FiBoRF - WYKŁADY

Wykład 1: KIEDY POLSKA PRZYSTĄPI DO STREFY EURO?

Lata 70te - okres niestabilności walut na świecie

Europejski System Walutowy

-13.09.1979r.

• odchylenia +/- 2,25% od bilateralnych kursów centralnych

• dla krajów słabszych +/- 6%

• dopuszczalne interwencje walutowe

• dopuszczalne zmiany kursów centralnych

ECU - Europejska Jednostka Walutowa

-13.03,79 do 31.12.98r. -01.01.99r.-l Euro w relacji 1:1

- w skład koszyka ECU - 12 walut UE (bez Austrii, Szwecji i Finlandii)

Etapy Unii Gospodarczo Walutowej (UGW)

• 01.07.90r. cele: liberalizacja obrotów kapitałowych i zacieśnienie współpracy krajów
  członkowskich

• 01.01.94r. etap przygotowawczy: osiąganie zbieżności gospodarczej, unikanie deficytów
  budżetowych, niezależność banków centralnych, Europejski Instytut Walutowy -> Europejski
  Bank Centralny

• 01.01.99r. zastępowanie walut narodowych przez Euro

Kryteria zbieżności (Maastricht art. 109)

- niska inflacja - zbliżona do 3 najlepszych krajów

• przekroczenie nie większe niż 1,5 pkt %

• wskaźnik wzrostu cen konsumpcyjnych

• deficyt budżetowy - max 3% PKB

• dług publiczny - max 60% PKB

• długoterminowa stopa procentowa: - liczona na bazie 10 letnich obligacji skarbowych

• zbliżona do 3 najlepszych krajów (według inflacji)

• przekroczenie nie większe niż 2%

Uczestnictwo waluty w mechanizmie kursowym ERM2 w ramach normalnego przedziału wahań przez 2 lata bez dokonywania dewaluacji. Od 02.08,93r, (przedział +/- 15%)

UGW - 12 krajów UE (bez UK, DK, SE). Początkowo Grecja nie spełniła kryteriów)

Wyłączne prawo emisji Euro ma Europejski System Banków Centralnych (ESBC). Składa się z EBC (Frankfurt nad Menem) i narodowych banków centralnych członkó

5 dróg dojścia Polski do strefy euro:

- Urząd Emisji Pieniądza (Izba Walutowa) - currency board

• ustawowe powiązanie emisji z rezerwami walutowymi

• sztywny kurs waluty krajowej względem innej

• twarda polityka pieniężna

• niemożność finansowania deficytu emisją pieniądza

• Estonia 92r, Litwa 94r, Bułgaria 98r, Bośnia 99r

• system prymitywny - ma sytuacje nadzwyczajne

• pozbawienie RPP i części NBP wpływu na politykę kursową i pieniężną

• kurs płynny pomagał polskiej gospodarce

• max, sztywność, osłabienie tempa wzrostu PKB, inflacja, problemy
  restrukturyzacyjne, możliwość kryzysów

• przejaw niepowodzenia transformacji
  -jednostronna euroizacja

• zmiana PLN na EUR przed wejściem do UE

• niemożność wystąpienia kryzysu

• obniżenie stóp % i inflacji

• wyraźny protest UE

• korekta kryteriów z Maastricht

• dolaryzacja (Liberia, Panama)

• przejaw niepowodzenia transformacji

- III wersje standardowe

• ERM2 = UE -> EU w 2006r.

• ERM2 - UE + 1/2 lata => 2007r.

• ERM2 = UE + 2/3 lata => 08/09r.

- usztywnienie nie powinno być w sytuacji nadwartościowego PLN (czynnik
prorecesyjny)

Obecnie Polska ma niema dwukrotne przewartościowanie (inflacja, bilans handlowy). Niedowartościowanie — parytety siły nabywczej, UK, DK, SE, CZ, HU — brak pośpiechu Kurs płynny — dobre narzędzie polityki makroekonomicznej

Wykład 2: POLSKA - SYSTEM BANKOWY

1982 - uniezależnienie NBP od rządu

B.H. SA w Warszawie, PKO S.A., BGŻ - agendy NBP

Od 1989r. - BRE S.A., ŁBR, PKO BP

1989r. - dwuszczeblowy system bankowy

9 banków państwowych na bazie oddziałów NBP: BG, BŚK, BPH, PBK, BDK, PBG, WBK, PBKS, BZ

• liberalizacja tworzenia banków

• kredyty konsorcjalne

• nowe instrumenty polityki pieniężno kredytowej (stopa % BC, kursy walut)

• niezależność NBP

• dwuetapowość w prywatyzacji banków wydzielonych z NBP

• łagodne warunki tworzenia nowych banków

• kapitał zagraniczny

-90-92 -> łagodny klimat

• 92 - 94 -> bardzo rygorystyczne warunki

• 95 -> uczestniczenie w uzdrowieniu polskich banków

- kapitał DE, NL, USA - ponad 60%, banki z przewagą kapitału zagranicznego - ok, 78%

Pozytywne aspekty transformacji:

• ilościowy rozwój bankowości komercyjnej

• wzrost kapitałów banków

• szersza gama produktów

• wzrost konkurencyjności

• elektroniczny system płatności

• bankowy fundusz gwarancyjny

Negatywne aspekty transformacji:

• problem prywatyzacji

• duży portfel złych kredytów

• recesja i zła kondycja firm

• nadmierny fiskalizm

• zabezpieczenie kredytów w praktyce

• brak nowoczesnej infrastruktury bankowej

• złe regulacje wykonawcze

• niewykwalifikowana kadra

Rozwój polskiego systemu:

• polityka gospodarcza

• stabilizacja systemu bankowego

• dostosowanie do wymogów UE

Ustawa o NBP z 97r. i prawo bankowe z 97r.

• stabilizacja poziomu cen

• kasy mieszkaniowe, kasy oszczędnościowo budowlane, banki hipoteczne

Problem banków spółdzielczych

• banki spółdzielcze i zrzeszające

• podwyższenie kapitałów

• powiązanie z samorządem

• konsolidacja banków zrzeszających

• min 500 - 600 banków spółdzielczych

Rosyjski system bankowy

• kredyty banku centralnego na finansowanie deficytu

• dodatnie saldo bilansu handlowego

• bardzo wysoki udział kredytu w finansowaniu firm

• niski stopień rentowności firm

• brak stymulatorów inwestycyjnych i fiskalnych

• dolaaryzacja rynku

• do 87r. - 3 banki: Czosbank, Strojbank, Wniesztorgbank

• po 87r„ - Wnieszekonombank, Prastobank

• spekulacje giełdowe banków w miejsce kreacji pieniądza

• trudności rozliczeniowe i opóźnienia w spłatach

• liberalizacja - 25 tyś banków

• mało banków zagranicznych

• rynki finansowe

Węgierski system bankowy

• nie redukowano zadłużenia zagranicznego (łatwy dostęp do rynków kapitałowych, emisje
  obligacji)

• 1987r. - dwuszczeblowy system bankowy (5 banków komercyjnych - lider Eu. Sr. I Wsch.)

• bardzo wysoki odsetek złych kredytów

• środki naprawcze - usunięcie złych kredytów, ich restrukturyzacja, prywatyzacja banków,
  zaostrzenie prawa upadłościowego

• powiązanie sektora przedsiębiorstw państwowych z bankami (łatwy dostęp do kredytów,
  kryzys w 1991r.)

• ingerencja rządu - odkupienie długów za 20 letnie obligacje rządowe

• banki komercyjne, spółdzielnie oszczędnościowe i kredytowe

Czeski system bankowy

• mała i wielka prywatyzacja

• kupony prywatyzacyjne - fundusze - 1/3 majątku narodowego

• Czeski Bank Narodowy — nadzór bankowy, minimalna stopa depozytów i maks. kredytów

• Fundusz Gwarantowania Depozytów

• 1996r. - kryzys bankowy - powiązania banków z przemysłem — niska efektywność,

niespłacone kredyty

- 1997r. - kryzys walutowy - uwolnienie korony, 10% dewaluacj i

Bariery dostosowań systemu bankowego

- bariera systemowa — brak wypracowanej całościowej i długofalowej strategii rozwoju

polskiego sektora bankowego

- bariera ekonomiczno finansowa - niski poziom rentowności polskich banków i niskie

fundusze własne

- bariera natury prawnej - prawo bankowe zaniedbanym działem prawa

- harmonizacja również pokrewnych przepisów

• ciągły rozwój prawa bankowego

• uwzględnienie specyfiki polskiego systemu prawa

Prywatyzacja:

• dokapitalizowanie, lepsze zarządzanie, konsolidacja

• banki państwowe - pozycja monopolistyczna

• możliwość dekapitalizacji

• lepsza efektywność

• nowe emisje na rynku kapitałowym

Konsolidacja:

• efekt synergii finansowej -wykup banku specjalistycznego

• wartość banku po integracji - większa niż elementów składowych

• fuzje a przejęcia (dobrowolne i wrogie)

Rodzaje banków:

• bank centralny

• banki operacyjne (uniwersalne i wyspecjalizowane) Glass - Steagall Act (akt zabraniający
  łączenia banków depozytowo kredytowych z bankiem inwestycyjnym)

• banki hipoteczne - emisja listów zastawnych, kredyty hipoteczne

• spółdzielnie kredytowe

• budowlane kasy oszczędnościowe

Rozszerzanie zakresu usług bankowych:

• wygoda i oszczędność czasu

• zwiększenie rentowności

• problem kosztów

• utrudniony nadzór

• grupy bankowo - ubezpieczeniowe

• wzrost roli banków inwestycyjnych

• lokaty bardziej elastyczne i rentowne

• finansowanie - bardziej elastyczne i tańsze

• konkurencja międzybankowa - trwała zdolność do sprzedawania produktów bardziej
  atrakcyjnych niż konkurencja

Problem dużych banków - zasięg terytorialny - mniejsza koncentracja kredytów, pomoc

budżetu lub banku centralnego, przekonanie klientów o bezpieczeństwie

System finansowy:

• 1 faza - banki depozytowe dyscyplinujące kredytobiorców - kapitalizm właścicielski

• 2 faza - rynki kapitałowe - kapitalizm menedżerski

System anglosaski - groźba przejęcia kontroli nad spółką dyscyplinuje menedżerów,

banki inwestycyjne elementem kontroli

System niemiecko japoński - kontrola wewnętrzna przez grupy finansowo -

przemysłowe

- 3 faza - kapitalizm instytucjonalny - kontrolują fundusze inwestycyjne, emerytalne i firmy

ubezpieczeniowe

• duża niezależność firm i banków

• problemy między zarządami funduszy a spółkami

Wykład 3: SYSTEM FINANSOWO WALUTOWY

Instytucje finansowe - bankowe i niebankowe (giełdy, FE i FI) Infrastruktura prawna - akty prawne, regulacje wewnętrzne, zwyczaje

Rynki finansowo walutowe - pieniężny, kapitałowy, kredytowy, walutowy, pochodnych

instrumentów finansowych

Instrumenty finansowe -jakikolwiek dokument mający wartość pieniężną lub

ewidencjonujący działalność pieniężną

Przedmiotem transakcji finansowych są instrumenty finansowe o różnym stopniu płynności, denominowane w jednej walucie. Transakcje finansowe poiegająna zamianie instrumentu finansowego o najwyższym stopniu płynności (pieniądza) na mniej płynny lub odwrotni e.

Przedmiotem transakcji walutowej (dewizowej) są instrumenty o najwyższym stopniu płynności denominowane w jednostkach pieniądza dwóch różnych krajów. Transakcja walutowa polega na kupnie / sprzedaży instrumentu finansowego o największej płynności denominowane go w jednej walucie na instrument finansowy najbardziej płynny denominowany w innej walucie.

Międzynarodowe centra finansowe

• miary stopnia internacjonalizacji krajowego systemu monetarnego (depozyty i kredyty
  walutowe rezydentów, kredyty i depozyty w pieniądzu krajowym nierezydentów)

• 4 typy transakcji:

• krajowy inwestor depozytodawca — krajowy pożyczkobiorca (r, krajowy A)

• krajowy inwestor depozytodawca — zagraniczny pożyczkobiorca (r, m-nar. B)

• zagraniczny inwestor depozytodawca- krajowy pożyczkobiorca (r. m-nar. C)

• zagraniczny inwestor depozytodawca — zagraniczny pożyczkobiorca (r. offshore D)

• integracja rynków finansowych (postęp telekomunikacyjny, liberalizacja dewizowa,
  korelacja między rynkami)

• segmentacja rynku finansowego (konkurencja spowodowała powstanie centrów o zbliżonym
  pakiecie usług. Pochodne Instrumenty Finansowe — nowy segment rynku

• internacjonalizacja banków (banki wchodzą na rynki zagraniczne: polityka współpracy,
  polityka implementacji, reprezentant za granicą, polityka integracji)

Offshore centre - centra finansowe stwarzające szczególnie korzystne warunki do prowadzenia międzynarodowej działalności finansowej (3 typy: nowojorski, londyński, raj podatkowy - niskie minima kapitałowe dla banków, wejście banków łatwe, brak podatków)

Centra główne - Londyn, NY, Tokio

Centra regionalne - Frankfurt, Paryż, Rzym, Luksemburg, Zurych, Genewa, Bazylea,

Kanada, Australia, Singapur, Hong-Kong

Centra peryferyjne - Warszawa, Moskwa, Wiedeń

Centrum główne - Londyn

Centrum rejestracji transakcji - Kajmany, Bahama Centrum gromadzące fundusze - Singapur Centrum rozdysponowujące fundusze - Bahrajn

Droga złotego do pełnej wymienialności:

• wymienialność waluty sprowadza się do wymiany pieniądza jednego kraju na uważany za
  wymienialny pieniądz innego kraju według jednolitego kursu walutowego

• tak pojmowana wymienialność oznacza wymienialność finansową i pozostaje ona w
  zależności odwrotnej do ograniczeń dewizowych, przez które rozumie się państwową
  kontrolę obrotu dewizowego z zagranicą

• od 01.10.02r. złoty jest prawie całkowicie wymienialny

• ewolucja systemu dewizowego Polski - 13 lat

• zmiany nierównomierne w czasie - 5 etapów

- II 89 -1 90
-VI 95-XII 95
-1 96 - XII 96
-199

-X02

1957r. - osoby fizyczne mogą posiadać wartości dewizowe

1987r. - system rachunków odpisów dewizowych eksporterów

15.02.89r. - rynek kantorowy

do 31.12.89r. - złoty całkowicie niewymienialny i całkowicie wewnętrzny

Standardy wymienialności:

- wew. 01.90r. - swobodny dostęp importerów do dewiz na płatności z tytułu transakcji

bieżących

• brak ograniczeń w transakcjach bieżących nierezydentów

• obowiązek odsprzedaży wpływów z eksportu (do 09.12.95r.)

• ograniczenia w transakcjach kapitałowych (prohibicja eksportu kapitału)

• zakaz używania waluty narodowej jako waluty fakturowania transakcji na
  rynku zagranicznym

- zew. - polega na zapewnieniu nierezydentom przez władze monetarne danego kraju

swobody w płatnościach z tytułu transakcji bieżących z rezydentami tego kraju

• w tym przypadku istnieje rynek dewizowy

• waluta narodowa przedmiotem notowań i obrotów na m-nar rynku walutowym

- przykładem tej wymienialności są waluty 14 krajów Europy Zach., które uzyskały
ten standard decyzjąich rządów 28.12.1958r„

- 01.06.95r. - wymienialność w Polsce

• według standardu MFW (art. VIII)

• niestosowanie ograniczeń dewizowych w transakcjach bieżących dla
  rezydentów i nierezydentów

• nieuczestniczenie w dyskryminujących inne kraje porozumieniach walutowych

• polityka jednolitego kursu walutowego

• wykup własnej waluty przedstawianej przez władze monetarne innego kraju
  członkowskiego MFW przy założeniu, iż pochodzi ona z transakcji bieżących

Standard nieformalny OECD (96r.)

• 10.12.95r. - zniesienie obowiązującej odsprzedaży dewiz

• 96r. — liberalizacja drogą zarządzeń

• cel - zmniejszenie asymetrii systemu dewizowego

• wolne transakcje bieżące i kapitałowe dłuższe niż 1 rok

Ustawa Prawo Dewizowe 18,12.98r. (w życie od 12.01.99r.)

• zewnętrzna wymienialność złotego

• ustawowa wolność transakcji kapitałowych ponad 1 rok

• liberalizacje w regulacji PIF

• prawo zakupu dowolnej kwoty walut obcych

• dwustopniowy system nadzwyczajnych ograniczeń dewiz

• nowoczesna terminologia

Wymienialność całkowita:

• polega na zapewnieniu rezydentom i nierezydentom przez władze monetarne danego kraju
  swobody w płatnościach z tytułu transakcji bieżących i kapitałowych

• w Polsce od 01.10.02r. ograniczenia nie dotyczą krajów OECD, UE, EOG

Wykład 4: RYNEK KAPITAŁOWY

• emitenci

• inwestorzy

• GPW w Warszawie

• Centralna Tabela Ofert CeTO

• Komisja Papierów Wartościowych i Giełd

• Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

• pośrednicy (biura maklerskie, doradcy inwestycyjni)

• fundusze inwestycyjne

• towarzystwa ubezpieczeniowe

• fundusze emerytalne

• Warszawska Giełda Towarowa

• Pitch Polska- środkowoeuropejskie centrum analiz i ratingu

Akcje:

• emituje akcje w celu zdobycia kapitału

• dywidenda - respektowanie decyzji akcjonariuszy

• posiadający ponosi odpowiedzialność za straty do wysokości kapitału

Obligacje:

• emitent: pożyczkobiorca

• emitent płaci odsetki

• zwracanie pożyczki - wykup

• gwarantowane odsetki

• kupujący obligacje nie ponosi odpowiedzialności za straty emitenta

• zabezpieczone lub nie

• krótkoterminowe (1 rok), średnioterminowe (1-3-5-10 lat), długoterminowe

• krajowe i międzynarodowe (zagraniczne lub euroobligacje

• oprocentowanie: stałe, zmienne, indeksowane, o kuponie zerowym (dyskontowe)

• zamienne na akcje

• z prawem pierwszeństwa w objęciu akcji

Perspektywy rozwoju rynku kapitałowego:

• WARSET

• planowany sojusz z GPW

• wzrost obrotów

• spółki nowej technologii

• mały wzrost kapitalizacji rynku - brak dużych emisji

• mała płynna kapitalizacja rynku - brak rozproszonego akcjonariatu

• brak odpowiedniej segmentacji

• brak rozbudowanej bazy inwestorów

• niedostateczna ochrona interesów akcjonariuszy

• nowe regulacje

• postęp technologiczny

• marginalizacja polskiego rynku

• zwolnienie od zysków giełdowych

• mała rola w gospodarce i przeregulowanie

- split - podział akcji na mniejsze

PIF: giełda, OTC

PIF: arbitraż, spekulacje, zabezpieczenie

PIF: walutowy, towarowy, rynku pieniężnego (procentowy), kapitałowy (indeksowy lub

akcyjny), kredytowy, katastroficzny, prognozy pogody PIF: SWAP, Futures, Opcja (warrant), Transakcja Terminowa Forward, inne egzotyczne

Wykład 5: RYNEK KREDYTOWY

Cechy:

• rynek zamknięty

• posiada segment pierwotny

• dotyczy uczestników rynku kapitałowego

• rynek mało bezpieczny w porównaniu do innych rynków

• funkcja alokacyjna (alokacja zasobów finansowych) - transfer wolnych funduszy od
  podmiotów, które dysponują ich nadwyżkami

• kontrola działalności podmiotów gospodarczych

Instrumenty: kredyty

Kredyt:

• uregulowany w Prawie Bankowym 97r.

• ze środków zdeponowanych przez klientów

• musi mieć konkretny cel

• charakter odpłatny

Pożyczka:

• uregulowana w Kodeksie Cywilnym 64r.

• ze środków własnych

• nie musi precyzować celu

• charakter odpłatny lub nie

Rezerwy:

• kredyt stracony (100%)
  -wątpliwy (50%)

• poniżej standardu (20%)

Suma kredytów i gwarancji jednemu podmiotowi nie może być wyższa niż 25% funduszy własnych banku. Jeżeli kredyt przekracza 10% funduszy własnych banku zarząd musi poinformować o tym Komisję Nadzoru Bankowego,

Kryteria:

- czas: - krótkoterminowy (do 1 roku)

• średnioterminowy (od 1 do 3 lub 5 lat)

• długoterminowy (powyżej 3 lub 5 lat)

- stopa %: - stała

- zmienna

- technika operacyjna: - w ROR

- w rachunku kredytowym

- waluta: - krajowa

- obca waluta

- cel: - obrotowe

- inwestycyjne

- sposób płatności: -jednorazowy

- linia kredytowa (transze) - odnawialna lub nieodnawialna

11

Kredyt dyskontowy - dyskonto weksli w banku (papier wartościowy w którym wystawca

poleca wypłatę określonej sumy beneficjentowi weksla)

• trasowany; wystawca (trasant) jest dłużny beneficjentowi
  (remitentowi), a płatnik (trasat) płaci beneficjentowi i ściąga
  należność od wystawcy

• własny: trasant = trasat

Kredyt lombardowy - papiery wartościowe pod zastaw

12

Wykład 6: RYNEK WALUTOWY

• popyt i podaż na waluty

• zespół reguł według których zawierane są transakcje walutowe

• urządzenia i czynności techniczne

• istotąjest kupno i sprzedaż walut obcych

• podział: rynek tradycyjny — spot, forward, swap

rynek transakcji futures i opcji

• rynek; międzybankowy, kłientowski, detaliczny

• dealing roora - chief dealer, senior dealers, junior dealers

• pozycja walutowa; zestawienie należności i zobowiązań danego podmiotu gospodarczego

w walutach obcych bez względu na termin realizacji

• zamknięta pozycja walutowa; należności = zobowiązania

• otwarta pozycja walutowa długa; należności > zobowiązania

• otwarta pozycja walutowa krótka: należności < zobowiązania

• ryzyko: pozycja długa grozi stratami w przypadku spadku kursu danej waluty, pozycja

krótka grozi stratami w przypadku wzrostu kursu waluty

- pozycja płynności: zestawienie należności i zobowiązań danego podmiotu gospodarczego

w walutach obcych i własnej ustalone na określony termin (24 - 48h)

- perspektywy;

• elastyczność kursu PLN

• prognoza wzrostu obrotów polskiego rynku

• zmiany kursowe — umocnienie PLN od 2000r.

• 2005r. - średni dzienny obrót 5mld USD

• ryzyko kryzysu (ok. 20%) mimo braku parasola ochronnego

• osłabienie NBP jako uczestnika rynku walutowego

• wzrost znaczenia swap oraz PIF

SPOT:

• walutowa transakcja natychmiastowa

• kupno / sprzedaż X za Y

• kurs w dniu zawarcia

• dostawa walut następuje w ciągu 2 dni następujących po dniu jej zawarcia

Forward:

• walutowa transakcja terminowa

• dostawa w ściśle określonym dniu w przyszłości (transakcja typu outright)

• poniedziałek — środa (spot), poniedziałek — czwartek (1 dniowy forward)

• musi zostać zrealizowana

• istnieje ryzyko nie wywiązania się II strony z postanowień kontraktu

• obrót pozagiełdowy

Not Delivery Forward (NDF):

- rozliczenie różnic kursowych między kursem terminowym z dnia zawarcia transakcji a
ustaloną przez bank stawką referencyjną w dniu rozliczenia transakcji

SWAP:

- transakcja natychmiastowa + transakcja terminowa

13

• transakcja terminowa + transakcja terminowa

• kursy w momencie zawarcia pierwszej

SWAP OUT:

- sprzedaż waluty bazowej w spot lub w terminowej bliższej i kupno w transakcji terminowej
lub transakcji terminowej dalszej

SWAP IN:

- kupno waluty bazowej w spot lub w terminowej bliższej i sprzedaż w transakcji terminowej
lub transakcji terminowej dalszej

Opcja:

- umowa między nabywcą a sprzedawcą w myśl której nabywca ma prawo ale nie ma obowiązku kupna lub sprzedaży określonej ilości konkretnego waloru (papiery wartościowe, akcje, waluty, towary) według z góry ustalonego kursu, w określonym terminie w przyszłości (europejska) lub wcześniej (amerykańska). Sprzedawca musi wypełnić umowę.

Wykład 7; POCHODNE INSTRUMENTY FINANSOWE

Segment giełdowy:

• futures na WIG20 (najbardziej płynny instrument pochodny na polskim rynku — kontrakt
  terminowy (wpłata ok. 6% wartości)

• futures na TechWIG (ok. 8%)

• futures na MidWIG (ok. 5%)

• futuresy akcyjne (ok. 4%)

• indeksowa jednostka syntetyczna (akcja)
  -opcjanaWIG20(IX03r.)

• warranty akcyjne (10 spółek) i indeksowe

• certyfikaty inwestycyjne i futuresy na NASDAQ i Dow Jones

Segment walutowy:

• rutures na USD i na EURO (lOtyś) - wpłata ok. 3%

• futures na obligacje skarbowe

Giełdy:

• Warszawska Giełda Towarowa

• MTS CeTO (Polska Giełda Finansowa) - futuresy na opcje i obligacje

• Giełda Poznańska 97r. - futures na tuczniki wieprzowe

• Giełda Energii — futures na energię elektryczną (zieloną i szczytową)

Segment pozagiełdowy (banki: walutowe i procentowe):

• walutowa transakcja terminowa forward

• swap walutowy

• opcje walutowe

• transakcja terminowa stopy procentowej FRAG

• IRS - swap stopy procentowej

• opcje procentowe

Prognoza dla PIF:

- 97r. - Ustawa o POPW (indeksowe, akcyjne)

• Ustawa o Giełdach Towarowych (walutowe, procentowe, towarowe)

• Ustawa o PIT

- PIF - prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od:

• cen towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny
  dewizowej

• wysokości stóp procentowych lub indeksów

• w szczególności opcje i kontrakty terminowe

• PIF na papiery wartościowe (papier wartościowy)

• Ustawa o Funduszach Inwestycyjnych i Emerytalnych

• Ustawa o Rachunkowości

Czynniki rozwoju instrumentów pochodnych:

• większa zmienność kursu złotego do walut obcych

• większa zmienność stóp procentowych

• liberalizacja obrotów kapitałowych

• zwiększenie świadomości zarządzających

15

• zwiększenie popytu na pochodne ze strony przedsiębiorstw

• dalszy rozwój instrumentów bazowych

• większa aktywność inwestorów instytucjonalnych i zagranicznych

• wzrost konkurencji pomiędzy instytucjami oferującymi instrumenty pochodne

Bariery rozwoju rynku instrumentów pochodnych:

• bariera edukacyjna

• mity i przesądy dotyczące pochodnych

• wysokie depozyty zabezpieczające

• niejednolite opodatkowanie

• problemy związane z rachunkowością pochodnych

• ograniczone możliwości ochrony przed zmianami stóp procentowych

Plany:

• opcje na akcje

• opcje na pozostałe akcje

• futuresy na obligacje skarbowe

• futuresy na indeksy giełd zagranicznych i akcje zagraniczne

Otwarte fundusze inwestycyjne (jednostki uczestnictwa) ok. 150

Zamknięte fundusze inwestycyjne (certyfikaty inwestycyjne - papiery wartościowe)

Fundusze inwestycyjne: Pioneer Pekao, PKO / Credt Suisse, ING, Skarbiec BRE, SEB,

DWS Polska, Union Investment, BZ WBK AIB, Warta, Bank Handlowy, CA IB, Commercial Union, PZU, Millenium, Kredyt Bank

-obligacji (45%)

• hybrydowe (28%) (zrównoważone)

• rynku pieniężnego (17%)

• akcyjne (9%)

Wykład 8: FINANSE PUBLICZNE

Finanse publiczne:

• budżet państwa

• fundusze celowe

• budżety samorządowe

• zasoby ubezpieczeń społecznych

• są związane z realizacją interesu publicznego:

Budżet państwa - zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków państwa podlegających periodycznej autoryzacji przez parlament

Zadania sektora publicznego:

• zarządzanie państwem i jego ochrona (urzędy, ochrona, bezpieczeństwo, wymiar
  sprawi edliwo ści)

• świadczenie usług finansowanych ze środków publicznych (zróżnicowane)

Funkcje państwa a funkcje finansów publicznych:

- funkcja alokacyjna - alokacje części zasobów - niesprawność mechanizmu rynkowego

• nadmierne zróżnicowanie dochodów (dostępność)
  -■ pełna swoboda wyboru

• efekty uboczne

• rynek nie zaspokaja w pełni potrzeb zbiorowych

- funkcja redystrybucyjna - państwo bezpośrednio nie wytwarza dochodu

• transfer jednokierunkowy (bez lub z kontrświadczeniem)

• transfery wewnątrz sektora publicznego (z budżetu do ZUS)

• transfer o charakterze zwrotnym (obligacje skarbowe)

• kontrowersje redystrybucji (efektywność czy równość)

• zasada zdolności podatkowej

- funkcja stabilizacyjna - instrument alokacji i dystrybucji dla łagodzenia wahań

• nie tylko instrumenty polityki fiskalnej

• ich nieskuteczność

• fiskaliści a monetaryści

• połączenie instrumentów fiskalnych i monetarnych

• hamowanie nadmiernych wzrostów i pobudzanie w impasie

• podatkowa progresja

• ASK (automatyczny stabilizator koniunktury) - podatek
  dochodowy, nie trzeba uchwalać zmian, nieadekwatność

• dyskrecjonalne regulowanie poziomu opodatkowania (czas na
  legislację, procedury, opór społeczny, efekt opóźnienia)

• wydatki — zasiłki dla bezrobotnych

• podatki ograniczają popyt oraz skłonność do oszczędzania

• nadmierne wydatki wywołują inflację, ale też nowy popyt

• deficyt powoduje wzrost stopy procentowej

• stabilizacja na rynku pracy

17

Przekrój podmiotowy budżetu:

• władze ustawodawcze (parlament, sejmik, rada)

• władze wykonawcze (rząd, zarząd)

• władze kontrolne (NIK, RIO - Regionalna Izba Obrachunkowa)

• aparat skarbowy

-jednostki finansowane z funduszy publicznych

Przekrój prawny:

• konstytucja

• Ustawa Prawo Budżetowe

• Ustawy budżetowe i uchwały samorządów terytorialnych

• Ustawy podatkowe

• Ustawa o finansowaniu samorządów terytorialnych i funduszy celowych

• Ustawy regulujące działalność ministra finansów i aparatu skarbowego

• Ustawa karnoskarbowa

• Ordynacja podatkowa

• Akty wykonawcze niższego szczebla

Przekrój instytucjonalny:

• Budżet państwa

• Budżety samorządów terytorialnych

• Ubezpieczenia społeczne

• Inne fundusze publiczne

Przekrój instrumentalny:

• podatki centralne i lokalne

• opłaty

• cła

• dochody z majątku publicznego

• składki ZUS

• subwencje i dotacje

• kredyty i obligacje

Fundusze celowe:

• od 01.01.99r. Ustawa o Finansach Publicznych zabrania tworzyć nowych funduszy

• fundusze celowe samorządowe od 1999r.

• szczegółowe zasady gospodarowania finansami w funduszach celowych - rozporządzenia
  ministra nadzorującego

• fundusze celowe to ok. 100 mld PLN (z czego % to Fundusz Ubezpieczeń Społecznych),
  fundusze samorządów terytorialnych to ok. 2mld PLN

• „lepsze miejsce w kolejce"

• mniej rygorystyczne zasady gospodarowania finansami, kumulacja na kolejne okresy,
  budżet nie może przejąć nadwyżek

• funkcja mobilizacji środków publicznych

• funkcja racjonalności wydatkowania środków publicznych

• zły wpływ na przejrzystość sektora publicznego

---