Anatomia, fizjologia i patologia 26 września 2010
Temat: Budowa komórki. Tkanki.
Komórka - jest to grudka żywej substancji białkowej. Zbudowana jest z:
błony komórkowej (powłoka kontrolująca wszystko, co wnika do komórki i co jest z niej wydalane)
rybosomów i lizosomów (biorących udział w przemianie materii)
jądro (centrum sterowania przemianą materii, otoczone podwójną błoną)
chromosomy (zawierają DNA komórki i jej plan genetyczny)
jąderko (miejsce w którym powstają rybosomy
mitochondria (dostarczają komórce energii)
aparat siateczkowy Golgiego (rozprowadza proteiny wytwarzane przez komórkę)
centrum i centriole (biorą udział w rozmnażaniu komórki)
DNA - kwas dezoksyrybonukleinowy
RNA - kwas rybonukleinowy
Czynności komórki
Komórka bierze udział w procesie odżywiania, wydalania, rozmnażania i w przemianie materii. Komórka rozmnażając się dzieli się na dwie komórki potomne, które są identyczne jak komórka macierzysta. Komórki rozmnażają się w celu:
- utrzymania gatunku
- rozrostu i wzrostu ustroju
- odrostu komórek i tkanek
Tkanka - zespół komórek o podobnej budowie i funkcji.
Tkanka:
nabłonkowa
łączna
mięśniowa
nerwowa
Tkanka nabłonkowa
Komórki tkanki nabłonkowej ściśle do siebie przylegają. Nabłonek ma dwie powierzchnie: wierzchołkową i podstawną, przymocowaną do tzw. błony podstawnej. Brak naczyń krwionośnych. Uzyskiwanie składników odżywczych na drodze dyfuzji lub absorpcji. Zniszczone komórki nabłonka ulegają nieustannej regeneracji.
Funkcje nabłonka:
bierne: pokrycie zewnętrznej powierzchni ciała, wyściełanie jam ciała, naczyń i przewodów, ochrona przed wpływem czynników otoczenia, udział we wchłanianiu i wydalaniu substancji
czynne: wytwarzanie enzymów trawiennych i hormonów, pełnienie funkcji receptorowych przez komórki nabłonków w narządach zmysłów
Przykłady budowy tkanki nabłonkowej:
- nabłonek jednowarstwowy płaski - wyścieła pęcherzyki płucne, jamę serca, naczynia krwionośne i chłonne
- nabłonek jednowarstwowy sześcienny - występuje w przewodach gruczołów, w przedniej powierzchni soczewki oka, w uchu środkowym, w oskrzelikach
- nabłonek jednowarstwowy walcowaty - wyścieła przewód pokarmowy od żołądka do odbytnicy, jajowód, pęcherzyk żółciowy i błonę śluzową macicy
Tkanka łączna
Tkanka łączna zawiera znaczną ilość istoty międzykomórkowej. Istnieje kilka rodzajów tej tkanki, jak tkanka łączna wiotka, zbita, tłuszczowa, chrzęstna, kostna i pochodna tkanki łącznej - krew.
Tkanka łączna szkieletowa - należy do najczęstszych tkanek łącznych. Stanowi podporę całego organizmu.
Tkanka wiotka - występuje pod postacią cienkich pajęczynowatych błon, otulających mięśnie i inne narządy, ma liczne poprzeplatane włókna.
Tkanka zbita - tworzy powięzie, więzadła, ścięgna.
Tkanka tłuszczowa - składa się z komórek wypełnionych kropelkami tłuszczu.
Tkanka chrzęstna - zbudowana jest z komórek chrzęstnych (chondrocytów) oraz substancji międzykomórkowej zawierającej włókna białkowe (kolagenowe i sprężyste). Pod względem zawartości tych włókien wyróżniamy trzy rodzaje tkanki chrzęstnej:
- szklistą
- sprężystą
- włóknistą
Tkanka ta tworzy szkielet zarodka. U dorosłego człowieka prawie całkowicie przekształca się w tkankę kostną.
Tkanka kostna - zbudowana jest z komórek kostnych (osteocytów) i substancji międzykomórkowej. Sole nieorganiczne (głównie wapnia i fosforu) nadają kości twardość. Elastyczność uzyskuje dzięki zawartości osseiny. Wyróżniamy dwa rodzaje tkanki kostnej:
- zbitą - o ścisłym, uporządkowanym układzie blaszek kostnych
- gąbczastą - z blaszkami kostnymi ułożonymi bardziej nieregularnie
Tkanka zbita buduje trzony kości długich oraz powierzchowne warstwy kości płaskich.
Tkanka gąbczasta wypełnia nasady kości długich oraz wnętrza pozostałych kości.
Krew - jest pochodną tkanki łącznej, w skład jej wchodzi płynne osocze i krwinki.
c.d. tkanek nastąpi…ale mogłoby to wyglądać mniej więcej tak:
Tkanka mięśniowa
Tkanka mięśniowa - jest zbudowana z włókien kurczliwych.
Tkanka mięśniowa gładka - tworzy mięśnie działające niezależnie od naszej woli, ułożone w postaci błon w ścianach przewodów.
Tkanka mięśniowa prążkowana - ma prążkowanie i tworzy tkankę mięśniową poprzecznie prążkowaną, działająca zależnie od naszej woli. Z tej tkanki zbudowane są mięśnie szkieletowe. Mięsień sercowy stanowi wyjątek, gdyż pomimo, że jest on odmianą tkanki poprzecznie prążkowanej, skurcze jego są niezależne od naszej woli.
Tkanka nerwowa
Podstawowa jednostką strukturalną budującą tkankę nerwową jest neuron (komórka nerwowa). Zbudowany jest on z ciała komórki (perykarionu) oraz dwóch typów wypustek: dendrytów i aksonu (neurytu).
Jej zadaniem jest przewodzenie impulsów oraz odbieranie, przetwarzanie i przekazywanie bodźców fizycznych i chemicznych dochodzących do wszystkich narządów zmysłu