Praca karty magnet, Rozdział II


ROZDZIAŁ II

PRAWNE ASPEKTY OBROTU PRZY UŻYCIU KART PŁATNICZYCH.

1. UMOWA RACHUNKU BANKOWEGO I UMOWA KREDYTU.

Z kartami płatniczymi bardzo ściśle związana jest konieczność dysponowania przez posiadacza karty środkami pieniężnymi, które bądź pochodzą z rachunku bankowego, bądź z rachunku kredytowego otwartego na podstawie zawartej z bankiem umowy kredytu.

Umowa rachunku bankowego jest stosunkiem cywilnoprawnym uregulowanym w art. 725 - 733 Kodeksu Postępowania Cywilnego. W umowie bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nie oznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Jest to umowa konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, ale nie wzajemna, odpłatna lub nieodpłatna.

Zgodnie z prawem bankowym otwarcie rachunku bankowego następuje przez zawarcie z bankiem umowy w formie pisemnej. Umowa ta powinna określać przede wszystkim strony, rodzaj otwieranego rachunku, walutę, w jakiej rachunek jest prowadzony, czas, na jaki został otworzony, zasady oprocentowania i jego wysokość, sposób dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku, terminy wypłaty lub kapitalizacji odsetek, terminy dokonywania rozliczeń pieniężnych, wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku, tryb i warunki dokonywania zmian w umowie, sposób i termin wypowiedzenia lub rozwiązania umowy rachunku, zasady rozwiązania umowy.

Bank gromadząc środki pieniężne od osób posiadających ich nadwyżki przeznacza je na inne cele, które mają przynieść taki dochód, aby po zapłacie należnego deponentom oprocentowania bank osiągnął dodatkowy przychód. Czas trwania umowy rachunku bankowego może być oznaczony lub nie oznaczony, uzależnione jest to od woli stron. Z reguły rachunki oszczędnościowo - rozliczeniowe, bieżące lub pomocnicze otwierane są na czas nie oznaczony, a rachunki lokat terminowych na ściśle oznaczony w umowie okres, który jednak może być przedłużany.

Umowa rachunku bankowego zawarta na czas nieoznaczony może zostać rozwiązana w każdym czasie wskutek wypowiedzenia przez którąkolwiek ze stron, z tym że bank może wypowiedzieć taką umowę tylko z ważnych powodów. W praktyce za rażące naruszenie umowy rachunku bankowego przez posiadacza rachunku uznaje się np. wykorzystanie go do celów przestępstwa, zanik obrotów na rachunku i niewykorzystywanie go przez dłuższy czas, ustanie celu gospodarczego, na jaki został otwarty rachunek, lub zmiana przepisów regulujących jakąś sferę życia gospodarczego, np. prawa dewizowego, niepłacenie bankowi należnych mu prowizji, a także zmiany strukturalne w samym banku bądź jego przekształcenia własnościowe. Wypowiedzenie umowy przez posiadacza rachunku nie wymaga żadnego uzasadnienia, wystarczy, że złoży on stosowne oświadczenie woli banku. Umowa rachunku bankowego zawarta na czas oznaczony rozwiązuje się z chwilą upływu tego czasu.

Banki otwierają i prowadzą rachunki bankowe podmiotów gospodarczych. Z ustawy o działalności gospodarczej, wynika że podmiot gospodarczy jest obowiązany do posiadania rachunku bankowego i gromadzenia oraz wydatkowania środków pieniężnych za pośrednictwem tego rachunku w każdym wypadku, gdy stroną transakcji jest inny podmiot gospodarczy. Należy jednak zaznaczyć, że występują odstępstwa tzn. obowiązek posiadania rachunku bankowego uzależniony jest od przekroczenia określonych w przepisie wielkości kwotowych.

W skład rachunków bankowych prowadzonych przez banki w celu przechowywania środków pieniężnych i prowadzenia rozliczeń związanych z działalnością gospodarczą zalicza się: rachunki bieżące, rachunki pomocnicze, rachunki lokat terminowych i rachunki oszczędnościowe (wkłady oszczędnościowe), rachunki dla rozliczeń zagranicznych.

Rachunki bieżące służą do gromadzenia środków pieniężnych posiadacza rachunku oraz do przeprowadzania rozliczeń pieniężnych krajowych. Rachunek pomocniczy służy zaś do przeprowadzania przez posiadacza rachunku określonych rozliczeń pieniężnych w innym oddziale tego samego banku lub w innym banku. Oprócz rachunków lokat terminowych środki pieniężne znajdujące się na rachunkach bankowych płatne są na każde żądanie.

Środki pieniężne zgromadzone na rachunku lokaty terminowej są wypłacane na żądanie posiadacza rachunku, ale podjęcie wypłaty przed upływem terminu określonego w umowie może być uznane przez bank za naruszenie warunków umowy i stanowić podstawę do odmowy naliczenia oprocentowania lub obniżenia jego wysokości.

Podmiot gospodarczy otwiera rachunek bankowy, zawierając z bankiem stosowną umowę, po złożeniu dokumentu stwierdzającego uzyskanie przez ten podmiot osobowości prawnej lub zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, koncesji albo oświadczenia o podjęciu działalności gospodarczej. Muszą również zostać wskazane osoby upoważnione do składania oświadczeń woli w zakresie praw i obowiązków majątkowych. Oprócz tych dokumentów podmiot gospodarczy powinien złożyć zawiadomienie o nadaniu numeru statystycznego oraz inne dokumenty wymagane przez odrębne przepisy. Imiona i nazwiska oraz wzory podpisów osób uprawnionych do dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym zamieszcza się w umowie rachunku bankowego.

W przypadku używania kart kredytowych i charge mamy do czynienia z elementami umowy kredytu. Zawierając zwykłą umowę kredytu bank może pozostawić warunek, że wykorzystanie kredytu będzie następowało przez kartę płatniczą, której każdorazowe wykorzystanie będzie pomniejszało przyznany jego limit. W takim wypadku w celu wykorzystania kredytu bank musi otworzyć rachunek, na którym będą ewidencjonowane: kwota przyznanego kredytu oraz dokonywane rozliczenia z wykorzystaniem karty. Kwota kredytu nie będzie stanowiła własności posiadacza karty, lecz będzie mu oddana do dyspozycji, ale w stosunku zewnętrznym, dla dokonywanych przez posiadacza karty transakcji zakupu dóbr lub usług.

2.UMOWA KARTY PŁATNICZEJ

.

Umowa o wydanie i używanie bankowej karty płatniczej jest zawierana pomiędzy bankiem a posiadaczem karty, którym może być osoba fizyczna lub osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, utworzona zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Bank stanowi podmiot prawny, który został utworzony i działa na podstawie ustawy Prawo Bankowe. Druga strona umowy to posiadacz karty, który może na mocy własnych czynności prawnych nabywać prawa i zaciągać zobowiązania na swoją rzecz. Osoba fizyczna działa samodzielnie, natomiast osoba prawna zgodnie z art. 38 k.c. - „Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie”.

W regulaminach bankowych znajdują się postanowienia, że posiadaczem karty może być tylko pełnoletnia krajowa osoba fizyczna. Zgodnie z art. 10 k.c. pełnoletność uzyskuje się wraz z ukończeniem 18 lat życia. Z tą też chwilą nabywa się pełną zdolność do czynności prawnych czyli możliwość podejmowania czynności prawnych samodzielnie, bez pomocy przedstawicieli ustawowych. Wprowadzenie tego ograniczenia pozbawia możliwości otrzymania karty płatniczej małoletnich, w tym także tych, którzy ukończyli lat 13 i posiadają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Nie ma jednak przeszkód prawnych, aby banki, które wprowadziły takie ograniczenia, zrezygnowały z nich i rozszerzyły tym samym krąg osób fizycznych uprawnionych do otrzymania i posługiwania się kartą płatniczą. Zgodnie z art. 56 Prawa Bankowego osoba małoletnia może posiadać rachunek oszczędnościowy, a po ukończeniu lat 13 także podejmować z tego rachunku wypłatę, jeżeli nie sprzeciwi się temu jej przedstawiciel ustawowy.

Drugie z istniejących ograniczeń wskazuje na osoby fizyczne zagraniczne, przez które polska ustawa dewizowa rozumie osoby fizyczne nie mające miejsca zamieszkania w kraju. Takie ograniczenie wynika z faktu, że polskie banki nie posiadają jeszcze zbyt szerokich możliwości kontroli nad posiadaczem karty, który ma miejsce zamieszkania za granicą. W praktyce nie ma jednak przeszkód, aby polskie banki wydawały karty osobom zagranicznym, jeżeli te otworzą w polskim banku rachunek i będą na nim gromadzić środki pieniężne oraz dokonywać rozliczeń pieniężnych. Prawo dewizowe umożliwia założenie w banku przez osobę zagraniczną rachunku zagranicznego wolnego, na którym mogą być gromadzone waluty wymienialne przekazane z zagranicy bądź pochodzące z tytułów, z których, zgodnie z obowiązującymi przepisami, jest możliwy transfer za granicę walut wymienialnych, a także z tytułów określonych w indywidualnym zezwoleniu dewizowym, a także waluta polska pochodząca z tytułów, z których zgodnie z obowiązującymi przepisami lub indywidualnym zezwoleniem dewizowym, możliwy jest zakup walut wymienialnych za walutę polską i ich transfer za granicę. Rachunek ten może być oprocentowany lub nieoprocentowany. Niektóre z banków umożliwiają korzystanie z wydawanych przez siebie kart płatniczych osobom zagranicznym, z tym że ograniczeniem dla nich są postanowienia regulaminów, z których wynika, że mogą one dokonywać wszelkich transakcji w kraju i za granicą w ciężar rachunku walutowego karty, natomiast w ciężar złotowego rachunku karty - tylko w ramach transakcji dokonywanych na terenie kraju. Ograniczenie to sprowadza się tu tylko do dyferencjacji na transakcje krajowe i zagraniczne.

Otrzymanie karty płatniczej przez osoby fizyczne lub prawne może nastąpić z reguły już w momencie posiadania rachunku bankowo - oszczędnościowo - rozliczeniowego albo bieżącego lub zawarcia z bankiem umowy rachunku bankowego i uiszczenia opłaty za jej wydanie. W przypadku założenia nowego rachunku bank może wyznaczyć posiadaczowi okres karencji od 3 do 6 miesięcy, po upływie którego będzie dopiero możliwe złożenie wniosku o wydanie karty. Jest to okres w którym bank może dokonać sprawdzenia cykliczności wpłat na rachunek, ich wysokości i utrzymywanego salda na rachunku. Informacje te wraz z danymi wynikającymi ze złożonego wniosku o wydanie karty składają się na ocenę wiarygodności klienta i jego „zdolności płatniczej”. Zdolność ta może być traktowana na równi ze znanym pojęciem „zdolności kredytowej”.

W celu przyspieszenia możliwości uzyskania karty, niektóre z banków oferują klientowi od razu wejście w posiadanie karty pod warunkiem otworzenia tzw. rachunku kart i wpłacenie kwoty gwarancyjnej. Niekiedy nawet, oprócz rachunku karty, występuje rachunek kwoty gwarancyjnej, czyli wydzielony terminowy rachunek bankowy, na którym posiadacz karty zobowiązuje się na okres ważności karty zdeponować kwotę gwarancyjną zabezpieczającą transakcje dokonywane w ciężar rachunku karty.

Kolejnym warunkiem, który należy spełnić aby móc stać się posiadaczem karty, jest złożenie wniosku o wydanie karty na specjalnie przygotowanym blankiecie zawierającym następujące informacje:

Wniosek może zawierać również:

Jeżeli na karcie ma się znajdować fotografia posiadacza, bank prosi o dołączenie zdjęć do wniosku. Wniosek musi być podpisany przez osobę, która go składa.

Wniosek o wydanie karty dodatkowej zawiera informacje o osobie, na rzecz której ma być wydana karta dodatkowa. Wniosek ten musi zostać podpisany przez posiadacza rachunku, z którym będzie związana karta dodatkowa i którym jest z reguły posiadacz karty, oraz osobę, na rzecz której karta ma być wydana. We wniosku zawarte są zwykle te same informacje, co wyżej przedstawione, z podaniem stopnia pokrewieństwa lub zależności osoby mającej się posługiwać kartą dodatkową w stosunku do posiadacza rachunku. Ponadto we wniosku zawarte jest też:

Umowa karty płatniczej, która jest określana przez regulamin bankowy,

zwykle nie jest negocjowana i ma charakter adhezyjny. Cechą charakterystyczną tych umów jest to, że strona, do której jest kierowana oferta, nie ma możliwości żadnych negocjacji kontraktu. Może tylko dokonać wyboru jednego z dwóch rozwiązań: albo ofertę odrzucić w całości, albo ją w całości przyjąć na warunkach określonych przez oferenta. Oferta powinna być tak skonstruowana, aby umowa mogła dojść do skutku bez konieczności przeprowadzania dalszych negocjacji. Jeżeli oferta nie zawiera wszystkich uregulowań lub odnosi się do jakichś kwestii nie mających istotnego znaczenia, sprawy te są wówczas regulowane przepisami ogólnymi. Każda oferta powinna być starannie zredagowana i używać właściwej lub zrozumiałej terminologii, gdyż oferent jest z nią związany.

Nie można jednak wykluczyć, aby w niektórych przypadkach umowa ta nie mogła być zawarta w trybie negocjacji. Dotyczyć to może wybranych klientów banku, którzy należą do grupy szczególnie ważnych dla danego banku.

3. AKCEPTACJA KART PŁATNICZYCH.

Akceptantem kart płatniczych może zostać punkt handlowy lub usługowy. Może on przyjmować zapłatę kartą płatniczą po podpisaniu odpowiedniej umowy z Centrum Autoryzacyjno - Rozliczeniowym bądź bankiem. W Polsce działalność taką prowadzi m.in. spółka PolCard oraz Bank Polska Kasa Opieki S.A. Centra autoryzacji nie stawiają żadnych specjalnych wymogów dla chcących akceptować karty płatnicze. Od strony formalnej niezbędne są:

Punkt chcący honorować płatności kartami powinien posiadać linię

telefoniczną jest ona potrzebna do kontaktów z Centrum Autoryzacji. W przypadku instalacji terminala elektronicznego istotne jest również posiadanie źródła prądu w pobliżu miejsca, w którym będzie on zainstalowany.

Podłączenie terminala do linii telefonicznej nie powoduje blokowania tej linii. Do zainstalowania terminala nie jest wymagana oddzielna linia telefoniczna.

Korzyści jakie występują z akceptacji kart to:

W skład urządzeń służących do rozliczania transakcji bezgotówkowych

zalicza się:

Przy użyciu powielaczy mechanicznych, rachunek jest wypełniany ręcznie przez pracownika, po odbiciu danych z karty i danych punktu. Do osoby obsługującej klienta należy również wykonanie telefonu do Centrum Autoryzacyjno - Rozliczeniowego w celu uzyskania zgody na przeprowadzenie transakcji lub sprawdzenie numeru karty w wykazie kart zastrzeżonych. Rachunek zawiera trzy kopie. Po podpisaniu przez klienta, jedna kopia jest mu wręczana. Z pozostałych dwóch jedna jest dla punktu sprzedaży, druga dla Centrum Autoryzacyjno - Rozliczeniowego. Kopie rachunków dla Centrum Autoryzacyjno - Rozliczeniowego przekazuje się przy zestawieniu zbiorczym transakcji.

Terminal POS jest urządzeniem posiadającym czytnik kart magnetycznych, który odczytuje dane zapisane na pasku magnetycznym karty. Osoba przyjmująca zapłatę karta płatniczą, przeciąga kartę przez czytnik terminala. Po odczytaniu przez czytnik informacji o karcie obsługujący musi podać kwotę transakcji.

Terminal POS zapewnia większe bezpieczeństwo dokonywanych transakcji przy użyciu karty płatniczej przy jednoczesnym usprawnieniu obsługi klienta i ułatwieniu pracy personelu.

Terminal elektroniczny POS automatycznie przeprowadza autoryzacje transakcji i przesyła transakcję do Centrum Rozliczeniowego.

Terminal automatycznie rozpoznaje rodzaj karty i sprawdza czy kwota transakcji nie przekroczyła limitu dla danego rodzaju karty. Jeśli kwota przekroczy limit, terminal automatycznie dokona autoryzacji tej transakcji za pośrednictwem Centrum Autoryzacyjno - Rozliczeniowego. Po wykonaniu tych wszystkich operacji terminal drukuje potwierdzenie dla klienta. Obsługujący terminal musi jeszcze tylko sprawdzić podpis klienta i zaakceptować wykonaną transakcję.

Terminal elektroniczny POS z PIN Padem nie jest oferowany jeszcze w Polsce przez Centra Autoryzacyjno - Rozliczeniowe. Terminal ten nie wiele się różni od terminali elektronicznych POS nowej generacji. Posiada on dodatkowo specjalną klawiaturę numeryczną dostępną dla klienta punktu handlowo - usługowego, na której wyciska swój numer PIN.

EMV jest stosowanym w branży skrótem dla standardu kart mikroprocesorowych oraz terminali je akceptujących, opracowanym wspólnie przez Europay International, MasterCard i VISA. Organizacje te wspólnie ustaliły globalne standardy dla aplikacji finansowych. Wyniki ich pracy stały się wytycznymi dla światowych producentów mikroprocesorów i terminali.

Standard EMV obejmuje akceptację dwóch rodzajów kart mikroprocesorowych:

Pierwszy na świecie projekt kart debetowych i kredytowych wydanych według standardów EMV został uruchomiony w dwóch brytyjskich miastach w październiku 1997 roku.


Wyszukiwarka