PROCEDURA ADMINISTRACYJNA

Prawo administracyjne - zespół norm regulujących administrację publiczną

Administracja publiczna - 1. organizacja (ujęcie ustrojowe, podmiotowe) - organy wyodrębnione w państwie, których wyłącznym celem jest wykonywanie zadań publicznych

2. ujęcie funkcjonalne - zakres działań, funkcji, kompetencji, wykonywanie zadań o charakterze publicznym (bez znaczenia jest kto te zadania wykonuje)

TYPY NORM PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

• normy ustrojowe - regulują administrację publiczną w znaczeniu ustrojowym; administrację publiczną jako administrację

np.: wskazują jakie organy tworzą administrację publiczną, jakie są wzajemne relacje między tymi organami, w jaki sposób obsadza się dane organy, funkcjonowanie aparatu pomocniczego - urzędu danego organu

przykłady aktów prawnych:

ustawa o wojewodzie i administracji publicznej w województwie

ustawa o samorządzie gminnym

ustawa o samorządzie powiatowym

ustawa o samorządzie województwa

• normy materialne - regulują uprawnienia i obowiązki w sferze prawa administracyjnego; sankcje za nieprzestrzeganie norm nazywane są przepisami karnoadministracyjnymi; wskazuje właściwość organów do wydawania decyzji w danych sprawach

przykłady aktów prawnych:

ustawa prawo budowlane

ustawa o pomocy społecznej

• normy procesowe - regulują przebieg sformalizowanych procedur przed organami administracji publicznej, które zmierzają do realizacji norm prawa materialnego

przykłady aktów prawnych:

KPA (ustawa z 14 czerwca 1960r.)

STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY

• podmioty

• jednym z podmiotów jest zawsze organ administracji publicznej

• jakikolwiek podmiot, któremu prawo administracyjne nadaje uprawnienia lub obowiązki, np.: osoba fizyczna, osoba prawna, obywatel, cudzoziemiec = każdy

• nierównorzędność stron - treść stosunku jednostronnie kształtowana jest przez organ administracji publicznej w oparciu o tzw. władztwo administracyjne; organ administracji publicznej może zmusić drugą stronę do podporządkowania się (przymus)

• akt administracyjny - forma kształtowania prawa przez organ administracji publicznej; jednostronne władcze oświadczenie woli administracji publicznej oparte na powszechnie obowiązujących przepisach prawa, które kształtują sytuację prawną jednostki w prawie administracyjnym

• decyzja administracyjna - kwalifikowana postać aktu administracyjnego - zastosowanie generalnej normy wobec indywidualnej osoby

STOSUNKI ADMINISTRACYJNO - PRAWNE

• stosunki materialne - określone uprawnienia lub obowiązki podmiotów w sferze prawa administracyjnego, jest to zazwyczaj stosunek długotrwały, nieograniczony w czasie. Może mieć dwojakie źródło:

• wynikać z ustawy ex lege

• wynikać z decyzji administracyjnej

• stosunki procesowe w administracji:

1. stosunki procesowe proceduralne - powstają w toku postępowania przed organami administracji publicznej (z chwilą wszczęcia postępowania); celem jest ustanowienie stosunku materialnoprawnego w drodze decyzji administracyjnej, po osiągnięciu tego celu stosunek procesowy wygasa (ma cechę czasowości - jest ograniczony w czasie); instrumentalny wobec stosunku materialnoprawnego - jego celem jest ustanowienie uprawnień i obowiązków

2. stosunki procesowe sporne - mają miejsce w postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Sądy administracyjne badają legalność działania administracji publicznej (kontrola sądowa administracji)

I instancja - wojewódzkie sądy administracyjne

w drodze kasacji

II instancja - Naczelny Sąd Administracyjny (NSA)

Z chwilą wniesienia skargi przez adresata decyzji administracyjnej do sądu administracyjnego uzyskuje on status skarżącego, drugą stroną jest organ administracji publicznej, który wydał akt administracyjny.

Sąd administracyjny

skarga

Skarżący Organ Administracji Publicznej (OAP)

Przed sądem administracyjnym organ traci władztwo administracyjne. Spór toczy się pomiędzy mniej więcej równymi podmiotami (skarżący - OAP). Przedmiotem sporu jest określony akt, czynność lub bezczynność organu. Wyłącznym kryterium rozstrzygającym jest legalność zachowania się organu.

Sąd administracyjny wyposażony jest wyłącznie w kompetencje kasacyjne, tzn. stwierdza nieważność lub uchyla decyzję wydaną przez organ. (podstawa prawna: ustawa prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z 2002r., weszła w życie 1 stycznia 2004r.)

Postępowanie administracyjne - regulowany przez normy prawa procesowego uporządkowany ciąg czynności procesowych organów administracji publicznej i innych uczestników tego postępowania, którego celem jest ukształtowanie sytuacji prawnej określonego podmiotu w sferze prawa administracyjnego w drodze decyzji administracyjnej, ewentualnie także weryfikacja wydanej uprzednio decyzji administracyjnej

Postępowanie sądowoadministracyjne - regulowany przez normy prawa procesowego uporządkowany ciąg czynności procesowych sądu administracyjnego i innych uczestników tego postępowania, którego celem jest rozstrzygnięcie sporu o legalność działania lub zaniechania organu administracji publicznej

ZAKRES OBOWIĄZYWANIA KPA w sensie pozytywnym

1. ogólne postępowanie administracyjne (inaczej: postępowanie jurysdykcyjne, postępowanie administracyjne sensu stricto) art.1 pkt. 1 i 2 KPA postępowanie to prowadzą organy administracji publicznej w rozumieniu art.5 §2 pkt. 3 KPA, celem tego postępowania jest rozstrzyganie spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnej, przedmiotem tego postępowania jest sprawa indywidualna w rozumieniu art.1 pkt.1 KPA rozstrzygana decyzją

2. postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami administracji publicznej art.1 pkt.3 ( art.22 - 23 kto rozstrzyga spory o właściwość) (ad. wtedy, gdy nie można przeprowadzić postępowania ogólnego)

• spór negatywny - żaden z organów nie czuje się kompetentny do załatwienia sprawy

• spór pozytywny - co najmniej dwa organy czują się kompetentne do załatwienia sprawy

Spór kompetencyjny (inaczej: zewnętrzny) art.22 §2 KPA między organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej,

Np.: wojewoda - starosta

takie spory rozstrzyga NSA (podstawa prawna: ustawa prawo o funkcjonowaniu sądów administracyjnych)

Spór o właściwość (inaczej: wewnętrzny) spory między organami należącymi do tej samej struktury administracji publicznej

Np.: minister - wojewoda

co do zasady rozstrzyga wspólny organ wyższego stopnia dla organów będących w sporze

!!!KPA reguluje tylko rozstrzygnięcia sporów o właściwość!!!

3. w sprawach wydawania zaświadczeń art.1 pkt.4 KPA ( Dział VII art.217 - 220)

Zaświadczenie (art.217 KPA) - dokument zawierający urzędowe potwierdzenie określonych faktów lub stanu prawnego wydawany wyłącznie na żądanie osoby ubiegającej się

Uwaga!!! W przypadku zaświadczenia nie ma elementu władztwa, należy do czynności administracyjno-technicznych administracji publicznej, jest to dokument urzędowy w rozumieniu art.76 KPA

4. postępowanie w sprawach skarg, wniosków i petycji art.2 KPA ( Dział VIII art.221 - 259)

art. 221 KPA - actio popularis (skarga powszechna) - może je wnieść każdy (zagwarantowane art.63 Konstytucji RP) - powszechność zagwarantowana wielością podmiotów; można je wnosić w interesie publicznym; kierowane do wszelkich organów państwowych i organów administracji publicznej

źródło

tzw. donos obywatelski z lat '30 Stalinowskiej Rosji

Petycja - brak normatywnego unormowania; w doktrynie, a także w potocznym rozumieniu jest wnoszona w imieniu pewnej grupy, może mieć charakter skargi lub wniosku wtedy należy stosować przepisy o skargach lub wnioskach

Środki ochrony prawnej:

• środek doskonały - musi być formalnie załatwiony przez organ i organ nie może odmówić jego wykonania

• środek niedoskonały - może, ale nie musi być załatwiony przez organ

Skarga (art.227 KPA) - przedmiot skargi - reakcja na już dokonane działanie lub jego brak

Wniosek (art.241 KPA) - przedmiot wniosku - pomysły innowacyjne (na przyszłość) w celu ulepszenia i usprawnienia administracji publicznej

ZAKRES OBOWIĄZYWANIA KPA w sensie negatywnym (wyłączenia)

Enumeracja negatywna - przepis wyłączający o charakterze wyliczenia zamkniętego (art.3 KPA)

ogranicza

Klauzula generalna (art.1 i 2 KPA) - w sensie pozytywnym

Wyłączenia obowiązywania KPA:

• postępowanie w sprawach karnych skarbowych ( jest to uregulowane w KKS)

• sprawy uregulowane Ordynacją podatkową z wyjątkiem działów IV(udział prokuratora), V(skreślony) i VIII (skargi i wnioski)

• postępowanie w sprawach celnych ( stosowanie Ordynacji podatkowej)

• postępowanie w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych (sprawy przed konsulem)

• w sprawach wewnętrznych administracji publicznej (res interna); wyróżniamy 2 typy stosunków:

nadrzędności i podległości organizacyjnej (podmioty: organ nadrzędny - organ podległy)

podległości służbowej (relacje przełożony - podwładny), np.: polecenie, okólnik, rozkaz, nakaz

• zasada poszanowania uprawnień (art.4 KPA) KPA należy tak stosować, aby nie naruszać uprawnień wynikających z immunitetów dyplomatycznych i konsularnych oraz umów i zwyczajów międzynarodowych

Superfluum - błąd legislacyjny polegający na wielokrotnym unormowaniu tej samej kwestii

Art.3 §5 KPA - Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może rozciągnąć przepisy KPA w całości lub w części na postępowania w sprawach wymienionych w §2 (postępowanie w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych) RM jeszcze nie skorzystała z tego uprawnienia

OGÓLNE POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

1. przesłanki drogi administracyjnej (inaczej: przesłanki dopuszczalności postępowania administracyjnego) - warunki od spełnienia których zależy zaistnienie ogólnego postępowania administracyjnego (muszą być spełnione wszystkie łącznie jeśli tak się dzieje organ ma obowiązek stosować KPA)

(podstawa prawna: art.1 pkt.1 i 2 w zw. z art.3 KPA)

1. typ organu stosującego normę prawna organ administracji publicznej w rozumieniu art.5 §2 pkt.3 KPA

• organy administracji rządowej

• organy jednostek samorządu terytorialnego w rozumieniu art.5 §2 pkt.6 KPA

• inne organy państwowe i inne podmioty z mocy prawa lub na podstawie porozumień powołane do załatwiania spraw indywidualnych w drodze spraw administracyjnych (np.: rektor wyższej uczelni, dziekan)

1. rodzaj stosowanej normy organ stosuje normy prawa publicznego

2. rodzaj załatwianej sprawy sprawa indywidualna w rozumieniu art.1 pkt.1 i 2 KPA

Sprawą indywidualną w rozumieniu KPA jest zespół okoliczności faktycznych i prawnych, w których organ administracji publicznej stosuje normę prawa administracyjnego w celu ukształtowania sytuacji prawnej konkretnego podmiotu w sferze prawa administracyjnego

3. typ rozstrzygnięcia decyzja administracyjna

Decyzja administracyjna -

1. ujęcie materialne - jednostronne, władcze oświadczenie woli organu administracji publicznej w rozumieniu KPA oparte na powszechnie obowiązujących przepisach prawa skierowane do zindywidualizowanego adresata niepodporządkowanego organizacyjnie, ani służbowo organowi administracji publicznej, czyli do tzw. adresata zewnętrznego, rozstrzygające konkretną sprawę tegoż adresata poprzez przyznania/odmowę przyznania/cofnięcie uprawnienia/nałożenie obowiązku lub zwolnienie z niego podjęte w trybie przewidzianym przez KPA posiadające formę i strukturę regulowaną prawem procesowym

2. ujęcie procesowe (formalne) - art.104 KPA prawna forma załatwienia sprawy w danej instancji przez organ administracji publicznej; prawna forma zakończenia postępowania administracyjnego

Organ administracji publicznej (OAP) - 1. wewnętrzną jednostkę organizacyjną danego podmiotu prawa, która jest wyposażona w uprawnienia wyrażania woli tego podmiotu (państwa, samorządu terytorialnego). Uprawnienie to opiera się na prawie (a nie na pełnomocnictwie) i jest ujęte jako wykaz zadań i kompetencji danego organu.

2. W ujęciu osobowym organem administracji jest osoba, lub grupa osób, z których działaniem prawo wiąże określone konsekwencje. Organ jako konstrukcja prawna może działać za pośrednictwem osób fizycznych i z reguły przy pomocy aparatu pomocniczego. Jest to podmiot (człowiek lub grupa ludzi) wyodrębniony w strukturze administracji, wyposażony we władztwo administracyjne oraz posiadający własne, wyróżniające go kompetencje.

3. wykonujący funkcje administracyjne państwa, zajmujący się wykonywaniem prawa, a nie ustawodawstwem czy wykonywaniem wymiaru sprawiedliwości.

4. każdy organ któremu ustawa przyznaje kompetencje z zakresu prawa administracyjnego niezależnie od tego czy stanowi on element struktury państwa lub innego podmiotu np. jednostki samorządu terytorialnego.

Organ administrujący - organy podmiotów wykonujących administrację publiczną, jako dodatkową funkcję obok swojej głównej działalności, na podstawie kompetencji przekazanej im w ustawie (co do zasady), np.: organizacje społeczne, spółdzielnie mieszkaniowe

Kompetencja - prawnie określony zakres uprawnień i obowiązków przypisanych danemu podmiotowi administrującemu, przy czym zakres ten wyznaczają przepisy określające zadania, właściwość i poprawne formy działania podmiotu administrującego

Kompetencja - jeden z podstawowych elementów statusu prawnego organu administracji publicznej lub jednostki organizacyjnej, obejmujący uprawnienia i obowiązki umożliwiające mu dokonywanie czynności prawnych i faktycznych w celu realizacji przypisanych zadań publicznych, w tym także jednostronnego kształtowania w sposób bezpośredni lub pośredni praw i obowiązków innych podmiotów.

Kompetencje - to zbiór uprawnień organu administracji publicznej dotyczących określonego zakresu spraw w których organ ten ma prawo, a z reguły jednocześnie obowiązek działania. Zamiennie używa się terminów właściwość organu administracji publicznej.

Art.5 §2 pkt.3 - bardzo szczegółowa wykładnia - charakteryzacja - jakie organy w administracji publicznej wydają decyzje w sprawach indywidualnych?

Art.5 §2 pkt.3 organach administracji publicznej - rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty wymienione w art. 1 pkt 2,

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r.

Art. 39. 1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje wójt, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Wójt może upoważnić swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy do wydawania decyzji administracyjnych, o których mowa w ust. 1, w imieniu wójta.

3.  (skreślony).

4. Do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej rada gminy może upoważnić również organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek i podmiotów, o których mowa w art. 9 ust. 1.

5. Od decyzji wydanej przez wójta lub organ, o którym mowa w ust. 4, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998 r.

Art. 38. 1. W indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości powiatu decyzje wydaje starosta, chyba że przepisy szczególne przewidują wydawanie decyzji przez zarząd powiatu.

2. Starosta może upoważnić wicestarostę, poszczególnych członków zarządu powiatu, pracowników starostwa, powiatowych służb, inspekcji i straży oraz kierowników jednostek organizacyjnych powiatu do wydawania w jego imieniu decyzji, o których mowa w ust. 1.

2a. Decyzje wydane przez zarząd powiatu z zakresu administracji publicznej podpisuje starosta. W decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji.

3. Od decyzji, o których mowa w ust. 1 i 2, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Zgodnie z ustawą o samorządzie województwa z dnia 5 czerwca 1998 r.

Art. 46. 1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje marszałek województwa, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Marszałek województwa może upoważnić wicemarszałków, pozostałych członków zarządu województwa, pracowników urzędu marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji, o których mowa w ust. 1.

2a. Decyzje wydane przez zarząd województwa w sprawach z zakresu administracji publicznej podpisuje marszałek. W decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji.

3. Od decyzji, o których mowa w ust. 1, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, a w sprawach powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą - do właściwego ministra.

4. Prezes Rady Ministrów ustala, w drodze rozporządzenia, instrukcję kancelaryjną dla organów samorządu województwa, określającą zasady i tryb wykonywania czynności kancelaryjnych w urzędzie marszałkowskim w celu zapewnienia jednolitego sposobu tworzenia, ewidencjonowania i przechowywania dokumentów oraz ochrony przed ich uszkodzeniem, zniszczeniem lub utratą.

ORGAN ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ PROWADZĄCY POSTĘPOWANIE

Organ w znaczeniu procesowym w rozumieniu art.5 §2 pkt.3 KPA (def. procesowa)

Organ (w znaczeniu ustrojowym) - człowiek lub grupa ludzi umieszczony w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego lub w innej strukturze organizacyjnej, powołany do realizacji norm prawa administracyjnego, w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu, w granicach przyznanych mu kompetencji

def. funkcjonalna - każdy podmiot, który może prowadzić postępowanie procesowe (art.5 §2 pkt.3 KPA)

Organ administrujący - organ, któremu prawo przyznało funkcje administrowania lub któremu prawo stworzyło możliwość administrowania (władztwo)

Kompetencja - określony zakres uprawnień i obowiązków przypisanych danemu podmiotowi przez przepisy prawne; uprawniony do określonych działań, a zarazem zobowiązany do podjęcia określonych działań, gdy zaistnieją określone prawem warunki

Np.: kierownik USC (w związku z ustawą z dnia 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk) jest jedynym organem, który może zmienić imię lub/i nazwisko i musi to zrobić, gdy będą spełnione określone przesłanki

Rodzaje kompetencji

• kompetencja prawotwórcza (normotwórcza) - zdolność organów administracji publicznej do stanowienia norm prawnych, np.: Rada Ministrów, rada gminy, wojewoda

• kompetencja kontrolna i nadzorcza - zdolność organów administracji publicznej do przeprowadzania kontroli i sprawowania nadzoru, np.: rada gminy

• kompetencja do podejmowania działań pozawładczych - (bez wykorzystania władztwa), np.: zdolność do zawierania umów i porozumień administracyjnych

• kompetencja procesowa - zdolność do prowadzenia sformalizowanych procedur, których celem jest władcza konkretyzacja ogólnych (generalnych) norm prawnych wobec indywidualnych adresatów

KOMPETENCJA PROCESOWA

OGÓLNA	SZCZEGÓLNA
Zdolność organu do załatwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji w danym układzie postępowania, Zdolność taką wyznacza art.5 §2 pkt.3 KPA poprzez pojęcie organu administracji publicznej, który jest upoważniony do prowadzenia postępowania	Prawna zdolność konkretnego organu administracji publicznej posiadającego kompetencje procesową ogólną do załatwienia konkretnej sprawy konkretnego podmiotu, Zdolność ta jest wyznaczana przez 2 instytucje: właściwość organu ( właściwość jest procesowym aspektem kompetencji organu administracji publicznej) wyłączenie ze sprawy
Np.: starosta	Np.: właściwym organem do wydania decyzji w sprawie wydania pozwolenia na budowę Janowi Kowalskiemu zamieszkałemu w miejscowości X na nieruchomości położonej w miejscowości Y jest starosta powiatowy Y

ANALIZA art.5 §2 pkt.3 KPA

Art.5 §2 pkt.3 organach administracji publicznej - rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty wymienione w art. 1 pkt 2

• organy administracji rządowej wydające decyzje:

1. minister (w ujęciu ustrojowym) - Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997r.

art. 147 Konstytucji RP

1. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów.

2. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady Ministrów.

3. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra.

4. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów.

art. 149 Konstytucji RP

1. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.

2. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.

3. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.

Minister (w ujęciu procesowym) - art.5 §2 pkt.4 KPA

1. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów pełniących funkcję ministra kierującego określonym działem administracji rządowej

2. ministrów kierujących określonym działem administracji rządowej

3. przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów ustawa powołuje przewodniczącego komitetu i włącza go w skład RM

4. kierowników centralnych urzędów administracji rządowej podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra np.: prezes ZUS

5. kierowników innych równorzędnych urzędów państwowych załatwiających sprawy, o których mowa w art.1 pkt.1 i 4 KPA

1. centralne organy administracji rządowej

np.: Urząd Patentowy

2. rządowa administracja terenowa

• wojewoda - ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie

art. 3

1. Wojewoda jest:

  1)   przedstawicielem Rady Ministrów w województwie;

  2)   zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie;

  3)   organem rządowej administracji zespolonej w województwie;

  4)   organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2;

  5)   organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji;

  6)   reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach;

  7)   organem wyższego stopnia w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.²⁾).

2. Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.

3. Zadania i kompetencje wojewody w stanach nadzwyczajnych określają odrębne ustawy.

art. 26

1. Wojewoda w zakresie zadań administracji rządowej realizowanych w województwie ma prawo żądania od organów administracji rządowej działających w województwie bieżących informacji i wyjaśnień o ich działalności, w tym w sprawach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.

2. Z uwzględnieniem przepisów o ochronie informacji niejawnych lub innych tajemnic prawnie chronionych wojewoda ma prawo wglądu w tok każdej sprawy prowadzonej w województwie przez organy administracji rządowej, a także przez organy samorządu terytorialnego w zakresie zadań przejętych na podstawie porozumienia lub zadań zleconych.

[ ma prawo wglądu do każdej sprawy prowadzonej na obszarze województwa]

art. 27

1. Wojewoda może, w drodze decyzji administracyjnej, wstrzymać egzekucję administracyjną.

• administracja zespolona - pod zwierzchnictwem wojewody, która wydaje decyzje we własnym zakresie (np.: Wojewódzki Konserwator Zabytków, Wojewódzki Lekarz Weterynarii, Wojewódzki Kurator Oświaty)

• administracja niezespolona - terenowe organy administracji rządowej zawarte w katalogu w art.56 (np.: dowódcy okręgów wojskowych (adm. wojskowa), dyrektorzy izb skarbowych (adm. skarbowa), dyrektorzy urzędów morskich (adm. morska))

organy jednostek samorządu terytorialnego w rozumieniu art.5 §2 pkt.6 KPA

1. organy danej jednostki samorządu terytorialnego:

• Gmina (w znaczeniu ustrojowym) - rada gminy i wójt

Gmina (w znaczeniu procesowym) - zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r.

Art. 39. 1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje wójt, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Wójt może upoważnić swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy do wydawania decyzji administracyjnych, o których mowa w ust. 1, w imieniu wójta.

3.  (skreślony).

4. Do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej rada gminy może upoważnić również organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek i podmiotów, o których mowa w art. 9 ust. 1.

[organ, którego rada gminy wyposaży w załatwianie spraw z zakresu administracji publicznej wydaje decyzje we własnym imieniu organ wykonawczy jednostki pomocniczej to np.: sołtys dla sołectwa, zarząd dla osiedla lub dzielnicy]

5. Od decyzji wydanej przez wójta lub organ, o którym mowa w ust. 4, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

[SKO stanowi organ wyższego stopnia rozstrzygający decyzje odwoławcze od organów jednostek samorządu terytorialnego wydającego decyzję]

• Powiat (w znaczeniu ustrojowym) - rada powiatu i starosta

Powiat (w znaczeniu procesowym) - zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998 r.

Art. 38. 1. W indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości powiatu decyzje wydaje starosta, chyba że przepisy szczególne przewidują wydawanie decyzji przez zarząd powiatu.

2. Starosta może upoważnić wicestarostę, poszczególnych członków zarządu powiatu, pracowników starostwa, powiatowych służb, inspekcji i straży oraz kierowników jednostek organizacyjnych powiatu do wydawania w jego imieniu decyzji, o których mowa w ust. 1.

2a. Decyzje wydane przez zarząd powiatu z zakresu administracji publicznej podpisuje starosta. W decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji.

3. Od decyzji, o których mowa w ust. 1 i 2, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

[SKO stanowi organ wyższego stopnia rozstrzygający decyzje odwoławcze od organów jednostek samorządu terytorialnego wydającego decyzję]

• Województwo (w znaczeniu ustrojowym) - sejmik województwa i zarząd

Województwo (w znaczeniu procesowym) - zgodnie z ustawą o samorządzie województwa z dnia 5 czerwca 1998 r.

Art. 46. 1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje marszałek województwa, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Marszałek województwa może upoważnić wicemarszałków, pozostałych członków zarządu województwa, pracowników urzędu marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji, o których mowa w ust. 1.

2a. Decyzje wydane przez zarząd województwa w sprawach z zakresu administracji publicznej podpisuje marszałek. W decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji.

3. Od decyzji, o których mowa w ust. 1, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, a w sprawach powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą - do właściwego ministra.

4. Prezes Rady Ministrów ustala, w drodze rozporządzenia, instrukcję kancelaryjną dla organów samorządu województwa, określającą zasady i tryb wykonywania czynności kancelaryjnych w urzędzie marszałkowskim w celu zapewnienia jednolitego sposobu tworzenia, ewidencjonowania i przechowywania dokumentów oraz ochrony przed ich uszkodzeniem, zniszczeniem lub utratą.

1. inne organy zaliczone przez KPA

• organy związków gminnych - zarząd i przewodniczący (na podst. ustawy o samorządzie gminnym,

Art. 73. 1. Organem wykonawczym związku jest zarząd.

2. Zarząd związku jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie spośród jego członków.)

• organy związków powiatów - zarząd (na post. ustawy o samorządzie powiatowym,

Art. 71. 1. Organem wykonawczym związku jest zarząd.

2. Zarząd związku jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie spośród członków zgromadzenia.)

• kierownicy służb inspekcji i straży działający w imieniu wójta np.: Powiatowy Inspektor Nadzoru Budownictwa, Miejski Komendant Policji, Powiatowy Inspektor Sanitarny

• samorządowe kolegia odwoławcze (SKO) - powołane zostały na mocy ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych - członków i prezesa SKO powołuje Prezes Rady Ministrów; SKO jest organem samorządu terytorialnego tylko i wyłącznie do celów procesowych jest organem wyższego stopnia rozstrzygającym decyzje odwoławcze od decyzji organów jednostek samorządu terytorialnego

• podmioty wymienione w art.1 pkt.2 KPA [inne organy państwowe i inne podmioty mają kompetencję procesową ogólną, gdy są powoływane z mocy prawa lub na podstawie porozumień opartych na prawie zawartych z innym organem o przeniesienie jakiegoś zakresu kompetencji]

• inne organy państwowe:

• nie są ani organami rządowymi, ani samorządowymi

• muszą być jednostkami organizacyjnymi wyodrębnionymi organizacyjnie i kompetencyjnie (musi być zorganizowany i posiadać kompetencje, a także wykonywać zadania administracji publicznej)

• np.: prezes sądu (prezes SO ustanawiając tłumacza przysięgłego wydaje decyzję administracyjną), przewodniczący KRRiT

• inne podmioty:

• nie ma żadnych ograniczeń dla ustawodawcy

• są to organy administrujące:

1. organy organizacji społecznych

2. organy zakładów administracyjnych

Ad.1 Organy organizacji społecznych (art.5 §2 pkt.5 KPA):

• zawodowe - związki zawodowe (także pracodawców)

• samorządowe - wyłączając samorząd terytorialny; rozróżniamy 3 organizacje społeczne samorządowe:

• samorząd zawodowy - np.: samorząd adwokacki, samorząd notarialny, samorząd radcowski, samorząd lekarski*, samorząd pielęgniarek i położnych, samorząd architektów, samorząd urbanistów, samorząd doradców podatkowych

(* samorząd lekarski podejmuje decyzję o pozbawieniu danego lekarza prawa do wykonywania zawodu)

• samorząd gospodarczy - np.: Izba Gospodarcza, cechy i izby Rzemieślnicze

• samorząd rolny - np.: Izba Rolna

• spółdzielcze - spółdzielnie

• inne organizacje społeczne - stowarzyszenia

Ad.2 Organy zakładów administrujących

Podmiot świadczący usługi o charakterze niematerialnym (co nie znaczy, że nie są odpłatne) poprzez nawiązanie relacji z użytkownikiem, tworzy się tzw. stosunek zakładowy, wydając indywidualne rozstrzygnięcia, np.: biblioteka, przedszkole, więzienie, szkoła (w tym wyższa)

Organy zakładów administrujących wydają akty władztwa zakładowego.



AKTY WŁADZTWA ZAKŁADOWEGO

AKTY ZEWNĘTRZNE	AKTY WEWNĘTRZNE
Dot. nawiązania i rozwiązania stosunku z zakładem	Odnoszą się do sytuacji wewnętrznej użytkownika zakładu lub osoby, która znalazła się na terenie zakładu
Np.: przyjęcie pacjenta do szpitala i jego wypis	Np.: wyrzucenie z terenu szpitala błąkającego się człowieka niebędącego pacjentem szpitala

	ORGANY (podział ze względu na to ile osób tworzy dany organ)
MONOKRATYCZNE (jednoosobowe)		KOLEGIALNE (wieloosobowe)
Funkcję organu piastuje jedna osoba		Zgodnie z łacińską paremią „Tres facium collegium” co najmniej 3 osoby mają zdolność do sprawowania orzecznictwa w sprawach indywidualnych
	I kategoria Organy orzekające w pełnym składzie (in pleno) Każdy członek organu jest jednakowo uprawniony, jak i zobowiązany do rozstrzygania w każdej sprawie załatwianej przez organ	II kategoria Organy, które wydają decyzje w składach orzekających powoływanych każdorazowo do danej, konkretnej sprawy spośród wszystkich członków organu
	Np.: zarząd powiatu, zarząd województwa, Centralna Komisja ds. Stopni i Tytułów; Postać uchwały przepisy odnoszące się do quorum i większości głosów	Np.: Samorządowe Kolegia Odwoławcze (SKO)

W KPA jest kilka przepisów, które odnoszą się JEDYNIE do organów kolegialnych, np.:

Art. 27 § 1. Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych w art. 24 § 1. O wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 § 3 postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu.

§ 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 § 2.

§ 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej wyznacza do załatwienia sprawy inne samorządowe kolegium odwoławcze.

Art. 87 Organ kolegialny, właściwy do wydania decyzji w sprawie, może zlecić przeprowadzenie postępowania dowodowego lub jego części jednemu ze swych członków lub pracowników, jeżeli szczególne przepisy temu się nie sprzeciwiają.

Art.93 zd.2 Rozprawą kieruje wyznaczony do przeprowadzenia rozprawy pracownik tego organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie. Gdy postępowanie toczy się przed organem kolegialnym, rozprawą kieruje przewodniczący albo wyznaczony członek organu kolegialnego.

Ponieważ, co do zasady, przepisy odnoszą się zarówno do organów kolegialnych, jak i jednoosobowych!

WŁAŚCIWOŚĆ ORGANU

Właściwość organu - prawna zdolność organu do władczego, wiążącego ustalania konsekwencji norm prawa administracyjnego w stosunku do określonych podmiotów

Ze względu na źródło nabycia właściwości przez organ:

1. właściwość ustawową źródło: przepis o charakterze powszechnie obowiązującym (np.: ustawa, rozporządzenie)

2. właściwość delegacyjną przekazanie jednemu organowi przez drugi upoważnienia do:

rozpoznania i rozstrzygnięcia w całości danej sprawy indywidualnej

ALBO

dokonania określonej, konkretnej czynności procesowej w toku postępowania

Delegowanie właściwości dokonywane jest zawsze na niezbędnej podstawie prawnej, organ nie ma w tym zakresie swobody.

1. delegowanie całej sprawy:

art. 26 §2 zd.2 KPA - wyłączenie organu

Art. 26. § 1. W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy.

§ 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia:

  1)   w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 - organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę,

  2)   w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 2 - organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w tym przepisie zajmuje stanowisko kierownicze.

Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy sobie organ. W razie gdy osobą wymienioną w art. 25 § 1 pkt 2 jest minister albo prezes samorządowego kolegium odwoławczego, organ właściwy do załatwienia sprawy wyznacza Prezes Rady Ministrów.

§ 3. Jeżeli wskutek wyłączenia pracowników organu administracji publicznej organ ten stał się niezdolny do załatwienia sprawy, stosuje się odpowiednio § 2.

art. 150 §2 KPA - wznowienie

Art. 150. § 1. Organem administracji publicznej właściwym w sprawach wymienionych w art. 149 jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji.

§ 2. Jeżeli przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu wymienionego w § 1, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza organ właściwy w sprawach wymienionych w art. 149 § 2.

§ 3. Przepis § 2 nie dotyczy przypadków, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegium odwoławcze.

2. delegowanie określonej czynności :

art. 52 KPA- instytucja pomocy prawnej (cel: szybkość i ekonomika procesowa)

Art. 52. W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.

art. 136 KPA

Art. 136. Organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.

Delegacja a porozumienie

Delegacja to jednostronna czynność organu w konkretnej sprawie odznaczająca się krótkotrwałością. Porozumienie to dwustronna czynność organów, z reguły długotrwała, mająca charakter generalny zdolność do załatwienia pewnego rodzaju spraw

W strukturze właściwości organu wyróżnić możemy następujące aspekty:

1. właściwość rzeczowa - zdolność prawna organu do załatwienia danej sprawy ze względu na jej przedmiot (inaczej: zdolność prawna do załatwienia danej kategorii spraw)


art. 20 KPA Właściwość rzeczową organu administracji publicznej ustala się według przepisów o zakresie jego działania.

(przepis odsyłający)

określona w prawie materialnym, np.: prawo budowlane

2. właściwość miejscowa - zdolność prawna organu do realizowania właściwości rzeczowej na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju

art. 21 KPA § 1. Właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:

  1)   w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa [dop. red. powierzchnia] część nieruchomości,

  2)   w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony,

  3)   w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.

§ 2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w § 1, sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m. st. Warszawie.

§1 reguły podstawowe

§2 reguły pomocnicze:

• ustala się wg miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania

• na żądanie stron złożenie wniosku

• z urzędu wystąpienie okoliczności skutkującej wszczęciem postępowania, np.: przeprowadzenie kontroli

• organ właściwy dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m.st. Warszawie

(terenowy organ administracji rządowej albo organ samorządu terytorialnego m.st. Warszawa)

3. właściwość instancyjna - 1. sensu stricto zdolność prawna organów do przeprowadzania weryfikacji decyzji administracyjnej w drodze postępowania administracyjnego (właściwe organy wyższego stopnia)

2. sensu largo zdolność prawna organu do podejmowania określonych czynności postępowania administracyjnego ze względu na miejsce jakie organ ten zajmuje w administracyjnym toku instancji (właściwe organy I i II instancji)

Organ wyższego stopnia - (brak definicji normatywnej) NSA: organ strukturalnie odrębny i kompetencyjnie nadrzędny nad organem stopnia niższego

Posiada:

Funkcje procesowe - weryfikują rozstrzygnięcia niższej instancji; rozpatrują odwołanie od decyzji, zażalenia na postanowienia; weryfikują decyzje administracyjne w tzw. trybach nadzwyczajnych, np.: stwierdzenia nieważności; czuwają nad przestrzeganiem terminów załatwiania spraw

Art.17 KPA - ustalenie organu wyższego stopnia

Art. 17. Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są:

  1)   w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej,

  2)   w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie,

  3)   w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością,

  4)   w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku - organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

ZASADA OBOWIĄZYWANIA PRZESTRZEGANIA WŁAŚCIWOŚCI Z URZĘDU (art.19 KPA)

Organy muszą dbać o zachowanie swojej właściwości w każdej kategorii.

Konsekwencje: Organ administracji publicznej ma obowiązek badać i przestrzegać swojej właściwości w każdym stadium postępowania (od wszczęcia postępowania administracyjnego po wydanie decyzji administracyjnej)

Przy zmianie właściwości decyzja o umorzenie i przekazanie sprawy innemu właściwemu organowi

Art.65 KPA - obowiązek przekazania sprawy przez organ niewłaściwy do organu właściwego w drodze postanowienia na które służy zażalenie

SKUTKI PRAWNE NARUSZENIA PRZEPISÓW O WŁAŚCIWOŚCI (bezwzględnie obowiązujące)

• powoduje kwalifikowaną wadliwość decyzji (art.156 §1 pkt.1 KPA) stwierdzenie o nieważności decyzji

bez względu na to jaki aspekt właściwości został naruszony. Skutek następuje bez względu na prawidłowość merytoryczną decyzji administracyjnej decyzja jest nieważna

sankcja dla zasady z art.19 KPA o przestrzeganiu z urzędu przez organy administracji publicznej swojej właściwości

Decyzja administracyjna korzysta z domniemania prawidłowości utrzymuje się tak długo dopóki nie zostanie usunięta z obrotu prawnego, aby była nieważna trzeba orzec o tej nieważności

4. Właściwość funkcjonalna (funkcyjna) - [powiązanie tej właściwości] zdolność danego pracownika organu administracji publicznej do podejmowania określonych czynności

WYŁĄCZENIE ZE SPRAWY

Wyłączyć można:

1. organ administracji publicznej

2. pracownika / członka organu kolegialnego

ratio legis wyłączenia ze sprawy zabezpieczenie obiektywizmu

Ad. 1 WYŁĄCZENIE ORGANU ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Art.25 KPA wyłączenie dot. interesów majątkowych ( zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów) i ma dot. interesów społecznych

Wyłączeniu podlegają:

§1 pkt.1 KPA:

• kierownik organu

• osoby pozostające z tym kierownikiem w stosunkach małżeńskich, pokrewieństwa i powinowactwa do II^o, związane z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

konsekwencje: art.26 §2 pkt.1 zd.1 sprawę załatwia organ wyższego stopnia (dewolucja kompetencji) przejście właściwości we wszystkich aspektach, także instancyjnej

§1 pkt.2 KPA:

• osoby zajmujące stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia

• osoby pozostające z nią w stosunkach małżeńskich, pokrewieństwa i powinowactwa do II^o, związane z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli

konsekwencje: art.26 §2 pkt.2 zd.1 sprawę załatwia organ wyższego stopnia (czasami będzie nim Prezes RM, który wyznacza organ właściwy, np.: w przypadku ministra)

Ad.2 WYŁĄCZENIE PRACOWNIKA

Pracownik - 1. osoba będąca urzędnikiem w rozumieniu ustawy o urzędnikach państwowych (urzędnik państwowy) lub w rozumieniu ustawy o urzędnikach samorządowych (urzędnik samorządowy)

2. osoba działająca na podstawie art.268a KPA posiadająca wydane w formie pisemnej postanowienie upoważnienie (zawsze) imienne upoważniające do załatwiania spraw w imieniu konkretnego wydającego upoważnienie organu administracji publicznej, by pracownik w jego imieniu w ustalonym zakresie załatwiał sprawy indywidualne (wydawał decyzje administracyjne, postanowienia i zaświadczenia)

3. osoba zajmująca stanowisko w urzędzie danego organu, jeżeli z tym stanowiskiem statut lub regulamin przewiduje zdolność do wydawania decyzji administracyjnych określonego rodzaju (doktryna)

art.24 KPA należy zastosować do wszystkich pracowników organy (także kierownika)

Art.24 §1 KPA (katalog zamknięty)

1)   w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki, [np.: wierzyciel - dłużnik, członek innego organu osoby prawnej]

  2)   swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia,

  3)   osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,

  4)   w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3,

  5)   w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,[np.: awans]

  6)   z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,

  7)   w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

Art.24 §3 KPA Bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika orzeczenie w formie postanowienia wydane przez bezpośredniego przełożonego

Semiplena probatio (dowód półpełny) - uprawdopodobnienie - środek zastępczy nie dający pewności twierdzenia o faktach, a jedynie wskazujący na prawdopodobieństwo - wynikający bezpośrednio z ustawy (uprawdopodobnienia się nie domniemywa)

Uprawdopodobnienie KPA dopuszcza tylko w sytuacjach pobocznych, np.: wyłączenie pracownika.

Skutki prawne wyłączenia pracownika:

• traci zdolność do podejmowania czynności zmierzających do rozpatrzenia i załatwienia sprawy indywidualnej będącej przedmiotem postępowania

• powinien podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron

• konieczność wyznaczenia innego pracownika

Skutki prawne naruszenia przepisów o wyłączeniu pracownika:

• pytanie: czy decyzja administracyjna jest ostateczna czy nie?

• nie - wnieść odwołanie i podnieść przepisy o wyłączeniu pracownika

• jest - wznowienie postępowania z art.145 §1 pkt.3 KPA (decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27 ) podpis na decyzji

• naruszenie kwalifikowane wydanie decyzji przez pracownika, który podlegał wyłączeniu, a wydał decyzję (złożył podpis) wznowienie postępowania

• naruszenie niekwalifikowane nie wydał decyzji odwołania, a potem skarga do WSA

WYŁĄCZENIE CZŁONKA ORGANU KOLEGIALNEGO

Art.25 §1 KPA - dot. wszystkich typów organów

Art.27 §2 KPA stosuje się odpowiednio art.26 §2 (nie wprost) instytucja podobna do wyłączenia organu; jest to szczególny przypadek utraty zdolności do orzekania, który w skutkach jest jednoznaczny z wyłączeniem, ale nim nie jest

Art. 27. § 1. Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych w art. 24 § 1. O wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 § 3 postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu.

§ 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 § 2.

§ 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej wyznacza do załatwienia sprawy inne samorządowe kolegium odwoławcze.

TERMINY W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM

TERMIN - 1. data dokonania czynności procesowej, precyzowana przez wskazanie roku, miesiąca, dnia, a czasem i godziny; sformułowanie „termin rozprawy”, np.: w art.91 §1, art.92 KPA

2. okres (czas):

1. czas przed upływem, którego należy dokonać czynności procesowych, np.: termin do wniesienia odwołania

2. czas w ciągu, którego należy dokonać całego ciągu (zespołu) czynności procesowych, np.: termin załatwienia sprawy administracyjnej

3. czas po upływie, którego można skutecznie dokonać czynności procesowych, np.: art.92 KPA termin 7 dni od doręczenia wezwań na rozprawę by można było rozprawę przeprowadzić

TERMINY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Prawa materialnego (materialne)	Prawa procesowego (procesowe)
Znaleźć możemy je głównie w przepisach prawa materialnego, ale nie tylko, np.: art.146 §1 KPA termin przedawnienia Termin materialny - czas w ciągu, którego możliwe jest przyznanie uprawnień lub nałożenie obowiązków na jednostkę w sferze prawa administracyjnego. Jeżeli ukształtowanie uprawnień i obowiązków ma się odbyć w drodze decyzji administracyjnej upływ terminu skutkuje niedopuszczalnością drogi administracyjnej. Terminów materialnych nie można przywrócić, co najwyżej ustawodawca może go na nowo ustanowić	Kategorie: sensu stricto - adresatami są strony i inni uczestnicy postępowania, np.: termin do wniesienia odwołania Bezskuteczny upływ terminu procesowego powoduje bezskuteczność czynności procesowej dla której termin był określony. Co do zasady są przywracalne terminy załatwiania spraw indywidualnych przez organy Upływ terminu określany jest jako milczenie organu, stan ten pociąga za sobą określone konsekwencje dla organu oraz określone uprawnienia dla strony postępowania. Nie przywraca się terminów załatwiania spraw, nie są zawite bardziej instrukcyjne Sprawa może być nawet załatwiona po terminie, co nie powoduje wadliwości decyzji
Zawite (czyli prekluzyjne)	Instrukcyjne
Upływ terminu zawitego powoduje bezskuteczność czynności procesowej, dla której termin był oznaczony	Upływ terminu nie wpływa na skuteczność czynności. Skutki upływu terminu mogą być różne i w zależności od rodzaju czynności i podmiotu, który miał czynności dokonać. Adresaci strony, świadkowie, biegli, organy i ich pracownicy Np.: przerwa w biegu terminu załatwienia sprawy, odpowiedzialność służbowa lub dyscyplinarna pracownika organu, zastosowanie środków przymusu wobec świadka czy biegłego

OBLICZANIE TERMINÓW

Art.57 KPA - wskazuje jak obliczać terminy określone w dniach, tygodniach i miesiącach

Art.98 §2 KPA - wskazuje na termin 3 letni art.114 KC rok jest uznawany za 365 dni

Art.57 §4 dzień ustawowo wolny od pracy:

Wykładnia gramatyczna - ustawa o dniach wolnych od pracy z 1951r.; wg tej ustawy dni wolne od pracy to:

• wszystkie niedziele roku

• numeryczny katalog:

• 1 stycznia Nowy Rok

• 6 stycznia Święto Trzech Króli

• Pierwszy i Drugi dzień Świąt Wielkanocnych

• 1 maja Święto Państwowe

• 3 maja Święto Narodowe

• Pierwszy Dzień Zielonych Świąt

• Boże Ciało

• 15 sierpnia Wniebowstąpienie Najświętszej Maryi Panny

• 1 listopad Wszystkich Świętych

• 11 listopad Narodowe Święto Niepodległości

• Pierwszy i Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia

Wykładnia funkcyjna (celowa) - SN z 2000r. jeśli koniec terminu przypada w sobotę to strona powinna mieć szansę, aby dokonać czynności w najbliższym terminie, czyli w poniedziałek, ponieważ w soboty urzędy i poczta są co do zasady zamknięte [krytyka ze strony doktryny - sąd nie może tworzyć prawa]

TERMINY PROCESOWE DLA STRON I INNYCH UCZESTNIKÓWPOSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

USTAWOWE Przepisy powszechnie obowiązujące	URZĘDOWE Wola organu - terminy wyznaczane przez organ
Organ nie ma wpływu, ani na długość, ani na bieg terminu ustawowego	Dysponentem terminu jest organ, który go wyznaczył może termin przedłużyć lub skrócić na umotywowany wniosek strony złożony przed upływem takiego terminu Organ może uznać za skuteczną czynność dokonaną przez stronę po upływie terminu urzędowego, gdyby przemawiała za tym prawda obiektywna
Co do zasady są to terminy zawite - ich upływ powoduje bezskuteczność czynności procesowej

INSTYTUCJA PRZYWRÓCENIA TERMINU PROCESOWEGO

przywróceniu polegają tylko i wyłącznie terminy procesowe dla stron i innych uczestników postępowania

reguła: każdy termin procesowy może zostać przywrócony, jeżeli są spełnione ku temu warunki

jeżeli ustawodawca chce zabronić przywrócenia terminu to musi to wyraźnie zaznaczyć w ustawie

PRZESŁANKI przywrócenia terminu procesowego:

Art.58 KPA okoliczności spełnione łącznie wtedy organ ma obowiązek przywrócić termin

1. wniesienie wniosku zainteresowanego (prośba)

doszukiwanie się znamion prośby - wniosku o przywrócenie terminu (zdanie NSA)

Zainteresowany - w rozumieniu art.58 KPA jest to uczestnik postępowania uprawniony lub zobowiązany do dokonania czynności procesowej, który nie dokonał tej czynności w określonym dla niej terminie

Zainteresowanymi są: strona, uczestnicy na prawach stron, świadkowie, biegli

2. treść wniosku: uprawdopodobnienie braku winy [wskazanie prawdopodobieństwa, że nawet przy zachowaniu należytej staranności zainteresowany nie mógł dokonywać czynności, np.: siła wyższa - wypadek, choroba, pobyt w szpitalu, klęski żywiołowe]

3. wniesienie prośby w terminie 7 dni od ustania przyczyny uchybienia terminu [termin procesowy, ale NIEPRZYWRACALNY!)

4. równoczesne dokonanie czynności procesowej dla której termin był ustanowiony [fikcja prawna czynność procesowa jest traktowana jak gdyby dokonano ją terminowo]

WŁAŚCIWOŚĆ ORGANU W SPRAWIE PRZYWRÓCENIA TERMINU

Art.59 KPA

§1 ogólna reguła: organ właściwy w sprawie, czyli ten, który prowadzi postępowanie

§2 szczególne terminy:

1. od wniesienia odwołania - organ właściwy do rozpatrzenia odwołania na podstawie art.127 §2 KPA - organ wyższego stopnia

2. od wniesienia zażalenia - organ właściwy od rozpatrzenia zażalenia na podstawie art.127 §2 w zw. z art.144 KPA - organ wyższego stopnia

ORZECZENIE W SPRAWIE PRZYWRÓCENIA TERMINU

Art.59 KPA forma: postanowienie przy przywróceniu terminu, jak i odmowie przywrócenia na odmowę służy zażalenie, po wyczerpaniu drogi zażalenia przysługuje skarga do WSA

Na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu służy skarga do WSA na podstawie art.3 §2 pkt.2 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z 30 sierpnia 2002r. „postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty”.

Art.60 KPA „Przed rozpatrzeniem prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia organ administracji publicznej na żądanie strony może wstrzymać wykonanie decyzji lub postanowienia”

TERMINY ZAŁATWIANIA SPRAW ADMINISTRACYJNYCH (art.35 - art.38 KPA)

Art.12 KPA - zasada szybkości

Aspekty realizacji zasady szybkości:

1. ustanowienie konkretnych terminów dla załatwienia sprawy i obowiązku ich przestrzegania przez organy - art.35 KPA

2. ustanowienie systemu instytucji i sankcji wymuszających terminowe załatwianie spraw

art.36 KPA - tzw. sygnalizacja [organ musi podać przyczyny zwłoki i nowy termin załatwienia sprawy stronom postępowania]

art.37 KPA - zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie [zażalenie na milczenie organu lub na bezczynność]

zmiana nowelizacją: + zażalenie na przewlekłość postępowania gdy jest organ wyższego stopnia

LUB

+ wezwanie do usunięcia naruszenia prawa gdy nie ma organu wyższego stopnia, np.: w przypadku SKO (Samorządowe Kolegia Odwoławcze) lub w przypadku ministra

art.38 KPA - odpowiedzialność pracownika organu administracji publicznej, gdy z powodu nieuzasadnionych przyczyn:

• nie załatwił sprawy w terminie lub

• nie dopełnił obowiązku z art.36 (poinformowanie stron o przyczynie zwłoki i podanie nowego terminu załatwienia sprawy) albo

• nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie ustalonym w myśl art.37 §2 KPA

polega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej lub innej przewidzianej w przepisach prawa

art.3 §2 pkt.8 ustawa prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skarga na bezczynność do WSA

zmiana nowelizacją: + skarga na przewlekłość prowadzonego postępowania [dopiero po skorzystaniu z zażalenia z art.37 KPA lub wezwania do usunięcia naruszenia prawa]

Art.35 KPA:

§1 generalny obowiązek: bez zbędnej zwłoki [opóźnienie bez względu na to czy jest zawinione czy też nie]

§2 termin: niezwłocznie uszczegółowienie w art.12 §2 KPA

§3 a) nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wszczęcia postępowania w sprawie wymagającej postępowania wyjaśniającego

b) nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania w sprawie szczególnie skomplikowanej

c) w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania wydanego w postępowaniu odwoławczym przez organ odwoławczy (organ II instancji)

zob. art.185 §1 KPA „Sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie trzydziestu dni od daty jego wniesienia.”

§5 czas efektywnego rozpatrywania sprawy [wszelkie powstałe opóźnienia nie z winy organu nie wliczają się w ten czas, np.: trwające 10 lat postępowanie spadkowe]

Art.36 KPA - zawiadomienie sygnalizujące przybiera albo formę postanowienia albo zawiadomienia sensu stricto (czynność techniczna; informacyjna)

NSA termin możliwie najkrótszy, należy go wyznaczyć wskazując dni, tygodnie lub miesiące [ponieważ termin to okres, a nie konkretna data]

Art.37 KPA - zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie bezpośrednio do organu wyższego stopnia

Zażalenie w KPA : 1. środek zwalczania bezczynności organu (art.37 KPA)

2. środek odwoławczy służący zaskarżaniu postanowień (art.141 - 144 KPA)

Kiedy możemy wnieść zażalenie? Wystarczy, że upłynie termin z :

• art.35 KPA termin ustawowy

ALBO

• art.36 KPA termin z zawiadomienia sygnalizującego

[wcale nie trzeba czekać na załatwienie sprawy w dodatkowym terminie]

• nowelizacja - zażalenie na przewlekłe prowadzenie postępowania - do organu wyższego stopnia

LUB

wezwanie do usunięcia naruszenia prawa - gdy nie ma organu wyższego stopnia (np.: w przypadku SKO lub ministra) - wezwanie kierowane do tego samego organu, który prowadzi postępowanie w sposób przewlekły lub bezczynny

Organ wyższego stopnia (art.37 §2 KPA) uznając zażalenie za zasadne w formie postanowienia:

• wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy

• zarządza wyjaśnienie przyczyn

• ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie

• podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości

Skarga do WSA na bezczynność LUB przewlekłość prowadzonego postępowania -> po nowelizacji



Warunek: skorzystanie ze środków z art.37 KPA

Wyrok sądu: ustanowienie obowiązku załatwienia sprawy przez organ w wyznaczonym przez

WSA terminie;

Bez względu na postanowienie organu wyższego stopnia (art.37 §2 KPA)

Odpowiedzialność pracownika (art.38 KPA)

Szkoda majątkowa powstała po stronie strony może dochodzi ona odszkodowania na postawie art.417¹ i nast. KC ze względu na bezczynność organu, bądź przewlekłość prowadzonego przez niego postępowania.

CZYNNOŚCI TECHNICZNE

Czynności procesowe - wszelkiego rodzaju celowe działania podejmowane przez uczestników postępowania w jego toku, które zmierzają do wywołania skutków procesowych

Czynności tych dokonuje organ, strony, a także inni uczestnicy postępowania.

RODZAJE czynności merytoryczne, w tym orzeczenia - bezpośrednio zmierzają do ustalenia stanu faktycznego sprawy w oparciu o który wydawane jest orzeczenie

1. czynności dyscyplinarne i porządkowe - zapewniają niezakłócony i sprawny przebieg postępowania, np.: wyznaczenie i przywrócenie terminu, dyscyplinowanie świadków i biegłych, zapewnienie porządku na rozprawie

2. czynności techniczne (inaczej: materialno - techniczne, techniczno - procesowe) - czynność uregulowane prawnie, wywołujące skutki prawne poprzez fakty (np.: doręczenie pisma, udostępnienie akt sprawy), ich zadaniem jest przygotowanie materiału do czynności merytorycznych, są to czynności władcze (obowiązek podporządkowania się przez adresata - inaczej wywołują negatywne skutki dla adresata), np.: doręczenia, wezwania, sporządzenie protokołu i adnotacji, udostępnianie akt sprawy

DORĘCZANIE PISM

Doręczenie - procesowa czynność materialno - techniczna wyrażająca się w przekazaniu pisma przez organ administracji publicznej określonemu adresatowi w sposób określony prawem i z którą przepisy prawa wiążą istotne skutki prawne

Np.: z datą doręczenie pisma rozpoczyna się bieg terminów dokonania niektórych czynności procesowych

Przedmiotem doręczeń są pisma (w szczególności wezwania, zawiadomienia, wydawane na piśmie decyzje i postanowienia oraz wszelkie inne dokumenty mające istotne znaczenie dla toku postępowania administracyjnego oraz dla załatwienia sprawy, z którymi strony powinny zostać zaznajomione)

Organ administracji publicznej doręcza pisma przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy. Wybór podmiotu doręczającego pisma należy do organu administracji publicznej.

Zasada oficjalności doręczeń - art.39 KPA ustawowy obowiązek organu administracji publicznej doręczania z urzędu stronom postępowania wszelkich pism związanych ze sprawą będącą przedmiotem postępowania prowadzonego przez organ, z którymi strony postępowania winny być zaznajomione

Skutek: prawnie doniosły jest sam fakt doręczenia pisma (nie jest istotne czy adresat zapoznał się z treścią pisma)

Adresaci pism procesowych: strony, uczestnicy postępowania na prawach stron, świadkowie, biegli, podmioty wezwane do uczestnictwa w rozprawie administracyjnej

Gdy strona działa przez:

• przedstawiciela, pismo należy uznać za doręczone ze skutkiem prawnym tylko wówczas, gdy zostało ono doręczone temu przedstawicielowi

• pełnomocnika, pisma doręcza się temu pełnomocnikowi

W sytuacji, gdy postępowanie w sprawie zostało wszczęte na skutek podania złożonego przez dwie lub więcej stron, jako zasadę należy przyjąć doręczanie pism wszystkim stronom postępowania. Strony postępowania mogą jednak w takim przypadku upoważnić jedną z nich do odbioru pism (art.40 §2 KPA). Upoważnienie takie powinno być dokonane w podaniu złożonym do organu administracji publicznej zgodnie z art.63 §1 KPA.

Zgodnie z art.41 §1 KPA strony postępowania oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy w toku postępowania mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swojego adresu.

Konsekwencją naruszenia obowiązku zawiadamiania organu administracji publicznej o zmianie adresu jest prawna skuteczność doręczeń pisma pod dotychczasowy adres.

Pokwitowanie odbioru pisma - zgodnie z art.39 KPA organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem; jest to potwierdzenie przyjęcia pisma przez podmiot, który je odbiera; składają się na to 2 elementy:

• własnoręczny podpis odbierającego

• wskazanie daty doręczenia pisma (art.46 §1 KPA)

Pismo skierowane do osoby fizycznej, jego odbiór potwierdza:

• adresat, jeżeli pismo doręczane jest bezpośrednio do rąk własnych adresata (art.42 KPA)

• dorosły domownik, sąsiad lub dozorca domu, w przypadku doręczenia zastępczego w trybie art.43 KPA

Odbiór pisma adresowanego do jednostki organizacyjnej potwierdza osoba uprawniona do odbioru pism w danej jednostce (art.45 KPA).

Pokwitowanie zastępcze:

1. odbierający przyjmuje pismo, ale uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, datę dostarczenia pisma stwierdza sam doręczający, który jednocześnie wskazuje osobę odbierającą pismo oraz przyczynę braku jej podpisu (art.46 §2 KPA)

2. adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się organowi administracji publicznej, który je nadał, z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo z tą adnotacją dołącza się do akt sprawy. (art.47 §1 KPA)

Zgodnie z art.47 §2 KPA, pismo, którego przyjęcia adresat odmówił, uznaje się za doręczone z datą odmowy jego przyjęcia.

Doręczenie przy użyciu środków komunikacji elektronicznej:

Oświadczenie uczestnika postępowania, w którym wnosi on o doręczanie dokumentów drogą elektroniczną, albo też wyraża zgodę na przedłożona inicjatywę organu w tym zakresie, musi być wyraźne i jednoznaczne.

Środkami komunikacji elektronicznej są rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi (np.: poczta elektroniczna).

Art.46 §4 KPA w celu doręczenia stronie lub innemu uczestnikowi postępowania dokumentu w formie dokumentu elektronicznego organ administracji publicznej przesyła na adres elektroniczny adresata informację zawierającą:

W przypadku doręczenia pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej doręczenie jest skuteczne, jeżeli w terminie 7 dni od dnia wysłania pisma organ administracji publicznej otrzyma potwierdzenie doręczenia pisma. W razie nieotrzymania takowego potwierdzenia organ doręcza pismo w innej formie, niż elektroniczna, np.: za pomocą poczty.

RODZAJE DORĘCZEŃ

Doręczanie właściwe (zwykłe):

• Doręczanie pism osobom fizycznym

W odniesieniu do adresata będącego osobą fizyczną doręczenie zwykłe pisma polega na oddaniu tego pisma za pokwitowaniem adresatowi do rąk własnych w jego miejscu zamieszkania lub miejscu pracy. Pismo może być także doręczone adresatowi w lokalu organu administracji publicznej, który prowadzi postępowanie w sprawie, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej (art.42 §2 KPA). W przypadku, kiedy nie można doręczyć pisma osobie fizycznej w miejscach w/w, pismo może być doręczone w każdym miejscu, gdzie podmiot doręczający zastanie adresata LUB w razie koniecznej potrzeby (dot. to zwłaszcza przypadków, w których niezwłoczne doręczenie pisma leży w interesie adresata).

• Doręczanie pism jednostkom organizacyjnym

Zgodnie z art.45 KPA miejscem doręczania pism jednostce organizacyjnej jest wyłącznie lokal siedziby tej jednostki. Pismo skierowane do jednostki organizacyjnej doręcza się w lokalu jej siedziby do rąk osoby uprawnionej do odbioru pism. Do doręczania pism jednostkom organizacyjnym stosuje się odpowiednio przepis art.44 KPA - pismo skierowane do jednostki organizacyjnej może zostać jej doręczone także w sposób zastępczy (subsydiarny), jeżeli nie jest możliwe doręczenie w sposób unormowany w art.45 KPA.

Doręczanie zastępcze:

• Doręczenie zastępcze w trybie art.43 KPA

Jest to sposób doręczania pisma w przypadku czasowej nieobecności adresata w mieszkaniu. Art.43 KPA dot. wyłącznie pism kierowanych do osób fizycznych i jest skuteczne w sytuacji, gdy łącznie spełnione zostaną następujące przesłanki:

1. podmiot doręczający pismo stwierdza nieobecność adresata w mieszkaniu w momencie doręczania pisma

2. pismo doręczane jest dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu (ważna jest kolejność!), jeżeli osoba ta podjęła się oddania pisma adresatowi

3. osoba odbierająca pismo kwituje jego odbiór zgodnie z art.46 KPA

4. o doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy domu doręczający pismo zawiadamia adresata poprzez umieszczenie zawiadomienia w oddawczej skrzynce pocztowej, a gdy nie jest to możliwe - w drzwiach mieszkania

Datą doręczenia pisma w ten sposób jest dzień przyjęcia pisma przez dorosłego domownika, sąsiada lub dozorcę domu.

• Doręczenie zastępcze w trybie art.44 KPA (doręczenie subsydiarne)

Znajduje ono zastosowanie dopiero w sytuacji, gdy nie można doręczyć pisma w żaden sposób określony w art.42 i 43 KPA.

W sytuacji, gdy podmiotem doręczającym jest poczta, pismo to jest przechowywane w jej placówce przez okres 14 dni.

Jeżeli pismo jest doręczane za pośrednictwem podmiotu innego niż poczta, pismo składa się w urzędzie właściwej gminy (miasta) na okres 14 dni.

Warunkiem skutecznego doręczenia pisma w trybie art.44 KPA jest zawiadomienie adresata o fakcie i miejscu pozostawienia pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma w placówce pocztowej lub w urzędzie gminy (miasta) dokonywane jest, w razie potrzeby, dwukrotnie - pierwsze w terminie 7 dni, licząc od dnia pozostawienia pisma; drugie - w terminie nie dłuższym niż 14 dni od daty pierwszego zawiadomienia (art.44 §3 KPA).

Doręczanie szczególne:

Pisma kierowane do osób nieobecnych, tzn. mających znane organowi administracji publicznej miejsce zamieszkania (pobytu) w kraju, ale w tym miejscu nieprzebywających, doręcza się kuratorowi wyznaczonemu przez sąd na podstawie art.184 KRiO lub przedstawicielowi wyznaczonemu tymczasowo przez organ w przypadku konieczności podjęcia czynności niecierpiącej zwłoki.

Pisma skierowane do osób nieznanych z miejsca pobytu, dla których sąd nie wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu w myśl art.34 §2 KPA.

Pisma kierowane do osób korzystających ze szczególnych uprawnień wynikających z immunitetu dyplomatycznego lub konsularnego są doręczane wyłącznie w sposób wynikający z przepisów szczególnych prawa polskiego, umów międzynarodowych (zarówno umów dwustronnych, jak i wielostronnych traktatów) oraz zwyczajów międzynarodowych (art.48 §2 KPA).

Doręczanie przez ogłoszenie publiczne:

Art.49 KPA przewiduje możliwość zawiadamiania stron postępowania administracyjnego o czynnościach organów administracji publicznej w drodze obwieszczenia publicznego (czyli w formie rozplakatowania w miejscu publicznym) lub też w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania (np.: za pomocą lokalnych mediów).

Przedmiotem doręczenia przez ogłoszenie publiczne mogą być decyzje oraz inne czynności organów administracji publicznej, tj., np.: postanowienia czy wezwania.

Publiczne zawiadamianie o czynnościach organów administracji publicznej jest możliwe tylko w sytuacji, gdy przepis szczególny tak stanowi. Takim przepisem szczególnym jest, np.: art.91 §3 KPA Jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron, uczestniczących w postępowaniu, mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nieznane organowi administracji publicznej, należy ponadto o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy ogłosić w drodze obwieszczeń albo w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości.

Po upływie 14 dni od dnia publicznego ogłoszenia doręczenie lub zawiadomienie uważa się za dokonane ze skutkiem prawnym (fikcja prawna).

WEZWANIE

Wezwanie - procesowa czynność materialno - techniczna organu administracji publicznej, wyrażająca się w nakazie skierowanym do określonej osoby, zobowiązującym ją do wzięcia udziału w czynnościach podejmowanych przez organ prowadzący postępowanie albo do złożenia wyjaśnień lub zeznań w sposób oznaczony przez organ.

Wykonanie obowiązków zawartych w wezwaniu jest zabezpieczone sankcją w postaci środków przymusu przewidzianych w KPA.

ALE

Zawiadomienie - środek przekazywania przez organ informacji o zamierzonych czynnościach w toku postępowania, w których adresat może wziąć udział.

Zakres podmiotowy - art.50 §1 KPA osoby, których udział w czynnościach podejmowanych przez organ albo zeznania lub wyjaśnienia są niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonania czynności urzędowych.

Osoby wezwane mogą realizować obowiązki wynikające z wezwania osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie. Sposób udziału danej osoby w czynnościach procesowych określa organ administracji publicznej dokonujący wezwania.

Art.50 §2 KPA nakłada na organ administracji publicznej obowiązek dołożenia starań, aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe dla osoby wezwanej.

Art.50 §3 KPA zezwala, aby osoba wezwana do udziału w czynności podejmowanej przez organ lub do złożenia wyjaśnień lub zeznań została przesłuchana w miejscu jej pobytu z uwagi na chorobę, kalectwo lub inną niedającą się pokonać przeszkodę.

Elementy wezwania art.54 KPA

W wezwaniu należy wskazać:

1. nazwę i adres organu wzywającego

2. imię i nazwisko wzywanego

3. w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany

4. czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie

5. termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika

6. skutki prawne niezastosowania się do wezwania (przewidziane w art.88 KPA [grzywna do 50zł, ponowne niezastosowanie się do wezwania - grzywna do 200zł] oraz w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji)

Wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego LUB opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, jeżeli dokonywane jest z użyciem dokumentu elektronicznego.

Wezwanie w sprawach niecierpiących zwłoki:

Przez sprawę niecierpiącą zwłoki rozumie się taką sprawę, będącą przedmiotem postępowania administracyjnego, której szybkie załatwienie jest konieczne ze względu na stan zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego, możność wywołania poważnych negatywnych skutków gospodarczych lub społecznych, a także ze względu na wyjątkowo ważny interes stron.

Art.55 §1 KPA wezwanie może zostać dokonane również telegraficznie lub telefonicznie albo za pośrednictwem innych środków łączności, tj. np.: telefax czy komunikat radiowy.

Tak dokonane wezwanie wywołuje skutek prawny tylko, gdy dokonujący wezwania organ administracji publicznej ustali w sposób niebudzący wątpliwości, że wezwanie dotarło do adresata we właściwej treści (czyniącej zadość wymogom z art.54 KPA oraz zgodnie z treścią nadaną wezwaniu przez organ). Organ musi też ustalić, czy wezwanie dotarło do adresata w odpowiednim terminie, czyli terminie umożliwiającym realizację obowiązku wynikającego z wezwania.

Obowiązek osobistego stawiennictwa i jego ograniczenia

1. zakres terytorialny

Zgodnie z art.51 KPA obowiązek osobistego stawiennictwa dot. wezwanego, który zamieszkuje lub przebywa w obrębie gminy lub miasta, a także zamieszkałego lub przebywającego w sąsiedniej gminie albo mieście.

Sąsiednia gmina to gmina granicząca z miastem lub gminą, w której osoba wezwana zamieszkuje lub przebywa;

Sąsiednie miasto to miasta graniczące ze sobą, a także pozostające ze sobą w najbliższym sąsiedztwie.

Skierowanie wezwania do osoby zamieszkującej lub przebywające poza terytorium, z którym związany jest obowiązek osobistego stawiennictwa nie powoduje negatywnych skutków w postaci możliwości zastosowania środków przymusu [pouczenie wzywanego przez organ], a osoba, która mimo to stawi się osobiście, ma prawo domagać się zwrotu kosztów i innych należności w zakresie określonym w art.56 KPA.

2. pomoc prawna

Art.52 KPA organ prowadzący postępowanie został upoważniony do zwrócenia się do innego organu o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem; jest to instytucja pomocy prawnej (pomocy urzędowej).

Organem kompetentnym do udzielenia pomocy prawnej jest właściwy terenowy organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytorialnego.

Organ administracji publicznej zwracający się do innego organu o udzielenie pomocy prawnej powinien wskazać temu organowi osoby, które należy wezwać, określić czynności, jakie mają być dokonane oraz oznaczyć okoliczności stanowiące przedmiot wyjaśnień lub zeznań.

Organ wezwany do udzielenia pomocy prawnej, dokonując czynności oznaczonych przez organ prowadzący postępowanie, obowiązany jest stosować przepisy KPA regulujące sposób dokonywania poszczególnych czynności procesowych oraz uwzględniając dyrektywy wynikające z zasad ogólnych postępowania administracyjnego, w szczególności do realizacji zasady prawdy obiektywnej i zasady czynnego udziału strony w postępowaniu.

Zgodnie z art.77 §3 KPA organ udzielający pomocy prawnej może z urzędu lub na wiosek strony poszerzyć zakres prowadzonego przez siebie postępowania w stosunku do zakresu oznaczonego przez organ zwracający się do niego w trybie art.52 KPA.

3. bezwzględny obowiązek osobistego stawiennictwa

Nie stosuje się żadnych ograniczeń obowiązku osobistego stawiennictwa (tzn. ani ograniczenia terytorialne, ani pomoc prawna), gdy zgodnie z art.53 KPA charakter sprawy lub czynność wymaga dokonania czynności procesowej przed organem administracji publicznej prowadzącym postępowanie (ocena pozostawiona jest organowi prowadzącemu postępowanie).

Zwrot należności z tytułu zadośćuczynienia wezwaniu:

Osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszty podróży i inne należności wg przepisów o należnościach świadków i biegłych w postępowaniu sądowym (art.56 KPA)

Przepisy regulujące zwrot należności z tytułu uczestnictwa w czynnościach procesowych organu zawarte są w:

1. dekrecie z 26 października 1950r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym

2. rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 18 grudnia 1975r. w sprawie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym

3. rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 4 lipca 1990r. w sprawie wysokości należności świadków i stron w postępowaniu sądowym

Strona postępowania może żądać od organu administracji publicznej zwrotu kosztów osobistego stawiennictwa tylko w dwóch przypadkach:

gdy postępowanie administracyjne zostało wszczęte z urzędu

jeżeli strona postępowania stawiła się przed organem wskutek błędnego wezwania, nawet w sytuacji, gdy postępowania zostało wszczęte na jej wniosek

Pracownik organu administracji publicznej winny błędnego wezwania strony jest obowiązany do zwrotu wynikłych z tego tytułu kosztów (art.266 KPA)

Skuteczność żądania zwrotu kosztów podróży i innych należności jest uzależniona od zgłoszenia tego żądania organowi administracji publicznej prowadzącemu postępowanie przed wydaniem decyzji administracyjnej w sprawie (data wydania decyzji = data podpisania decyzji przez organ).

UTRWALANIE NA PIŚMIE CZYNNOŚCI PROCESOWYCH

Utrwalanie czynności procesowych na piśmie, czyli sporządzanie protokołów i adnotacji stanowią wyraz realizacji zasady ogólnej pisemności postępowania administracyjnego (art.14 KPA)

PROTOKÓŁ

Protokół - pisemne ujęcie w przepisanej prawem formie pewnych zdarzeń, kwestii lub pewnego stanu rzeczy przez pracownika organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie administracyjne w sprawie indywidualnej.

Zgodnie z art.67 §1 KPA organ administracji publicznej ma obowiązek sporządzić zwięzły protokół z każdej czynności postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność ta została w inny sposób utrwalona na piśmie.

Czynności, które wymagają sporządzenia protokołu to:

• przyjęcie wniesionego ustnie podania

• przesłuchanie strony, świadka, biegłego

• oględziny i ekspertyzy dokonywane przy udziale przedstawiciela organu administracji publicznej

• rozprawa

• ustne ogłoszenie decyzji i postanowienia

• ustne udzielenie pełnomocnictwa

• żądanie strony zamieszczenia w protokole osnowy treści pytania uchylonego przez kierującego sprawą

• fakt zawarcia ugody administracyjnej

Czynnościami postępowania mającymi istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy są takie czynności, które dot. faktów prawotwórczych, tzn. odnoszą się do okoliczności faktycznych i prawnych mających wpływ na treść i zakres praw lub obowiązków, a także na bieg postępowania administracyjnego i zakres oraz treść procesowych uprawnień jego uczestników. Czynność musi być uznana za istotną, gdy jej dokonanie wyznacza początek biegu terminu procesowego.

Protokół powinien zawierać opis tych okoliczności, które są zasadnicze dla rozstrzygnięcia sprawy.

Art.68 KPA określa formalne i materialne wymogi, jakie powinien spełniać protokół utrwalający czynność procesową.

1. formalne wymogi protokołu:

wskazanie „kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny”

1. oznaczenie organu administracji publicznej obowiązanego do sporządzenia protokołu z czynności postępowania

2. oznaczenie pracownika organu administracji publicznej upoważnionego do przeprowadzenia danej czynności postępowania, poprzez wskazanie jego imienia, nazwiska i stanowiska służbowego

3. oznaczenie daty i miejsca dokonania czynności

4. wskazanie rodzaju czynności postępowania podlegającej zaprotokołowaniu

5. oznaczenie uczestników postępowania, którzy brali udział w dokonywaniu czynności poprzez wskazanie imienia i nazwiska, adresu zamieszkania oraz określenie charakteru, w jakim uczestniczyła dana osoba w przeprowadzonej czynności

2. materialne wymogi protokołu:

wskazanie „co i w jaki sposób w wyniku przeprowadzonych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby”

W protokole muszą zostać sformułowane w zwięzły sposób wyniki czynności proceduralnych organu administracji publicznej, stron i uczestników postępowania oraz wnioski i twierdzenia osób uczestniczących w danej czynności lub tylko obecnych przy jej dokonywaniu.

W świetle art.70 KPA do protokołu mogą zostać dołączone załączniki:

• zeznania na piśmie, podpisane przez zeznającego

• inne dokumenty (urzędowe i prywatne) mające znaczenie dla sprawy

Ocena zasadności dołączenia do protokołu wskazanych załączników pozostawiona została uznaniu organu administracji publicznej, który powinien mieć na względzie realizację zasady prawdy obiektywnej (art.7 KPA).

Odmowa udzielenia zezwolenia na dołączenie do protokołu załączników lub dokumentów wydana w formie postanowienia, na które nie służy zażalenie. Strona, wnosząc odwołanie od decyzji wydanej przez organ I instancji, może w treści odwołania podnieść zarzut nieuwzględnienia wniosku o dołączenie do protokołu stosownych załączników.

Kontroli procesowej dokonuje się po przeprowadzeniu protokołowanej czynności postępowania, celem uwiarygodnienia protokołu.

Zgodnie z art.68 §2 KPA protokół powinien być odczytany wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej. Wzmianka o odczytaniu protokołu powinna być zamieszczona w treści protokołu. Osoby, którym protokół został odczytany, mogą następnie żądać jego uzupełnienia lub sprostowania. Protokół powinien być podpisany przez wszystkie osoby obecne, które brały udział w przeprowadzonej czynności postępowania. Odmowę lub brak podpisu którejkolwiek z osób należy omówić w protokole poprzez zwięzłe wskazanie przyczyny tej okoliczności. Odmowa złożenia podpisu nie daje podstaw do zastosowania sankcji w postaci grzywny z art.88 KPA.

Szczególna kontrola procesowa związana jest z protokołem przesłuchania [pisemne utrwalenie czynności procesowej przesłuchania strony, świadka i biegłego], protokół przesłuchania powinien być odczytany i przedstawiony do podpisu osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania. Gdy osoba, która złożyła zeznanie w języku obcym, należy dodatkowo podać w przekładzie na język polski teść złożonego zeznania oraz wskazać osobę i adres tłumacza, który dokonał przekładu - tłumacz powinien podpisać protokół przesłuchania.

Art.71 KPA określa sposób dokonywania w protokole skreśleń i poprawek. Ze względu na wiarygodność protokołu wszelkie poczynione w nim skreślenia lub poprawki muszą być czytelne, tzn. dokonywane tak, aby umożliwić ustalenie skreślonej lub poprawionej litery, wyrazu lub całego zdania. Niedopuszczalne jest „maskowanie” dokonanej zmiany poprzez przerabianie liter czy usuwanie błędów przy pomocy środków korekcyjnych.

Utrzymaniu wiarygodności i mocy dowodowej protokołu służy też wymóg stwierdzenia w protokole wszelkich dokonywanych skreśleń i poprawek. Czynność ta wyraża się w omówieniu skreśleń i poprawek w końcowej części protokołu i powinna być dokonana przed jego podpisaniem.

Naruszenie obowiązku sporządzenia protokołu stanowi wadliwość postępowania, która może mieć wpływ na prawidłowość decyzji administracyjnej (skutki mogą być zróżnicowane w zależności od rodzaju czynności postępowania, co do której nastąpiło naruszenie obowiązku utrwalenia w formie protokołu, np.: brak protokołu z zeznań świadka - istotna okoliczność faktyczna, której dot. zeznania świadka, nie może być uznana za udowodnioną).

ADNOTACJA

Adnotacja - notatka urzędowa, utrwalająca niektóre czynności procesowe organu administracji publicznej, spełniająca łącznie dwa warunki:

• są to czynności, z których nie sporządza się protokołu

• są to takie czynności, które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania

Adnotacja przybiera postać zapisu dokonanego w aktach sprawy administracyjnej jednostronnie przez pracownika organu upoważnionego do przeprowadzenia czynności procesowej.

Notatka zamieszczona w aktach sprawy staje się adnotacją pod warunkiem podpisania jej przez pracownika, który ją sporządził.

Wyjątek organ, na podstawie art.14 §2 KPA, odstępuje od pisemnego załatwienia sprawy. W tym przypadku treść oraz motywy ustnego załatwienia sprawy powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu (jeżeli tak stanowi przepis) lub też w formie adnotacji, która musi być podpisana przez stronę.

UDOSTĘPNIANIE AKT SPRAWY

Jawność postępowania administracyjnego ma charakter względny - jest to jawność wobec strony postępowania.

Na jawności postępowania wobec strony opiera się konstrukcja kodeksowej zasady ogólnej czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym (art.10 KPA), a także prawdy obiektywnej (art.7 KPA), pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa (art.8 KPA) oraz pisemności postępowania (art.14 KPA).

Akta sprawy administracyjnej - całokształt materiałów postępowania będących w posiadaniu organu administracji publicznej, a odnoszących się do strony, jej pozycji procesowej i toku postępowania oraz mogących mieć wpływ na treść decyzji.

WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

1. Stadium wszczęcie postępowania - obejmuje czynności inicjujące.

2. Stadium rozpoznawania/postępowanie wyjaśniające - ustala się stan faktyczny sprawy oraz ustala się jego znaczenie w świetle obowiązujących przepisów prawa.

3. Stadium orzekania - wydanie decyzji administracyjnej. Ogłoszenie ustnie lub na piśmie.

Ad. I WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA

Sposoby:

• na żądanie strony,

• z urzędu

Gdy brak wskazania w jaki sposób decydują przepisy szczególne - prawo materialne, czasami procesowe. Jeżeli przepisy szczególne się nie wypowiadają stosujemy regułę pomocniczą - jeżeli prawo materialne nie mówi nic, trzeba zbadać jaki jest przedmiot sprawy, która ma być załatwiona.

• Z urzędu:

• nałożenie na stronę obowiązku,

• cofnięcie lub ograniczenie uprawnień,

Na wniosek:

• przyznanie stronie uprawnień (nie można tego zrobić bez jej woli zgodnie z zasadą dyspozycyjności)

Wszczęcie postępowania na żądanie strony

1. Wniesienie żądania.

2. Ocena merytoryczna - wstępna wniesionego żądania - ustalenie dopuszczalności drogi administracyjnej, czy wnoszący jest stroną w rozumieniu art. 28, czy dysponuje interesem prawnym.

3. Ocena procesowa żądania - zbadanie właściwości organu do załatwienia sprawy (właściwość, wyłączenie ze sprawy).

4. Ocena formalna żądania - ocena podania z żądaniem, pod kątem zgodności z prawem materialnym i procesowym.

5. Wszczęcie postępowania - brak orzeczenia. Postępowanie uważa się za wszczęte w dniu doręczenia organowi żądania.

6. Gdy więcej niż jedna strona trzeba zawiadomić pozostałe strony (które nie wniosły żądania

Ocena negatywna:

Ocena merytoryczna - nie następuje skutek w postaci wszczęcia postępowania - żądanie bezskuteczne, organ odpowiada w formie informacji.

Po nowelizacji odmowa wszczęcia postępowania:

- forma postanowienia zaskarżalnego przez zażalenie.

- gdy wniesione przez osobę niebędącą stroną,

- sprawa niezałatwiona w drodze decyzji administracyjnej,

- upłynął termin,

Ocena procesowa - przekazanie do organu właściwego - postanowienie na które służy zażalenie.

Po nowelizacji

-rezygnacja z postanowienia, przekazanie - czynność techniczna,

- gdy podanie dotyczy kilku spraw art. 66§1,

• zwrot podania:

- gdy właściwy jest sąd powszechny,

- gdy wniesiono do organu niewłaściwego, a właściwego nie da się ustalić,

• ocena formalna:

• braki nieusuwalne - brak adresu i niemożność jego ustalenia - pozostawienie podania bez rozpoznania.

• Braki usuwalne - pozostałe. Art. 64§2 - należy wezwać wnoszącego w terminie 7 dni do usunięcia braków. Jeśli tego nie uczyni podanie pozostawia się bez rozpoznania.

Wszczęcie postępowania z urzędu

1. Pojawienie się okoliczności uzasadniających wszczęcie postępowania z urzędu np. kontrola administracyjna zakończona negatywnie.

2. Strona otrzymuje zawiadomienie o wszczęciu postępowania z urzędu - na piśmie. Dzień doręczenia pisma to dzień wszczęcia postępowania z urzędu.

3. Organ wszczyna postępowanie z urzędu gdy z przepisów prawa wyraźnie wynika wszczęcie na wniosek - ze względu na szczególnie ważny interes strony. Organ obowiązany jest uzyskać zgodę strony w toku postępowania, gdy zgody nie uzyska postępowanie uważa się np. choroba, nieobecność strony, brak rozeznania strony, że przysługuje jej wniosek - zasada dyspozycyjności chroniona bo organ musi uzyskać zgodę.

Forma i data wszczęcia postępowania

Forma

Stadium wszczęcia nie jest sformalizowane. Kodeks nie wymaga decyzji o wszczęciu lub odmowie wszczęcia postępowania. Wyjątki wprowadzają przepisy szczególne np. art. 31§2 - postanowienie o wszczęciu postępowania z urzędu na żądanie organizacji społecznej/lub postanowienie o odmowie wszczęcia.

Nowelizacja:

- forma wszczęcia tak samo jak wyżej,

- orzeczenie gdy przepis szczególny tak stanowi,

- odmowa wszczęcia w formie postanowienia na które przysługuje zażalenie,

Data

Na żądanie - dzień doręczenie żądanie organowi. Gdy występuje w postaci elektronicznej - dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego OAP.

Z urzędu - kodeks milczy

• NSA - dzień pierwszej czynności urzędowej dokonanej w sprawie, której dotyczy postępowanie przed właściwym organem, działający w ramach przysługujących mu kompetencji, pod warunkiem, że o tej czynności powiadomi stronę (zawiadomienie o wszczęciu postępowania - doręczenie zawiadomienia). W razie braku zawiadomienia - pierwsze wezwanie w sprawie/pierwsza czynność dowodowa.

Skutek daty:

• Rozpoczyna bieg termin załatwienia sprawy,

• Podmiot staje się stroną,

• Brak znaczenia dla treści rozstrzygnięcia. Stan faktyczny obowiązujący w dacie wszczęcia postępowania nie jest wiążący w chwili orzekania.

Wszczęcie jednego postępowania w dwu lub więcej sprawach indywidualnych art. 62 kpa

Połączenie do wspólnego rozpoznania w jednym postępowaniu wielu spraw indywidualnych tożsamych pod względem przedmiotowym ale różnych podmiotowo. Wynikiem takiego postępowania jest jedna decyzja rozstrzygająca wszystkie połączone sprawy.

• Okoliczności zastosowania:

• 
  Prawa i obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego,

• 
  Prawa i obowiązki stron muszą mieć tożsamą podstawę prawną,

• Każdej ze spraw właściwy jest ten sam OAP,

Mogą być trzy odrębne postępowania zakończone decyzją, art. 62 pozwala połączyć to w jedno postępowanie gdzie zostanie wydana jedna decyzja w stosunku do wszystkich stron. Np. wywłaszczenie nieruchomości leżących w bezpośrednim sąsiedztwie na ten sam cel publiczny. Jedno postępowanie wywłaszczeniowe dla wszystkich. Dr Kędziora uważa, że nie, gdyż prawa i obowiązki nie wynikają z podobnego stanu faktycznego, także pierwsza przesłanka nie będzie zachowana.

Według Kędziory - można to zastosować do nieruchomości pochodzących z Państwowego Funduszu Ziemi, które były oddawane na własność w drodze decyzji administracyjnej. Jedna działka i 3 podmioty. Gdyby sprawy toczyły się oddzielnie należałoby wydać trzy decyzje, jedną pozytywną, dwie odmowne w trzech postępowaniach. Można to zamknąć w jedno postępowanie i wydać trzy decyzje.

Podania

Oświadczenie złożone przez uczestnika postępowania, z którym występuje wobec OAP.

• Przedmiot:

• Żądanie,

• Wyjaśnienie,

• Odwołanie,

• Zażalenie,

• Podanie wnosi się pisemnie, telegraficznie, za pomocą telefaksu, ustnie do protokołu, za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej - skrzynka podawcza (jest to katalog zamknięty). Swoboda wyboru sposobu wniesienia podania, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Podanie wniesione za pomocą telefaksu nie posiada własnoręcznego podpisu. Następuje wezwanie do usunięcia braków w trybie art. 64§2 - skutek prawny uzależniony od złożenia podpisu ale data wniesienia od wysłania telefaksu.

• Forma - zasada ograniczonego formalizmu - wskazanie co najmniej osoby od której pochodzi, jej adresu i żądania.

• Przepisy szczególne mogą wymagać:

• Dodatkowych załączników,

• Podania na urzędowym formularzu,

• Braki formalne:

• Pozostawienie podania bez rozpoznania art. 64 kpa

• Nie wymaga ani decyzji ani postanowienia,

• Skutek następuje z mocy prawa,

• Zadaniem organu jest utrwalenie na piśmie zaistniałego skutku - adnotacja,

II ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Jest to taki stan, że mimo zawisłości sprawy przed organem, w sposób formalny ulegają wstrzymaniu czynności procesowe na skutek zaistnienia zdarzeń i okoliczności powodujących iż dalszy bieg postępowania staje się niemożliwy lub niecelowy. Zasadą jest ciągłość postępowania.

• Sposoby:

• Z urzędu na skutek zaistnienia okoliczności z art. 97§1 kpa,

• Na żądanie strony na warunkach określonych w art. 98 kpa,

Z chwilą ustania przyczyny zawieszenia organ podejmuje postępowanie.

Podjęcie postępowania - czynność procesowa organu, która w sposób formalny kończy stan zawieszenia postępowania.


Zawieszenie postępowania z urzędu - charakter obligatoryjny, art. 97§1 kpa.

• 
  Pkt. 1 - śmierć strony lub jednej ze stron - gdy wezwanie następcy prawnego nie jest możliwe w danej chwili lub spadek jest nieobjęty,

• Pkt. 2 - śmierć przedstawiciela ustawowego strony,

• Pkt. 3 - utrata przez stronę lub jej przedstawiciela zdolności do czynności prawnych.

• Pkt. 4 - zagadnienie wstępne. Jest rozpatrywane zanim zostanie wydana decyzja.

• Zagadnienie wstępne/prejudycjalne/wpadkowe - zagadnienie prawne o charakterze materialnym, które wyłoniło się w toku postępowania w sprawie indywidualnej. Dotyczy kwestii istotnych dla rozpatrzenia sprawy i wydania decyzji przez organ prowadzący postępowanie. Cechy:

• Dla rozstrzygnięcia właściwy jest inny organ lub sąd,

• Charakter samoistny (może być przedmiotem odrębnego postępowania przed organem lub sądem,

• Charakter otwarty (nie zostało wcześniej rozstrzygnięte ostatecznie przez inny organ lub prawomocnie przez sąd,

• Np. postępowanie wywłaszczeniowe o nieruchomość kiedy nie wiemy kto jest właścicielem. W odrębnym postępowaniu sądowym należy go ustalić.

Warunki skutecznego wniesienia podania w formie elektronicznej:

1. uwierzytelnienie:

• kwalifikowany certyfikat

• profil zaufany ePUAP

• certyfikat podpisu osobistego przy zachowaniu zasad przewidzianych w ustawie z 6 sierpnia 2010r.

2. zachowanie określonego wzoru, jeśli przepis prawny tego wymaga

3. organ ma obowiązek potwierdzić wniesienie podania przed doręczenie poświadczenia odbioru na wskazany przez wnoszącego adres elektroniczny

Art.97 §1 pkt.4 KPA - inny organ - organ stosujący prawo

Art.100 KPA

§1 tryb zwykły - organ administracji publicznej występuje do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego ALBO wezwie stronę do wystąpienia do właściwego organu lub sądu w oznaczonym terminie (urzędowym)

§2 tryb szczególny - rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego we własnym zakresie (przez organ, który prowadzi postępowania)

przesłanki:

1. bez zawieszenia postępowania

w przypadku niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzkiego

poważną szkodę dla interesu społecznego

spowodowanie niepowetowanej szkody dla strony

b) po uprzednim zawieszeniu postępowania

• strona wezwana nie wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego sankcja

skutek: tylko dla potrzeba danej sprawy, nie wywołuje stanu res iudicata [sprawa będąca przedmiotem zagadnienia wstępnego może być później rozpoznawana przez właściwy organ lub sąd]

art.145 §1 pkt.7 KPA wznowienie postępowania przed organem, który wydał rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego we własnym zakresie, ale zgodnie z rozstrzygnięciem dokonanym przez właściwy organ lub sąd (pierwszeństwo)

art.97 §2 KPA postępowanie z urzędu (podjęcie postępowania - organ, który zawiesił postępowanie podejmuje je z urzędu lub na żądanie strony)

ZAWIESZENIE NA ŻĄDANIE STRONY (art.98 KPA)

Charakter fakultatywny (może). Przesłanki:

• tylko postępowanie, które było wszczęte na żądanie, wyjątek art.61 §2 KPA (strona, która wyraziła zgodę mogłaby zażądać zawieszenia postępowania)

• żądanie strony, która wszczęła postępowanie

• brak sprzeciwu innych stron (o ile są)

• zawieszenie nie może zagrażać interesowi społecznemu

termin: nie dłużej niż 3 lata od daty zawieszenia postępowania (pouczenie art.101 §2 KPA)

którakolwiek ze stron musi zwrócić się o podjęcie zawieszonego postępowania, inaczej żądanie wszczęcia uważa się za wycofane

skutek: art.98 §2 KPA

• ex lege po upływie 3 lat postępowanie uważa się za niebyłe

• po upływie 3 lat należy wydać decyzję administracyjną o umorzeniu postępowania

Orzeczenie w sprawie zawieszenia postępowania - art.101 KPA + nowelizacja

Forma: postanowienie

1. 
   
   postanowienie o zawieszeniu postępowania

2. postanowienie o odmowie zawieszenia postępowania

3. postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania

4. postanowienie o odmowie podjęcia zawieszonego postępowania

NSA te 4 postanowienia są to postanowienia „w sprawie” zawieszenia na każde służy zażalenie

Nowelizacja art.100 §3 zażalenie przysługuje na postanowienie:

• w sprawie zawieszenia postępowania

• odmowy podjęcia zawieszonego postępowania

Skutki prawne zawieszenia postępowania art.102 - 103 KPA

• art.103 KPA wstrzymanie biegu terminów [terminy procesowe, w szczególności nie biegnie termin załatwienia sprawy art.35 §5 KPA; nie ma wpływu na terminy prawa materialnego, czy terminy przedawnienia art.146 §1 oraz art.156 §2 KPA]

• czynności niezbędne w celu zapobiegnięcia niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia ludzkiego ALBO poważnym szkodom dla interesu społecznego

POSTĘPOWANIA WYJAŚNIAJĄCE

Sensu largo - całokształt czynności podejmowanych w postępowaniu w celu wyjaśnienia sprawy, są to czynności zmierzające do wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, a także do oceny tego stanu faktycznego w świetle obowiązujących przepisów

Sensu stricto - utożsamiane jest z postępowaniem dowodowym, tzn. z czynnościami, które zmierzają do ustalenia stanu faktycznego sprawy

Postępowanie dowodowe - normatywne ujęcie zjawiska procesu dowodzenia, czyli czynności które zmierzają do ustalenia istnienia lub nieistnienia faktów (do stwierdzenia prawdziwości lub nieprawdziwości twierdzeń o faktach)

DOWÓD:

1. jako środek dowodowy - środek, który umożliwia przekonanie się o istnieniu lub nieistnieniu faktów; źródła informacji, na których oparty jest proces dowodzenia, np.: dowód z dokumentu, dowód z zeznań świadka, dowód z oględzin

art.75 §1 KPA przesłanki dopuszczalności środka dowodowego:

• przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy

• brak sprzeczności z prawem

Środki dowodowe

Nazwane Nienazwane

Wyraźnie uregulowane w kodeksie - art.75 §1 in fine W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny oraz art.86 KPA - przesłuchanie stron Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej dla ich wyjaśnienia może przesłuchać stronę. Do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu

Mogą spełniać przesłanki z art. 75 §1 zd.1 KPA Np.: bilingi telefoniczne, mapy, schematy Art. 75. § 1. Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

2. czynność dowodowa, czyli czynność zmierzająca do ustalenia bądź nieustalenia istnienia faktów, np.: przeprowadzenie dowodu na okoliczność .....

3. rezultat procesu dowodzenia uzyskany na podstawie środków dowodowych = materiał dowodowy, który jest podstawą orzeczenia

PRZEDMIOT DOWODU

FAKTY (ściślej twierdzenia o faktach), np.: zdarzenie, okoliczność, czynność stan (zarówno stan świata zewnętrznego, jak i stan psychiczny, tj. wola, zamiar, zgoda)

Fakty istotne dla sprawy, prawotwórcze, z którymi prawo materialne i procesowe wiąże skutki prawne.

art.77 §4 KPA fakty nie wymagające dowodów:

1. fakty notoryjne - powszechnie znane [dla człowieka rozsądnego i posiadającego doświadczenie życiowe, mieszkańca miejscowości siedziby organu]

2. fakty znane organowi z urzędu [organ zapoznał się w toku urzędowania i w związku z urzędowaniem]

należy zakomunikować stronie, a także umożliwić wypowiedzenie się co do faktów i utrwalić w aktach sprawy

iura novit curia - sąd zna prawo

FORMY POSTĘPOWANIA WYJAŚNIAJĄCEGO

1. tzw. posiedzenie gabinetowe (inaczej: postępowanie kameralne) - mniej sformalizowane od rozprawy; jednakże przeprowadzane są również dowody ze źródeł osobowych (świadkowie, biegli), jak i rzeczowych (np.: z dokumentów)

2. rozprawa administracyjna

• koncentracja w jednym miejscu i czasie materiału dowodowego, a także uczestników postępowania, również urzeczywistnia sporny charakter postępowania

• rozprawa administracyjna jest regulowana w przepisach art.89 - 96 KPA

• przesłanki rozprawy art.89 KPA:

• uproszczenie lub przyspieszenie postępowania

• osiągnięcie celu wychowawczego [nie ma go w nowelizacji]

• gdy wymaga tego przepis prawa

• potrzeba uzgodnienia interesów stron

• gdy jest potrzebna rozprawa do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin

ZASADY POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO

zasada prawdy materialnej (inaczej: obiektywnej) - art.7 KPA + nowelizacja, zaś doprecyzowana w art.77 KPA - ciężar postępowania dowodowego spoczywa na organie; oparte na zasadzie oficjalności (z urzędu) nowelizacja - także strona

art.77 KPA organ obowiązany jest:

• w sposób wyczerpujący zebrać

• rozpatrzyć cały materiał dowodowy wszystkie konsekwencje danego faktu w świetle prawa

zasada czynnego udziału strony art.10 KPA + uszczegółowiona w art.78, art.79 oraz art.81 KPA

• art.78 KPA - prawo inicjatywy dowodowej = żądanie przeprowadzenia dowodu

• art.79 KPA - prawo do udziału w przeprowadzaniu dowodu

• art.81 KPA - prawo wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów - warunek uznania okoliczności faktycznej za udowodnioną

zasada swobodnej oceny dowodów

art.80 KPA posiada 2 założenia:

• ocena danej okoliczności faktycznej musi być dokonana w oparciu o całokształt materiału dowodowego (dopiero po wyczerpaniu wszystkich materiałów dowodowych); zawsze na tle pozostałych dowodów

• przyjęcie określonych kryteriów oceny - odrzucenie sztywnych reguł dowodowych, co do znaczenia i wartości poszczególnych środków dowodowych

Formalna (legalna) teoria dowodów - ustawodawca normuje wartość czynności dowodowych, np.: zeznania 2 świadków są lepsze niż jednego [wprowadzone są ex lege lub w wyniku praktyki OAP]

Kryteria swobodnej oceny dowodów:

• wiedza [reguły rozumowania, logiczne, dane empiryczne z różnych źródeł wiedzy]

• doświadczenie życiowe [zdrowy rozsądek stosującego prawo]

Wyroki swobodnej oceny dowodów są ujawniane stronie w uzasadnieniu faktycznym decyzji administracyjnej.

41

łącznie

braki podmiotowe w postępowaniu, nienależyta reprezentacja

Służy na nie zażalenie

art.100 §3 KPA

---