Antybiotyki wpływające na biosyntezę białka

Mechanizm działania:

Translacja - biosynteza białka. Składa się z trzech etapów:

• Inicjacja

• Elongacja

• Terminacja

Inicjacja:

P- peptyd

A - aminokwas

F met - formylometionina

Elongacja

4

Ala - tRNA (animoacylotRNA) + 30 S

Aż do terminacji

5 - działają białkowe czynniki uwalniające rozpoznają kodony „stop”

• Amino glikozydy hamują inicjację. Hamują przyłączanie się RNA i f met tRNA do podjednostki 30 S (1)

• Chloramfenikol hamuje transferazę peptydylową (2)

• Makrolity hamują translokazę (3)

• Tetracykliny hamują przyłączanie się aminoacylo tRNA do miejsca A i unieczynniają białkowe czynniki uwalniające

• Analogi nukleotydów (puromycyna) mogą również zaburzać elongację i termiancję.

Aminoglikozydy

• Składają się z części cukrowej i niecukrowej.

• Część cukrowa - sacharydy lub amino sacharydy

• Część niecukrowa - aminocyklikole, pochodne cykloheksanu z grupą -OH i - NH₂

• Obecność grup -NH2 powoduje że związki te mają charakter zasadowy i łatwo tworzą sole z kwasami

• Są bardzo wrażliwe na rozkład w środowisku zasadowym

• Są rozkładane w przewodzie pokarmowym i dlatego podajemy je pozajelitowo.

Wyróżniamy antybiotyki amino glikozydowe:

• Naturalne

• Streptomycyna

• Neomycyna

• Gentamycyna

• Kanamycyna

• Tobramycyna

• Półsyntetyczne

• Amikacyna

• Netrilmycyna

Zakres działania:

• Bardzo silnie na g(-) i niektóre g(+)

• Nie działają na beztlenowce

• Ich zastosowanie kliniczne jest ograniczone ze względu na oporność i silne działania niepożądane

Działania niepożądane:

• Oto toksyczność (uszkodzenie słuchu) - najsilniej streptomycyna, najsłabiej netilmycyna

• Neurotoksyczność (uszkodzenie nerek) - najsilniej kanamycyna, najsłabiej streptomycyna

• Silne zaburzenia żołądkowo - jelitowe

• Hepatotoksyczność (uszkodzenie wątroby)

• Neurotoksyczność (uszkodzenie OUN)

Wskazania:

• Ciężkie infekcje dróg moczowych g(-), seratia, klebsiella, proteus

• Ciężkie zakażenia wywołane przez Paciorkowce

• Rzeżączka oporna na penicylinę

• Wyjałowienie przewodu pokarmowego przez zabiegami operacyjnymi

Przeciwwskazania:

• Uszkodzenie słuchu

• Choroby nerek i wątroby

Leki te wywołują tzw. Efekt poantybiotykowy - długotrwałe zahamowanie wzrosty bakterii po krótkotrwałym podaniu dużych dawek.

Preparaty:

Amikacyna - Amikacin, Biodacin, Biodacyna (krople do oczu)

Gentamycyna - Gentamycyn (krople oczne),

Złożone : Diprogenta, Triderm

Neomycyna - neomycin (maść oczna, aerozol), Tribiotic

Duże N w nazwie leku znaczy, że lek zawiera neomycynę (Lorindol N, Baneocin N, Mecortylon N, DexopolcortonN)

Tobramycyna - Tobrex (krople oczne), Tobradlex

Tetracykliny

• Są to pochodne tetracenu

• Są związkami amfoterycznymi - w lecznictwie wykorzystuje się sole najczęściej chlorowodorki

• Są trwałe w roztworach kwaśnych

• Mają zdolność chelatowania jonów metali Me2+ (Ca2+, Mg2+) - wytworzone połączenie jest nieaktywne farmakologicznie, leków tych nie popijamy mlekiem i nie podajemy a lekami przecuwwrzodowymi

• Związki te kumulują się w kościach i zębach (powodują wystąpienie przebarwień)

• Związki te stanowią układy chromoforowe - pochłaniają światło 360 - 370 nm. Przeciwwskazane jest opalanie, chodzenie na solarium

• Działają bakteriostatycznie

Naturalne:

Tetracyklina - tetracyclinum

Chlortetracyklina - chlortetracyclinum

Oksytetracyklina - okstetrracyna

Modyfikowane

Doxycyclinum - Doxycyclinum, Dotux, Supracylin, DoksyratoM, Unidox

Metacyclina

Rolitetracyclina

Zakres działania:

• g(+)

• g(-)

• mycobacterium

• chlamydie

• Krętki

Skuteczne w leczeniu:

• Wąglika

• Błonicy

• Brucelozy

• Duru

• Krztuśca

• Z nieuzasadnionych powodów stosowane w leczeniu ropnych zapaleń skóry i zapaleniu ucha

Działania niepożądane:

• Silne zaburzenia żołądkowo - jelitowe

• Uszkodzenie zawiązków zębów

• Hamowanie wzrostu kości

• Brązowe zabarwienie paznokci

• Pokrzywki, rumienie skórne po ekspozycji na słońce

Dawkowanie:

1 dzień : 2×1

2 dzień: 1×1

Makrolidy

Aglikon - część niecukrowa to 14 lub 16 członowy bezazotowy pierścień laktonowy

Wyjątek: azytromycyna - pierścień 15 członowy z azotem

Część cukrowa - metylopentozy zawierające grupę dimetyloaminową niezbędną do aktywności antybiotyku

Makrolity naturalne (starsze, I generacji)

Erytromycyna - Erytromycinum, Dovercin, Zineryt

Spiramycyna - Rovamycin

Josamycyna

Erytromycyna - rozkłada się w soku żołądkowym. Podajemy ją w formie tabletek powlekanych lub w formie połączeń z kwasami.

Estolan erytromycyny - to połączenie erytromycyny z kwasem propionowym i laurylo siarczanem sodu

Makrolity II generacji

Azitromycyna - Sumamed, Azibol, Azimycyn, Azitrox, Oramex

Wyjątek w dawkowaniu 1 × dziennie przez 3 dni

Klaritromycyna - Klacid, Formilid

Roxitomycyna - Rolicyn, Rulid, Xitrocin

Zakres działania:

• Zbliżony do benzylopenicyliny

• Poszerzony o drobnoustroje atypowe

• Legionella

• Chlamydia

• Mycoplazma

• Niektóre działają na pierwotniaki

Wskazania:

• Zapalenie płuc wywołane przez Mycoplazma pneumoniae

• Chlamydioza dróg rodnych

• Choroba legionistów

• Może być stosowana w infekcjach górnych dróg oddechowych, gdy nie ma możliwości ustalenia drobnoustroju patogennego

• Spiromycyna w leczeniu toksoplazmozy

• Klaritromycyna w leczeniu helicobacter pylori

Działania niepożądane:

• Rzadko wywołuje rzekomobłoniaste zapalenie jelit

• Estolan erytromycyny daje żółtaczkę zastionową

Chloramfenikol

• Posiada czynność optyczną

• Najbardziej aktywny D(-)treo stereo izomer

• Wyjątkowo oporny na działanie temperatury

• Dobrze się rozpuszcza w etanolu a źle w wodzie

• Bardzo dobrze przenika do OUN

Szeroki zakres działania:

• g(+), g(-)

• mycobacterium

• chlamydie

Zastosowanie ze względu na dużą toksyczność ogranicza się do zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych wywołanych przez haemofilus influenza, zakażenia układu oddechowego wywołane przez Clebsiella pneumoniae

Działania niepożądane:

• Uszkodzenie szpiku w postaci odwracalnej lub nieodwracalnej

• Reakcja disulfiramowa

• Odczyn Heizheimera

• Niewłaściwe podawanie u noworodków prowadzi do tzw. Syndromu dziecka szarego.

Linkozaminy

Wykazują właściwości podobne do makrolitów, ale mają inną budowę chemiczną

Preparaty:

Klindamycyna - Dalicin,Klimicin, Clindosat

Linkomycyna - Lincocin, Neloren

Zakres działania:

• g(+)

• Ziarenkowce

• Bakterie beztlenowe

• Szczepy atypowe:

• Mikoplazma

• Chlamydia

• Toxoplazma gondi

Działanie bakteriobójcze

Wskazania:

• W zakażeniach szczepami wrażliwymi

• Przy nieskuteczności penicylin i Cefalosporyny

• Zakażenia dróg rodnych wywołane przez Bacteroides fragalis

• W zapaleniach kości wywołanych przez gronkowce (bardzo dobrze penetrują do kości)

Działania niepożądane:

• Rzekomo błoniaste zapalenie jelita grubego wywołane przez infekcje Clostridium Difficile

• Krwawe biegunki,

• Odwodnienie

• Wysoka gorączka

• Lekiem z wyboru jest wankomycyna

---