Chirurgia koni - znieczulenia:

Klasyfikacja koni wg ASA

1. ASA I - stan kliniczny koni bardzo dobry,brak problemów klinicznych i podklinicznych

2. ASA II - dobry, niewielkie odchylenia np. otyłość

3. ASA III - średni - ryzyko np. pacjent z chorym sercem

4. ASA IV - zły - konieczna operacja np. pacjent z morzyskiem

5. ASA V - krytyczny (zejściowy) - potrzebna natychmiastowa operacja np., w przypadku perforacji klatki piersiowej

Badanie przed znieczuleniem:

1. badanie kliniczne - typ operacji:

- ze wskazań życiowych

- operacja przygotowana - badania laboratoryjne i inne

- wprowadzenie wenflonów

- przepłukanie jamy ustnej

- rozkucie, zabezpieczenie haceli

Znieczulenie wywiera wpływ na układ:

1. sercowo - naczyniowy

2. nerwowy

3. oddechowy

Krańcowe zmiamy prowadzą do:

1. uszkodzenia nerwów i mięśni

2. zaburzen OUN

3. zatrzymania oddychania i akcji serca

Niektóre kombinacje stosowane w znieczulaniu koni:

Sedacja:

- acepromazyna - 0,05mg/kg iv lub im (do 90 minut w zależności od drogi podania)

- detomidyna - 4-20ug/kg iv

- butorfanol - 0,02 - 0,05mg/kg iv

- ksylazyna - 1-2mg/kg iv

- lsylazyna/butorfanol - 1mg/kg / 0,1mg/kg iv

Przykładowa dawka:

Zabiegi trwające od 120 minut - wlew kroplowy mieszaniuny anestetycznej:

- 500ml 5-10% gwajamaru

- 0,5 grama ksylazyny lub 20 mg detomidyny

- 1 gr ketaminy

- 20 mg butorfanolu

Podawać wg efektu działania

Masa konia w kg, średnica sondy dotchwiczej (w mm), średnica sondy nosowotchawiczej:

35-135, 10 -16, 8-12

135 - 230, 16 - 20, 12-14

230 - 340, 20 - 26, 14 - 18

340 - 450, 26 - 30, 18 - 22

Ponad 450, 30 i więcej, 22 - 26

Warunki prawidłowego wprowadzania sondy dotchawiczej:

1. wyprostowana głowa

2. znieczulenie miejscowe 2- 4 ml 2% lidokainy

3. odpowiednie wypełnienie makietu uszczelniającego

4. tracheostomia

Hipoksemia - hipoksja tętnicza

Prężność tlenu poniżej 60mmHg krwi tętniczej:

- spadek rzutu minutowego serca

- wzrost przecieku z prawa na lewo

- zaburzenie stosunku wentylacji do perfuzji (ułożenie boczne i grzbietowe nie są fizjologiczne)

- niedodma

- ucisk zawartości jamy brzusznej, brzuch płaski/brzuch okrągły

Jakieś rysunki wentylacja perfuzja

Leczenie hypotensji:

- szybkość podawania płynów znieczulanego konia 5-10ml/kg/h

- koń 500kg - 5ml/kg/h = 2,5 L/h

- kontrola wartości hematokrytu i zawartości białka

Ht utrzymać powyżej 25

Białko - 3,5g/dL

Wzrost przecieku śródpłucnego z prawa na lewo:

Slady

• przeciek anatomiczny poniżej 2%

• znieczulenie halotanowe 10-20%

• odwracalna niedodma - niżej położone części płuc

• mniej niż minuta obj. (?) wyrzut serca

Przyczyny spadku ciśnienia parcjalnego CO₂:

• niewystarczający dopływ O₂ do ukł. zamkniętego

• zbyt wysoki dopływ N₂O

• zwyczajowy dopływ O₂ 2-4l/min, w czasie wybudzania 15l

Przyczyny hipowentylacji ………… płucnej:

• premedykacja

• hiperkapnia (spadek pH, arytmia, zwiększona wrażliwość serca)

• (wzrost) hiperkapnia - pa CO₂ powyżej 80mm Hg (wzrost akcji serca)

• ciśnienie parcjalne CO₂ - 50mm Hg - ???

• niedrożność górnych dróg oddechowych (nieprawidłowe ułożenie głowy, nadmiar wydzieliny)

Powikłania:

• w przebiegu znieczulenia ABC (Air, Breathing, Circulation)

• zatrzymanie krążenia - migotanie komór, asystolia (masaż serca - natychmiast!!! - ???)

• defibrylacja

• lidokaina 2 mg/kg m.c. i.v.+ doksaprom 0,5 mg/kg m.c. i.v.

• zaburzenia ciśnienia - niemiarowość

• periplebitis

Środek	Wskazania	Stężenie	Dawka	ml/450 kg
Epinefryna	Asystole, wypadanie skurczy	1:1000 (1mp/ml)	1-10 µg/kg	2-5
CaCl2	Kurczliwość serca	10% (100 µg/m)	5-10 ml/100	10-20
Lidokaina	Arytmia komorowa	2% (20 mg/m)	0,5-1,0 mg/kg	10-20
Atropina	Spadek kurczliwości serca	15 mg/ml	0,005-0,02 mg/kg	2-8
Glikopyrolat	----//----	0,2 mg/ml	0,005 /kg	5-10

Powikłania po znieczuleniu:

• zapadnięcie oskrzeli

• niedrożność przewodu pokarmowego (karmienie po 9h od narkozy)

• uszkodzenie nerek i wątroby

• porażenie nerwu twarzowego promieniowego, udowego

• zapalenie mięśni

Leczenie operacyjne morzysk

Przyczyny kolek rzekomych:

1. klacze

• skręt macicy

• ciężki poród

• krwiak macicy

• perforacja macicy

• zatrzymanie łożyska

• owulacja

• nowotwory

2. ogiery

• zapalenie jąder i nasieniowodów

3. układ moczowy

• kamica pęcherza i nerek, moczowodów i cewki

• pyelonephritis

• zapalenie pęcherza

• pęknięcie pęcherza

4. wątroba

• zapalenie wątroby i przewodów żółciowych

5. śledziona

• ropnie

• śledziona olbrzymia

6. układ oddechowy

• zapalenie płuc i opłucnej

7. układ sercowo-naczyniowy

• zakrzepy naczyń o znacznej średnicy

• pęknięcie dużych naczyń

• zawał serca

• zapalenie osierdzia

8. układ nerwowy

• tężec

• zatrucie jadem kiełbasianym

• spadek poziomu Ca

• uszkodzenie neuronów ruchowych

Czynniki anatomiczne predysponujące do powstania chorób morzyskowych:

1. średnie pojemności odcinków przewodu pokarmowego

• żołądek 17l, 8-9% objętości przew.pok.

• jelita cienkie 64l, 30%

• jelita grube 81l, 38%

• jelito ślepe 34l, 16%

2. liczne zagięcia i krzywizny (głównie w okrężnicy dużej)

3. kształt jelit - budowa kieszonkowa i płaska(?)

4. stopień ukształtowania poszczególnych odc. przew.pok.

5. specyficzne warunki anatomiczne - foramen epiploicum

3

---