Data wykonania: 12. 05.11	Temat: Anizotropia i tekstura krystalograficzna Starzenie po odkształceniu.	Prowadzący: dr inż. Łukasz Cieniek
IM, II r, Gr 4B	Nazwisko i imię: Dawid Rutyna	Ocena:

1. Cel ćwiczenia:

• Zapoznanie się z metodami określania współczynnika anizotropii normalnej i płaskiej dla wyrobów płaskich walcowanych na zimno

• Praktyczne przeprowadzenie statycznej próby rozciągania celem określenia: r₉₀.

• Omówienie rodzajów tekstur krystalograficznych, sposobów ich zapisu i prezentacji

Omówienie procesu starzenie po odkształceniu na podstawie przeprowadzonego testu starzenie próbki wykonanej ze stali głęboko tłocznej.

2. Opis próbek

Próbka ze stali IF została rozciągnięta podczas badań laboratoryjnych.

Cześć I

Wymiary i obliczenia dla próbki ze stali IF:

Wymiary	Materiał
	Stal IF
l0 [mm]	80
b0 [mm]	19,11
h0 [mm]	0,77
S0 [mm^2]	14,71
Fm [N]	4140
Rm [MPa]	281,44
l [mm]	95
b [mm]	17,65
r90	3,15
Lk [mm]	117,91
A80 [%]	47

Obliczenia:

S₀=b₀ * h₀

Po porównaniu własności próbki z własnościami z normy PN-EN 10130:2009 stwierdzam że oznaczenie tej stali IF to DC07. Ta Stall to stopowa stal jakościowa.

Cześć II

Obliczenia dla próbki ze stali IF starzonej, oraz nie starzonej.

	Stal IF
Wymiary	Przed starzeniem	Po starzeniu
Fm [N]	4443	4381
Re [MPa]	122,49	168,96
lk [mm]	128,53	124,45
lo [mm]	80	88
bo [mm]	20,14	18,16
ho [mm]	0,85	0,77
So [mm]	17,12	13,98
ε [%]	2	2

• Dla próbki ze stali IF przed starzeniem :

R_e = 122,49MPa
MPa

• Dla próbki ze stali IF po starzeniu :

R_e= 168,96MPa
MPa

Wykres dla badanych stali:

Porównanie wyników:

ΔR_e = 168,96 - 122,49 = 46,47 MPa

ΔR_m = 313,3 - 259,54 = 53,76 MPa

Δε = 60,66 - 41,42 = 19,24 %

Wymiary i obliczenia dla próbki ze stali BH starzonej i nie starzonej.

	Stal BH
Wymiary	Przed starzeniem	Po starzeniu
Fm [N]	4880	5093
Re [MPa]	6,03	177,89
lk [mm]	78,22	80,16
lo [mm]	50	54
bo [mm]	12,02	11,22
ho [mm]	1,38	1,35
So [mm]	16,59	15,15
ε [%]	2	2

• Dla próbki ze stali BH przed starzeniem:

R_e = 6,03 MPa
MPa

• Dla próbki ze stali BH po starzeniu :

R_e= 177,89 MPa
MPa

Wykres:

Porównanie wyników:

ΔR_e = 177,89 - 6,03 = 171,86 MPa

ΔR_m =809,29 - 336,17 = 473,12 MPa

Δε = 56,44 - 48,44 = 8 %

Wyznaczenie wartości indeksu Bake-Haredning:

BH₂ = R_p0,2,t (lub R_eL,t) - R_p2,r

Dla próbki ze stali IF:

R_p0,2,t- R_p2,r =168,96 - 157,07 = 11,89 MPa

Dla próbki ze stali BH:

R_p0,2,t- R_p2,r =177,89 - 184,45= -6,56 MPa

3. Wnioski:

Pierwsza część naszych badań miała na celu określenie na podstawie normy PN-EN 10130:2009 z jaką stalą mamy do czynienia. Mianowicie jest to stal IF, klasyfikacyjne oznaczenie tej stali to DC07. Stal ta, to stopowa stal jakościowa. Nadaje się ona do produkcji wyrobów głęboko tłocznych. Dowodem tego jest duży współczynnik anizotropii normalnej, który wynosi 3,15. Stal ta niechętnie ulega pocienianiu.

Druga część ćwiczenia mówi nam o tym, iż starzenie ma wpływ na własności stali. Próbki starzone zostały umocnione. Po procesie starzenia stal zmienia następująco swoje właściwości: zwiększa się wytrzymałość na rozciąganie, wzrasta też granica plastyczności, staje się także mniej podatna na odkształcenia. W próbkach nie starzonych zaś do czynienia mamy z efektem odwrotnym. Większą podatność na odkształcenie tłumaczymy tym, że stal nie została poddana procesowi starzenie.

Jeżeli chodzi o próbkę pierwszą to wyniki badań mogą odbiegać od wartości tablicowych ,ponieważ w laboratorium panują zmienne warunki.

4

---