POPRZECZNA PRZERWA RDZENIA

• Granica górna i dolna uszkodzenia rdzenia kręgowego i w jakich tylko przypadkach

• Jak oceniamy poziom uszkodzenia

• Czy jesteśmy w stanie zawsze ustalić poziom uszkodzenia

• Prawo Flataua

• Na poziomie C5-C7 ; rozszczepienie zaburzeń czucia obu kończyn górnych na poziomie C5-C7 i niedowład wiotko spastyczny obu kończyn górnych a spastyczny kończyn dolnych. Poziom uszkodzenia rogów przednich i neuronu obwodowego to C5-C7. natomiast uszkodzenia drogi piramidowej od C5 w dół - dlatego wiotko-spastyczny kończyn górnych

Prawo Flataua o ekscentrycznym ułożeniu włókien długich

• Włókna najdłuższe leżą w rdzeniu najbardziej obwodowo

• Włókna przewodzące pobudzenie do komórek ruchowych rdzenia, od których należą ruchy kończyn dolnych leżą najbardziej obwodowo

• Uszkodzenie w części szyjnej i piersiowej - niedowład spastyczny początkowo w dalszych odcinka kończyn

• Uszkodzenie w części lędźwiowej niedowład spastyczny tylko w dosiebnej części kończyn dolnych

• Ogon koński - niedowład wiotki

Przyczyny:

Uraz

Zapalenia

Nowotwory

Lokalizację uszkodzenia wskazują:

Niedowłady lub porażenia kończyn

Zaburzenia czucia o typie sznurowym i rozszczepiennym

Zakłócenia czynności zwieraczy pęcherza

Obecność odruchów obronnych

Poziom uszkodzenia:

Górny

Zaburzenia czucia sznurowego - należy określić jego górną granicę

Ból korzeniowy, z pasmem przeczulicy

Wskazuje poziom uszkodzenie

Mówi że proces chorobowy toczy się w bocznej części rdzenia lub zewnątrzrdzeniowo

Niedowład lub porażenie kończyn poniżej granicy zaburzeń czucia - nierzadko deficyt ruchowy może mieć charakter spastyczno-wiotki

Osłabienie lub brak odruchów brzusznych

Dolny

Odruchy obronne nie występują powyżej dolnej granicy uszkodzenia. Nie zawsze towarzyszą one objawom rdzeniowym

np. odruch skrócenia

Ostry proces uszkadzający:

• Rdzeniowa faza wstrząsowa

Wyłączenie neuronu centralnego i obwodowego

Następuje przerwanie wszystkich ruchów odruchowych - AREFLEKSJA

Jest to tzw faza wiotka:

Porażenie kończyn

Zniesienie napięcia mięśniowego

Brak odruchów

Fizjologicznych - okostnowych, ścięgnistych i skórnych

Patologicznych - Babińskiego, obronnych

Atoniczny pęcherz - niemożność opróżniania pęcherza - jest to wyraz zatrzymania czynności ośrodków rdzenia pęcherza

Zniesienie wszystkich rodzajów czucia o typie sznurowym

Może trwać 2-6 tygodni

Z chwilą podjęcia czynności odruchowej przez odcinki rdzenia poniżej uszkodzenia pojawia się kolejna faza

• Rdzeniowa faza spastyczna

Mózg nie kontroluje rdzenia

Rdzeń kręgowy podejmuje samodzielną działalność odruchową

Klinika:

Utrzymywanie się porażenia kończyn

Przejście napięcia mięśniowego wiotkiego w spastyczne - w miarę upływu czasu kończyny dolne przybierają ułożenie zgieciowe

Wygórowane odruchy ścięgniste i okostnowe

Odruchy patologiczne:

Babińskiego

Obronnych

Rzepkowstrząs

Stopowstrząs

Automatyczne oddawanie moczu i stolca - ośrodki rdzeniowe reagują na wypełnianie się pęcherza - tzw. Odruch masowy

Brak ruchów robaczkowych

Skóra poniżej poziomu uszkodzenia nie poci się

Ciśnienie krwi przejściowo ulega obniżeniu

U mężczyzn brak erekcji

Niepełne poprzeczne przerwanie rdzenia - stopniowo wraca siła i sprawność kończyn, a chory może sam kontrolować oddawanie moczu i stolca.

W procesach zapalnych i demielinizacyjnych często obserwuje się pełne cofniecie się poprzecznej przerwy rdzenia

C1- C3

• Zejście śmiertelne

• Porażenie oddychania

C4-C5

• Porażenie 4 kończyn

C5

• ból promieniuje wzdłuż korzenia C5, jednak rzadko poniżej stawu łokciowego głównie okolice mięśnia naramiennego

• niedowład mięśnia:

• nadgrzebieniowego

• podgrzebieniowego

• naramiennego

• dwugłowego

• ramienno-promieniowego

• osłabienie lub brak odruchu dwugłowego i ramienno-promieniowego

• odruch z mięsnia trójgłowego jest zachowany lub wygórowany

• niedowład spastyczny wszystkich pozostałych mięśni kończyn górnych oraz mięsnii tułowia i kończyn dolnych

C6

• ból promieniuje wzdłuż korzenia C6, zwłaszcza do kciuka, wskaziciela, boczna powierzchnia ramienia i przedramienia

• niedowład wiotki mięsni:

• nawrotny

• obły

• odwracacz

• dwugłowy

• ramienno-promieniowym

• nie ma odruchów ramienno-promieniowego i dwugłowego

• odruch z mięsnia trójgłowego jest zachowany lub wygórowany

• niedowład spastyczny wszystkich pozostałych mięśni kończyn górnych oraz mięsnii tułowia i kończyn dolnych

C6-C7

• ból promieniuje wzdłuż korzenia C7, zwłaszcza do środkowego palca, tylna powierzchnia ramienia i przedramienia

• niedowład mięśni:

• trójgłowego

• prostowników nadgarstka i palców

• mięśnia nawrotnego

• zginaczy nadgarstka

• niedowład spastyczny wszystkich pozostałych mięśni kończyn górnych oraz mięsni tułowia i kończyn dolnych

• osłabienie odruchu z mięśnia trójgłowego

• prawidłowy odruch z mięśnia ramienno-promieniowego

C7- Th1

• ból promieniuje wzdłuż korzenia C8, zwłaszcza do 5 paca, przyśrodkowa powierzchnia ramienia i przedramienia

• parestezje - palec mały i obrączkowy

• niedowład wiotki zginaczy palców i nadgarstka

• zanik mięsni rąk

• uszkodzenie ośrodka współczulnego - Zespół Hornera

• porażenie spastyczne mm tułowia i kończyny dolnej

• osłabienie lub zniesienie odruchu z mięśnia trójgłowego

Th10 - Th12

• dolna część mm brzucha jest porażona, górna prawidłowa

• górne odruchy brzuszne zachowane

• kończyny dolne - niedowład spastyczny

L4

• ból promieniuje wzdłuż korzenia L4, umiejscawia się w pachwinie promieniuje wzdłuż przedniej powierzchni uda i goleni do kostki przyśrodkowej

• ból nasila się przy zginaniu podudzia - objaw rozciągowy Mackiewicza

• bolesna na opukiwanie okolica wyrostka kolczystego 3 kręgu

• osłabienie siły mięśnia piszczelowego przedniego

• opadanie stopy

• chód koguci lub brodzący

• prawidłowe zginanie kończyny dolnej w stawie biodrowym

• niedowład wiotki mięśnia czworogłowego powoduje utrudnione wstawanie z pozycji siedzącej, prostowanie stawu kolanowego

• pozostałe mięsnie kończyny dolnej - porażenie spastyczne

• odruch kolanowy jest osłabiony zniesiony

• odruch skokowy prawidłowy, wygórowany

• zaburzenia czucia występują głównie na przyśrodkowej powierzchni podudzia

L5

• ból promieniuje wzdłuż korzenia, zajmuje przednio-boczną powierzchnię podudzia i grzbiet stopy, charakterystyczne jest promieniowanie do palucha

• Jest niedowład przy grzbietowym prostowaniu palucha

• Uszkodzenie to powoduje osłabienie prostowników (zginaczy grzbietowych) stopy i palców - trudności w staniu na pietach

• W okresie ostrym stwierdza się objawy rozciągowe i uciskowe

L5 - S1

• ból promieniuje wzdłuż korzeni

• Jest niedowład przy grzbietowym prostowaniu palucha

• Lekkie osłabienie zginania w stawie kolanowym

• Uszkodzenie to powoduje osłabienie prostowników (zginaczy grzbietowych) stopy i palców

• W okresie ostrym stwierdza się objawy rozciągowe i uciskowe

• Objaw Fajersztajna - Krzemickiego

• objaw Neriego :

• ból pojawia się w miejscu uciśnięcia korzenia

• stałym objawem jest zwiotczenie mięsni pośladka po stronie chorej

• czasami zmniejszenie obwodów uda i podudzia

• dochodzi do zwiotczenia mięsni łydki po stronie uszkodzonego korzenia

S1

• ból promieniuje wzdłuż korzenia S1, ból zajmuje tylną powierzchnię podudzia i podeszwową powierzchnię stopy, charakterystyczne jest promieniowanie do małego palca i pięty

• niedowłady mięsni nigdy nie są całkowite

• ubytek siły dotyczy mięśnia pośladkowego wielkiego po stronie uszkodzenia.

• obniżenie fałdu pośladkowego

• niewielkim osłabieniem zginania podeszwowego stopy - trudności w staniu na pacach

• odruch skokowy bywa osłabiony lub zniesiony

• w ostrym okresie występują objawy rozciągowe

S1- S2

• zanik krótkich mięsni stopy i mm łydki

• niedowład wiotki zginaczy stawu kolanowego oraz mm poruszających kończynę w stawie kolanowym z wyjątkiem mm zginaczy i przywodzicieli

• odruch kolanowy - obecny

• odruchy skokowy i podeszwowy - zniesione

S3 - S4

• porażenie zwieraczy zewnętrznych pęcherza i odbytu

• przewaga zwieracza wewnętrznego - zatrzymanie moczu i stolca

• siła i ruchy kończyn dolnych - prawidłowe

---