Polonia zagraniczna:
To skupiska ludności polskiego pochodzenia poza granicami kraju, wyodrębniające się z szerszego tła życia społecznego jako względnie zintegrowane zbiorowości.
W skład polonii zagranicznej wchodzą te osoby, które zachowały bardziej lub mniej intensywne poczucie łączności duchowej i kulturalnej z Polską jako krajem macierzystym, niezależnie od miejsca swego urodzenia i przynależności państwowej
Emigracja - ma przyczyny polityczne (zabory, upadki powstań narodowych) i ekonomiczne (kwestie zarobkowe/źródła utrzymania)
może być stała i czasowa
Kryteria określające polonię:
obywatelstwo polskie lub podwójne
urodzeni w kraju
częściowo znają język ojczysty
2 i 3 pokolenie - mają pochodzenie polskie, do którego się przyznają
deklarują, że są Polakami
Teraz ok. 12 mln. Polaków przebywa poza granicami kraju, znaczne skupiska ludności polskiej można znaleźć w 32 krajach, m.in.:
USA - 6 mln. osób (bez ludności żydowskiej polskiego pochodzenia)
Brazylia - 850 tys.
Kanada - 330 tys.
byłe ZSRR - 2 mln. osób (Białoruś, Litwa, Łotwa, Rosja, Kazachstan)
Francja 750 tys.
Australia 180 tys.
Niemcy 130 tys. Polaków i 140 tys. polskiego pochodzenia
Czechy i Słowacja 70 tys.
Wielka Brytania (młoda, bo od II Wojny Światowej) 150 tys.
Mniejszości narodowe w Polsce:
Mniejszości narodowe |
1932 |
1992 |
Ukraińcy, Białorusini |
6 mln. 200 tys. |
350 tys. |
Żydzi |
2 mln. 700 tys. |
30 tys.* |
Niemcy |
750 tys. |
80 tys. |
Rosjanie |
140 tys. |
10 tys. |
Litwini |
80 tys. |
12 tys. |
Czesi i Słowacy |
32 tys. |
22 tys. |
Cyganie |
brak danych |
13 tys. |
* osób pochodzenia żydowskiego jest jeszcze w Polsce ok. 350 tys.
Klasowo - warstwowa struktura społeczna w ujęciu marksistowskim
Klasa to wielkie zbiory ludzi charakteryzujące się:
jednakowy stosunek do środków produkcji (prawnie ustalony i usankcjonowany)
rola w społecznej organizacji pracy (sposób utrzymywania, rozmiary bogactwa)
miejsce zajmowane w systemie produkcji (społeczno - ekonomiczne)
Rodzaje klas:
właściciele środków produkcji (maszyny, hale)
właściciele środków cyrkulacji towarowo - pieniężnej (handel)
właściciele strefy usług
właściciele „sił natury” (ziemia)
właściciele swoich własnych warunków pracy (sam + rodzina)
wolni robotnicy pracujący w powyższych strefach gospodarki
Ekonomiczno - socjologiczne odłamy klas
klasy „w sobie” i klasy „dla siebie”
klasy czyste (1 etat) i klasy heterogeniczne (np. chłoporobotnik)
polityczni przedstawiciele klas
literaccy przedstawiciele klas
Warstwy społeczne:
pracownicy najemni w strefach nadbudowy społeczno-prawnej, politycznej, ideologicznej
praca nie wytwarza wartości dodatkowej
praca ta jest podstawą utrzymania
praca jest oparta na zasadzie kompetencji (wg aktów prawnych)
stała pensja (wg stanowiska, rangi, a nie ze względu na wkład pracy)
duża ruchliwość wewnętrzna (stanowiska, prestiż, władza)
Socjologiczne aspekty osobowości
Człowiek - istota składająca się z elementów biopsychospołecznych
Osobowość społeczna jest wypadkową (funkcją) oddziaływania różnych czynników (biologicznych, psychicznych, społeczno-kulturowych)
O = f(b,p,s)
Kryteria wyróżniania typów osobowości
Znaniecki:
Kryterium - wpływ innych ludzi, grup, środowisk, w których przebywa jednostka
człowiek dobrze wychowany
to prawdopodobnie jest w książce bo nie mam dalszego ciągu
Szczepański
Kryterium - styl życia, aktywność, sposób manifestowania osobowości
twórcy - wnoszą nowe idee, pomysły, rozwiązania organizacyjne, wynalazki
ludzie przeciętni - solidnie pracują, realizują swoje podstawowe obowiązki, ale niczego nie wnoszą, nie modernizują
ludzie aktywni negatywnie - złodzieje, pasożyci, wandale
ludzie zdani na pomoc i opiekę innych - dzieci, starcy, chorzy, inwalidzi
Trzy pierwsze kategorie zależą od indywidualnych cech jednostki, aspiracji, dążeń, od tzw. „filozofii życia”. Czwarta kategoria ludzi jest zdeterminowana czynnikami obiektywnymi.
Postawy
definicje:
Postawa jako trwały system tendencji do działania
Postawa - gotowość jednostki do reagowania w określony sposób na odpowiednie obiekty (rzeczy, ludzi, idee)
Postawa - to pewien względnie trwały stosunek emocjonalny lub oceniający do przedmiotu bądź dyspozycja do występowania takiego stosunku, wyrażająca się w kategoriach pozytywnych, negatywnych i neutralnych
3 komponenty postaw
komponent poznawczy - wiadomości, przekonania, wątpliwości o przedmiocie postawy
komponent emocjonalny - uczucia, radość, szacunek, miłość, zachwyt, zawiść
komponent zachowawczy (behawioralny) - reakcje werbalne, mimiczne, pomoc, opieka, przeszkadzanie zorganizowane i ukierunkowane na przedmiot
Psychospołeczne typy przywództwa
Wyróżniamy takie typy przywództwa ze względu na stosunek JA:
stosunek JA do JA - przywódca narcystyczne
stosunek JA do innych aby ich zawłaszczyć - przywódca zaborczy
stosunek JA do innych aby ich uwieść - przywódca uwodzicielski
stosunek JA do innych z poszanowaniem ich osobowości - przywódca roztropny
Kierunek rasowo - antropologiczny
Struktura społeczna i rozwój społeczeństwa zależy od:
rasy
dziedziczności
doboru (selekcji)
Założenia:
cała ludzkość w przestrzeni dzieli się na rasy antropologiczne, tzn. zbiory ludzi posiadających tożsame, wrodzone, dziedziczne i jakościowe niezmienne cechy somatyczne i psychiczne
między cechami somatycznymi a psychicznymi zachodzi ścisła korelacja, tzn. że określonym cechom somatycznym towarzyszą pewne cechy psychiczne
dziedziczne cechy biopsychiczne (somatyczne i psychiczne) wyznaczają gospodarkę, rozwój społeczny i kulturę
rasy są nie tylko różne, ale i nierówne co do wartości, tzn. są rasy bardziej i mniej wartościowe, uzdolnione; wyższe i niższe
Przedstawiciele:
Artur hrabia Gobineau
nierówność ras to nierówność narodów
obecną cywilizację tworzy rasa aryjska (germańska)
rasa słowiańska jest najmniej wartościowa
zniknie element aryjski - to zniknie postęp
de Lapouge
teorie oparte na antropometrii (wskaźnik główny = [szerokość czaszki/wysokość czaszki]*100)
istnieją trzy rasy w Europie:
rasa czystoaryjska - rasa władców <-76 (wartość wskaźnika)
rasa alpejska - 80 ->
rasa śródziemnomorska (76-80)
zmiany ludności to wpływ
środowiska geograficznego (wpływ mały)
selekcji społecznej (wpływ duży)
militarna
polityczna
religijna
moralna
prawna
ekonomiczna
Selekcja społeczna jest najważniejsza - tworzy rozwój lub degenerację klas
Teoria wskaźnika się nie sprawdziła, bo nieucywilizowane ludy w Afryce miały wskaźnik poniżej 76, a wielcy geniusze np. Einstein mieli wskaźniki powyżej 80
Otto Ammon
wyjaśnia genezę uwarstwień społecznych, podział społeczeństwa na klasy, warstwy niższe i wyższe
stosuje teorie Darwina (walka o byt, dziedziczenie, selekcja)
ludzie są nierówni z natury
nierówność i uzdolnienia jednostek ras to współzawodnictwo i walka o byt
każda jednostka zajmuje pozycję społeczną, pełni funkcję odpowiadającą jej wrodzonym właściwościom, uzdolnieniom (intelektualnym, ekonomicznym, moralnym)
krążenie „biologicznych elit” między miastem a wsią. Miasta zabierają wsi jednostki uzdolnione
należy tworzyć instytucje sprzyjające pojawianiu się jednostek wybitnych, zdolnych np. geniusz rodzi się częściej w warstwach wyższych niż niższych; należy ograniczać małżeństwa międzywarstwowe
E. Galton
ludzie są nierówni i różnią się cechami somatycznymi i psychicznymi: barwą skóry, włosów, zdrowiem, inteligencją, fantazją, siłą instynktów
różnice te uwarunkowane są wpływem środowiska i dziedzicznością
najważniejszy jest wpływ dziedziczności, środowisko społeczne może tylko rozwijać cechy odziedziczone, ale „z urodzonej miernoty nie uczyni geniusza”
eugenika - racjonalna hodowla
K. Pearson
postęp lub degeneracja społeczeństw zależy od biologicznego ich składu
jeżeli selekcje społeczne sprzyjają rozmnażaniu się biologicznie wartościowych ras, klas, rodzin, to społeczeństwo i jego kultura się rozwija, w przeciwnym razie degeneruje
małżeństwa mieszane winny być zakazane
... w tym miejscu moje notatki się urywają, ale chyba i tak dość tych bredni..
made by tysia