Komercjalizacja i prywatyzacja, Komercjalizacja i prywatyzacja


Komercjalizacja i prywatyzacja

Zgadnienia związane z komercjalizacją i prywatyzacją reguluje ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji z 30. VIII.1996r.(w.ż 8.IV.1997r.) Zastąpiła ona pierwszą w prawie polskim oraz krajów Europy Środkowo-Wschodniej ustawę z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych , która przez kilka lat obowiązywania dobrze zasłużyła się procesom prywatyzacji.

Losy ustawy prywatyzacyjnej były dosyć oryginalne. Nowa ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, uchwalona została przez Sejm 30 czerwca 1995 r. Została ona najpierw zawetowana przez Prezydenta RP, a następnie Trybunał Konstytucyjny uznał ją za niezgodną z Konstytucją z powodu trzech uchybień, zresztą nie pierwszorzędnej natury. Zaraz potem przystąpiono do opracowania nowego projektu ustawy, opierającego się prawie w całości na niedoszłej ustawie z 1995 r., poprawiając przepisy zakwestionowane przez Trybunał , równolegle zajęto się nowelizacją ustawy jeszcze obowiązującej, czyniąc to w noweli z 8 sierpnia 1996 r., która weszła w życie 1 października 1996 roku i była skuteczna do 7 kwietnia 1997 r

W uzasadnieniu do ustawy z 1996 r. wskazano na kilka głównych powodów jej wydania i na jej podstawowe założenia. Na pierwszy plan wysunięto potrzebę zainteresowania prywatyzacją pracowników przedsiębiorstw, co znalazło swój wyraz w przyznaniu im do 15% bezpłatnych akcji lub udziałów. Drugim powodem - było rozdzielenie komercjalizacji w celu prywatyzacji od komercjalizacji w innym celu. Odrzucona została koncepcja tzw. powszechnej komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, jako niecelowa społecznie, gospodarczo, organizacyjnie i finansowo.

Przepisy ogólne ustawy zawierają definicje kluczowych dla zrozumienia i stosowania ustawy słów, takich jak komercjalizacja, prywatyzacja, spółka, przedsiębiorstwo, pracownicy korzystający z uprawnień przewidzianych ustawą. W dziale tym znalazły się również przepisy odmiennie regulujące prywatyzację przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa.

Ustawa posługuje się pojęciem podmiotowym przedsiębiorstwa (właścicielskim) wtedy, gdy odnosi prywatyzację do przedsiębiorstw państwowych. Są nimi takie przedsiębiorstwa, których właścicielem w znaczeniu ekonomicznym pozostaje państwo. Mamy więc do czynienia z państwowymi osobami prawnymi , które zachowując odrębną od państwa (Skarbu Państwa) osobowość prawną (art. 34 k.c.), są właścicielami posiadanego mienia w znaczeniu prawa cywilnego.

Prywatyzacja oznacza zmianę właściciela, którym przestaje być państwo, uosobione przez Skarb Państwa, a stają się nim inne podmioty, nie będące wszakże innymi państwowymi osobami prawnymi

W ustawie z 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi określono państwowąj osobę prawną - jest to inną niż Skarb Państwa jednostka organizacyjna, posiadającą osobowość prawną, której mienie jest w całości mieniem państwowym

Komercjalizacja polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę kapitałową; jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, spółka ta wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter prawny tych stosunków.  

Spółka [art.2] - rozumie się przez to spółkę akcyjną lub  spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

Prywatyzacja polega na :

  1. obejmowaniu akcji w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowych spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne niż państwowe osoby prawne

  2. na zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach

  3. rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego lub spółki powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez:

Ilekroć w ustawie jest mowa o statucie, akcjach, akcjonariuszach i walnym zgromadzeniu - rozumie się przez to odpowiednio umowę lub akt założycielski, udziały, wspólników i zgromadzanie wspólników [art.2]

I Komercjalizacja

Minister Skarbu Państwa dokonuje komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego na wniosek:

bądź z własnej inicjatywy.

Komercjalizacji nie podlegają przedsiębiorstwa państwowe:

      1. postawionych w stan likwidacji,  

      2. postawionych w stan upadłości,  

      3. wykonujących prawomocną decyzję o podziale lub łączeniu przedsiębiorstwa państwowego,  

      4. przedsiębiorstw, w stosunku do których toczy się postępowanie układowe - do chwili uprawomocnienia się układu,  

      5. przedsiębiorstw, w stosunku do których toczy się bankowe postępowanie ugodowe - do chwili uprawomocnienia się ugody,  

      6. zarządzanych na podstawie umowy o zarządzaniu przedsiębiorstwem, chyba że zarządca wystąpi z wnioskiem o komercjalizację przedsiębiorstwa państwowego,  

      7. działających na podstawie ustaw innych niż ustawa o przedsiębiorstwach państwowych, chyba że przedsiębiorstwa te podlegają komercjalizacji w drodze odrębnych ustaw, 

      8. przedsiębiorstw, których uprawnione organy złożyły wniosek o dokonanie prywatyzacji bezpośredniej - do czasu rozpatrzenia wniosku,  

      9. w stosunku do których wydane zostało zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej,  

      10. państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej „Poczta Polska”. 

      11. przedsiębiorstw wykonujących w dniu 1 stycznia 2006 r. działalność gospodarczą w zakresie międzynarodowego transportu morskiego. 

Akt komercjalizacji sporządza minister, reprezentując w spółce Skarb Państwa. Powstała spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna działa na gruncie kodeksu spółek handlowych. Posiada więc kapitał zakładowy oraz władze spółki. Wysokość kapitału, imiona i nazwiska członków pierwszych władz i statut spółki (lub treść aktu założycielskiego w spółce z o.o.) ustala się w akcie komercjalizacji. Akt ten zastępuje czynności, które według kodeksu poprzedzają złożenie wniosku o wpisanie spółki do rejestru przesiębiorców. Sam wniosek składa do sądu rejestrowego zarząd spółki niezwłocznie po sporządzeniu aktu komercjalizacji. Z chwilą wpisania spółki do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym przedsiębiorstwo państwowe zostaje z urzędu wykreślone z rejestru przedsiębiorstw państwowych

W spółce powoływany jest zarząd i rada nadzorcza.

Prezesem zarządu pozostaje dyrektor komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego, „chyba że nie wyrazi on zgody na pełnienie tej funkcji”.

Liczbę członków zarządu określa statut spółki (art. 304 § 1 pkt 8 k.s.h.). Jeżeli w spółce jest zatrudnionych średnio w roku ponad 500 pracowników, to jednego członka zarządu wybierają pracownicy . Zasady oraz tryb wyboru i odwołania przez pracowników członka zarządu określa statut..Wyboru muszą opierać się na zasadzie powszechności, tajności oraz bezpośredniego udziału pracowników. Wynik wyborów jest wiążący dla organu powołującego zarząd.  

Pracownikami spółki, z mocy prawa, stają się pracownicy komercjalizowanego przedsiębiorstwa. Dwóch spośród nich wchodzi też w skład rady nadzorczej, powoływanej obligatoryjnie w spółce akcyjnej powstałej w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego, fakultatywnie w spółce z o.o. Pierwsza rada nadzorcza liczy pięć osób, liczebność następnych określa statut.

W jednoosobowej spółce Skarbu Państwa członków rady nadzorczej powołuje się spośród osób wskazanych przez ministra i organ, który pełnił funkcje organu założycielskiego wobec komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego, z tym że 2/5 składu wybierają pracownicy. Gdy ponad połowa akcji (udziałów) spółki zostanie zbyta przez Skarb Państwa, pracownicy mogą zwiększyć swoją reprezentację w radzie nadzorczej. Pracownicy zachowują prawo wyboru:  

1) dwóch członków rady nadzorczej w radzie liczącej do sześciu członków

2) trzech członków rady nadzorczej w radzie liczącej od siedmiu do dziesięciu członków

3) czterech członków rady nadzorczej w radzie liczącej jedenastu lub więcej członków

Sprawowanie zarządu w spółce może być powierzone osobie fizycznej w drodze umowy. W takim przypadku w spółce ustanawia się jednoosobowy zarząd, przy czym w jego skład powołuje się osobę, której zlecono sprawowanie zarządu. Umowę, o której mowa w ust. 1, w imieniu spółki zawiera rada nadzorcza za zgodą walnego zgromadzenia.  

Skutkiem komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego jest wstąpienie przez powstałą spółkę we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było to przedsiębiorstwo, bez względu na charakter prawny tych stosunków. Oznacza to sukcesję ogólną, czyli objęcie uprawnień tego przedsiębiorstwa z tytułu umów i innych zdarzeń prawnych, a także odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania, których dłużnikiem było przedsiębiorstwo. Skoro jest to tego rodzaju sukcesja, to nie potrzeba uzyskiwać zgody kontrahentów na wstąpienie w miejsce przedsiębiorstwa. Dotyczy to zwłaszcza zmiany dłużnika, o jakiej mowa w art. 519 k.c

II Prywatyzacja

Komercjalizacja przedsiębiorstw przewidzianych do prywatyzacji jest pierwszym etapem prywatyzacji, zwanej z tego powodu pośrednią.

Prywatyzacja pośrednia polega bądź to na obejmowaniu akcji w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowych spółek Skarbu Państwa powstałych w wyniku komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa lub inne niż państwowe osoby prawne bądź to na zbywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach

Akcje w imieniu Skarbu Państwa zbywa minister właściwy do spraw Skarbu Państwa

Udziały lub akcje (z wyjątkiem należnych pracownikom) są zbywane pod rygorem nieważności czynności prawnej w trybie :

Zapłata za akcje należące do Skarbu Państwa może nastąpić także w ratach, ale przy łącznym spełnieniu następujących warunków prawnych:

  1. zostanie zabezpieczona kwota pozostała do zapłaty po uiszczeniu pierwszej raty

  2. pierwsza rata ceny za akcje wynosi co najmniej 20% tej ceny

  3. Pozostała kwota jest spłacana w ratach przez okres nie dłuższy niż 5 lat

  4. Kwota ta jest oprocentowana w wysokości nie niższej niż wskaźnik wzrostu cen dóbr inwestycyjnych, ogłaszany co kwartał przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Przepisy określające przywileje pracownicze związane z nabywaniem akcji weszły w życie 22 października 1996 r., następnie zostały zmienione ustawą z dnia 21 lutego 1997 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, która weszła w życie z dniem 8 kwietnia 1997 r.

Przywileje pracownicze polegają na możliwości nieodpłatnego nabycia do 15% akcji spółki objętych przez Skarb Państwa w dniu wpisania spółki do rejestru. W ustawie wskazano łączną wartość nominalną akcji przeznaczonych do nieodpłatnego nabycia przez pracowników, która nie może przekroczyć iloczynu liczby uprawnionych pracowników oraz kwoty osiemnastu średnich wynagrodzeń miesięcznych w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku, obliczonych z okresu sześciu miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym Skarb Państwa zbył pierwsze akcje na zasadach ogólnych.

Nieodpłatne zbycie udziałów na rzecz uprawnionych pracowników następuje w formie pisemnej pod rygorem nieważności

Uprawnienia pracownicze mogą być realizowane w czasie ściśle oznaczonym przez ustawę. Prawo do nieodpłatnego nabycia akcji powstaje po upływie trzech miesięcy od dnia zbycia przez Skarb Państwa pierwszych akcji na zasadach ogólnych i wygasa z upływem dwunastu miesięcy od dnia powstania tego prawa

Uprawnieni pracownicy mogą skorzystać z prawa do nabycia akcji nieodpłatnie, o ile w ciągu sześciu miesięcy od dnia wpisania spółki do rejestru złożą pisemne oświadczenie o zamiarze nabycia akcji. Minister Skarbu państwa może jednak skrócić ten termin jeżeli zaistnieją warunki umożliwiające wcześniejsze udostępnienie akcji uprawnionym pracownikom.

Niezłożenie oświadczenia w powyższym terminie powoduje utratę prawa do nieodpłatnego nabycia akcji.

Akcje nabyte bezpłatnie nie mogą być skierowane do obrotu - pod rygorem nieważności - w ciągu dwóch lat, a co do członków zarządu spółki - nawet trzech lat od dnia zbycia przez Skarb Państwa pierwszych akcji na zasadach ogólnych. Akcje nabyte nieodpłatnie przez uprawnionych pracowników oraz przez rolników lub rybaków nie mogą być przedmiotem przymusowego wykupu, o którym mowa w art. 418 Kodeksu spółek handlowych, w terminach określonych powyżej.

Znacznie częściej występującą metodą prywatyzacji jest prywatyzacja bezpośrednia.

Prywatyzacja bezpośrednia polega na na rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa państwowego przez:  

a następnie na likwidacji przedsiębiorstwa.

Zniesiona została możliwość, znana w ustawie z 1990 r., rozporządzenia zorganizowaną częścią mienia przedsiębiorstwa

Prywatyzacja bezpośrednia rozpoczyna się z chwilą wydania zarządzenia przez organ założycielski, działający w imieniu Skarbu Państwa, za zgodą Ministra Skarbu Państwa. W zarządzeniu organ założycielski określa w szczególności sposób prywatyzacji bezpośredniej oraz wskazuje osobę, której udzielił pełnomocnictwa do dokonania prywatyzacji bezpośredniej.  

Od tego zarządzenia nie przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w art. 63 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.

Organ założycielski działa przez pełnomocnika, który ustawowo nazywa się „pełnomocnikiem do spraw prywatyzacji”. Wykonuje on funkcje organów przedsiębiorstwa państwowego, których działalność ustaje z dniem wydania zarządzenia.

Zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej podlega ujawnieniu w rejestrze przedsiębiorców.

O ile ustawa nie stanowi inaczej, kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwo wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa państwowego, bez względu na charakter stosunku prawnego, z którego te prawa i obowiązki wynikają. Kupujący odpowiada też za zobowiązania podatkowe zbywcy w sposób przewidziany w Ordynacji podatkowej.

Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji znacznie dokładniej niż poprzednia określa reguły poszczególnych rozporządzeń majątkiem przedsiębiorstwa (art.48-50 ustawy)

Sprzedaż może nastąpić w trybie:

W umowie sprzedaży w przypadku sprzedaży przedsiębiorstwa w drodze rokowań należy uwzględnić zobowiązania kupującego w zakresie inwestycji, ochrony środowiska, dóbr kultury i ochrony miejsc pracy.

Cena za kupione przedsiębiorstwo (nazwana w ustawie „zapłatą należności za przedsiębiorstwo”) może być zapłacona w ratach przy spełnieniu następujących przesłanek:

  1. zabezpieczenia kwoty pozostałej do zapłaty po uiszczeniu pierwszej raty

  2. pierwsza rata należności za przedsiębiorstwo wynosi co najmniej 20% tej ceny

  3. Pozostała kwota jest spłacana w ratach przez okres nie dłuższy niż 5 lat

  4. Kwota ta jest oprocentowana w wysokości nie niższej niż wskaźnik wzrostu cen dóbr inwestycyjnych, ogłaszany co kwartał przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”

  5. Cena ta jest zmniejszona o 15 %, które kupujący przekazuje na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Następuje umownie, w trybie rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia.

Do spółki tej akcjonariusze inni niż Skarb Państwa winni wnieść co najmniej 25% kapitału zakładowego.

Jeżeli akcjonariuszami - oprócz Skarbu Państwa - są wyłącznie pracownicy przedsiębiorstwa , powinni wnieść łącznie wkłady na pokrycie co najmniej 10% tego kapitału. W tym przypadku Skarb Państwa powinien co roku ofiarować akcje pracownikom, w takiej liczbie, aby po pięciu latach pracownicy mieli przynajmniej 51% akcji.

prawnionym pracownikom przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji należących do Skarbu Państwa w spółce, według stanu z dnia objęcia przez Skarb Państwa akcji w spółce. Przepisy dotyczące przywileji pracowniczych przy sprzedaży pośredniej stosuje się odpowiednio.

Prywatyzacji bezpośredniej przez oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania mogą podlegać przedsiębiorstwa państwowe, które spełniają łącznie następujące przesłanki:

1. wartość sprzedaży towarów i usług w roku poprzedzającym rok wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej nie jest wyższa od równowartości w złotych kwoty 6 000 000 €, obliczonej według kursu kupna ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej,  

2. wysokość funduszy własnych w dniu 31 grudnia roku poprzedzającego rok wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej nie jest wyższa od równowartości w złotych kwoty 2 000 000 €, obliczonej według kursu kupna ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ten dzień.  

Oddanie polega na zawarciu umowy między Skarbem Państwa a biorącym (zwanym w ustawie „przejmującym”) na okres do 15 lat. W umowie tej, zwanej najczęściej leasingiem (będącej zwyczajnie rodzajem dzierżawy) strony mogą zawrzeć tzw. opcje sprzedaży. Jest to przyrzeczenie, że:

  1. po upływie okresu, na który umowa została zawarta, i spełnieniu warunków określonych w umowie zostanie przeniesione na przejmującego prawo własności przedsiębiorstwa,  

  2. po upływie okresu, na który umowa została zawarta, przejmujący ma prawo nabycia przedsiębiorstwa; ustalenie ceny następuje po zakończeniu okresu, na który została zawarta umowa o odpłatne korzystanie,  

  3. po upływie dwóch lat od dnia zawarcia umowy akcje spółki w podwyższonym kapitale mogą objąć osoby prawne.  

W umowie , o której mowa w 2. , strony mogą postanowić, że własność przedsiębiorstwa może być przeniesiona przed upływem okresu, na który umowa została zawarta, zaś pozostała część należności zostanie zapłacona w ratach. Jednak może to nastąpić tylko przy spełnieniu poniższych warunków:

  1. nie wcześniej niż po zapłaceniu przez przejmującego co najmniej jednej trzeciej należności wynikających z umowy

  2. po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za drugi rok obrotowy od dnia zawarcia umowy o odpłatne korzystanie

  3. Pozostała do spłacenia część należności jest oprocentowana w wysokości nie niższej niż wskaźnik wzrostu cen dóbr inwestycyjnych, ogłaszany co kwartał przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Prywatyzacja poprzez oddawanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania jest z założenia przewidziana dla przedsiębiorstw mniejszych. Dając taką możliwość nie przypuszczano, że stanie się główną drogą prywatyzacji

Jakby potwierdzając założenia poprzedniej ustawy prywatyzacyjnej w ustawie z 1996 r. wyraźnie przewidziano, że oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania może nastąpić na rzecz spółki jeżeli:

  1. do spółki przystąpiła odpowiednio ponad 1/2 ogólnej liczby pracowników przedsiębiorstwa państwowego albo pracowników i rolników lub rybaków,  

  2. akcjonariuszami spółki są wyłącznie osoby fizyczne, chyba że minister właściwy do spraw Skarbu Państwa zezwoli na uczestnictwo w spółce osobom prawnym, 

  3. opłacony kapitał zakładowy spółki nie jest niższy niż 20% wysokości funduszu założycielskiego i funduszu przedsiębiorstwa w dniu, na który został sporządzony bilans za rok obrotowy poprzedzający wydanie zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej,  

  4. co najmniej 20% akcji zostało objętych przez osoby nie zatrudnione w prywatyzowanym przedsiębiorstwie państwowym.  

Wszystkie wymienione przesłanki winny być spełnione łącznie, choć ustawa przewiduje wyjątki.

Na uwagę zasługują przedsiębiorstwa państwowe oraz jednoosobowe spółki Skarbu Państwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa.

Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określa wykaz przedsiębirstw państwowych oraz jednoosobowych spółek SP:

1. Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego w Bytomiu 

2. Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych „Przyjaźń” S.A. w Płocku

3. Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Warszawie 

4. Wojskowe Biuro Studiów Projektów Budowlanych i Lotniskowych w Warszawie 

5. Wojskowe Centralne Biuro Konstrukcyjno-Technologiczne w Warszawie 

6. Wojskowe Zakłady Elektroniczne w Zielonce 

7. Wojskowe Zakłady Inżynieryjne w Dęblinie 

8. Wojskowe Zakłady Kartograficzne w Warszawie 

9. Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 1 w Łodzi 

10. Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 2 w Bydgoszczy 

11. Wojskowe Zakłady Łączności Nr 1 w Zegrzu 

12. Wojskowe Zakłady Łączności Nr 2 w Czernicy 

13. Wojskowe Zakłady Mechaniczne w Siemianowicach Śląskich 

14. Wojskowe Zakłady Motoryzacyjne Nr 5 w Poznaniu 

15. Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 4 w Warszawie 

16. Wojskowe Zakłady Uzbrojenia Nr 2 w Grudziądzu 

17. Stocznia Marynarki Wojennej w Gdyni 

18. Bank Gospodarstwa Krajowego 

19. Biuro Studiów i Projektów Łączności w Warszawie 

20. Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. w Warszawie 

21. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie 

22. Nafta Polska S.A. w Warszawie 

23. Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie 

24. Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. w Warszawie 

25. Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A. w Warszawie 

Prywatyzacja przedsiębiorstw i spółek, o których mowa powyżej wymaga zgody Rady Ministrów. Do spółek stosuje się przepisy Kodeksu spółek handlowych. Oświadczenia woli składane spółce przez Skarb Państwa wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Przepisów art. 173 § 1 i art. 303 § 2 Kodeksu spółek handlowych nie stosuje się.

W spółkach, o których mowa rada nadzorcza może liczyć do 9 osób.

Rady nadzorcze spółek powoływane są przez walne zgromadzenie po zasięgnięciu opinii ministra właściwego ze względu na przedmiot działania spółki. Walne zgromadzenie może powoływać zarząd w spółkach

W pozytywnym kierunku idą zmiany, dokonane w ustawie o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa z 5 grudnia 2002 r. - nowela dokonała dziesięciu istotnych zmian, głównie uzupełnień przepisów, zmierzających do wzmocnienia pozycji Skarbu Państwa i nadania szeregu uprawnień ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa.

Na uwagę zasługują szczególnie nowe art. 5a-5c, w których wprowadza się obowiązek uzyskania zgody ministra na dokonanie czynności rozporządzających, najogólniej mówiąc, dotyczących aktywów trwałych państwowych osób prawnych o wartości przekraczającej równowartość w złotych kwoty 50 tys. €. Przepisy te zastąpiły dotychczasowe informowanie ministra i jego prawo sprzeciwu, które w zasadzie zostało utrzymane w mocy dla wskazanych sytuacji co do przedsiębiorstw państwowych

Ustawa z 1996 r o komercjalizacji i prywatyzacji nie obejmuje wszystkich możliwych sposobów prywatyzacji. Wymienić należy najistotniejsze dwie sytuacje:

  1. likwidacja przedsiębiorstwa państwowego przez jego sprzedaż na podstawie art. 19 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych; jest to możliwe w szczególności, gdy ponad połowę wartości majątku stanowią łącznie udziały, inne tytuły uczestnictwa w spółkach lub obligacje, albo oddano tę wielkość majątku do używania innym osobom

  2. upadłość przedsiębiorstwa państwowego ogłoszona na podstawie ustawy z 28 lutego 2003 r. - prawo upadłościowe i naprawcze

Ustawa nie ma zastosowania do prywatyzacji banków, zakładów ubezpieczeniowych, jednostek naukowo-badawczych i spółdzielni.

Reprywatyzacja

Należy również rozstrzygnąć problemy reprywatyzacyjne. Nie sposób jest poważnie prywatyzować, nie wiedząc, jakie będą losy mienia przedsiębiorstw, do których kierowane są roszczenia byłych właścicieli. Sprawa ta powraca w publicystyce na tle kolejnych przykładów roszczeń reprywatyzacyjnych, oczekujących na rozwiązania ustawowe

Jest oczywiste, że problem reprywatyzacji nie mógł być rozwiązany w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, choćby dlatego, że wykracza daleko poza problematykę przedsiębiorstw. Kwestie te powinny jednak zostać wreszcie uregulowane, aby nie istniały nadal braki legislacyjne w sprawach istotnych dla obrazu prywatyzacji w Polsce.

Dotychczas niepowodzeniem zakończyły się próby przygotowania ustawy reprywatyzacyjnej. Ze względu na zbyt daleko idące roszczenia zawetowana została przez Prezydenta ustawa przygotowana przez rząd w poprzedniej kadencji Sejmu.

Sprawa powinna zostać jednak w rozsądnym terminie załatwiona. Już kilkadziesiąt wniosków odszkodowawczych oczekuje na rozpatrzenie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasbourgu, są już też pierwsze wyroki tego Sądu zobowiązujące Polskę do zapłaty odszkodowania z powodu niezałatwienia problemu reprywatyzacji.

Katner ma poważne zastrzeżenia do zasadności wyroków Trybunału orzekającego ponad ustawodawstwem polskim, choćby co do zakresu odszkodowania przewidzianego w obowiązującym kodeksie cywilnym (np. sprawę zadośćuczynienia za krzywdę, bardzo wąsko ujmowanego w prawie polskim i niedotyczącego opóźnień w rozpoznawaniu spraw sądowych).


Wyszukiwarka