Współpraca przedsiębiorstwa z innymi podmiotami gospodarczymi.
Rodzaje więzi współpracy:
ekwiwalentna wymiana świadczeń- jedno przedsiębiorstwo wykazuje zdolność i gotowość do wykonania określonego rodzaju świadczenia, inne zaś wykazuje zapotrzebowanie na to świadczenie;
jednoczenie zasobów i działań - wspólna realizacja analogicznych funkcji wewnętrznych lub zewnętrznych przedsiębiorstw; u podstaw tego rodzaju więzi leży najczęściej ograniczona skala działalności każdego z partnerów.
Przyczyny nawiązywania współpracy:
Następstwo faz procesu technologicznego,
Współudział w wytwarzaniu wyrobu złożonego,
Korzystanie ze wspólnej bazy surowcowej.
Jednorodność lub podobieństwo procesów technologicznych,
Jednorodność przeznaczenia wyrobów
Bliskość terytorialna
Możliwość korzystania ze wspólnej infrastruktury,
Tożsamość rynków zbytu
Zbieżność zamiarów wykorzystania wolnych środków kapitałowych.
Rodzaje kooperacji:
Równoległa - producent współpracuje z dostawcami komponentów;
Łańcuchowa - producent zleca wykonanie pewnych elementów kooperantom, a ci zlecają wykonanie drobniejszych części subkoooperantom;
Przemienna (cykliczna) - realizacja cyklu produkcyjnego na przemian przez kooperantów.
Formy (stopnie natężenia) współdziałania gospodarczego:
Bezumowne - transakcje dokonywane są regularnie, ale współpraca nie jest regulowana niczym innym poza standardowymi umowami obrotu towarowego i pismami prawa;
Umowne - współpraca jest przedmiotem umowy zawartej miedzy przedsiębiorstwami;
Koordynacyjne - do celów współpracy zostają powołane ośrodki koordynacyjno-dyspozycyjne;
Koncentracyjne luźne - powołanie jednego, wspólnego ośrodka zarządzającego współpracą (ograniczenie wewnętrznej swobody decyzyjnej partnerów);
Koncentracyjne zwarte - zanikają formalne przejawy obojętności partnerów, a zwłaszcza odrębność prawna.
Aspekty integracji:
Techniczno produkcyjny - wzajemne dostosowywanie wielkości, struktury rodzajowej oraz cech środków pracy, przedmiotów pracy i produktów oraz ich transfer miedzy podmiotami;
Ekonomiczny - transfer kapitału, wzajemne dostosowywanie kapitału w ujęciu wartościowym, skupienie i koncentracja kapitału;
Organizacyjny - procesy scaleniowe wykorzystujące więzy organizacyjne: funkcjonalne, informacyjne, hierarchiczne i strukturalne;
Społeczny - zespolenie i zharmonizowanie elementów zbiorowości (wspólne systemy wartości, norm i ocen).