Materiały na rury stalowe rurociągów.

1.Rury stalowe przewodowe - wg. PN-EN 10208-1 (rury dla mediów palnych o klasie A wymagań).

Rury ujęte w tej normie to rury stalowe bez szwu i ze szwem.

Oznaczenia:

S- rury bez szwu;

EW - rury elektrycznie zgrzewane

BW zgrzewane metodą ciągłą (ciągły docisk na gorąco);

COW - spawane łukowo osłonie gazowej i łukiem krytym:

• COWL - szew wzdłużny;

• COWH - szew spiralny.

Oznaczenia obróbki cieplnej rur:

N - normalizująca przeróbka plastyczna;

M - termomechaniczna obróbka plastyczna(materiał w stanie M ma lepszą spawalność);

Q - ulepszanie cieplne.

Tab.1. Skład chemiczny stali.

Symbol stali	Nr. stali	Zawartość max. pierwiastków stopowych [%]
				C	Si	Mn	P	S	inne
L210 GA	1.0319	0,21	0,40	0,90	0,03	0,03	Nie należy specjalnie dodawać innych pierwiastków
L235 GA	1.0458	0,16	0,40	1,20	0,03	0,03
L245 GA	1.0459	0,20	0,40	1,15	0,03	0,03		Suma V+Nb+Ti<0,15%
L290 GA	1.0483	0,20	0,40	1,40	0,03	0,03
L360 GA	1.0499	0,20	0,40	1,45	0,03	0,03

Tab.2. Własności wytrzymałościowe stali.

Symbol stali	Granica plastyczności Rt 0,5 [N/mm^2]	Wytrzymałość Rm [N/mm^2]	Wydłużenie Amin [%] (lo= )
L210GA	210	335-475	25
L235GA	235	370-510	23
L245GA	245	415-555	22
L290GA	290	415-555	21
L360 GA	360	460-620	20

Zalecane średnice zewnętrzne to: 33,7; 42,8; 48,3; 60,3; 88,9; 114,3; 168,3; 219,1; 273; 323,9; 355,6; 406,4; 457; 508 [mm].

Zalecane grubości to: 2,3; 2,6; 2,9; 3,2; 3,6; 4,0; 4,5; 5,0; 5,6; 6,3; 7,1; 8,0; 8,8; 10; 11; 12,5; 14,2; 16; 17,5;20 …… [mm].

Odchyłki grubości:

Dla rur bez szwu:

T≤4mm +0,6/-0,5 mm

4<T<25mm +15%/-12,5%;

T≥25 mm +3,75/-3,0 mm.

Dla rur ze szwem, przy grubości ścianki rury T≤10 +1,0/-0,5 mm.

Wszystkie rury muszą przejść wodną próbę ciśnieniową. Sprawdzenie odbywa się przy ciśnieniu hydrostatycznym równym:

gdzie: D[mm] - średnica zewnętrzna rury;

T[mm] - grubość ścianki rury;

S[N/mm²] udział % wymaganej granicy plastyczności.

Dla stali L210GA; L235GA i L245GA udział ten wynosi 60% , dla pozostałych jest odpowiednio większy (do 90%). Czas działania pełnego ciśnienia to 5-10s.

2. Rury stalowe przewodowe - wg. PN-EN 10208-2 (rury dla mediów palnych o klasie B wymagań), na przewody magistralne palnych gazów i cieczy.

Rury ujęte w tej normie to rury stalowe bez szwu i ze szwem.

Oznaczenia:

S- rury bez szwu;

HFW - rury zgrzewane prądami wielkiej częstotliwości;

SAW - spawanie łukiem krytym;

COW - spawane łukowo osłonie gazowej i łukiem krytym.

Oznaczenia obróbki cieplnej rur:

N - normalizująca przeróbka plastyczna;

M - termomechaniczna obróbka plastyczna(materiał w stanie M ma lepszą spawalność);

Q - ulepszanie cieplne.

Tab. 3. Obróbka cieplna wyrobów.

Stan obróbki rur	Grupa stali wg. PN-EN- 10020	Znak stali
NORMALIZOWANIE	Stale niestopowe jakościowe	L245NB
				L290NB
				L360NB
		s. stopowe specjalne	L415NB
	ULEPSZANIE CIEPLNE	Stale stopowe specjalne	L360QB
				L415QB
				L450QB
				L485QB
				L555QB
	WALCOWANIE TERMOMECHANICZNE		Stale niestopowe jakościowe	L245MB
				L290MB
				L360MB
			Stale stopowe specjalne	L415MB
				L450MB
				L485MB
				L555MB

Tab.4. Skład stali do produkcji rur.

Oznacze- nie stali	Nr. stali	Max. zawartość [%]									Max. CEV
				C	Si	Mn	P	S	V	Nb		Ti	inne
Stale na rury bez szwu i ze szwem
L245NB	1.0457	0,16	0,40	1,1	0,025	0,020	-	-	-	-	0,42
L290NB	1.0484	0,17	0,40	1,2	0,025	0,020	0,05	0,05	0,04	V+ Nb+ Ti <0,15%	0,42
L360NB	1.0582	0,20	0,45	1,6	0,025	0,020	0,10	0,05	0,04			0,45
L415NB	1.8972	0,21	0,45	1,6	0,025	0,020	0,15	0,05	0,04			Do uzgodn.
Stale na rury ze szwem
L360QB	1.8948	0,16	0,45	1,4	0,025	0,02	0,05	0,05	0,04	-	0,42
L415QB	1.8947	0,16	0,45	1,6	0,025	0,02	0,08	0,05	0,04	V+ Nb+ Ti <0,15%	0,43
L450QB	1.8952	0,16	0,45	1,6	0,025	0,02	0,09	0,05	0,06			0,45
L485QB	1.8955	0,16	0,45	1,7	0,025	0,02	0,10	0,05	0,06			0,45
L555QB	1.8957	0,16	0,45	1,8	0,025	0,02	0,10	0,06	0,06			Do uzgodn.
Stale na rury ze szwem
L245MB	1.0418	0,16	0,45	1,5	0,025	0,020	0,040	0,04	-	-	0,40
L290MB	1.0429	0,16	0,45	1,5	0,025	0,020	0,04	0,04	-	-	0,40
L360MB	1.0578	0,16	0,45	1,6	0,025	0,020	0,05	0,05	0,04	-	0,41
L415MB	1.8973	0,16	0,45	1,6	0,025	0,020	0,08	0,05	0,06	V+ Nb+ Ti <0,15%	0,42
L450MB	1.8975	0,16	0,45	1,6	0,025	0,020	0,10	0,05	0,06			0,43
L485MB	1.8977	0,16	0,45	1,7	0,025	0,020	0,10	0,06	0,06			0,43
L555MB	1.8978	0,16	0,45	1,8	0,025	0,020	0,10	0,06	0,06			Do uzgodn.

Tab.5. Własności wytrzymałościowe stali.

Symbol stali	Granica plastyczności Rt 0,5 [N/mm^2]	Wytrzymałość Rm [N/mm^2]	Wydłużenie Amin [%] (lo= )
L245NB L245MB	245-440	415	22
L290NB L290MB	290-440	415	21
L360NB L360QB L360MB	360-510	460	20
L415NB L415QB L415MB	415-565	520	18
L450QB L450MB	450-570	535	18
L485QB L485MB	485-605	570	18
L555QB L555MB	555-675	625	18

Równoważnik węgla, określający zdolność do spawania stali CEV liczony wg. poniższej zależności:

Symbole pierwiastków oznaczają ich zawartość w stali w %.

Materiały na rury stalowe pracujące pod ciśnieniem.

Norma PN-EN 10216: 2003 Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych zawiera dane na temat rur:

• PN-EN 10216-1 ze stali niestopowych niestopowych wymaganymi własnościami w temp. pokojowej;

• PN-EN 10216-2 ze stali niestopowych i stopowych do pracy w temperaturach podwyższonych (Rp=f(T); Rz=f(T))

• PN-EN 10216-3 ze stali stopowych drobnoziarnistych;

• PN-EN 10216-4 do pracy w temperaturach obniżonych.

Norma PN-EN 10217 podaje dane dla rur ze szwem dla zastosowań ciśnieniowych.

Rys….. Zmiana R_{p 0.2} w funkcji temperatury wybranych stali według

PN-EN 10216-2

Rys…… Zmiana R_z w funkcji temperatury i czasu pracy dla stali P235 GH i P265 GH według PN-EN 10216-2

Rys…. Zmiana R_{p 0.2} w funkcji temperatury dla wybranych stali, według normy PN-EN 10216-3.

1

---