Instrukcja „dobrej praktyki higienicznej”

STOŁÓWKA W PRZEDSZKOLU

Zapewnienie prawidłowego żywienia jest jednym z podstawowych warunków funkcjonowania organizmu ludzkiego. W realizacji tych potrzeb dużą rolę odgrywają placówki żywienia zbiorowego typu zamkniętego np. stołówki w przedszkolach.

Warunkiem bezpieczeństwa w zakresie jakości zdrowotnej posiłków, bez obawy narażenia się na przypadkowe zatrucia pokarmowe czy inne choroby przenoszone na drodze pokarmowej, jest spełnienie przez zakład żywienia zbiorowego wymagań sanitarno - higienicznych dotyczących m.in.:

1. Lokalizacja zakładu i terenu wokół niego.

2. Zaopatrzenie w wodę.

3. Usuwanie odpadków i ścieków.

4. Kontrola obecności szkodników i zabezpieczenie w tym zakresie.

5. Wentylacja.

6. Kwalifikacje i szkolenia.

7. Higiena budynków i urządzeń.

8. Higieny osobistej i warunków zdrowia pracowników.

9. Higieny produkcji posiłków i potraw.

10. Przyjmowanie i przechowywanie (magazynowanie) żywności.

11. Mycie i dezynfekcja maszyn i sprzętu.

12. Kontrola wewnętrzna.

13. Prowadzenie dokumentacji.

Instrukcja dobrej praktyki higienicznej ma na celu wdrażanie i przestrzeganie postanowień w zakresie:

1. Higieny osobistej i stanu zdrowia osób wykonujących prace w procesie produkcji i w obrocie artykułami

2. Procesów mycia i dezynfekcji

3. Zaopatrzenia w wodę

4. Usuwania odpadów i ścieków

5. Kontroli zabezpieczania przed szkodnikami

6. Konserwacji maszyn i urządzeń

7. Pobieranie i przechowywanie próbek żywności

8. Kwalifikacji i szkoleń pracowników

Dane dotyczące zakładu pracy.

1. Przedszkole oraz przylegający do niego ogród znajduje się na terenie ogrodzonym.

2. Na terenie ogrodu znajdują się urządzenia do zabaw dla dzieci oraz dwie piaskownice

3. Piach w piaskownicach wymieniany jest 2 razy w roku: w miesiącu kwietniu oraz wrześniu.

4. Przedszkole korzysta ze śmietników miejskich znajdujących się poza terenem placówki.

5. Śmieci wybierane są 2 razy w tygodniu przez firmę ………………

6. Pomieszczenia kuchenne zlokalizowane są na I piętrze i w ich skład wchodzą :

• Główne pomieszczenie kuchenne.

• Pomieszczenie ze zlokalizowaną patelnią elektryczna.

• Pomieszczenie do wstępnej obróbki warzyw i owoców.

• Łazienka dla personelu kuchennego.

• Szatnia dla personelu kuchennego.

• Pomieszczenie do spożywania posiłków przez personel kuchenny.

• Pomieszczenia do zmywania naczyń zlokalizowane są na parterze i piętrze. W pomieszczeniach tych są zlewy, ciepła i zimna woda oraz wyparzacze do naczyń

W kuchni przedszkola znajduje się następujący sprzęt i urządzenia:

• Piecyki gazowe (3 taborety, 2 kuchenki).

• Patelnia elektryczna.

• Blaty do obróbki jarzyn, wędlin, mięsa i drobiu.

• Narzędzia ręczne - ubijaczki, wałki noże itp.

• Blachy.

• Miksery.

• Krajalnica do chleba.

• 4 lodówki.

Zaopatrzenie w wodę

Woda w zakładzie produkcyjnym spełnia szczególną rolę, a czasem jest podstawowym składnikiem produktów. Służy też do mycia surowców, do utrzymania czystości zakładu jak i sprzętu, aparatury oraz do zachowania higieny osobistej.

W przedszkolu zapewniona jest odpowiednio do potrzeb ilość bieżącej wody zimnej i cieplej. Woda doprowadzona jest z wodociągu publicznego.

Usuwanie odpadków i ścieków

Z przedszkola nieczystości płynne odprowadzane są do kanalizacji miejskiej z krytym odprowadzeniem ścieków do kanalizacji publicznej. Nieczystości stałe usuwane są na bieżąco z przedszkola do pojemników metalowych miejskich, usytuowanych w odpowiedniej odległości od zakładu. Pojemniki opróżniane są na bieżąco przez służby oczyszczania miasta.

Kontrola obecności szkodników i zabezpieczenie w tym zakresie

Zwalczanie szkodników polega na zapobieganiu (profilaktyce) ich pojawienia się, jak też i na walce z już występującymi szkodnikami.

• Należy przestrzegać uszczelniania otworów w ścianach, podłogach, przy rurach i przewodach.

• Należy zabezpieczyć siatką otwory wentylacyjne i okna. Okna, które mogą być otwierane na zewnątrz, muszą być wyposażone w łatwo dające się zdjąć do czyszczenia siatki ochronne przeciw insektom.

• W przypadku gdy otwarte okna mogłyby być przyczyną zanieczyszczenia artykułów, okna w czasie produkcji muszą być zamknięte i zabezpieczone przed otwarciem.

• W otoczeniu budynku i pomieszczeniach należy utrzymywać należytą czystość, porządek.

• W przypadku dokonywania procesu zwalczania szkodników, obiekt należy odpowiednio przygotować, ażeby nie uległa zanieczyszczeniu używanymi środkami chemicznymi żywność lub surowce.

• Prace w tym zakresie przeprowadzają wyspecjalizowane firmy.

Wentylacja

W pomieszczeniach produkcyjnych zainstalowany jest okap z wyciągiem mechanicznym nad otwartymi urządzeniami, z którego wydobywa się para, pył, dym itp., a otwory wentylacyjne zabezpieczone kratkami. Nawiew i wyciąg powietrza zapewnia swobodny ruch powietrza w całym pomieszczeniu.

Kwalifikacje i szkolenia

• Osoby zatrudnione w kuchni powinny posiadać odpowiednie wykształcenie zgodne z odrębnymi przepisami.

• Osoby zatrudnione w kuchni mają obowiązek uczestniczyć w szkoleniach w celu uzyskania kwalifikacji w zakresie podstawowych zagadnień higieny określonych w odrębnych przepisach.

Plan higieny

Do codziennych obowiązków utrzymania czystości w pomieszczeniach i otoczeniu przedszkola należy:

• Usuwanie z kuchni wszystkich odpadków i śmieci.

• Zamiatanie i mycie podłóg.

• Mycie lamperii na ścianach, drzwi, parapetów okiennych we wszystkich pomieszczeniach.

• Trzepanie wycieraczek.

• Zamiatanie obejścia przed kuchnią, podwórza, mycie oraz dezynfekcja ustępów itp. oraz zbiorników na śmieci i odpadki.

• Zmiana ręczników i dezynfekcja szczoteczek do rąk.

• Zaopatrzenie umywalki w mydło i roztwór dezynfekcyjny, a ubikacje w papier toaletowy.

Do okresowych obowiązków utrzymania czystości należy:

• Mycie okien, kloszy, żarówek.

• Mycie szuflad i wnętrz szaf.

• Odkurzanie ścian i sufitów.

• Pranie i naprawianie odzieży ochronnej i ręczników.

• Przegląd aparatury i sprzętu celem dokonania naprawy lub wymiany zużytych przedmiotów.

• Sprawdzenie szczelności podłóg, ścian, drzwi i okien.

Wszystkie te czynności powinny być wykonywane co najmniej raz na tydzień. Również raz na tydzień pracownicy powinni sprzątać, myć i dezynfekować szafki na odzież ochronną i osobistą.

Każdy pracownik odpowiada za czystość i porządek w swoich szafkach. Pomieszczenia magazynowe wymagają szczególnej dbałości o czystość i porządek. Ściany, sufity, półki należy co najmniej raz na tydzień oczyszczać za pomocą zwilżonych ścierek. Podłogi zamiatać przynajmniej raz na dzień, używając zwilżonych ścierek. Szczeliny w podłogach, ścianach, sufitach zaklejać kitem lub zaprawą murarską.

Wietrzyć pomieszczenia przez otwieranie okien (tylko w dni suche, bezdeszczowe).

Higiena budynków i urządzeń.

• Konstrukcja budynku i urządzeń zapewnia łatwe ich mycie i utrzymanie w czysto*ci i zabezpieczenie przed zanieczyszczaniem zewnętrznym oraz dostęp*m szkodników.

• Ciągi produkcyjne zapewniaj* prawidłowy proces obróbki żywności.

• Podłogi w zakładzie s* gładkie, łatwo zmywalne, odporne na ścieranie.

• Powierzchnia ścian jest gładka w białych lub jasnych kolorach.

• Personel jest zobowiązany do zabezpieczenia kuchni przed osobami postronnymi.

Higiena osobista i warunki zdrowia pracowników

1. Osoby wykonujące prace w procesie produkcji lub w obrocie artykułami są zobowiązane do przestrzegania higieny osobistej oraz nosić właściwą, czystą odzież

2. Zobowiązuję się pracowników do posiadania nieskazitelnie czystego i wyprasowanego stroju roboczego składającego się:

• Z białego fartucha z rękawami lub białego kitla i białych spodni.

• Białej (lub kolorowej) zasłonki ochraniającej fartuch przed szybkim zabrudzeniem.

• Białego czepka lub białej furażerki dokładnie zakrywającej włosy.

• Obuwia zabezpieczającego przed pośliźnięciem się na mokrej nawierzchni.

• Osoby zatrudnione w kuchni, przychodzące do pracy rozbierają się w odpowiednim pomieszczeniu, gdzie zostawiają swoje wierzchnie ubranie, myją dokładnie ręce a następnie nakładają strój roboczy, który powinien być w osobnej szafie, przeznaczonej tylko do tego celu.

• Pracownikom kuchni nie wolno nosić w pracy żadnej biżuterii na dłoniach ani mieć pomalowanych paznokci. Paznokcie powinny być krótko przycięte i nienagannie czyste.

• W trakcie pracy korzystają tylko z łazienki przeznaczonej wyłącznie do ich dyspozycji. Łazienka wyposażona jest w umywalkę z bieżącą zimną i ciepła wodę. Pracownicy kuchni korzystają z sanitariatu z bieżącą wodą, który jest podłączony do instalacji kanalizacyjnej zapewniającej odprowadzanie ścieków na zewnątrz przeznaczonego tylko do ich użytku.

• Przed każdorazowym wejściem do łazienki pracownik ma obowiązek zdjęcia białego fartucha. Przed wyjściem z łazienki pracownik jest zobowiązany do dokładnego umycia rąk mydłem bakteriobójczym i ususzenia dłoni w ręczniki jednorazowego użytku.

• Osoby wykonujące prace w procesie produkcji lub w obrocie żywnością przy pracach wymagających bezpośredniego stykania się z artykułami muszą posiadać odpowiedni stan zdrowia, potwierdzony orzeczeniem lekarskim wydawanym na podstawie odrębnych przepisów.

• Każda osoba, która może spowodować zakażenie artykułów, ma obowiązek zgłosić niezwłocznie chorobę lub jej objawy dyrektorowi przedszkola

• Osoba chora lub podejrzana o choroby albo o zakażenia uniemożliwiające wykonywanie prac zostanie niezwłocznie odsunięta od wykonywania swoich czynności.

• Pracownicy kuchni muszą poddawać się co 12 miesięcy określonym badaniom oraz w każdym przypadku podejrzenia o zakażenie lub wystąpienia stanu chorobowego uniemożliwiającego wykonywanie tych czynności

Higiena produkcji posiłków i potraw w kuchni

Wszelkie procesy produkcyjne muszą się odbywać pod kontrolą osób posiadających odpowiednie kwalifikacje z zakresu technologii i higieny tak, aby stosowane zabiegi i procesy produkcyjne nie obniżały wartości zdrowotnej żywności ani jej wartości żywieniowej.

W tym celu procesy produkcyjne brudne, jak np. czyszczenie warzyw, ryb, mycie i dezynfekcja jaj powinny być prowadzone w wydzielonych pomieszczeniach, aby zachować izolację od procesów produkcyjnych czystych. Również wszystkie etapy procesu produkcyjnego, łącznie z wydawanie potraw konsumentom w zakładach żywienia zbiorowego, powinny przebiegać bez żadnych zbędnych przestojów. Dzięki temu artykuły spożywcze można zabezpieczyć przed zepsuciem, zanieczyszczeniem lub rozwojem drobnoustrojów chorobotwórczych. Istotne jest również, aby stosowane metody niszczenia szkodników nie mogły powodować zanieczyszczenia artykułów spożywczych.

1. Wszystkie produkty żywnościowe powinny być przechowywane i magazynowane w odpowiednich warunkach zapewniających właściwa temperaturę.

2. Wszystkie produkty żywnościowe należy staranie myć w przeznaczonych do tego miejscach.

3. Zlewy lub inne urządzenia przeznaczone do mycia żywności są odpowiednio zasilane w gorącą lub zimną wodę pitną i muszą być utrzymywane w czystości.

4. Warzywa i owoce należy poddawać wstępnej obróbce czyli obieraniu oraz myć w wydzielonych do tego miejscach.

5. Nie wolno myć produktów żywnościowych, w miejscach, w których myje się sprzęt i wyposażenie.

6. Do krojenia i rozdrabniania produktów należy używać przeznaczonych do tego desek lub stolnic łatwych do zmywania.

7. Desko powinny być podpisane i składowane w przeznaczonym do tego miejscu.

8. Obróbka jaj :

• Jaja powinny być przechowywane w osobnym miejscu bez kontaktu z innymi artykułami żywnościowymi w temperaturze od 8^oC do 15⁰C.

• Do obróbki powinny być przenoszone w oznakowanym i do tego celu przeznaczonym naczyniu

• Jaja należy poddać wstępnemu myciu.

• Umyte jaja należy zanurzyć w gorącej wodzie o temperaturze 80^oC na czas 30 sekund.

Prowadzenie procesów technologicznych

Warunkiem bezpieczeństwa w zakresie jakości zdrowotnej posiłków, bez obawy narażenia się na przypadkowe zatrucia pokarmowe czy inne choroby przenoszone na drodze pokarmowej, jest przestrzeganie jest konieczność przestrzegania określonych procedur i postępowanie zgodnie z instrukcjami opracowanymi dla potrzeb placówki, które muszą być bezwzględnie przestrzegane, żeby produkcja żywności odbywała się w sposób zapewniający jej właściwą jakość zdrowotną, zgodnie z jej przeznaczeniem.

PROCEDURY

Procedura produkcyjna wobec jaj

Wykorzystując jaja w produkcji należy stosować się do poniższych zaleceń:

1. Skorupki jaj należy poddać pasteryzacji.

2. Jaja należy gotować co najmniej 2 minuty.

3. Nie wolno przechowywać rozbitych jaj, jeżeli proces ich obróbki ma odbyć się później na później.

4. Należy bezwzględnie myć ręce przed i po kontakcie ze świeżymi jajami lub świeżym drobiem.

5. Należy pamiętać, że każde pęknięte jajo nie nadaje się do wykorzystania.

Procedura obróbki mięsa i drobiu

Mycie

1. Drób myje się pod bieżącą wodą wypłukując dokładnie jamy ciała.

2. Mięsa chude typu ryby, polędwica, wołowina należy myć zimną wodą.

3. Mięsa z dużą zawartością tkanki tłuszczowej jak wieprzowina, baranina należy myć wodą ciepłą.

4. Mięso zamrożone należy najpierw dokładnie umyć a następnie rozmrozić.

5. Po umyciu mięso należy osuszyć.

Rozmrażanie

1. Komora chłodnicza w temperaturze ok. 4ºC.

2. Pod bieżącą wodą zdatną do picia o temperaturze nie przekraczającej 21ºC (max do 4 godzin).

3. W mikrofalówce przeznaczonej do celów przemysłowych.

4. Ryby zaleca się rozmrażać w solance.

Gotowanie

Gotowanie odbywa się w temperaturze bliskiej lub równej 100ºC.

Smażenie

1. Na cienkiej warstwie tłuszczu o temperaturze 170-220ºC - mięso formowane porcjowe.

2. Na średniej warstwie tłuszczu o temperaturze 160-190ºC - płaskie porcje mięsa formowane z mas mielonych, ryby.

3. Na tłuszczu głębokim metodą zanurzeniową o temperaturze 130-180ºC - porcjowany drób panierowany i saute, chude ryby.

4. Tłuszcze i oleje nie powinny być przegrzewane.

Duszenie

Wstępne obsmażanie surowca na tłuszczu, a następnie gotowanie w zamkniętym naczyniu o niewielkiej ilości wody i tłuszczu w temperaturze 100ºC. Stosuje się do mięs o większej zawartości tkanki łącznej.

Pieczenie, zapiekanie opiekanie

Stosuje się do różnego rodzaju mięs, drobiu, dziczyzny i ryb. Obróbka odbywa się w temperaturze 170-250ºC.

Czas i temperatura obróbki cieplnej

1. Temperatura w środku wołowiny powinna wynosić co najmniej 63ºC.

2. Temperatura w środku tuszek drobiowych i wieprzowiny co najmniej 74ºC przez 2 minuty.

Procedura obróbki warzyw

Mycie

1. Warzywa korzeniowe (marchew, pietruszka, seler, buraki itd.) i ziemniaki należy myć szczotką jarzynową pod bieżącą wodą.

2. Warzywa kapustne należy oddzielić od części pożółkłych, wyciąć część głąba, usunąć owady ręcznie lub przez zanurzenie na 20 minut w wodzie z octem lub solą, a następnie umyć.

3. Warzywa liściaste umieszcza się w basenach (woda stojąca), a następnie myje pod bieżącą wodą.

Rozmrażanie

Warzywa mrożone mogą być poddane obróbce cieplnej bez wcześniejszego rozmrażania.

Gotowanie

Gotowanie odbywa się w temperaturze bliskiej lub równej 100ºC.

Smażenie

Na średniej warstwie tłuszczu o temperaturze 160-190ºC - formowane warzywa.

Duszenie

Wstępne obsmażanie surowca na tłuszczu, a następnie gotowanie w zamkniętym naczyniu o niewielkiej ilości wody i tłuszczu w temperaturze 100ºC.

Pieczenie, zapiekanie opiekanie

Stosuje się temperaturę 170-250ºC.

Procedura przyjmowania towaru. Podczas dostawy należy skontrolować:

1. Specyfikacje jakościowe dostarczonych surowców, półproduktów i produktów.

2. Temperaturę środków transportu.

• 0ºC do +4ºC - dla żywności wymagającej przechowywania w warunkach chłodniczych.

• poniżej -18ºC - dla żywności mrożonej.

• maksymalnie do +20ºC - dla żywności nie wymagającej przechowywania w obniżonych temperaturach.

3. Zgodność warunków przewozu z deklaracją producenta.

4. Stan opakowania (czy jest zamknięte i nieuszkodzone).

5. Oznakowanie produktu:

• Nazwę środka spożywczego.

• Datę minimalnej trwałości i termin przydatności do spożycia.

• Sposób przygotowania lub stosowania.

• Dane identyfikujące (producent, miejsce produkcji).

• Zawartość netto lub liczbę sztuk w opakowaniu.

• Warunki przechowywania.

6. Szczelność zamknięcia samochodu dostawczego.

7. Warunki sanitarne pojazdu.

8. Sposób przewożenia towarów - zachowanie rozdzielności transportu surowców, półproduktów i produktów gotowych.

9. Higienę osobistą konwojenta.

Procedury zabezpieczenia i wycofania z obrotu partii żywności niezgodnej z wymogami

1. Podczas dostawy kontroluje się:

• Stan opakowania czy jest zamknięte i nieuszkodzone.

• Oznakowanie produktu, datę minimalnej trwałości i termin przydatności do spożycia.

1. W wyniku stwierdzenia uchybień podczas dostawy partię żywności zwraca się dostawcy.

2. W magazynie artykułów suchych produkty przegląda się raz w miesiącu.

3. W razie stwierdzenia przeterminowanego artykułu powołuje się komisję, która protokolarnie zdejmuje ze stanu i niszczy jego zawartość.

Procedura przyjmowania i przechowywania (magazynowania) żywności

1. Za dostawę towaru odpowiedzialny jest intendent.

2. W przypadku artykułów spożywczych intendentka zwraca uwag* na: producenta, datę produkcji, termin przydatności do spożycia, sprawdza opakowania zbiorcze i jednostkowe (zwraca uwag* na ewentualne obce zapachy, uszkodzenia, zawilgocenia, bombaż konserw, widoczne zanieczyszczenia i zapleśnienia).

3. Artykuły spożywcze przyjęte bez zastrzeżeń umieszczane są w magazynie produktów suchych. Należy na bieżąco sprawdzać warunki przechowywania artykułów spożywczych, szczególnie temperatury, wilgotności, terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości.

4. Przed przyjęciem mięsa surowego osoba odpowiedzialna (intendent) sprawdza warunki transportu i sposób wyładowania. Zwraca uwagę na cechy organoleptyczne mięsa (kolor, zapach). Mięso w elementach pakowane jest do toreb foliowych z atestem Państwowego Zakładu Higieny i umieszczane w szafach chłodniczych. W przypadku półtusz, mięso porcjuje pracownik kuchni zachowuj*c podstawowe zasady higieny.

5. Artykuły spożywcze suche (mąka, kasze, makarony, herbata itp.) przechowywać w magazynie produktów suchych na regałach.

6. Mięso mrożone i drób oraz mrożone warzywa i owoce przechowywać w urządzeniach chłodniczych w temperaturze -18⁰C.

7. Produkty łatwo psujące się: ryby, mięso, wyroby wędliniarskie należy przechowywać w chłodni do +5⁰C.

8. Mleko zabezpieczone przed dostępem świat*a w chłodni.

9. Sery białe, żółte, jaja, oleje, świeże warzywa i owoce w lodówkach.

Intendent winien zwrócić szczególną uwagę na to, aby:

1. Poszczególne rodzaje produktów spożywczych by*y przechowywane zgodnie z wymaganiami określonymi przez producenta podanymi w znakowaniu na ich opakowaniach.

2. Opakowania używane do artykułów spożywczych muszą być czyste i nieuszkodzone. Powinny stanowić ochronę przed zanieczyszczeniem, odpowiadać rodzajowi artykułu spożywczego i przewidywanym warunkom przechowywania.

Procedura mycia i dezynfekcji maszyn i sprzętu

1. Do mycia naczyń i sprzętu kuchennego wolno używa* wyłącznie środków myjących i szorujących przeznaczonych do tego celu z odpowiednimi informacjami na opakowaniach (atest PZH).

2. Po zakończeniu pracy należy dokładnie umyć używany sprzęt, naczynia i urządzenia.

3. Studzienki podłogowe przeczyścić i zdezynfekować.

KONTROLA WEWNĘTRZNA

Produkcja posiłków i potraw w stołówce Przedszkola nr 6 w Świdniku, począwszy od zgromadzenia surowców aż do wydania gotowych dań, odbywa się z zachowaniem tzw. dobrej praktyki higienicznej. W tym celu prowadzony jest audit wewnętrzny, który ma ustalić czy HACCP funkcjonuje prawidłowo i jest efektywny.

Kontrola wewnętrzna prowadzona jest wyrywkowo, a spostrzeżenia odnotowywane w specjalnym do tego celu zeszycie. Ma to na celu eliminację lub zmniejszenie do akceptowanego poziomu ryzyka zagrożenia zdrowia konsumenta. W zakładzie przechowywane są raporty magazynowe określające ilość dzienną środków spożywczych dla jednej osoby.

Kontrola wewnętrzna w zakresie czynności związanych z produkcją obejmuje:

1. Bieżącą lub okresową ocenę jakości zdrowotnej wszystkich surowców, półproduktów, materiałów pomocniczych i innych wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością stosowanych w procesie produkcji.

2. Ocenę poprawności stosowanych procesów technologicznych pod względem przestrzegania zasad bezpieczeństwa żywności.

Kontrola wewnętrzna w zakresie przechowywania obejmuje:

1. Bieżącą lub okresową ocenę warunków przechowywania surowców, półproduktów, materiałów pomocniczych, opakowań i wyrobów gotowych, ze szczególnym uwzględnieniem stanu sanitarnohigienicznego pomieszczeń do tego przeznaczonych, w tym:

• Czystości.

• Temperatury.

• Wilgotności.

• Stopnia nasłonecznienia.

• Zabezpieczenia przed owadami i szkodnikami.

• Rotacji przechowywanej żywności.

2. bieżącą lub okresową ocenę prawidłowości oznakowania surowców, półproduktów i wyrobów gotowych;

3. podejmowanie działań korygujących lub decyzji o usunięciu lub zniszczeniu żywności lub wyrobów w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia o niewłaściwej jakości zdrowotnej przechowywanych wyrobów oraz nieprawidłowym terminie przydatności do spożycia
   

Kontrola wewnętrzna w zakresie przestrzegania zasad higieny obejmuje:

1. Ocenę stanu sanitarnego, technicznego i porządku w zakładzie oraz jego otoczenia, ze szczególnym uwzględnieniem pomieszczeń produkcyjnych, magazynowych i socjalnych.

2. Ocenę stanu technicznego i sanitarnego maszyn, urządzeń i sprzętu w zakresie bezpieczeństwa i higieny żywności.

3. Ocenę jakości wody stosowanej w procesie produkcji.

4. Ocenę sposobu przechowywania i stosowania środków myjących i dezynfekujących.

5. Ocenę stanu zdrowotnego i higieny osób biorących udział w procesie produkcji oraz sposobu ich postępowania na stanowiskach pracy.

6. Sposób usuwania odpadów i ścieków.

7. Skuteczność zabezpieczenia przed owadami i szkodnikami.

8. Ocenę kwalifikacji zawodowych pracowników.

9. Prawidłowość prowadzonej dokumentacji w zakresie realizacji zasad higieny.


W ramach kontroli wewnętrznej w przedszkolu dokonuje się również oceny przestrzegania szczególnych wymagań i warunków określonych w odrębnych przepisach lub decyzjach organów urzędowej kontroli żywności w odniesieniu do zakładu, żywności i wyrobów mających zastosowanie w produkcji.

Czynności, o których mowa są dokumentowane w książce kontroli wewnętrznej przedszkola

Metody kontroli wewnętrznej uwzględniają wynikające z dobrej praktyki higienicznej i dobrej praktyki produkcyjnej działania kontrolne oraz częstotliwość dokonywanych ocen. Wyniki ocen uzyskane podczas kontroli wewnętrznej analizuje się na bieżąco w celu podjęcia działań korygujących.

Kierujący zakładem ustala osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie kontroli, dokonanie analizy oraz zakres podejmowanych w wyniku tej analizy działań korygujących. Kierujący zakładem nadzoruje realizację działań, o których mowa.

Przeglądy

1. Okresowe przeglądy wszystkich instalacji i stanu technicznego wykonywane są zgodnie z PN i przepisami Prawa Budowlanego.

2. Na bieżąco wykonywane są przeglądy techniczne lokalu oraz sprzętu i urządzeń. Przeglądu dokonuje komisja powołana przez dyrektora przedszkola. W przypadku konieczności napraw oraz remontów zakładu pracodawca podejmuje odpowiednie działania.

3. Odpowiedzialność za stan sanitarny zakładu ponosi dyrektor przedszkola i pracownicy.

Odpowiedzialności

Intendent oraz szefowa kuchni odpowiedzialni są za stan zdrowia i higieny osób biorących udział w procesie produkcji oraz sposób ich postępowania na stanowiskach. W przypadku odsunięcia od pracy pracownika ze względu na stan zdrowia lub higieny zostanie sporządzona stosowna notatka.

Określenie krytycznych punktów kontroli, parametrów, sposobu i częstotliwości kontroli oraz osób odpowiedzialnych

Lp.	Punkt krytyczny	Parametr	Sposób kontroli	Częstotliwość kontroli	Odpowiedzialny
1.	Higiena osobista i stan zdrowia osób wykonujących prace w procesie produkcji i obrocie artykułami	Czystość rąk, włosów	Przegląd	2 x mies	Intendent
							Używanie czepków
							Używanie fartuchów ochronnych
							Używanie fartuchów ochronnych do obierania ziemniaków i jarzyn, innych niż w kuchni
					Badania lekarskie		1 x rok	dyrektor
		2.		Stan sanitarny, techniczny w kuchni i stołówce oraz w magazynie i obieralni	Czystość podłóg	Przegląd	2 x mies	Intendent
					Czystość stołów
					Czystość sprzętu
					Czystość w szafkach i magazynie
					Czystość lodówek
		3.		Stan techniczny i sanitarny urządzeń i sprzętu	Patelnia	Przegląd			1 x mies	Intendent
					Wyparzacz
					Sprzęt kuchenny
					Zastawa stołowa
					Lodówki (temp. 0 - 4º C)
4.	Jakość wody	Wyniki	Badanie	1 x rok	Dyrektor
5.	Proces mycia i dezynfekcji	Dostęp do środków czystości	Przegląd	2 x mies	Intendent
							Odpowiednie używanie komór zlewu
							Używanie wyparzacza
							Przechowywanie wyparzonych naczyń
		6.				Sposób usuwania odpadów żywnościowych	Oznakowane wiadro na odpadki	Obserwacja	1 x tyg.	Intendent
							Codzienne usuwanie odpadów
		7.				Zabezpieczenie przed odpadami i szkodnikami	Siatki w oknach	Przegląd	1 x mies	Intendent
							Czystość materiałów sypkich
						Pułapki na gryzonie		w razie potrzeb
8.	Kwalifikacje i szkolenia pracowników	Zaświadczenia	Przegląd	1 x rok	Dyrektor
9.	Sposób wytwarzania posiłków	Terminy ważności	Przegląd	2 x mies	inten.
						Przechowywanie i proces przetwarzania jaj			Intendent
						Przechowywanie próbek żywności
						Droga wydawania posiłków i zwrot brudnych naczyń
						Oznakowanie sprzętu i korzystanie zgodnie z jego przeznaczeniem
10.	Prawidłowe prowadzenie dokumentacji w zakresie realizacji zasad higieny	Zeszyt kontroli	Przegląd	1x kwartał	Dyrektor SANEPID

Prowadzenie dokumentacji

1. Zaświadczenia o stanie zdrowia oraz odbytych szkoleniach.

2. Wyniki badań próbek żywności.

3. Wyniki badania wody.

4. Dokumentacja dotycząca żywności.

5. Protokoły kontroli.

6. Książka kontroli wewnętrznej.

7. Książka kontroli sanitarnej.

INSTRUKCJE OBOWIĄZUJĄCE W PRZEDSZKOLU NR 6

INSTRUKCJA MYCIA I DEZYNFEKCJI RĄK

W placówkach przedszkolnych czystość ciała, a zwłaszcza rąk powinna być bezwzględnie przestrzegana.

Szczególnej uwagi wymagają ręce pracowników kuchni i ich higiena. Paznokcie powinny być krótko obcięte, czyste i nie pomalowane. Ręce należy myć często i dokładnie, szczególnie:

1. Przed rozpoczęciem pracy.

2. Po wyjściu z ubikacji.

3. Po zakończeniu każdej „brudnej czynności - czyszczenie surowców, wykonywanie nawet drobnych prac porządkowych (wytarcie stołu, itp.)

4. Po wyniesieniu odpadów.

5. Przy zmianie stanowiska pracy.

6. Po osuszeniu nosa, zasłanianiu ust przy kichaniu i kaszlu.

Zasady mycia rąk

1. Ręce należy myć w ciepłej, bieżącej wodzie, specjalnym mydłem dezynfekującym. W przypadku, kiedy do mycia rąk zostało zastosowane mydło nie mające właściwości dezynfekujących, po opłukaniu ręce należy wydezynfekować odpowiednim płynem.

2. Po opłukaniu ręce należy osuszyć przy użyciu ręcznika jednorazowego lub suszarki.

Technika mycia i dezynfekcji rąk

1. Z dozownika należy nanieść odpowiednią porcję mydła dezynfekującego na ręce.

2. Następnie należy wykonać kolejne etapy mycia:

• Pocieranie dłonią o dłoń.

• Pocieranie częścią dłoniową prawej dłoni o powierzchnię grzbietową lewej dłoni, następnie zmiana rąk.

• Dłoń na dłoń, palce splecione.

• Przesuwanie palców jednej dłoni pomiędzy palcami drugiej dłoni aż do zagłębień międzypalcowych.

• Pocieranie grzbietowej powierzchni zgiętych palców jednej dłoni po zgiętych palcach drugiej dłoni

• Kciuk prawej dłoni ujęty w lewą dłoń.

• Wykonywać ruch obrotowe wokół kciuka, zmiana rąk.

• Obrotowe pocierania opuszków palców prawej dłoni w zagłębieniu dłoniowym lewej dłoni, zmiana rąk.

1. Umyte i wydezynfekowane ręce należy odpowiednio osuszyć (ręczniki jednorazowego użytku, suszarki).

Instrukcja usuwania odpadów oraz mycia i dezynfekcji naczyń kuchennych:

1. Naczynia należy oczyszczać najpierw mechanicznie usuwając resztki pokarmów do specjalnych oznakowanych pojemników z pokrywkami.

2. Naczynia należy myć dwukrotnie, a następnie odkażać w wyparzaczu.

3. Początkowo naczynia zmywa się w wodzie o temperaturze 45⁰C z dodatkiem środków do mycia naczyń.

4. Do zmywania naczyń należy używać szczotek lub zmywaków do tego celu przeznaczonych.

5. Drugi raz naczynia należy myć w wodzie o temperaturze 45⁰C bez dodatku środków do mycia naczyń.

6. Odkażania naczyń należy dokonać w wyparzaczach wg następującej kolejności:

7. Umyte naczynia ułożyć w drucianym koszu i wstawić do wody.

8. Temperatura wody w kotle po wstawieniu naczyń do wyparzania powinna wynosić min. 85⁰C

9. Naczynia całkowicie zanurzone w wodzie, powinny pozostawać w niej 3-4 minuty.

10. Umyte naczynia należy suszyć na suszarkach.

11. Umyte naczynia należy przechowywać w zamkniętych szafkach.

12. Zabrania się osuszania naczyń za pomocą ścierek i ręczników.

13. Myjąc naczynia należy zachować ostrożność aby nie ulec skaleczeniu o ostre krawędzie wyszczerbionego czy też rozbitego naczynia

Instrukcja bezpiecznej pracY

obsłuGA maszyny tnąco - rozdrabniającej typu „WILK”

I. Wymagania ogólne.

1. Przeznaczenie - WILK służy do rozdrabniania mięsa sortowanego tzn. po uprzednim usunięciu z niego kości, dużych warstw tłuszczu i ścięgien oraz przedmiotów metalowych.

2. Przyłączenia do sieci powinien dokonać elektryk stosownie do obowiązujących przepisów i norm, po potwierdzeniu skuteczności ochrony p.porażeniowej wynikami pomiarów.

II. Uruchomienie i obsługa „Wilka”

1. Do pracy przy urządzeniu dopuszczony może być pracownik pełnoletni, posiadający sprawdzone umiejętności obsługi maszyny i jest zapoznany z DTR.

2. Przed przystąpieniem do pracy należy sprawdzić czy urządzenie pozostaje w należytej sprawności.

3. Wszelkie objawy niewłaściwej pracy urządzenia oraz uszkodzenia należy natychmiast zgłaszać przełożonemu, po uprzednim odłączeniu od źródła zasilania i ustawieniu tablicy z napisem „Uwaga awaria”.

4. Przed uruchomieniem sprawdzić czy lej zasypowy jest pusty.

5. Włączyć wyłącznik główny na tablicy sterowniczej, następnie przyciskiem włączyć napęd ślimaka.

6. Sprawdzić na biegu jałowym pracę zespołu tnącego i napędowego.

7. Surowiec przeznaczony do rozdrobnienia dokładnie sprawdzić przed załadunkiem do kosza zasypowego, czy nie ma w nim kości, przedmiotów metalowych i innych.

8. Surowiec wkładać do kosza zasypowego przy pomocy podnośnika wózków z farszem.

9. Popychać mięso tylko przy pomocy specjalnego popychacza. Zabrania się wkładania rąk do kosza zasypowego w czasie pracy maszyny.

10. Po zakończeniu pracy urządzenia odłączyć je od źródła zasilania, następnie wymontować komplet tnący, oczyścić wszystkie części i kosz zasypowy oraz przemyć gorącą wodą i wytrzeć do sucha.

11. Jeśli przerwa w pracy urządzenia będzie dłuższa niż 16 godz. zakonserwować je tłuszczem lub olejem parafinowym.

III. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ppoż.:

1. Stanowisko pracy maszyny powinno być odpowiednio oświetlone.

2. Napraw może dokonywać tylko osoba przeszkolona.

3. Po zakończeniu pracy należy wyłączyć maszynę z zasilania elektrycznego.

4. Obsługa i współpracownicy powinni znać miejsce głównego wyłącznika prądu, rozmieszczenie sprzętu ppoż. i zadań w przypadku pożaru oraz posiadać umiejętność pierwszej pomocy poszkodowanym.

5. Prace należy wykonywać w przydzielonej odzieży roboczej i ochronnej.

INSTRUKCJA bezpiecznej pracy

OBSŁUGA maszyny elektrycznej do krojenia chleba

I. Wymagania ogólne.

1. Do obsługi mogą być dopuszczeni pracownicy, którzy posiadają sprawdzoną umiejętność posługiwania się krajalnicą spożywczą i są zapoznani z DTR.

2. Przyłączenia do sieci powinien dokonać elektryk stosownie do obowiązujących przepisów i norm, po potwierdzeniu skuteczności ochrony przeciwpożarowej wynikami pomiarów.

II. Obowiązki obsługi.

1. Przed przystąpieniem do pracy na maszynie do krojenia chleba należy sprawdzić czy urządzenie pozostaje w należytej sprawności.

2. Wszelkie objawy niewłaściwej pracy urządzenia należy natychmiast zgłaszać przełożonemu, po uprzednim odłączeniu od źródła zasilania i ustawieniu tablicy z napisem „Uwaga awaria”.

3. Po zakończeniu pracy należy wyłączyć urządzenie od źródła prądu i dokonać dokładnego wyczyszczenia urządzenia.

4. Prace naprawcze może wykonywać elektryk z uprawnieniami. Po naprawie można przystąpić do pracy na maszynie za pozwoleniem przełożonego.

III. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ppoż.

1. Miejsce pracy maszyny do krojenia chleba powinno być dostatecznie oświetlone.

2. Obsługa i współpracownicy powinni znać miejsce głównego wyłącznika prądu, rozmieszczenie sprzętu ppoż. i zadań w przypadku pożaru oraz posiadać umiejętności udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym.

3. Prace należy wykonywać w przydzielonej odzieży roboczej i ochronnej.

Instrukcja posługiwania się naczyniami i narzędziami

1. Narzędzi ręcznych oraz naczyń można używać jeżeli są w dobrym stanie, bez uszkodzeń. Uszkodzone należy wycofać z użytku.

2. Naczynia pęknięte, wyszczerbione, posiadające ostre krawędzie należy wycofać z użytkowania.

3. Trzonki noży i trzonki ostrzałek do noży powinny mieć nasadę przed pośliźnięciem dłoni i skaleczeniem.

4. Niedozwolone jest używanie naczyń z obluzowanymi uchwytami lub uszkodzoną emalią.

5. Naczynia z płynami o temperaturze powyżej 45^oC wolno napełniać do 4/5 wysokości naczynia.

6. Ustawianie na płytę kuchni i zdejmowanie z płyty naczyń napełnionych gorącymi płynami, o łącznym ciężarze (wraz z naczyniem) powyżej 15 kg oraz ich przenoszenie powinno być wykonywane przez dwie osoby.

7. Do podnoszenia i przenoszenia naczyń z gorącymi uchwytami stosować specjalne rękawice chroniące przed oparzeniem.

INSTRUKCJA MYCIA I DEZYNFEKCJI DROBNEGO SPRZĘTU I CZĘŚCI MASZYN

Części wilka, krajalnic, robota, melaksera, noże, łopatki, deski, miski

1. Po użyciu drobny sprzęt (ruchome części maszyn) oczyścić z resztek organicznych.

2. Oczyszczony sprzęt namoczyć w płynie „Ludwik” w jednej z komór zlewozmywaka w ciepłej wodzie lub w jednym z basenów w ciepłej wodzie o temperaturze +45°C z dodatkiem środka myjącego. Czas namaczania wynosi od kilku do kilkudziesięciu minut w zależności od stopnia zabrudzenia.

3. Sprzęt umyć ze wszystkich stron używając szczoteczki na rączce. Szczególnie dokładnie należy wyszorować miejsca trudno dostępne: otwory, zagłębienia.

4. Przełożyć umyty sprzęt do drugiej komory zlewozmywaka lub drugiego basenu, wypłukać pod bieżącą wodą o temperaturze +45°C i osuszyć przez ociekanie.

5. Sprzęt zanurzyć w roztworze dezynfekcyjnym „Chloramina 3%” i pozostawić na czas właściwy dla danego środka.

6. Po dezynfekcji dokładnie wypłukać.

7. Wydezynfekowany sprzęt osuszyć przez ociekanie.

8. Szczotki, zmywaki używane do mycia sprzętu po użyciu uprać lub umyć, zdezynfekować, wypłukać i wysuszyć.

INSTRUKCJA OBSŁUGI PATELNI elektrycznej

1. Do misy patelni należy nałożyć minimum ok. 0,5kg tłuszczu lub płynu. Włączyć wyłącznik poz.10 i nastawić regulator temperatury - poz.9 na temperaturę roboczą.

2. Po pierwszym wyłączeniu regulatora temperatury, co sygnalizuje zgłaszanie się lampki sygnalizacyjnej poz.11 należy wkładać do misy patelni produkty przeznaczone do smażenia.

3. Podczas pracy misy można przykryć je pokrywką.

4. Po usmażeniu wsadu należy wyłączyć wyłączniki i przystąpić do opróżniania misy.

5. Do opróżnienia potraw ciekłych służy mechanizm przechyłu - przekładnia ślimakowa dzięki której przy pomocy rączki możemy przechylać misę pod uprzednio podstawiony pojemnik na spływającą potrawę ciekłą).

6. Po wylaniu cieczy doprowadzamy misę do położenia poziomego i ponawiamy operację smażenia j.w.

7. Po codziennym obmyciu powierzchnię misy należy zakonserwować tłuszczem.

UWAGA !

Nie należy załączać patelni przy pustej misie, oraz polewać rozgrzanej powierzchni misy zimną wodą, gdyż grozi to natychmiastowym zniszczeniem elementów grzejnych. W przypadku samoczynnego opadania pokrywy należy pokręcić sprężynę zawiasu przy pomocy nakrętki znajdującej się wewnątrz zawiasu.

Nie wolno stawiać jakichkolwiek przedmiotów w wolnej przestrzeni pod misą patelni.

Po odkręceniu osłony zabrania się eksploatacji patelni.

Instrukcja mycia urządzeń chłodniczych :

1. Mycie urządzeń chłodniczych należy przeprowadzać gdy są odłączone od napięcia elektrycznego i wtedy gdy są opróżnione.

2. Po opróżnieniu urządzenia usunąć części stałe.

3. Opróżnione urządzenie spłukać woda bieżącą o temp. 30-60^oC.

4. Spłukane powierzchnie zmyć środkiem myjącym i dezynfekującym.

5. Osuszyć urządzenia i dopiero włączyć pod napięcie elektryczne.

Instrukcja mycia podłóg i podestów :

1. Mycie i dezynfekcje powierzchni należy prowadzić codziennie po zakończonej pracy.

2. Podłogi i podesty należy spłukać bieżącą wodą o temp.30-60^oC po zakończeniu pracy.

3. Przed rozpoczęciem procesu mycia, należy zabezpieczyć produkty spożywcze.

4. Każdy pracownik kuchni zobowiązany jest do sprzątania swojego stanowiska pracy - usunięcia części stałych i śmieci do wyznaczonych pojemników.

INSTRUKCJA MYCIA I DEZYNFEKCJI POMIESZCZEŃ I URZĄDZEŃ SANITARNYCH

1. Podłogi zamieść.

2. Usunąć z pomieszczenia śmiecie, pojemniki po opróżnieniu umyć ciepłą wodą z dodatkiem środka myjącego a następnie wydezynfekować, wypłukać i wysuszyć.

3. Na zmywalne części ścian, drzwi, umywalki, muszle klozetowe, nanieść środek myjący i dokładnie wyszorować szczotkami do tego przeznaczonymi, spłukać zimną wodą bieżącą, następnie nanieść środek dezynfekujący „Chloramina” na czas 20 min. i ponownie spłukać zimną wodą bieżącą.

4. Szczotki i ścierki używane w pomieszczeniach sanitarnych należy po użyciu umyć i wysuszyć przez pozostawienie na odpowiednich do tego wyznaczonych stojakach.

Instrukcja pobieranie i przechowywanie próbek żywności :

1. Osoba wyznaczona przez dyrektora jest zobowiązana do pobierania i przechowywania próbek żywności

2. Próbki powinny być pobierane bezpośrednio przed wydawaniem posiłków do spożycia z reprezentatywnej części potrawy tak, aby próbka zawierała możliwie wszystkie jej składniki, w ilościach niezbędnych do przeprowadzenia badań laboratoryjnych.

3. Próbki żywności powinny być pobrane w następujących ilościach :

• Zupy - po 50g.

• Mięso, potrawy mięsne i rybne - po 50g.

• Wędliny i wyroby wędliniarskie - po 50g w jednym kawałku.

• Jarzyny gotowane, sosy, potrawy mączne oraz mleczne, leguminy - po 50g.

• Wyroby garmażeryjne - po 50g.

• Sałatki i surówki - po 50g.

• Próbkę żywności pobiera się czystymi, uprzednio wyparzonymi lub wygotowanymi narzędziami metalowymi i przechowuje się w czystych, wyparzonych lub wygotowanych naczyniach szklanych, porcelanowych lub emaliowanych zakręcanych, zamykanych lub szczelnie przykrywanych.

• Na naczyniu zawierającym próbkę żywności należy umieścić w sposób trwały napis określający zawartość, datę i godzinę przygotowania potrawy oraz imię, nazwisko i stanowisko służbowe osoby, która pograła próbkę.

• Próbki żywności przechowuje się przez 48 godzin, licząc od daty pobrania, w miejscu wydzielonym wyłącznie do tego celu oraz w warunkach zapewniających utrzymanie temperatury stałej nie niższej niż +4^oC.

INSTRUKCJA ZABEZPIECZENIA POMIESZCZEŃ KUCHENNYCH I ZAPLECZA PRZED SZKODNIKAMI

1. Zabezpieczyć otwarte okna siatkami z drobnymi otworami, tak by, nie przedostawały się owady.

2. Jeśli zauważy się owady w pomieszczeniach należy przeprowadzić dezynsekcję.

3. Dezynsekcję much, prusaków, karaluchów należy przeprowadzić po wyniesieniu z pomieszczenia całej żywności, naczyń i narzędzi.

4. Do dezynsekcji stosuje się preparaty dostępne w sklepach chemicznych wg podanego przepisu.

5. Następnie należy wywietrzyć pomieszczenia, starannie wymyć wnętrz szafek, ściany, podłogi, blaty szafek i stołu, maszyny i urządzenia oraz przedmioty, które pozostały w pomieszczeniu.

6. Po wykonaniu tych czynności można wnieść naczynia, żywność.

7. Przed gryzoniami drzwi do pomieszczeń kuchennych, zaplecza i piwnicy należy zabezpieczyć od dołu blachą z obu stron, na wysokości ok. 40 centymetrów.

8. Jeśli zauważy się gryzonie powiadamia się specjalistyczną firmę DDD zajmującą się zwalczaniem gryzoni.

INSTRUKCJA MYCIA I DEZYNFEKCJI SAL

1. Przed przystąpieniem do mycia i dezynfekcji należy uprzątnąć pomieszczenie - wynieść śmieci, odkurzyć, zamieść.

2. Pojemniki, kosze na śmieci po opróżnieniu umyć, w wydzielonym pomieszczeniu ciepłą wodą z dodatkiem środka myjącego (np. Ludwik, Kubuś, Dosia, Pani Domu itp.), a następnie wydezynfekować odpowiednim środkiem dezynfekującym po czym wypłukać, wysuszyć.

3. Zmywalne części ścian wyłożone glazurą lub pomalowane farbą olejną oraz parapety i drzwi umyć ciepłą wodą z dodatkiem środka myjącego (np. Ludwik, Ajax, Dosia, itp.). Umyte powierzchnie spłukać ciepłą wodą.

4. Podłogi wyłożone płytkami ceramicznymi lub pokryte innymi nienasiąkliwymi materiałami umyć ciepłą wodą z dodatkiem środka myjącego (np. Dosia, ludwik, Ajax, Pronto, itp.). Umyte powierzchnie spłukać.

5. Spłukane powierzchnie ścian i podług dezynfekować przy użyciu środka dezynfekującego przez zmywanie ręczne

6. Po zastosowaniu środka dezynfekującego powierzchnie spłukać wodą.

7. Rozlane płyny ustrojowe i wydaliny polać równomiernie środkiem dezynfekującym. Po 10-15 minutach zebrać higroskopijnym materiałem i zmyć powierzchnię.

8. W przypadku rozwoju pleśni na ścianach i sufitach należy oskrobać porażoną powierzchnię z farby. Oczyszczoną powierzchnię pomalować farbą z dodatkiem preparatów przeciwpleśniowych.

9. Częstotliwość mycia i dezynfekcji sal, określa, wg potrzeb, dyrektor przedszkola, jednak nie rzadziej niż: mycie - codziennie, dezynfekcja - raz na tydzień.

10. Osobą odpowiedzialną za sprawdzenie przeprowadzenia zabiegów mycia i dezynfekcji jest dyrektor przedszkola lub pracownik przez niego wyznaczony.

1

---