PSYCHOLOGIA 2009/2010

ZAJĘCIA 1 13.10.2009r.

PSYCHOLOGIA (z gr. psyche `dusza', logos `nauka'), jest to nauka o regulacji wzajemnych stosunków istot żywych ze środowiskiem, przy czym zasadniczym przedmiotem psychologii jest zachowanie i człowiek. Na świecie datuje się powstanie psychologii jako odrębnej nauki w 1879r. a w Polsce od 1955r. Zapoczątkował ją Wilhelm Wunt.

Problemami psychologii są:

• czynności; nauka, praca, zabawa, rozwiązywanie problemów

• wytwory tych czynności: spostrzeganie, pojęcia, sądy, poglądy, wiedza

• cechy człowieka: osobowość, temperament, potrzeby, motywy, zaburzenia rozwoju, możliwości ludzi.

Celem psychologii jest:

- opisywanie tego, co się dzieje

- wyjaśnienie tego, co się dzieje

- przewidywanie tego, co się może zdarzyć

- sterowanie tym, co się dzieje

- podnoszenie jakości życia przez zmianę tego, co się dzieje

W psychologii wyróżniamy nurty: behawioralny, psychodynamiczny, humanistyczny, poznawczy.

KONCEPCJA BEHAWIORALNA:

Przedstawiciele: Skinner, Pawłow, Watson, Tolman, Thonrdike

Pojęcia:

- bodziec (S) - zmienna zależna lub niezależna (O) - reakcja (R) - wzmocnienie (sytuacje zewnętrzne modelujące zachowanie człowieka)

- zachowania sprawcze

- sterowanie aktywnością ludzka (inżynieria zachowań).

Przedmiot badań: zewnętrzne zachowania człowieka, sterowanie ludzkim działaniem

Metody badań: laboratoryjna, eksperymentalna

Główne założenia:

- procesy psychiczne nie mają znaczenia w kierowaniu zachowaniem człowieka (czarna skrzynka),

- człowiek jest układem zewnątrzsterowanym (przez środowisko zewnętrzne)

- modyfikacja środowiska jest jedyną drogą która prowadzi do modernizacji człowieka

- opracowanie systemu wzmocnień (nagród i kar) zachowana człowieka (inżynieria zachowań)

- procedura wzmacniania zachowań ludzkich

KONCEPCJA PSYCHODYNAMICZNA:

Przedstawiciele: Z. Freud, jego córka A. Freud, K. Horney, J. Gordon, E. Erickson, R. May

Pojęcia:

- system sił dynamicznych (popędy, potrzeby)

- wzmocnienie (zdarzenie, które redukuje popędy)

- lęk

- mechanizmy obronne

- psychoanaliza (psychoterapia)

Przedmiot badań: poznanie i wyjaśnienie osobowości człowieka (systemu sił dynamicznych), koordynowanie ludzkich działań.

Metody badań: obserwacja, rozmowa

Główne założenia:

- działania ludzkie ukształtowane są przez wewnętrzne siły tkwiące w jednostce

- wewnętrzne siły motywujące jednostkę do działania są jej nieświadome

- poznanie popędów i potrzeb jednostki pozwala wyjaśnić i korygować jej zachowania

- głównie interesuje ich jednostka chora, pełna lęków, pozbawiona nadziei.

KONCEPCJA HUMANISTYCZNA:

Przedstawiciele: A. Maslow, C. Rogers, D. R. Łukaszewicz, B. Śliwierski

Pojęcia:

- samorozwój (dochodzenie do osoby przez osiągnięcie harmonii „ja + organizm”)

- mechanizmy rozwoju

Metody badań: samoopis, samoocena, teksty projekcyjne, opinie ekspertów, technika Q-sort (badanie bezpośrednich przeżyć)

Główne założenia:

- człowiek jest całością naturalną i działającą w świeci wewnętrznym

- w rzeczywistości stosunki miedzyludzkie są napięte, dlatego jednostka nie zawsze rozwija się harmonijnie ze swoją naturą

- podstawą natury ludzkiej jest rozwój

KONCEPCJA POZNAWCZA:

Przedstawiciele: J. Bruner, J. Piaget, G.Miller, T.Tomaszewski, J. Kozielecki

Pojęcia:

- struktury poznawcze (informacje utrwalone w pamięci , doświadczenia)

- metabolizm informacyjny (odbiór i przetwarzanie danych zewnętrznych)

- myślenie twórcze

- autokreacja, wychowanie

Główne założenia:

- w kształtowaniu człowieka obecne są procesy poznawcze (przyjmowanie, przechowywanie)

- zjawisko selekcji informacyjnej jako reakcja na nadmiar informacji

ZAJĘCIA 2 20.10.2009r.

• czołowy - motoryka, ruchy celowe, pamięć ruchów, mowa, ruch gałek ocznych

• ciemieniowy - dotyk, czucie, orientacja przestrzenna, integracja wzrokowo - ruchowa, manipulacja przestrzenna, rozumienie języka symbolicznego, geometrycznego, abstrakcyjnego

• skroniowy - pamięć słuchowa, muzyczna, mowa w charakterze gramatycznym, stylistycznym, słuch fonematyczny

• potyliczny - wzrok, kolor, kształt pamięć wzrokowa, skojarzenia wzrokowe

• móżdżek - równowaga, koordynacja ruchów, ruchy tzw.celowe, napięcie mięśniowe

Procesy poznawcze - są to zjawiska psychiczne powstające w związku poznawaniem przez jednostkę otaczającego świata. To procesy odpowiedzialne za wymianę informacji pomiędzy organizmem a otoczeniem. Procesy poznawcze pozwalają prawidłowo funkcjonować człowiekowy i do tych procesów zaliczmay: spostrzeganie, wrażenia i wyobrażenia, pamięć, uwagę, myślenie. Aby mogło dojść do procesu poznawczego następuje wymiana informacji między bodźcem a jego analizatorem. Analizatory dzielimy na: interoanalizatory, eksteroanalizatory i proprioreceptory.

ZAJĘCIA 3 27.10.2009r.

UCZENIE SIĘ jest to gromadzenie doświadczeń oraz bardzo skomplikowany proces w wyniku którego następuje określone działanie lub modyfikacja zachowań wcześniej nabytych. W skutek uczenia się opanowany zostaje cały system wiadomości, umiejętności, nawyków, przyzwyczajeń, przekonań. O uczeniu się możemy mówić w aspekcie wąskim i szerokim.

W aspekcie wąskim dotyczy on świadomego i zamierzonego zdobywania zdolności i umiejętności, zaś w aspekcie szerokim będziemy odnosić się do uczenia zamierzonego lub niezamierzonego. Mówiąc o uczeniu się można używać zamiennie terminu nabywanie wprawy.

Proces zdobywania wprawy przebiega III-etapowo:

1. poznawczy

2. skojarzeniowy

3. automatyczny

Krzywe uczenia się:

wprawa stabilizacja wprawa

stabilizacja

Nr prób Nr prób

ROSNĄCA MALEJĄCA

wprawa stabilizacja wprawa stabilizacja

Nr prób Nr prób

ESOWATA SCHODKOWA

Czynniki wpływające na proces nabywania wprawy:

1. Sytuacyjne

- sytuacja zdarzeniowa

- sytuacja swobodna

2. Motywacyjne

- lęk

I prawo Yerksa-Dodsona: Dla każdej jednostki istnieje optymalne natężenie motywacji uczenia się.

II prawo Yerksa-Dodsona: Dla trudniejszych zadań optymalny poziom motywacji jest niższy.

- poznawczy

- pragmatyczny (nabywamy umiejętności, żeby używać ich w życiu codziennym)

- osobisty

- społeczny

3. Poznawcze

- rozumienie materiału

- koncentracja

- inteligencja

- abstrakcja

- style poznawania

- preferencje poznawcze

4. Temperament (flegmatyk, choleryk)

5. Przekonania, poglądy i postawy

6. Wiedza i doświadczenie

ZAJĘCIA 4 03.11.2009r.

PAMIĘĆ jest funkcją psychiczną, dzięki której gromadzimy doświadczenia i możemy z nich korzystać. W skład doświadczeń wchodzi: zapis wydarzeń, sytuacji i przeżyć, ale także wiedza o świecie i umiejętności.

Pamięć nie jest zjawiskiem jednolitym, w związku z tym możemy wyróżnić trzy fazy pamięci:

1. Zapamiętywanie, czyli odbiór informacji i ich rejestracja za pomocą kodów (wzrokowy, słuchowy, dotykowy, węchowy) dokonujących się dzięki istnieniu śladów pamięciowych.

2. Przechowywanie, czyli gromadzenie informacji w konsekwencji zmian powstałych w komórkach nerwowych. Następuje tutaj konsolidacja informacji i jedne informacje ulegają zapominaniu, a te rzeczy, które są dla nas wazne, istotne są zapisywane w śladach pamięciowych.

3. Przypominanie, odtwarzanie informacji dzięki której możemy korzystać z zapamiętanych informacji.

Cechy pamięci:

- trwałość,

- wierność,

-szybkość,

- gotowość,

-pojemność.

---