Właściwe wyżywienie prawem człowieka

• Kontrola specyfikacji -zgodności procesu produkcji ze specyfikacja a nie jakości zdrowotnej lub handlowej

• Kontroli może dokonywać:

• Inspekcja jakości handlowej artykułów rolno -spożywczych

• Prywatna jednostka certyfikująca akredytowana zgodnie z normą PN-EN 45011

Średnio roczne tempo wzrostu produkcji żywności w ciągu roku w przeliczeniu na osobę 1995-2000 2000-2006

	Ogółem		Na osobę
	1995	2000	2000	2006
Świat	2,7	2,1	2,3	0,9
Afryka	3,7	2,5	1,2	1,2
Azja	3,5	2,3	2,0	2,3
Ameryka	2,8	2,2	1,4	0,5
W tym PN	2,1	1,1	1,4	-0,3
Europa	0,5	0,1	2,5	-2,1
W tym zach	3,5	0,2	0,3	0,2
Oceania	-0,1	-0,9	-2,5	--0,3

Światowe rezerwy zbożowe :

	1973	1980	1990	2008	2010
Pszenica	67	98	143	260	282
Ryż	24	43	65	105	121
Zboża paszowe	74	96	143	148	205
ogółem	165	237	352	422	509
Światowa konsumpcja	13	16	20	19	22

Pszenica 27%, ryż 27%, zboża paszowe 18%

głowni eksporterzy pszenicy mln t:

• USA 33,3

• Kanada 18

• Australia 15

główni eksporterzy ryżu mln t:

• Tajlandia 9 mln t

• Indie 6 mln t

• Wietnma 5 mln t

główni eksporterzy zbóż paszowych :

• USA 65 mln

• Argentyna 16 mln t

• Brazylia 11 mln t

główni eksporterzy mięsa:

• Brazylia 6 mln ton

• USA 5 mln t

• Holandia 3mln t

Struktura eksportu głównych produktów spożywczych :

	2000	2007
Mięso	15,1	14,2
Jaja	0,4	0,4
Produkty zbożowe	19,1	18,2
Warzywa i owoce	24,3	24,3
Cukier miód	3,5	4,9
Kawa herbata kakao	20,3	8,3
Napoje	3,6	3,5
Pozostałe	21,3	23,5
Razem	100	100

Przyczyny kryzysu bezpieczeństwa żywności :

• Produkcja bioplaliw

• 10 mln ton zbóz to jest 4,7 % światowej produkcji wykorzystywane jst do produkcji biopaliw

• USA i UE dążą do zwiększenia wykorzystania bio-plaiw transporcie z 2 do 5,7% 20102 i 10% 2020 w 2014 roku oznacza zwiększenie wykorzystania zbóż do 19mln t a w 2020 59 mln ton

• Zmiany klinmatyczne 1-2 C redukcja zbiorów , produkcji zwierzęcej , zagrożenie

Bioróżnorodność

• Zmiany we wzorcach spożycia - wzrost spożycia mięsa w Azji na 1 kg mięsa =5 kg

paszy .

Szczyt FAO 2008

• Zwiększyć produkcję o 50% do 2030 roku

• Przeznaczyć 30 mld USD/rok na pomoc

• Oznaczyć politykę żywnościową

Działania na rzec wzrostu produktywności rolnictwa:

• Zielona rewolucja

Sukcesy:

• 1963-1980

• uprawa zbóż i ryżu w krajach rozwijających się zgodnie z zasadami zielonej rewolucji

porażki :

• zagrożenie dla środowiska naturalnego za duże zużycie wody i pestycydów

• ograniczone zastosowanie wobec niedostatecznego zawodowego przygotowania

fachowców i bruki środków produkcji

beneficjanci : konsumenci

• obniżenie siew skali świata cen żywności

• głownie biedni którzy wydają znaczną część swoich dochodów na zabezpieczenie

potrzeb żywnościowych

• Biotechnologiczna rewolucja:

• Wzrost plonów , wyższe zbiory

• Rośliny odporne na okresowe niedobory wody

• Zwiększenie dostępności wody

• Zmniejszenie nakładów finansowych na produkcję rolniczą

Komercjalizacja kukurydzy

• USA 2012

• Afryka 2017

Uprawy transgeniczne :

obszar : mln ha

2004	2006	2008	2015
81	100	115	200

Zasięg 40 krajów z różnych kontynentów :

• USA

• Kanada

• Brazylia

• Chiny

• Etiopia Afryka, Burkina Faso

Zakres dotyczy w szczególności 4 gatunków :

• Soja

• Rzepak

• Kukurydza

• Bawełna

Najczęściej modyfikowane rośliny :

Europa	Świat
Kukurydza Rzepak Ziemniaki Buraki cukrowe	Kukurydza pomidory soja ziemniaki bawełna melony tytoń

Czy biotechnologia jest pro-poor dla biednych

• może być wykorzystywana przez małych i dużych rolników

• nie potrzebuje inwestycji kapitałowych ani kosztownych nakładów. prosta w stosowaniu

• biotechnologia w komponowana w nasiona jest neutralna , bo może być łatwa w stosowaniu , dostępna w porównaniu do innych technologii nie wymaga rozwiniętego otoczenia menedżerskiego

Najprostszym i obecnie najchętniej stosownym do oceny sposobu żywienia jest dobowa ilość energii zawarta w pożywieniu jednej osoby. DES

Ilość ta równa lub mniejsza niż : PPM*2,5 jest miara graniczna głodu człowieka.(2000-3000 kcal /24h

Inne wskaźniki służące do oceny wyżywienia :

• białko

• tłuszcz

• witaminy

• składniki mineralne

Podstawą wyżywienia ludności świata są ;

• produkty roślinne 80% diety

• w tym zbożowe około 50%

Dieta zbilansowana- odpowiedni zestaw różnorodnych produktów spożywczych napojów w ilościach i proporcjach zapewniających pokrycie zapotrzebowania organizmu na energię składniki odżywcze, bez doprowadzenia do nadmiaru któregoś z nich.

Niedobory w żywieniu w skali świata dotyczą przede wszystkim:

• energii

• białka

• witamin gł A

• składników mineralnych Fe, Jod

ludność świata niedożywiona na 2009 rok = 1029 mln

zmiana trendu w zakresie malejącego udziału osób nie dożywionych w latach 1969 -2009 3319%

Ludność nie dożywiona wg regionów 2009 mln

• 
  Azja i Pacyfik

• Afryka Subsacharyjska

• Afryka centralna

• Kraje rozwinę te

Globalny indeks głodu GHI

• Zaproponowany przez Doris Weisman z FPR Iternational FOOD Policy Reaserch Institute

• Uwzględnia komponenty

• Udział ludności niedożywionej wg FAO

• Udział dzieci w wieku poniżej 5 la z niedowagą wg WHO

• Wskaźnik umieralności dzieci w wieku poniżej 5 lat UNICEF

• po raz pierwszy obliczony dla lat 1982 1991, 1997 2003

• 22 kraje rozwinięta

• 97 rozwijających się

GHI	sytuacja
>30	Wysoko alarmująca
20-29,9	Alarmująca
10-19,9	poważna
1,5-9,9	Umiarkowany głód

Dzieci w wieku < 5 lat w %

otyłość nadwaga

stan w którym dochodzi do nadmiernego gromadzenia się tkanki tłuszczowej , prowadzącej do zagrożenia stanu zdrowia

przyczyny:

• skłonności uwarunkowane genetycznie

• czynniki środowiskowe w tym tryb życia

• wzrost urbanizacji

• zmiany w sektorze transportu

• starzenie się

• ciąża

Główne czynnik oddziaływujące na otyłości u dzieci :

• fast food

• podróże samochodem

• komputer gry

• zaburzenia hormonalne

Wskaźnik budowy ciała BMI - służy do oceny czy dana masa ciał jest odpowiednia do wzrostu.

Fakty

FAO 2005

• dorośli nadwaga 700 mln

• otyłość 300mln

• dzieci w wieku poniżej 5 lat nadwaga 200 mln

Prognoza FAO 2015:

• 2,3 mld dorosłych z nadwagą

• 700 mln z otyłością dorośli

• kraje rozwinięte występowanie

WHO Badanie MONICA

• Europa wzrost częstości występowania otyłości o 10-40% w ostatnich 10 latach

• Najbardziej alarmujący wzrost --> Wielka Brytania 2/3 mężczyzn i ½ kobiet

• 5,7 % chłopców i 7,8% dziewczynek

Problemy zdrowotne związane z otyłością i nadwagą

• cukrzyca typu 2

• choroby niedokrwienne serca i układu krążenia na tle miażdżycy i nadciśnienia

• choroby układu oddechowego

• niektóre choroby nowotworowe

• zmiany zwyrodnieniowe kości

• problemy psychologiczne

• obniżenie odczuwanej jakości życia

koszt ekonomiczny otyłości i nadwagi --> badania międzynarodowe 2-7% kosztów ochrony zdrowia

konieczność promowania pro zdrowotnego trybu życia :

• prawidłowy sposób żywienia:

-niska zawartość tłuszczu

-bogata zawartość węglowodanów złoconych

-duża ilość spożywanych warzyw i owoców świeżych

• zwiększenie aktywności fizycznej

• kto ma to robić :

-organizacje rządowe

-pracownicy służby zdrowia

-przemysł spożywczy

-media

Potrzeba bezpieczeństwa i jej główne formy we współczesnym świecie:

• bezpieczeństwo ekologiczne

• bezpieczeństwo socjalne

• bezpieczeństwo żywieniowe

• bezpieczeństwo ekonomiczne

Bezpieczeństwo żywnościowe:

1. fizyczna dostępność żywności- krajowa gospodarka żywnościowa gwarantuje pokrycie co najmniej minimalnego zapotrzebowania fizjologicznego a import dostarcza żywności ponad minimalne potrzeby

2. ekonomiczna dostępność żywności- co jest równoznaczne ze nawet najsłabsze ekonomicznie gospodarstwa maja dostęp do niezbędnej żywności dzięki różnym formom pomocy żywnościowej

3. zdrowotna jakość pojedynczego produktu- brak zanieczyszczeń , optymalny skład spożywanej racji pokarmowej.

Zanieczyszczenia żywności :

1. biologiczne- zanieczyszczenie toksynami pochodzenie mikrobiologicznego, grzybowego, bakteryjnego

2. chemiczne - metalami ciężkimi, wwa, pestycydy, azotanami azotynami, preparatami farmaceutycznymi, chemicznymi substancjami skowanymi w przemyśle .

3. radiologiczne- najniebezpieczniejsze te które charakteryzuje długi okres połowicznego rozpadu oraz udział w przemiana mikrobiologicznych stront 90, cez 137, jod 131, fosfor 32, potas 40.

Światowe bezpieczeństwo żywnościowe :

• stabilność międzynarodowego rynku zbożowego i utrzymanie odpowiednio wysokiego stanu zapasów zbóż , względna stabilizacja ich cen

• zapewnienie odpowiedniego poziomu pomocy żywnościowej

• rozbudowa i utrzymanie w odpowiednim stanie sieci transportowo-dystrybucyjnej

• koncepcja koordynowania w skali międzynarodowej krajowych zapasów zbóż

Bezpieczny poziom zapasów wg FAO ( w stosunku do światowego zużycia)

• zbóż 17-18%

• pszenicy 25%

• zbóż paszowych 15%

Światowe bezpieczeństwo żywnościowe 1991 :

• zabezpieczenie odpowiedniej ilości żywności

• zwiększenie stabilności podaży

• poprawa dostępności do żywności przez ludność biedną

Światowe bezpieczeństwo żywnościowe 2000 :

• wszyscy ludzie w każdym czasie w sensie fizycznym i ekonomicznym mają dostęp do odpowiedniej żywności.

• Pod względem jakości zdrowotnej i odżywczym

• Służącej zachowaniu zdrowia i aktywności

Warunki światowego bezpieczeństwa żywnościowego :

• Dostateczna podaż żywności (dostąp fizyczny)

• Stabilność podaży żywności (redukcja wahań i braków sezonowych)

• Dostępność ekonomiczna żywności

• Odpowiednia jakość i bezpieczeństwo zdrowotne żywności

otyłość

nadwaga

równowaga

niedożywienie

Dieta zbilansowana

---