Polityka gospodarcza .
Wykład V. 24.10.04r.
Tematy, które należy omówić samemu ( Pol. Gosp. - Winiarski):
1 Merkantylizm i protekcjonizm, jako podstawa p. gosp.
2 Społeczna gospodarka rynkowa jako podstawa p. gosp. ( rozdz. Teoria Liberalizmu)-> Regulowana poli. Gospodarcza- Prasznic.( rozdz. Społ. Gospodarka rynkowa w Polsce)
!!!! pyt. Egz. Rozumienie gospodarki rynkowej w Polsce?
Teoria gospod. Rynkowej - zbliżona jest do liberalnej teorii rynkowej. Twierdzi że państwo dąży do osiągnięcia pewnego zadawalającego poziomu dobrobytu. Główne zadania państwa w sferze gosp. Wiążą się z redystrybucją, motywowaną względami etyczno- moralnymi i pragmatycznymi. Dążenie przez państwo do dobrobytu jest lepiej zorganizowane, gdy ograniczone są nadmierne różnice w dochodzie na 1 osobę. Teza ekonomi mówi, że:
Średni poziom dochodu = 100/os. Przy tej samej średniej dochodu może być różny poziom dobrobytu, tzn . Jeżeli na tą średnią skł się:
Dochody na osobę, o podobnej wartości, a różnice między nimi są niewielkie, to poziom dobrobytu w tym państwie jest wysoki i łatwiej osiągalny. Występuje duża ilość klasy średniej w społeczeństwie.
Dochody o wartościach różnych, a nawet skrajnych, to to państwo ma niski poziom dobrobytu i jednocześnie jest mu trudniej ten dobrobyt osiągnąć. Wyst. Tu duża różnica między klasami społecznymi. ( biedni - bogaci)
Państwo działając w redystrybucji , jest jak „ Janosik”, który aby wyrównać dochody na osobę, zabiera bogatym a daje biednym. Wyrównując w ten sposób dochody, powoduje że wzrasta ogólny poziom dobrobytu państwa. Redystrybucja dochodów, przesuwa więc je w kierunku do grupy ludzi biedniejszych. Wyst. Tu krańcowa użyteczność dochodu - kt. maleje↓ wraz ze ↑ ilości dochodu. Przesuwając dochody do uboższych grup ludności, o niskich dochodach, powodujemy że dobrobyt ogólny rośnie ↑. Użyteczność jest przesuwana z niższego↓ do ↑ poziomu dochodów.
POPULIZM - w ekonomia dobrobytu uznaje, że w sferze działalności gospodarczej najlepszym mechanizmem jest mechanizm rynkowy. W związku z tym państwo nie powinno wtrącać się do produkcji, a konkretnie mechanizmów wytwarzania. Powinno za to mieć duży wpływ na redystrybucję wyprodukowanych dóbr ( dochodów). Mechanizm rynkowy sprzyja powiększaniu się dochodów . Dochody są rozdzielane nierównomiernie, więc państwo powinno zacząć wpływać na redystrybucję dochodów - to spowoduje, że poziom dobrobytu ↑ . Teoria dobrobytu jest b. Dobra dla państw o wysokim poziomie rozwoju, gdzie są doskonałe warunki do redystrybucji.
SŁABOŚĆ teorii : zakłada ona, że działania redystrybucyjne nie mają wpływu na sposób działania gospodarki w sposób wytwórczy← a to jest błąd !! Redystrybucja dochodów wpływa na tych, kt. już mają wysoki dochód. Obniżanie ich dochodu powoduje u nich brak alternatywy do dalszego rozwijania się. ← tak jest oczywiście przy zamkniętej gospodarce. Jeśli mamy gospodarkę otwartą to ci ludzie mają szansę rozwijać się na zewnątrz, np. w innym kraju.
TEMAT: Cele polityki gospodarczej.
U Winiarskiego każdy z celów jest omówiony oddzielnie, my omówimy zależności między nimi.
Hierarchia celów.
Wyróżniamy 3y rzędy celów.
I rząd-Wyróżniamy kilka celów na pierwszym poziomie hierarchii. Cele w tym rzędzie są konkurencyjne ( nie muszą, ale mogą się wykluczać). W tym rzędzie nie ma celów o charakt. Narzędziowym.
II rząd -Tu wyróżniamy niższe cele.
III rząd - wyst. Zadania → służą realizacji celów na poziomie 2. Wyst. Zależność celu z 2 rzędu z jego narzędziem z 3 rzędu.
OMÓWIENIE:
I rząd
Cele o charakt. Poza ekonomicznym , ich sformułowanie wynika z celów religijnych, społecznych, kulturowych, moralnych itp. One mówią ogólnie do czego będziemy dążyli. Cele te wyst. We wszystkich krajach, okresach historycznych i gospodarkach → są stałe, choć ulegają pewnym małym modyfikacjom. Zliczamy do nich:
Wzrost siły gospodarczej potęgi ekonomicznej i niezależności państwa ( państwo to wartość sama w sobie). Państwo aby istnieć musi mieć potęgę gospod., kiedyś była nią siła militarna, obecnie siły ekonomiczne. To daje bezpieczeństwo, stabilność kraju. Potencjał ekonomiczny zmieniał się, na początku tworzyli go tylko ludzie ( żołnierze, wojsko), potem doszły środki walki. Obecnie największym potencjałem jest technika ( czyli zastąpienie ludzkiej pracy, maszynami). Każdy kraj dąży do samowystarczenia, tak jest bo nie zawsze można liczyć na dostawę sprzętu z zewnątrz. Lepiej dysponować swoim własnym potencjałem i być go pewnym.
Dążenie do zapewnienia ogólnego dobrobytu społeczeństwa.
Przykład: Henryk IV król Francji mawiał : chcę tak rządzić aby każdy mógł włożyć w niedzielę do garnka kurę. On dbał o swój lud , czyli o jego dobrobyt.
Dobrobyt to też poczucie bezpieczeństwa, czyli brak strajków, napadów, czy nadmiernych podatków.
Minimalizacja nadmiernych różnic społecznych - cel taki sam, ale zmienia się jego rozumienie.
Nadmierne różnice społecz.- to jest kryterium. !! nie ma tylko 1 kryterium. !! Nadmierne to te kt. przekraczają akceptowane przez społeczeństwo różnice w danym okresie i miejscu. Stopień tej akceptacji zależy od wartości ekonomicznych, społecz., religijnych.
Przesłanki zmierzające do kryterium:
moralne - w danym społecz. Nie powinno się dopuszczać do zbyt dużych różnic bo to niemoralne.
Pragmatyczne - związane z rządzeniem państwa. Nadmierne różnice prowadzą do zagrożenia stabilności państwa, powodują bunty. Różnice społeczne powodują, że tworzą się np. republika złodziei, państwo w państwie, mafia, dzielnice „ kolorowych” - czyli funkcjonowanie gr. Społ. Poza państwem, jego prawami i systemem. Przykład : dzielnice „kolorowych” - gangi, własne reguły postępowania. Jeżeli margines społeczny jest mały, to nie jest problem. Gorzej jeśli zagrożenie nim jest większe, wtedy trzeba go po prostu zlikwidować.
Ochrona zasobów naturalnych - to jest nowy cel o bardzo krótkiej historii. Pochodzi z dziedziny ekologii , w ostatnich latach stała się bardzo ważny.