System Informatyczny Lasów Państwowych

zeszyt 1

Ogólne zasady komunikacji z systemem LAS

Podręcznik użytkownika

Warszawa - 2001

Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych

Opracował zespół w składzie:

Krzysztof Jarosz (redaktor), Stanisława Linhard (3Ⴘ5), Anna Paszkiewicz (6Ⴘ9; 35), Irena Hoffer (15Ⴘ23; 36), Jerzy Jaszczyk (22; 24; 25), Artur Królicki (26Ⴘ29), Mariusz Błasiak (30Ⴘ34; 39; 40), Marek Jaskólski (38), Krzysztof Taraszkiewicz (37), Artur Andrzejewski (opracowanie graficzne; 39; 40; 42), Jacek Gałuszka (2), Zbigniew Gróżdź (1), Wojciech Górka (10Ⴘ14), Tadeusz Nadolny (38a; 41; 41a)

Spis treści

1. Uruchomienie i zakończenie programu

W

cyklu podręczników dotyczących obsługi programów wchodzących w skład Systemu Informatycznego Lasów Państwowych opisano następujące zagadnienia:

1. Ogólne zasady komunikacji z systemem LAS

2. Podstawy administracji systemem operacyjnym HPUX oraz bazami danych

Finanse i księgowość:

3. Wprowadzanie danych stałych

4. Ewidencja procesów gospodarczych

5. Analiza zobowiązań i należności

6. Rozliczanie usług wewnętrznych

7. Zamykanie okresów obrachunkowych

8. Prowadzenie ewidencji pozabilansowej

9. Ewidencja prowadzenia inwestycji

Infrastruktura:

10. Ewidencja środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz pozostałych obiektów

11. Ewidencja eksploatacji wyposażenia

12. Rezerwacja wyposażenia

13. Ewidencja remontów i napraw

14. Świadczenia stałe

Gospodarka towarowa:

15. Wprowadzanie artykułów

16. Wprowadzanie stanu początkowego drewna (BO)

17. Ewidencja przychodu drewna

18. Rozchód drewna

19. Ewidencja stanu i obrotu produktami użytkowania ubocznego

20. Ewidencjonowanie obrotu materiałami i towarami

21. Fakturowanie

22. Gospodarka łowiecka

23. Inwentaryzacja

Las:

24. Aktualizacja stanu posiadania

25. Ewidencja stanu posiadania

26. Planowanie

27. Analiza wykonanych zadań

28. Szkółki

29. Punkty próbne

Kadry i płace:

30. Ewidencjonowanie danych o pracowniku

31. Ewidencja czasu pracy

32. Sporządzanie wykazu robót WR

33. Prowadzenie karty deputatowej

34. Ustalanie wysokości wynagrodzeń

35. Rozliczenia z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych

Pozostałe

36. Marketing

37. Raporty SILP

38. ACER v.2.23 - Planowanie pozyskania drewna

Zeszyt 38a RACER v.2.22 - Planowanie pozyskania drewna w rdLP

39. Leśnik v.2.0 - Podręcznik dla leśniczego

40. Rejestrator leśniczego - Techniczne zagadnienia komunikacji, Administrowanie programem, Transmisja danych do i z systemu LAS

41. DŁUŻNIK v. 1.12 - Inwentaryzacja i monitorowanie należności w nadleśnictwie

Zeszyt 41a. DŁUŻNIK v. 1.12 - Inwentaryzacja i monitorowanie należności w rdLP

42. BRAKARZ v.1.0 - Instrukcja użytkownika

Poszczególne tematy zostały przedstawione w kontekście stanu prawnego obowiązującego na dzień 31 maja 2000.

Dla zachowania przejrzystości tekstu przyjęto we wszystkich zeszytach następującą konwencję opisu:

• opisy pogrupowano w rozdziały dotyczące poszczególnych elementów obsługi,

• w punktach wymieniono funkcje i pokazano ekran do wprowadzania danych,

• za ekranem następuje w formie tabelarycznej opis znaczenia pól.

Symbol	Znaczenie
Czcionką pochyłą	Oznaczono teksty, które pojawiają się na ekranie (nazwy pól i ekranów)
Czcionką „pochyłą w cudzysłowie”	Teksty, które wpisywane są z klawiatury i komunikaty błędów i inne komunikaty systemowe,
Czcionką pogrubioną	Oznacza się szczególnie ważne pojedyncze teksty oraz nazwy pól opisywanych w tabelach,
W nawiasach „<>”	klawisze oraz funkcje menu oznaczone są, np.: <ESC>, <Dodaj>, <Transfer>, <+>.

W tekście znajdują się „ikony”, które mają następujące znaczenie:

Tu znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania

Zwróć szczególną uwagę, aby uniknąć nieoczekiwanych rezultatów

Cenne informacje skróty i sugestie, które zaoszczędzą czas

1

1. Uruchomienie i zakończenie programu

Rozpoczęcie i zakończenie pracy na komputerze HP, w przypadku użycia aplikacji LAS nie wymaga przygotowania informatycznego. Do pracy z programem potrzebne są jedynie uprawnienia, jakie nada uzytkownikowi administrator komputera w nadlesnictwie.

W

pierwszej kolejności należy włączyć terminal, o ile nie został do tej pory włączony. Terminal uruchamia sie przez wcisnięcie klawisza zasilania. Należy odczekać krótką chwilę aż na ekranie zostanie wyświetlona informacja - wizytówka terminala. Informacja ta określa typ terminala i kto jest jego producentem. Ekran będzie wygląda następująco:

HP 700 / 70

HP 700/70 Firmware and setup screen

Copyrigth 1996 Hewlett - Packard Company

1. Postać terminala HP po włączeniu.

Naciśnięcie klawisza <Enter> powoduje zmianę zawartości ekranu na:

W tym momencie należy podać swój identyfikator (login), na podstawie którego komputer zostanie poinformowany o rozpoczęciu pracy przez użytkownika, który chce z nim pracować. Podanie identyfikatora należy potwierdzić klawiszem <Enter>. W odpowiedzi komputer wyświetla informację o podanie własnego hasła (password). Wprowadzane hasło (dla zachowania tajemnicy) nie jest wyświetlane na ekranie. Zakończenie hasła należy potwierdzić klawiszem <Enter>.

Podczas wprowadzania identyfikatora (login) oraz hasła (password) nie wolno się pomylić. W przypadku pomyłki należy naciskać klawisz <Enter> tak długo aż ponownie zostanie wyświetlony napis login. W przypadku, gdy nie popełniono błędu i para podanych informacji (nazwa użytkownika i hasło) jest poprawna, komputer udostępnia użytkownikowi możliwość pracy w takim zakresie, jaki został mu przydzielony. Zakres dostępu jest ustalany przez kierownika jednostki i w praktyce powinien odpowiadać zakresowi obowiązków wynikających z umowy o pracę.

Dalsza praca z komputerem polega na wyborze programu, jaki zamierza się uruchomić. Wyboru tego dokonuje się poprzez podświetlenie odpowiedniego wiersza na ekranie komunikacyjnym i naciśnięcie klawisza <Enter> lub przez naciśnięcie klawisza z cyfrą, która poprzedza poszczególne nazwy programów. Postać ekranu komunikacyjnego może być zmieniana przez informatyka z rdLP, który posiadaj odpowiednie uprawnia.

Przykładowy ekran komunikacyjny może mieć postać:

Nadleśnictwo Stuposiany. Użytkownik: (0)

port:/dev/ttyp4 -> forest

1. BDF - Baza danych SILP

2. BDFT - Baza testowa SILP

3. BDS - Baza danych SPRAWOZDAWCZOSC

4. BDM - Baza danych MARKETING

5. ACER - Baza danych ACER

6. <EXIT>.

2. Podstawowy ekran komunikacyjny.

Na przedstawionym „Ekranie 1”, praca w systemie LAS rozpoczyna się od wybrania polecenia: Baza danych SILP, lub Baza testowa SILP. Można to wykonać dwoma sposobami, przez wciśnięcie klawisza „2” a następnie <Enter> lub wybranie polecenia przez podświetlenie i zaakceptowanie klawiszem <Enter>. Ekran komunikacyjny może mieć też inną postać, w przypadku wątpliwości, należy prosić administratora systemu w nadleśnictwie o informacje dotyczące konfiguracji „profajlu” użytkownika.

Zakończenie pracy z systemem LAS można wykonać dwoma sposobami:

• w wyniku cofnięcia się z aktualnego menu poprzez polecenie <Exit> aż do momentu, gdy znajdziemy się w `Menu globalnym' ,

• przez naciśnięcie klawisza funkcyjnego <F5>.

Po opuszczeniu systemu LAS, należy zakończyć pracę z komputerem poprzez wybór i potwierdzenie klawiszem <Enter> opcji <EXIT> na ekranie komunikacyjnym.

2

2. Struktura menu w systemie LAS

System Las został zaprojektowany jako aplikacja działająca w środowisku znakowym. Komunikacja z komputerem odbywa się jedynie przy użyciu klawiatury. Najczęściej używanym funkcjom w programie, przypisano klwisze funkcyjne. Zasada ta wraz z koncepcją jednolitej struktury menu obejmuje wszystkie moduły sytemu. Poznanie tych prostych reguł pozwola na swobodne korzystanie z funkcji systemu.

W

celu umożliwienia szybkiego i przejrzystego sposobu poruszania się po programie, zastosowano metodę rozwijanych ekranów, które zawierają wykaz logicznie powiązanych elementów systemu nazwanych w skrócie menu. Wybierając odpowiednią pozycję z tej listy, dokonuje się selekcji problemów. Hierarchiczny system wyboru prowadzi użytkownika od ogółu do szczegółu, w przypadku rezygnacji program przenosi użytkownika na poprzednio wybrany wyższy poziom.

W całym systemie istnieją dwa typy menu:

• menu globalne, umożliwia wybór określonego ekranu,

• menu lokalne, umożliwiający wybór poleceń w ramach ściśle określonego ekranu.

1. Menu globalne, ścieżka dostępu

Pozycje w menu globalnym (patrz „Ekran 2”), są uporządkowane pionowo, w jednej lub w dwóch kolumnach. Dzielą one poszczególne obszary oprogramowania zgrubnie na określone obszary tematyczne.

Wybór punktu menu globalnego możliwe jest na dwa sposoby:

1. Każda pozycja menu poprzedzona jest literą lub cyfrą. Naciśnięcie klawisza z tym znakiem powoduje natychmiastowe uruchomienie części programu odpowiedzialnego za realizację tej funkcji.

2. Wybór odpowiedniej pozycji menu jest możliwy również przy pomocy kursorów (strzałek), jednokrotne naciśnięcie strzałki w górę, powoduje przejście o jedną pozycję menu w górę, podobnie naciśnięcie strzałki w dół przemieszcza podświetloną pozycję w menu o jedną w dół. Aktualnie wybrana pozycja menu, zawsze jest wyróżniona spośród innych, przez podświetlenie tekstu (rewers). Wybraną w ten sposób pozycję menu potwierdza się klawiszem <Enter>.

Wybranie pozycji menu powoduje, że użytkownik znajdzie się w następnym menu globalnym lub na ekranie roboczym. Każdorazowe naciśnięcie klawisza <E> (<Exit>) powoduje powrót do poprzedniego poziomu z odpowiadającą mu listą menu.

Jeśli użytkownik znajdzie się w `Menu Głównym' naciśnięcie klawisza <E>(<Exit>) spowoduje zakończenie pracy i na ekranie zostanie wyświetlona „etykieta” (patrz „Ekran 1”).

Każdy ekran zawierający menu globalne posiada jednakową strukturę jak to przedstawia poniższy ekran 3.

Linia (1) 1 Pomoc 2 3 4 5 <Exit> 6 7 8 Powrót

Linia (2)

+--------------------------------------------------------------------+

| Tytuł menu |+

+--------------------------------------------------------------------+|

| ||

| A - pozycja menu H - ............ ||

| B - pozycja menu I - ............ ||

| C - pozycja menu J- ............ ||

| D - pozycja menu ||

| E - pozycja menu L - ............ ||

| F - pozycja menu ||

| G - ............ ||

| E - <Exit> ||

| ||

+------------------------ -------------------------------------------+|

+-------------------------------------------------------------------+

linia (23) Baza podstawowa, Stuposiany

Linia (24)

3. Struktura menu globalnego.

Na powyższym ekranie, każdej z linii z podanym numerem odpowiada linia na terminalu użytkownika. Informacje te występują zawsze w tych samych miejscach w obrębie całego systemu wyboru wśród menu globalnych i tak:

► linia nr 1 na terminalu zawiera informacje o klawiszach funkcyjnych:

<F1> - Naciśnięcie tego klawisza spowoduje wyświetlenie tekstu pomocy (o ile takowy istnieje),

<F5> - naciśnięcie tego klawisza spowoduje natychmiastowe zakończenie programu i na ekranie zostanie wyświetlony komunikat login,

<F8> - naciśnięcie tego klawisza spowoduje powrót do poprzedniego menu,

► od linii 2 do - 22 znajduje się obszar danego menu globalnego, na którym zawarto informację o tematyce menu globalnego oraz poszczególne pozycje menu niższych poziomów,

► w linii 23 znajduje się opis bazy danych, na jakiej aktualnie pracuje system, w naszym przykładzie jest to baza podstawowa Nadleśnictwa Stuposiany.


Przy omawianiu menu globalnego należy zapoznać się z bardzo istotnym pojęciem „ścieżki dostępu” stosowanym we wszystkich zeszytach.

Ścieżka dostępu do danej funkcji systemu, określa kolejne etapy hierarchicznego wyboru menu globalnych, aż do dojścia do właściwego menu lokalnego. Poniższy przykład z zakresu gospodarki towarowej posłuży do opisania całego procesu:

Gospodarka towarowa → Przychód/ rozchód tow. → Umowa

W podanym przykładzie, dojście do danych ogólnych umowy w części dotyczącej gospodarki drewnem, dokonuje się poprzez wybór punktu „Gospodarka towarowa” w menu globalnym, następnie menu „Przychód / rozchód tow.” i na końcu należy wybrać menu „Umowa”. W podanym przykładzie, zastosowano trzy poziomy zagnieżdżenia menu globalnego. W przypadku bardziej złożonych „ścieżek dojścia”, cały proces kolejnych wyborów powtarza się aż do dojścia do odpowiedniego menu lokalnego, które jest ostatnią pozycją na liście (pozycja po ostatniej strzałce).

1. Menu lokalne

W poprzednim punkcie opisano sposób poruszania się w systemie menu globalnych. Efektem końcowym tych poszukiwań jest ekran roboczy. Wszystkie ekrany robocze w systemie posiadają jednakową strukturę i praca na nich odbywa się na zasadzie wyboru opcji z menu zwanego potocznie `menu lokalnym'.

W menu lokalnym polecenia dla wykonania określonych działań dokonuje się na trzy sposoby:

1 - klawiszem <spacja> można przemieszczać się pomiędzy poleceniami. Aktualnie wybrane polecenie jest zaznaczone przez podświetlenie. Naciśnięcie klawisza <Enter> spowoduje wykonanie tego polecenia. Każde następne naciśnięcie klawisza <spacja> spowoduje przemieszczenie się o jedną pozycję w prawo.

2 - klawiszami kursorów (strzałki) można przemieszczać się pomiędzy poleceniami w prawo i w lewo, zgodnie ze wskazanym kierunkiem przez strzałkę. Wykonanie polecenia nastąpi po naciśnięciu klawisza <Enter>.

3 - polecenie można wykonać również przez naciśnięcie klawisza odpowiadającego pierwszej literze polecenia. Wykorzystując ten sposób należy pamiętać, że nie należy używać w tym przypadku klawisza <Enter>.

Poniżej przedstawiono przykład menu lokalnego za pomocą którego można wprowadzać i wyświetlać informacje o użytkownikach systemu LAS. W podanym przykładzie poleceniami które można uruchomić będą: <Szuk>, <Nast>., <Poprz>, <Wyśw>, <Dod>, <Kor>, <Exit>.

Wprowadził: <Szuk> <Nast> <Poprz> <Wyśw> <Dod> <Kor> <Exit>

Wprowadzanie nowych danych

+------------------------------------------------------------------------------+

U Ż Y T K O W N I K |

|

+------------------------------------------------------------------------------+

Numer wewn. : (11 ) Symb.użycia : (T) |

| |

| Nazwisko : (NOWAK ) |

| Imiona : (Anna ) |

| |

| Data urodz. : (1970.01.01) Skrót nazw. : (ANNA ) |

| Passwort : (A ) |

| Login Name : (ania ) |

| |

| Uwagi : (brak ) |

| |

| Data wprow. : (2000.01.01 )

| Ostat.zmiana: ( ) |

| Zmienił : (FORES) |

| |

+------------------------------------------------------------------------------+

4. Zakładanie użytkownika systemu LAS.

3

3. Postać ekranu w aplikacji LAS

Ekrany robocze należy traktować jako swojego rodzaju `formularze' wyświetlane na monitorze przy pomocy których można można edytować (wprowadzać, przeglądać i modyfikować) dane zawarte w bazie systemu Las.

W

systemie Las, każda informacja na ekranie roboczym ma przyporządkowany wiersz w którym występuje. Standartowo system używa 24 linii terminala, sposób ich uporzadkownia można przedstwić przy pomocy nastepującego schematu:

Linia (1) Nazwa menu: pole1 pole2 pole3 pole4 . . .

Linia (2)

Linia (3)

Linia (4)

+--------------------------------------------------------------------+

| |

+--------------------------------------------------------------------+

| |

| |

| |

| |

| |

| |

| |

| |

| |

| |

Linia (22) +--------------------------------------------------------------------+

Linia (23)

linia (24)

5. Schemat ekranu w systemie LAS.

Powyższy ekran roboczy ma taką samą strukturę w obrębie całego systemu Las. Zrozumienie sposobu komunikacji uzytkownika z komputerem jest podstawą efektywnej pracy.

W poszczególnych liniach ekranu zawarte są następujące informacje:

a/ linia 1 menu lokalne,

b/ linia 2 komentarz menu lokalnego,

c/ linia 3 pomocnicze informacje dotyczace pracy programu,

d/ linia 4 pomocnicze informacje dotyczace pól,

e/ linie od 6 do 22 obszar roboczy zawierający pola do wprowadzania i wypwowadzania informacji, poszczególne pola są ograniczone nawiasami,

f/ linia 24 komunikaty błędów.

ad. a - menu lokalne jest zbiorem dostępnych poleceń danego ekranu roboczego. Menu lokalne składa się ze skrótu opisu funkcji, jaką reprezentuje przedstawiony ekran, znaku dwukropka oraz konkretnych poleceń. Sposób wyboru poleceń został opisany w punkcie `Menu lokalne'. Jeśli lista poleceń jest długa i nie mieści się na ekranie, to po prawej stronie tej linii zostaną wyświetlone kropki. Każda linia menu lokalnego jest zakończona poleceniem powrotu <Exit>.

ad. b - w tej linii ekranu jest wyświetlany krótki opis aktualnie wybranego polecenia,

ad. c - linia zawiera komunikaty dotyczące warunków, jakie muszą zostać spełnione, aby możliwe było poprawne wykonanie operacji,

ad. d - w tej linii wyświetlane są krótkie komentarze dotyczące pola, w którym znajduje się kursor,

ad. e - obszar roboczy ekranu, w którym znajduje się formularz z danymi,

ad. f - linia ta zarezerwowana jest dla komunikatów błędów, jakie wystąpiły w czasie pracy.

4

4. Standardowe polecenia

Jak już wcześniej wspomniano, w całym systemie zachowano jednolity sposób wykonywania dowolnych poleceń, jednolity wygląd ekranów jak również jednolite znaczenie klawiszy.

W

śród wszystkich poleceń w systemie LAS, można wyodrebnić podzbiór który wystepuje w każdym menu lokalnym. Zaliczyć do nich należy takie polecenia jak: szukaj, następne, poprzednie, wyświetl, dodaj, koryguj, usuń i powrót. Poniższa tabela I zawiera pełny opis funkcji realizowanych przez wymienione polecenia.

1. Podstawowe polecenia w systemie LAS.

Skrót nazwy polecenia	Pełna nazwa	Opis
<Szuk>	Szukaj	Polecenie służy do przeszukiwania danych zawartych na aktualnym ekranie. Polecenie to działa w oparciu o mechanizm selekcji opisany w rozdziale Metaznaki niniejszej instrukcji. Po wprowadzeniu kryteriów selekcji, procedurę wyszukiwania uruchamia się klawiszem ESC. W przypadku braku informacji w każdym z pól, zostaną wyświetlone wszystkie dane.
<Nast>	Następne dane	Wybór tego polecenia pozwala „kartkować do przodu” wybrane dane. Jest to jednoznaczne z wyświetlaniem na ekranie następnych danych, o ile takie istnieją. Polecenie to musi być poprzedzone poleceniem <Szuk> (szukaj).
<Poprz>	Poprzednie dane	Wybór tego polecenia pozwala „kartkować do tyłu” wybrane dane. Jest to jednoznaczne z wyświetlaniem na ekranie poprzednich danych, o ile takie istnieją. Polecenie to musi być poprzedzone poleceniem <Szuk> (szukaj).
<Wyśw>	Wyświetl dane	Wybór tego polecenia powoduje otwarcie dodatkowego okna zawierającego skróconą informację w układzie tabelarycznym. Polecenie to musi być poprzedzone poleceniem <Szuk> (szukaj).
<Dod>	Dodaj	Wybór tego plecenia pozwala na wprowadzania danych do systemu LAS. W trakcie wprowadzania danych istnieją dodatkowe możliwości kopiowania danych z poprzedniego ekranu.
<Kor>	Korekta danych	Wybór tego polecenia umożliwia dokonanie zmian w istniejących danych. Polecenie to musi być poprzedzone poleceniem <Szuk>.
Usuń	Usuwanie danych	Wybór tego polecenia umożliwia usuniecie danych już istniejących. Polecenie to musi być poprzedzone poleceniem <Szuk> (szukaj).
<Exit>	Koniec	Powrót do menu globalnego.

Należy zwrócić uwagę na to, że polecenia `<Kor>' i `Usuń' są możliwe do wykonania tylko w tym przypadku gdy dane te nie zostały już wykorzystane przez inną funkcję systemu Las.

1. Klawisze funkcyjne

W czasie wykonywania poleceń z menu lokalnego takich jak: <Dod>, <Szuk>, <Kor> zawartość ekranu roboczego w liniach (1) i (2) ulega zmianie.

W czasie wykonania polecenia <Szuk> pierwsza i druga linia ekranu prezentuje się następująco:

Linia 1 Proces : Szukanie Koniec : <ESC> Przerwa : <DEL>

Linia 2 1 POMOC 2 KOP.ROZ. 3 KOP.WSZ. 4 SZUKANIE 5 CP-ADRNR 6 7 8

W czasie wykonania polecenia <Dod> pierwsza i druga linia ekranu przyjmuje poniższą postać:

Linia 1 Proces : Nowy Koniec : <ESC> Przerwa : <DEL>

Linia 2 1 POMOC 2 KOP.ROZ. 3 KOP.WSZ. 4 SZUKANIE 5 KOP.NR-A 6 7 8

W czasie wykonania polecenia <Kor> pierwsza i druga linia ekranu wygląda następująco:

Linia 1 Proces : Korekta Koniec : <ESC> Przerwa : <DEL>

Linia 2 1 POMOC 2 KOP.ROZ. 3 KOP.WSZ. 4 SZUKANIE 5 KOP.NR-A 6 7 8

Przedstawione linie zawierają następujące informacje:

l : linia, w niej są wyświetlane informacje o aktualnym statusie wykonywanych operacji.

2:  linia, opisuje zadania klawiszy funkcyjnych, które służą do ułatwienia wykonywania niektórych czynności i tak:

klawisz <F1>   : wyświetlanie pomocy (o ile taka istnieje),

klawisz <F2>   : w czasie wykonywania polecenia <Dod> nastąpi kopiowanie danych z poprzednio wprowadzonego formularza,

klawisz <F3>   : w czasie wykonywania polecenia <Dod> - nastąpi kopiowanie wszystkich danych z poprzednio wprowadzonego formularza,

klawisz <F4>   : dla poleceń: <Szuk>, <Dod>, <Kor>, : uruchamiana jest pomoc w szukaniu potrzebnych danych (np. kodów). Zostanie wyświetlone dodatkowe okno zawierające możliwe do zastosowania dane,

klawisz <F5>   : klawisz ten pozwala wyświetlić następną porcję danych, które zostały wybrane poleceniem <Szuk> o ile tych danych jest bardzo dużo,

klawisze <F6>, <F7>, <F8>, <F9>      : posiadają różne znaczenie w poszczególnych podsystemach,

klawisz <F10>  : w czasie wykonywania operacji <Szuk> istnieje możliwość uzyskania informacji, kto te dane wprowadził lub zmodyfikował i kiedy to nastąpiło.

Zebrane w tabeli dane pozwolą użytkownikowi usystematyzować informacje.

2. Klawisze funkcyjne

Klawisz	Przy poleceniu	Opis działania
F1		wyświetlanie pomocy
F2	<Dod>	kopiowanie pola z poprzednio wprowadzonego dokumentu
F3	<Dod>	kopiowanie danych z poprzednio wprowadzonego dokumentu
F4	<Szuk> <Dod> <Kor>	pomoc w szukaniu danych, zostanie wyświetlony dodatkowe okno zawierające wykaz danych możliwych do wprowadzenia w tym polu (np. kody)
F10	<Szuk>	informacja dodatkowa: kto, kiedy wprowadził lub zmodyfikował dane

Oprócz klawiszy wskazanych w linii klawiszy funkcyjnych zawsze są dostępne inne klawisze, których poznanie ułatwia i przyśpiesza prace.

Poniższa tabela zawiera opis klawiszy i wykonywane przez nie funkcje.

3. Skróty klawiszowe

Klawisz	Przy poleceniu	Opis działania
Ctrl-D	<Szuk> <Dod> <Kor>	usuwanie wszystkich znaków w polu od miejsca, w którym znajduje się kursor do końca pola
Ctrl-A	<Szuk> <Dod> <Kor>	przełączanie trybu pracy: wstawianie / zamiana
Ctrl-X	<Szuk> <Dod> <Kor>	usuwanie znaku w miejscu, w którym znajduje się kursor
<ENTER>	wszystkie	przesuwa kursor do następnego pola
Kursor lewo <←> prawo <→>	wszystkie	kursor przemieszcza się o jeden znak zgodnie z klawiszem, który został użyty
ESC	<Szuk> <Dod> <Kor>	zatwierdzenie wprowadzonych danych
DEL Pause	<Szuk> <Dod>, <Kor>	przerwanie wykonywanych czynności

1. Wydruki

Każdorazowo w przypadku wysyłania danych na drukarkę użytkownik ma do dyspozycji standardowe polecenia z poziomu menu lokalnego:

Selekcja Jeżeli użytkownik chce wydrukować tylko część danych należy wstępnie wykonać selekcję. Zasada selekcji danych jest taka sama jak w przypadku polecenia <Szuk>. Określenie warunków selekcji następuje przez użycie dowolnych metaznaków (patrz rozdz. 5). W przypadku, gdy nie zostanie wprowadzone żadne ograniczenie i zostanie naciśnięty klawisz <Esc>, zostaną wybrane wszystkie dane.

Drukowanie polecenie uruchamia proces drukowania.

Opis polecenie umożliwia wprowadzenie dodatkowego komentarza, który zostanie umieszczony na wydruku.

Wybór drukarki polecenie umożliwia dokonanie wyboru urządzenia, na którym zostanie umieszczony wydruk. Polecenie jest dostępne o ile administrator baz danych temu wydrukowi przydzielił możliwość przeadresowania wyjścia. Oprogramowanie systemu informatycznego LP zostało dostarczone wraz z wstępnie zdefiniowanymi kierunkami wydruków: ekran, drukarka systemowa, drukarka terminalowa. Ostatecznego wyboru dokonuje użytkownik przez polecenie w menu lokalnym "Wybór drukarki".

Użytkownik dokonuje wyboru, gdzie ma być skierowany wydruk, nie ma jednak możliwości zdefiniowania nowej drukarki lub przedefiniowania wyjścia danego wydruku na inną drukarkę, która nie została wcześniej zdefiniowana w systemie LAS.

W systemie są zdefiniowane drukarki:

ekran - zawartość wydruku zostanie skierowana na ekran terminala,

hplaser - zawartość wydruku zostanie skierowana na drukarkę systemową,

hpterm  - zawartość wydruku zostanie skierowana na lokalną drukarkę terminalową.

Jeżeli wydrukowi nie zostanie przyporządkowana żadna drukarka, każdy wydruk zostanie skierowany na domyślną drukarkę zdefiniowaną w systemie. Domyślną drukarką zdefiniowaną w systemie jest "ekran" (wyjątek stanowi wydruk faktury, który jest skierowany na drukarkę, ponieważ wydruku nie można powtórzyć). Administrator bazy danych ani użytkownik nie może przedefiniować domyślnej drukarki systemowej.

Liczba wydruków polecenie umożliwia określenie liczby drukowanych kopii. Standardowo liczbę kopii ustawiono na 1, w razie potrzeby podaje się ilość, która określa liczbę wydruków.

Obsługa wydruków skierowanych na ekran.

W przypadku przeadresowania wydruku na ekran, strumień danych zostaje umieszczony w specjalnym buforze danych w dynamicznej pamięci komputera. Program obsługujący ten bufor dostaje informacje o liczbie wierszy, długości wierszy i następnie dane te wyświetla na ekranie. Jednorazowo możliwe jest wyświetlenie takiej ilości danych na ile pozwala ekran terminala.

Strukturę bufora, w którym znajduje się wydruk, można przedstawić jako dwuwymiarową siatkę wierszy i kolumn, gdzie liczba kolumn odpowiada maksymalna liczbie znaków w wierszu. Na tak skonstruowanej siatce nakładane jest okno ekranu terminala i zawartość jaką obejmuje, jest wyświetlana na ekranie. Okno terminala nałożone na siatkę można przemieszczać używając odpowiednich klawiszy.

Po wczytaniu zbioru danych (z wydruku) pierwszy znak pliku znajduje się w pierwszej pozycji najwyższego wiersza monitora. Lewy górny "róg" wydruku znajduje się więc w pierwszym wierszu od góry i pierwszej lewej kolumnie ekranu monitora.

Przesuwając okno ekranu terminala klawiszami strzałek, można obejrzeć całą zawartość wydruku. Ekran terminala można przesuwać zarówno w poziomie jak i w pionie. Przesuwać ekran można o jeden znak w prawo lub w lewo oraz o jeden wiersz w górę lub w dół.

Przesuwanie ekranu można przeprowadzać również skokowo, w tym celu używa się klawisza <Tab>, <Tab> z klawiszem <Shift> lub klawisza <BS>.

Skok ekranu w poziomie oznacza skok o połowę szerokości ekranu

Skok ekranu w pionie oznacza skok o całą wysokość ekranu.

W dowolnej chwili można przesunąć ekran na początek lub na koniec wydruku przy użyciu klawiszy Home i End.. Przy skoku do ostatniego znaku (końca wydruku), program obsługujący wyświetla ostatni wiersz wydruku w ostatnim wierszu ekranu. Puste linie wydruku, nie zawierające znaków graficznych, są ignorowane.

Przemieszczanie się nad siatką bufora jest możliwe dopóki okno ekranu terminala znajduje się przynajmniej w części nad tekstem. Bezsensowne jest wykonywanie polecenia przesuń w prawo lub przesuń w górę w chwili, gdy na ekranie terminala jest wyświetlany początek wydruku. W przypadku, gdyby ruchy klawiszy sterujących spowodowałyby całkowite usunięcie okna ekranu poza siatkę bufora ruch następny nie będzie wykonany i zostanie wyświetlone ostrzeżenie.

Pusty ekran terminala może oznaczać, że w wyświetlanej części bufora nie ma żadnych znaków.

Program przyjmuje jako dopuszczalne sterowanie ruchem: cztery klawisze kursorów (strzałek: góra, dół, prawo, lewo), klawisz strona do dołu <PgDn>, klawisz strona do góry <PgUp>, klawisz tabulatora <Tab>, klawisz <BS> lub połączone klawisze <Shift>-<Tab>.

Ponadto klawisz <Home> i <End> pozwalają odpowiednio ustawić okno ekranu terminala na początek i koniec wydruku. Przy pomocy kombinacji klawiszy <Ctrl>-<C> lub <Ctrl>-<D> można przerwać przeglądanie.

Jeżeli zostanie użyty jakikolwiek inny klawisz zostanie on zignorowany i terminal wyda dźwiękowy sygnał ostrzegawczy.

Jeżeli polecenie jest niedopuszczalne, to spowoduje przesunięcie okna ekranu terminala poza siatkę bufora, nie zostanie wykonane.

Przez naciśnięcie klawisza <?> uzyskuje się informację o wyświetlanym wydruku. W pierwszych trzech wierszach ekranu zostaną wyświetlone następujące informacje:

• pierwszy wiersz : tytuł wydruku.

• drugi wiersz : ilość znaków, ilość wierszy, maksymalna długość wiersza,

• trzeci wiersz : współrzędne wyświetlanego elementu siatki bufora, w wierszach i kolumnach (od - do), pozostała część ekranu nie ulega zmianom.

Informacja ta jest wyświetlana do czasu, gdy nie zostanie naciśnięty dowolny klawisz sterujący.

Terminale HP700/70 pozwalają wyświetlać ekran w dwóch trybach:

• 80 kolumn, 25 wierszy,

• 132 kolumny, 42 wiersze

Przy pomocy klawisza znaku mniejszości następuje przełączenie na tryb wyświetlania znaków 132/42. Powrót do trybu wyświetlania znaków 80/25 następuje przez naciśnięcie klawisza znaku większości. Podczas zmiany trybu wyświetlania program kontroluje, aby nie doszło do przekroczenia współrzędnych siatki bufora. Jeżeli zmiana trybu jest niewykonalna (np. gdy pożądany tryb jest już wyświetlany) terminal wyda dźwiękowy sygnał ostrzegawczy.

W czasie zakończenia pracy programu zawsze jest wykonywana operacja powrotu do standardowego trybu wyświetlania ekranu.

Poniżej przedstawiona tabela zawiera informacje o klawiszach sterujących programu i funkcjach, jakie wykonują.

4. Klawisze sterujące

Klawisze	Wykonywana czynność
strzałka w prawo (→ )	przesunięcie okna tekstu o jeden znak w prawo
strzałka w lewo (← )	Przesunięcie okna tekstu o jeden znak w lewo
strzałka w górę ( ↑ )	Przesunięcie okna tekstu o jeden wiersz w górę
strzałka w dół ( ↓ )	Przesunięcie okna tekstu o jeden wiersz w dół
<Tab> (tabulator)	Przesunięcie okna tekstu o pół ekranu w prawo
<BS> (backspace) lub <Shift> - <Tab>	przesunięcie okna tekstu o pół ekranu w lewo
<Home>	skok na początek tekstu
<End>	skok na koniec tekstu
<?>	informacja o wyświetlanym zbiorze
<>>	zmian trybu wyświetlania 132 zn. / 42 wiersze
<<>	zmian trybu wyświetlania   80 zn. / 25 wierszy
<Ctrl> - <R>	odświeżanie zawartości ekranu
<Ctrl> - <C> <Ctrl> - <D> <Esc> <@>	zakończenie przeglądania

5

5. Metaznaki

W celu wprowadzenia pełnej dowolności w zakresie wyszukiwania zakresu informacji zawartych w bazie danych zastosowano mechanizm wykorzystujący stosowanie specjalnych znaków sterujących. Znaki te potocznie są nazywane `metaznakami'.

W


tym rozdziale użytkownik znajdzie opis wszystkich metaznaków, jakie można wykorzystać w funkcjach <Szuk> (szukaj) na wszystkich ekranach roboczych w obrębie całego systemu LAS.

5. Metaznaki

Metaznak	Nazwa	Opis
*	Wieloznak	pozwala zastąpić dowolny ciąg znaków w zależności od tego jak zostanie zastosowany: *a -> wybrane zostaną wszystkie dane kończące się literą a, a* -> wybrane zostaną wszystkie dane rozpoczynające się literą a, *a* -> wybrane zostaną wszystkie dane zawierające literę a
?	Substytut znaku	pozwala na wybór danych gdzie nieokreślony jest jeden znak: ?a  -> zostanie wybrane słowa dwuliterowe kończące się literą a, a?  -> zostanie wybrane słowa dwuliterowe rozpoczynjące. się literą a, ?a? -> zostanie wybrane słowa trzyliterowe z literą a w środku UWAGA znak ? zastępuje jedną literę (dowolną)w miejscu gdzie został postawiony, może być użyty wielokrotnie
		UWAGA znaki `*', `?' dotyczą tylko pól tekstowych
|	lub	sposób wykorzystania:  1550|1620 -> zostaną wybrane dane 1550 lub 1620 o ile takie  istnieją
:	zakres	Sposób wykorzystania:  1500:1600 -> zostaną wybrane wszystkie dane spełniające   warunek od 1500 do 1600
=	równość	sposób wykorzystania:  =1900  zostaną wybrane dane, które w polu mają wartość 1900,  =*  zostaną wybrane dane, które w polu mają wartość *,  =   zostaną wybrane dane, które w polu mają wartość null
>	większy	wyszukiwanie wartości, które są większe od zadanej wartości  np.  >1000  wyszukuje wartości większe od 1000
<	mniejszy	wyszukiwanie wartości, które są mniejsze od zadanej wartości  np.  <1000  wyszukuje wartości mniejsze od 1000
>=	większy równy	wyszukiwanie wartości, które są większe równe od zadanej wartości  np.  >=1000  wyszukuje wartości większe lub równe od 1000
<=	mniejszy równy	wyszukiwanie wartości, które są mniejsze równe od zadanej wartości  np.  <=1000  wyszukuje wartości mniejsze lub równe od 1000
<>	różny	wyszukiwanie wartości, które są różne od zadanej wartości  np. <>1000 wyszukuje wartości różne od 1000

Przy pomocy powyższych metaznaków można przeprowadzić selekcję danych. Polega ona na wyborze z ogólnego zbioru danej pewnej grupy danych, charakteryzującej się pewnymi cechami narzuconymi przez użytkownika. W tym celu należy po odszukaniu żądanego ekranu, wprowadzić w pola dla których dokonuje się selekcji, zapytania przy użyciu symboliki składającej się z metaznaków. Na przykład, w celu uzyskania na ekranie 4 informacji o uprawnionym użytkowniku systemu LAS, którego nazwisko zaczyna się od liter „Now”, należy w pole nazwisko wpisać Now*. Znak * oznacza w tym przypadku dowolny ciąg znaków. W przypadku gdy takich nazwisk jest więcej, można informację o tych osobach wyświetlać przy użyciu funkcji opisanych w standartowych poleceniach (<Nast.>, <Poprz>, <Wyśw>).

6

6. Obsługa klawiatury terminala HP700/70

Klawiatura terminala HP700/70 w zakresie użycia polskich znaków nastręcza wiele trudności. Zastosowany przez firmę HP układ klawiszy nie jest zgodny z tym co zwykło się używać na innych komputerach.

Klawiatura została podzielona na cztery części:

(1) - klawiatura maszyny do pisania.

Na klawiaturze są dostępne wszystkie małe znaki narodowe. Duże litery narodowe są dostępne w następujący sposób:

znak: Ą - nacisnąć klawisz , następnie ,

znak: Ę - nacisnąć klawisz , następnie ,

znak: Ć - nacisnąć klawisz , następnie ,

znak: Ń - nacisnąć klawisz , następnie ,

znak: Ó - nacisnąć klawisz , następnie ,

znak: Ś - nacisnąć klawisz , następnie ,

znak: Ź - nacisnąć klawisz , następnie ,

znak: Ż - nacisnąć klawisz , następnie ,

wyjątek stanowi znak: Ł, który jest dostępny wprost z klawiatury.

(2) - środkowa klawiatura sterująca.

W środkowej klawiaturze zostały umieszczone klawisze sterujące w celu łatwiejszego wykorzystania. Są to klawisze:

Insert - przełączenie w tryb wstawiania,

Del - Usunięcie znaku jaki znajduje się pod mrugającym kursorem lub przerwanie procesu,

Home - ustawienie kursora na początku linii,

End - ustawienie kursora na końcu linii,

Page Up - przewinięcie ekranu do góry o jedną stronę (zawartość ekranu),

Page Down - przewinięcie ekranu do dołu o jedną stronę (zawartość ekranu),

klawisze strzałek (kursorów) - do przemieszczania znaku kursora o jeden znak w prawo, lewo, góra, dół zgodnie z oznaczeniem klawiszy.

(3) - wydzielona klawiatura numeryczna.

W celu ułatwienia wprowadzania danych numerycznych (cyfr) została wydzielona klawiatura zawierająca wszystkie klawisze cyfr od <0> do <9>, klawisz przecinka dziesiętnego <.>, klawisze znaków plus <+>, minus <->, mnożenia <*>, dzielenia </> oraz zdublowany klawisz potwierdzenia <Enter> (spełnia taką samą rolę jak klawisz <Enter> na klawiaturze maszyny do pisania (1))

(4) - górna klawiatura klawiszy funkcyjnych i definiowalnych.

W górnej części klawiatury znajdują się klawisze funkcyjne, których rola i znaczenie jest ściśle związana z używanym programem. Znaczenie poszczególnych klawiszy funkcyjnych w oprogramowaniu systemu informatycznego LP LAS opisane zostało w rozdziale czwartym niniejszej instrukcji.




Spis ekranów

Ekran 1. Postać terminala HP po włączeniu.

Spis tabel

Tab I. Podstawowe polecenia w systemie LAS.

Uruchomienie i zakończenie programu[Author ID1: at Thu Jan 25 12:31:00 2001 ]Obsługa klawiatury terminala HP700/70[Author ID1: at Thu Jan 25 12:31:00 2001 ]

23

A
















---