Beata Dawidziuk
IV KZ I WP
ZABAWY I GRY RUCHOWE W ŚWIETLE REFORMY SYSTEMU EDUKACJI W POLSCE
Plan pracy:
Reforma systemu edukacji w Polsce.
Co to jest gra?
Co to jest zabawa?
Różnica pomiędzy grą a zabawą.
Funkcje zabaw i gier ruchowych.
Wpływ zabaw i gier ruchowych.
Sprzyjanie zabaw i gier ruchowych.
Klasyfikacja zabaw i gier ruchowych.
Bardziej szczegółowy podział zabaw i gier ruchowych, przykłady.
Przekształcanie zabaw i gier ruchowych.
Metodyka prowadzenia gier i zabaw ruchowych.
Bezpieczeństwo na lekcji zabaw i gier ruchowych.
Rola nauczyciela prowadzącego zabawy i gry ruchowe.
Podsumowanie.
Bibliografia.
1. Reforma systemu edukacji w Polsce.
Reforma systemu szkolnictwa wprowadzona w Polsce w 1999r. związana jest ze zmianą celów i zadań edukacji, zawiera więcej humanistycznych elementów w procesie kształcenia i wychowania. Jak zauważono zaledwie 40% dzieci i młodzieży oraz mniej iż 10%dorosłjych uprawia różnego rodzaju ruch o odpowiednim natężeniu wysiłkowym. Głównym, dalekosiężnym celem reformy jest zwiększenie aktywności fizycznej ludności. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego określa podstawowe zadania nauczycieli, którzy powinni zwracać uwagę na to, aby uczniowie:
Poszukiwali oraz dążyli do osiągnięcia celów życiowych, aby mogli odnaleźć własne miejsce w świecie.
Uczyli się szacunku dla dobra wspólnego.
Uczyli się życia w rodzinie, społeczności lokalnej i państwowej przyjmując postawę odpowiedzialności i patriotyzmu.
Umieli dokonywać wyborów w poszanowaniu wartości moralnych i właściwej hierarchii wartości.
Stawali się coraz bardziej samodzielni oraz umieli godzić własną godność dobro i wolność zgodnością, wolnością i dobrem innych.
Uczyli się słuchać innych i rozumieć ich problemy oraz aby tworzyli atmosferę dialogu.
W realizacji powyższych celów szczególną rolę odgrywają gry i zabawy ruchowe. W nauczaniu pocztowym treści programowe realizuje się w sposób zintegrowany. Tzw. „wychowanie fizyczne” organizowane jest w korelacji z wychowaniem estetycznym i umysłowym.
Zabawy i gry ruchowe spełniają w procesie kształcenia bardzo ważną rolę edukacyjną. Są nie tylko jedną z aktywnych form relaksacji (wypoczynku), ale prawidłowo zaplanowane i prowadzone z uwzględnieniem pedagogicznych zasad wychowania, wspomagają i uzupełniają cały proces dojrzewania społecznego. Zabawy wpływają na prawidłowy rozwój organizmu, zapewniając mu odpowiednią dawkę ruchu. Prowadzone w zmiennych warunkach przygotowują i wdrażają dziecko do określonych higieniczno - zdrowotnych nawyków, a poprzez różnorodność treści i możliwości interpretacji określonych sytuacji pod fachowym okiem przygotowanego pedagoga tworzą wszechstronną podstawę, która powinna wspomagać w przyszłości dalszy samodzielny rozwój.
Reforma systemu szkolnictwa, związana ze zmianą obrazu celów i zadań edukacji „dla przyszłości”, wprowadza więcej humanistycznych elementów do procesu kształcenia i wychowania, a także zachęca nauczycieli do większej międzyprzedmiotowej współpracy w tym procesie. W tak rozumianym procesie nauczania podstawę kształcenia będą stanowiły autorskie programy integrujące treści kilku przedmiotów.. Zakres i poziom międzyprzedmiotowej integracji zależeć będzie od wiedzy, umiejętności i chęci poszczególnych nauczycieli czy zespołów kształceniowych.
W myśl nowej podstawy programowej wychowanie fizyczne to proces kształcenia dyspozycji osobowościowych (zainteresowań, zamiłowań, przekonań), to przede wszystkim kształtowanie pozytywnych postaw wobec kultury fizycznej. Podstawa programowa określa, jaki zakres działań i jakie zadania powinny być realizowane każdej szkole, aby osiągnąć te cele. Każdy nauczyciel ma, zatem dostosować swój autorski program do posiadanych warunków. Nie powinno w takim kształceniu zabraknąć zajęć dodatkowych, które stanowić mają uzupełniającą część kształcenia i wychowania fizycznego. Centralną rolę powinny w tej koncepcji kształcenia pełnić w określonych grupach wiekowych gry i zabawy.
2. Gra (Okoń) - odmiana zabawy polegająca na respektowaniu ustalonych reguł i na osiąganiu ściśle określonego wyniku; przyzwyczajanie do przestrzegania reguł gry. Spełnia ważne funkcje wychowawcze: uczy poszanowania przyjętych norm, umożliwia współdziałanie, sprzyja uspołecznieniu, uczy zarówno wygrywania, jak i przegrywania.
3. Zabawa (Pomykało) - potocznie: czynności cieszące, bawiące kogoś, pozwalające przyjemnie spędzić czas, rozrywka. To działanie wykorzystywane dla własnej przyjemności, oparte na udziale wyobraźni tworzącej nową rzeczywistość. Choć rządzą nim reguły, których treść pochodzi głownie z życia społecznego, ma ono charakter twórczy i prowadzi do samodzielnego poznawania i przekształcania rzeczywistości. Zabawa - obok nauki i pracy -jest jedną z głównych form działalności człowieka, typową dla wieku dziecięcego. Jako swoisty, główny i niezastąpiony rodzaj aktywności dziecka, a zarazem środek jego ekspresji, jest naturalną drogą zaspokajania jego zainteresowań oraz potrzeb: ruchowych, poznawczych, emocjonalnych i społecznych.
4. Różnice pomiędzy grą a zabawą.
ZABAWA |
GRA |
|
|
5. Funkcje zabaw i gier ruchowych
FUNKCJA KSZTAŁCĄCA - pozwala na opanowanie podstawowych form ruchu i umiejętności stanowiących podłoże do dalszego poznawania dalszych elementów technicznych w konkretnych dyscyplinach
FUNKCJA POZNAWCZA - umożliwia uczniom zdobywania nowych wiadomości związanych z różnymi dziedzinami życia i integrowania ich
FUNKCJA SOCJALNA (PROSPOŁECZNA) - wdraża uczniów do pełnienia różnych funkcji społecznych: prowadzenie w grupie, umiejętność podporządkowania się, współpraca zespole
FUNKCJA WYCHOWAWCZA - kształci poprzez sytuacje wychowawcze postawy moralne i cechy charakteru (kontrolowanie emocji, kształtowanie zaufania, uczciwości, dyscyplinę, samodyscyplinę)
FUNKCJA HEDONISTYCZNA - przynosząca odpoczynek, przyjemność z podejmowanej zabawy stanowiącej niezbędny warunek odprężenia fizycznego i psychicznego.
6. Zabawy i gry wywierają wszechstronny wpływ dzięki temu, że:
- wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie;
- podnoszą stan zdrowotny;
- stwarzają najlepsze warunki dla czynnego wypoczynku;
- wspomagają ogólny rozwój;
- rozwijają sprawność fizyczną;
- wyrabiają dodatnie cechy charakteru a w szczególności świadomą dyscyplinę i karność oraz umiejętność zespołowego współdziałania i współzawodnictwa.
7. Zabawy i gry ruchowe sprzyjają;
polepszeniu stanu zdrowia
rozwijaniu sprawności fizycznej
rozwijaniu cech fizycznych
wychowaniu estetycznemu
wychowaniu umysłowemu
wychowaniu moralno - społecznemu
Zabawy i gry ruchowe a polepszenie stanu zdrowia.
Aktywność ruchowa jest bardzo ważna dla zdrowia dzieci. Zabawy i gry ruchowe odgrywają istotną rolę w oddziaływaniu na system nerwowy. Przez swobodę działania, beztroskę, prostotę przepisów, oraz towarzyszącą im radosną atmosferę rozładowują napięcie nerwowe, zapobiegają stresom, nerwicom, zmniejszają stany frustracji. Stosowania w zabawach i grach ruchowych naturalnych ruchów, takich jak biegi, rzuty, skoki sprzyjają prawidłowemu funkcjonowaniu całego organizmu. Ponadto wpływają dodatnio na wydolność układu krążenia, oddychania, przemiany materii i działania innych układów, regenerują siły, powodują przypływ energii i chęć do dalszej nauki. Przeprowadzane w różnych warunkach czynią organizm odpornym na niekorzystne zmiany środowiska i na choroby.
Zabawy i gry ruchowe a rozwijanie sprawności fizycznej.
Zabawy i gry opierając się na naturalnych formach ruch takich jak; biegi, rzuty, dźwiganie, mocowanie, czworakowanie itp., angażują duże grupy mięśniowe. Podnoszą sprawność ogólną i doskonalą umiejętności ruchowe. Można za ich pomocą wpływać na poprawę szybkości, skoczności, zwinności, zręczności, itp.
Zabawy i gry ruchowe a rozwijanie cech fizycznych.
Podczas zabaw i gier należy angażować wszystkie grupy mięśniowe i kształtować odpowiednią postawę ciała. Właściwa sylwetka, odpowiednie wykształcenie krzywizn kręgosłupa, umożliwiają prawidłowy rozwój i właściwe funkcjonowania narządów wewnętrznych.
Zabawy i gry ruchowe a wychowanie estetyczne.
W wychowaniu estetycznym zwracamy uwagę na kształtowanie przeżyć estetycznych i artystycznych. Głownie zabawy i gry przy muzyce wspomagają ten aspekt wychowania. Sprzyjają przecież rozwijaniu ruchu, płynności, harmonii, rozwijają zdolności wyczuwania rytmu i taktu, budzą różne emocje. Poza tym w grach i zabawach ruchowych wdrażamy do porządku i ładu, zwracamy na schludny wygląd, czystość.
Zabawy i gry ruchowe a wychowanie umysłowe.
Głównym celem wychowania umysłowe jest kształtowanie postaw. Zabawy i gry ruchowe w kształceniu intelektualnym pomagają głównie kształcić motoryczność oraz procesy psychiczne, takie jak; pamięć, myślenie, spostrzeganie, uwaga i wyobraźnia. Poza tym samym już nazwy gier czy zabaw poszerzają wiadomości o otaczającym świecie, np.: nazw ptaków, ssaków, gadów (`Skoki wróbelka', `Walka kogutów')
Zabawy i gry ruchowe a wychowanie moralno - społeczne.
Podczas gier i zabaw, zwłaszcza, w których występuje współzawodnictwo można kształcić prawidłowe społeczne zachowania. Dziecko powinno umieć wygrywać jak i ponosić klęskę. Podczas zabawy dziecko uczy się także współpracy w zespole przy jednoczesnym rezygnowaniu z własnych ambicji. Gry a zabawy uczą przestrzegania określonych przepisów,
zasad, zaufania do kolegów. Uczniowie, którzy sędziują uczą się prawdomówności, bezstronności i sprawiedliwej oceny. Podczas gier i zabaw uczniowie mogą rozwijać samodzielność, śmiałość, zdyscyplinowanie, panowania nad sobą a także dokładność.
8. Klasyfikacja gier i zabaw ruchowych
(wg. Mariana Bondarowicza i Tadeusza Staniszewskiego)
Biorąc za punkt wyjścia; stopień trudności elementów ruchowych, zasady i przepisy, element współzawodnictwa i organizację - zabawy o treści ruchowej można podzielić na dwie grupy:
- zabawy proste
- gry ruchowe
Zabawy proste
W zabawie prostej występują najprostsze ruchy naturalne związane z motoryką człowieka, takie jak chód, bieg, skok, rzut itp. Zasady i przepisy są jasne, nieskomplikowane. Zabawy proste oparte są na metodzie naśladowcze, niekiedy na opowieści ruchowej. W zabawie prostej może, ale nie musi występować element współzawodnictwa, rywalizacji. Jedną z istotnych cech zabawy prostej jest to, ze bawiący się może w każdej chwili opuścić grupę, a także nowy uczestnik może w każdej chwili do niej dołączyć i nie zmienia to zupełnie charakteru i przebiegu zabawy.
Zabawy proste - ich rodzaje:
ze śpiewem i przy muzyce
orientacyjno - porządkowe
bieżne
na czworakach
skoczne
rzutne
kopne
z mocowaniem i dźwiganiem
Gry ruchowe - ich rodzaje:
gry proste
gry złożone
gry przejściowe
gry specjalistyczne
gry drużynowe
Gry proste
Liczba drużyn biorących jednocześnie udział w grze prostej jest dowolna. Jednakże powinny być przynajmniej dwa zaspo każdym minimum po dwóch zawodników. Wskazane jest, aby zespoły były równe pod względem liczby zawodników. Przepisy gier tej podgrupy są proste, nieskomplikowane. Zawodnicy i sędziowie powinni być dokładnie poinformowani o tym, co jest określone jako błąd w wykonaniu zadania. Wiąże się to z zasadą, ze o kolejności miejsc i o zwycięstwie decyduje na pierwszym miejscu dokładność w wykonaniu zadania. Aby grę można było nazwać prostą, może w niej występować jeden element ruchu (np. w grze prostej skocznej tylko jeden skok już bez biegu)
Rodzaje gier prostych:
orientacyjno - porządkowe
na czworakach
bieżne
skoczne
rzutne
kopne
z mocowaniem i dźwiganiem
Gry złożone
Gry złożone są wyższą formą gier prostych. Wyższość ta polega na tym, że w grze złożonej występuje kilka rodzajów gier prostych, tworzących kombinację ruchową. Najczęściej spotykaną formą jest wyścig z pokonywaniem przeszkód i niektóre formy ćwiczeń gimnastycznych. Liczba zespołów jest dowolna, ale min. dwa. Przepisy są bardziej skomplikowane. Typowym przykładem gry złożonej są wszelkie sztafety wielozadaniowe, polegające na wykonywaniu różnych zadań na trasie wyścigu.
Gry przejściowe
Wymagają od uczestników większych umiejętności niż gry złożone. Stanowią wprowadzenie do gier specjalistycznych i drużynowych. Wymagają od uczestników zrozumienia i przestrzegania zasad oraz większych czynności ruchowych. W tych grach na boisku znajdują się jednocześnie tylko dwa zespoły o równej licznie zawodników, które walczą o zwycięstwo.
Gry specjalistyczne „Małe gry”
Zalicza się do nich doskonalące elementy techniczne i taktyczne mini - gier i sportowych gier zespołowych. Na zmniejszonym boisku walczą dwa zespoły o zmniejszonej liczbie uczestników. W specyficznych warunkach w danej drużynie może znajdować się tylko jeden gracz, bądź liczba zawodników może nie być równa. Drużyna o zmniejszonym składzie może zajmować mniejsze boisko
Gry drużynowe
Odznaczają się najwyższą formą organizacyjną zabaw i gier ruchowych i wymagającą największych umiejętności od uczestników. Są stosowane głównie w klasach starszych szkoły podstawowej. Mają znaczący wpływ na rozwój fizyczny, charakteryzują się dużym poziomem cech motorycznych. Gry drużynowe są odprężające i rozrywkowe. np. „Dwa ognie”
9. Bardziej szczegółowy podział zabaw i gier ruchowych, przykłady
Zabawy ze śpiewem przy muzyce
Zabawy te przyczyniają się do umuzykalnienia dzieci, wywołują radość i odprężenie.
Zabawy te dzielimy na:
- rytmiczne
- inscenizowane
- taneczne
Zabawy i gry orientacyjno - porządkowe
Wśród nich wyróżniamy:
- zabawy z bodźcami i reakcjami zapowiedzianymi, ustalonymi (w grze można stosować wyścigi masowe i sztafetowe)
- zabawy z bodźcami i reakcjami niezapowiedzianymi ( w grze walka o punkty)
Ten rodzaj gier i zabaw ma na celu głównie kształtowanie u dzieci szybkiej reakcji, spostrzegawczości oraz orientacji na sygnały wzrokowe i słuchowe. Pomagają w doskonaleniu zwinności i zręczności. Stosujemy je we wstępnej części lekcji.
„Berek w kole”
Liczba uczestników: dowolna ale nieparzysta.
Uczestnicy stoją na obwodzie koła, twarzą do środka, odliczają kolejno, np. do 4. Jedno dziecko ( bez numerka) - berek stoi w środku. Wywołany przez nauczyciela numerek musi zmienić miejsce z innym uczestnikiem, posiadającym ten sam numer, przebiegając przez środek koła. W trakcie zmiany miejsc, berek musi jedno z nich dotknąć. Złapane dziecko staje się berkiem, a poprzedni berek otrzymuje jego numer i zajmuje wolne miejsce na obwodzie koła.
Zabawy i gry bieżne
1. Zabawy:
- z biegiem swobodnym, gdzie szybkość regulują sami uczestnicy
- z szybkością narzuconą przez treść
2. Gry:
- wyścigi masowe - ławą lub strumieniem
- wyścigi sztafet
- gry z walką o punkty
Zabawy i gry bieżne pełnią funkcje w usprawnianiu dzieci, gdyż wpływają na kształtowanie takich cech motoryki jak szybkość, zręczność, wytrzymałość, wzmacniają jednocześnie pracę układu krążenia i oddychania. Nauczanie ich rozpoczyna się od swobodnych biegów masowych. Następnie organizuje się wyścigi po liniach prostych, prostych wymijaniem, ze zmianą kierunków.
„Pociąg”
Liczba uczestników: dowolna lub parzysta
Przybory: 2 - 4 pachołki
Ustawienie: 2 - 4 rzędy po 4 - 6 osób
Na sygnał prowadzącego dziecko pierwsze z rzędu startuje, obiega pachołek i wraca do swojego rzędu. Tam zabiera następnego zawodnika i obaj trzymając się za ręce obiegają pachołek. Wracają ponownie do swoich rzędu, gdzie zabierany jest trzeci zawodnik a pierwszy ustawia się na końcu zespołu. Za następnym obiegnięciem i zabraniem kolejnego uczestnika zostaje drugi na końcu rzędu itd. Wygrywa ten zespół, który najszybciej ukończy wyścig.
Zabawy i gry na czworakach
1. Zabawy:
- z elementami chodów, biegów i skoków na czworakach, przeprowadzonych w formie swobodnej
- z elementami biegów i skoków na czworakach z narzuconą szybkością
2. Gry:
- z elementami biegu na czworakach - wyścig sztafetowy
- ze skokami na czworakach - wyścig sztafetowy
Ten rodzaj zabaw bardzo odpowiada małym dzieciom i korzystnie wpływa na kształtowanie się fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Ma to duże znaczenie dla kształtowania postawy ciała. Te zabawy mają duże znaczenie w ogólnym usprawnieniu dzieci przez wzmacnianie aparatu kostno - stawowo - wiązadłowego.
„Toczenie piłki głową”
Liczba uczestników: dowolna ale parzysta
Przybory: piłki
Prowadzący daje dzieciom piłki, dzieci poruszając się na czworakach starają się uderzyć piłkę głową tak, aby potoczyła się do współćwiczącego.
Zabawy i gry skoczne
1. Zabawy:
- ze swobodnymi podskokami, przeskokami i skokami
- z elementami przeskoków i skoków ze współzawodnictwem indywidualnym
2. Gry:
- wyścigi masowe skokami, przeskokami
- wyścigi sztafet skokami, przeskokami
- gry, w których następuje walka o punkty dla drużyny
Tu ważne jest aby się oderwać od podłogi. Zabawy te sprzyjają wzmacnianiu stawów kończyn dolnych, głownie skokowych i kolanowych.
„Berek skoczek”
Liczba uczestników: dowolna
Przybory: szarfy
Wybrane berki, ubrane w kolorowe szarfy gonią pozostałe. Wszyscy poruszają się podskokami na jednej nodze, często ją zmieniając. Zadaniem berków jest złapanie jak największej liczby uczestników.
Zabawy i gry rzutne
Wśród gier i zabaw rzutnych wyróżniamy;
- zabawy i gry na odległość
- z rzutami do celu nieruchomego i ruchomego
- z podbijaniem piłeczki na odległość i do celu
- rzutno - chwytne
Kształtują one siłę, szybkość i koordynację ruchowo - wzrokową.
„Rzucanie do celu”
Liczba uczestników: dowolna
Przybory: woreczki
Z wyznaczonej odległości dzieci starają się trafić do celu, mogą rzucać piłkami, woreczkami, szyszkami, celem może być np. obręcz, kosz, tarcza, piłka lekarska, drzewo. Pamiętać należy, aby dzieci ćwiczyły zarówno prawą, jak i lewą ręką.
Zabawy i gry kopne
Wśród gier i zabaw kopnych wyróżniamy:
- gry i zabawy z uderzeniem i podaniem piłki
- z przyjęciem piłki
- z prowadzeniem piłki
Zabawy i gry są szczególnie interesujące dla chłopców. Ten rodzaj gier w połączeniu z elementami biegu sprzyja kształtowaniu zręczności, siły, szybkości i wytrzymałości.
Stanowią ćwiczenie wielostronne i angażują cały organizm, poza kończynami górnymi, choć i one są potrzebne do zachowania równowagi. Organizowane w zespołach mają wpływ na kształtowanie postawy współpracy. Przygotowują do gry w piłkę niżną.
„Piłka nożna w kole”
Liczba uczestników: dowolna
Przybory: piłka
Uczestnicy ustawieni są w kole, osoba znajdująca się w środku kopie piłkę tak, aby ta opuściła, koło; jeżeli piłka opuści koło, najbardziej winna osoba zajmuje miejsce tej, która była w środku dotychczas.
Zabawy i gry z mocowaniem i dźwiganiem
Wśród tych gier i zabaw wyróżniamy:
- gry i zabawy z ciągnięciem
- z przepychaniem
- z przeciąganiem
- z dźwiganiem
Ten rodzaj gier i zabaw jest bardzo ważny w kształtowaniu siły. Nauczanie ich odbywa się w następującej kolejności” przeciąganie w parach, w kole, w rzędach, ciągnięcia, przepychania, dźwigania. Przy zabawach należy stosować celowy dobór uczestników w zespołach z uwzględnieniem budowy somatycznej i ich siły.
„Walka o poruszenie z miejsca”
Liczba uczestników: dowolna ale parzysta
Dzieci ustawiają się w parach twarzami do siebie w pozycji małego rozkroku, i opierają o siebie dłonie swych obu rąk. Na znak rozpoczynają walkę o wytrącenie z równowagi - wygrywa ten, komu uda się wytrącić przeciwnika z równowagi i spowodować zmianę położenia jego nóg.
10. Przekształcanie zabaw i gier ruchowych
Zabawy powinny dostarczać dzieciom dużo radości, czyli muszą być atrakcyjne.
Nauczyciel powinien modyfikować je, by zachęcić dzieci do uczestnictwa w nich.
Może:
- przekształcać zabawę ruchową w grę ruchową i na odwrót
- dokonywać modyfikacji pod względem stopnia trudności osób biorących w niej udział, pod względem organizacyjnym (ustawienia, przybory itp.)
11. Metodyka prowadzenia gier i zabaw ruchowych
Metodyka prowadzenia zabaw i gier ruchowych składa się z czterech podstawowych etapów:
przygotowanie
organizacja
przeprowadzenie
zakończenie
Przygotowanie do prowadzenia gry i zabawy ruchowej
1. Przegotowanie prowadzącego.
Nauczyciel powinien szczegółowo zaplanować organizację gry a nauczyciel z małym doświadczeniem przygotować konspekt zawierający poszczególne elementy.
Ważny jest dobór gier i zabaw, należy tu wziąć pod uwagę:
- grupę ćwiczebną ( wiek, płeć, stan zdrowia)
- miejsce zajęć
- rodzaj i liczbę posiadanych przyborów
- zadania lekcji
- program nauczania
2. Przygotowanie zawodników do gry
To przygotowanie obejmuje:
- podział na drużyny, zespoły (przypadkowy lub celowy)
- wybór pomocników
Organizacja gry ruchowej
Do właściwej organizacji zabawy czy gry ruchowej zaliczamy:
a) sprawne ustawienie uczestników na pozycjach wyjściowych
b) właściwe ustawienie się prowadzącego ( nauczyciel powinien być ustawiony w stosunku do dzieci w taki sposób, aby widział wszystkich uczestników oraz aby ćwiczący wyraźnie słyszeli jego polecenia)
c) odpowiednie objaśnienie gry
- sposób pokazowy - stosowany w pracy z młodszymi dziećmi, przy łatwiejszych zabawach
- sposób pokazowo - słowny - stosowany w klasach młodszych przy trudnych grach, pokaz wykonujemy na jednym zespole, a trudniejsze elementy wyjaśniamy słownie
- sposób słowny - stosowany w klasach starszych
- sposób słowno - pokazowy - stosowany w klasach starszych przy trudniejszych grach
Przeprowadzenie gry ruchowej
Zadaniem nauczyciela jest rozpoczęcie gry lub zabawy a następnie jej zakończenie. Rozpoczęcie lub zakończenie odbywa się na sygnał dźwiękowy lub wizualny. Prowadzący powinien tak poruszać się, aby widzieć wszystkich uczestników i by mógł czuwać nad poprawnością wykonywanych elementów technicznych i taktycznych. Nauczyciel musi też czuwać nad odpowiednim natężeniem gry.
Zakończenie zabawy, gry ruchowej
Sygnał zakończenia gry lub zabawy ruchowej powinien nastąpić, gdy dzieci osiągnęły wyraźne zadowolenie, a gra jeszcze im się nie znudziła. Jeżeli zabawa odbywa się na czas, nauczyciel powinien uprzedzić o zbliżającym się zakończeniu. Po zakończeniu gry należy ogłosić wyniki rywalizacji oraz przeprowadzić podsumowanie.
12.Bezpieczeństwo na lekcji zabaw i gier ruchowych.
Zakładając, że bezpieczeństwo, tj. zdrowie i życie dzieci, jest najistotniejszym zadaniem
nauczyciela wychowania fizycznego, trzeba jednoznacznie określić zakres jego kompetencji.
Nauczyciel mający na uwadze bezpieczeństwo i higienę dzieci powinien :
- umiejętnie planować zajęcia wychowania fizycznego,
- zapoznać się z kartami zdrowia uczniów,
- przeprowadzić szczegółową diagnozę osobniczą, grupową i środowiskową,
- poznać potrzeby i zainteresowania uczniów,
- być dobrym metodykiem, pedagogiem i psychologiem,
- nauczyć uczniów asekuracji, samoasekuracji, samokontroli i samooceny,
- dbać i systematycznie kontrolować stan sprzętu sportowego i bazy sportowej,
- być odpowiedzialnym za wszelkie podejmowane decyzje.
13. Rola nauczyciela prowadzącego zabawy i gry ruchowe
W czasie prowadzenia zabaw i gier nauczyciel lub wychowawca odgrywa niezwykle ważną rolę. Nie tylko zapoznaje uczestników z treścią zabawy, lecz dba o przestrzeganie przepisów, co ze względów wychowawczych ma podstawowe znaczenie. Wybiera on właściwy moment rozpoczęcia zabawy, śledzi jej przebieg notując przewinienia i wszelkie uchybienia uczestników względem przepisów, ogłasza wyniki współzawodnictwa podkreślając wzorowe lub niewłaściwe zachowanie się bawiących.
Rola prowadzącego uwydatnia się najbardziej w czasie przebiegu wyścigu, rozgrywek, zawodów, a więc tam gdzie momenty współzawodnictwa i współdziałania występują najmocniej, gdzie istnieje najwięcej okazji do wykroczeń w stosunku do ustalonych zasad. Prowadzący czujnie, bacznie i szybko ocenia zmieniające się sytuacje, wyciąga z nich natychmiast wnioski i wciela je w życie. W ocenie swojej jest obiektywny i sprawiedliwy, spokojny i zrównoważony. Prowadzący używa gwizdka, klaśnięcia, zapowiedzi lub z góry określonego hasła jako znaku rozpoczęcia, przerwania lub zakończenia zabawy, ciągle zmieniając je, aby wywołały pożądana reakcję różnego rodzaju bodźców zmysłowych. Prowadzący utrzymuje zespół w karności, wprowadza ład, skupia uwagę, podnosi zainteresowanie zabawą.
W czasie przeprowadzania zabawy prowadzący powinien zawsze pamiętać, aby:
- ściśle formułować jej przepisy,
- dbać o ich konsekwentne przestrzeganie,
- baczyć na zachowanie i stopień zmęczenia uczestników, a w razie potrzeby zwalniać tempo zabawy lub ją przerywać.
Dobry nauczyciel i wychowawca musi dokładnie poznać treść zabaw, przemyśleć sposób ich prowadzenia, całą organizację zajęć. Tylko to może przynieść dobre wyniki. Ponadto muszą być poparte nieustannym odnawianiem i wzbogacaniem zasobu zabaw, chęcią poszukiwania najbardziej odpowiednich metod prowadzenia, stałą kontrolą swego postępowania oraz bystrą obserwacją wpływów wychowawczych na prowadzony zespół.
14. Podsumowanie
Istotnym elementem wprowadzonej reformy systemu edukacji w Polsce jest aktywny i kreatywny nauczyciel, który potrafi stworzyć twórczy, autorski program dydaktyczno - wychowawczy. Musi przy tym pamiętać, ze aktywność ruchowa jest jednym z najważniejszych czynników stymulujących jego rozwój. Uczestnictwo w różnych formach aktywności rozwija zdrowotne możliwości człowieka, jest jego dobrym środkiem do kształcenia międzyludzkich więzi, a także istotnym elementem społeczno - kulturowego rozwoju naszej cywilizacji.
15. Literatura;
1. „Nowy słownik pedagogiczny” W. Okoń
2. „Encyklopedia pedagogiczna” pod red. W. Pomykało
3. „Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku”
4. „Zabawy i gry ruchowe w szkolnym wychowaniu fizycznym” M. Bronikowski; R. Muszkieta
5. „Podstawy teorii i metodyki zabaw i gier ruchowych” M. Bronikowski; T. Staniszewski
6. „Zabawy i gry ruchowe na lekcjach wychowania fizycznego i festynach sportowo - rekreacyjnych” M. Jnikowska - Siatka; E. Skrętowicz
7. „Wprowadzenie do metodyki wychowania fizycznego. Skrypt dla nauczycieli nauczania początkowego, pedagogiki oraz nauczycieli” D. Umiastowska; T. Mieczkowski; G. Wosik
8. „Metodyka wychowania fizycznego w szkole podstawowej” A. Kalinowski; Z. Żukowska
9. „Metodyka wychowania fizycznego w reformowanej szkole” pod red. M. Bronikowskiego
13