Młodopolskie zainteresowania naturą i ludowością
Poeci młodopolscy pokazują miasto jako przestrzeń martwą, która nie pozwala jednostce na pełny rozwój, na twórczość. Przyroda jest dla człowieka czymś naturalnym, pierwotnym. Miasto przypomina tylko o bólu egzystencji. Natura jest w stanie go załagodzić.
Tatry Kasprowicza i Tetmajera
Obrazy Tatr i góralszczyzny spotykamy niemal u wszystkich pisarzy epoki. Najważniejszym odkryciem dla twórców Młodej Polski był kontakt z tatrzańską naturą. Tatry Tetmajera toną we mgle i błyskają przyćmionym światłem, które w ,,puchu mlecza” czy w ,,ćmy skrzydłach przeźroczystych” (Melodia mgieł nocnych). Opisy tworzą nastrój tajemniczy. Wpatrując się w górski pejzaż dotykamy zagadki istnienia, tego, co ukryte i nieuchwytne. Tetmajer posługuje się techniką impresjonistyczną, mówi bowiem o ulotnych wrażeniach, których nie sposób odmalować za pomocą czystych barw. Poeta, który znał Tatry od dzieciństwa, zafascynowany był siłą natury, która ujawnia się w górach.
Strażnikami tajemnic, które kryły w sobie Tatry, byli w oczach młodopolskich pisarzy górale. W ich życiu widziano siłę twórczą i wolność. Jednym z ulubionych bohaterów literatury Młodej Polski stał się Janosik (np. Legenda o Janosikowej śmierci Tetmajera). W wierszu Kasprowicza Taniec zbójnicki towarzysze Janosika są siłą, której nic nie jest w stanie zatrzymać.
Opowiadania Tetmajera napisane są gwarą góralską , artystycznie przetworzoną. Poeta posługuje się nią także w niektórych wierszach (np. List Hanusi).Użycie gwary pozwala na osiągnięcie wrażenia szczerości i autentyczności.
Tatry młodopolskie stają się także miejscem spotkania z Bogiem. Widać to w późnych wierszach Kasprowicza. Pojawia się odpowiedź na pytania o sens egzystencji. Radość życia, która każdy dzień pozwala traktować jak boski dar, i afirmacja przyrody kojarzą się w wierszach Kasprowicza z postawą franciszkańską (tą właśnie postawą zafascynowany jest poeta). W jego poezji Tatry są z jednej strony przestrzenią dramatycznych rozterek i wahań, z drugiej zaś - harmonii świata i głębokiej wiary. Wielka przemiana bohatera lirycznego tej poezji dokonuje się na tle górskiego pejzażu.
Leśmian
Fascynację naturą dostrzegamy także w poezji Leśmiana. Natura posiada siłę życia. Natura ,,się dzieje”. To, co żywe życiem tętni. Bohaterowie zachłyśnięci są naturą, zielenią. Leśmian wyznaje poglądy Bergsona, opowiadającego się za koncepcją człowieka pierwotnego, kierującego się intuicją i żyjącego za pan brat z naturą.
Leśmian zafascynowany był także wierzeniami ludu. Przez jego poezję nieustannie przewijają się baśnie i legendy ludowe. Bohaterowie tej poezji są prości. Prosto kochają, prosto żyją, ich wiara w Boga także jest prosta. Nie zastanawiają się nad sensem egzystencji. Takie proste życie ludu pochwala Leśmian. Ludzie prości są ,,bliżej ziemi”, a więc tego, co istotne.
W poezji Leśmiana nie znajdziemy logiki. Dostrzeżemy jedynie baśniowy, roztańczony świat prostych ludzi i zielonej natury.
Monika Niewiarowska