Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska

Uwagi wprowadzające

1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest źródłem prawa (aktem prawa miejscowego)

• Jest jedną z podstaw decyzji administracyjnych podejmowanych w procesie inwestycyjnym

• Np. w procesie budowlanym, dla zmiany przeznaczenia gruntów rolnych itp.

• Ale przepisy szczególne niekiedy dopuszczają podejmowanie rozstrzygnięć w oderwaniu od miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

2. Ustawy nakazują uwzględniać w planach zagospodarowania przestrzennego liczne uwarunkowania dotyczące ochrony środowiska:

• Wymagania ładu przestrzennego

• Walory architektoniczne i krajobrazowe

• Wymagania gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych

• Wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków, ochrony zdrowia i bezpieczeństwa ludzi i mienia

• Walory ekonomiczne przestrzeni

• Prawo własności

• Potrzeby obronności, bezpieczeństwa państwa i interesu publicznego

3. Kontrola sądowoadministracyjna

• Podlegają jej uchwały o przyjęciu:

1. Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (rada gminy)

2. Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (rada gminy)

3. Plany zagospodarowania województwa (sejmik)

• Nie podlegają jej rozstrzygnięcia o odmowie uwzględnienia wniosków dotyczących powyższych planów.

Polityka przestrzenna państwa

1. Politykę przestrzenną państwa realizuje Rada Ministrów na podstawie koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju

• Obejmuje ona:

1. Krajową sieć osadniczą (z wyodrębnieniem obszarów metropolitalnych)

2. Obszary podlegające ochronie (ochrona środowiska i zabytków)

3. Rozmieszczenie infrastruktury społecznej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym

4. Rozmieszczenie obiektów infrastruktury technicznej i transportowej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym

5. Rozmieszczenie strategicznych obszarów wodnych i obiektów gospodarki wodnej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym

6. Obszary problemowe

2. Procedura:

• Projekt sporządza minister wł. ds. rozwoju regionalnego

• Przyjmuje ją RM

• Stosuje się wymagania dotyczące postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko

3. Na podstawie koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju tworzy się programy zawierające zadania rządowe służące realizacji inwestycji celu publicznego

Planowanie przestrzenne w województwie

1. Jest ono zadaniem samorządu województwa - sporządza on plan zagospodarowania przestrzennego województwa

2. Procedura:

1. Uchwała sejmiku województwa o przystąpieniu do sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa

2. 
   Ogłoszenie formy, miejsca i terminu (min 3 miesiące) składania wniosków dotyczących planu

• W prasie ogólnopolskiej

• W urzędach gmin, starostwach i urzędach marszałkowskim i wojewódzkim

3. Zawiadomienie na piśmie organów opiniodawczych i uzgodnieniowych

4. Rozpatrzenie wniosków

5. 
   Projekt planu i prognoza oddziaływania na środowisko

6. Opinia wojewódzkiej komisji urbanistyczno-architektonicznej o projekcie planu

7. Wystąpienie do organów opiniodawczych i uzgodnieniowych

• Np. dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej w zakresie zagospodarowania:

• stref ochronnych ujęć wody,

• obszarów ochronnych zbiorników śródlądowych,

• obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi

• Np. dyrektor parku narodowego lub wojewoda w zakresie obejmującym:

• PN (lub jego otulinę)

• PK (lub jego otulinę

• Obszar chronionego krajobrazu

8. Przedstawienie projektu Mbud w celu stwierdzenia zgodności z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju oraz programami rządowymi

9. Uchwalenie przez sejmik województwa

3. Treść planu zagospodarowania przestrzennego województwa:

1. Podstawowe elementy sieci osadniczej województwa i ich powiązań (komunik. i infrastrukt.)

2. System obszarów chronionych (środowiska, uzdrowisk, zabytków)

3. Rozmieszczenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym

4. Obszary problemowe

5. Obszary metropolitalne

6. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi

7. Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych

8. Obszary występowania udokumentowanych złóż kopalin

9. Wymagania w zakresie ochrony wód, gleby, ziemi w związku z prowadzeniem gospodarki rolnej

4. Uchwała zawierająca plan wraz z całą dokumentacją przekazywana wojewodzie

• Ocenia zgodność planu z prawem

• Jest publikowany w wojewódzkim dzienniku urzędowym

5. NIE JEST AKTEM PRAWA MIEJSCOWEGO

• Ale jego treść może być wiążąca dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

Planowanie przestrzenne w powiecie

1. NIE MA PLANU ZAGOSP. PRZETSRZENNEGO POWIATU

2. Organy powiatu współpracują w tworzeniu

1. planu zagospodarowania przestrzennego wojewódzkiego

2. Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

1. Gmina uchwala (rada gminy):

1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy

• obligatoryjne

2. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

• Fakultatywne (chyba, że obowiązek wprowadza ustawa)

• Ustala przeznaczenie terenu

2. Gmina ma autonomię planistyczną

• Choć nie bezwzględną (ale ograniczenia tylko z ustaw)

3. Procedura uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy:

1. Uchwała o przystąpieniu do sporządzenia studium kierunków i uwarunkowań zagosp. przestrz. gminy

2. 
   Ogłoszenie formy, miejsca i terminu (min 21 dni) składania wniosków dotyczących studium

• W prasie miejscowej

• obwieszczenie

• w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości

3. Zawiadomienie na piśmie organów opiniodawczych i uzgodnieniowych

4. Rozpatrzenie wniosków

5. 
   Projekt studium (z zasady musi uwzględnić założenia planu zagosp. przestrz. województwa)

6. Opinia komisji urbanistyczno-architektonicznej o projekcie planu

7. Wystąpienie do organów opiniodawczych i uzgodnieniowych (i uwzględnia ich stanowisko)

• Np. dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej w zakresie zagospodarowania:

• stref ochronnych ujęć wody,

• obszarów ochronnych zbiorników śródlądowych,

• obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi

• Np. dyrektor parku narodowego lub wojewoda w zakresie obejmującym:

• PN (lub jego otulinę)

• PK (lub jego otulinę

• Obszar chronionego krajobrazu

8. Wyłożenie do publicznego wglądu (na min. 30 dni, ogłoszone min 14 dni wcześniej)

• Jednocześnie wyznaczenie terminu min. 21 dni na zgłaszanie uwag

9. Publiczna dyskusja nad projektem

10. Uchwalenie przez radę gminy

• Załącznikiem do uchwały są:

• Tekst studium

• Rysunek studium

• Rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag

4. Studium powinno uwzględniać:

1. Koncepcję przestrzennego rozwoju kraju

2. Strategię rozwoju województwa i plan zagospodarowania przestrzennego województwa

3. Strategię rozwoju gminy

4. Dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu

5. Stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony

6. Stan środowiska

7. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków

8. Ochronę zdrowia mieszkańców

9. Potrzeby i możliwości rozwoju gminy

10. Itp.

5. Wymagania ochrony środowiska brane pod uwagę w procedurze tworzenia studium:

1. Obszary występowania złóż kopalin oraz potrzeby ich eksploatacji

2. Ochrona wód, gleby i ziemi przed zanieczyszczeniami w związku z prowadzeniem gospodarki rolnej

3. Ochrona warunków klimatycznych i walorów krajobrazowych

4. Potrzeby w zakresie ochrony powietrza, wód, gleby, ziemi, ochrony przed hałasem, wibracjami i polami elektromagnetycznymi

5. Proporcje pozwalające na zachowanie lub przywrócenie równowagi przyrodniczej

6. Uchwalone studium przekazywane jest wojewodzie w celu stwierdzenia zgodności z prawem

7. Nie jest aktem prawa miejscowego ale wiąże przy sporządzaniu miejscowego planu zagosp. przestrz.

• Nie jest promulgowanie ale każdy ma prawo do wglądu, otrzymywania wypisów i wyrysów

8. Uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obligatoryjne dla:

• 
  obszarów wymagających scaleń i podziału nieruchomości

• Rozmieszczania obiektów handlowych o pow. sprzedaży ponad 400m²

• Przestrzeni publicznej w zasadzie należy

• Terenów uznanych za „Pomnik Zagłady” przystąpić do sporządzenia

• Obszaru utworzenia tzw. terenu górniczego po upływie 3 miesięcy od

• Uzyskania przez gminę statusu uzdrowiska dnia powstania obowiązku

9. Z zasady koszt sporządzenia planu miejscowego ponosi gmina (wyjątkowo Budżet Państwa, województwo, powiat lub inwestor realizujący inwestycje celu publicznego)

10. Procedura uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego:

1. Uchwała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

• 
  Określa w niej obszar objęty planem

2. Ogłoszenie formy, miejsca i terminu (min 21 dni) składania wniosków dotyczących planu

• W prasie miejscowej

• obwieszczenie

• w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości

3. 
   Zawiadomienie na piśmie organów opiniodawczych i uzgodnieniowych

4. Rozpatrzenie wniosków (w terminie maks. 21 dni od upływu terminu na ich składanie)

5. Projekt studium (w skali 1:1000)

6. sporządza prognozy: oddziaływania na środowisko i skutków finansowych

7. Opinia gminnej komisji urbanistyczno-architektonicznej i wójtów miejscowości sąsiadujących z obszarem dla którego sporządza się plan

8. Wystąpienie do organów opiniodawczych i uzgodnieniowych (i uwzględnia ich stanowisko)

9. Wyłożenie do publicznego wglądu (ogłoszone min 7 dni wcześniej)

• Jednocześnie wyznaczenie terminu min. 14 dni na zgłaszanie uwag

10. Rozpatrzenie uwag

11. Przedstawienie projektu radzie gminy wraz z listą nieuwzględnionych uwag

12. Uchwała o zgodności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy

13. Uchwalenie przez radę gminy

• Treścią uchwały jest część tekstowa planu, część graficzna stanowi załącznik

11. Zawartość miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego:

• Zawsze (m.in):

1. Przeznaczenie terenów i linie rozgraniczające

2. Zasady ochrony i kształtowania: ładu przestrzennego, środowiska, krajobrazu itp.:

3. Parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy (linia zabudowy, intensywność zabudowy, gabaryty obiektów)

4. Granice i sposób zagospodarowania terenów podlegających ochronie

5. Stawka procentowa stanowiąca podstawę ustalania opłat z tytułu wzrostu wartości nieruchomości

• Zależnie od potrzeb także granice terenów:

1. Wymagających przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości

2. Rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury

3. Wymagających przekształceń lub rekultywacji

4. Przeznaczonych pod budowę obiektów handlowych o pow. sprzedaży ponad 400m²

5. Rekreacyjno- wypoczynkowych

6. Do organizacji imprez masowych

7. „Pomników zagłady” i ich stref ochronnych

12. Ograniczenia autonomii planistycznej gminy:

1. Zgoda odpowiedniego organu administracji publicznej (np. ministra lub marszałka województwa na odrolnienie gruntów rolnych wyższych klas)

2. Obowiązek uwzględniania:

1. Stref ochronnych ujęć wody

2. Planów ochrony przeciwpowodziowej

3. Planów urządzenia lasu

4. Lokalizacji dróg publicznych

5. Miejsc uznanych za „Pomnik Zagłady”

6. Obszarów cichych ...

3. Zakaz budowy zakładów stwarzających zagrożenie dla zdrowia i życia w granicach miast i w obrębie zwartej zabudowy wsi

13. Wójt w terminie 7 dni przekazuje plan wojewodzie

14. Publikacja miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego:

1. Promulgacja w wojewódzkim dzienniku urzędowym

2. Na stronie internatowej gminy

15. Wejście w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie wcześniej niż 30 dni od promulgacji

• Zmienia treść prawa własności (jako źródło prawa)

• Powoduje utratę mocy obowiązującej wcześniejszych planów (lub ich części) w ramach obszaru objętego planem

16. Kontrola sądowoadministracyjna

• Planu - skargę może złożyć każdy czyj interes prawny (obowiązek) naruszony uchwałą

• Po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszeń

• Rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody stwierdzającego nieważności

17. Wpływ planu miejscowego na wartość nieruchomości:

• 
  Gdy w wyniku uchwalenia planu uczyniło korzystanie z nieruchomości w dotychczasowy sposób niemożliwe bądź istotnie ograniczone właściciel ma roszczenie o:

1. Odszkodowanie za rzeczywistą szkodę termin na realizację 6 miesięcy

2. Wykup nieruchomości (części)

3. Gmina może również zaproponować zamianę nieruchomości

• Gdy właściciel nie skorzystał z powyższych roszczeń to ma roszczenie o odszkodowanie w wysokości równej obniżeniu wartości nieruchomości - w terminie 5 lat od wejście w życie planu

• W przypadku wzrostu wartości nieruchomości w wysokości ustalonej procentowo stawki - tzw. renta planistyczna (maks. 30%)

• Obowiązek zapłaty pojawia się tylko w przypadku zbycia prawa własności lub użytkowania wieczystego w ciągu 5 lat od uchwalenia (zmiany) planu

• „zbycie” należy rozumieć wąsko (a więc nie darowizna i nie zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego) ⇐ wykładnia funkcjonalna

Ustalanie przeznaczenia terenu w razie braku planu miejscowego

1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest podstawą decyzji niezbędnych w celu realizacji przedsięwzięć budowlanych

• 
  
  W braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego to jego funkcję w tej mierze spełnia decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

• podjęcie decyzji wymaga uzgodnienia ze organami administracji rządowej:

• MZdr.- w odniesieniu do miejscowości uzdrowiskowych

• Wojewódzkim konserwatorem zabytków

• Dyrektorem urzędu morskiego

• Organem nadzoru górniczego

• Dyrektorem PN ...

2. Decyzja ustalająca warunki zabudowy i zagospodarowanie terenu jest wiążąca dla organu wydającego pozwolenie na budowę

3. Odpowiednio stosuje się przepisy o roszczeniach wobec gminy i rencie planistycznej

Ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego

1. Ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego

• Na wniosek inwestora, zawierający:

• Granice terenu objętego wnioskiem na mapie

• Charakterystykę inwestycji (w tym dotyczącą wpływu na środowisko)

• Gdy po 2 miesiącach brak decyzji to wojewoda wzywa do jej podjęcia i wyznacza termin a po jego upływie przejmuje kompetencję do podjęcia decyzji

2. Treść decyzja lokalizacyjnej:

1. Rodzaj inwestycji

2. Warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu

3. Wyznaczone na mapie linie rozgraniczające teren inwestycji

3. Odwołanie musi zawierać zarzuty oraz określać istotę i zakres żądania a także dowody

4. Po 12 miesiącach od doręczenia/ ogłoszenia decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego niemożliwe jest stwierdzenie nieważności ani uchylenie

• Co najwyżej stwierdzenie podjęcia decyzji z naruszeniem prawa (co daje podstawy do odszkodowania)

Ustalenie warunków zabudowy

1. Decyzja o warunkach zabudowy jest niezbędna dla zmiany zagospodarowania terenu polegającej na:

1. Budowie obiektu budowlanego

2. Wykonaniu innych robót budowlanych

3. Zmianie sposobu użytkowania obiektu budowlanego

2. Przesłanki decyzji o warunkach zabudowy (łacznie):

1. Co najmniej jedna sąsiednia działka, dostępna z tej samej drogi publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań co do nowej zabudowy

2. Teren ma dostęp do drogi publicznej

3. Istniejące uzbrojenie terenu jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego

4. Teren nie wymaga odrolnienia

3. Decyzja ustalająca warunki zabudowy może być przeniesiona na inny podmiot (droga decyzji administracyjnej)

4. Rejestr decyzji o warunkach zabudowy prowadzi wójt

Obowiązki niektórych organów administracji

1. Organy wydające decyzje dotyczące zagospodarowania terenu mają obowiązek przesyłać wójtowi w terminie 7 dni od wydania

• Uchybienie temu obowiązkowi ⇒ roszczenie o naprawienie szkody (na zasadach z kodeksu cywilnego)

Niektóre rozwiązania szczególne

Lokalizacja inwestycji drogowej

1. Decyzje o lokalizacji drogi publicznej podejmuje (3 miesiące od wniosku)

1. Wojewoda - drogi krajowe i wojewódzkie

2. Starosta - drogi powiatowe i gminne

2. Zawartość wniosku:

1. Mapa przebiegu drogi

2. Analizę powiązania z innymi drogami publicznymi

3. Określenie zmian w infrastrukturze terenu

3. Niezbędne są opinie:

• (tych organów, które uzgadniają decyzję lokalizacyjną MZdr., woj. kons. zab. itp.) - 30 dni

• organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego - 14 dni

4. Drogi krajowe i autostrady wymagają decyzji w sprawie środowiskowych uwarunkowań przedsięwzięcia

5. Zawiadomienie o wszczęciu postępowania:

• W prasie lokalnej i urzędach gmin w których ma przebiegać droga

• Powoduje zakaz obrotu nieruchomościami SP objętymi wnioskiem
  (naruszenie ⇒ nieważność czynności prawnej)

6. Treść decyzji o lokalizacji drogi publicznej

1. Wymagania dotyczące powiązania drogi

2. Warunki wynikające z potrzeb ochrony środowiska, dóbr kultury i potrzeb ochronności państwa

3. Wymagania dotyczące interesów osób trzecich

7. Decyzję doręcza się tylko wnioskodawcy

• Pozostałe strony zawiadamia się w drodze obwieszczeń w urzędach gmin i prasie lokalnej

• Wyjątkiem - właściciele zainteresowanych nieruchomości, których powiadamia się indywidualnie o decyzji i informuje o możliwości zapoznania z jej treścią

8. Ograniczenie możliwości stwierdzenia nieważności/ uchylenia pozwolenia na budowę drogi:

• Niemożliwe są gdy wniosek po upływie 14 dni od ostateczności pozwolenia na budowę jeśli budowa została rozpoczęta

Cmentarze

1. Zakłada się je i rozszerza na terenach przeznaczonych na to w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego za zgoda inspektora sanitarnego

• Na terenach odpowiednich pod względem sanitarnym

2. Po likwidacji przeznaczenie na inny cel dopiero po 40 latach od ostatniego pochówku

Grzebowiska zwierząt

1. Brak szczególnych rozwiązań ⇒ należy uznać, ze grzybowisko zwierząt to rodzaj składowisk odpadków

Planowanie przestrzenne obszarów morskich

1. Plan zagospodarowania obszarów morskich nie jest obligatoryjny:

2. Treść:

1. Przeznaczenie obszarów

2. Zakazy lub ograniczenia korzystania

3. Rozmieszczenie inwestycji celu publicznego

4. Kierunki rozwoju transportu i infrastruktury

5. Obszary i warunki ochrony środowiska

3. W braku planu pozwolenia na wznoszenie sztucznych wyspo czy instalacji wydaje minister wł. ds. gospodarki morskiej

Wielkopowierzchniowe obiekty handlowe

1. Ustawa z 11 maja 2007r. Wielkopowierzchniowe obiekty handlowe to obiekty o pow. sprzedaży powyżej 400m2, w których prowadzona jest jakakolwiek działalność handlowa

2. Utworzenie wymaga zgody wójta

• Zgodnej z:

• miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowania i zagospodarowania terenu

• Zgodnej z planem zagospodarowania przestrzennego województwa gdy pow. ponad 2000m²

3. Rada gminy zajmuje stanowisko w terminie 40 dni od otrzymania wniosku wraz z opiniami i analizami wójta

• Sejmik samorządowy w terminie 3 miesięcy (dla obiektów pow. 2000m²)

1

by Jakub Kowalski 2007

marszałek

wójt

wójt

Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego (decyzja lokalizacyjna)

Dla inwestycji celu publicznego

Decyzja o warunkach zabudowy

Dla innych inwestycji

---