Makroekonomia wyklad nr 7
Inflacja - jest oto stan gospodarki wynikajacy z nadwyżki globalnego popytu nad globalna podaza w warunkach niemożności latwego zwiekszania podazy, przejawiajacy się w gospodarce rynkowej wzrostem cen, a w gospodarce centralnie planowanej - brakiem towary w sklepach. Zwykle jednak przyjmuje się następująca, waska definicje inflacji
Jest to trwajacy wzrost ogolnego poziomu cen, Jej miara jest stopa inflacji, która jest procentowy roczny wzrost ogolnego poziomu cen.
Dezinflacja - sytuacja, w ktorej maleje stopa inflacji (tempo wzrostu cen); może być ona rezultatem polityki panstwa lub dzialania czynnikow od niego niezależnych
Stagflacja - okres spadku PKB, recesji, wzrostu bezrobocia i jednoczesnie wzrost poziomu cen, proponowana przez Okuna miara stagflacji jest: współczynnik niewygodny, który obliczamy stopa bezrobocia + stopa inflacji
Szczegolowe wskaźniki inflacji:
CPI (consumer price index) - wskaźnik cen dobr i usług konsumpcyjnych
PPI (producer price index) - wskaźnik cen i dobr i usług produkcyjnych
Rodzaje inflacji (w zależności od nasilenia):
1. Pelzajaca - tempo wzrostu cen + 3-5% rocznie.
2. Kroczaca (umiarkowana) - tempo wzrostu cen = 5-10% rocznie.
3. Galopujaca - tempo wzrostu cen = 10-150% roczni.
4. Hiperinflacja - tempo wzrostu cen = 150-1000% rocznie.
5. Hiperinlacja - tempo wzrostu cen pow. 1000% rocznie.
6. Ukryta - w wyniku regulacyjnen roli panstwa podaz pieniadza jest wieksza niż towarow.
Skutki inflacji:
1. Powoduje niezamierzona, niesprawiedliwa redystrybucje dochodow i majatku.
2. Redukuje sprawność mechnizmow konkurencji i alokacji zasobow.
3. Utrudnia wzrost gospodarczy i zmniejsza bodzce do oszczędzania.
4. Zmniejsza konkurencyjność produkow na rynkach swiatowych (lub powoduje utrate konkurencyjności).
5. Nie zwalczana inflacja wykazuje skłonność do hiperinflacji i koniecznej reformy walutowej bardzo kosztownej.
Teorie wyjaniajace inflacje:
1. Popytowa.
Przyczyny - monetarne:
- inflacja kredytowa
- inflacja gotowkowa
- spadek stopy % za granica
Przyczyny niemonetarne:
- gwarancja panstwa co do pelnego zatrudnienia
- wzrost skłonności do inwestycji w warunkach pelnego zatrudnienia
- związane z handlem zagranicznym tj. odplyw dobr z rynku krajowego
2. Kosztowa:
Przyczyny niemonetarne:
- nacisk podatkow
- ograniczenia importu
- wzrost kosztow socjalnych
- regulacje cenowe
- nacisk związków zawodowych na place
- wzrost cen produktow w innych krajach
- dzialanosc monopoli miedzynarodowych
3. Monetarna (I. Fisher i M. Fredman)
Tempo wzrostu cen jest zdeterminowane tempem wzrostu podazy pieniadza (rola banku centralnego)
Antyfilacyjna polityka panstwa.
1. Przedstawiciele teorii popytowych proponuja:
- podnieść stope podatkowa w celu zmniejszenia popytu konsumpcyjnego
- zmiejszyc wydatki budżetowe (transfery i zakupy)
- ograniczyc popyt inwestycyjny i konsumpcyjny poprzez sprzedaz obligacji państwowych
- podenisc stope % i stope obowiązkowych rezerw bankowych
2. Przedstawiciele teori kosztowych proponuja dostosowanie tempa wzrostu dochodow do rozmiaru PKB:
- administracyjne zamrozenie cen i plac
- ustalenie obowiązkowych zasad kształtowania cen i plac
- stworzenie instytucjonalnej plaszczyny prozumienia się związków zawodowych z pracodawcami
- zastosowanie narzedzi tzw. Moralnej perswazji
3. Przedstawieciele teorii monetarnej za najskuteczniejsza polityke utrzymywania stabilosnosci cen proponuja rygorystyczna kontrole oempa wzrostu podazy pieniadza w obiegu.
Szesc instytucjonalnych warunkow wpływających na sytuacje na rynku pracy:
- ochrona zatrudnienia
- opodatkowanie pracy
- wysokość zasiłków dla bezrobotnych i okres, na który sa przyznawane
- sila przetargowa związków zawodowych
- centralizacja/ decentralizacja negocjacji placowych
- pośrednictwo pracy