna, Warszawa 2005.

4

---