Zagadnienia egzaminacyjne prawa samorządu terytorialnego

1.Pojęcie samorządu w znaczeniu prawnym.

Samorząd jest to:

1. Wyodrębniona grupa społeczna określona przez prawo, której członkostwo powstaje z mocy prawa - podmiot samorządu

2. Powołana do wykonywania zadań administracji państwowej w granicach przez prawo określonych, w sposób samodzielny, w formach właściwych dla administracji państwowej.

3. Posiadająca własną organizację ustaloną w przepisach prawnych o charakterze przedstawicielskim, pozostająca pod kontrolą tej grupy społecznej, która ją wybrała.

4. Organizacja samorządu zbudowana jest na zasadzie decentralizacji; działając na podstawie prawa pozostaje tylko pod nadzorem organów państwowych.

5. Organy samorządowe nie będąc organami adm.rządowej tworzą z adm.rządową jeden aparat adm. jako całość.

Jeśli więc samorząd posiada 5 powyższych cech , jest samorządem w pojęciu prawnym.

2.Klasyfikacja samorządu.

Samorząd terytorialny (powszechny)—kryterium—więź łącząca członków danej grupy—zamieszkiwanie na określonym terenie:

• Podmiot—mieszkańcy zasadniczej jednostki podziału terytorialnego.

• Przedmiot—zadania państwowe z zakresu administracji publicznej o znaczeniu lokalnym.

• Mieszkańcy wykonują zadania bezpośrednio oraz za pośrednictwem wybranych organów stanowiąco- kontrolnych i wykonawczych.

• Nie ma możliwości pozbawienia członka przynależności do samorządu.

W Polsce mamy 3 samorządy terytorialne: sam. gminny, powiatowy i województwa.

Samorząd specjalny (nieterytorialny)—mieszkańców łączy więź o charakterze specjalnym, więź inna niż terytorialna, różne wspólne potrzeby i interesy związane z przynależnością do określonej pozycji. Muszą wykazywać pewną specjalną, dodatkową cechę. Istnieje możliwość pozbawienia członka przynależności korporacyjnej.

Wyróżniamy:

• Samorząd zawodowy

• Samorząd gospodarczy

• Samorząd narodowościowy

• Samorząd wyznaniowy

3.Pojęcie samorządu terytorialnego.

Samorząd terytorialny—to powstały z mocy prawa i wyodrębniony w strukturze państwa związek lokalnego społeczeństwa powołany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej oraz wyposażony w środki materialne umożliwiające realizację nałożonych zadań i przyznanych uprawnień. Wiąże się to ściśle z względną niezależnością organów samorządowych, możliwością wyboru organów przedstawicielskich, stosowaniem władztwa administracyjnego oraz podległości nadzorowi państwa obejmującemu legalność i celowość.

4.Pojęcie gminy, powiatu, województwa.

• Gmina—podstawowa jednostka samorządu terytorialnego. To wspólnota samorządowa oraz odpowiednie terytorium. Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową.

• Gmina posiada osobowość prawną.

• Wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność

• O ustroju gminy stanowi jej statut.

• Powiat— lokalna wspólnota samorządowa oraz odpowiednie terytorium. Mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową.

• Powiat posiada osobowość prawną

• Wykonuje zadania o charakterze ponadgminnym w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

• O ustroju powiatu stanowi statut.

Zarówno gmina jak i powiat są wspólnotami o charakterze lokalnym. Wszędzie tam gdzie stanowi się o wspólnotach lokalnych mamy na myśli gminę i powiat.

• Województwo— regionalna wspólnota samorządowa oraz odpowiednie terytorium. Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa region, wspólnotę samorządową.

Na pojęcie gminy, powiatu i województwa składają się również zadania z zakresu administracji publicznej do których wykonania jednostki samorządu terytorialnego zostały powołane.

Doktryna prawa administracyjnego wskazuje cztery elementy składające się na pojęcie powiatu, gminy i województwa:

1. Terytorium

2. Mieszkańcy tworzący wspólnotę terytorialną

3. Zadania z zakresu administracji publicznej przekazane jednostkom samorządu terytorialnego do wykonania.

4. Możliwość korzystania z władztwa administracyjnego - tworzenie prawa i wykonywanie administracji.

Pochodną stosowania władztwa są stosunki administracyjno - prawne. W ramach stosowania władztwa stosuje się przymus.

5.Pojęcie wspólnoty samorządowej.

Wspólnota samorządowa-- korporacja terytorialna, która została wyodrębniona granicami jednostek samorządu terytorialnego. Ludzi mieszkających na danym terytorium łączą wspólne sprawy, cele oraz działania które łączą się ze wspólnym zamieszkiwaniem na terytorium danej jednostki samorządu.

• Wspólnota składa się z osób fizycznych, w przypadku wspólnot terytorialnych składa się z podmiotów określonych pojęciem :mieszkaniec powiatu, gminy, województwa.

• Z formalnego punktu widzenia członkami wspólnot samorządu terytorialnego są mieszkańcy jednostek podziału terytorialnego z mocy prawa, oznacza to powszechność charakteru przynależności.

6.Przynależność do wspólnoty samorządowej - pojęcie mieszkańca j.s.t.

• Z formalnego punktu widzenia członkami wspólnot samorządu terytorialnego są mieszkańcy jednostek podziału terytorialnego z mocy prawa, oznacza to powszechność charakteru przynależności.

• Mieszkańcem danej jednostki samorządu terytorialnego jest osoba stale zamieszkująca na danym terytorium.

• Status mieszkańca gminy, powiatu województwa przysługuje nie tylko osobom zameldowanym na pobyt stały, lecz również osobom przebywającym z zamiarem stałego pobytu.

Z regulacji w Kodeksie Cywilnym wynika, że oceniać będziemy dwa elementy:

1. przebywanie w określonej miejscowości czyli korpus (obiektywne)

2. zamiar stałego w niej pobytu czyli animus (subiektywne)

7.Obywatelstwo polskie a przynależność do wspólnoty samorządowej.

• Osoby nie posiadające obywatelstwa polskiego—może przebywać na terytorium RP jeżeli posiada:

• Ważny dokument podróży

• Ważną wizę lub inny dokument

• Zezwolenie na wjazd lub pobyt w innym państwie.

• Obywatele państw członkowskich UE i członkowie ich rodzin.

8.Podmiotowość prawna j.s.t.

• Podmiotowość prawna-- jest to zdolność funkcjonowania jako odrębny podmiot w określonej sferze.

2 aspekty:

• Sfera prawa publicznego—jedn.sam.teryt. jest podmiotem, osobą prawa publicznego. Przekazanie poszczególnym jedn.sam.teryt. określonych zadań publicznych z zakresu adm. publicznej do wykonywania w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

• Sfera prawa prywatnego—do upodmiotowienia dochodzi poprzez przyznanie jedn.sam.teryt. osobowości prawnej. Dzięki osobowości prawnej mogą uczestniczyć w obrocie prywatno- prawnym.

Gminy—zadania publiczne o znaczeniu lokalnym zadane we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.

Powiat—zadania publiczne o znaczeniu lokalnym ale ponadgminnym, nie mogą naruszać zakresu działania gmin.

Województwo—zadania publiczne o znaczeniu wojewódzkim niezastrzeżone dla adm. rządowej.

9.Samodzielność j.s.t. i jej ochrona.

Podmiotowość wiąże się ze zdolnością do samodzielnego działania bądź w sferze prawa prywatnego bądź w sferze prawa publicznego. W obu tych sferach samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej.

1. jedn.sam.teryt. mają osobowość prawną

2. przysługują im prawa własności i inne prawa majątkowe

3. samodzielność jedn.sam.teryt. podlega sądowej ochronie

Jeśli jedn.sam.teryt. będą działać w sferze prawa prywatnego, gwarancję samodzielności będą dochodzić przed sądami powszechnymi. Jeśli będą działać w sferze prawa publicznego—przed sądami adm. - NSA.

Cztery podstawowe elementy podlegające ochronie:

• ustrój jedn. sam. teryt.

• sfera przyznanych kompetencji

• sfera uprawnień do nabycia mienia komunalnego

• sfera określona zakresem właściwości jedn. sam. teryt.

10.Terytorium gminy (tworzenie, znoszenie, podział).

Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym.

Rada Ministrów posiada kompetencje w zakresie:

• tworzenia i łączenia, dzielenia i znoszenia gmin oraz ustalania ich granic

• nadawanie gminom lub miejscowościom statusu miasta oraz ustalania jego granic

• ustalania i zmieniania nazw gmin oraz siedzib ich władz

Wydanie rozporządzenia- z inicjatywy Rady Gminy lub samej inicjatywy Rady Ministrów.

Wydanie rozporządzenia na wniosek Radu Gminy wymaga:

• wniosku rady gminy poprzedzonego przeprowadzeniem przez radę konsultacji z mieszkańcami wraz z uzasadnieniem i niezbędnymi dokumentami.

• opinii rad gmin objętych wnioskiem poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkańcami

• opinii wojewody właściwego dla gminy lub gmin objętych wnioskiem.

• Wniosek składa rada gminy za pośrednictwem wojewody właściwego ze względu na siedzibę wnioskodawcy do ministra właściwego do spraw administracji publicznej do 31 marca roku poprzedzającego wejście w życie wnioskowanych zmian.

• Zmiany wprowadzone rozporządzeniem wchodzą w życie z początkiem roku kalendarzowego.

Gdy z inicjatywą dokonania zmian występuje RM - należy poprzedzić wydanie rozporządzenie zasięgnięciem opinii zainteresowanych rad gmin, których wydanie powinno być poprzedzone konsultacjami z mieszkańcami. O takie opinie występuje właściwy minister do spraw administracji publicznej.

Wynik konsultacji nie jest wiążący dla organu decyzyjnego czyli dla Rady Ministrów. Konsultacje mają charakter opiniodawczy.

Zgodnie z przepisami: przy ustalaniu i zmianie granic gmin należy dążyć do zapewnienia gminie terytorium możliwie jednorodnego ze względu na układ : osadniczy i przestrzenny uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze, kulturowe oraz zapewniający zdolność wykonywania zadań publicznych.

Natomiast nadanie: gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalenie jego granic, a także ich zmiana

muszą być dokonywane w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy.

11.Terytorium powiatu (tworzenie, znoszenie, podział).

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym.

Rada Ministrów uzyskała kompetencje do:

• Tworzenia, łączenia, dzielenia, znoszenia, i ustalania ich granic,

• do ustalania i zmieniania nazw powiatu, oraz siedzib ich władz

Łączenie powiatów ustawodawca rozumie jako łączenie powiatów ale także połączenie miasta na prawach powiatu z powiatem mającym siedzibę władz w tym mieście.

W momencie połączenia będą wygasały prawa powiatu posiadane przez to miasto, bo powstanie powiat ziemski ze stolicą w tym dotychczasowym mieście na prawach powiatu.

Dzielenie powiatów-- wyłączenie jednej lub więcej gmin z terytorium powiatu z jednoczesnym włączeniem gminy lub gmin do innego powiatu bądź utworzeniu powiatu z tych gmin albo też z tych gmin i miasta na prawach powiatu.

Z dniem utworzenia powiatu będą wygasały uprawnienia miasta na prawach powiatu.

Rada Ministrów podejmuje rozstrzygnięcia w formie rozporządzenia. Inicjatywę w tym zakresie zgłasza Rada Ministrów, a także organy samorządowe, gdyż takie rozporządzenie może być wydane na wniosek :

- zainteresowanej Rady Powiatu

- Rady Miasta na prawach powiatu

- Rady Gminy

Wydanie rozporządzenia w sprawie granic powiatu wymaga :

• Złożenia wniosku za pośrednictwem wojewody do ministra właściwego do spraw adm. publicznej. Taki wniosek powinien być poprzedzony konsultacjami z mieszkańcami, uzasadniony.

• Opinii Rad Powiatu lub Rady Miasta na prawach powiatu objętych wnioskiem, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacjami z mieszkańcami.

• Opinii rad gmin których dotyczy wniosek

• Opinii wojewody właściwego dla powiatu lub miasta na prawach powiatu objętego wnioskiem.

• Wniosek w tej sprawie składa się do 31 marca roku poprzedzającego wprowadzenie zmian w podziale terytorialnym na powiaty.

• Zmiany wprowadzone rozporządzeniem wchodzą w życie z początkiem roku kalendarzowego.

Rada Ministrów musi dążyć do tego aby zapewnić powiatom :

• terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny uwzględniający więzi społeczne , gospodarcze i kulturowe oraz zapewniające wykonywanie zadań publicznych.

W przypadku uzyskania zgody na połączenie miasta na prawach powiatu z powiatem mającym siedzibę władz w tym mieście lub też utworzenie powiatu w skład którego wejdzie dotychczasowe miasto na prawach powiatu, zgody wyrażonej:

• bądź we wniosku

• opinii Rady Powiatu

• bądź też opinii Rady Miasta na prawach powiatu

• oraz w wyniku przeprowadzonych przez te rady konsultacji z mieszkańcami

Rada Ministrów obowiązana jest dokonać takiego połączenia lub utworzenia powiatu.

• Ustalenie granic powiatu następuje poprzez wskazanie gmin wchodzących w skład powiatu.

12.Terytorium województwa (tworzenie, znoszenie, podział).

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa.

Obecnie obowiązującego podziału kraju na województwa dokonano ustawą z dnia 24.07.1998r:

-o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa.

• Mamy obecnie 16 województw-- Utworzenie nowego województwa i zlikwidowanie wymaga ustawy.

Siedziby: Wojewodów-- czyli terenowych organów administracji rządowej o kompetencjach ogólnych oraz Sejmików wojewódzkich zlokalizowane są w jednym mieście. Wyjątki to:

• województwo kujawsko - pomorskie-- siedziba wojewody w Bydgoszczy

-- siedziba sejmiku wojewódzkiego w Toruniu.

• województwo lubuskie-- siedziba wojewody to Gorzów Wielkopolski

-- siedziba sejmiku wojewódzkiego Zielona Góra.

Terytoria województw zostały wyznaczone obszernym załącznikiem do ustawy, gdzie sprecyzowano:

• jakie gminy wchodzą w skład poszczególnych województw

• ustawodawca uregulował także tryb dokonywania zmian granic związanych z: tworzeniem, łączeniem, dzieleniem, lub znoszeniem powiatów.

Kompetencje posiada Rada Ministrów, która dokonuje zmian w drodze rozporządzenia po zasięgnięciu opinii organów jednostek samorządu terytorialnego, których zmiany dotyczą. Przy dokonywaniu takich zmian należy dążyć do poprawienia warunków wykonywania zadań publicznych o charakterze wojewódzkim oraz zachowania regionalnych więzi społecznych, gospodarczych i kulturowych.

13.Miasta na prawach powiatu.

Są to miasta, które w dniu 31 grudnia 1998r.

• miały więcej niż 100.000 mieszkańców (kryterium ilościowe)

• miasta, które z tym dniem przestały być siedzibą wojewody

• miasta, którym nadano status miast na prawach powiatu przy dokonywaniu pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty.

Funkcje organów w mieście na prawach powiatu stanowi: Rada miejska i Prezydent miasta.

Miasto na prawach powiatu jest gminą o statusie miasta, wykonującą zadania powiatu

14.Pojęcie zakresu działania, zadania i kompetencji.

Zakres działania-- oznaczony wycinek spraw należących do sfery administracji publicznej, który przekazano do realizacji danego samorządu. Jest wyznaczany przez określenie zadań które ma realizować dany samorząd

• gminy, * powiatu * województwa.

Zadania-- określone rodzajowo grupy spraw, w których właściwy jest samorząd np. gmina wykonuje zadania w zakresie pomocy społecznej.

Kompetencje-- zespół praw i obowiązków konkretnego organu obejmujących formy prawne działania o charakterze władczym, które służą realizacji poszczególnych zadań.

Kompetencja to inaczej mówiąc prawna forma realizacji zadań samorządu.

Kompetencje co do zasady są nieprzenaszalne chyba, że przepis daje taką możliwość.

Obywatel musi wiedzieć , który organ jest kompetentny do załatwiania jego sprawy.

Zgodnie z art. 163 Konstytucji samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

Zadania publiczne - należy przez to rozumieć:

- stanowienie przepisów prawa miejscowego

- kształtowanie struktur jedn. sam. teryt.

- rozstrzyganie w innych sprawach w sposób władczy ( wydawanie decyzji administracyjnych)

15.Zakres działania i zadania gminy.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o charakterze lokalnym nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

• Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej rozstrzyganie w sprawach publicznych o charakterze lokalnym należą do gminy.

• Generalna właściwość gminy jest ograniczona przepisami, które kształtują wyraźnie kompetencje innych podmiotów.

• Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.

Zadania gminy - własne to zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty.

4 kategorie:

• Zadania związane z infrastrukturą techniczną (drogi, ulice, mosty, lokalny transport zbiorowy, unieszkodliwianie odpadów)

• Zadania związane z infrastrukturą społeczną ( edukacja publiczna, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, cmentarze gminne, upowszechnianie kultury).

• Zadania związane z porządkiem i bezpieczeństwem publicznym ( ochrona przeciwpożarowa)

• Zadania związane z ładem przestrzennym i ekologicznym (planowanie przestrzenne, zieleń gminna, zadrzewienia )

Można wyróżnić jeszcze jedna kategorię, która zawiera inne zadania takie jak:

- wspieranie i upowszechnianie idei samorządowych

- promocja gminy

- współpraca z organizacjami pozarządowymi.

Nie jest to wyliczenie wyczerpujące - stanowi raczej przykładowy katalog.

16.Zakres działania i zadania powiatu.

• Powiat wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym.

• Do zakresu działania należy również wykonywanie określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników Powiatowych służb, inspekcji i straży.

• Funkcje powiatu mają charakter uzupełniający i wyrównawczy w stosunku do gminy. Powiat wspólnie z Gminą winien stworzyć zespół.

Zadania powiatu:

• Zadania związanie z ponadpodstawową infrastrukturą społeczną (edukacja publiczna wychodząca poza obowiązek szkolny, pomoc społeczną, pomoc zdrowotna )

• Związanie z ponad podstawową infrastrukturą techniczną (ponadgminny lokalny transport publiczny, drogi o zasięgu ponadgminnym)

• porządek publiczny, bezpieczeństwo obywateli w wymiarze ponadgminnym (ochrona przeciwpożarowa , przeciwpowodziowa)

• ochrona środowiska i zagospodarowanie przestrzenne w wymiarze lokalnym ponadgminnym (gospodarka wodna i nieruchomości)

• działalność organizatorska zmierzająca do rozwiązywania lokalnych problemów-- aktywizacja rynku pracy, przeciwdziałanie bezrobociu.

Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin.

Zadania publiczne o charakterze ponadgminnym realizuje powiat.

Zadania publiczne o charakterze gminnym realizuje gmina.

17.Zakres działania i zadania samorządu województwa.

Województwo - zakres działania:

• Samorząd wojewódzki wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych organów administracji rządowej.

• Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy

Zakres działania obejmuje dwie kategorie spraw:

• określanie strategii rozwoju województwa

• prowadzenie polityki rozwoju województwa

Zadania:

• kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego

• pobudzanie aktywności gospodarczej

• zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego

• utrzymania i rozbudowy infrastruktury: społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim.

18.Klasyfikacja zadań jednostek samorządu terytorialnego.

Podział zadań przekazywanych jedn. sam. teryt.

Zadania:

• Własne

- o charakterze obowiązkowym (obligatoryjne) - obowiązek szkolny

- o charakterze dobrowolnym (fakultatywne)

• Zlecone z zakresu administracji rządowej ( mają charakter obligatoryjny)

- Zadania przekazane na mocy regulacji ustawowej

- Zadania przekazane w drodze porozumienia zawieranego między jedn. sam. teryt., a organem administracji rządowej - czyli zadania powierzone.

• Zadania z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych i referendów.

19.Zadania własne (obligatoryjne i fakultatywne) i zlecone.

Zadania własne obligatoryjne-- obowiązkowe: takie zadania, które każda jedn. sam. teryt. powinna wykonywać. Te zadania zostały wprowadzone, aby mieszkańcom tych wspólnot samorządowych zapewnić wykonywanie pewnych usług o charakterze podstawowym. To czy dane zadanie jest obowiązkowe będzie wynikało z ustaw szczególnych. W przypadku, gdy gmina nie będzie realizowała zadań o charakterze obowiązkowym obywatelowi służą środki prawne przewidziane w ustawach samorządowych oraz w KPA.

• Jeśli gmina nie realizuje zadań o charakterze obowiązkowym wtedy mieszkańcy danej jedn. sam. teryt. mogą dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

• Sądem właściwym do rozpatrywania takiej sprawy będzie NSA. Jeśli sąd uwzględni taką skargę nakaże organowi nadzoru , nadzór nad działalnością jedn. sam. teryt.

• instytucja procesowa-- gdy organ nie realizuje zadań o charakterze obowiązkowym przepisy prawa przewidują, że obywatel którego ta czynność dotyczy ma prawo wystąpić do organu wyższego stopnia z tzw. zażaleniem na bezczynność, czyli zażalenie na nie załatwienie spraw w terminie. Organ wyższego stopnia wyznaczy organowi, który miał to zrobić odpowiedni termin do załatwienia sprawy.

Zadania własne fakultatywne-- dobrowolne: jedn. sam. teryt. same decydują o tym czy będą je wykonywały w ogóle, w części czy też nie będą ich wykonywały wcale. Określenie takich zadań wskazuje jedn. sam. teryt. w jakim jeszcze zakresie mogłaby coś zrobić dla swojej wspólnoty.

Zadania zlecone : są to zadania z zakresu administracji rządowej . Co do zasady te zadania są wykonywane przez organy administracji rządowej, ale mogą być też zlecone odpowiednim organom jedn. sam. teryt. Ustawy też stanowią o obowiązywaniu zadań z zakresu organizacji, przygotowania i przeprowadzenia wyborów powszechnych i referendum.

20.Zadania powierzone.

Zadania powierzone na mocy regulacji ustawowej:

• ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu adm. rządowej.

• Ustawy mogą określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu adm. rządowej wykonywane przez powiat.

• Ustawy mogą określać sprawy należące do zakresu działania województwa jako zadania z zakresu adm. rządowej wykonywane przez zarząd województwa.

Zadania powierzone w drodze porozumienia pomiędzy jedn. sam. teryt. a organem adm. rządowej:

• Możliwe jest przekazanie jedn. sam. teryt. zadań z zakresu adm. rządowej na podstawie porozumienia zawieranego między organem samorządu a organem jednostki rządowej.

21.Zadania przekazane.

Gminy, powiaty i województwa mogą zawierać między sobą porozumienia co do powierzenia prowadzenia zadań publicznych:

• Gmina może wykonywać zadania powiatu, województwa na podstawie porozumień zawieranych pomiędzy nią a tą jedn. sam. teryt.

• Powiat może zawierać porozumienia z jednostką lokalnego sam. teryt. a także z województwami.

• Województwo może zawierać porozumienia z innymi województwami oraz jednostkami samorządu lokalnego z obszaru województwa.

Przekazanie tych zadań może nastąpić do góry i w dół np. z gminy na powiat i odwrotnie.

22.Czynne prawo wyborcze w wyborach wójta. Bierne prawo wyborcze w wyborach wójta.

Czynne prawo wyborcze:

• każdy kto posiada prawo wybierania do rady gminy.

• Obywatel polski oraz obywatel UE niebędący obywatelem polskim który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat i stale zamieszkuje na terenie działania danej rady

• Nie jest uzależnione od stałego zameldowania lecz od kryterium stałego zamieszkiwania.

• Czynnego prawa wyborczego są pozbawione:

• Osoby pozbawione prawomocnym orzeczeniem sądu praw publicznych

• Osoby pozbawione praw wyborczych orzeczeniem TS

• Osoby ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu

Bierne prawo wyborcze: prawo wybieralności

• każdy obywatel polski posiadający prawo wybierania do rady gminy który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat,

• kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy w której kandyduje.

• Kandydat na wójta nie może jednocześnie kandydować na wójta w innej gminie

• Nie mają prawa wybieralności osoby:

• Karane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego

• Wobec których wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego.

• Prawa wybieralności nie ma obywatel UE niebędący obywatelem polskim pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim UE którego jest obywatelem.

23.Zgłaszanie i rejestracja kandydatów.

Ustawa przyznaje prawo zgłaszania kandydatów na wójta :

• partiom politycznym i koalicjom partii politycznych

• stowarzyszeniom i organizacjom społecznym,

• a także wyborcom

• Prawo zgłoszenia kandydata ma komitet wyborczy, który zrejestrował listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie.

• W każdym z tych okręgów liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na radnych nie może być mniejsza niż liczba radnych wybieranych w tym okręgu.

• Wybory wójtów jak i sami kandydaci są ściśle powiązani z komitetami wyborczymi (najczęściej tworzonymi przez partie polityczne ) zgłaszającymi kandydatów na radnych.

• Kandydaci na wójta zgłaszani są do gminnej komisji wyborczej najpóźniej w 25 dniu przed dniem wyborów do godziny 24.00

W zgłoszeniu kandydata na wójta podaje się:

• Imię, nazwisko

• Wiek, wykształcenie

• Miejsce zamieszkania zgłaszanego kandydata

• Przynależność do partii politycznej

• Oznaczenie komitetu dokonującego zgłoszenia

Do zgłoszenia należy dołączyć:

• Pisemne oświadczenie kandydata o wyrażeniu zgody na kandydowanie i o posiadaniu prawa wybieralności.

• Oświadczenie lustracyjne—w przypadku kandydata urodzonego przed dniem 1 sierpnia 1972r.

Kolejnym krokiem w procedurze wyborczej jest rejestracja kandydata przez gminną komisję wyborczą oraz sporządzenie przez nią listy kandydatów. Następnie kampania i same wybory.

24.Wybór wójta przez radę gminy.

Wybór wójta przez rade gminy jest możliwy gdy :

• w danej gminie nie zgłoszono żadnego kandydata

• Gminna komisja wyborcza niezwłocznie wzywa, przez rozplakatowanie, do dokonania nowych zgłoszeń.

• Jeżeli mimo to nie zostanie zgłoszony żaden kandydat to Rada Gminy dokonuje wyboru wójta bezwzględną większością głosów w głosowaniu tajnym.

• Prawo zgłoszenia kandydata na wójta przysługuje grupie radnych którzy stanowią co najmniej 1/3 ustawowego składu rady.

• Zgłoszenie musi mieć formę pisemną

• Rada w zgłoszeniu może poprzeć tylko jednego kandydata. Tak więc radni mogą zaproponować od 1 do 3 kandydatów na wójta.

• zgłoszono tylko 1 kandydata na wójta.

• wybory przeprowadza się

• kandydata uznaje się za wybranego jeżeli poprze go więcej niż połowa głosujących.

• gdy kandydat nie uzyska takiego poparcia, wyboru wójta dokonuje rada gminy, jakby nie został zgłoszony żaden kandydat.

• Jeżeli rada gminy nie dokona wyboru wójta w terminie 2 miesięcy od dnia wyborów, obowiązki wójta pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

25.Ustalanie wyników głosowania w wyborach wójta.

• Obwodowa komisja wyborcza po zamknięciu lokalu wyborczego na podstawie kart z urny ustala wyniki wyborów w swym obwodzie.

• Komisja sporządza protokół z głosowania który przewodniczący komisji obwodowej oddaje do gminnej komisji wyborczej

• Gminna komisja wyborcza na podstawie otrzymanych protokołów z obwodowych komisji wyborczych sporządza ostateczny podsumowujący protokół w którym ogłasza się wyniki wyborów.

• Za wybranego na wójta uważa się kandydata który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów.

• Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzyma takiej większości głosów to po upływie 14 dni przeprowadza się

2-gą turę wyborów na wójta.

• W 2-giej turze biorą udział dwaj kandydaci którzy uzyskali największą liczbę głosów w 1-szej turze.

• Jeśli jeden z kandydatów umrze, zrezygnuje - na jego miejsce wchodzi kandydat który jako kolejny uzyskał największą liczbę głosów

• Za wybranego w 2-giej turze uznaje się tego kandydata który uzyskał większą liczbę głosów.

26.Organy gminy i ich krótka charakterystyka.

Organ stanowiąco- Organ wykonawczy Aparat pomocniczy

kontrolny

RADA GMINNA-----------WÓJT------------- URZĄD GMINY

RADA MIEJSKA--------BURMISTRZ-------------- URZĄD MIEJSKI

RADA MIASTA---------PREZYDENT---------- URZĄD MIASTA

Obecnie organami gminy są: rada gminy oraz wójt ( burmistrz, prezydent miasta).

Rada Gminy ma z góry ustaloną liczebność:

• 15 radnych—gminy do 20 tys. mieszkańców

• 21 radnych—gminy do 50 tys. mieszkańców

• 23 radnych—gminy do 100 tys. mieszkańców

• 25 radnych—gminy do 200 tys. mieszkańców

• Oraz po 3 na każde rozpoczęte 100 tys. jednak nie więcej niż 45 radnych.

Rada gminy-- stanowi reprezentację mieszkańców gminy, jest organem kolegialnym, podejmuje swoje rozstrzygnięcia w formie uchwał. Do rady należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania samorządu gminnego o ile nie zostały przekazane do realizacji innym organom.

• Kadencja trwa 4 lata licząc od dnia wyboru

Rada gminy pełni 2 podstawowe funkcje:

• funkcję stanowiącą—podejmowanie aktów prawnych

• funkcję kontrolną—kontrola działalności wójta, gminnych jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy.

Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta—organy wykonawcze wykonujące uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.

Do zadań wójta należy w szczególności:

• przygotowywanie projektów uchwał rady gminy

• określanie sposobu wykonywania uchwał

• gospodarowanie mieniem komunalnym

• wykonywanie budżetu

• zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych

• Wójt jest funkcjonariuszem publicznym, jego kadencja rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy.

• Wójtem nie może być osoba która nie jest obywatelem polskim

• Burmistrz jest organem wykonawczym w gminie w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy

• W miastach powyżej 100 tys. mieszkańców organem wykonawczym jest prezydent miasta.

27.Zasada jawności działania organów j.s.t.

Zasada jawności obejmuje w szczególności:

• Prawo obywateli do uzyskania informacji

• Prawo wstępu na sesję Rady Gminy i posiedzenia jej komisji

• Prawo dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych—protokoły posiedzeń Rady Gminy i komisji Rad Gminy.

Szczegółowe uprawnienia dotyczące zasady jawności ustala Rada Gminy w statucie. Zasada jawności działania organów może być ograniczona w sytuacjach określonych w ustawach.

28.Zasady podejmowania uchwał przez organy j.s.t.

• Rada gminy jest organem kolegialnym-- podejmuje swoje rozstrzygnięcia w formie uchwał.

• Rada gminy może podejmować uchwały w ramach funkcji stanowiącej o różnym charakterze:

• może stanowić przepisy powszechnie obowiązujące

• może stanowić przepisy o charakterze wewnętrznym

• może uchwalać budżet

• może uchwalać nietypowe plany jakimi są plany zagospodarowania przestrzennego

• może tworzyć swoje organy wewnętrzne

• nadawać honorowe obywatelstwo gminy

• podejmować uchwały , które będą związane z wywieraniem skutków z prawa cywilnego czyli dot. Pewnych kwestii majątkowych.

Uchwały Rady Gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady w głosowaniu jawnym chyba że ustawa stanowi inaczej.

Przepisy ustaw mówią o różnych większościach głosów:

• większość zwykła—więcej głosów za niż przeciw.

• Większość bezwzględna—za danym rozwiązaniem oddana zostanie liczba głosów co najmniej o 1 większa od sumy pozostałych ważnie oddanych głosów. głos wstrzymujący traktujemy jako głos przeciw.

• Większość kwalifikowana—za rozstrzygnięciem opowie się określony ułamek, procent osób uprawnionych do głosowania.

29.Rada gminy - skład i charakter prawny organu.

Rada gminy-- stanowi reprezentację mieszkańców gminy, jest organem kolegialnym, podejmuje swoje rozstrzygnięcia w formie uchwał. Do rady należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania samorządu gminnego o ile nie zostały przekazane do realizacji innym organom.

Rada gminy pełni 2 podstawowe funkcje:

• funkcję stanowiącą—podejmowanie aktów prawnych

• funkcję kontrolną—kontrola działalności wójta, gminnych jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy.

W skład rady wchodzą radni w liczbie :

• 15 radnych—gminy do 20 tys. mieszkańców

• 21 radnych—gminy do 50 tys. mieszkańców

• 23 radnych—gminy do 100 tys. mieszkańców

• 25 radnych—gminy do 200 tys. mieszkańców

• Oraz po 3 na każde rozpoczęte 100 tys. jednak nie więcej niż 45 radnych.

• Kadencja rady rozpoczyna się w dniu wyborów i trwa przez 4 lata.

• Wraz z upływem kadencji rady wygasają mandaty radnych oraz uprawnienia do działania organu rady gminy.

• możliwość częściowej lub całkowitej zmiany rady w czasie trwania kadencji przy czym taka zmiana nie wpływa na obliczanie kadencji.

• Kadencja nowo wybranych radnych, jak i nowo wybranej rady upływa z dniem w którym upłynąłby okres kadencji radnych lub rady wybranych w wyborach odbywających się co 4 lata

30.Wygaśnięcie mandatu radnego.

Przyczyny wygaśnięcia mandatu radnego zostały uregulowane w Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.

Wygaśnięcie mandatu radnego następuje wskutek:

• odmowy złożenia ślubowania;  

• pisemnego zrzeczenia się mandatu;  

• naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności; 

• wyboru na wójta (burmistrza, prezydenta miasta); 

• utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów 

• śmierci.  

Wygaśnięcie mandatu radnego stwierdza rada gminy w drodze uchwały, najpóźniej w 3 miesiące od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu.

• Jeżeli radny przed dniem wyboru wykonywał funkcję lub prowadził działalność, której wykonywanie narusza ustawowy zakaz łączenia z mandatem radnego, obowiązany jest do zrzeczenia się funkcji lub zaprzestania prowadzenia działalności w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania.

• W przypadku niezrzeczenia się funkcji lub niezaprzestania prowadzenia działalności przez radnego we wskazanym powyżej terminie, rada stwierdza wygaśnięcie mandatu radnego, w drodze uchwały, najpóźniej po upływie miesiąca od upływu tego terminu.

31.Kadencja rady gminy.

• Kadencja Rady Gminy rozpoczyna się w dniu wyboru Rady Gminy i trwa 4 lata.

• Daty zakończenia kadencji Rady nie mogą zmienić żadne okoliczności

• Jeżeli w trakcie trwania kadencji Sejm rozwiąże Radę Gminy to kadencja nowo wybranej Rady Gminy upływa z dniem upływu kadencji poprzedniej rady

• Kadencja rady może ulec skróceniu w przypadku:

• odwołania w drodze referendum,

• rozwiązania z mocy prawa lub uchwałą Sejmu,

• w razie podziału gminy na dwie lub więcej oraz w razie włączenia do innej gminy.

Wraz z końcem kadencji rady wygasają mandaty radnych.

32.Rada gminy - kompetencje.

Do Rady Gminy należą podstawowe kompetencje zastrzeżone na rzecz gminy. Są to kompetencje stanowiące i kontrolne.

Dr Zbigniew Bukowski wyodrębnił 6 kategorii spraw:

• sprawy organizacyjne-

• uchwalanie statutów gmin.

• ustalenie zakresu działania jednostek pomocniczych,

• tworzenie i przystępowanie do spółek i spółdzielni, rozwiązywanie i występowanie z nich

• podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu adm. rządowej

• sprawy planistyczne:

• Uchwalenie studium uwarunkowań w kierunku zagospodarowania przestrzennego gminy

• uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

• uchwalanie planów gospodarczych

• sprawy finansowo-majątkowe:

• uchwalanie budżetu gminy

• podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat

• określenie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania

• podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów

• podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy przekraczających zakres zwykłego zarządu.

• sprawy osobowe:

• ustalanie wynagrodzenia wójta,

• powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy który jest głównym księgowym budżetu na wniosek wójta.

• sprawy kierowniczo-kontrolne:

• stanowienie o kierunkach działania wójta oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności

• rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu

• podejmowanie uchwał w sprawie udzielania lub nieudzielania absolutorium z tego tytułu

• sprawy reprezentacyjne

• podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych oraz wznoszenia pomników.

33.Rada gminy - tryb pracy.

• Tryb pracy rady i jej organów określa statut gminy, który jest ogłaszany w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

• Sesja rady wyznaczana jest poprzez ustalanie terminu i miejsca obrad.

• Sesja może obejmować 1 lub więcej posiedzeń, może być przerywana i kontynuowana po przerwie. Sesje rady trwają aż do jej zakończenia przez osobę przewodniczącego rady gminy.

Rada obraduje na sesjach—zwołuje je przewodniczący Rady w miarę potrzeby, ale nie rzadziej niż raz na kwartał.

• Obowiązek zwołania sesji jeśli o to wniesie wójt albo co najmniej ¼ ustawowej liczby radnych—wówczas sesję należy zwołać w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku.

• Pierwszą sesję nowo wybranej Rady Gminy zwołuje przewodniczący rady poprzedniej kadencji

• W przypadku wyborów przedterminowych pierwszą sesję zwołuje osoba którą prezes RM wyznaczył do pełnienia funkcji organów gminy.

• Pierwszą sesję nowo wybranej Rady Gminy do czasu wyboru przewodniczącego rady prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji.

Uchwały rady zapadają przy określonym quorum i odpowiednią większością głosów. quorum powinno wynosić co najmniej 50 % ustawowego składu rady a uchwały zapadają zwykłą większością głosów.

34.Rozwiązanie rady gminy przed upływem kadencji.

Rozwiązanie Rady Gminy przed upływem kadencji na skutek:

• Referendum lokalnego

• Zastosowania procedury nadzorowania, w razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy Konstytucji lub ustaw, Sejm na wniosek Prezesa RM może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy.

Prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej wyznacza osobę, która do czasu wyboru rady gminy pełni jej funkcję.

• zmian w podziale terytorialnym państwa, jeśli jedn. sam. teryt. zostaje włączona do innej jednostki, albo 2 lub więcej jednostek łączy się w nową jednostkę to Rady Gminy tych jednostek zostają z mocy prawa rozwiązane (przeprowadza się wybory do nowych rad)

• jeżeli w ważnym referendum o odwołanie wójta, burmistrza czy prezydenta miasta oddano więcej niż połowę ważnych głosów przeciwko odwołaniu wójta a jest to referendum przeprowadzone na wniosek Rady Gminy wówczas działalność rady gminy ulega zakończeniu z mocy prawa.

35.Organy wewnętrzne rady gminy. Przewodniczący i wiceprzewodniczący rady gminy.

Komisje rady gminy—skład, zasady tworzenia i charakter prawny.

Organami wewnętrznymi rady są:

• przewodniczący rady

• komisje

Przewodniczący i wiceprzewodniczący rady gminy:

Rada Gminy wybiera ze swojego grona przewodniczącego i od 1 do 3 wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

Wyłączne zadania przewodniczącego:

• organizacja pracy rady—zwoływanie sesji, ustalanie porządku obrad sesji, przygotowywanie sesji, zapewnienie sporządzenia protokołu sesji, przekazanie podjętych uchwał do organu wykonawczego

• prowadzenie jej obrad—otwarcie sesji, policja sesyjna, zakończenie sesji.

Kadencja przewodniczącego jest tożsama z kadencją rady.

Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego—w przypadku ich nieobecności zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem.

Odwołanie następuje na wniosek co najmniej ¼ ustawowego składu rady gminy bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

W przypadku odwołania lub przyjęcia rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących w terminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji lub odwołania sesję rady gminy zwołuje wojewoda.

Komisje:

• stałe : powoływane na czas trwania kadencji tego organu

• doraźne: powoływane do wykonania określonego zadania po czym ulegają rozwiązaniu.

• Powołanie komisji rewizyjnej jest obligatoryjne.

Rada ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy. W skład komisji mogą wchodzić tylko radni.

W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć radni niebędący jej członkami—mogą zabierać głos w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu.

Komisje przedkładają radzie swoje plany pracy i składają sprawozdania ze swej działalności.

Komisja rewizyjna—kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy. Skład:

• Radni

• Przedstawiciele wszystkich klubów z wyjątkiem przewodniczącego i wice przewodniczących rady.

Zadania:

• Opiniowanie wykonania budżetu gminy

• Występowanie z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielania absolutorium.

36.Pojęcia wójta, burmistrza i prezydenta miasta.

Wójt— organ wykonawczy w gminie, w której siedziba władz znajduje się we wsi położonej na terytorium tej gminy

Burmistrz— organ wykonawczy w gminie w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy

Prezydent miasta—organ wykonawczy w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców

Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta—organy wykonawcze wykonujące uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.

Do zadań wójta należy w szczególności:

• przygotowywanie projektów uchwał rady gminy

• określanie sposobu wykonywania uchwał

• gospodarowanie mieniem komunalnym

• wykonywanie budżetu

• zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych

• Wójt jest funkcjonariuszem publicznym, jego kadencja rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy.

• Wójtem nie może być osoba która nie jest obywatelem polskim

37.Wybór wójta.

• Wójt wybierany jest w wyborach: powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym.

• Czynne prawo wyborcze ma każdy kto posiada prawo wybierania do rady gminy.

• Bierne prawo wyborcze ma każdy obywatel polski posiadający prawo wybierania do rady gminy który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat.

• Za wybranego na wójta uważa się kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów.

• Jeżeli żaden z kandydatów nie otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów, 14 dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się drugą turę wyborów, w której dokonuje się wyboru spośród 2 kandydatów którzy w 1-szym głosowaniu otrzymali największa liczbę ważnie oddanych głosów.

• Za wybranego w 2-giej turze uważa się tego kandydata który otrzymał większą liczbę ważnie oddanych głosów.

Wójt wybierany może być również w wyborach pośrednich - wyboru wójta dokonuje rada gminy

w przypadku gdy:

a). Mimo przeprowadzonego postępowania rejestracyjnego nie zostanie zgłoszony żaden kandydat na wójta

b). Zarejestrowany jest tylko jeden kandydat, który w wyborach bezpośrednich nie uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów

W takich przypadkach wyboru wójta dokonuje rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

Zasady zgłaszania kandydatów:

• prawo zgłaszania kandydata na wójta przysługuje grupie radnych stanowiącej co najmniej 1/3 ustawowego składu rady

• zgłoszenie kandydata na wójta musi mieć formę pisemną

• radnemu przysługuje prawo poparcia w zgłoszeniu tylko jednego kandydata.

Jeżeli w wyżej określonych przypadkach rada gminy nie dokona wyboru wójta w terminie 2 miesięcy od dnia wyborów, obowiązki wójta do końca kadencji pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

38.Kadencja wójta.

• rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy czyli rozpoczyna się w dniu wyborów a kończy po upływie 4 lat.

• Po upływie kadencji wójt pełni swoją funkcję do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta.

• Objęcie obowiązków przez wójta następuje z chwilą złożenia wobec Rady Gminy ślubowania.

• Powiązanie kadencji wójta z kadencją rady powoduje wygaśnięcie mandatów wójtów w tym samym terminie co pozwala na przeprowadzenie wyborów w tym samym dniu.

• Kadencja wójta nie zawsze trwa dokładnie 4 lata, gdyż często wybiera się go w 2 turach

a 2 tura odbywa się 2 tyg. później.

39.Wygaśnięcie mandatu wójta - przesłanki i zasady stwierdzania wygaśnięcia mandatu.

Przypadki, w których wygasa mandat wójta:

• odmowa złożenia ślubowania

• pisemne zrzeczenie się mandatu

• utrata prawa wybieralności lub brak tego prawa w dniu wyborów

• naruszenie ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej

• prawomocne skazanie wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne

• orzeczenie trwałej niezdolności do pracy w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

• śmierć

• odwołanie w drodze referendum

Wygaśniecie mandatu w przypadkach określonych w pkt. 1-7 stwierdza rada gminy w drodze uchwały, najpóźniej po upływie miesiąca od dnia wystąpienia przesłanek wygaśnięcia mandatu.

Wójta może odwołać Prezes Rady Ministrów jeżeli wójt dopuszcza się powtarzającego naruszania Konstytucji lub ustaw. Jeżeli wezwanie nie odniesie skutku, wojewoda występuje do Prezesa Rady Ministrów o odwołanie wójta.

40.Wniosek rady gminy o przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania wójta przed upływem kadencji.

Odwołanie wójta dopuszczalne jest poprzez referendum.

Uchwała rady gminy o nieudzieleniu absolutorium jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum odnośnie odwołania wójta jeżeli została podjęta:

• po upływie 9 miesięcy od dnia wyboru wójta,

• nie później niż na 9 miesięcy przed zakończeniem kadencji.

• Odwołanie z powodu nieudzielania absolutorium—

Uchwała w sprawie przeprowadzenia referendum może być podjęta nie wcześniej niż po upływie 14 dni od przyjęcia uchwały o nieudzieleniu wójtowi absolutorium. Przed jej podjęciem rada gminy powinna zapoznać się z opinią regionalnej izby obrachunkowej na temat nieudzielenia absolutorium i wysłuchać wyjaśnień wójta. Do przyjęcia uchwały o przeprowadzeniu referendum potrzebne jest poparcie bezwzględnej większości ustawowego składu rady. Głosowanie nad uchwałą musi być imienne.

• Odwołanie z innej przyczyny—

Potrzebne jest złożenie pisemnego wniosku podpisanego przez co najmniej 1/4 ustawowego składu rady. Wniosek musi zawierać uzasadnienie przyczyny odwołania wójta. Podlega zaopiniowaniu przez komisję rewizyjną rady gminy.

Jeżeli taki wniosek był już wcześniej składany i nie uzyskał wymaganej większości głosów, kolejny może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od poprzedniego głosowania.

Do przyjęcia uchwały w tym trybie potrzebne jest poparcie co najmniej 3/5 ustawowego składu rady. Wymagane jest również głosowanie imienne.

41.Zadania i kompetencje wójta.

Wójt wykonuje uchwały Rady Gminy i zadania spoczywające na gminie z mocy prawa. Niektóre z zadań wymagają uprzedniego umocowania.

Zadania wójta:

• przygotowanie projektów uchwał rady gminy

• Przygotowywanie projektu budżetu

• Określa sposób wykonywania uchwał Rady gminy

• gospodarowanie mieniem komunalnym

• wykonywanie budżetu

• zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych

Dodatkowo wójt posiada kompetencje do:

• kierowania bieżącymi sprawami gminy,

• reprezentowania gminy na zewnątrz.

• opracowuje plan ochrony przed powodzią

• ogłasza i odwołuje alarm i pogotowie przeciwpowodziowe

• może zarządzić ewakuację z obszarów bezpośrednio zagrożonych jakimś niebezpieczeństwem dla życia ludzi lub mienia

• w sytuacjach nadzwyczajnych ma uprawnienie do stanowienia przepisów porządkowych w drodze zarządzenia w sprawach nie cierpiących zwłoki.

• Domniemanie kompetencji do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu adm. publicznej na rzecz wójta, burmistrza, prezydenta miasta.

42.Zastępstwo wójta w przypadku wystąpienia przemijającej przeszkody w pełnieniu mandatu.

W przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta spowodowanej:

• tymczasowym aresztowaniem,

• odbywaniem kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne,

• odbywaniem kary aresztu

• niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni.

Jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca, a w gminach, w których powołano więcej niż jednego zastępcę - pierwszy zastępca.

Jeżeli nie powołano zastępcy albo pierwszego zastępcy wójta, a wójt dozna przemijającej przeszkody w wykonywaniu swoich obowiązków, zadania i kompetencje wójta przejmuje osoba wyznaczona przez prezesa Rady Ministrów.

Zastępca, pierwszy zastępca albo osoba wyznaczona przez premiera, wykonuje zadania i kompetencje wójta:

• od dnia zatrzymania do dnia zwolnienia,

• od dnia wskazanego w wezwaniu do stawienia się w zakładzie karnym do dnia zwolnienia,

• w okresie wskazanym w zaświadczeniu lekarskim - jednak nie dłużej niż do dnia wygaśnięcia mandatu wójta.

43.Zastępcy wójta.

Wójt w drodze zarządzenia powołuje i odwołuje swojego zastępcę lub zastępców i określa ich liczbę.

Liczba zastępców nie może być większa niż:

• 1 w gminach do 20 tyś. Mieszkańców

• 2 w gminach do 100 tyś. mieszkańców;

• 3 w gminach do 200 tyś. mieszkańców;

• 4 w gminach powyżej 200 tyś. Mieszkańców.

W przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta spowodowanej:

• tymczasowym aresztowaniem,

• odbywaniem kary pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne,

• odbywaniem kary aresztu

• niezdolnością do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni.

Jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca, a w gminach, w których powołano więcej niż jednego zastępcę - pierwszy zastępca.

Zastępca, pierwszy zastępca albo osoba wyznaczona przez premiera, wykonuje zadania i kompetencje wójta:

• od dnia zatrzymania do dnia zwolnienia,

• od dnia wskazanego w wezwaniu do stawienia się w zakładzie karnym do dnia zwolnienia,

• w okresie wskazanym w zaświadczeniu lekarskim - jednak nie dłużej niż do dnia wygaśnięcia mandatu wójta.

Wójt wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu gminy. Urząd nie jest organem lecz zespołem środków materialnych i osobowych służących do wykonywania kompetencji i zadań wójta. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu określa regulamin organizacyjny - nadany przez wójta w drodze zarządzenia. Wójt jest kierownikiem urzędu gminy.

44.Organy powiatu ich krótka charakterystyka.

Organ stanowiąco- Organ wykonawczy Aparat pomocniczy

kontrolny

RADA POWIATU-----------organ jednoosobowy- ---------STAROSTWO

STAROSTA,

Organ kolegialny-

ZARZĄD POWIATU

• Działalność organów powiatu jest jawna-- Ograniczenia jawności mogą wynikać wyłącznie z ustaw.

• Jawność działania organów powiatu obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady powiatu i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów powiatu i komisji rady powiatu.

• Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich określa statut powiatu.

Organami powiatu są:

1) rada powiatu—organ stanowiąco- kontrolny

• w skład Rady Powiatu wchodzą radni w liczbie 15 radnych w powiatach liczących do 40 tys. mieszkańców oraz po 2 na każde kolejne rozpoczęte 20 tys. mieszkańców, ale nie więcej niż 29 radnych.

• Liczbę radnych w powiecie ustala wojewoda po porozumieniu z komisarzem wyborczym na podstawie liczby mieszkańców zamieszkałych na obszarze działania danej rady.

• Kadencja rady trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów.

• Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich.

• Odwołanie rady powiatu przed upływem kadencji następuje w drodze referendum powiatowego.

2) zarząd powiatu—kolegialny organ wykonawczy

• W skład zarządu powiatu wchodzą :

* starosta - jako przewodniczący,

* wice starosta

* pozostali członkowie.

• Zarząd wybiera rada powiatu w liczbie od 3 do 5 osób w tym starostę i wice starostę, liczbę członków zarządu określa się w statucie powiatu.

• Członkostwa w zarządzie powiatu nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora.

3) Starosta—jednoosobowy organ wykonawczy.

45.Rada powiatu - skład i charakter prawny organu.

Rada Powiatu—organ stanowiący-- podejmowanie uchwał, uchwały rady powiatu co do zasady zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady w głosowaniu jawnym.

Organ kontrolny—rada powiatu kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych.

• w skład Rady Powiatu wchodzą radni w liczbie 15 radnych w powiatach liczących do 40 tys. mieszkańców oraz po 2 na każde kolejne rozpoczęte 20 tys. mieszkańców, ale nie więcej niż 29 radnych.

• Liczbę radnych w powiecie ustala wojewoda po porozumieniu z komisarzem wyborczym na podstawie liczby mieszkańców zamieszkałych na obszarze działania danej rady.

• Kadencja rady trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów.

• Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich.

• Odwołanie rady powiatu przed upływem kadencji następuje w drodze referendum powiatowego.

46.Rada powiatu - kompetencje.

W zakresie zadań powiatu Rada Powiatu korzysta z domniemania kompetencji w zakresie sprawowania funkcji kontrolnej i stanowiącej.

Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy między innymi:

• stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu,

• wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego,

• powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, sekretarza i skarbnika powiatu, będącego głównym księgowym budżetu powiatu,

• stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu

• uchwalanie budżetu powiatu,

• rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu

• podejmowanie uchwał w sprawie wysokości podatków i opłat

• podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu

• podejmowanie uchwał w sprawie przejmowania zadań z zakresu administracji rządowej

• określenie wysokości sumy do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania

• uchwalenie powiatowego programu przeciwdziałaniu bezrobociu

• podejmowanie uchwał w sprawie herbu i flagi powiatu,

• podejmowanie uchwał w sprawie udzielania stypendiów dla uczniów i studentów.

47.Rada powiatu - tryb pracy.

• Rada powiatu obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego rady w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał.

• Na wniosek co najmniej ¼ ustawowego składu rady lub zarządu powiatu przewodniczący obowiązany jest zwołać sesję w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku.

• Pierwszą sesję nowo wybranej rady powiatu zwołuje przewodniczący rady poprzedniej kadencji w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rady na obszarze całego kraju lub w przypadku wyborów przedterminowych na dzień przypadający w ciągu 7 dni po ogłoszeniu wyników wyborów do rady powiatu.

• Po upływie 7 dniowego terminu sesję zwołuje komisarz wyborczy w ciągu 21 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów dla całego kraju lub w przypadku wyborów przedterminowych w ciągu 21 dni po ogłoszeniu wyników wyborów do rady powiatu.

• W przypadku wyborów przedterminowych pierwszą sesję zwołuje osoba, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji organów jednostki samorządu terytorialnego.

• Pierwszą sesję nowo wybranej rady powiatu, do czasu wyboru przewodniczącego rady, prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji.

• Działalność organów powiatu jest jawna.

48.Komisje rady powiatu.

• Rada powiatu może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot ich działania oraz skład osobowy.

• Komisje podlegają radzie powiatu w całym zakresie swojej działalności, przedkładają jej swoje plany pracy i sprawozdania z działalności.

• Radny pobiera diety z tytułu członkostwa w nie więcej niż dwóch komisjach.

• Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy rady i komisji powoływanych przez radę, a także zasady tworzenia klubów radnych, określa statut.

Rada powiatu kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych. W tym celu powołuje komisję rewizyjną.

• W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych będących członkami zarządu.

• Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu powiatu i występuje z wnioskiem do rady powiatu w sprawie udzielenia lub nieudzielania absolutorium zarządowi. Wniosek w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową.

• Komisja rewizyjna wykonuje inne zadania zlecone przez radę powiatu w zakresie kontroli.

49.Zarząd powiatu - skład i charakter prawny

Zarząd powiatu—kolegialny organ wykonawczy, samodzielny organ wspólnoty samorządowej

• W skład zarządu powiatu wchodzą :

* starosta - jako przewodniczący,

* wice starosta

* pozostali członkowie.

• Zarząd wybiera rada powiatu w liczbie od 3 do 5 osób w tym starostę i wice starostę, liczbę członków zarządu określa się w statucie powiatu.

• Członkostwa w zarządzie powiatu nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora.

• Zarząd pełni funkcje wykonawcze nie tylko w stosunku do zadań określonych w ustawach a należących do właściwości powiatu.

• Zarząd pełni funkcję wykonawczą w stosunku do Rady Powiatu

• Rada Powiatu nie może zastąpić zarządu innym organem

50.Zarząd powiatu - powoływanie.

• Rada powiatu wybiera zarząd w liczbie od 3 do 5 osób, w tym starostę i wice starostę, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Jeżeli Rada nie dokona wyboru zarządu w tym terminie, ulega rozwiązaniu z mocy prawa.

• Liczbę członków zarządu określa w statucie rada powiatu.

• Dwuetapowy wybór zarządu—Rada Powiatu najpierw wybiera starostę a pozostałych członków zarządu wybiera się na wniosek starosty.

• Członkami zarządu mogą być osoby spoza Rady Powiatu.

• Rada powiatu wybiera starostę bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

• Rada powiatu wybiera wice starostę oraz pozostałych członków zarządu na wniosek starosty zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

• Zarząd powiatu działa do dnia wyboru nowego zarządu.

51.Odwołanie zarządu powiatu w całości.

• Zarząd powiatu może być odwołany z powodu nieudzielania mu absolutorium.

• Nieudzielanie absolutorium jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu.

• Uchwałę o złożeniu wniosku o odwołanie zarządu podejmuje rada bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady powiatu.

• Głosowanie nad wnioskiem o odwołaniu zarządu powiatu odbywa się nie szybciej niż po upływie 14 dni od dnia podjęcia uchwały o nieudzielaniu zarządowi absolutorium.

• Odwołanie—3/5 głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

• Przed głosowaniem o odwołaniu zarządu Rada Powiatu ma obowiązek zapoznać się z opinią komisji rewizyjnej i RIO.
  

52.Odwołanie przewodniczącego zarządu powiatu.

• Rada powiatu może odwołać starostę z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek 1/4 ustawowego składu rady.

• Wniosek wymaga formy pisemnej i uzasadnienia przyczyny odwołania oraz podlega zaopiniowaniu przez komisję rewizyjną.

• Odwołanie starosty następuje większością kwalifikowaną co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

• Głosowanie w sprawie odwołania rada powiatu przeprowadza po zapoznaniu się z opinią komisji rewizyjnej na następnej sesji po tej, na której zgłoszono wniosek o odwołanie, nie wcześniej jednak niż po upływie 1 miesiąca od dnia zgłoszenia wniosku.

• Jeżeli wniosek o odwołanie starosty nie uzyskał wymaganej większości głosów, kolejny wniosek o odwołanie może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od poprzedniego głosowania.

• Odwołanie starosty albo złożenie przez niego rezygnacji jest, odpowiednio, równoznaczne z odwołaniem całego zarządu powiatu albo złożeniem rezygnacji przez cały zarząd powiatu.

53.Odwołanie poszczególnych członków zarządu powiatu.

• Rada powiatu może na uzasadniony wniosek starosty odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

• W przypadku odwołania członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym, rada powiatu dokonuje wyboru nowego członka zarządu lub poszczególnych jego członków.

• Odwołani członkowie pełnią dotychczasowe obowiązki do czasu wyboru nowych członków zarządu.

54.Kompetencje zarządu powiatu.

Zarząd powiatu wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określone przepisami prawa.

Do zadań zarządu powiatu należy w szczególności:

• przygotowywanie projektów uchwały rady,

• wykonywanie uchwał rady,

• gospodarowanie mieniem powiatu,

• wykonywanie budżetu powiatu,

• zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.

W zakresie gospodarki budżetowej zarząd odpowiada za prawidłowe wykonanie budżetu. Do jego wyłącznej kompetencji należy:

• emitowanie papierów wartościowych w ramach upoważnień udzielonych przez Radę Powiatu

• dokonywanie wydatków budżetowych

• zgłaszanie propozycji zmian w budżecie powiatu

• dysponowanie rezerwą budżetu powiatu.

55.Wybór starosty.

• Starosta jest przewodniczącym zarządu powiatu oraz organem monokratycznym posiadającym samodzielne uprawnienia.

• Jest wybierany jak pozostali członkowie czyli przez Radę Powiatu

• Rada Powiatu zgodnie z przepisami ustawy dokonuje wyboru zarządu w liczbie od 3 do 5 członków, w tym starostę i wice starostę.

• Wyboru dokonuje w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy.

• Starostę wybiera Rada w pierwszej kolejności z własnej inicjatywy.

• Wyboru starosty dokonuje Rada bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

56.Kompetencje starosty.

Kompetencje własne starosty których żaden organ powiatu nie może od niego przejąć obejmują:

• kierowanie bieżącymi sprawami powiatu

• reprezentowanie powiatu na zewnątrz

• organizowanie pracy zarządu powiatu

• organizowanie pracy starostwa powiatowego,

• kierownictwo starostwa powiatowego

• zwierzchnictwo służbowe pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu

• zwierzchnictwo powiatowych służb, inspekcji i straży.

• Opracowanie planu operacyjnego ochrony przed powodzią oraz ogłaszanie i odwoływanie pogotowia i alarmu przeciwpowodziowego.

Ustawa przewiduje domniemanie kompetencji starosty w indywidualnych sprawach z zakresu adm. publicznej należących do właściwości powiatu. Decyzje w tych sprawach wydaje co do zasady starosta chyba że przepisy szczególne przewidują wydawanie decyzji przez zarząd powiatu.

57.Organy samorządu województwa i ich krótka charakterystyka.

Organ stanowiąco- Organ wykonawczy Aparat pomocniczy

kontrolny

SEJMIK WOJEWÓDZWTA-------organ jednoosobowy- ------------- URZĄD MARSZAŁKOWSKI

MARSZAŁEK

Organ kolegialny-

ZARZĄD WOJEWÓDZTWA

Organy samorządu województwa działają na podstawie i w granicach określonych przez ustawy. Działalność organów województwa jest jawna.

Organami samorządu województwa są:

• sejmik województwa—organ stanowiący i kontrolny, pochodzi z wyborów bezpośrednich.

• zarząd województwa—organ wykonawczy. W jego skład liczący obligatoryjnie 5 osób, wchodzi Marszałek wojew. jako jego przewodniczący, wice marszałek lub 2 wice marszałków i pozostali członkowie.

• Marszałek województwa—posiada szczególny status prawny w samorządzie województwa. Nie został on wyodrębniony wśród organów tego samorządu, mimo iż z pewnością jest organem adm. publicznej.

58.Podejmowanie uchwał przez organy samorządu województwa.

Sejmik województwa:

• Uchwały zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu jawnym lub jawnym imiennym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

• Odrzucenie w głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium jest równoznaczne z przyjęciem uchwały o nieudzieleniu absolutorium--- uchwałę w sprawie absolutorium sejmik wojewódzki podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku wojew.

Zarząd województwa:

• Uchwały zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu zarządu w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej, w przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos marszałka województwa.

59.Sejmik województwa - skład i charakter prawny organu.

• Sejmik województwa podejmuje najważniejsze decyzje w sprawach mu przekazanych a dotyczących województwa.

• Sejmik województwa jest organem stanowiącym---stanowi przepisy powszechnie obowiązujące,

i organem kontrolnym—kontroluje działalność organu wykonawczego i kontroluje wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne.

• Ustawodawca nie stanowi o domniemaniu kompetencji na rzecz sejmiku województwa.

• To organ pochodzący z bezpośrednich wyborów.

• Kadencja sejmiku województwa trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów.

• W skład sejmiku województwa wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich w liczbie 30 w województwach liczących do 2 mln. mieszkańców oraz po 3 radnych na każde kolejne rozpoczęte pół miliona mieszkańców.

• Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do sejmiku województwa określa odrębna ustawa.

• Odwołanie sejmiku województwa przed upływem kadencji jest możliwe tylko w drodze referendum wojewódzkiego.

60.Sejmik województwa - kompetencje.

• Ustawodawca nie stanowi o domniemaniu kompetencji na rzecz sejmiku województwa. Katalog kompetencji ma charakter zamknięty.

Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy:

• stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności:

a) statutu województwa,

b) zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,

• uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego,

• uchwalanie strategii rozwoju województwa i programów wojewódzkich.

• uchwalanie budżetu województwa,

• podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych

• określanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa,

• podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu województwa,

• uchwalanie przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych,

• wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa,

• rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu województwa,

• powoływanie i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnika województwa,

• zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,

• uchwały w sprawie udzielenia stypendiów dla uczniów i studentów.

61.Sejmik województwa - tryb pracy.

• Sejmik województwa obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego sejmiku w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał.

• Sejmik województwa może wprowadzić zmiany w porządku obrad bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku.

• Przewodniczący sejmiku obowiązany jest zwołać sesję w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku przez radnych stanowiących co najmniej ¼ ustawowego składu sejmiku.

• Pierwszą sesję nowo wybranego sejmiku zwołuje przewodniczący sejmiku z poprzedniej kadencji w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do sejmików na obszarze całego kraju lub w przypadku wyborów przedterminowych w ciągu 7 dni po ogłoszeniu wyników wyborów do sejmiku województwa.

• Pierwszą sesję nowo wybranego sejmiku województwa do czasu wyboru przewodniczącego sejmiku prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji.

• W przypadku wyborów przedterminowych pierwszą sesję zwołuje osoba którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji organów samorządu województwa.

62.Komisje sejmiku województwa.

• Sejmik województwa może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do wykonywania określonych zadań.

• Statut województwa określa:

• przedmiot działania,

• zakres zadań,

• zasady dotyczące składu,

• organizację wewnętrzną i tryb pracy komisji powoływanych przez sejmik województwa.

• Zasady działania klubów radnych.

• W celu kontroli działalności zarządu województwa oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych sejmik jest obowiązany powołać komisję rewizyjną w skład której wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów radnych.

• Członkostwa w komisji rewizyjnej nie można łączyć z funkcjami:

• marszałka województwa,

• przewodniczącego i wiceprzewodniczących sejmiku województwa

• radnych będących członkami zarządu województwa.

• Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu i występuje z wnioskiem do sejmiku województwa w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa. Wniosek ten podlega zaopiniowaniu przez RIO

63.Zarząd województwa - skład i charakter prawny

• Zarząd województwa to kolegialny organ wykonawczy województwa.

• Organ obligatoryjnie wybierany przez sejmik województwa.

• Zarząd zapewnia ciągłość funkcjonowania struktur samorządowych w województwie. Działa po wygaśnięciu mandatów radnych.

• Zarząd działa do wyboru kolejnego zarządu przez sejmik nowej kadencji.

• Działania zarządu województwa w okresie między kadencjami sejmiku są ograniczone i nie mogą wykraczać poza „zwykły zarząd”.

• W skład zarządu województwa, liczącego 5 osób, wchodzi:

• marszałek województwa jako jego przewodniczący,

• wicemarszałek lub 2 wicemarszałków

• pozostali członkowie.

• Marszałek województwa jest traktowany jak członek zarządu, jest zrównany z pozostałymi. Tylko w jednej sytuacji ma głos decydujący—gdy w wyniku głosowania za i przeciw opowie się identyczne liczba członków zarządu, wówczas ma głos rozstrzygający.

• Członkostwa w zarządzie województwa nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora.

64.Zarząd województwa - powoływanie.

• Sejmik województwa wybiera zarząd województwa, w tym marszałka województwa i nie więcej niż 2 wicemarszałków, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy,

• Sejmik województwa wybiera marszałka województwa bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

• Sejmik województwa wybiera wicemarszałków oraz pozostałych członków zarządu na wniosek marszałka zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

• Jeżeli sejmik województwa nie dokona wyboru zarządu województwa w określonym terminie, ulega rozwiązaniu z mocy prawa.

• Informację o rozwiązaniu sejmiku województwa wojewoda podaje do publicznej wiadomości w środkach masowego przekazu i ogłasza, w formie obwieszczenia, w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Po rozwiązaniu sejmiku województwa przeprowadza się wybory przedterminowe.

65.Odwołanie zarządu województwa w całości.

• Organy województwa ulegają rozwiązaniu z mocy prawa w przypadku zmian w podziale terytorialnym państwa.

• Uchwała sejmiku województwa w sprawie nieudzielenia zarządowi województwa absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu województwa, chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd województwa został odwołany z innej przyczyny.

• Uchwałę w sprawie absolutorium sejmik województwa podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku województwa.

• Sejmik województwa rozpoznaje sprawę odwołania zarządu województwa na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od podjęcia uchwały o nieudzieleniu zarządowi województwa absolutorium.

• Sejmik województwa, po zapoznaniu się z wnioskiem komisji rewizyjnej i opinią RIO w sprawie uchwały sejmiku województwa o nieudzieleniu zarządowi województwa absolutorium, może odwołać zarząd województwa większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

• Odwołania marszałka województwa jest równoznaczne z odwołaniem całego zarządu.

• W przypadku odwołania całego zarządu sejmik województwa dokonuje wyboru nowego zarządu w ciągu 3 miesięcy od dnia odwołania.

• W przypadku niedokonania wyboru nowego zarządu w wymienionym terminie sejmik województwa ulega rozwiązaniu z mocy prawa.

• Odwołany zarząd województwa pełni dotychczasowe obowiązki do czasu wyboru nowego zarządu.

66.Odwołanie przewodniczącego zarządu województwa.

• Sejmik województwa może odwołać marszałka województwa z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu sejmiku.

• Wniosek, wymaga formy pisemnej i uzasadnienia przyczyny odwołania oraz opinii komisji rewizyjnej.

• Odwołanie marszałka województwa następuje większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

• Głosowanie w sprawie odwołania sejmik województwa przeprowadza po zapoznaniu się z opinią komisji rewizyjnej na następnej sesji po tej, na której zgłoszono wniosek o odwołanie, nie wcześniej jednak niż po upływie 1 miesiąca od dnia zgłoszenia wniosku.

• Jeżeli wniosek o odwołanie marszałka województwa nie uzyskał wymaganej większości głosów, kolejny wniosek o odwołanie może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od poprzedniego głosowania.

• Odwołanie marszałka województwa albo złożenie przez niego rezygnacji jest równoznaczne z odwołaniem całego zarządu województwa albo złożeniem rezygnacji przez cały zarząd województwa.

67.Odwołanie poszczególnych członków zarządu województwa.

• Sejmik województwa może na uzasadniony wniosek marszałka województwa odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

• W przypadku odwołania członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym, sejmik województwa dokonuje wyboru nowego członka zarządu w terminie 1 miesiąca od dnia odwołania.

• Odwołany zarząd województwa lub jego poszczególni członkowie pełnią dotychczasowe obowiązki do czasu wyboru nowego zarządu lub poszczególnych jego członków. Sejmik województwa może zwolnić członka zarządu z tego obowiązku.

• W przypadku złożenia rezygnacji z członkostwa w zarządzie przez członka niebędącego jego przewodniczącym, sejmik województwa podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji i zwolnieniu z pełnienia obowiązków członka zarządu zwykłą większością głosów, nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.

• W przypadku złożenia rezygnacji przez członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym marszałek województwa obowiązany jest, najpóźniej w ciągu 1 miesiąca od dnia przyjęcia rezygnacji przedstawić sejmikowi województwa nową kandydaturę na członka zarządu.

68.Kompetencje zarządu województwa.

Zarząd województwa to organ na rzecz którego ustanowiono domniemanie kompetencji w zakresie spraw które zostały przekazane samorządowi wojew. Zarząd wykonuje zadania należące do samorządu województwa, niezastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Do zadań zarządu województwa należy:

• wykonywanie uchwał sejmiku województwa,

• gospodarowanie mieniem województwa,

• przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa,

• przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonywanie,

• kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników,

• uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego.

69.Wybór marszałka województwa.

• Marszałek województwa jest wybierany przez sejmik województwa w pierwszej kolejności w przypadku wyboru zarządu województwa.

• Wybór ma zostać dokonany w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy.

• Marszałek województwa jest wybierany bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku w głosowaniu tajnym.

• Marszałek może być wybrany spoza składu sejmiku województwa.

70.Kompetencje marszałka województwa.

Marszałek województwa:

• Jest przewodniczącym zarządu województwa i organizuje jego pracę

• Kieruje Urzędem Marszałkowskim

• Jest zwierzchnikiem pracowników Urzędu Marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

• Kieruje bieżącymi sprawami województwa i reprezentuje województwo na zewnątrz.

• Może zastępować zarząd województwa w sprawach nie cierpiących zwłoki w których jest zagrożony interes publiczny, zdrowie lub życie mieszkańców wojew. oraz gdy może dojść do znacznych strat materialnych.

• Wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu adm. publicznej należących do właściwości samorządu województwa.

Marszałek może upoważniać do wydawania decyzji w jego imieniu:

• Wice marszałków

• Pozostałych członków zarządu

• Pracowników Urzędu Marszałkowskiego

• Kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

71.Przedmiot nadzoru nad samorządem terytorialnym.

• Nadzór jest sprawowany nad działalnością gminną, powiatu i samorządu województwa.

• Nadzór polega na władztwie administracyjnym przekazywanym w procesie decentralizacji.

• Nadzór jest wtedy gdy organ nadzorujący ma prawnie przypisane środki oddziaływania na podmiot kontrolowany.

• Nadzór obejmuje realizację wszystkich zadań i kompetencji wykonywanych przez organy jedn. sam. teryt. --zadania własne i zadania zlecone, gdyż mają one charakter zadań publicznych, mają za cel zaspakajanie potrzeb zbiorowych społeczeństwa.

72.Kryteria nadzoru.

• Polega na ustaleniu pewnych elementów na podstawie których organ będzie nadzorowany.

• Elementami tymi są:

• Legalność-- zgodność z obowiązującym prawem

• celowość - racjonalne działanie, aby osiągnąć zamierzony cel

• gospodarność - odpowiednia ilość środków do określonych potrzeb

• Dzisiaj nadzór nad działalnością jedn. sam. teryt. jest ograniczony do kryterium legalności czyli zgodności z przepisami powszechnie obowiązującymi, a więc z Konstytucją, umowami międzynarodowymi, ustawami, rozporządzeniami wydawanymi na podstawie delegacji ustawowych, przepisami prawa miejscowego wydawanymi przez organy adm. publicznej.

• Wyjątek—nadzór wykracza poza kryterium legalności i oparty jest również na kryterium skuteczności wykonywania zadań.

73.Zakres podmiotowy nadzoru.

• czynna strona stosunku nadzoru - organy nadzorujące.

• bierna strona stosunku nadzoru - organy nadzorowane.  

Organy nadzorujące:

• Prezes Rady Ministrów

• Wojewoda,

• RIO-- sprawy finansowe.

• Pewne uprawnienia posiada również Sejm

• W przypadku powtarzających się naruszeń Konstytucji lub ustaw przez organy stanowiące jedn. sam. teryt. Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów rozwiązuje dany organ.

 Organy nadzorowane:

• organy stanowiące jedn. sam. teryt.

• organy wykonawcze jedn. sam. teryt. ( zarządy i organy monokratyczne )

• związki i porozumienia międzygminne

• związki i porozumienia międzypowiatowe

Nadzór nad organami jednostek pomocniczych ( sołectwa, osiedla, dzielnice ) powinien być regulowany w statucie gminy.

74.Środki kontroli a środki nadzoru.

Środki nadzoru-- to formy ingerencji w działalność jednostek sam. teryt. przez organy nadzorcze. Środki nadzoru określane są w ustawach. W przypadku przekroczenia kompetencji przez organy nadzorujące, organowi nadzorowanemu służy ochrona sądowa.

Środki nadzoru dzielimy na :

- środki kontroli

- środki korygujące

- środki informacyjne - polegają na uzgodnieniu, opiniowaniu rozstrzygnięć lub opiniowaniu dokumentów.

• Nadzór poprzedzony jest zawsze kontrolą.

Środki kontroli:

• Ustawy samorządowe mówią, że organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych dotyczących funkcjonowania jedn. sam. teryt. niezbędnych do wykonywania uprawnień nadzorczych.

• Środki kontroli nie stanowią więc bezpośredniej ingerencji w działania organów samorządowych, mają one umożliwić organom nadzoru ocenę czy działalność organów jedn. sam. teryt. uzasadnia zastosowanie środków nadzoru.

• Podstawowy nadzór nad jedn. sam .teryt. mają wojewoda i RIO.

• Wójt, burmistrz , prezydent miasta, starosta i marszałek przedkładają wojewodzie uchwały Rad Gmin, Rad Powiatów, Sejmików Województw i zarządów województw w terminie 7 dni od ich podjęcia, a w przypadku przepisów porządkowych są to 2 dni.

• Wojewoda i RIO w przypadku stwierdzenia niezgodności uchwały z prawem, stwierdza jej nieważność lub posiada możliwość wstrzymania uchwały objętej nadzorem, która nie jest aktem prawa miejscowego.

Środki korygujące:

• Obowiązek uzyskania: zatwierdzenia, uzgodnienia, opinii wynika z ustaw samorządowych lub innych ustaw materialnego prawa administracyjnego.

75.Zatwierdzenie, uzgodnienie, zaopiniowanie rozstrzygnięć organów samorządowych.

• Gdy przepis prawa uzależnia ważność rozstrzygnięcia organu jedn. sam. teryt. od zajęcia stanowiska przez inny organ.

• To zajęcie stanowiska powinno nastąpić:

• nie później niż w ciągu 14 dni od doręczenia rozstrzygnięcia

• 30 dni w przypadku organu stanowiącego jedn. sam. teryt., ponieważ działa na sesjach.

• Są 3 sposoby współdziałania organu nadzoru i organu jedn. sam. teryt.:

1. zatwierdzenie - ma charakter wiążący dla organu decyzyjnego. Czynność która następuje po podjęciu rozstrzygnięcia przez organ samorządowy.

2. uzgodnienie - ma charakter wiążący dla organu decyzyjnego. Polega na wspólnym opracowaniu rozstrzygnięcia poprzez przesłanie do organu nadzoru projektu w celu jego uzgodnienia. Uzgodnienie następuje przed podjęciem rozstrzygnięcia natomiast zatwierdzenie po rozstrzygnięciu.

3. opiniowanie - ma charakter niewiążący dla organu decydującego. Jest elementem niezbędnym podjęcia rozstrzygnięcia, ale organ decydujący może przyjąć inne stanowisko niż to wyrażone w opinii.

76.Stwierdzenie nieważności uchwały jednostki samorządu terytorialnego.

• Uchwały lub zarządzenia organów jedn. sam. teryt. sprzeczne z prawem są nieważne. Organami właściwymi do stwierdzenia nieważności takich uchwał lub zarządzeń są organy nadzoru.

• Organ nadzoru ma obowiązek w przypadku stwierdzenia niezgodności uchwał lub zarządzeń z prawem wyeliminować je z obrotu prawnego.

• Organ nadzoru orzeka o nieważności uchwał lub zarządzeń—ma na to 30 dni od daty doręczenia mu uchwały lub zarządzenia. Jeżeli w tym terminie nie zdąży samodzielnie orzec o nieważności uchwały lub zarządzenia—traci prawo do wydania orzeczenia i musi zaskarżyć taki akt do sądu administracyjnego.

• W trakcie postępowania i wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały lub zarządzenia organ nadzoru może wstrzymać ich wykonanie.

• W przypadku nieistotnego naruszenia prawa przez uchwałę lub zarządzenie, organ nadzoru nie stwierdza jej nieważności, a jedynie wskazuje, że wydano ją z naruszeniem prawa.

• Stwierdzenie nieważności uchwały lub zarządzenia wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa.

• Nie stwierdza się nieważności uchwały lub zarządzenia po upływie roku od jej podjęcia, chyba że nie zostały przedłożone we właściwym terminie organowi nadzoru lub są aktem prawa miejscowego.

77.Zawieszenie organów jednostki samorządu terytorialnego.

• Może to uczynić Prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publicznej w razie przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy danej jednostki.

• Prezes RM wyznacza Zarząd Komisaryczny na okres od 2 lat—nie dłużej niż do wyboru zarządu jednostki kolejnej kadencji.

• Ustanowienie zarządu komisarycznego musi być poprzedzone przedstawieniem zarzutów organom samorządowym.

• Komisarz rządowy—powołuje Prezes RM na wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw adm. publicznej. Przejmuje wykonanie wszelkich zadań i kompetencji należących do organów jedn. sam. teryt.

78.Rozwiązanie organu stanowiącego j.s.t.

• Możliwość rozwiązania organów stanowiących jedn. sam. teryt. w trybie nadzorczym przez Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów w drodze uchwały ze względu na powtarzające się naruszenie Konstytucji lub ustaw przez organy stanowiące. Jest to równoznaczne z rozwiązaniem wszystkich organów danej jedn. sam. teryt.

• Konieczne jest przeprowadzenie nowych wyborów. Prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publicznej powołuje osobę , która pełni funkcję tych organów do nowych wyborów. Wyjątek :Gmina—rozwiązanie rady gminy nie powoduje odwołania wójta, burmistrza, prezydenta miasta, pełnią funkcję do końca kadencji. Osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów pełni wyłącznie funkcję Rady Gminy.

• Gdy powtarzającego się naruszenia Konstytucji i ustawy dokonuje wójt, burmistrz, prezydent miasta to wojewoda wzywa go do zaprzestania naruszeń. Jeżeli wezwanie nie odniosło skutku, wojewoda występuje za pośrednictwem ministra właściwego do spraw adm. publicznej z wnioskiem do Prezesa RM o odwołanie wójta, burmistrz czy prezydenta. W przypadku odwołania Prezes RM wyznacza osobę która do czasu wyboru nowego wójta będzie pełniła jego funkcje.

• Gdy powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustawy dokonuje zarząd powiatu czy województwa to wojewoda wzywa organ stanowiący jedn. sam. teryt. do zastosowania niezbędnych środków w celu zapobieżenia naruszeniom. Jeżeli wezwanie nie odniosło skutku, wojewoda występuje za pośrednictwem ministra właściwego do spraw adm. publicznej z wnioskiem do Prezesa RM o rozwiązanie zarządu. Prezes RM wyznacza osobę która do czasu wyboru nowego zarządu będzie pełniła jego funkcję.

79.Odwołanie wójta przez Prezesa Rady Ministrów.

• Gdy powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustawy dokonuje wójt, burmistrz, prezydent miasta to wojewoda wzywa go do zaprzestania naruszeń. Jeżeli wezwanie nie odniosło skutku, wojewoda występuje za pośrednictwem ministra właściwego do spraw adm. publicznej z wnioskiem do Prezesa RM o odwołanie wójta, burmistrz czy prezydenta. W przypadku odwołania Prezes RM wyznacza osobę która do czasu wyboru nowego wójta będzie pełniła jego funkcje.

80.Rozwiązanie zarządu jednostki samorządu terytorialnego w trybie nadzoru.

• Gdy powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustawy dokonuje zarząd powiatu czy województwa to wojewoda wzywa organ stanowiący jedn. sam. teryt. do zastosowania niezbędnych środków w celu zapobieżenia naruszeniom. Jeżeli wezwanie nie odniosło skutku, wojewoda występuje za pośrednictwem ministra właściwego do spraw adm. publicznej z wnioskiem do Prezesa RM o rozwiązanie zarządu. Prezes RM wyznacza osobę która do czasu wyboru nowego zarządu będzie pełniła jego funkcję.

81.Zarządzenie zastępcze jako środek nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego.

• Zarządzenie zastępcze -- środek nadzoru nad jedn. sam. teryt. Uprawnia organ nadzoru do zastąpienia własnym rozstrzygnięciem, rozstrzygnięcia którego wydanie należy do kompetencji organu jedn. sam. teryt.

• Wydawana jest przez wojewodę i dotyczy zakazu prowadzenia działalność gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne ( radny, wójt, burmistrz, prezydent miasta) i wiąże się z odwołanie z zajmowanego stanowiska.

• W przypadku nie zaprzestania tej działalności wojewoda wzywa organ stanowiący do podjęcia odpowiedniego aktu w terminie 30 dni. Zarządzenie zastępcze zastępuje rozstrzygnięcie właściwego organu stanowiącego. Odwołuje wójta, burmistrza , prezydenta miasta.

82.Nadzór nad zadaniami powierzonymi.

• Wojewoda kontroluje wykonywanie przez organy jedn. sam. teryt. zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami adm. rządowej.

• Celem takiej kontroli jest ustalenie stanu faktycznego w zakresie działalności organów poddanych kontroli, rzetelne udokumentowanie i dokonanie oceny pod względem legalności, gospodarności i rzetelności.

• Wojewoda może wstrzymać wykonanie uchwały organu gminy, powiatu, lub samorządu województwa i powierzyć sprawę powierzoną do ponownego rozpatrzenia wskazując zaistniałe uchybienia oraz termin jej ponownego uchwalenia.

• Jeżeli nie przyniesie to rozwiązania wojewoda może uchylić uchwałę i wydać w to miejsce zarządzenie, o czym ma obowiązek poinformować właściwego ministra. Zarządzenie takie wchodzi w życie po upływie 30 dni od daty jego wydania, chyba, że minister wyda inne rozstrzygnięcie.

• I zarządzenie wojewody i rozstrzygniecie właściwego ministra podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

• Wojewoda może wydawać w sytuacjach nadzwyczajnych (zagrożenie życia, zdrowia, bezpieczeństwa państwa) polecenia wobec organów samorządu terytorialnego. Musi o nich poinformować właściwego ministra. Nie mogą one dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej.

83.Sądowa ochrona jednostek samorządu terytorialnego.

• Sądowa ochrona jedn. sam. teryt.—ma na celu ochronę sam. teryt. przed ingerencją organów nadzoru w sposób niezgodny z prawem, czyli przeciwko działaniom bez podstawy prawnej albo przeciwko działaniom wykraczającym poza ramy nadzoru określone w ustawie.

• Ochrona ta obejmuje:

• stanowisko zajmowane wobec rozstrzygnięcia organu jedn. sam. teryt. w ramach współdziałania,

• rozstrzygnięcie o rozwiązaniu przez Prezesa RM zarządu jedn. sam. teryt. czy odwołaniu przez Prezesa RM wójta, burmistrza czy prezydenta miasta,

• rozstrzygnięcie Prezesa RM o zawieszeniu organów jedn. sam. teryt. i ustanowieniu zarządu komisarycznego na okres do 2 lat .

• Powyższe rozstrzygnięcia nadzorcze mogą być zaskarżone do sądu adm. z powodu niezgodności z prawem. Termin 30 dni na wniesienie skargi, który biegnie od dnia doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.

• Skargę do sądu adm. wnosi jedn. sam. teryt., związek międzygminny albo związek powiatów, których interes prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone.

• Podstawa wniesienia skargi jest uchwała lub zarządzenie organu, który podjął uchwałę lub zarządzenie, albo którego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze. Termin 30 dniowy biegnie od wyboru przewodniczącego organu stanowiącego.

• Po upłynięciu kadencji organu stanowiącego, skargę może wnieś nowo wybrany organ stanowiący jedn. sam. teryt.

• Jeżeli skarga nie zostanie wniesiona w terminie lub jeżeli zostanie oddalona bądź odrzucona to rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne.

• Do sądowej kontroli niezależności jedn. sam. teryt. należy zaliczyć właściwość sądów adm. do rozstrzygania sporów kompetencyjnych miedzy organami jedn. sam. teryt. a organami adm. rządowej.

84.Skarga do sądu administracyjnego w zakresie nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego

• Organami nadzoru nad działalnością sam. teryt. są Prezes RM i Wojewoda, a w zakresie spraw budżetowych - RIO.

• Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność komunalną tylko w przypadkach określonych ustawami.

• Organ taki wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały może wstrzymać jej wykonanie.

• Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o dopuszczalności wniesienia skargi do sądu adm.

• Jeżeli stwierdzenie nieważności dotyczy uchwały budżetowej, budżet w części objętej nieważnością nie może być wykonany do chwili rozstrzygnięcia sprawy przez sąd administracyjny.

• W kwestii uchwały budżetowej sąd adm. wyznacza rozprawę nie później niż w ciągu 30 dni od daty wpłynięcia spraw do sądu.

85.Skarga z art. 101 i 101a ustawy o samorządzie gminnym (art. 87 i 88 ustawy o samorządzie powiatowym, art. 90 i 91 ustawy o samorządzie województwa).

Skarga na działanie organu stanowiącego i wykonawczego:

• Ustawy samorządowe gwarantują ochronę interesu prawnego innych podmiotów przed nielegalnymi działaniami organów jedn. sam. teryt.

• Umożliwiają zaskarżanie uchwał lub zarządzeń z pominięciem trybu nadzorczego.

Może to uczynić:

• każdy czyj interes prawny został naruszony tą uchwałą lub zarządzeniem może wnieść skargę do sądu adm. po uprzednim bezskutecznym wezwaniem do usunięcia naruszenia.

• Sąd adm. może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych działań na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko jedn. sam. teryt.

• Można też wnieść skargę na bezczynność organów, co oznacza się brakiem działania lub brakiem odpowiedzi.

Skarga z art. 101 i 101a ustawy o sam. gminnym:

• Możliwość zaskarżenia uchwał organów gminy poza trybem nadzorczym

• każdy czyj interes prawny został naruszony uchwałą gminy w sprawie z zakresu adm. publicznej może po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia zaskarżyć uchwałę do Sądu adm.

• Skargę można wnieść do sądu adm. w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy jeżeli wyraża na to pisemną zgodę.

• Skargi nie można wnieść gdy w danej sprawie orzekł już sąd administracyjny i skargę oddalił.

• Skarga nie może być wnoszona na decyzję w indywidualnych sprawach z zakresu adm. publicznej wydawany w trybie KPA.

• Przepisy z art. 101 stosuje się odpowiednio gdy organ gminy nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowanie czynności narusza prawa osób trzecich.

• W takich przypadkach Sąd adm. może nakazać organowi nadzoru wykonania niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko gminy.

Skarga z art. 87 i 88 ustawy o sam. powiatowym:

• Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienia zostały naruszone przez organ powiatu w sprawie z zakresu adm. publicznej może po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia zaskarżyć uchwałę do Sądu adm.

• Skargę można wnieść w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców powiatu, którzy wyrażają na to pisemną zgodę.

• Przepisy wyżej wymienione stosuje się odpowiednio, gdy organ powiatu nie wykonuje czynności nakazanych prawem lub faktycznie narusza prawa osób trzecich.

• W takich przypadkach Sąd adm. może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko powiatu. 

Skarga z art. 90 i 91 ustawy o sam. województwa:

• Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego wydanym w sprawie z zakresu adm. publicznej może po bezskutecznym wezwaniu organu sam. województwa, który przepis wydał, do usunięcia naruszenia - zaskarżyć przepis do sądu adm.

• Nie stwierdza się nieważności aktu prawa miejscowego po upływie 1 roku od dnia jego wydania. Skargi nie można wnosić, gdy w danej sprawie orzekł już Sąd adm. i skargę oddalił.

• W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym.

• Przepisy wyżej wymienione stosuje się odpowiednio, gdy organ sam. województwa nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowanie czynności narusza prawa osób trzecich.

• W takich przypadkach Sąd adm. może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego.

---