1. Wystepowanie na terenie polski i krotka charakterystyka skal najważniejszych glebotwórczych
Skały magmowe głębinowe - krzepną bardzo powoli, wszystkie minerały, maja czas na swobodna krystalizacje. Każdy minerał tworzy odrębny kryształ - jest widoczny gołym okiem. Są to skały jawnokrystaliczne. Wszystkie skały głębinowe zawierają dużo kwarcu, maja wiec jaśniejsze barwy, niezbyt duży ciężar, są kwaśne, np. granit. Występuje w Polskich Tatrach, Karkonoszach, a wydobywa się w Strzelinie i Strzeganiu. Jest to materiał budowlany, ozdobny, wykorzystywany także do budowy dróg; Sienit - w Polsce występuje w górach Izerskich; Gebro - występuje w górach Bystrzyckich i Orlickich. Są to skały wykorzystywane w budownictwie.
Skały magmowe wylewne - krzepną bardzo szybko na powierzchni ziemi, minerały nie tworzą odrębnych kryształów, są to skały skrytokrystaliczne. Zawierają mało kwarcu, a dużo metali. Mają ciemne barwy, są ciężkie i zasadowe, np. Bazalt - licznie występuje w Sudetach oraz buduje górę św. Anny na górnym Śląsku, wzniesienie Polemica w Szczawnicy. Bazalty wykorzystuje się budowy dróg; Anderyt - występuje na górze Wzar w Pieninach. Jest skalą ozdobną.
Skały o budowie porfirowej - są trzecią grupą skal magmowych - częściowo krzepną w głębi, częściowo na powierzchni ziemi. Tylko część minerałów widoczna jest gołym okiem. Do skal tych zaliczamy profir, melafir - są wykorzystywane wykorzystywane do budowy dróg.
Skały osadowe okruchowe - powstają w wyniku działania procesów wietrzeniowych oraz w wyniku osadzania, czyli tzw. sedymentacji. Dzielimy je na skały okruchowe luźne, np. druzgot skalny, żwir, piasek, ił - skały te najczęściej widoczne są w dolinach potoków górskich oraz rzek. Jeżeli rzeki odprowadzają te skały do zbiorników jezior bądź mórz, osadzają się one w ich dnach i tam ulegają zcementowaniu. Ze żwirów powstają zlepieńce, z piasków piaskowce, z iłów łupki. Skały te są miękkie, wykorzystane w budownictwie
Skały osadowe organiczne - tworzyły się ze szczątków organizmów roślinnych i zwierzęcych. Są to: antracyt, węgiel kamienny i brunatny, torf, wapienie (kreda pisząca, wapień koralowy, muszkowy, litotamiowy, mumulitowy), ropa naftowa i gaz ziemny. Mają ogromne znaczenie w gospodarce człowieka.
Skały osadowe pochodzenia chemicznego - powstają jako osady dawnych mórz w klimatach gorących i suchych - morza parowały, stawały się roztworami nasyconymi, z roztworów tych wytrącała się sól kamienna, potasowa, siarka. Wszystkie one mają duże znaczenie w gospodarce, mają zastosowanie w przemyśle chemicznym, spożywczym, zbrojeniowym.
Skały przeobrażone - powstają przez działanie wysokiej temperatury i wysokiego ciśnienia na skały osadowe lub magmowe. Najpopularniejsze z nich to marmur oraz grejs.
2. Definicja gleby , jej rola w ekosystemach, czynniki glebotwórcze omowienie roli skaly macierzystej
Gleba jest warstwą litosfery, która powstała ze skały macierzystej pod wpływem czynników glebotwórczych. Do czynników glebotwórczych zalicza się głównie działanie organizmów żywych, klimatu i wody. Gleby składają się z trzech faz, stałej, ciekłej i gazowej.
rolą gleby w ekosystemie jest dostarczanie potrzebnych związków chemicznych żyjących w niej zwierzętach i roślinach potrzebnych do życia .
3. Czynniki glebotwórcze, rola klimatu, wody rzezby terenu i org żywych w kształtowaniu profilu glebowego
Czynniki glebotwórcze - elementy środowiska geograficznego wpływające na powstawanie i rozwój gleb.
Do czynników glebotwórczych zalicza się:
-organizmy żywe
-klimat
-skały macierzyste
-rzeźba terenu
-stosunki wodne
-czas
-działalność człowieka
minerały wchodzące w skład skał decydują o podatności danej skały na wietrzenie
1. Na powierzchni ziemi wyróżnia się następujące rodzaje wietrzenia
a) wietrzenie fizyczne - to rozpad skały bez zmiany jej składu chemicznego, skały kruszą się na bloki, gruz i ziarna, przez co powstają pokrywy gruzowe.
Przeważa ono w klimacie zimnym i w wysokich górach, gdzie głównym czynnikiem niszczącym skały jest zamarzająca w strzelinach woda tzw. Zamróz
Natomiast w klimacie gorącym i suchym przeważa wietrzenie fizyczne spowodowane dużymi wahaniami temperatury powierzchni skał. Dobowe różnice temperatur na pustyni przekraczają 60oC
b) wietrzenie chemiczne - to rozdrobnienie skał na skutek np. rozpuszczania, utlenienia lub uwadniania, prowadzącego do zmiany składu mineralnego skały. W wyniku tego wietrzenia powstają zwietrzelinowe pokrywy gliniaste, a skały węglanowe ulegają krasowieniu. Przeważa ono w klimacie gorącym i wilgotnym, przy udziale wody
c) wietrzenie biologiczne (organiczne) - to odrębny typ wietrzenia. Polega ono na mechanicznym i chemicznym niszczeniu skał, ponieważ wzrost korzeni roślin powoduje rozszerzenie się szczelin skalnych i pękanie skał, a substancje chemiczne i kwasy organiczne wydzielane przez rośliny rozpuszczają się i rozkładają skały
4. Trójfazowy sklad gleby, sklad fazy gleby i związek z rodzajem skaly
Gleba to układ trójfazowy składający się z fazy: stalej-mineralnej i organicznej, cieklej-roztworu glebowego , gazowej-na która skladja się powietrze glebowe-mieszanina gazow i pray wodnej
5. Uziarnienie sklad granulometryczny gleby
2. Skład granulometryczny (uziarnienie) charakteryzuje stan rozdrobnienia mineralnej cześci fazy stałej gleby. Jest on wyrażany procentowym udziałem poszczególnych czątek mineralnych zwanych frakcjami granulometrycznymi.
FRAKCJE GLEBOWE w zależności od swej wielkości wykazują zróznicowanie pod względem składu mineralogicznego oraz chemicznego:
· Kamienie i żwir
· Piasek, pył i ił pyłowy
· Ił koloidalny
FRAKCJA GRANULOMETRYCZNA jest to umownie przyjęty zbiór ziaren glebowych( objętych wspólna nazwą), mieszczących się w określonym przedziale wielkości średnic, wyrażanych w milimetrach.
GRUPA GRANULOMETRYCZNA- określa się ja na podstawie procentowego udziału frakcji:
· Utwory kamieniste (kamienie)
· Utwory żwirowe (żwiry)
· Utwory piaszczyste (piaski)
· Utwory gliniaste (gliny)
· Utwory ilaste (iły)
· Utwory pyłowe (pyły)
4. Podział gleb na tzw. kategorie agronomiczne ze względu na ich skład granulometryczny:
I kategoria- gleby bardzo lekkie ( do 10% części spławialnych)
II kategoria- gleby lekkie (10-20 % części spławialnych)
III kategoria- gleby średnie (20-35% części spławialnych)
IV kategoria- gleby ciężkie (ponad 35% części spławialnych)
6. Porowatość, struktura porowatości
Zawartość powietrza w glebie okreslana jest jako porowatość powietrza (pojemność powietrza) zwykle jest to w graniach od 0,1 do 0,30 m3/m3 najczesciej 25 % całkowitej obojetosci i 50% porowatości ogolnej , mniejsza zawartość wystepuje Tl;yko w glebach zabagnionych i zageszczonych. Im wiecej porow areacyjnych o średnicy powyżej 30 nanometrow tym latwiej dyfuzja i bardziej zbliżony sklad powietrza glebowego i atmosferycznego
7. Gęstość fazy stalej i gęstość gleby
gęstości fazy stałej gleb, obliczanej na podstawie masy i objętości cząstek gleby. Jedną metodę stosuje się w przypadku gleb drobnoziarnistych (< 2 mm średnicy) a drugą metodę stosuje się w przypadku porowatych i nieporowatych utworów żwirowych i kamienistych (> 2 mm średnicy). Gęstość fazy stałej można wykorzystać, w połączeniu z gęstością objętościową gleby suchej (bps) oznaczoną zgodnie z PN-ISO 11272, do obliczania stosunku fazy stałej i porowatości warstw gleby. Niniejsza norma zawiera następujące aspekty oznaczania gęstości fazy stałej gleby: zasadę metody, stosowaną aparaturę, sposób postępowania podczas przygotowania próbek i oznaczania gęstości, obliczenia oraz formę protokołu badań
- gęstość gleby.
Gęstością gleby nazywamy masę jednego metra sześciennego suchej gleby, nienaruszonej strukturalnie. Jest zależna od uziarnienia oraz struktury gleby. Wyróżniamy dwa rodzaje gęstości:
- gęstość właściwą-rzeczywistą.
Mówi o tym o ile cząstka gleby nie zawierająca powietrza ani wody ma większą masę od cząsteczek wody, które zajmują tę samą objętość. Zależy od tzw. składu mineralnego.
- gęstość objętościowa.
Przez tą gęstość rozumiemy stosunek masy danej próbki gleby, która jest naturalna w swoim układzie do objętości całkowitej tej próbki. Ze wzrostem tej gęstości wzrasta stopień porowatości tej gleby i jest ona bardzie zbita.
8. Struktura gleby-uklad elementarnych czasek fazy staje gleby struktury proste , agregatowe nieagregatowe-typy rodzaje odmian
Struktura gleby to rodzaj i sposób wzajemnego powiązania oraz przestrzenny układ elementarnych cząstek stałej fazy gleby. Struktura makroskopowa, możliwa do określenia w warunkach terenowych, rozpatruje przede wszystkim kształt i wielkość elementów strukturalnych, uwzględniając ich trwałość (w tym wodoodporność) i stopień wykształcenia.
1. Struktury proste (nieagregatowe)
a) rozdzielno ziarnista - r
b) spójna (zwarta, masywna) - m
2. Struktury agregatowe
a) sferoidalne
- koprolitowa - ko
- gruzełkowata - gr
- ziarnista - zn
b) foremnowielościenne (poliedryczne)
- foremnowielościenna ostrokrawędzista (angularna) - oa
- foremnowielościenna zaokrąglona (subangularna) - os
- bryłowa - br
c) struktury wrzecionowate
- pryzmatyczna - pr
- słupkowa -ps
d) dyskoidalne
- płytkowa - dp
- skorupkowa - ds
3. Struktury włókniste
a) gąbczasta - hg
b) włóknista właściwa - hw.
9. Wpływ struktur agregatowych na wlasciowsci gleby
10. Mineraly ilaste i ich budowa, wpływ na właściwości gleby
Mineraly ilaste SA zbudowane z warstw ułożonych rownolegle względem siebie. W warstwie krzemowej tlenu i krzemu tworza czworościany tzw tetraedy. Zas w warstwie glinbowej atomy glinu tlenu i wodoru tworza ośmiościany oktaedry
Wpływ na wlasciowosci fizyczne
-sklad uziarnienia , typ i rodzaj struktury, porowatość, gęstość objetosciowa, przepuszczalosc, zdolność pęcznienia gleb , zwięzłość i plastyczność
Wpływ na retencje wodna, na wlasciwosci sorpcyjne, sorpcje jedno wymienna i fizyczna, wpływ na procesy pedogeniczne
Przemiany związków ogranicznych w glebie (humifikacja i mineralizacja
12. Zawartość materii organicznej SON w glebach polski i miąższość poziomow próchnicznych
Zawartość materi organicznej w % dla polski
Niska poniżej 1.0
Srednia od 1 do 2
Wysoka od 2 do 3
Bardzo wysoka powyżej 3,5
Dla ue niska poniżej 1,7
Srednia 1,7 do 3,4
Wysoka od 3,5 do 10,2
Bardzo wysoka powyżej 10,2
13. Rola prochnicy w glebie
Substancje próchniczne stanoowia 1 z podstawowych czynnikow decydujących o żyzności gleby . Prochnica, jako swoista forma sus organicznych przyczynia się do wzrostu i orzwoju orlsin poprzez wpływ na fizyczne chemiczn ei biol wlasciowosci gleby. Z tego względu można wyroznic 3 zasadnicze funkcje prochnicy w glebi. Funkcje fizyczna i fizykochemiczna-prochnica jest źródłem azotu i fosforu dla roslin oraz wpływa na wlasciowosci fizykochemiczne gleby. Fukcje biologiczna-prochnica wpływa na aktywosc mikroflory i mrofauny glebowej oraz na wzrost i rozwoj Roslin . Fukcja fizyczna-prochnic apoprawia strukture gleby tym samym wpływa na areacje , retencje wodna i ulatwia uprawe gleby, prochnica ma posrendi wpływ na przyswojanie mikroelementow przez rosliny a także na wiazanie herbicydow i innych srodkow ochrony rolslin
14. Rodzaje sorpcji
Sorpcja to zdolność gleby do zatrzymywania i pochłaniania różnych składników, a w tym jonów i cząsteczek. Decyduje o niej koloidalna faza stała. Sorpcja pozwala regulować odczyn gleby, magazynować dostarczane składniki i neutralizować szkodliwe dla organizmów żywych substancje, które dostały się do gleby.
a) Sorpcja wymienna polega na wymianie jonów pomiędzy roztworem glebowym a koloidalnym kompleksem sorpcyjnym gleby. Na miejscu jonów zasorbowanych na powierzchni koloidów glebowych wchodzi równoważna chemicznie ilość jonów z roztworu glebowego, np.:
Ad. b) Powstawanie w glebie nierozpuszczalnych związków w skutek reakcji chemicznych.
Ad. c) Sorbentami są organizmy żywe, gł. rośliny wyższe i mikroorganizmy, które pobierają i gromadzą jony na czas życia.
Ad. d) Polega na zagęszczaniu molekuł innych ciał znajdujących się w ośrodkach płynnych lub gazowych. W przeciwieństwie do sorpcji wymiennej nie są zatrzymywane jony, a całe molekuły (np. H2O, CO2, NH3).
Ad. e) Jej działanie podobne jest do działania sączka. Gleba, podobnie jak sączek, ma zdolność do zatrzymywania w swoich porach cząstek stałych, zawartych w zawiesinach wypłukiwanych z powierzchni.
15. Sorpcja wymienna kationow, budowa i sklad kompleksu sorpcyjnego, zrodla ujemnych ladunkow
Sorpcja wymienna kationow zachodzi pomiedzy komplesem sorpcyjnym gleby a roztworem glebowym, spodowdowane ejst to dazeniem do wyrównania stezen jonow. Ładunki zmienne koloidow zaleza od dysocjacji. Najczęściej w tworzeniu tych ładunków biora udzial cooh + i -h+
Kompleks sorpcyjny gleby sklada się z koloidow glebowych do których zaliczamy -mineraly ilaste-krystaliczne mineraly glinokrzemianowe typu kaolinitu illitu montmorylonitu, wermikulitu chloryty
-krystaliczne-uwodnione wodorotlenki żelaza i glinu
-krzemionke koloidalna
-prochnica glebowa
-kompleksowe związki ilasto próchniczne
16. Odczyn gleb polski i czynniki decydujące o ph gleby, wpływ ph na Rosiny i wlasciowosci gleby
17. Znaczenie wody
18. Faza gazowa gleby
Faza gazowa gleby zwana inaczej powietrzem glebowym. Jest mieszanian gazow i pary wodnej zawarotosc powietrza w glebie wpływa na prawidle zaopatrzenie korzeni w tlen i na aktywosc biologiczna gleby.
Sklad powietrza; zawartość głównych składników powietrza nie zmienia się zwane one sa składnikami stalymi, zawartość niktorych składników nei zmienia się . zwane sa one skalnikami zmiennymi. Składniki stale ; azot 78,08% tloen 20.95%, argon 0.94% neon hel meta krypto wodor ksenor
Klaniki zmienne: dwutlenek wegla siarki i azotu , ozon sklandiki mineralne i organiczne
Glejowe procesy, chemiczne i biologiczne przemiany w glebach nadmiernie nasyconych wodą (glej właściwy) oraz w glebach z czasowym stagnowaniem wody opadowej nad nieprzepuszczalnymi warstwami lub poziomami glebowymi (pseudoglej) (bagienne gleby, napływowa gleba, bielicoziemne gleby, gleby płowe). Decydujące znaczenie w procesie glejowym ma redukcja związków żelaza i manganu, powodująca powstanie gleju. Redukcja (reakcja redoks) związków żelaza(III) do żelaza(II) przez mikroorganizmy beztlenowe (beztlenowce) w obecności substancji organicznej nadaje charakterystyczną barwę zielonkawo-niebieską lub szaro-niebieską.
19. Właściwości termiczne
głębokość gleby - termin którego charakterystyka wiąże się ściśle z następującymi pojęciami:
genetyczna głębokość gleby - suma miąższości wszystkich poziomów genetycznych. Za miąższość poziomu skały macierzystej (poziom C), uznaje się jej górną część. Genetyczna głębokość gleby na Niżu Polskim generalnie nie przekracza 2 metrów.
solum - górna część profilu glebowego, obejmująca poziomy genetyczne zalegające powyżej skały macierzystej (poziom C).
biologiczna głębokość gleby - część profilu glebowego nosząca ślady obecności organizmów żywych.
rhizum - część profilu glebowego wyznaczona głębokością przenikania korzeni roślin.
20. charakterystyka typow gleb-
Tundrowe - tworzą się w klimacie subpolarnym, są płytkie i słabo wykształcone ze względu na wieloletnią zmarzlinę; uprawy jęczmienia i ziemniaków
Bielicowe - tworzą się w klimacie umiarkowanym chłodnym na piaskach porośniętych lasami iglastymi. Słabo rozwinięty poziom próchniczny i dobrze wykształcony poziom wymywania w postaci jasnej wstęgi kwarcowej pyłu i piasku. Uprawy żyta, owsa, jęczmienia, ziemniaków, roślin pastewnych
Brunatne - tworzą się na obszarach lasów mieszanych i liściastych klimacie umiarkowanym i podzwrotnikowym o cechach oceanicznych. Słabiej zaznaczony proces bielicowania, lepiej rozwinięty poziom próchniczny. Rośliny zbożowe, okopowe i przemysłowe
Czarnoziemy - tworzą się w klimacie umiarkowanym na lessach, przy udziale trawiastej i cebulkowej roślinności stepowej. Poziom próchnicy dochodzi do 1m i więcej. Uprawa pszenicy, buraka cukrowego, bawełny.
Kasztanowce - tworzą się w klimatach ciepłych suchych, poziom próchnicy jaśniejszy o czerwonym zabarwieniu pochodzącym od tlenków żelaza. Uprawa pszenicy, kukurydzy, bawełny.
Szaroziemy pustynne - słabo rozwinięty poziom próchniczny lub jego całkowity brak ze względu na brak wody i szaty roślinnej.
Rędziny - tworzą się na wietrzejących wapieniach, dość gruby poziom próchnicy zalegają bezpośrednio na skale macierzystej. Uprawy urodzajnie, ale trudne do uprawy.
Mady - tworzą się wzdłuż dolin rzecznych i na obszarach ujściowych ujściowych drobnego materiału naniesionego przez rzeki. Bogata w próchnicę. Nadają się do wszystkich, ale często wymagają melioracji.
Bagienne - wysoko położone lustro wody gruntowej i mały przepływ powodują powstawanie nierozłożonej torfowej próchnicy. Mało urodzajne uprawy, wymagają osuszenia.
Czarne ziemie - powstają na obszarach zarastających bagien, zanikających jezior przy obniżonym poziomie wód gruntowych. Uprawy urodzajne, ale wymagają odpowiednich zabiegów agrotechnicznych.
Górskie - płytkie, pozbawione wyraźnego profilu, niszczone przez wietrzenia. Uprawy słabe, stanowią podstawę hodowli. W dolinach owies i ziemniaki.
21. Symbol: O
Poziom: organiczny (ściółka)
Charakterystyka: powierzchniowy, zbudowany z obumarłych części organicznych, zawiera powyżej 20% świeżej lub częściowo rozłożonej materii organicznej.
Symbol: A
Poziom: próchniczy
Charakterystyka: rozłożona substancja organiczna, barwa od szarej do czarnej, zawiera poniżej 20% materii organicznej
Symbol: E
Poziom: wymywania (eluwialny)
Charakterystyka: wymyte związki żelaza, glinu oraz innych substancji ilastych, barwa jasnoszara od dużej ilości kwarcu, typowy dla bielic
Symbol: B
Poziom: wzbogacania (wmywania, iluwialny)
Charakterystyka: wmyte związki pochodzące z poziomu wyższego, charakteryzuje się barwą rdzawoszarą do brunatnej
Symbol: G
Poziom: glejowy
Charakterystyka: zredukowane cząstki żelaza przy braku dostępu tlenu, odcień niebieski lub zielony
Symbol: M
Poziom: murszowy
Charakterystyka: objęty murszowym procesem glebotwórczym, zawiera różnej wielkości rozdrobnione ziarna, typowy dla przeobrażonych gleb bagiennych
Symbol: P
Poziom: bagienny
Charakterystyka: objęty bagiennym procesem glebotwórczym, typowy dla gleb powstałych z obumarłych części organicznych (np. torfowe)
Symbol: C
Poziom: skały macierzystej
Charakterystyka: materiał nieskonsolidowany, niewykazujący cech innych poziomów glebowych, z wyraźnymi cechami wietrzenia abiotycznego
Symbol: D
Poziom: podłoże mineralne
Charakterystyka: nielite mineralne podłoże gleby organicznej (np. piaski, muły)
Symbol: R
Poziom: podłoże skalne
Charakterystyka: lita lub spękana skałą zwięzła (magmowa, przeobrażona, osadowa) występująca w podłożu
…………………………………………………………………………………………………...
1.)Gleba - jest to zewnętrzna powłoka litosfery, składająca się z:
● cząstek mineralnych [rozkruszonej skały]
● cząstek organicznych [szczątków organizmów roślinnych lub zwierzęcych]
● powietrza
● wilgoci glebowej
(2.) Gleby są produktem wietrzenia skał przy udziale organizmów żywych [bakterii, grzybów]. Procesy wietrzeniowe przygotowują podłoże mineralne gleby, zapewniając odpowiednią porowatość, zdolność pochłaniania i utrzymywania wody oraz powietrza.
(3.) Proces glebotwórczy - jest to proces stopniowej zamiany zwietrzeliny skalnej lub luźnej skały w glebę. Składa się z następujących etapów:
● procesu mineralizacji
[prowadzącego do całkowitego rozkładu części organicznych na związki
nieorganiczne i mineralne]
● procesu humifikacji
[polegającego na tworzeniu i akumulacji próchnicy]
● procesu przemieszczania
[którego istotę stanowi przemieszczanie się składników organicznych i
mineralnych wraz z wodą, odgrywającą istotną rolę w procesie glebotwórczym -
gdyż zajmuje się ona nie tylko przenoszeniem substancji pokarmowych, ale
również i ich rozpuszczaniem]
(4.) Dowód na postępowanie procesu glebotwórczego stanowi powstanie poziomów glebowych, które tworzą profil glebowy. Poziomy glebowe przedstawiają się następująco:
● A0 - poziom ściółki
● A1 - poziom akumulacji próchnicy
● A2 - poziom wymywania [eluwialny]
● B - poziom wmywania [iluwialny]
● C - poziom skały macierzystej, rozkruszonej, zwietrzałej
● D - poziom skały podścielającej/poziom litego podłoża skalnego
Czynniki wpływające na proces przekształcania tworzywa skalnego w glebę:
● warunki klimatyczne [temperatura, opady]
● obecność organizmów roślinnych i zwierzęcych
● właściwości skały macierzystej
● ukształtowanie/rzeźba terenu
● obecność wód płynących
● działalność człowieka
● czas [1 milimetr próchnicy tworzy się w 300 do 500 lat]
Gleby - podobnie jak klimat i organizmy roślinne - charakteryzują się rozmieszczeniem strefowym.
Warunki termiczne gleby wpływają na przydatność rolnicza gleb przez wpływ na szybkość na przemian chemicznych i procesów biologicznych.W niskiej temperaturze zahamowany jest proces mineralizacji i utrudniona przechodzenie w formy przyswajalne N P S Ca,nastepuje ograniczenie pobierania i transportu jonów. Stosunki termiczne gleb w warunkach klimatu umiarkowanego majanajwieksza znaczenie na wiosne kiedy szybkość nagrzewania wpływa na rozpoczęcie i przebieg wegetacji.Szybciej nagrzewaja się gleby suche, porowate o malej pojemności cieplej-gleby piaszczyste-gleby cieple. Gleby ciezkie zwiezle i wilgotne o duzej pojemności cieplnej -gliny i ily-gleby zimne.
…………………………………………………………………………………………………...
1. Z jakich skal zostaly wytworzone gleby zajmujace najwieksza powierzchnie na terenie Polski?- piaski roznego pochodzenia(51%)
2. Jaki typ gleb tworzy się na osadach aluwialnych - mady (możliwe ze piaski aluwialne)
3. Typy gleby brunatnej - wlasciwa, kwasna, plowa
4. najwieksza na terenie polski powierzchnie zajmuja gleby - brunatnoziemne ( 52%)
5. powierzchnia gleb na terenie polski: czarnoziemy (1%), czarne ziemie (2%), mady (5%), redziny (0,9%), gleby brunatnoziemne (ponad 52%) gleby bielicoziemne (ponad 26%)
6. czynniki glebotworcze i rola skaly macierzystej i dzialalnosci czlowieka na ksztaltowanie profilu glebowego:
czynniki glebotworcze:
a) podloze geologiczne- skala macierzysta
b) klimat
c) rzezba terenu- procesy morfogenetyczne
d) warunki wodne- retencja, krazenie, aluwia, deluwia
e) biosfera -flora i fauna
f) czlowiek
g) czas
rola skaly macierzystej:
Od skaly macierzystej zalezy skald mineralny gleby, wplywa na właściwości fizyczne, chemiczne gleby oraz jej właściwości wodno-powietrzne
rola dzialalnosci czlowieka-:
Degradacja, deforestacja, straty materii organicznej, erozja, wyjalowienie, zakwaszenie, melioracja, zageszczenie gleby, zmiany porowatosci i struktury
7. Gliny zwalowe to skaly macierzyste gleb: plowych, czarnych ziem, gruntowo-glejowych i opadowo0glejowych, brunatnych
8. wapien kredowy to skala macierzysta gleb: redzin
9. Piaski plejtocenskie to skaly macierzyste gleb: bielicowa
10. nazwa gleb brunatnych wedlug systematyki WBR: cambicols
11. podaj polski odpowiednik nazwy gleb luvisols: gleby plowe
12. poziomy A i Et wystepuja w glebach: plowych
13. poziomy A-Abbr-Br-C okreslaja budowe gleby: czarnoziemy zdegradowane
14. Gleby antropogeniczne to gleby przeksztalcone pod wplywem: dzialalnosci czlowieka bezposredniej ( np. nawapnianie gleby, regulacja stosunkow wodnych) lub posredniej ( modyfikacja roslinnosci, wycinanie lasow). Ma na to wplyw intensywna gospodarka i przemysl.
15. Glowne skladniki fazy stalej gleby ( wymien i krotka charakterystyka)
Faza stala gleby sklada się z czastek elementarnych
a) ziaren globowych-mineralnych
b) organicznych
c) mineralno organicznych
Ziarna te charakteryzuja się zroznicowana wielkoscia i skaldem minerlanym. Frakcje granulometryczne to zgrupowane ziarna glebowe o okreslonych wymiarach srednic. Czesc mineralna fazy stalej zawiera skladniki o charakterze kationow: K, Ma, Ca, Mg, Fe, Mn, Cu, Zn, CO. Czesc organiczna fazy stalej jest zrodlem azotu, a w mniejszym stopniu fosforu i siarki.
16. porowatosc- nazywa się wlasciwosc gleby, polegajaca na wystepowaniu wolnych przestworow miedzy elementami stalej fazy gleby.
Struktura porowatosci to rozklad objetosci porow w zaleznosci od ich srednicy.
17. typy struktur agregatowch:
struktury sferoidalne: koprolitowa, gruzelkowa, ziarnista
foremnowieloscienne: foremnowieloscienna ostrokrawedzista, foremnowieloscienna zaokraglona, brylowa
wrzecionowate: pryzmatyczna, slupkowa
dyskoidalne: plytkowa, skorupkowa
18. rola struktury agregatowej w glebie:
-odpowiedni wplyw na pojemnosc powietrza
- wlasciwe stosunki hydrofizyczne
19. Mineralny sklad fazy stalej gleby- w bardzo duzym stopniu zalezy od skladu mineralnego skaly macierzystej. W skladzie gleby znajduja się okruchy skaly macierzystej oraz mineralow roznej wielkosci i ksztaltu.
Mineralna czesc gleby zbudowana jest najczesciej z : krzemianow ( kwarc, opal), glinokrzemianow ( ortoklaz) mineralow ilastych, tlenkow glinu, tlenkow zelaza, weglanow ( kalcyt, dolomit)
20. Rodzaj gleby okreslany jest na podstwie skaly macierzystej o skaly podloza gleby
21. gatunek gleby okreslany jest na podstawie uziarnienia ( granulacji) gleby, obejmuje caly profil
22. typ gleby- obejmuje gleby o takim samym układzie głównych poziomów genetycznych, zbliżonych, właściwościach chemicznych i fizykochemicznych, jednakowym rodzaju wietrzenia, przemieszczania się i osadzania składników, o podobnym typie próchnicy.
23. gleby strefowe - są związane z klimatem umiarkowanym ciepłym o
dość znacznej wilgotności. Do gleb strefowych Polski zalicza się:
brunatne i płowe, rdzawe, bielicowe i bielice
24.mineraly ilaste- Minerały ilaste są uwodnionymi glinokrzemianami Al, Mg i Fe, należącymi do krzemianów warstwowych. Mają strukturę warstwową lub warstwowo krzemową.Są on często wykorzystywane w różnych dziedzinach przemysłu. Np. jako środki ogniotrwałe, mogą być: dwuwarstwowe- kaolinit lub trojwarstwowe- hydromuskowit i illit
Funkcje mineralow ilastych:
- wplyw na właściwości fizyczne
- wplyw na retencje wodna
- wplyw na właściwości sorpcyjne
- regulacja odzynu
25. Gleba odznacza się zdolnoscia sorpcyjna czyli zdolnoscia do zatrzymywania i pochlaniania roznych skladnikow glebowych w tym jonow i czastek
Sklad kompleksy sorpcyjneg
- kaolinit 2-6
- uwodnione FE2O3 i Al2O3 ~4
- illit 20-40
- montmorylonit 60-120
- alofan 100
- prochnica 180-300
26. jednostki ukladu SI wyrazajace pojemnosc sorbcyjna gleby cmol(+)/kg; mmol(+)/kg
27. Sorpcja to zdolność gleby do zatrzymywania i pochłaniania różnych składników, a w tym jonów i cząsteczek
Rodzaje sorpcji:
-wymienna (fizykochemiczna)
-chemiczna
-biologiczna
-fizyczna
-mechaniczna
Który rodzaj sporpcji polega na tworzeniu się w glebie weglanow i fosporanow
Sorpcja chemiczna- Powstawanie w glebie nierozpuszczalnych związków w skutek reakcji chemicznych
28 stopien wysycenia kompleksu sorpcyjnego zasadami V%- stosunek zawartosci kationow zasadowych w tym kompleksie do calkowitej pojemnosci sorpcyjnej. Wzor V%=s/Th * 100%
29. podzial gleb polski na podstawie wielkosci pH: pH w I H2O, II KCl
gleby silnie kwasne I <5,0 II <4,5
gleby kwasne I 5,1-6,0 II 4,6-5,5
gleby lekko kwasne I 6,1-6,7 II 5,6-6,5
gleby obojetne I 6,8-7,4 II 6,6-7,2
gleby zasadowe I >7,4 II >7,2
30. na terenie polski przewazaja gleby o odzynie kwasnym, sa to gleby silnie kwasne i kwasne, które zajmuja 50% pow. Kraju
31. przyczyny zakwaszenia gleb polski
- brak skladnikow zasadowych w skalach macierzystych
- przewaga opadow nad parowaniem
- odprowadzenie skladnikow zasadowych z plonami
- odprowadzenie do gleb subst zakwaszajacyh NOx, SO2, SO3, CO2
-stosowanie nawozow azotowych
-rozklad subs organicznej
32. poziomy prochniczne oznaczane symbolem A maja w glebach mineralnych Polski zawartosc prochnicy w granicach : 0,6-7,0%
33.prochnica- dobrze zhumifikowana, bezpostaciowa materia organiczna. Powstaje w procesie humifikacji z obumarlych resztek roslinnych i zwierzecych. Jest to substancja wieloszczatkowa o skomplikowane budowie
Sklad prochnicy
- kwasy huminowe- nierozpuszczalne w wodzie w warunkach kwasnych
- kwasy fulwowe- rozpuszczalne w wodzie- frakcje zw prochnicy o barwie zoltej do zoltobrazowej
- huminy nierozpuszczalne w calym zakresie pH, frakcje zw prochnicznych o barwie czarnej
34. Grupa funkcyjna w prochnicy i ich rola:
-COOH, -OH(fenoli i alkoholi), -OCH3 i grupa chinonowa sa odpowiedzialne za duze zdolnosci sorpcyjne prochnicy. Dzieki obecnosci grup funkcyjnych, prochnica ma zdolnosci sorpcji wymiennej kationow.
35. Zdolnosci jonowymienne prochnicy - zdolnosc sorpcji wymiennej:
Polega na tym, ze jon z r-ru glebowego wymienia jon z pow lub struktury koloidu glebowego
36 ektohumus- prochnica zaw, kwasn, surowica
37. typy prochnic gleb lesnych-
Moder jest przejściową formą próchnicy od mor do mull, charakterystyczną dla gleb darniowo-bielicowych oraz górskich gleb łąkowych. Poziomy próchniczne typu moder składają się z nieznacznej miąższości (2-3 cm) poziomu ściółki, który stopniowo, bez wyraźnej granicy, przechodzi w poziom akumulacyjny. Jest to typ próchnicy średnio zhumifikowanej.
Mull jest formą próchnicy charakterystyczną dla gleb kasztanowych, czarnoziemów, rędzin i innych gleb wykazujących wysoką aktywność biologiczną. Powstaje ona przy udziale roślinności trawiastej. Jest to dobrze zhumifikowana substancja organiczna, wytworzona przy udziale bezkręgowców i bakterii przerabiających resztki roślinne.Ten typ próchnicy charakteryzuje się odczynem obojętnym
Mor jest formą próchnicy występującą przeważnie w glebach lasów iglastych i na wrzosowiskach.
Powstaje ona w warunkach niskiej aktywności biologicznej środowiska, w których humifikacja i mineralizacja substancji organicznej przebiegają bardzo powoli. W przemianach resztek roślinnych udział biorą głównie grzyby acidofilne oraz wykazujące małą aktywność bezkręgowce.
38. Wlyw prochnicy na właściwości fizyczne i fizykochemiczne gleby
- porowatosc: wplywa na przepuszczalnosc, gestosc objetosciowa i podatnosc na erozje
- strukture agregatowa: struktura dziala jako lepiszcze, powodujac sklejanie elementarnych czastek masy glebowej w agregaty
- retencja wodna: zwiazki prochniczne posiadaja wysoka pojemnosc wodna.
- właściwości sorpcyjne- swoiste zwiazki prochniczne stanowia organiczna czesc skladowa kompleksu sorpcyjnego.
39. WartoscC:N co to jest i od czego zalezy
Stosunek CN- ilosciowy stosunek wegla organicznego do azotu w prochnicy glebowej lub materii lesnej. Zalezy od dawki zastosowanego nawozu.
40. Rodzaje wody w glebie
woda wolna
- grawitacyjna-filtracyjna
- gruntowa
kapilarna- podparta i zawieszona
woda zwiazana adsorpcyjnie
- woda higroskopowa
- blonkowata
para wodna
lod
woda wchodzaca w sklad zwiazkow chemicznych- konstytucyjna
41. rosliny korzystaja przedewszystkim z wody:
- kapilarnej wlascwiej zawieszonej
- infiltracyjnej
Dostepnosc wody dla roslin zalezy od srednicy porow glebowych
42. granica wartosci pF dla wody niedostepnej dla roslin to 4,2
43. sklad powietrza glebowego:
Powietrze glebowe w porownaniu z powietrzem atmosferycznym zawiera mniej tlenu a wiecej CO2 i pary wodnej, azot. W glebie w ktorej wzrasta ilosc wody a maleje ilosc powietrza pojawiaja się procesy redukcyjne. W glebie przesuszonej panuja warunki sprzyjajace oksydacji( utlenianiu)
44. wplyw powietrza na procesy mineralizacji subst. Organicznej w glebie, nadmierna przewiewnosc gleb wplywa na obnizenie zawartosci prochnicy w glebie.
45. makropory to przestrzenie, w których zanjduje się najczesciej powietrze
46. mezopory- pory transportowe wypelnione sa najczesciej woda
47. procesy glejowe- - polega na redukcji mineralnych czesci utworu glebowego w warunkach dużej wilgotności w obecności sus. Orag. Oglejenie powstale w wyniku dzialania wysokich wod gruntowych powoduje powstanie poziomu oglejenia gruntowego ( G) a w wyniku oddziaływania wod opadowych poziomu oglejenia opadowego(Gg)
48. struktura agregatowa sferoidalna reguluje: stosunki powietrzno wodne
49. zasobnosc gleby- sumaryczna zawartość w glebie dostępnych dla roślin makro- i mikroelementów, a także substancji organicznej w różnym stopniu rozkładu. Zasobność gleby zależy od składu mineralogicznego gleby, ilości i jakości związków próchniczych, właściwości sorpcyjnych, odczynu gleby i innych. Właściwość ta może być wynikiem procesów glebotwórczych (naturalna) lub może być wytworzona przez człowieka (sztuczna). Rozróżnić można również zasobność ogólną (całkowita ilość składników) oraz zasobność w składniki przyswajalne (dostępne dla roślin).
Zyznosc gleby- naturalna zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roślin. Stanowi ona zespół morfologicznych, fizycznych, chemicznych, fizykochemicznych, biochemicznych i biologicznych właściwości gleby, zapewniających roślinom odpowiednie warunki wzrostu. Jest wypadkową naturalnej zasobności i właściwości gleby.
50. Makro i Mikroelementy i skladniki biogenne
mikroelementy- mangan, cynk, bor
makroelementy- wegiel, wodor, tlen, azot
mikroskladniki- olow, kadm, rtec
makroskladniki- krzem, glin, sod
51. klasy bonitacyjne- udzial pow gleb ornych w poszczegolnych klasach bonitacyjnych. Bonitacja to podzial gleb wg ich jakosci. Grunty orne podzielono na 9 klas.
I najlepsze, II bardzo dobre, IIIa dobre , III b : średnio dobre, IV a -średniej jakości, lepsze
IV b: średniej jakości, gorsze , V słabe , VI najsłabsze , VI Rz gleby pod zalesienia
52. mapy glebowo rolnicze- jaka zawieraja tresc?
- kontury poszczegolnych kompleksow rolniczej przydatnosci gleb, lasow i nieuzytkow rolniczych
- granice pomiedzy gruntami nalezacymi do roznych klas bonit.
- typy i gatunki gleb
- odkrywki glebowe badane przez redaktora terenowego
- granice zew obrebu
- granice wladania z numerami ewidencyjnymi dzialek
- tereny osiedlowe, tereny komunikacyjne i zbiorniki wodne
53. Degradacja gleb- proces prowadzący do spadku żyzności gleby wskutek zniszczenia wierzchniej warstwy próchnicznej (próchnica glebowa) (np. wskutek erozji gleby, niewłaściwej uprawy, pożarów, zbytniego odwodnienia), zanieczyszczenia substancjami szkodliwymi (np. metalami ciężkimi) lub zamiany drzewostanów liściastych na iglaste, które powodują jej zakwaszenie. Najbardziej narażone na degradację są gleby piaszczyste.
Dewastacja- proces calkowitego niszczenia gleb, któremu towarzyszy silne przeksztalcenie i spustoszenie terenu, calkowita utrata wartosci uzytkowe gruntu, w wyniku niekorzystnych zmien rzezby terenu, gleby, warunkow wodnych i szaty roslinnej.
54. najwazniejsze ustwy dajace podstawy prawnej ochrony gleb Polski: Ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntow rolnych i lesnych Dz.U.Nr16, poz 78
55. czynniki powodujace degradacje gleb
- nadmierne zakwaszenie
-kwasne opady atmosferyczne
- erozja wodna i wietrzna
- osuwiska
- przemyslowo- chemiczne zaniczyszczenia
- rolnictwo
- pozary
- tzresienia ziemi
- zmniejszenie bioroznorodnosci
- pustynnienie
……………………………………………………………………………………………….......
56. Bonitacja gleb, ocena jakości gleb pod względem ich wartości użytkowej, biorąca pod uwagę żyzność gleby, stosunki wodne w glebie, stopień kultury gleby i trudność jej uprawy, w powiązaniu agroklimatem, rzeźbą terenu oraz niektórymi elementami stosunków gospodarczych.
57. Przy bonitację gleb uwzględnia się następujące kryteria:
1) budowę profilu glebowego (typ i podtyp gleby, rodzaj, gatunek i miąższość poziomu próchnicznego oraz zawartość próchnicy, odczyn i skład chemiczny, właściwości fizyczne, oglejenie gleby),
2) stosunki wilgotnościowe, uwarunkowane położeniem w terenie,
3) wysokość n.p.m.
58. ŁĘGI-las łęgowy - zbiorowisko leśne lub zarośla porastające doliny rzek i strumieni. Tereny te bywają okresowo zalewane. Charakterystyczną roślinnością łęgów są wierzby, topole i olchy. Na żyźniejszych obszarach spotyka się też wiązy, jesiony oraz dęby szypułkowe. Runo łęgów jest zwykle bogate i wielowarstwowe.
59. Bagna, obszary ziemi znajdujące się pod stałym wpływem wysokiego poziomu wód gruntowych, często o charakterze zastoiskowym, znajdujące się w strefie zalewowej dolin rzecznych, zagłębieniach terenowych i w miejscach po wyschniętych jeziorach
60. Grunty orne -podzielono na gleby terenow równinnych, wyżynnych i nizinnych oraz terenow gorskich. Bonitacja tych gleb opiera się na terenowych badaniach odkrywek glebowych uwzględniających:
a) miąższość gleby i poziomuprochniczego
b) barwe
c) sklad granulometryczny
d) odczyn
e) poziom wody grunowej
f) oglejenie
61. Kompleksy przydatności rolniczej gleb to zespoly roznych jednostek taksonomicznych gleb, które wykazuja zbliżone właściwości rolnicze i mogą być podobnie uzytkowanea)
a) kompleksy pszenne-(3)26% naleza tu gleby srednie i ciezkie, zawierające wiecej niż 20% czesci spl lub wiecej niż 8% ilu koloidalnego
b) kompleksy zytne(4)- 61,6% gleby lekkie ,20% cz. Splawialnych, prawidłowo uwilgotnione okresowo lub stale suche
c) kompleksy zbozowo-pastewne (2) 7,9% gleby o roznym skladzie granulom.
d) kompleksy gorskie(5) 5% gleby terenow gorskich
62. Przy klasyfikowaniu gleb do kompleksow bierze się pod uwage:
a) charakter i właściwości sa,ej gleby
b) warunki klimatyczne
c) warunki geomorfologiczne
d) stosunki wodne gleby
63. Przy ustalaniu kompleksu przydatności rolniczej gleb pod uzytki zielone bierze się pod uwage:
a) klase bonitacyjna
b) typ siedlisk grądy, łęgi, bagna
c) kategorie uwilgotnienia
64. Kompleksy użytków zielonych:
1z kompleks użytków zielonych b. dobrych (1,7%) I, II kl. Bonit.
2z - `' - `' - `' - `' - `' - `' średnich ( 56,6%) III, IV kl. Bonit.
3z - `' - `' - `' - `' - `' - `' slabych i b. slabych (41,7%) V, VI kl Bonit
65. proces bielicowania- zachodzi przy kwasnym odczynie w glebach piaszczystych pod lasami iglastymi. Polega na rozkładzie glinokrzemianow i koloidow glebowych. Żelazo i gleba latwo tworza rozpuszczalne kompleksy. Prowadzi to do powstawania jasnego poziomu eluwialnego Ees- endopedon albic i lezacego pod nim brunatnordzawego poziomu iluwialnego Bhfe- endopedon spadic, diagnostycznie dla gleb bielicowych i bielic.
66. czarnoziemy- W Polsce sa glebami reliktowymi wytworzonymi z lessow, głębokość poziomu próchniczego 40 cm. Stosunki wodne nie maja wpływu na morfologie gleby. Zawartość próchnicy w tych glebach wynosi ok. 2-4%. Wyróżniamy 2 podtypy: czarnoziemy niezdegradowane i czarnoziemy zdegradowane.
67. czarne ziemie- Powstanie ich wiaze się z akumulacja mat. Org. W warunkach dużej wilgotności w mineralnych utworach glebowych, zasobnych w weglan wapnia i czesci ilaste. Zachodzi w nich proces łaczenia się związków humusowych wysycanych wapnem z iłem koloidalnym w próchniczne związki org-min, nadające tym glebom charakterystyczna gruzelkowata strukture i czarna barwe. Bardzo żyzne. Wysycane wapnem i magnezem.
68. Typ IB 1a Rędziny: Skale macierzysta redzin stanowia zwietrzeliny skal weglanowych: wapieni margli, dolomitow oraz opoki roznych formacji glebowych a także skal siarczanowych
-> podtyp IB 1a rędziny inicjalne: budowa profilu ACca-Cca. Poziom ACca nie przekracza 10cm i zawiera duza ilość okruchow skaly macierzystej
-> podtyp IB 1b rędziny właściwe: budowa rpofilu ACca-Cca. Miąższość poziomu próchniczego 10-30cm a zawartość próchnicy zwykle nie przekracza 3%
-> podtyp IB 1c rędziny czarnoziemne: budowa profilu A-ACca-Cca łaczna miąższość poziomu próchniczego wieksza niż 30 cm o zawartości próchnicy 3-4%. Kompleks sorpcyjny charakteryzuje się pelnym wysyceniem zasadami, odczyn zasadowy. Wytworzone z miękkich utworow kredowych.
-> podtyp IB 1d rędziny brunatne Tworza się twardych wapieni i dolomitow triasowych(?) i jurajskich zasobnych w związki żelaza. W zwietrzelinie przebiega proces brunatnienia
69. typ- obejmuje gleby o takim samym układzie głównych poziomow genetycznych, ozblizonych właściwościach chemicznych i fizycznych, jednakowym kierunku wietrzenia, przemieszczania i osadzania składników i o podobnym typie próchnicy.Kazdemu typowi odpowiada określone zbiorowisko roślinne. W naturalnym rozwoju gleby typ stanowi dlugotrwala faze rozwojowa.
70. rodzaj- charakteryzuje skale macierzysta i skale podloza gleby
71. nieciągłość litologiczna - Jezeli w profilu glebowym lub utworze wystepuje material roznego pochodzenia to kazda wartwe oznacza się cyfra rzymska i stawia się ja przed symbolem poziomu
72. Gleba brunatna własciwa- Powstaje z roznych skal macierzystych zasobnych w zasady. Proces brunatnienia- tworzy się z polaczen organiczno-mineralnych - żelazisto-prochniczno-ilastych, tworząc otoczki na ziarnach mineralnych, nadając im brunatne zabarwienie. Sa to gleby eutroficzne i mezotroficzne. Poziom próchniczny 20-25cm zawartość próchnicy 2%
73. Brunatna kwasna- Powstala ze skal kwasnych, ubogich w zasady( m.in.zwietrzelina granitow) Nie zawieraja węglanów w calym profilu, odczyn kwasny. Stopien wysycenia kompleksu sorpcyjnego kationami o charakterze zasadowym poniżej 30% na głębokości 25-75cm. Zawartość próchnicy 2%
74. gleby antropogeniczne - Gleby te powstaja pod wpływem działalności człowieka. Sa one na ogol typologicznie przeobrażone. Przeobrażenia idace w kierunku dodatnim prowadza do wydzielenia rzedu gleb kulturoziemnych a w ujemnym- rzedu gleb urbano i industrioziemnych.
75. poziom mieszany- stanowi czesc profilu, w którym morfologiczne zmiany miedzy sąsiednimi poziomami głównymi obejmuja pas szerszy niż 5 cm a cechy przylegających poziomow sa wyrazne.
76. gatunek- okresla uziarnienie ( sklad granulometryczny) całego profilu gleby
77. dzial- nadrzedna jednostka w systematyce obejmujaca gleby wytworzone albo pod przeważającym wpływem jednego z czynnikow albo pod wpływem wszystkich czynnikow glebotwórczych bez wyraźnej dominacji jednego z nich.
78. . proces brunatnienia- polega na rozkładzie glinokrzemianow i związków żelaza i glinu które otaczaja glebe nadając im barwe brunatna. Powstale kompleksy próchniczo-ilasto żelaziste powodowa poruszanie się związków żelaza i glinu w lebie i w wyniku tego powstaje poziom endopedon cambik Bbr
79. redziny- Skale macierzysta redzin stanowia zwietrzeliny skal weglanowych: wapieni margli, dolomitow i skal siarczanowych
80. pararedziny- Powstale ze skal klastycznych zasobnych w weglan wapnia: lupkow ilastych, piaskowcow. Właściwości tych gleb zbliżone sa do właściwości redzin. Odczyn obojętny lub zasadowy, V ok. 100%
81. . gleby autogeniczne- gleby te tworza się przy oddziaływaniu wszystkich czynnikow glebotwórczych bez wyraźnej przewagi jednego z tych czynnikow. Skala macierzysta less.
82. rzad- gleby o podobnym kierunku rozwoju, zbliżone pod względem ekologicznym i rozne morfologicznie.
83. poziom przejsciowy- to czesc profilu w którym równocześnie widoczne sa morfologiczne cechy dwoch sąsiednich poziomow