Pedagogika resocjalizacyjna
ćwiczenia
dr Tamara Zacharuk
11.03.2006
„Panny na wygnaniu” - raport
Czesław Czapów, Stanisław Jedlewski: „Pedagogika resocjalizacyjna” Warszawa 1976 r.
Czesław Czapów: „Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki” Warszawa 1978 r.
Lesław Pytka „Pedagogika resocjalizacyjna” 2005 r.
Lesław Pytka, Tamara Zacharuk: „Zaburzenia przystosowania społęcznego dzieci i młodzieży. Aspekty diagnostyczne i terapeutyczne” Siedlce 1998 r.
Kazimierz Pospiszyl: „Resocjalizacja” Warszawa 1998 r.
25.03.2006
NIEPRZYSTOSOWANIE SPOŁECZNE. ZAKRES I POJĘCIA.
FENOMENOLOGIA ZJAWISKA.
Zofia Ostrichańska
nieprzystosowanie społeczne, to odmiana rozwoju społecznego dziecka, pociągająca za sobą złe skutki dla samego dziecka i jego otoczenia społecznego.
Maria Grzegorzewska
to brak podatności dzieci i młodzieży na normalne (stosowane powszechnie) metody wychowawcze, co skłania instytucję i rodziców do poszukiwania specjalnych metod wychowawczych medyczno - psychologicznych i medycznych.
Wg Marii Grzegorzewskiej niedostosowanie młodzieży, to:
tendencje społecznie negatywne;
odwrócenie zainteresowań od wartości pozytywnych i chęć wyżycia się w akcji społecznie destruktywnej;
podziw i zainteresowanie dla tzw. „złych uczynków”;
cynizm i brawura w tym względzie;
nieżyczliwy stosunek do człowieka, do cudzego mienia, regulaminów, norm i zarządzeń;
nieodpowiedni stosunek do czynów własnych;
nieumiejętność zżycia się z grupą;
wyłamywanie się i zrzucanie winy;
niechęć do nauki i pracy;
brak poczucia odpowiedzialności za swoje czyny;
życie chwilą, przygodą, awanturą, wyobraźnia duża, brak hamulców i krytycyzmu;
sugestywność;
brak wizji życia w płaszczyźnie etycznej, społecznie pozytywnej;
nieumiejętność wyjścia z trudnej sutuacji, a nawet brak wiary w możliwość tego.
Jan Konopnicki
Nieprzystosowanie społeczne to złożone zjawisko (psychologiczno - społeczne), wyrażające się w zachowaniu sprawiającym wiele kłopotów i trudności jednostce i jej otoczeniu. Jednocześnie sprawiając poczucie nieszczęśliwości u samej jednostki (subiektywne poczucie nieszczęścia)
prof. Kazimierz Pospiszyl
że przede wszystkim pod względem logicznym jest to pojęcie puste, gdyż niedostosowania nie ma i nie może być. samo życie pośród ludzi, wchodzenie w określone interakcje jest pewną formą przystosowania społecznego.
prof. Lesław Pytka
to zachowanie, które pozostaje w jaskrawej sprzeczności z powszechnie uznawanymi normami i oczekiwaniami społecznymi. Są to więc wszelkie negatywne i nieadekwatne zachowania jednostek na wymogi i nakazy zawarte w przypisanych im konstruktywnych rolach społecznych.
Cztery grupy definicji:
definicje objawowe w których nieprzystosowanie społeczne określa się poprzez odwołane się do jego podstawowych i specyficznych objawów oraz elementarnych wskaźników o charakterze behawioralnym (M. Grzegorzewska).
Teoretyczne, w których oprócz charakterystyki symptomatologicznej angażuje się pewne pojęcia teoretyczne, wynikające z ogólnej teorii przystosowania i normalnego funkcjonowania jednostki, np.:
motywacje;
postawy;
role społeczne;
przepisy ról społecznych;
normy;
standardy idealne;
internalizacja wartości i norm;
poziom lęku;
sumienie.
(typowe dla psychologów)
operacyjne, w których wskazuje się nie tylko na symptomy danego zjawiska, nieprzystosowania, ale przede wszystkim na sposoby jego pomiaru, odsyłając jednocześnie do konkretnego narzędzia pomiarowego (testu, skali, kwestionariusza, itp.).
(J. Konopiński, L. Pytka)
Definicje utylitarne, które ujmują nieprzystosowanie społeczne od strony pewnej bezradności środowiska wychowawczego wobec jednostki sprawiającej mu trudności wychowawcze oraz od strony niedostosowania tego środowiska do potrzeb i aspiracji oraz poziomu rozwoju dziecka oznaczonego jako zaburzone.
Zagrożenie niedostosowaniem społecznym i niedostosowanie społeczne.
Dzieci i młodzież niedostosowane społecznie, to takie, u których na skutek zaburzeń wewnętrznych lub/i niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone powtarzające się zaburzenia w zachowaniu.
Zagrożeni niedostosowaniem, to dzieci i młodzież wychowujące się w warunkach niekorzystnych dla ich rozwoju psychofizycznego, na które negatywny wpływ wywierają środowiska wychowawcze takie jak: rodzina (własna), grupa rówieśnicza oraz inna a także te dzieci, u których rejestrowane przejawy zaburzeń występują sporadycznie.
Uogólniając: nieprzystosowanie społeczne jest szczególnym stanem jednostki znajdującej się pod presją rozmaitych czynników środowiskowych, stanem, który powiązany jest układem jej postaw i motywacji wyrażających się w gotowości do reagowania w sposób niezgodny z zaleceniami i przepisami ról społecznych przypisywanych jednostce przez system społeczny.
Fenomenologia nieprzystosowania społecznego (objawy, przejawy).
Typowe przejawy nieprzystosowania społecznego w literaturze:
alkoholizm i nadużywanie alkoholu przez młodzież;
uzależnienie lekowe;
narkomania;
samobójstwa i promiskuityzm;
ucieczki z domu;
wagary;
pasożytnictwo społeczne;
uczestnictwo w gangach podkulturowych;
agresja;
notoryczne kłamstwa;
lenistwo szkolne;
łamanie regulaminów i przepisów szkolnych;
przestępczość.