1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia było doświadczalne zbadanie dokładności pozycjonowania narzędzia poza obrabiarką oraz określenie wartości zapasu na zużycie narzędzia Z_N.

2. Graficzne porównanie wymiarów nastawczych d i pomiarów średnicy d_e obrobionych otworów
   

3. Metodyka ustawiania narzędzia na wymiar na maszynie pomiarowej Smile f-my Zoller

• Przyjęcie wymiaru nastawczego 29±0,05 mm

• Ustawienie średnicy wytaczadła d₁=28,980 mm EWN firmy Kaiser za pomocą śruby pokręcanej kluczem gwiazdowym

• Czterokrotny pomiar średnicy wytaczadła za pomocą optycznej maszyny pomiarowej Smile firmy Zeller i zapisanie wyników

• Zamocowanie narzędzia w uchwycie

• Najazd obiektywem na naroże wytaczadła

• Ustawienie najlepszej pozycji narzędzia poprzez obroty uchwytem wokół osi pionowej do uzyskania możliwie najkrótszego, zielonego paska na wyświetlaczu

• Wykonanie pomiaru, odczyt wartości i zapisanie wyniku

• Zamocowanie narzędzia we wrzecionie obrabiarki

• Wytoczenie otworu na wymiar 28,980mm

• Wykonanie czterech pomiarów średnicy otrzymanego otworu i zapisanie wyników

• Obliczenie pierwszego zapasu na rozbicie R_N

• Obliczenie średniego wymiaru nastawczego
  oraz średniego wymiaru wykonanego
  

• Obliczenie zapasu na rozbicie
  

• Ustawienie średnicy wytaczadła d₂=35,49 mm

• Ponowne wykonanie powyższych czynności dla drugiego ustawienia średnicy wytaczadła

• Określenie wymiaru nastawczego ze wzoru
  i ustawienie wytaczadła na dany wymiar

• Ustawienie średnicy wytaczadła d=29,046 mm

• Zamocowanie narzędzia we wrzecionie obrabiarki

• Wytoczenie otworu na wymiar 29,046 mm

• Wykonanie czterech pomiarów średnicy otrzymanego otworu i zapisanie wyników

Otrzymane wyniki zostały zanotowane w załączonej formatce z ćwiczenia. Ich interpretację ilustrują załączone wykresy.

4. Analiza otrzymanych wyników

Dla pierwszego nastawienia wymiaru średnicy wytaczadła średnie wymiary nastawcze i otrzymanego otworu różnią się o 0,01 mm co powoduje mały zapas narobicie, dlatego żaden wymiar nastawczy ani rzeczywisty nie zmieścił w wymiarze nastawczym z zapasem na rozbicie jednak nastawione wymiary i rzeczywiste znajdują się w wąskim zakresie. Rozstęp wymiarów nastawczych to 0,01mm a rzeczywistych tylko 0,007 mm

Dla Drugiego nastawienia wymiaru średnicy wytaczadła różnica średnic wymiaru nastawczego i rzeczywistego daje wynik 0,002 mm. Połowa pomiarów znalazła się w wąskim zakresie, obejmującym wymiar nastawczy wraz z zapasem na rozbicie.

Ostatnie, końcowe nastawienie wymiaru. Tym razem różnica średnich otrzymanych pomiarów otworu wyniosła 0,009mm. Rozstęp dla rzeczywistej średnicy wyniósł 0,028 mm może to być spowodowane błędem pomiaru.

Dla wszystkich prób uzyskaliśmy podobne rozstępy pomiarów, podobnie miało miejsce przy rozstępach pomiarów otworu dla pierwszych dwóch nastaw. Trzecia próba odnotowała największy ze wszystkich rozstęp, co mogło być efektem pośpiechu w wykonywaniu pomiarów, czyli po prostu błędów, lub błędami w mocowaniu narzędzia we wrzecionie obrabiarki.

Wszystkie otrzymane podczas prób wyniki mieściły się w polu tolerancji wymiaru nastawczego 29 ±0,05 mm.

Obliczony zapas na zużycie narzędzia na bazie uzyskanych wyników wynosi:

mm

5. Wnioski

Sama operacja ustawiania wytaczadła na zadany wymiar poza obrabiarką nie jest skomplikowana i może być wykonywana przez przeszkolonego pracownika, natomiast przewidywanie zużycia narzędzia oraz zapobieganie występowaniu dużych odchyłek, wynikających z błędów nastawień, pomiarów, niewłaściwemu mocowaniu narzędzia w obrabiarce lub zbyt niskiej sztywności systemu narzędziowego.

---