9. REALIZM SOCJALISTYCZNY JAKO METODA TWÓRCZA

Zrodzony w ZR i proklamowany na Zjeździe Pisarzy Radzieckich w 1934 roku kierunek w sztuce, którego podstawowe założenia sformułował teoretyk literatury A. Żdanow oraz pisarz M. Gorki. Naczelną zasadą socrealizmu był ścisły związek dzieła z rzeczywistością, która jednak miała odbijać się w literaturze z uwzględnieniem:

-partyjności (zgodności wyrażonego w dziele światopoglądu z linią partii);

-ideowości (wierności zasadom marksizmu-leninizmu);

ludowości (kreowania świata z perspektywy ludu pracującego miast i wsi).

Literatura socjalizmu miała ponadto odznaczać się:

-optymizmem;

-dydaktyzmem

-typowością (przedstawieniem typowego bohatera w typowych sytuacjach).

Typowość pojmowano szerzej, jako uogólnienie obiektywnych praw rządzących rozwojem historycznym i społecznym, co w efekcie zamiast wiernego odbicia rzeczywistości w literaturze przynosiło literacką wizję świata takiego, jakim powinien być zgodnie z założeniami i celami ustroju, wizerunek rzeczywistości utopijnej.

Respektowanie w praktyce literackiej reguł rs prowadziło do schematyzmu, tzn. do zgodności utrzymanych w tej poetyce dzieł z odgórnie narzuconym, precyzyjnie określonym wzorcem. Ów schematyzm, determinujący temat, kompozycję, konstrukcję postaci i język socrealistycznych utworów, zadecydował o słabości artystycznej tych dzieł.

Rozwój socrealistycznej literatury przypadał w Polsce na l 1949-1955. W styczniu 1949 roku na IV Walnym Zjeździe ZZLP w Szczecinie rs uznano za obowiązującą metodę twórczą. Powstałe w tym okresie utwory prozatorskie i poetyckie świadczą o katastrofalnych skutkach odgórnego sterowania literaturą i oceniania twórczości artystycznej wedłukryteriów wyłącznie ideologicznych.

---