Higiena pyt, Zootechnika SGGW, semestr IV, higiena, Higiena


PYTANIA NA EGZAMIN Z HIGIENY ZWIERZĄT

  1. Kto zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt z dn. 11 marca 2004 r odpowiada za bezpieczeństwo zdrowia zwierząt? Jakie obowiązki ciążą na właścicielu (posiadaczu) zwierzęcia w przypadku wystąpienia choroby zakaźnej?

Za bezpieczeństwo zdrowia zwierzęcia odpowiada właściciel, podmiot prowadzący działalność nadzorowaną.

Obowiązki właściciela:

- niezwłoczne zawiadomienie o wystąpieniu choroby zakaźnej organu inspekcji weterynaryjnej albo najbliższego podmiotu świadczącego usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej

- pozostawienie zwierząt w miejscu ich przebywania i nie wprowadzania tam innych zwierząt

- uniemożliwienie osobom postronnym dostępu do pomieszczeń i miejsc, w których znajdują się zwierzęta podejrzane o zakażenie, chorobę lub zwłoki zwierząt

- wstrzymanie się od wynoszenia, wywożenia, zbywania produktów, a w szczególności mięsa, zwłok zwierząt, środków żywienia zwierząt, wody, ściółki, nawozów naturalnych, przedmiotów z budynku w którym wystąpiła choroba

- udostępnienie organom inspekcji weterynaryjnej zwierząt i zwłok zwierzęcych do badań i zabiegów weterynaryjnych, a także udzielenia pomocy przy ich wykonywaniu

- udzielenia organom inspekcji weterynaryjnej oraz osobom działającym w ich imieniu wyjaśnień i podawania informacji, które mogą pomóc w wykryciu choroby, źródła zakażenia lub zapobieganiu się jej szerzenia.

  1. Jakie prawa dotyczą Powiatowego Lekarza Weterynarii przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt?

Powiatowy lekarz podejmuje niezwłoczne czynności:

sporządza spis wszystkich zwierząt;

przeprowadza dochodzenie epizootyczne;

przeprowadza badanie kliniczne zwierząt;

pobiera i wysyła próbki do badań laboratoryjnych.

Należy:

nakazać odosobnienie, strzeżenie lub obserwację zwierząt chorych lub zakażonych albo podejrzanych o zakażenie lub o chorobę;

wyznaczyć określone miejsce jako ognisko choroby;

zakazać wydawania świadectw zdrowia, dokumentów handlowych lub przewozowych;

nakazać zabicie lub ubój zwierząt chorych lub zakażonych, podejrzanych o zakażenie lub o chorobę albo zwierząt z gatunków wrażliwych na daną chorobę zakaźną zwierząt;

nakazać oczyszczenie i odkażenie miejsc oraz środków transportu, a także odkażenie, zniszczenie lub usunięcie w sposób wykluczający niebezpieczeństwo szerzenia się choroby zakaźnej zwierząt, środków żywienia zwierząt, ściółki, nawozów naturalnych w rozumieniu przepisów o nawozach i nawożeniu, oraz przedmiotów, z którymi miały kontakt zwierzęta chore, zakażone lub podejrzane o zakażenie lub o chorobę;

zakazać osobom, które były lub mogły być w kontakcie ze zwierzętami chorymi, zakażonymi lub podejrzanymi o zakażenie lub o chorobę, czasowego opuszczania ogniska choroby;

nakazać odkażanie rzeczy osób, które miały lub mogły mieć kontakt ze zwierzętami chorymi, zakażonymi lub podejrzanymi o zakażenie lub o chorobę;

zakazać karmienia zwierząt określonymi środkami żywienia zwierząt lub pojenia z określonych zbiorników i ujęć wody;

zakazać w ognisku choroby wprowadzania, przeprowadzania i wyprowadzania zwierząt lub sprowadzania i wywożenia produktów, zwłok zwierzęcych i środków żywienia zwierząt;

nakazać:

- badanie kliniczne zwierząt z pobraniem próbek do badań laboratoryjnych,

- przeprowadzenie sekcji zwłok zwierzęcych z pobraniem próbek do badań laboratoryjnych,

- wykonywanie określonych zabiegów na zwierzętach, w tym przeprowadzanie szczepień;

zakazać używania zwierząt w celu rozmnażania;

określać sposób postępowania ze zwierzętami chorymi, zakażonymi lub podejrzanymi o zakażenie lub o chorobę, zwłokami zwierzęcymi, produktami oraz środkami żywienia zwierząt zakażonymi lub podejrzanymi o zakażenie;

nakazać podmiotom zajmującym się ubojem zwierząt przeprowadzenie uboju z określeniem jego warunków;

nakazać podmiotom zajmującym się przewozem zwierząt lub zwłok zwierzęcych przewiezienie ich do wskazanych miejsc;

nakazać podmiotom prowadzącym działalność w zakresie produkcji produktów zastosowanie określonej technologii.

określić obszar, na którym występuje choroba zakaźna lub zagrożenie wystąpienia choroby zakaźnej, jako obszar zapowietrzony lub zagrożony oraz sposób oznakowania tych obszarów;

wprowadzić czasowe ograniczenia w przemieszczaniu się osób lub pojazdów;

czasowo zakazać organizowania:

- widowisk, zgromadzeń, pochodów lub nakazać czasowe zawieszenie określonej działalności,

- targów, wystaw, pokazów lub konkursów zwierząt, polowań i odłowów zwierząt łownych;

- ograniczyć obrót albo zakazać obrotu zwierzętami, zwłokami zwierzęcymi, produktami, surowcami i produktami rolnymi oraz innymi przedmiotami, które mogą spowodować szerzenie się choroby zakaźnej zwierząt;

nakazać zaopatrywanie zwierząt lub produktów w świadectwa zdrowia wystawiane przez urzędowego lekarza weterynarii;

nakazać przeprowadzenie zabiegów na zwierzętach, w tym szczepień;

nakazać oczyszczanie, odkażanie, deratyzację i dezynsekcję miejsc przebywania zwierząt lub miejsc przechowywania i przetwarzania zwłok zwierzęcych, produktów, środków żywienia zwierząt, a także oczyszczanie i odkażanie środków transportu;

nakazać odstrzał sanitarny zwierząt na określonym obszarze;

nakazać podmiotom prowadzącym działalność w zakresie produkcji produktów zastosowanie określonej technologii.

Powiatowy lekarz weterynarii uchyla wydane rozporządzenie niezwłocznie po ustaniu zagrożenia wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt podlegającej obowiązkowi zwalczania lub jej likwidacji.

  1. Jakie odszkodowanie przysługuje właścicielowi zwierząt gospodarskich poddanych ubojowi z nakazu organów Inspekcji Weterynaryjnej?

Przysługuje mu odszkodowanie z budżetu państwa w wysokości wartości rynkowej zwierzęcia.

  1. Kto jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji leczenia zwierząt, a kto dokonuje wpisów w tej ewidencji?

Do prowadzenia ewidencji leczenia zwierząt zobowiązany jest posiadacz zwierząt gospodarskich, natomiast wpisów dokonuje lekarz weterynarii leczący zwierzęta.

  1. Jak zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (z dn. 11 .03.2004) dzieli się choroby zakaźne zwierząt wyszczególnione w załącznikach do Ustawy? Dlaczego wprowadzono załącznik wymieniający choroby podlegające zakazowi szczepień?

Choroby zakaźne dzieli się na:

- choroby zakaźne zwierząt podlegające obowiązkowi zwalczania

- choroby zakaźne zwierząt podlegające obowiązkowi rejestracji

- choroby zakaźne zwierząt podlegające zakazowi szczepień

W całej UE nie wolno wykonywać szczepień przeciwko tym 17 chorobom, niezależnie czy na daną chorobę są dobre szczepionki, czy nie. Jeśli wykonujemy szczepienie organizm wytwarza przeciwciała i nie wiemy, czy są one wynikiem wystąpienia choroby czy działania szczepionki. Z tego powodu nie możemy stwierdzić przez badanie krwi czy na danym terenie nastąpił wybuch choroby.

  1. Proszę scharakteryzować środowisko naturalne i hodowlane zwierząt

Środowisko - jedność zespołu otaczającego żywe organizmy; to co otacza człowieka i zwierzę. Za środowisko przyrodnicze uważamy zbiór ekosystemów naturalnych, jak też ekosystemy przeobrażone przez człowieka.

Higiena zwierząt zajmuje się środowiskiem hodowlanym. Na zwierzę wolno żyjące oddziałuje środowisko naturalne, natomiast na zwierzęta gospodarskie środowisko sztuczne, do którego zaliczymy przekształcone przez człowieka środowisko hodowlane.

Człowiek będąc czynnikiem środowiska wpływa na zwierzę i ich zdrowie, decyduje o ich lokalizacji w środowisku, sposobie żywienia, pojenia, jakości paszy i stosowania zasad utrzymania, treningu ewentualnej pracy i wzajemnej relacji zwierzę - opiekun.

  1. Proszę omówić czynniki środowiskowe

Dzielimy je na czynniki nieożywione (abiotyczne), oraz czynniki organizmów żywych, ożywione (biotyczne).

Czynniki glebowe:

Czynniki wodne:

  1. Charakterystyka klimatu i pogody

Pogoda: charakteryzuje się zmiennością zjawisk

Klimat: stałością zjawisk oraz ich powolnymi zmianami.

  1. Wpływ klimatu i pogody na zwierzęta

Pogoda - oddziaływuje bezpośrednio na zwierzęta poprzez jej wpływ na rozwój drobnoustrojów warunkowo chorobotwórczych i chorobotwórczych oraz pasożytów i ich żywicieli pośrednich. Warunki pogodowe oddziaływują na ośrodkowy układ nerwowy i powodują mniejsze lub większe stałe zmiany w układzie naczyniowym, zwłaszcza obwodowym i w gruczołach potowych skóry, ćwicząc sprawność termoregulacji skóry, a także na przemianę materii i ogólny stan zdrowia zwierząt. Np. długie susze i upały powodują wysychanie błon śluzowych, powodują zmiany w układzie naczyniowym i w gruczołach potowych.

Zwierzęta młode, słabe i wycieńczone, oraz te utrzymywane w jednolitym klimacie są mało odporne na zmiany pogody.

Choroby zależne od czynników klimatycznych nazwano meteorotropowymi - występują one sezonowo.

  1. Proszę omówić związki produkcji zwierzęcej z produkcją roślinną

Produkcja zwierzęca jest powiązana z produkcją roślinną poprzez wykorzystanie obornika, używanie zwierząt jako sprzętu do prac polowych i do transportu płodów rolnych; jednocześnie dokarmianie zwierząt paszami z produkcji roślinnej. W XX wieku nastąpiło rozluźnienie związków produkcji zwierzęcej i roślinnej. Obecnie jedynie przeżuwacze z racji dużej ilości materii organicznej potrzebnej do żywienia są ściśle związane terytorialnie z produkcją roślinną. Można podsumować, że związki między produkcją zwierzęcą a roślinną zmieniły się i mimo że istnieją nie są tak uzależnione terytorialnie.

  1. Aklimacja, aklimatyzacja i adaptacja zwierząt

Aklimacją, aklimatyzacją i adaptacją nazywamy zjawiska chwilowego lub stałego przystosowania się zwierząt do zmienionych warunków środowiska.

  1. Człowiek jako czynnik środowiska hodowlanego

Człowiek zajmuje naczelne stanowisko w przyrodzie ożywionej, wpływa na przyrodę ożywioną i nieożywioną. Człowiek jest „skazany” na przyrodę i odwrotnie, więc między nim a przyrodą powinien występować stosunek partnerski. Człowiek powinien współdziałać, współżyć i współpracować z przyrodą, gdyż była ona i jest miejscem bytowania i żywicielką człowieka, jak i zwierzęcia. Udomowienie zwierząt stanowi niewątpliwie wielki skok w rozwoju człowieka i jego możliwości.

  1. Wspólne założenia higieny ludzi i zwierząt

Termin „higiena” w odniesieniu do ludzi bywa używany na określenie wymagań w stosunku do środowiska lub działań ludzkich mających na celu zapobieganie chorobom i umacnianie zdrowia.

Jeśli porównamy definicję i zakres higieny człowieka i zwierząt, można określić ich jedność w nakierowaniu na badanie środowiska, a także na zachowanie się, z tym że tu różnią się obiektem zainteresowań.

Wspólne założenia:

- wspólne środowisko bytowania i życia

- człowiek dba o ochronę i umacnianie zdrowia człowieka, a higiena zwierząt odnosi się do gatunków zwierząt, którymi się zajmuje

- higiena człowieka, służąc ochronie zdrowia, penetruje środowisko, w którym żyje i pracuje człowiek, przyczynia się do eliminowania czynników szkodliwych dla zdrowia; podobnie w odniesieniu do zwierząt postępuje higiena.

  1. Termoregulacja - sposoby oddawania ciepła przez zwierzę

Termoregulacja - to zdolność organizmu do utrzymania stałej temperatury wewnętrznej

  1. Udar cieplny

Działanie wysokiej temperatury otoczenia prowadzi do zachwiania termoregulacji, uniemożliwiając oddawanie wyprodukowanego ciepła. Wskutek nadmiaru ciepła podnosi się temperatura ciała zwierzęcia (temp. wewnętrzna organizmu), co prowadzi do jego przegrzania. Powoduje to zaburzenia pracy mózgu, a w skrajnych przypadkach może powodować śmierć.

  1. Odmrożenia

Powstają przy długotrwałej niskiej temperaturze; może dochodzić do oziębienia organizmu (hipotermii), co prowadzi do odmrożeń skrajnych części ciała, najdalej położonych od serca (uszy, ogon, nos, ryj, strzyki, dolne części kończyn np. kopyta itd.). U ptaków odmrożenia dotyczą przydatków głowowych (dzwonki, korale, grzebień, zausznice) oraz skoków.

  1. Przeziębienie

Jest to skutek oziębienia organizmu. Pod wpływem niskiej temperatury następuje skurcz naczyń krwionośnych, co prowadzi do zaburzeń w odżywianiu tkanek i zmniejszenia odporności. Drobnoustroje, które u zdrowego zwierzęcia nie mogłyby wniknąć do wnętrza organizmu, przełamują barierę ochronną wywołując szereg chorób, np.: grypę, zapalenie górnych dróg oddechowych, gościec stawowy itd.

  1. Zakres badań higieny zwierząt

Obejmuje badanie czynników ożywionych (biotycznych) i nieożywionych (abiotycznych), które wpływają na opór środowiska.

  1. Czego dotyczą normy utrzymania zwierząt?

Normy utrzymania zwierząt dotyczą:

•higieny pomieszczeń

•higieny żywienia i pojenia

•higieny utrzymania pastwiskowego

•zasad użytkowania zwierząt zgodnie z ich dobrostanem

•higieny rozrodu

•higieny samicy w okresie okołoporodowym

•higieny odchowu potomstwa

•sposobów treningu zwierząt

•zasad właściwych relacji pomiędzy zwierzęciem a opiekunem

  1. Jakie cele są stawiane higienie?

Celem jest utrzymanie zdrowia zwierząt poprzez kształtowanie i ochronę środowiska hodowlanego, pielęgnowanie zwierząt zgodnie z warunkami etiologii, zapobieganie chorobom zgodnie z dobrostanem oraz poprzez kształtowanie czynników środowiskowych. Higiena warunkuje powodzenie w hodowli.

  1. Proszę scharakteryzować czynniki środowiska.

Nieożywione:

Ożywione:

Zawartość mikroorganizmów, zarodników grzybów i jaj pasożytów; obecność transmiterów (organizmów pośredniczących w przenoszeniu chorób) owadów, gryzoni, dzikich ptaków; obecność zwierząt , które w sposób psychiczny wpływają na zwiększenie stresu.

  1. Jak zgodnie z ustawą powinniśmy odnosić się do zwierząt?

Każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania.

Powinniśmy:

  1. Jakie działania zgodne z ustawą o ochronie zwierząt można określić jako znęcanie się nad zwierzętami?

Znęcanie obejmuje:

- zadawanie lub świadome dopuszczanie się do zadawania bólu i cierpienia

- umyślne znęcanie się, zranienie lub okaleczanie zwierząt, nie stanowiące dozwolonego prawem zabiegu lub doświadczenia na zwierzętach

- doświadczenia na zwierzętach powodujące cierpienie, przeprowadzane z naruszeniem ustawy

- przeprowadzanie testów

- umyślne używanie do pracy lub w celach sportowych lub rozrywkowych zwierząt chorych, w tym rannych i kulawych albo zmuszanie ich do czynności mogących spowodować ból.

- bicie zwierząt przedmiotami twardymi i ostrymi lub zaopatrzonymi urządzenia obliczone na sprawianie specjalnego bólu, bicie po głowie, dolnej części brzucha, dolnych częściach kończyn.

- przeciążanie zwierząt pociągowych i jucznych ładunkami w oczywisty sposób nie odpowiadającym ich sile i kondycji lub stanowi dróg lub zmuszanie takich zwierząt do zbyt szybkiego biegu.

- transportowanie zwierząt w sposób niegodny

- używanie pęt, uprzęży, stelaży itp. zmuszających zwierzęta do przebywania w nienaturalnej pozycji, powodującej ból, uszkodzenia ciała albo śmierć

- dokonywanie zabiegów i operacji przez osoby nie posiadające wymaganych uprawnień

- straszenie lub drażnienie

- utrzymywanie zwierzęcia w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego niechlujstwa oraz w pomieszczeniach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej pozycji

- porzucanie zwierzęcia, w szczególności psa lub kota przez właściciela lub inną osobę, pod której opieką zwierzę pozostaje

- stosowanie okrutnych metod w chowie i hodowli zwierząt

- przeprowadzanie na zwierzętach testów środków chemicznych i kosmetycznych powodujących cierpienie, jeżeli znane są odpowiednie metody alternatywne

- jeśli zwierzę jest zaniedbywane lub okrutnie traktowane, może być odebrane czasowo lub na stałe właścicielowi

- programy nauczania i wychowywania siłowego powinny uwzględniać problematykę ochrony zwierząt

  1. Jak należy utrzymywać zwierzęta zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt?

- zapewnienie opieki i właściwych warunków bytowania

- nie można powodować urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień

- zabrania się podawania zwierzętom hormonów wzrostu w karmie

- zabrania się tuczu gęsi i kaczek na stłuszczone wątroby

- obsady ponad ustalone normy powierzchni dla danego gatunku, wieku i stanu fizjologicznego

- zabronienie importu zwierząt i produktów zwierzęcych z krajów, w których są używane hormony wzrostu

- zapewnienie pomieszczenia chroniącego przed zimnem, upałami i opadami; z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała, odpowiednią karmę i dostęp do wody

- uwięź na której utrzymywane jest zwierzę nie może powodować urazów, ani cierpień, oraz musi zapewnić mu możliwość niezbędnego ruchu

  1. Jak zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt mogą być uśmiercane zwierzęta?

- uśmiercanie po uprzednim pozbawieniu świadomości przez osoby wykwalifikowane

- pomieszczenia poczekalni przedubojowej i przeznaczonego do pozbawiania świadomości powinno być izolowane akustycznie i oddzielone przegrodą; podobnie pomieszczenie do wykrwawiania

- w uboju domowym zwierzęta kopytne mogą być uśmiercane po pozbawieniu świadomości i przez przyuczonego ubojowca.

Zabrania się: uśmiercania zwierzęcia w okresie okołoporodowym, przy udziale dzieci lub w ich obecności; wypatroszania, oparzania, zdejmowania skór przed utratą odruchów oddechowych i mięśniowych.

Dozwolone powody uśmiercania:

  1. Jak promieniowanie słoneczne dociera do powierzchni Ziemi i rola atmosfery

Filtr atmosfery - ilość energii docierającej do Ziemi zależna jest od kąta, pod jakim dochodzą do niej dochodzą promienie słoneczne.

W kierunku Ziemi energia słoneczna:

Promienie przechodząc przez atmosferę tracą dużą część swej energii, poprzez wchłanianie i odbijanie przez ozon, parę wodną, pył, dym, chmury. Cechą charakterystyczną atmosfery jest wybiórcze zatrzymywanie fal elektromagnetycznych. Atmosfera spełnia rolę filtru promieniowania. Przez atmosferę w dużym procencie są przepuszczane te rodzaje promieniowania, które dla świata ożywionego są korzystne, natomiast promienie które na organizmy żywe działają destrukcyjnie prawie w całości są zatrzymywane w warstwie atmosfery.

Promienie dochodzą do powierzchni Ziemi przez dwa „okna”, które przepuszczają 80% fal.

  1. pierwsze obejmuje część ultrafioletu; światło widzialne dla oka

  2. drugie przepuszcza promieniowanie o długości od 1cm do 100m- fale radiowe krótkie i ultrakrótkie

  1. Wpływ promieniowania ultrafioletowego na zwierzęta

niewidoczne dla oka

największe natężenie od czerwca do sierpnia

Frakcja A:

- poprzez chemiczne procesy rozpadu działają głównie na plazmę komórek

- UVA wnika w głąb skóry do 2mm, do tkanki podskórnej, zależy to od zrogowacenia naskórka i karnacji skóry, czyli zawartości w skórze melaniny

- powoduje alergię słoneczną, zwiększa rakotwórcze działanie promieniowania UVB

- stymuluje powstawanie w skórze wolnych rodników

- niszczy włókna kolagenu i elastyny

- u ludzi uważany za gł. czynnik starzenia się skóry, powoduje rumienienie skóry

Frakcja B:

- są to fale najważniejsze biologicznie, mają zarówno działanie lecznicze, jak i szkodliwe

- działanie lecznicze: działa na wytwarzanie witaminy D3 - przeprowadza prowitaminę D w witaminę D3, przemiana ta następuje w skórze zwierząt. Kolejne hydroksylacje w organizmie zwierzęcym prowadzą do wytworzenia kalcytriolu (hormonu wit.D3), który odpowiada za prawidłowe wykorzystanie związków mineralnych w procesach kostnienia. Przyczyną niedoboru wit.D jest brak dostępu promieni UVB do skóry zwierząt przez utrzymywanie ich w pomieszczeniach bez wybiegów, długa wełna u owiec, technologie utrzymania drobiu bez dostępu światła słonecznego. W wyniku tego występuje krzywica.

- Promienie UVB powodują rozpad białka w skórze, skutkiem czego powstają związki biologicznie czynne, np. histydyna, które przez uczynnianie gruczołów dokrewnych wpływają pobudzająco na przemianę materii.

- właściwości wywołania odczynu rumieniowego, z następową pigmentacją skóry → u ludzi opalenizna. Jest to zabezpieczenie się skóry zwierząt przed zbyt dużą dawką ultrafioletu.

- dla ochrony głębszych warstw skóry warstwa naskórka staje się grubsza i rogowacieje

- UVB wnika w głąb skóry najwyżej na głębokość 0,5mm, czyli jest zatrzymywany w naskórku i skórze właściwej

- U zwierząt nieprzystosowanych do silnego promieniowania działającego przez dłuższy czas, dochodzi do przewagi rozpadu w komórkach skóry i odprowadzania dużych ilości produktów rozpadu, co wywołuje miejscowe proce3sy zapalne, prowadzące do spadku produkcyjności i obniżenie ogólnej odporności organizmu.

- zbyt duża dawka UVB powoduje rumień skóry, jej zaczerwienienie i oparzenia ze stanem zapalnym.

- przy zmniejszaniu zawartości ozonu chroniącego powierzchnię Ziemi przed nadmiarem fal UVB wzrasta u ludzi zapadalność na różne odmiany raka skóry, wzrost zachorowań na kataraktę oczną, obniżenie bariery immunologicznej, dochodzi do poważnych zniszczeń skóry.

- promienie UVB przejawiają słabe działanie bakteriobójcze

Frakcja C:

- silne działanie bakteriobójcze - zahamowanie podziału komórki bakteryjnej i kancerogenne

- wnikają w naskórek do 0,1mm

- powoduje stany zapalne skóry

- poprzez procesy fizykochemiczne prowadzą do denaturacji i koagulacji białka, działają głównie na jądro komórki

Kury - większa nieśność, mniejsze upadki, lepsze wylęgi

Bydło - zwiększenie produkcji mleka, odporność i przyrostów, zmniejszenie upadków

Świnie - zwiększenie ilości ejakulatu

Istota działania promieni polega na wzbudzeniu cząsteczki biologicznej poprzez wchłonięcie fotonu promieniowania ultrafioletowego. Zachodzą wtedy reakcje chemiczne powodujące rozerwanie wiązań cząsteczkowych.

Dłuższe działanie prom. UV może powodować: stany zapalne skóry, przebiegające z powstawaniem pęcherzyków, a nawet martwicy skóry przy jednoczesnym przedostawaniu się do krwi produktów rozpadu komórek, wywołujących ogólne objawy chorobowe tj. podwyższona temperatura, pobudzenie nerwowe, zaburzenie czynności przewodu pokarmowego, a w skrajnych przypadkach śmierć.

  1. Wpływ światła na zwierzęta

- reguluje zegar biologiczny

- wpływa na wzmożoną aktywność ruchową oraz liczne procesy życiowe organizmu

- wzmaga przemianę materii i przyswajalność pokarmu

- bierze udział w aktywności wydzielniczej gruczołów dokrewnych

- stymuluje przysadkę mózgową, odpowiedzialną za uczucia i nastroje - działanie na psychikę

- poprawia aktywność i koncentrację

- pomaga zwalczać stres

- zwiększa odporność

- zapewnia możliwość widzenia i orientację w terenie, wyszukiwanie paszy, ucieczkę przed napastnikiem

- dodatni wpływ na układ rozrodczy:

- zwierzęta trzymane przy dostępie do światła szybciej uzyskują pożądaną m.c., a mięso od nich bardziej smaczne np. tuczniki.

  1. Wpływ promieni podczerwonych na zwierzęta

- są dobrze przepuszczalne przez skórę i tkankę podskórną

- powodują nagrzewanie ciała

- nadmiar promieni podczerwonych może prowadzić do wystąpienia udaru słonecznego - dochodzi do podrażnienia ośrodka oddechowego i krążenia, a nawet drgawek i śmierci

- powodują rozszerzanie naczyń → lepsze ukrwienie i odżywienie tkanek

- przyspieszają usuwanie produktów przemiany materii

- mają zastosowanie w medycynie:

  1. Jonizacja powietrza

Polega na powstawaniu dodatnich i ujemnych jonów z cząstek obojętnych, np.: drobin gazów, pyłów, cząstek aerozolu płynnego, otrzymujących ładunki elektryczne. Mechanizm powstania jonów w powietrzu polega na oderwaniu elektronu od cząstki lub atomu. Następnie podział na część atomu o ładunku dodatnim oraz ujemnym. Stan jonizacji powietrza jest zmienny.

Naturalne źródła jonizacji to:

Sztuczne źródła jonizacji to:

Promieniowanie jonizujące możemy podzielić na:

  1. Cząstkowe = korpuskularne

  2. Falowe

  1. Cząstkowe - jego nośnikami są cząstki elementarne o różnej budowie, masie, ładunku elektrycznym i szybkości tj. neutrony, protony, elektrony, jądra helu

  2. Falowe - jego istotą są fale elektromagnetyczne o bardzo wysokiej częstotliwości, czyli najmniejszej długości fal tj. promieniowanie rentgenowskie i gamma

  1. Promieniotwórczość w hodowli zwierząt

Jony ujemne wpływają korzystnie na zwierzę: lepsze samopoczucie, zwalniają procesy przemiany materii, obniżają ciśnienie krwi,

Jony dodatnie działają odwrotnie, mogą powodować nawet zaburzenia naczyniowo- ruchowe.

- w pomieszczeniach dla zwierząt, w których jest wysoka wilgotność, duże zapylenia i występuje duża ilość drobnoustrojów obniża się ilość jonów ujemnych

- prowadzone są badania nad sztuczną jonizacją pomieszczeń, która ma korzystny wpływ na zdrowie i produkcję zwierząt

  1. Sztuczne źródła promieniowania

Źródła promieniowania jonizującego:

- reakcje chemiczne spalania i utleniania

- instalacje grzewcze i wentylacyjne

- linie przesyłowe wysokiego napięcia

- stacje przekaźnikowe (transformatory)

- silniki elektryczne

- kineskopy (TV, komputery)

- przemysłowe pyły i gazy promieniotwórcze

Sztuczne tło promieniowania:

- energetyka konwencjonalna

- materiały budowlane

- wybuchy jądrowe

- energetyka jądrowa

- promieniowanie radioaktywne w medycynie

- promieniotwórczość w analizie chemicznej

  1. Zakres częstotliwości słyszalnych:

Infradźwięki - drgania o częstotliwości niższej od 16 Hz. Słyszalne dla niektórych gatunków zwierząt - wykazują działanie szkodliwe.

Ultradźwięki - drgania o częstotliwości wyższej od 20 000 Hz, jest wiele gatunków zwierząt które odbierają, a nawet wydają dźwięki w tym zakresie.

  1. Hałas, jego definicja, zakresy szkodliwe, źródła

Hałas - jest odczuciem subiektywnym i określa dźwięki nieprzyjemne i w danej chwili niepożądane. Jest to sytuacja stresowa, która może wpływać na produkcje zwierząt, a w sytuacjach krańcowych na ich zdrowie.

Wpływa szkodliwie na narząd słuchu, na układ nerwowy, utrudnia pracę i wypoczynek, zakłóca przebieg procesów biochemicznych organizmu. Dłuższe przebywanie w hałasie powoduje nieodwracalny ubytek słuchu. W rolnictwie wraz z rozwojem mechanizacji hałas staje się coraz poważniejszym problemem.

Źródłem hałasu mogą być: ciągniki, urządzenia w budynku inwentarskim, maszyny przeznaczone do przygotowania pasz, dojarki, zgarniarki obornika z taśmociągami, wentylatory oraz czynności wykonywane przez obsługę. Normy w budynku 85-90 dB są do przyjęcia tylko w ciągu dnia, w nocy hałas nie powinien przekraczać 70dB, a dla zwierząt ciężarnych, pobudliwych ok. 60dB.

Reakcja narządu słuchu na hałas przebiega w 3 fazach:

Zakresy dźwięków:

  1. Ultradźwięki: znaczenie, wykorzystanie, biologiczne działanie

Ultradźwiękami nazywamy fale mechaniczne występujące w ośrodksach gazowych, ciekłych i stałych; mające charakter fal dźwiękowych, lecz o częstotliwości wyższej niż górna granica słyszalności ucha ludzkiego (wyższa niż 20 00 Hz).Zwierzęta odbierające ultradźwięki czasem nie słyszą tonów o niższej częstotliwości. Wiele gatunków zwierząt (nietoperze, ssaki wodne, ptaki, ryby i owady) może nie tylko odbierać, ale także wytwarzać i wysyłać ultradźwięki.

Wykorzystanie ultradźwięków w działalności człowieka:

Działanie biologiczne:

  1. Infradźwięki

Infradźwięki są to fale dźwiękowe o częstotliwości poniżej 16 Hz (niesłyszalne dla ludzi). Źródłem naturalnym są niektóre wiatry, sztormy, pioruny, wentylatory, ruchy tektoniczne Ziemi. Dźwięki te są wytwarzane przez człowieka w silnikach wysokoprężnych, sprężarkach, w halach fabrycznych, w dużych wentylatorach, statkach i łodziach podwodnych.

Działanie niekorzystnie - działanie biologiczne jest słabo poznane, wiadomo jednak że mogą działać niekorzystnie na organizmy żywe. Powodują rezonans narządów wewnętrznych, a przy dłuższym działaniu wywołanie choroby wibracyjnej.

  1. Znaczenie gleby dla higieny zwierząt i budynków

Gleba - to wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej, powstała w wyniku wietrzenia skał na skutek działania wody, powietrza, wiatrów, mikroorganizmów, roślin, zwierząt i człowieka.

Szczególnie ważne właściwości gleby z punktu widzenia higieny zwierząt to:

  1. Zwięzłość

  2. Zdolność sorpcyjna

  3. Porowatość

  4. Stosunki wodne

  5. Stosunki cieplne i barwa

  6. Stosunki powietrzne

1. Zwięzłość - ważna przy rozmieszczaniu budynków i budowie fundamentów i podłóg, ale także przy urządzeniach wybiegów i okólników; dobrze jest je sytuować na glebie mniej zwięzłej, bardziej przepuszczalnej

2. Zdolność sorpcyjna - ważna dla unieruchomienia związków toksycznych

3. porowatość - ważna dla podsiąkania wody oraz utrzymania w glebie powietrza, a więc wpływa na ilość saprofitów w glebie

4. Stosunki wodne - ważna jest zdolność przepuszczalności wody przez glebę. Na glebach zwięzłych występuje mała przepuszczalność, wody opadowe przez długi czas stagnują na powierzchni, taka gleba szybko zamienia się w błoto. Gleby bagniste nie nadają się na pastwiska- uboga roślinność, prowadzi do schorzeń racic, kopyt.

5. Stosunki cieplne i barwa - o nagrzewaniu i ochładzaniu gleby decyduje zdolność pochłaniania promieni przez glebę, a także przewodnictwo cieplne. Larwy żyjące na powierzchni gleby pod wpływem zmian temperatury, wilgoci i promieni słonecznych giną.

6. Stosunki powietrzne - w dni słoneczne gleba nagrzewa się silniej niż powietrze atmosferyczne, a powietrze nagrzewa się od warstwy gleby. Nocą przy braku zachmurzenia ciepło z gleby wypromieniowuje do atmosfery.

Znajomość właściwości gleb potrzebna jest przy projektowaniu, budowaniu i wykorzystywaniu zabudowań gospodarczych. W zależności od zawartości wody w glebie oraz struktury gleby, woda tworzy tzw. poziom wody gruntowej, bardzo ważny przy usytuowaniu budynków oraz projektowaniu wybiegów i okólników. Od tych właściwości zależy: szybkość rozkładania substancji organicznej, okres utrzymywania się przy życiu pasożytów i drobnoustrojów chorobotwórczych, szybkość samooczyszczania się gleby i jej wytrzymałość. Ma to wpływ na przydatność obszarów do budowy obiektów inwentarskich, wybiegów, sytuowania dróg i pastwisk.

W przypadku nawożenia gleb obornikiem lub gnojowicą wzrasta w niej zawartość drobnoustrojów chorobotwórczych.

  1. Higiena pasz i żywienia zwierząt

Błędy popełniane przy żywieniu są silnymi stresorami dla zwierząt, które mogą powodować gwałtowne reakcje ze strony układu krwionośnego, a u świń mogą prowadzić do zejść śmiertelnych tzw. śmierć stresowa.

Przy żywieniu zwierząt należy brać pod uwagę:

- pasze zepsute, np.: źle sporządzone kiszonki, zjełczałe tłuszcze, pasz przemarznięte, zbyt zimne lub zanieczyszczone

• u konia - morzyska; może wystąpić ostre rozszerzenie żołądka,

które nie leczone może prowadzić do śmierci zwierzęcia.

• u bydła - wzdęcia

• prowadzi do otłuszczenia, biegunek

Gnicia, pleśnie, zjełczałe tłuszcze.

W Polsce występuje ok. 200 gatunków roślin trujących i

szkodliwych.

  1. Znaczenie wybiegów i okólników dla zdrowia zwierząt

- wychów zwierząt na pastwisku jest zbliżony do naturalnego i przynosi wiele korzyści dla wszystkich gatunków zwierząt min. poprawia kondycję i zdrowotność zwierząt, zapewnia dostęp do świeżej paszy, możliwość oddychania i ruchu na świeżym powietrzu, działania promieni słonecznych, co reguluje i pobudza procesy rozrodu, hartuje zwierzęta i zwiększa odporność.

- ruch ułatwia przystosowanie organizmu do różnych warunków klimatycznych i zwiększa odporność na wahania czynników środowiska naturalnego

- ruch na świeżym powietrzu potrzebny jest zarówno młodym, jak i dorosłym zwierzętom, dlatego niezbędnym uzupełnieniem pomieszczeń są wybiegi lub okólniki, pozwalające na korzystanie z codziennego spaceru

- przebywanie na wybiegach wzmaga apetyt, wpływ na lepsze wykorzystanie paszy, zwiększa przyrosty wagowe oraz podwyższa produkcję

- ułatwia pracę obsłudze

- wybiegi powinny być tak usytuowane aby w zimie były nasłonecznione, i osłonięte pasami zieleni przed wiatrami

- na wybiegach powinny być zainstalowane wodociągi doprowadzające wodę do koryt lub poideł.

- w okresie letnim żłoby do zadawania paszy

- drogi przepędowe na pastwisko nie mogą być wyboiste, kamieniste, by zwierzę nie uszkadzało sobie racic, kopyt

- jeśli zwierzęta korzystają z naturalnych zbiorników niezbędne jest zbadanie ich stanu higienicznego, regulować dopływ wody

- niezbędne jest występowanie wiat przeciwsłonecznych, szop, zadaszeń na pastwiskach

- wypas powinien odbywać się pod stałym nadzorem

- pobyt w okresie letnim na pastwisku zapewnia najodpowiedniejszy układ warunków środowiskowych, gdyż ruch na świeżym powietrzu, promienie słoneczne, świeża zielona pasza wpływają korzystnie na ich rozwój, hartują, wzmagają odporność na choroby oraz przyczyniają się do zwiększenia produkcyjności.

- Jednak podczas pobytu na pastwisku i w czasie żywienia pastwiskowego mogą zdarzyć się choroby:

- Długotrwałe przebywanie zwierząt w budynkach inwentarskich, a przez to pozbawianie ich ruchu na świeżym powietrzu wpływa ujemnie na stan ich zdrowia.

  1. Problemy higieny pastwisk

Przejście z utrzymania w pomieszczeniu na pastwiskowe powinno być stopniowe w celu przyzwyczajenia organizmu i powinno trwać przynajmniej 6 - 8 dni. Po przejściu na pastwisko należy jeszcze podawać zwierzętom pasze objętościowe suche, aby nie zjadały zbyt łapczywie młodej zielonej trawy, która może wywołać biegunki i wzdęcia żwacza.

W okresie pastwiskowym ścieranie racic u krów jest szybsze od ich narastania. Drogi przepędowe na pastwisko nie mogą być kamieniste, wyboiste i żużlowe ponieważ mogą prowadzić do uszkodzeń puszki racicowej oraz szpary międzyracicowej u bydła.

Jeśli korzysta się z naturalnych zbiorników wodnych, należy zbadać stan higieniczny wody. Miejsce przy wodopojach musi być tak ogrodzone, aby zwierzęta pijąc nie wchodziły do wody.

W celu ochrony zwierząt przed nadmiernym skwarem i owadami urządza się na pastwiskach specjalne schronienia - szopy lub zadaszenia. Z pastwiska należy usunąć krzewy , będące miejscem rozwoju pasożytów oraz rośliny trujące.

  1. Znaczenie ruchu na swobodzie

Przy wykonywaniu ruchu przepływ krwi w czynnym mięśniu wzmaga się 4-5 krotnie. Podczas wysiłku mięśni, układ oddechowy zasila je większą ilością tlenu (intensywniejsza wentylacja płuc). Ruch wpływa korzystnie na układ krwionośny, wpływa na sprawniejsze usuwanie przez organizm szkodliwych produktów przemiany materii. Narządy są lepiej ukrwione, tym samym lepiej się rozwijają.

Ruch na swobodzie hartuje organizm, wzmaga odporność, ma wpływ na produkcyjność.

Brak ruchu powoduje: zaburzenia w rozrodzie, niedorozwój mięśni, schorzenia racic i kopyt.

  1. Systemy usuwania odchodów

  2. Obornik jako źródło drobnoustrojów chorobotwórczych, kiedy i jak odkażać

  3. Gnojowica: źródło zakażeń, zagrożenie ekologiczne

  4. Utylizacja gnojowicy poprzez rolnicze wykorzystanie

  5. Gnojowica a oczyszczalnie ścieków, napowietrzanie i fermentacja gnojowicy, wytwarzanie biogazu

  6. Dezynfekcja gnojowicy - kiedy, środki. Prawne zabezpieczenie przed wykorzystaniem gnojowicy do produkcji pasz

  7. Problemy w UE z usuwaniem i utylizacją gnojowicy

  1. Przyczyny zainteresowania się społeczeństwa dobrostanem zwierząt.

- Dyskusję spowodowało odchodzenia od chowu zwierząt w naturalnym lub częściowo przeobrażonym przez człowieka środowisku hodowlanym. Nowe środowisko bytowania ma wszystkie cechy przeciwne utrzymaniu zgodnemu z behawiorem zwierzęcia.

- Pierwsi na dobrostan zwierząt zaczęli zwracać uwagę ekolodzy, którzy mówili o złych stronach chowu przemysłowego, byli przeciwni zastępowaniu pojęcia chów zwierząt nowym „produkcja zwierzęca”.

  1. Główne założenia dobrostanu

Warunki dobrostanu to:

Zadania dobrostanu:

- zaspokojenie głodu o pragnienia

- zapewnienie schronienia oraz optymalnych warunków środowiska

- ochrona przed bólem, cierpieniem i urazami

- eliminacja stresu i strachu

- zapewnienie odpowiedniej przestrzeni życiowej (normalny behawior)


  1. Kryteria oceny dobrostanu zwierząt

Podział wskaźników dobrostanu:

- fizjologiczne

- behawioralne

- zdrowotne

- produkcyjne

Wyróżniamy: wysoki poziom dobrostanu, obniżony poziom dobrostanu, niski poziom dobrostanu.

Wskaźnikami wysokiego poziomu dobrostanu są:

  1. Jakie wartości są niezbędne do zachowania wysokiego poziomu dobrostanu?

Wskaźniki wysokiego poziomu dobrostanu - tj. wyżej (pyt.51)

Wymogi dobrostanu i warunki niezbędne do ich spełnienia:

Wymogi Warunki

1. wolne od głodu i pragnienia 1. zapewnienie świeżej wody i paszy pokrywającej

potrzeby w zakresie wzrostu, zdrowotności i żywotności

2. wolne od dyskomfortu 2. zabezpieczenie wygodnej powierzchni wypoczynku,

możliwości schronienia oraz optymalnych warunków

środowiskowych

3. wolne od bólu, urazów i chorób 3. zapewnienie prewencji, profilaktyki, szybkiej

diagnostyki i skutecznego leczenia

4. wolne od strachu i stresu 4. eliminacja czynników stresogennych

5. zdolne do wyrażania normalnego 5. zapewnienie odpowiedniej przestrzeni życiowej i

behawioru składu socjalnego w grupie

  1. Zaburzenie dobrostanu


54. Dobrostan zwierząt a obowiązujące prawo w UE

Obecnie legislacja obejmuje wymagania dotyczące:

- ochrony zwierząt i ich chowu (cielęta, świnie, kury nioski)

- uboju i transportu

- używania zwierząt do prac badawczych oraz w ograniczonym zakresie testowania na nich pewnych produktów

Nadal brak rozwiązań w sprawie polowań na lisy z użyciem psów, walk byków oraz zasad postępowania z bezdomnymi psami. Również brak zasad rejestracji ogrodów zoologicznych.


55. Akty prawne dotyczące transportu zwierząt

Bazą dla wszystkich aktów prawnych dotyczących dobrostanu zwierząt podczas transportu jest Europejska Konwencja Ochrony Zwierząt podczas Transportu Międzynarodowego. Powyższą Konwencję stosuje się tylko do transportu międzynarodowego, wyłączony jest transport przygraniczny. Konwencja dotyczy wszystkich zwierząt gospodarskich, domowych oraz innych ssaków, ptaków oraz zwierząt zimnokrwistych.

Państwa członkowskie UE wprowadziły te zasady do Unii na bazie Dyrektyw, które określają warunki transportu wszystkich zwierząt tj. Konwencja Europejska. W odróżnieniu jednak od Konwencji, Dyrektywa obejmuje nie tylko transport międzynarodowy, ale i transport zwierząt generalnie.

Wyjątki stanowią następujące przypadki:

W Polsce transport zwierząt odbywa się zgodnie z przepisami Ustawy o ochronie zwierząt z dn. 21 sierpnia 1997r. Na podstawie szczegółowych zarządzeń zgodnych z tą ustawą oraz dyrektywami UE.

56. Jak powinien wyglądać załadunek i rozładunek zwierząt? (dla różnych gatunków)

- Do załadunku i rozładunku powinno używać się odpowiednich schodów, ramp i pomostów. Ich powierzchnie powinny być tak skonstruowane, aby zapobiegać poślizgom zwierząt. Wyposażenie to powinno także posiadać boczne barierki zabezpieczające przed upadkiem zwierząt.

- W czasie rozładunku niedozwolone jest podnoszenie lub ciągnięcie zwierząt za głowy, rogi, uszy, nogi, ogony lub sierść. Powinno unikać się używania elektrycznych poganiaczy.

Wymagania dotyczące pojazdów transportu:


57. Jakie są niezbędne dokumenty potrzebne są do transportu zwierząt z lub do państw członkowskich UE?

- dokumenty celne

- świadectwo zdrowia zwierząt (lek. wet.)

- faktura

- lista identyfikacyjna zwierząt

- plan podróży

- zaświadczenie o dobrostanie (lek. wet.)

- pisemne zawiadomienie (przynajmniej 24h wcześniej) Posterunku Inspekcji Granicznej


58. Zalecenia dotyczące pojazdów przeznaczonych do transportu zwierząt.

- pojazdy projektowane i zbudowane oraz wyposażone w taki sposób, aby wytrzymały obciążenie zwierząt i zapewniały im bezpieczeństwo i dobrostan podczas transportu. Muszą zapewniać odpowiednią wentylacje i pozwalać na kontrole wszystkich zwierząt podczas transportu, umożliwiać pojenie i karmienie. Zapewnienie odpowiedniej powierzchni do stania i ewentualnego leżenia.

- pojazdy zadaszone, podłoga pokryta ściółką pochłaniającą odchody i mocz. Wewnętrzne powierzchnie gładkie.

- kontenery oznaczone; nie mogą być gwałtownie szarpane lub przepychane

- środki transportu i kontenery skonstruowane tak by nie powodowały cierpienia i zapewniały bezpieczeństwo w czasie jazdy, oraz uniemożliwiały ucieczkę

- w pojazdach niektórych zwierząt powinny znajdować się dodatkowe urządzenia grzewcze i klimatyzacyjne


59. Jakie cechy techniczne materiałów budowlanych będą ważne dla budynków inwentarskich?

Materiały budowlane by mogły sprostać wymaganiom użytkowym, muszą mieć określone właściwości, które w budownictwie nazywane są cechami technicznymi.

Cechy te dzieli się na 3 podstawowe grupy:

  1. Cechy fizyczne

  2. Cechy mechaniczne

  3. Cechy fizyko-chemiczne

  1. Cechy fizyczne:

  • Cechy mechaniczne: