Opracowanie zagadnienia nr 5 i 6

(na kolokwium z Zarządzanie chemikaliami z dr Wołyniec)

KARTA CHARAKTERYSTYKI

- cel wprowadzenia ?

- karta charakterystyki (MSDS, ang. Material Safety Data Sweet- Karta charakterystyki Substancji/Mieszaniny) to dokument ułatwiający bezpieczną pracę z substancjami i preparatami chemicznymi,

- znajomość zawartych w karcie charakterystyki informacji dotyczących konkretnych substancji i preparatów, umożliwia podjęcie niezbędnych działań zapobiegających powstaniu zagrożenia.

- karta charakterystyk powinna być zawsze dostępna w każdej pracowni chemicznej, a także w trakcie transportu i przechowywania tych substancji.

- kto określa wzór ?

- karty charakterystyki dostępne w języku polskim spełniają wymagania określone w Ustawie z dnia 11.01.01 o substancjach chemicznych ( Dz. U. 01.11.84 z późn. zm.) oraz w Rozporządzeniu z dnia 03.07.02 w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego ( Dz.U.02.140.1171 z późn. zm.).

- w Europejskim Obszarze Gospodarczym układ karty charakterystyki, jej niezbędną zawartość definiuje Rozporządzenie UE REACH; (karta charakterystyko zgodna z REACH zawiera datę sporządzenia i informacje o substancji. Sposób sporządzania zawarto z Tytule IV oraz Załączniku II w/w Rozporządzenia).

- jakie informacje zawiera ?

Karty charakterystyki zawierają wyczerpujący opis niebezpiecznego materiału, w tym:

- nazwę producenta lub dystrybutora danej substancji lub preparatu,

- ich nazwę i skład chemiczny,

- oznaczenie międzynarodowe,

- opis stosowanych oznaczeń graficznych,

- podstawowe właściwości fizykochemiczne i toksykologiczne,

- informacje o reakcjach z innymi substancjami,

- informacje zagrożeniach występujących przy użytkowaniu danej substancji lub preparatu, a wynikających z klasyfikacji zagrożeń dla człowieka i środowiska.

- bezpośrednie i opóźnione skutki narażenia krótko- i długotrwałego, z uwzględnieniem wszystkich dróg narażenia,

- opis środków pierwszej pomocy przedmedycznej,

- wskazania przypadków koniecznej pomocy lekarza,

- (czasem) informacje o dawkach śmiertelnych,

- praktyczne zasady lub zalecenia, dotyczące: bezpiecznego transportu, przechowywania, stosowania substancji i preparatów chemicznych, wskazujące różne parametry kontroli narażenia,

- charakterystykę sposobu utylizacji odpadów tych substancji,

- postępowanie w sytuacjach zagrożenia i pożaru.

NEUTRALIZACJA CHEMICZNA

- zobojętnienie chemiczne (najczęściej reakcja wzajemnego oddziaływania zasady i kwasu, na skutek czego powstaje obojętna sól i woda).

Stosowane roztwory neutralizujące:

Roztwór neutralizujący	Neutralizowane związki
5% roztwór węglanu sodu i fosforanu sodu	kwasy nieorganiczne, rozpuszczalniki i związki organiczne (chloroform, toluen),
10% roztwór podchlorynu wapnia	metale ciężkie (np. rtęć, ołów, kadm), pestycydy, środki chwastobójcze, chlorowane fenole,
5% fosforan sodu	rozpuszczalniki i związki organiczne (chloroform, toluen), pestycydy,
kwas solny	wodorotlenki, związki alkaliczne,
rozcieńczony kwas solny lub siarkowy (VI)	aminy,
wodny roztwór wodorosiarczanu (VI) sodu	aldehydy,
disiarczan (IV) sodu i wodorotlenek magnezu	chrom,
wodorotlenek sodu	kwasy nieorganiczne oraz bezwodniki kwasów nieorganicznych,
wodorowęglan sodu	kwasy organiczne (np. mrówkowy, octowy),
wodny r-r tiosiarczanu sodu	związki ołowiu,
tiosiarczan sodu	chlor, fluor,
żel krzemowy	czteroetylek ołowiu,
wapno gaszone	kwas fluorowodorowy, siarkowy, dwutlenek siarki, siarczan dwumetylu,
siarczan sodu	związki baru

Przykłady neutralizacji:

- kwas solny: zapobiec rozprzestrzenianiu się lub dostaniu do kanalizacji, rowów, rzek; nie dopuścić do kontaktu kwasu z metalami; unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się substancją; rozlewy przysypać materiałem chłonnym (piasek, ziemia, zmielony wapień), zebrać do zamykanego kwasoodpornego pojemnika, przekazać do likwidacji. Można neutralizować alkaliami (np. węglan sodowy, mleko wapienne). Zanieczyszczoną powierzchnie spłukać dokładnie wodą.”

- 5% roztwór formaliny: miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebraną ciecz odpompować, małe ilości przesypać niepalnym materiałem chłonnym,

---